W związku z funkcjonowaniem oddziału pojawiają się jednakże wątpliwości zarówno jeśli chodzi o podmiot. jak i sposób opodatkowania.

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "W związku z funkcjonowaniem oddziału pojawiają się jednakże wątpliwości zarówno jeśli chodzi o podmiot. jak i sposób opodatkowania."

Krystian Kucharski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Podmiotem w podatku dochodowym jest nie oddział lecz zagraniczne osoby prawne, wspólnicy zagranicznej spółki osobowej lub też zagraniczne spółki osobowe, które w świetle przepisów podatkowych danego państwa traktowane są jak osoby prawne. Od 1 stycznia 2001 r. przedsiębiorcy zagraniczni mogą, na zasadzie wzajemności, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Możliwość ta jest ograniczona do przedsiębiorców z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie należących do Unii oraz państw korzystających ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych ze Wspólnotą Europejską. Prowadzona za pośrednictwem oddziału działalność musi mieścić się w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego. W związku z funkcjonowaniem oddziału pojawiają się jednakże wątpliwości zarówno jeśli chodzi o podmiot. jak i sposób opodatkowania. Weźmy za punkt wyjścia Ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych (Updop). Zgodnie z nią podatkowi temu zasadniczo podlegają osoby prawne oraz spółki kapitałowe w organizacji. Przepisy Updop mają jednakże również zastosowanie do jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek osobowych. Jeśli spółki osobowe są traktowane w kraju, w którym podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu jak osoby prawne, wówczas także one będą podlegały w Polsce opodatkowaniu podatkiem korporacyjnym. Ani Updop ani inne regulacje nie definiują pojęcia jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej. Należą do nich wszelkie podmioty o zróżnicowanych formach organizacyjno-prawnych, które nie są osobami fizycznymi ani osobami prawnymi. W szczególności zaliczyć można do nich spółki osobowe, w tym spółkę cywilną" (wyrok NSA w Warszawie z dn , FSK 484/05). Pojawia się także bardziej ogólne ujęcie, gdzie za jednostkę taką uważa się twór społeczny przejawiający się w postaci zorganizowanej formy działalności ludzkiej" (por. uchwała SN z 26 stycznia 1996 r., III CZP 111/95, OSNC 1996/5/63). 1 / 5

2 W związku z brakiem definicji legalnej omawianych jednostek i enigmatyczną wykładnią, rodzić się mogą poważne trudności w określeniu podmiotu opodatkowania. Pojawia się pytanie, czy na gruncie Updop właściwe jest uznanie oddziału przedsiębiorcy zagranicznego za jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej, a tym samym samodzielnego podatnika. Współautor Komentarza do podatku dochodowego od osób prawnych 2004 (Wrocław 2004 r., Unimex), B. Hnatiuk, do jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej zalicza m.in. osoby zagraniczne jako przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych, prowadzących działalność na podstawie zezwoleń udzielonych w trybie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 lutego 1976 r. w sprawie warunków, trybu i organów właściwych do wydawania zagranicznym osobom prawnym i fizycznym uprawnień do tworzenia przedstawicielstw na terenie PRL dla wykonywania działalności gospodarczej". Następnie autor ten wskazuje na możliwość tworzenia w Polsce od 2001 r. oddziałów oraz stwierdza, iż podmiotowość w podatku dochodowym wiąże się - w przypadku oddziału - z jego wpisaniem do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym". W Leksykonie podatku dochodowego od osób prawnych tego samego wydawcy za 2006 r. (red. D. Kosacka-Łędzewicz, B. Olszewski, Wrocław 2006 r.) autorzy zaliczają do jednostek nie mających osobowości prawnej m.in. działające w Polsce osoby zagraniczne w formie przedstawicielstw, pomijając w wyliczeniu oddział przedsiębiorcy zagranicznego. Natomiast w Komentarzu do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za 2007 r. (Gdańsk 2007, oddk) pod redakcją W. Nykiela oraz A. Mariańskiego, osoby zagraniczne prowadzące w Polsce działalność gospodarczą poprzez oddział zaliczane są do jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej. Odnosząc się do wyżej cytowanego stwierdzenia w Komentarzu Unimexu" podkreślić należy, że wątpliwe jest określanie statusu osoby zagranicznej w podatkach dochodowych biorąc za kryterium fakt rejestracji oddziału. Jak się wydaje, status ten określony jest przez umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zgodnie z nimi przedsiębiorstwo osoby zagranicznej opodatkowane jest na terytorium Polski w wypadku posiadania na jej terytorium zakładu. Zakład może powstać przed rejestracją oddziału, podatnik może również w ogóle nie rejestrować 2 / 5

3 oddziału. Można wyobrazić sobie także sytuację, iż zarejestrowany oddział wykonuje działalność ograniczoną do wymienionej w art. 5 ust. 4 Konwencji Modelowej OECD (m.in. składowanie dóbr lub towarów należących do przedsiębiorstwa, utrzymywanie stałej placówki wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów, prowadzenie działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym) co jest równoznaczne z brakiem zakładu w rozumieniu Konwencji Modelowej, a w konsekwencji opodatkowania w Polsce podatkiem dochodowym w Polsce. Autorzy cytowanych komentarzy posługują się pojęciem osoby zagranicznej. Zgodnie z definicją przyjętą w Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej osobą zagraniczną" jest w pierwszej kolejności osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą, nie posiadająca obywatelstwa polskiego" a także osoba prawna z siedzibą za granicą" oraz jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną, z siedzibą za granicą". Należy, jak się wydaje, przyjąć, że autorzy ci używając pojęcia osoba zagraniczna" mają na myśli zagraniczną osobę prawną. W przeciwnym wypadku pojawia się wątpliwość, czy nie uprawniona byłaby konkluzja, iż osoba fizyczna czy zrzeszenie osób, w tym fizycznych, prowadzące działalność za pośrednictwem oddziału na terenie Polski również jest podmiotem podatku CIT. Przyjmując, że cytowanym autorom chodzi o zagraniczne osoby prawne, pozostaje pytanie, jak celowe jest zaliczanie zagranicznych osób prawnych prowadzących działalność poprzez oddział do jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, ze względu na fakt, iż: - status podatkowy osoby zagranicznej określa umowa międzynarodowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, - podmiotowość w CIT osoby zagranicznej określona jest przez art. 1 ust. 1 oraz ust. 3 Updop. 3 / 5

4 Przy przyjęciu wniosków płynących z powyższych rozważań sytuacja oddziału jest klarowna, gdy spółka macierzysta jest osobą prawną. W tym przypadku sposób opodatkowania oddziału reguluje art. 3 ust. 1 Updop, który mówi, iż podatnicy mający zarząd lub siedzibę poza terytorium Polski podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Polski (z uwzględnieniem postanowień umów międzynarodowych). Dotyczy to również spółek mających zarząd lub siedzibę na terytorium innego państwa nie mających osobowości prawnej, a które są w tym kraju traktowane jak osoby prawne. W praktyce możemy się spotkać z sytuacją, iż oddział założony jest przez osobę prawną, osobę fizyczną, a także spółkę osobową, której udziałowcami są zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, jak też wyłącznie osoby fizyczne oraz wyłącznie osoby prawne. Poddajmy bliższej analizie opodatkowanie oddziału niemieckiej spółki komandytowej prowadzącej działalność w Polsce za pośrednictwem zakładu przyjmującego formę oddziału. Zgodnie z niemieckimi przepisami podatkowymi spółka komandytowa nie jest traktowana dla potrzeb podatkowych jak osoba prawna, natomiast, zgodnie ze sformułowaną w niemieckim prawie podatkowym zasadą transparencji, opodatkowani są udziałowcy podatkiem CIT lub PIT stosownie do statusu i proporcjonalnie do posiadanych udziałów. Załóżmy, że udziałowcami niemieckiej spółki komandytowej są zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Sytuację prawnopodatkową zakładu spółki należy w pierwszej kolejności rozpatrywać w świetle polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zgodnie z art. 7 ust. 1 polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że 4 / 5

5 przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą w drugim umawiającym się kraju poprzez położony tam zakład. Wówczas zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim państwie (t.j. w państwie położenia zakładu), jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie określają jednak rodzaju podatku, którym zostanie obłożone zagraniczne przedsiębiorstwo. Przepis, który reguluje proporcje, w jakich dochód przedsiębiorstwa będzie rozliczony przez wspólnika będącego osobą fizyczną wyrażony jest w art. 8 ust. 1. oraz 2 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Updof). Mówi on, że przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku. Analogiczne zasady rozliczania przychodu w spółce nie będącej osobą prawną zostały wyrażone w art. 5 ust. 1 oraz 2 Updop. Podsumowując, sytuację podatkową oddziału zagranicznego przedsiębiorstwa w Polsce należałoby wyrazić następujący sposób. Należy uznać, iż zasadniczo oddział zagranicznego przedsiębiorstwa stanowi zakład w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W takim wypadku zyski oddziału powinny być opodatkowanie w Polsce. Umowy międzynarodowe określają sposób podziału przychodu oraz kosztów pomiędzy przedsiębiorstwem a oddziałem (zakładem) a także metody unikania podwójnego opodatkowania. Natomiast podmiotem w podatku dochodowym jest nie oddział lecz zagraniczne osoby prawne, wspólnicy zagranicznej spółki osobowej lub też zagraniczne spółki osobowe, które w świetle przepisów podatkowych danego państwa traktowane są jak osoby prawne. Sposób opodatkowania podatkiem CIT lub PIT regulowany jest w odpowiednich ustawach, z uwzględnieniem właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. 5 / 5

Podobne dokumenty

Opodatkowanie spółki komandytowo-akcyjnej; stan aktualny, projektowane zmiany

Opodatkowanie spółki komandytowo-akcyjnej; stan aktualny, projektowane zmiany 1. Omówienie proponowanych zmian przepisów dot. SKA; jak efektywnie przygotować się na zmiany, 2. Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego