Prawo Prywatne Międzynarodowe

Transkrypt

1 1 Mateusz Popiel Prawo Prywatne Międzynarodowe Ćwiczenia 2013/2014 mgr Marta Ostrowska PPM. Ćwiczenia 1 ( ) PDR Pazdan (ale tam nie wszystko, bo brak np. międzynarodowego postępowania cywilnego co najmniej wydanie 14, bo nowa ustawa). Kodeks: Wydawnictwo od.nowa, ale i tam brak kilku ustaw. Sokołowski, Taborowski, Współpraca sądowa w sprawach cywilnych. M. Czepelak, Międzynarodowe zobowiązania UE jest też PPM część ogólna. Rozporządzenia 44/2001 i 2201/2003 rozporządzenia UE dotyczące jurysdykcji. Pozostałe: ustawa, rozporządzenia unijne, akty stanu cywilnego. Różne systemy prawne. Shakira myśli, gdzie The Times pozwać, żeby więcej pieniędzy uzyskać. Nie możemy zakładać, że sąd polski zawsze będzie stosował prawo polskie takie prawo jakie wskażą mu normy PPM. PPM normy o normach, bo mówią o tym, które normy stosować. PPM. Ćwiczenia 2 ( ) Pazdan od 2012, ale jest już nowe wydanie wyd. 15. PPPM sensu stricte to co napisał Pazdan PPM sensu largo merytoryczne normy PPM, jak np. normy MPH, Konwencja Wiedeńska o międzynarodowej sprzedaży towarów. Konwencja Wspólnoty europejskie rozporządzenia regulujące bezpośrednio daną dziedzinę prawa. Bruksela 1 czysta kalka z angielskiego. Prof. uważa, że nie jest to zgodne z regułami języka polskiego bo u nas się nie nazywa Rzym 1, czy Genewa 1, a Konwencja Genewska. Na egzaminie lepiej pisać Rozporządzenie Rzymskie pierwsze, czy Rozporządzenie rzymskie drugie. Konwencja brukselska. Powstawała wtedy dopiero UE. Obowiązuje drugie z kolei rozporządzenie 2201/203 z 27 listopada 2003 (Bruksela IIA Brukselskie drugie A) dot. jurysdykcji uznawania, wykonywania orzeczeń ws. małżeńskich i niektórych rodzicielskich.

2 2 Mateusz Popiel 1347/2000 (Bruksela II) /203 (Bruksela IIA) regulacja na tym poziomie jurysdykcje dla państw członkowskich. Bruksela IIA zastąpiło Bruksela II (II już nie obowiązuje) rok program Haski program działań legislacyjnych. Rzym I (593/2008 z o prawie właściwym dla zobowiązań umownych) 2007 r. 806/2007 Rzym II. Rzym I był po Rzym II, ale pracy trwały o wiele dłużej. ale obowiązują równolegle bo mają różne zakresy. Rzym 1 zobowiązania umowne (księga zobowiązań bez deliktów). Rzym 2 zobowiązania pozaumowne (delikty, ochrona środowiska, naruszenie praw autorskich). Rozpisane poszczególne sytuacje występujące w prawie cywilnym. Konwencja Haska uprowadzenie dziecka za granicę. Konwencja dot. rozrządzeń testamentowych. PPM niema dobrych odpowiedzi. Nawet jeżeli padnie pytanie gdzie nie macie pojęcia, ale pojawia się kwestia którą znamy piszcie. Najgorzej oddać pustą kartkę. Rozporządzenie 805/2004 ws utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń spornych. Stworzono pewne zaświadczenie procedura podobna do nakaz zapłaty. Rozporządzenie 4/2000 z oraz współpracy ws zobowiązań alimentacyjnych. Do tej pory mówiliśmy o rozdzielnym systemie. Prawo dot. testamentów. Rozporządzenia unijne mają charakter uniwersalny. PPM. Ćwiczenia 3 ( ) Prawo krajowe: kpc (cz. IV), ustawa z r. Prawo prywatne międzynarodowe Dania, Wielka Brytania, Irlandia? Normy Normy jurysdykcyjne sąd którego państwa właściwy Normy kolizyjne prawo właściwe Prawo UE Bruksela I, Bruksela IA (1215/2012 z ) Bruksela II wartość historyczna Bruksela IIA (2201/2003) Rzym I (593/2008), Rzym II (864/2007) wypiera w zakresie zobowiązań umownych ustawę PPM Konwencje

3 3 Mateusz Popiel Zwyczaj Spadki 650/2012 z r. Alimenty 4/2009 Bruksela I Sprawy cywilne i handlowe Rozporządzenie, które stosujemy do różnych systemów prawnych Wyłączane sprawy z: małżeństwa, prawo spadkowe, stan cywilny, przedstawicielstwo uregulowane są głównie zobowiązania. Wyłączone także ubezpieczenia społeczne, sądownictwo polubowne Dania nie weszła we współpracę w sprawie ujednolicania norm. Wielka Brytania i Irlandia prawo opcji, co znaczy, że mogą wyłączyć (przy Bruksela I weszły). Art. 2 przepisy ogólne sądem właściwym jurysdykcyjnie sąd miejsca zamieszkania (actor sequitur forum rei) Łącznik obywatelstwa prostsze do stwierdzenia. Art. 59 przepisy ogólne dot. tego, jakie prawo będzie rozstrzygało miejsce zamieszkania. Każdy sąd stosuje swoje prawo (polski polskie). Przy wielorakim obywatelstwie sądy polskie polskie prawo. Art. 60 osoby prawne w rozporządzeniu wskazane tam, gdzie jest jej statutowa siedziba. Pojęcie kwalifikacji w PPM jak należy normy wykładać. Art. 25 sąd stwierdza z urzędu brak jurysdykcji elementy w pozwie nie zawsze będą wystarczające do stwierdzenia tego. Art. 22 (EGZ) wymienienie jurysdykcji wyłącznej. Sąd je bada. Nieruchomości miejsce położenia rejestry, wyrok dotyczący nieruchomości nie pozostaje w próżni, bo zawsze zostaje gdzieś wpisany. Art. 1103^8 kpc Konsekwencja wpisy do rejestrów Sąd może zbadać, czy nie zachodzi jurysdykcja wyłączna Art. 24 jeżeli pozwany wda się, to już sąd jest właściwy wtedy. Zasada ciągłości jurysdykcji jeżeli sąd raz ją nabędzie, to ma ją na wsieh da. Trzy grupy umów: A) z konsumentami B) o pracę C) ubezpieczenia ochrona słabszej strony obrotu. Bruksela I^ - art ^8 kpc W ramach Brukseli I problemowo, bez kpc Art. 27 zawisłość sprawy.

4 4 Mateusz Popiel PPM. Ćwiczenia 5 ( ) Kazus 1 Kasia i Marek poznali się w Londynie, gdzie pracowali. Oboje są obywatelami polskimi. Po roku znajomości Kasia urodziła Julkę. Po urodzeniu dziecka nie pracowała, rodzinę utrzymywał Marek. Taka sytuacja zaczęła mu przeszkadzać. Kasia nie chciała wrócić do pracy, tłumacząc, że zarobki Marka i zasiłki wystarczą im, a ona najlepiej zajmie się małą. Awantury zaczęły się powtarzać. Kasia nie widząc możliwości porozumienia się z mężem, spakowała swoje i córki i wyjechała wraz z Julką do Polski. Marek dowiedział się o tym po kilku dniach, kiedy wrócił z wyjazdu integracyjnego organizowanego przez pracodawcę. Co ma zrobić Marek? Konwencja o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka. Art. 6 komórka Ministerstwa Sprawiedliwości (organ centralny) Art. 3 pkt. a i pkt. b Prawo do opieki może wynikać z mocy samego prawa Pozbawienie faktycznej możliwości opieki Marek ma złożyć wniosek art. 8. Gdy Marek nie złoży wniosku art. 13 może być to uznane za dorozumianą zgodę na uprowadzenie. Okres czasu, kiedy takie postępowanie może się toczyć 1 rok bo po dłuższym okresie dziecko się adaptuje w nowym środowisku albo wraca natychmiast, albo wcale. Kazus 2 To samo tylko modyfikujemy Kasia i Marek są małżeństwem. Ślub odbył się w Polsce, ale po nim małżonkowie zaraz wrócili do Wielkiej Brytanii, gdzie doszło do konfliktu. Kasia zaraz po przyjeździe do kraju złożyła pozew rozwodowy w Polsce. Co zrobi sąd? Bruksela IIA art. 3 Czy pozew w Wielkiej Brytanii coś zmienia? Marek ma prawo złożyć pozew (Kazus 3. To samo z tą modyfikacją, że Marek złożył pozew o rozwód w Wielkiej Brytanii. Jak ma się zachować sąd? ). Pozew rozwodowy przed sądem polskim. W lepszej sytuacji jest Marek, bo zawsze ma więcej opcji. A co, gdybyśmy oceniali samą władzę rodzicielską czy to nam wpłynie na jurysdykcję? Bruksela IIA Miejsce, w którym dziecko zamieszkuje to Polska. Art. 10 córka została uprowadzona w Wielkiej Brytanii prawo brytyjskie (forum shopping) Art. 10 fikcyjna jurysdykcja jurysdykcja, która by istniała, gdyby nie doszło do uprowadzenia Kasia musi się liczyć, że sąd brytyjski poprowadzi to postępowanie.

5 5 Mateusz Popiel Podobny kazus na egzaminie będzie się charakteryzował pewnym stopniem ogólności. Kazus 4 Wracamy do stanu opisanego w kazusie 1. Adwokat Kasi zażądał: - przedstawienia uwierzytelnionego orzeczenia rozstrzygającego władzę rodzicielską nad dzieckiem; - z uwagi na wysokie koszty procesu wniósł o wyznaczenie kaucji aktorycznej, którą ma złożyć Marek. Co ma zrobić sąd? Konwencja z 1980 r. rozdział V postanowienia ogólne. Art. 23 i 24 Konwencji nie wymaga się formalizmu, nie wymaga się tłumaczeń. Konwencja Haska nt legalizacji dokumentów. Wspólna dla wszystkich państw klauzula apostille owa mając dokument z USA nikt się nie zapyta, czy forma jest ok. w ramach Konwencji haskich jest zniesiony wymóg legalizacji Art kpc kaucja aktoryczna Art. 22 nie można stosować kaucji aktorycznej adwokat Kasi niesłusznie zniesiono, aby nie blokować prawa do sądu. Kazus 5 Marek chce wiedzieć od swojego adwokata, ile może potrwać postępowanie dotyczące uprowadzenia Julki. Jakiej odpowiedzi udzieli mu adwokat? Do czego muszą dążyć i dlaczego? Takie postępowanie może trwać do roku Art. 12 Kazus 6 Julka ma trzy lata i jest związana z mamą. Tata nie poświęcał jej wiele czasu, a ich kontakty ograniczały się do zabawy przed snem i weekendowych spacerów. Dziecko spontanicznie mówi, że chce być z mamą. Jak zareaguje na to sąd? Dobro dziecka art. 13 pkt. a i pkt. b. Kazus 7 Julka ma 16 lat i oświadcza, że nie czuje się związana z ojcem. Nie chce powrotu do Anglii. Zadomowiła się w Polsce u dziadków, a którymi również czuje się związana. Jak to wpłynie na decyzję sądu? Art. 13 kolejne ustępy 15 lat Julki 1 rok nie odniesie efektu postępowanie Konwencja z 1996 r.; Bruksela IIA Pół roku Zwykle się zawiera ugody w postępowaniu mediacyjnym w takich sprawach. Sąd wziąłby pod uwagę złą wolę w negocjacjach.

6 6 Mateusz Popiel Kazus 10 Marek zrozumiał, że nie obdarzy już Kasi zaufaniem i tego małżeństwa nie da się uratować. Wskaż wszystkie sądy właściwe dla rozwiązania tej sprawy. Sąd polski, brytyjski. Kazus 11 Marek wyjechał na kilkuletni kontrakt do Kolumbii i nie chce ciągnąć dalej tej sprawy. Nie zamierza podróżować przez cały ocean, żeby zakończyć to małżeństwo. Składa pozew o rozwód w Bogocie. Jak powinna się zachować Kasia? Bruksela IIA art. 6 tworzą jurysdykcję wyłączną. Taka sprawa w Portugalii nie mogłaby się toczyć. Uznawanie i wykonywanie orzeczeń Wyjątki, procedura legalizacji Co ma zrobić komornik z brytyjskim wyrokiem? Uznawanie orzeczeń czy Kasia i Marek rzeczywiście się rozwiedli w UK? Dwa rozporządzenia i kpc. PPM. Ćwiczenia 6 ( ) Kazus Kolumbia, a rozwód w Polsce 1. Rozwiązuje przez rozwód mąż. Małżeństwo Marka i Kasi zawarte. 2. Wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jaką powierza się Kasi? 3. Prawo do kontaktów dla Marka, np. 1 miesiąc wakacji 4. Zasądza się alimenty od Marka na rzecz Julki w kwocie x. Kazus małżeński Kasia. Wyrok sądu Kolumbijskiego, gdzie mąż się rozwiódł mówiąc trzy razy idź stąd. Sąd brytyjski Rozporządzenie w sprawach małżeńskich art. 21 Dzieci art. 23 Kpc reguluje zbiorczo uznawanie. EGZ: Jak zmieniały się przesłanki do uznawania orzeczeń sądowych przez państwa? Alimenty to I wyłom. Art. 153 Bruksela I. Ważne! Nie badamy merytorycznie, badamy kwestie w zakresie przesłanek. Zakaz merytorycznej kontroli orzeczenia. Orzeczenie wydane w państwie członkowskim jest uznawane bez stwierdzenia wykonalności.

7 7 Mateusz Popiel EGZ: Często profesor pyta ewolucję instytucji. Zaczęło się od zmian w zakresie uznawania orzeczeń. Nie będzie dwa razy merytorycznie kontrolowane to orzeczenie. Potrzeba wykonalności orzeczeń. Ad. 4 kazusu. Miejsce Kolumbia i Kasia chce wyegzekwować kwotę art kpc. Art przesłanki. Kazus Cimoszewicz, Wprost, akcje Orlenu. Córka Cimoszewicza wniosła sprawę do sądu amerykańskiego o naruszenie dóbr osobistych przez Wprost. Zasądzono $1 mln. Wystąpiono o uznanie. SN: klauzula porządku publicznego, zbyt wysoka kwota odszkodowania. Ważne przesłanki uznania z art kpc. Art par. 2 dokument stwierdzający, że dokument / orzeczenie jest wykonalne w państwie, z którego pochodzi. Wyrok może być prawomocny, ale może nie być wykonalny. PPM. Ćwiczenia 7 ( ) Nabycie i utrata własności, ( ) podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne O możności zawarcia małżeństwa rozstrzyga w stosunku do każdej ze stron jej prawo ojczyste z chwili zawarcia małżeństwa. Art. 2 Ustawy PPM Kazimierz Przybyłowski 30 Trammer norma Celem normy kolizyjnej wskazanie prawa właściwego. Na początku każdej normy kolizyjnej jej zakres zasiedzenie, wyzbycie się własności 48.0 przeszkody małżeńskie / przesłanki małżeństwa Łącznik - pewien element stanu faktycznego, który przez ustawodawcę został wybrany i na tej podstawie zostaje określone prawo właściwe (obywatelstwo, miejsce położenia rzeczy). Łącznik to element stanu faktycznego. Na poziomie normy jeżeli coś jest elementem stanu faktycznego my tego szukamy w normie, aby dokonać subsumcji. Trammer opis łącznika

8 8 Mateusz Popiel Podstawa łącznika + Obywatelstwo / miejsce zamieszkania / obywatelstwo denata + dopełnienie łącznika Przedmiot / osoba fizyczna/ stron które chcą zawrzeć małżeństwo Łącznik to co jest w stanie faktycznym Pazdan używa zamiennie słowa łącznik i mówi mylnie, że łącznik jest w normie Forma zawarcia małżeństwa Art. 49 Opis łącznika = określnik nominalny [podstawa łącznika (miejsce zawarcia) + dopełniacz (małżeństwa/ umowy)] + subokreślnik temporalny (czas, na jaki prawo właściwe ma być określony na chwilę zawarcia małżeństwa ) Forma zawarcia małżeństwa w miejscu, gdzie jest ono zawierane Powołanie się na ochronę dobrego imienia w momencie, gdy jest ono naruszone Zakres okoliczności Norma opis łącznika Łącznik element stanu fatycznego, łącznik nie występuje w normie, a jego opis. Przysposobienie (Art. 57 ust. 1) / art. 65 PPM 1. Zakres przysposobienie / testament 2. Podstawa łącznika obywatelstwo / obywatelstwo 3. Dopełniacz przysposabiający / spadkodawcy 4. Subokreślnik temporalny w chwili dokonania przysposobienia Obywatelstwo my nie oceniamy obywatelstwa innych państw według naszego prawa, a według prawa obcego danego państwa. Coraz mniej się mówi o obywatelstwie, a coraz więcej o miejscu zamieszkania. EGZ: pytania o wybór prawa. Pobyt prosty pobyt tymczasowy. Pobyt zwykły nie akcentujemy animus. Prawo właściwe: lex patriae, lex domicili, lex causae. Art. 25 (forma czynności prawnej) lex causae mają wskazane prawo właściwe przez odniesienie się do czynności prawnej, której dotyczą. Nie zdekodujemy tak prawa właściwego. Umowa sprzedaży miejsce zamieszkania sprzedawcy. Lex causae. Przedawnienie roszczenia odsyła do lex causae Przelew wierzytelności art. 26 lex causae Przejecie długu lex causae Cauae - zdarzenie, np. sprzedaż. Wyjmując samą formę, dot. umowy i szukamy prawa właściwego.

9 9 Mateusz Popiel A) Normy zupełne i B) Normy jednostronne Art. 13 ust. 2 wśród norm kolizyjnych. Taka norma nie jest normą zupełną, tylko jednostronną Statut osobowy/ deliktowy/ kontraktowy. Statut przepisy prawa krajowego normujące daną kwestie. Art. 10 klauzula najściślejszego związku gdy nie da się bezpośrednio ustalić prawa właściwego stosujemy prawo najściślej związane. Ust. 2 nie można określić prawa w rozsądnym terminie. Art. 8 ustawy PPM. Ust. 1 zarówno prawo polskie. Ust. 2 jak i innego państwa A) prawa koniecznego zastosowania (EGZ) B) prawo wymuszające swoje zastosowanie (Pazdan) Prawo bezwzględnego stosowania Rzym I art. 9 Prawo cywilne prawo koniecznego zastosowania np. odsetki maksymalne tak bronimy kryteria naszego obrotu, że nie dopuszczamy powyżej. Klauzula porządku publicznego możliwość odmowy uznania orzeczenia. Prawo koniecznego zastosowania. Nasza ustawa najpóźniejsze regulacja, ale uwzględnia Konwencję Rzymska z końca lat 70 (Pazdan o tym nie pisze, bo jest współautorem UoPPM). Art. 9 PPM i art.16 Rzym II też przepisy o koniecznym zastosowaniu Art. 8 PPM przepisy koniecznego zastosowania Rzym II (art. 16) > Rzym I (najpełniejsze przepisy) > Ustawa polska PPM (wskazuje na Rzym II, mimo że Rzym I ma najpełniejsze przepisy). Klauzula porządku publicznego: art. 21 Rzym I i art. 26 Rzym II. PPM. Ćwiczenia 7 ( ) Kwalifikacja, odesłanie, prawo niejednolite Kwalifikacja Kwalifikacja w odniesieniu do norm kolizyjnych to wykładnia zakresu normy kolizyjnej. Stosując normy kolizyjne nie zawsze wiemy, które normy będą stosowane. W jednych miejscach niektóre czynności są sformalizowane, a w innych systemach nie (np. zaręczyny we Włoszech i w Polsce). Kwalifikacja w PPM rozgraniczenie działania norm między sobą. Cann i Barten jako pierwsi wskazali te metody (metody włączania obcych instytucji prawnych Teoria II. Kwalifikacja autonomiczna. Ernest Rabel (Niemcy) normy kolizyjne mają inny charakter, niż normy merytoryczne nawet jeżeli będą zachodziły różnice w

10 10 Mateusz Popiel instytucjach, to z racji cech przeważających można je określić. Teoria oderwana od rzeczywistości. IV Koncepcja. Kwalifikacja funkcjonalna. Dokonując wykładni pojęć mamy różne rodzaje instytucji będą się mieściły w zakresie normy. Art. 26 różne mogą być skutki przedawnienia. Trzeba zidentyfikować ten przedmiot czynności. IV teoria jest praktyczna. Art. 64 ust. 2. Małżeństwo, pokrewieństwo, przysposobienie. Kwestia wstępna od oceny zależy dalszy ciąg i dalsze rozstrzygnięcie. Trzy teorie (koncepcje) A) Stosujemy normy kolizyjne legis fori. B) Sąd polski według prawa brytyjskiego lex causae po to ustalasz prawo właściwe, aby wszystko rozpoznać według niego. C) Nic nie zakładamy a priori, a wybieramy jedna z tych trzech koncepcji. Koncepcja miękka w zależności od okoliczności badamy okoliczności danej sprawy. Kwestia cząstkowa Związane z samym stosunkiem prawnym ubezpieczeniowym Art. 29 prawo właściwe + forma + zdolność do czynności prawnych. Ocena elementów istotnych z punktu widzenia oceny danego, konkretnego stosunku. Normy kolizyjne 2 stopnia (kwestia wstępna, odesłanie) Normy kolizyjne (UoPPM, Rzym I) Normy merytoryczne Odesłanie Różnica w okolicznościach istotnych dla ustalenia prawa właściwego. Sąd polski Francja Normy kolizyjne PPM, lex patriae NKPPM (lex patriae) normy merytoryczne (lex domicili) Zdolność do czynności prawnych art. 11 PPM Art. 5 PPM Francuz > polskie PPM > francuskie NKPPM > polskie PPM ok art. 5 PPM odesłanie przyjęte Art. 5 PPM mówi, że uznaje odesłanie, kiedy jest to tylko odesłanie zwrotne. Nie wszystkie systemy prawne dopuszczają odesłanie art. 4 Konwencji Rzymskiej Konwencja Rzym I Art. 22 i 24 Konwencji wyłączenie odesłania Art. 9 PPM Rozporządzenie Rzym I art. 22 Rzym II art. 25

11 11 Mateusz Popiel PPM. Ćwiczenia 8 ( ) Przepisy kolizyjne Statut personalny Art. 11 PPM Śmierć cywilna nie byłaby uznana. Zawsze prawo ojczyste decyduje. Obywatelstwo łatwo sprawdzalne. Wielorakie obywatelstwo art. 2 PPM. Art. 3 apatrydzie (ust. 1) i uchodźcy (ust. 2) rozstrzyga miejsce zamieszkania. Przepisanie, superfluum z Konwencji Genewskiej o uchodźcach. Art. 12 umowa zawierana w tym samym czasie. Art. 12 ust. 1 czynności dwustronne Art. 12 ust. 2 czynności jednostronne Reklama Lidla Pascala i Okrasy 6x50 zł i ich książka gratis przyrzeczenie publiczne. Art. 11 ust. 2 prowadzenie przedsiębiorstwa zdolność według prawa prowadzenia działalności. Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo Art. 22 i 23 lex causae Lex causae: Mocodawca (UK WWI emigrant) wykonanie - pełnomocnik (kuzyn na wycieczce do Polski) osoba trzecia umowa sprzedaży mocodawca lex causae Art. 23 zd. 2, zd. 3 Art. 11 ust. 2 i art. 12 Wybór prawa, to każdy wybór prawa może to być prawo Suahili. Tendencja, by jak najszerzej umożliwić stronom wybór prawa. Art. 4 ust. 2 nie naruszanie wyborem prawa praw osób trzecich. Pytania o zmiany wspomnij zawsze o wyborze prawa Ubezwłasnowolnienie, stwierdzenie zgonu, uznanie za zmarłego nowe przepisy. Wcześniej te kwestie wyprowadzano z prawa właściwego dla prawa o zdolności do czynności prawnych. Art. 15 i art. 16 nowe przepisy i regulacje imię i nazwisko osoby fizycznej. Art. 15 ust. 1 kraje Iberoamerykańskie mają inaczej sześcioczłonowe imiona lub/i nazwiska. W Polsce można mieć tylko dwa imiona i dwa nazwiska, ale się to zmienia i mogą wpisywać wszystkie. Są też już nadawane imiona fantazyjne. Zmiana imienia i nazwiska, a przestępstwa gospodarcze. Dobra osobiste. Nowa regulacja. Rzym I, Rzym II. Art. 1 ust. 2 pkt. g. Wielka Brytania + forum shopping + dobra osobiste = good deal. Chętnie Wielka Brytania uznaje się właściwa i zasądzają tam wysokie odszkodowania.

12 12 Mateusz Popiel Art. 16 ust. 1 podlegają jej prawu ojczystemu. Art. 23, 24 jeden ze środków ochrony. Art. 16 ust. 2 Shakira (Kolumbijka, ewentualnie także Hiszpanka po Gerardzie Pique). The Sun w Wielkiej Brytanii napisał, że nie umie śpiewać. W Polsce spadła sprzedaż płyt. W Wielkiej Brytanii naruszenie. W Kolumbii trzeba wykazać, że naruszono jej dobra osobiste na podstawie prawa kolumbijskiego. Ust. 3 prawo prasowe prawo do odpowiedzi, sprostowania. Prawo pobytu nadawany / wydawany. PPM. Ćwiczenia 9 ( ) EGZ. 3 pytania przekrojowe. Na egzaminie jest Pazdan, o jurysdykcji (np. wyłączna, uznawanie orzeczeń, sąd właściwy), Bruksela I i II, Rzym I i II, kpc (kiedy stosujemy, jurysdykcja wyłączna), PPM, Rozporządzenie alimentacyjne, Rozporządzenie spadkowe. Weksle i czeki niekoniecznie. Resztę ustaw tylko przeczytać. Pytania układa profesor. Nie ma dobrych rozwiązań. Ważne jest także uznawanie i wykonywanie orzeczeń (często na egzaminie). Często jedno pytanie z części ogólnej. Historii nie będzie, raczej rozumiej instytucje. Małżeństwo i alimenty. Profesor pisał habilitacje o rozwodzie. Konwencje dotyczące dzieci wiek XX wiekiem dzieci i praw dziecka. Konwencja Haska dotycząca rozrządzeń testamentowych i dot. wypadków drogowych. Nie będzie pytań o prawo kolizyjne w sprawie upadłości. Ustawa prawo o aktach stanu cywilnego. W kazusie nie ma dobrych odpowiedzi. Osoby prawne Prawo właściwe art. 17 Teoria siedziby art. 17 ust. 1 II teoria teoria miejsca utworzenia Art. 17 ust. 1 nawiązanie do Bruksela I i art. 60 miejsce zamieszkania. Art. 17 ust. 2 odesłanie dalsze. Art. 17 ust. 3 zakres zastosowania art. 17 ust. 1 i ust. 2 Art. 19 prawo właściwe dla oceny skutków łączących się ze zmianą siedziby. Może się to wiązać z utratą zdolności do zawierania jakichś umów. Art. 19 ust. 1 zd. 3 wyłączenie możliwości osobowości prawnej na skutek zmiany siedziby. Odmienna od osób fizycznych konstrukcji połączenie osób prawnych z różnych państw uzyskanie wpisu w obu tych rejestrach. Art. 21 Art. 24 ust. 1 (zgoda) ustalenia dokonania czynności prawnej. Art. 24 ust. 2 PPM czy to jest norma kolizyjna? Do kogo jest ona adresowana?

13 13 Mateusz Popiel Art. 24 ust. 1 prawo właściwe dla tej czynności. Forma Odrębna od zdolności. Czynnik najłatwiej powodujący obalenie Art. 25 lex causae Wystarczy wybrać najmniej rygorystyczne prawo nie stosujemy do czynności prawnych dotyczących nieruchomości (łącznik: siedziba), JONOP - zwykle są rejestry, gdzie te czynności prawne muszą być ujawnione. Wąski zakres kognicji polskich sądów rejestrowych. UoKWiH powództwo o ustalenie art. 10, ale trwa to nawet 3 lata. Ustawa i forma: małżeństwo i testament Art. 49 ust. 2 (forma zawarcia małżeństwa) kazus ślubu Edyty Górniak na wyspie Bali. Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego zawierania małżeństw w Polsce przez obcokrajowców. Lex loci solutionis matrimonii miejsce zawarcia małżeństwa. Co zrobić, gdy ktoś nie może przedstawić zaświadczania o braku przeszkód i możliwości zawarcia małżeństwa (EGZ). Art. 48., art. 50 Skutki: art Niezachowanie formy. Art. 25 Forma: A) Testamenty regulacja konwencyjna B) art. 40 forma umowy o arbitraż Art. 40 forma umowy o arbitraż podlega państwu zawarcia. Pisemna forma umowy o arbitraż. Forma uregulowana w sposób odrębny, niezależny od uregulowania prawa właściwego dla danego państwa. Prawo właściwe dla przedawnienia lex causae. Nawiązuj do klauzuli porządku publicznego. Małżeństwa, spadki nowy doktorat, więc profesor jest na bieżąco. PPM. Ćwiczenia 10 ( ) Nieobecny

14 14 Mateusz Popiel PPM. Ćwiczenia 11 ( ) Alimenty PPM odesłanie do Rozporządzenia Te przepisy nie mają żadnego charakteru drogi czytelniku just another act nie jesteśmy w stanie nic wydedukować. Art. 63 i Rozporządzenie alimentacyjne weszły w życie r. Art. 81 i art. 63 treść taka, że protokół Haski tak mówi. Rozporządzenia zmieniają się średnio raz na 5 lat , a wejście w życie ustawy które przepisy wyznaczały prawo właściwe? Protokół haski reguluje prawo właściwe. Jak uregulowano rozstrzyganie roszczeń alimentacyjnych w zakresie intertemporalnym. Decyzja Rady z r. o prawie właściwym 2009/941/WE o przystąpieniu Unii do Konwencji art. 4 i 5 (s. 164 wyd. od.nowa). Rozstrzygnięto kwestie intertemporalne. Roszczenie sprzed wejścia w życie protokołu od dnia , ale dotyczy okresu poprzedzającego, to przepisy Protokołu haskiego stosujemy. Prawo właściwe dla zobowiązań alimentacyjnych. Prawo właściwe dla zobowiązań według prawa haskiego. Rozporządzenie jurysdykcja. Protokół prawo właściwe. Dopuszczono wybór prawa. Jeżeli ewentualny wierzyciel jest U18, to wyłączamy wybór prawa. Generalnie dopuszczamy wybór prawa. To może być sąd, organ, instytucja. Umowa co do wyboru prawa forma pisemna Wybór prawa (in genere) na potrzeby konkretnego postępowania art. 7. Roszczenie alimentacyjne rozszerzenie jurysdykcji Jak dłużnik może się bronić? Kazus małżonków w UK. Jak mógłby się bronić Marek z UK. Zarzut zakorzeniony w art. 5, bo ostatnio wspólnie mieszkali w UK. Art. 6 Rozporządzenia Klauzula porządku publicznego w Rozporządzeniu Art. 14 Protokołu to nie jest norma kolizyjna, a przepis merytoryczny, pomocniczy charakter. Rozporządzenie charakter uniwersalny Art. 10 instytucje publiczne fundusz alimentacyjny. Umowa prorogacyjna niemożliwa na dzieci U18. W przyszłości warto uczyć się tego z oryginalnego tekstu. Słaba jakość tłumaczeń polskich. Czy strony mogą się umówić na dowolne państwo? Nie, obywatelstwo, zwykłe miejsce pobytu przez okres co najmniej 1 roku. Jeżeli strony nie dokonają wyboru zwykłe miejsce pobytu.

15 15 Mateusz Popiel Kolizje zakresów norm dotyczących przysposobienia i alimentów. Art. 5 wysłanie pozwu do osoby bez umowy prorogacyjnej czeka się na wdanie się w spór. Art. 8 trzeba iść do tego samego organu w tym samym państwie. Zwykłe miejsce wierzyciela, o ile on dalej tam mieszka. Uznawanie i wykonywanie orzeczeń w Rozporządzeniu Sekcja I i II jedne stosują Protokół haski, a inne nie. Kto przystąpił do Protokołu haskiego? Art. 10, 11, 12 odwołanie do decyzji Rady nie uczestniczy Dania, UK, ale uczestniczy Irlandia. Uznajemy orzeczenia w innym państwie członkowskim bez specjalnej procedury uznawania. Reguła: nie ma uznawania (jako procedury) Jak mam wyrok alimentacyjny z państwa członkowskiego, sygnatariusza Protokołu Haskiego, to ja go wykonuje. Państwa członkowskie nie-strony Protokołu haskiego podobnie uznajemy. A wykonalność na wniosek zainteresowanej strony. Zwróć uwagę na ogólne uzasadnienia regulacji. Prawo właściwe do spadków Zasadniczo polski PPM Forma Konwencja Prawo właściwe do praw spadkowych możliwość wyboru prawa przez spadkodawcę. Ograniczamy do: a) obywatelstwa, b) miejsca zamieszkania Jeżeli nie ma wyboru prawo właściwe spadkodawcy z chwili jego śmierci. Rozrządzenia testamentowe Konwencja Kto u nas może sporządzić testament? Zdolność testowania. Konwencje: wiek to kwestia należąca do formy (art. 5) W art. 65 jest wszystko to, co nie jest forma Forma wyboru prawa: A) forma dla umów majątkowych małżeńskich B) zobowiązania w formie umowy Do kiedy obowiązują przepisy (650/2012) o prawie spadkowym? Do r. Okolicznością decydująca miejsce zwykłego pobytu, a już nie obywatelstwo. Wybór prawa. Jurysdykcja (obecnie jest ona w kpc) teraz będzie miejsca zwykłego pobytu. Możliwość umowy prorogacyjnej przez zainteresowane strony. Nieruchomość będąca przedmiotem spadku może być inne. Przy kolizji obywatelstw czasem prawo inne, niż prawo ze względu na obywatelstwo. Pkt. 24 Preambuły

16 16 Mateusz Popiel Zasada numerus clausus praw rzeczowych. Mogłoby dojść, stosując statut źle, do powstania prawa, którego brak w katalogu. PPM. Ćwiczenia 12 ( ) Zobowiązania umowne Arbitraż (NY Convention), a mediacja (nie sprawdza się w stosunkach międzynarodowych, brak konwencji dotyczącej mediacji, więc problem z uznawaniem). Jest to w ustawie jeden artykuł. Postępowanie mediacyjne powinno uwzględniać interesy stron. Jak polska ustawa odnosi się do zobowiązań umownych? Rzym , wstąpienie do UE i Konwencja Rzymska opublikowana w Dzienniku Ustaw Art. 24 rozporządzenie zastępuje Konwencję Rzymską Art. 28 czasowe zastosowanie Art. 25 Stosunek do istniejących Konwencji Międzynarodowych, kolizje w zakresie Konwencji międzynarodowych Art. 2 nie ważne jakie prawo jest wskazane, stosujemy jakie jest Podstawa prawna dla prawa umownego w zobowiązaniach umownych Art. 3 Konwencji Rzym I prawo właściwe, które sobie strony wskażą. My możemy wybrać prawo, ale to musi być system prawny konkretnego istniejącego państwa Rozporządzenie, pkt. 13 Preambuły autonomia woli stron Klauzule usztywniające budowa normy prawnej i subokreślnik temporalny Nieważna umowa, a ważny wybór prawa? Art. 12 Rzym II prawo właściwe stosujemy do skutków nieważności Art. 3 ust. 5 jak należy ocenić wybór praw art. 10, 11 rozporządzenia Co jeżeli nie mamy wyboru prawa? Art. 4 dla każdego rodzaju umowy jest odrębny statut Ustawa z 1965 r. teoria świadczenia charakterystycznego Konwencja Rzymska umowa podlega prawu państwa, z którym jest najściślej związana. Prowadziło to do niepewności prawa. Art. 12 Rzym II prawo właściwe stosujemy do skutków nieważności Art. 3 ust. 5 jak należy oceniać wybór prawa art. 10, 11 Rozporządzenia Co jeżeli nie normy wyboru prawa? Art. 4 dla każdego rodzaju umowy jest odrębny statut.

17 17 Mateusz Popiel Ustawa z 1965 teoria świadczenia charakterystycznego Konwencja Rzymska umowa podlega prawu państwa, z którym jest najściślej związana. Prowadziło to do niepewności prawa. Art. 4 ust. 4 prawo państwa, z którym wykazuje najściślejszy związek. W Rozporządzeniu Rzymskim I mamy nieograniczoną możliwość wyboru prawa Umowa przewozu i umowa ubezpieczenia. Wybór prawa w Rzym I nieograniczony, wyraźny itp. Inna kwestia w samym dokonaniu wyboru prawa. Zwykły pobyt czasami odniesienia Forma (egz.) Rozporządzenie Rzym I forma w art. 11 Art. 25 forma czynności prawnej podlega prawu właściwemu Lex causae podstawowe, oceniamy według tego konsekwencje Art. 11 Rozporządzenia lub w tym cel całej instytucji przez zamieszenie łącznika obie przesłanki są równorzędne, wystarczy, że spełnia jedno z nich Gdy wchodzi w grę Rozporządzenie Rzym O, to art. 25 nie wejdzie w grę Art. 13 odzwierciedlenie w ustawie Art. 12 zakres zastosowania prawa właściwego Przepisy PPM na tym tle uzupełniają Rzym Umowa ubezpieczenia obowiązkowa samochodu Problem z konsumentami. Art. 30 polskiej ustawy dopuszczamy wybór prawa, ale minimum ochrony. Art. 31 nie ma papieru wartościowego innego, niż weksel i czek. Tego nie ma na egzaminie, bo jest taki osobny przedmiot w Katedrze Jednostronna czynność prawna wybór prawa Jaka czynność będzie miała znaczenie? Przyrzeczenie publiczne Art. 32 gdy się zrealizuje sam wybór Ust. 2 miejsce zwykłego pobytu, lub siedziba III klauzula Odwołanie do klauzuli najściślejszego związku Karl von Savigny teoria siedziby stosunku prawnego, najściślejszy związek. Potem to było w Rzym I i ustawie.

18 18 Mateusz Popiel PPM. Ćwiczenia 13 ( ) Zobowiązania z jednostronnych czynności prawnych Pamiętać, że tu mamy te dwa podstawowe łączniki (prawo państwa, w którym nastąpiło zdarzenie vs. prawo państwa, w którym wystąpiła szkoda) i one konkurują ze sobą. Przeplatają się i w historii, i w obecnie obowiązujących aktach. Rzym II i konwencję dot. wypadków - te same przepisy co i Pazdan Ważne jest, żeby pamiętać, że w starym PPM z 1965 nie było odnośnie tych zobowiązań możliwości wyboru prawa. A z kolei Rzym II strasznie komplikuje tę kwestię, bo ogólnie wybór jest, ale np. nie do kwestii z art. 6 i 8, a w art. 7 wybór jest ograniczony. No i trzeba znać rozdziały II i III, czyli co się dzieje, gdy nie wybrano prawa. Rzym II pewnych kwestii nie reguluje i wtedy trzeba sięgnąć do naszej ustawy PPM (dwa przepisy - art. 16 i 35). Ćwiczenia 14 ( ) Pamiętać przy prawach rzeczowych, że akty dot. jurysdykcji mają podział na ruchomości i nieruchomości, a akty dot. prawa właściwego regulują po prostu "rzeczy", łącznie.