ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU. Ewa Jakusik, Małgorzata Owczarek
|
|
- Marek Kwiatkowski
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Acta Agrophysica, 2008, 12(2), ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU Ewa Jakusik, Małgorzata Owczarek Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział Morski w Gdyni ul Waszyngtona 42, Gdynia ewa.jakusik@imgw.pl S t r e s z c z e n i e. W pracy scharakteryzowano podstawowe cechy zmienności temperatury gruntu w polskiej strefie brzegowej Morza Bałtyckiego w latach Wykorzystano dane pomiarowe na głębokości 5, 10, 20, 50 i 100 cm ze stacji meteorologicznych w Świnoujściu, Kołobrzegu, Łebie i Helu. Temperatura gruntu jest dodatnia przez znaczną część roku. W okresie od października do lutego następuje wzrost temperatury gruntu z głębokością, od kwietnia do sierpnia najwyŝsze wartości są odnotowywane w warstwach najpłytszych. W marcu i wrześniu w profilu pomiarowym panują warunki zbliŝone do izotermii. Od listopada do marca istnieje ryzyko przemarzania gruntu, szczególnie w warstwie do 20 cm. Okres z temperaturą gruntu co najmniej 5 C trwa w przybliŝeniu od końca marca do połowy listopada. Temperatura gruntu wykazuje zróŝnicowanie przestrzenne wynikające ze zróŝnicowania warunków klimatycznych oraz wpływu warunków lokalnych. S ł o wa kluczowe: polskie wybrzeŝe Bałtyku, temperatura gruntu, zmienność WSTĘP Temperatura gruntu jest jednym z elementów charakterystyki klimatu danego obszaru. Informacje o jej zmienności są waŝne dla wielu dziedzin działalności człowieka. Badania z zakresu stosunków termicznych gruntu na polskim wybrzeŝu są prowadzone stosunkowo rzadko. Najczęściej rejon ten uwzględniany był w pracach dotyczących całego obszaru Polski (np. Koźmiński i Michalska 1979, Przedpełska 1985). Temperatura gruntu w Gdańsku-Świbnie była rozpatrywana w analizie tego elementu na śuławach Wiślanych (Jakusik i in. 2004) oraz klimatu Gdańska (Owczarek i in. 2007).
2 368 E. JAKUSIK, M. OWCZAREK CEL PRACY, DANE I METODA OPRACOWANIA Celem pracy jest określenie podstawowych cech zmienności temperatury gruntu w polskiej strefie brzegowej Morza Bałtyckiego. W pracy wykorzystano rezultaty pomiarów temperatury gruntu z czterech stacji IMGW (tab. 1), zlokalizowanych wzdłuŝ polskiego wybrzeŝa za lata Na obszarze badań dominuje mierzejowo-wydmowy krajobraz nadmorski z plaŝą, wydmami oraz lasem sosnowym, występuje teŝ krajobraz jeziorno-bagienny oraz zabudowa miejska (Kondracki 1994). Gleby w rejonie plaŝ i wydm to luźne piaski, na terenach zawydmowych występować mogą gleby bielicowe oraz bagienne. Klimat rejonu badań kształtowany jest głównie przez zachodnią cyrkulację strefową, dominują liczne układy cyklonalne, którym towarzyszy adwekcja mas powietrza polarno-morskiego. Charakterystyczne są duŝe sumy otrzymywanego promieniowania słonecznego (Paszyński 1984), a zmienność warunków klimatycznych wybrzeŝa modyfikowana jest sąsiedztwem zbiornika morskiego (Kwiecień, Taranowska 1974). Tabela 1. Wykaz stacji meteorologicznych, z których dane wykorzystano w opracowaniu Table 1. Meteorological stations from which data were used in the analysis Nazwa stacji Station Szerokość geograficzna Latitude N Długość geograficzna Longitude E Wysokość n.p.m. Altitude Rodzaj gleby Soil type Świnoujście 53º55 14º14 6 Piaszczysta Sandy Kołobrzeg 54º11 15º35 3 Piaszczysta, częściowo zniszczona Sandy, partially degraded Łeba 54º45 17º32 2 Bagienna Boggy Hel 54º36 18º49 1 Piaszczysta Sandy W Świnoujściu ogródek meteorologiczny połoŝony jest na zalesionej wydmie, 180 m od morza. W Kołobrzegu pomiary wykonywane są w zabudowanym terenie dzielnicy uzdrowiskowej. Stacja w Łebie znajduje się na płaskim obszarze łąk i terenów zalewowych Jeziora Łebsko. Ogródek meteorologiczny w Helu zlokalizowany na polanie leśnej, około 800 m od otwartego morza (Stepko i in. 2002). Pomiary temperatury gruntu są wykonywane w ramach standardowego programu obserwacyjno-pomiarowego stacji meteorologicznych IMGW, na głębokościach 5, 10, 20, 50 i 100 cm.
3 ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU 369 Dla kaŝdej stacji wyznaczono wartości średnie, odchylenie standardowe, ekstrema absolutne, wieloletnie wartości kwantyli empirycznych 1% dla średniej dobowej temperatury gruntu w całym profilu pomiarowym oraz liczbę dni w roku z temperaturą gruntu 5ºC. Zbadano zaleŝność średnich dobowych wartości wieloletnich temperatury gruntu na głębokości 5 cm i temperatury powietrza. PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI TEMPERATURY GRUNTU Średnie roczne wartości temperatury gruntu wykazują znaczne międzyroczne wahania. Przykładowo w Helu wartości tego parametru na głębokości 5 cm wahały się od 8,7 C do 11,5 C (rys. 1), na głębokości 10 cm od 8,7 C do 11,4 C, a na głębokości 20 cm od 8,3 C do 11 C. W głębi profilu wartości średnie roczne wahały się od 8,3 C do 10,8 C na głębokości 50 cm i 8,4 C do 10,6 C na głębokości 100 cm. Temperatura średnia roczna w większości przypadków jest o około 1 C większa w Świnoujściu i Kołobrzegu, niŝ w Łebie i Helu. 12 Temperatura gruntu - Soil temperature ( C) cm 10 cm 20 cm 50 cm 100 cm Lata - Year linia trendu dla poziomu 50 cm linear trend of the soil temperature at 50 cm y=0,036x+8,79 Rys. 1. Zmienność średniej rocznej temperatury gruntu na analizowanych poziomach pomiarowych w Helu, , trend istotny statystycznie na poziomie istotności 0,95 Fig. 1. Long-term variability of annual mean soil temperature in Hel at the depth of 5, 10, 20, 50 and 100 cm, , linear trend significant at the level of 0.95
4 370 E. JAKUSIK, M. OWCZAREK W przebiegu wieloletnim średnia roczna temperatura gruntu na wszystkich głębokościach wykazuje najczęściej tendencję wzrostową, lecz jedynie w Helu na głębokości 50 cm wzrost (o 0,4 C na 10 lat) jest istotny statystycznie (rys. 1). W Świnoujściu i Łebie w głębi profilu (1 m) średnia ta nie wykazuje zmian, natomiast w Kołobrzegu maleje. Wartości absolutne maksimum średniej dobowej temperatury gruntu w warstwie najpłytszej oraz w głębi profilu pomiarowego (1 m) maleją z zachodu na wschód: na głębokości 5 cm od 30,1 C w Świnoujściu do 26,9 C w Helu, na głębokości 10 cm odpowiednio od 29 C do 26,2 C, a na głębokości 100 cm od 22,1 C do 19,3 C. Na głębokości 20 cm i 50 cm najwyŝsze maksimum dobowe odnotowano w Świnoujściu (odpowiednio 25,3 C i 24,7 C), a najniŝsze w Łebie (23,2 C i 22,4 C). Wartości absolutne maksimum odnotowywano najczęściej w pierwszych latach XXI wieku. Absolutne wartości minimum średniej dobowej do głębokości 50 cm maleją z zachodu na wschód. Na poziomie 5 cm od poniŝej 9 C do 3,9 C, na poziomie 10 cm od 8,2 C do 3,2 C, na poziomie 20 cm od 7,5 do 1,5 C, a na poziomie 50 cm od 4,6 C do 0,2 C. Na głębokości 1 m najniŝsza wartość minimalna wystąpiła w dniu 11 lutego 1991 w Świnoujściu ( 0,2 C), a najwyŝsza w Helu (0,8 C). Wszystkie te wartości odnotowywane były w dekadzie lat 90. XX wieku. Średnia wieloletnia temperatura roczna na kaŝdej stacji jest dodatnia (rys. 2). We wschodniej części analizowanego obszaru najcieplejsza jest warstwa od 5 cm do głębokości 10 cm, w której średnia roczna temperatura wynosi w Łebie 9,7 C, a w Helu 9,4 C. Od głębokości 20 cm w głąb profil ma stosunkowo wyrównany charakter: temperatura średnia na głębokości 20 cm wynosi 9,1 C w Helu i 9,4 C w Łebie, najchłodniej jest na głębokości 50 cm (9,3 C i 8,9 C), a na głębokości 100 cm średnia roczna wynosi odpowiednio 9 C i 9,4 C. Na pozostałych stacjach roczny profil temperatury gruntu jest odmienny: do głębokości 20 cm temperatura roczna w Świnoujściu maleje od 10 C do 9,7 C, a w Kołobrzegu od 10,1 C do 9,8 C. W warstwie od 20 do 50 cm w Świnoujściu panuje izotermia (9,7 C). Najcieplejsza jest warstwa najgłębsza: 10,1 C w Świnoujściu i 10,5 C w Kołobrzegu. Średnie miesięczne wartości temperatury gruntu są na analizowanym obszarze dodatnie (rys. 3). Na głębokości 5 cm najchłodniejszym miesiącem jest w Świnoujściu i Łebie styczeń (rys. 3a, rys. 3c), gdzie średnia miesięczna wynosi 0,5 C i 0,6 C. W Kołobrzegu (rys. 3b) najchłodniejszy jest luty (1 C), a w Helu (rys. 3d) styczeń i luty (1 C). Na pozostałych głębokościach najchłodniejszy jest w Świnoujściu styczeń, w Kołobrzegu i Helu luty, a w Łebie oba te miesiące. Najcieplejszym miesiącem w warstwie do 20 cm jest lipiec, a poniŝej tej głębokości sierpień. NajwyŜsze wartości średnich miesięcznych występują na głębokości 5 cm: na obu stacjach zachodniej części wybrzeŝa największa średnia temperatura gruntu wynosi 21,2 C, w Łebie 20,4 C, a w Helu 20,9 C.
5 ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU 371 Temperatura gruntu - Soil temperature(οc) Głębokość - Depth (cm) Łeba Hel Rys. 2. Średni roczny profil temperatury gruntu na stacjach polskiego wybrzeŝa, Fig. 2. Vertical profile of mean annual soil temperature at Polish coastal stations, Świnoujście Kołobrzeg W okresie od października do lutego najchłodniejsze są najpłytsze warstwy gruntu, a temperatura rośnie w głąb profilu pomiarowego. Największy spadek następuje poniŝej 20 cm, powyŝej róŝnice temperatury między kolejnymi poziomami na ogół nie przekraczają 0,3 C. W marcu do głębokości 50 cm następuje słaby spadek temperatury, róŝnice miedzy kolejnymi poziomami wynoszą 0,1 C do 0,2 C. Na głębokości 100 cm średnia temperatura jest o co najmniej 0,5 C wyŝsza, niŝ na 50 cm, największa róŝnica występuje w Łebie (1,2 C). Stan najbardziej zbliŝony do izotermii utrzymuje się w całym profilu pomiarowym w Świnoujściu. Od kwietnia do sierpnia wartości temperatury gruntu na wszystkich stacjach maleją w głąb profilu pomiarowego. We wrześniu charakter profilu pomiarowego jest zróŝnicowany. Najbardziej regularnym przebiegiem wyróŝnia się tautochrona w Helu: w całym profilu pomiarowym utrzymuje się izotermia (14,3 C do 14,4 C). Stan zbliŝony do izotermii panuje do głębokości 50 cm w Świnoujściu (około 15,4 C) i Łebie (około 14,1 C), a w Kołobrzegu do głębokości 20 cm (około 15 C). W badanym profilu pomiarowym w ciągu roku przewaŝnie utrzymuje się temperatura dodatnia, na co wskazuje przebieg roczny średniej dobowej temperatury gruntu na poszczególnych głębokościach (rys. 4). Ujemna temperatura dobowa występuje w przybliŝeniu od połowy grudnia do połowy lutego. Od stycznia do początków marca najcieplejsze są warstwy połoŝone najgłębiej. W marcu następuje ocieplanie się warstwy przypowierzchniowej, szczególnie szybkie w jego drugiej połowie. Od końca marca temperatura w profilu pomiarowym przekracza 5 C, na przełomie marca i kwietnia przez około 7 dni warunki są zbliŝone do izotermii (około 6 C).
6 372 E. JAKUSIK, M. OWCZAREK
7 ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU 373 Od początku kwietnia zmienia się stratyfikacja termiczna gruntu, najcieplejsze stają się warstwy połoŝone najpłycej. Od około połowy czerwca do połowy września temperatura w całym analizowanym profilu przekracza 15 C, a w najpłytszych warstwach przekracza 20 C. Z początkiem sierpnia temperatura gruntu zaczyna się stopniowo obniŝać, najszybciej na najmniejszych głębokościach. Około połowy września w profilu pomiarowym obserwowany jest po raz drugi w roku stan zbliŝony do izotermii (około 15 C), który trwa około 20 dni, przy czym wyraźniej zaznacza się na wybrzeŝu zachodnim. W kolejnych dniach profil temperatury gruntu stopniowo staje się charakterystyczny dla chłodnej pory roku. Warstwa przypowierzchniowa staje się najchłodniejsza, tam teŝ najprędzej temperatura ustala się poniŝej 5 C: około połowy listopada, podczas gdy w warstwach najgłębszych 2 do 3 tygodni później. 25 Temperatura gruntu- Soil temperature ( C) cm - 10 cm - 20 cm - 50 cm cm Dni roku- Successive days Rys. 4. Przebieg średniej dobowej temperatury gruntu wygładzonej za pomocą 7-dniowej średniej ruchomej w Świnoujściu, Fig. 4. Mean daily soil temperature smoothed with 7-day moving mean in Świnoujście, Największym zakresem zmienności charakteryzuje się średnia dobowa temperatura gruntu na głębokości 5 cm. Wartości odchylenia standardowego maleją w głąb profilu pomiarowego. Największe wahania wokół wartości średniej występują w Świnoujściu: w skali roku odchylenie standardowe wynosi tam od 8,2 C w warstwie przypowierzchniowej do 1,2 C na najgłębszym poziomie. W Helu wartości te wynoszą odpowiednio 7,8 C i 4,8 C. W przebiegu rocznym
8 374 E. JAKUSIK, M. OWCZAREK w Świnoujściu największą zmiennością wyróŝnia się temperatura gruntu w październiku (wartości odchylenia standardowego wynoszą 3,51 C na głębokości 5 cm do 3,02 C na głębokości 100 cm) i w kwietniu (odpowiednio 3,31 C i 1,78 C). Na pozostałych stacjach największy zakres zmienności temperatury przypada w maju: na głębokości 5 cm odchylenie standardowe wynosi od 3,45 C w Kołobrzegu do 3,08 C w Helu, a w głębi profilu: od 1,94 C w Łebie do 1,56 C w Kołobrzegu. Na wahania dobowej temperatury gruntu w okresie wiosny i lata szczególny wpływ ma częste występowanie radiacyjnego typu pogody z silnym nagrzewaniem powierzchni gruntu w ciągu dnia i jej wychładzaniem w nocy. Najmniejsze wahania temperatury gruntu w stosunku do wartości średniej występują w okresie od listopada do lutego oraz we wrześniu. MoŜe być to związane z większą częstością pogód typu cyklonicznego w okresie późnej jesieni i zimy, łagodzącym wpływem nagrzanych wód Morza Bałtyckiego na warunki termiczne we wrześniu oraz obecnością pokrywy śnieŝnej w miesiącach zimowych. Najmniejsze wartości odchylenia standardowego przypadają w styczniu na głębokości 100 cm: od 0,9 C w Helu do 1,57 C w Świnoujściu. W warstwie do 10 cm minimum odchylenia standardowego przypada w Świnoujściu w listopadzie, na pozostałych stacjach w grudniu i styczniu. Na głębokości 20 cm minimum tego wskaźnika przypada w grudniu, jedynie w Helu w styczniu, natomiast w najgłębszych warstwach w styczniu. Największe róŝnice dobowej temperatury gruntu występują między poziomami poniŝej 20 cm, co świadczy o większej akumulacji energii w głębi profilu pomiarowego, niŝ w warstwach płytszych. Między głębokościami 50 i 100 cm w porze jesienno zimowej największe róŝnice mogą przekraczać 2 C, a w okresie od kwietnia do początków października +2 C. Warstwa do głębokości 20 cm charakteryzuje się duŝą wraŝliwością na zmiany temperatury powietrza o czym świadczą stosunkowo niewielkie róŝnice temperatury miedzy kolejnymi poziomami, które od października do marca na ogół nie przekraczają 0,5 C, a w pozostałych miesiącach mogą nieznacznie przekraczać 1,5 C. Cenną informacją z punktu widzenia ekologii analizowanego obszaru jest liczba dni z temperaturą gruntu 5 C, umoŝliwiającą rozwój roślin (tab. 2). W warstwie do głębokości 20 cm liczba ta wynosi około 237 w zachodniej części analizowanego obszaru, natomiast w części wschodniej około 230. Na głębokości 50 cm liczba dni o korzystnych dla wegetacji warunkach termicznych wynosi od 237 w Świnoujściu do ponad 250 w Kołobrzegu. Zaznaczyć ponadto naleŝy, Ŝe na tej głębokości na całym wybrzeŝu przeciętnie przez ponad 350 dni w roku odnotowywana jest temperatura dodatnia.
9 ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU 375 Tabela 2. Średnia roczna liczba dni z temperaturą gruntu 5 C na głębokości: 5, 10, 20, 50 i 100 cm na stacjach polskiego wybrzeŝa, Table 2. Mean annual number of days with soil temperature 5 C at the depth of 5, 10, 20, 50 and 100 cm at Polish coastal stations, Nazwa stacji Station 5 cm 10 cm 20 cm 50 cm 100 cm Liczba dni Number of days Świnoujście Kołobrzeg Łeba Hel Przebieg roczny średniej temperatury gruntu na głębokości 5 cm wykazuje du- Ŝą zgodność z przebiegiem dobowej temperatury powietrza (rys. 5). W styczniu i lutym temperatura gruntu jest o około 0,7 C wyŝsza, niŝ temperatura powietrza, w marcu róŝnice nie przekraczają 0,4 C, od kwietnia do początku września wartości temperatury gruntu mogą być nawet o prawie 5 C wyŝsze od temperatury powietrza. Od połowy września temperatura gruntu jest mniejsza, niŝ temperatura powietrza, ale róŝnice nie przekraczają 1 C. Temperatura gruntu w warstwie przypowierzchniowej i temperatura powietrza wykazują najsilniejszą współzaleŝność w skali roku oraz jesienią. Współczynnik korelacji liniowej między roczną wieloletnią średnią dobową temperaturą gruntu i powietrza wynosi 0,98 w Helu i 0,99 na pozostałym obszarze (rys. 6), natomiast, analogicznie, między analizowanymi temperaturami w październiku na wszystkich stacjach współczynnik ten wynosi 0,99. W kwietniu współczynnik korelacji wynosi 0,98 w Świnoujściu i 0,96 na pozostałych stacjach. Latem (lipiec) wartości współczynnika wskazują na silniejszą zaleŝność temperatury gruntu od temperatury powietrza w zachodniej części wybrzeŝa (0,84 w Świnoujściu i 0,86 w Kołobrzegu), niŝ we wschodniej (około 0,70 w Łebie i 0,72 w Helu). Zimą korelacja rozpatrywanych parametrów jest najsłabsza: wartości współczynnika są zróŝnicowane przestrzennie: od 0,73 w Łebie do 0,03 w Kołobrzegu. Z punktu widzenia wegetacji oraz budownictwa szczególne znaczenie ma występowanie wartości ujemnych temperatury gruntu, wskazujących między innymi na moŝliwość wystąpienia przemarzania gruntu. Wieloletnie wartości kwantyla 1% temperatury średniej dobowej w całym profilu pomiarowym na analizowanym obszarze wskazują, Ŝe przemarzanie gruntu w warstwie do 10 cm jest moŝliwe w okresie od listopada (w Helu na głębokości 10 cm od grudnia) do marca (tab. 3).
10 376 E. JAKUSIK, M. OWCZAREK 25 Temperatura -Temperature ( C) temperatura powietrza - air temperature temperatura gruntu - soil temperature at 5 cm Dni roku- Successive days Rys. 5 Przebieg średniej dobowej temperatury powietrza i gruntu na głębokości 5 cm w Helu, Fig. 5 Mean daily air temperature and soil temperature at the depth of 5 cm in Hel, Temperatura gruntu - Soil temperature ( C) R=0, Temperatura powietrza - Air temperature ( C) Rys. 6. ZaleŜność średniej dobowej wieloletniej temperatury gruntu na głębokości 5 cm od temperatury powietrza w Świnoujściu, Fig. 6. Dependence of daily long-term mean soil temperature at the depth of 5 cm on air temperature in Świnoujście,
11 ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU 377 Tabela 3. Wieloletnie wartości kwantyla empirycznego 1% średniej dobowej temperatury gruntu ( C) na głębokości: 5, 10, 20, 50 i 100 cm na stacjach polskiego wybrzeŝa w okresie od listopada do marca, Table 3. Long-term values of the 1 st empirical percentile of daily mean soil temperature ( C) at the depth of 5, 10, 20, 50 and 100 cm at Polish coastal stations during the period November- March, Miesiąc/rok Month/Year 5 cm 10 cm 20 cm 50 cm 100 cm Świnoujście Styczeń January 7,16 6,53 5,68 2,00 0,30 Luty February 5,80 5,50 4,95 2,65 0,10 Marzec March 3,47 2,83 3,00 0,74 0,20 Listopad November 1,48 0,69 0,10 1,61 4,21 Grudzień December 5,98 4,61 3,11 0,21 1,70 Rok Year 4,50 3,70 2,90 0,80 0,30 Kołobrzeg Styczeń January 5,73 5,29 3,68 0,40 1,90 Luty February 4,20 3,95 3,19 1,15 0,80 Marzec March 2,00 1,80 1,31 0,50 1,40 Listopad November 0,70 0,10 1,00 3,01 5,81 Grudzień December 3,81 2,90 0,81 0,69 3,20 Rok Year 2,40 1,90 1,00 0,20 1,60 Łeba Styczeń January 5,46 4,28 2,58 0,30 1,45 Luty February 5,04 3,57 2,78 1,00 0,40 Marzec March 2,66 1,70 1,00 0,20 1,60 Listopad November 1,59 0,50 0,10 1,97 5,34 Grudzień December 4,78 2,93 0,98 0,82 3,00 Rok Year 3,10 1,90 1,00 0,20 1,80 Hel Styczeń January 2,65 1,58 0,48 0,10 1,70 Luty February 1,92 1,22 0,54 0,20 1,00 Marzec March 0,60 0,28 0,10 0,15 1,40 Listopad November 0,72 0,00 1,00 3,00 5,20 Grudzień December 1,70 0,85 0,30 1,40 3,20 Rok Year 0,90 0,40 0,10 0,60 1,90
12 378 E. JAKUSIK, M. OWCZAREK Na głębokości 20 cm ryzyko przemarzania istnieje od grudnia do marca w zachodniej części rozpatrywanego obszaru, w Łebie od listopada do marca, w Helu od stycznia do marca. Na głębokości 50 cm okres, w którym istnieje moŝliwość występowania ujemnej temperatury gruntu jest najdłuŝszy w Świnoujściu (od grudnia do marca), w Kołobrzegu i Łebie trwa od stycznia do marca, w Helu natomiast tylko w lutym. W głębi profilu pomiarowego przez cały rok utrzymuje się temperatura dodatnia, jedynie w Świnoujściu w lutym wartość kwantyla 1% jest nieznacznie mniejsza od 0 C. Omawiany obszar zalicza się wg Polskiej Normy (PN-81/B-03020, za: Architektura-Budownictwo 1999) do dwóch tzw. stref przemarzania: Świnoujście i Kołobrzeg połoŝone są w strefie I dla której głębokość przemarzania wynosi 0,8 m, Łeba i Hel natomiast w strefie II, o głębokości przemarzania 1 m. Przeprowadzona ekstrapolacja liniowa dla miesięcy zimowych, pozwala stwierdzić, iŝ głębokość przemarzania gruntu moŝe sięgać 58 cm w Helu, 79 cm w Kołobrzegu, 86 cm w Łebie, w Świnoujściu moŝe natomiast nieznacznie przekroczyć 100 cm. W rejonie tej ostatniej stacji głębokość przemarzania moŝe zatem przekraczać zalecaną normę. PODSUMOWANIE W pracy wskazano prawidłowości przebiegu temperatury gruntu w strefie brzegowej polskiego wybrzeŝa Morza Bałtyckiego. W przebiegu rocznym wyróŝnić moŝna dwa typy stratyfikacji termicznej gruntu: od października do lutego następuje utrata ciepła z warstw płytszych na rzecz powietrza i uzupełnianie go przez dopływ z warstw głębiej leŝących. Od kwietnia do sierpnia wartości temperatury gruntu na wszystkich stacjach maleją w głąb profilu pomiarowego. W marcu i wrześniu w profilu pomiarowym utrzymuje się stan zbliŝony do izotermii. Największą zmiennością dobową wyróŝnia się temperatura gruntu wiosną i jesienią. Przebieg roczny średniej temperatury gruntu na głębokości 5 cm wykazuje duŝą zgodność z przebiegiem dobowej temperatury powietrza, szczególnie w skali roku i jesienią. Przez znaczną część roku na wszystkich głębokościach utrzymuje się temperatura dodatnia. W przybliŝeniu od końca marca do połowy listopada średnia dobowa temperatura w profilu pomiarowym przekracza 5 C, a na głębokości od 10 cm przez ponad 230 dni w roku temperatura gruntu jest korzystna dla rozwoju roślin. Ujemna temperatura gruntu występować moŝe w okresie od listopada do marca. Wyznaczone na podstawie wartości kwantyla 1% dla temperatury średniej dobowej głębokości przemarzania gruntu zasadniczo potwierdzają słuszność stosowania obowiązującej normy budowlanej, jednakŝe w przypadku rejonu Świno-
13 ZMIENNOŚĆ TEMPERATURY GRUNTU NA POLSKIM WYBRZEśU 379 ujścia ryzyko przemarzania gruntu istnieje takŝe na głębokości o około 20 cm większej, niŝ podaje norma. Temperatura gruntu w polskiej strefie brzegowej wykazuje zróŝnicowanie przestrzenne, które przejawia się przede wszystkim spadkiem wartości średnich i ekstremalnych z zachodu na wschód. Wykazano systematyczny wzrost średniej rocznej temperatury gruntu do głębokości 50 cm, w Helu na głębokości 50 cm istotny statystycznie. Świadczyć to moŝe o wpływie czynników w skali regionalnej na warunki klimatyczne wybrzeŝa. RóŜnice przebiegu rocznego temperatury gruntu oraz wyznaczonych wskaźników między poszczególnymi stacjami mogą być spowodowane warunkami lokalnymi jak typ i rodzaj podłoŝa, obecność i rodzaj roślinności, zagospodarowanie otoczenia stacji. Wyniki pracy stanowić mogą informację klimatyczną przede wszystkim dla działań z zakresu ekologii i ochrony środowiska, głownie ze względu na unikalne walory przyrodnicze wybrzeŝa, w tym szczególnie obszarów chronionych. NajwaŜniejsze dziedziny działalności człowieka w strefie brzegowej dla których przydatne mogą być wyniki pracy to budownictwo (w tym na potrzeby turystyki), energetyka, łączność oraz rolnictwo. PIŚMIENNICTWO Architektura Budownictwo. Część I: projektowanie konstrukcyjno - budowlane Kanon, Gdańsk. Jakusik E., Owczarek M., Filipiak J., Zmienność temperatury gruntu w rejonie śuław Wiślanych i okolic. Wiadomości IMGW, 2, Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa. Koźmiński C., Michalska B., Temperatura gleby na głębokości 10 cm w Polsce. Wyd. AR Szczecin i IUNG Puławy. Kwiecień K., Taranowska S., Warunki klimatyczne [w:] Moniak J., (red.) Studium geograficzno-przyrodnicze i ekonomiczne województwa gdańskiego. GTN Gdańsk, Owczarek M., Jakusik E., Wojtkiewicz A., Malik P., Klimat Gdańska, [w:] Miętus M., Filipiak J., Wyszkowski A. (red.), 200 lat regularnych pomiarów i obserwacji meteorologicznych w Gdańsku. Monografie IMGW, IMGW, Warszawa, Paszyński J., Główne cechy klimatu [w:] Augustowski B. (red.) PobrzeŜe Pomorskie. Wyd. PAN, Warszawa. Przedpełska W., NajniŜsze wartości temperatury gleby w Polsce. Przegląd Geofizyczny, 3, Stepko W., Owczarek M., Miętus M., Filipiak J., Stacje meteorologiczne Oddziału Morskiego IMGW, topografia lokalna. Oddział Morski IMGW, Gdynia (maszynopis).
14 380 E. JAKUSIK, M. OWCZAREK VARIABILITY OF SOIL TEMPERATURE ON THE POLISH COAST OF THE BALTIC SEA Ewa Jakusik, Małgorzata Owczarek Institute of Meteorology and Water Management, Gdynia Branch ul. Waszyngtona 42, Gdynia Ab s t r a c t. The analysis presented in the paper showed the features of the course of the ground temperature on the Polish coast of the Baltic Sea. Depending on the season, two types of vertical temperature profiles may be recognized. During the cold part of the year (October-February) the most dominant type of vertical temperature stratification is the one proving the loss of heat from the shallowest strata to the air and its replacement by influx from the deeper strata. On the other hand, during the warm season (April-August) the highest temperature occurs in the upper part of the profile and standard deviation values are the highest. In March and September there is quasi-isothermal stratification. During prevailing part of the year positive temperature dominates at all depths. There is a risk of freezing at the depth below 50 cm from December to March. K e y wo r d s : Polish coast, soil temperature, variability
Magurski Park Narodowy
Magurski Park Narodowy Lokalizacja punktów pomiarowych i wyniki badań. Na terenie Magurskiego Parku Narodowego zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Pomiary prowadzono od stycznia do grudnia 2005 roku. 32.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa BEZROBOCIE REJESTROWANE W RADOMIU W I PÓŁROCZU 2014 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa Informacja sygnalna Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Data opracowania: sierpień 2014 r.
Ojcowski Park Narodowy
Ojcowski Park Narodowy Lokalizacja punktów pomiarowych i wyniki badań Na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Pomiary prowadzono od stycznia do grudnia 2005 roku. 16.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2011 roku. Warszawa 2011 I. Badana populacja
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. CZĘSTOŚC MIEJSKIEJ wyspy CIEPŁA W WARSZAWIE FREQUENCY OF THE URBAN HEAT ISLAND IN WARSAW
ACTA UNIVERSITATIS LDZIENSIS FLIA GEGRAPillCA PHYSICA 3, 1998 Jolanta Wawer CZĘSTŚC MIEJSKIEJ wyspy CIEPŁA W WARSZAWIE FREQUENCY F THE URBAN HEAT ISLAND IN WARSAW W pracy wzięto pod uwagę różnice temperatury
Klimat Polski. "Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego o nieumiarkowanych zmianach pogody..." prof. Teodor Kopcewicz
Klimat Polski "Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego o nieumiarkowanych zmianach pogody..." prof. Teodor Kopcewicz Warunki topograficzne Cechy klimatu Polski Przejściowość Polska leży w strefie klimatu
TEMPERATURA POWIETRZA W POLSCE W LATACH 1991-2000 NA TLE OKRESU NORMALNEGO 1961-1990. Tadeusz Zawora
Acta Agrophysica, 2005, 6(1), 281-287 TEMPERATURA POWIETRZA W POLSCE W LATACH 1991-2000 NA TLE OKRESU NORMALNEGO 1961-1990 Tadeusz Zawora Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, Akademia Rolnicza
Mapa do zadań 1 3. urwiska. Zadanie 1 (1 p.) Oblicz, jaką odległość musi pokonać rowerzysta jadący drogą lokalną z punktu A do kościoła w Chęcinach.
Mapa do zadań 1 3 N A urwiska Zadanie 1 (1 p.) Oblicz, jaką odległość musi pokonać rowerzysta jadący drogą lokalną z punktu A do kościoła w Chęcinach. Odpowiedź:... Zadanie 2 (2 p.) Uzupełnij zdania. Najwyższą
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA POWIETRZA W ŁEBIE I JEJ UWARUNKOWANIA CYRKULACYJNE RELATIVE AIR HUMIDITY IN ŁEBA AND ITS DEPENDENCE ON ATMOSPHERIC CIRCULATION
Sł upskie Prace Geograficzne 7 2010 Dariusz Baranowski Małgorzata Kirschenstein Akademia Pomorska Słupsk WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA POWIETRZA W ŁEBIE I JEJ UWARUNKOWANIA CYRKULACYJNE RELATIVE AIR HUMIDITY IN
STA T T A YSTYKA Korelacja
STATYSTYKA Korelacja Pojęcie korelacji Korelacja (współzależność cech) określa wzajemne powiązania pomiędzy wybranymi zmiennymi. Charakteryzując korelację dwóch cech podajemy dwa czynniki: kierunek oraz
RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
WIELOLETNIE ZMIANY SUM OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA WYBRANYCH STACJACH PÓŁNOCNO-ZACHODNIEJ POLSKI
Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Małgorzata Kirschenstein Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk WIELOLETNIE ZMIANY SUM OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH NA WYBRANYCH STACJACH PÓŁNOCNO-ZACHODNIEJ
UCHWAŁA NR XVII/132/2016 RADY MIASTA OLEŚNICY. z dnia 29 stycznia 2016 r.
UCHWAŁA NR XVII/132/2016 RADY MIASTA OLEŚNICY z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie wysokości i zasad ustalania i rozliczania dotacji celowej dla podmiotów prowadzących żłobki lub kluby dziecięce na terenie
Pacjenci w SPZZOD w latach 2000-2015
Pacjenci w SPZZOD w latach 2000-2015 W latach 2000 2015 ogółem hospitalizowano 3152 osoby. Zestawienie obejmuje również Zakład Pielęgnacyjno Opiekuńczy, który funkcjonował do 2012 roku. Aktualnie w SPZZOD
Czy na początku XX wieku w Arktyce było mniej lodu niż obecnie?
Czy na początku XX wieku w Arktyce było mniej lodu niż obecnie? Określenie ostatnich minimów zasięgu pokrywy lodowej Arktyki jako rekordowe, czy bezprecedensowe często powoduje atak ostrej czkawki u sceptyków
Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych
Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja
ZRÓŻNICOWANIE SUBIEKTYWNEGO ODCZUCIA CIEPLNEGO W POLSCE, 1951 2008 (REZULTATY PROJEKTU KLIMAT)
Prace i Studia Geograficzne 2011, T. 47, ss. 257 264 Małgorzata Owczarek Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział Morski w Gdyni 81 342 Gdynia, ul. Waszyngtona 42 e-mail: malgorzata.owczarek@imgw.pl
Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42
Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42 Anna Salata 0 1. Zaproponowanie strategii zarządzania środkami pieniężnymi. Celem zarządzania środkami pieniężnymi jest wyznaczenie
Wykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Wykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach Stanisław Krasowicz Wiesław Oleszek Puławy, 2010r. Nauka ogniwo
Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi Urlop bezpłatny a prawo do zasiłków związanych z chorobą i macierzyństwem
Źródło: http://podatki.pl Co o urlopie bezpłatnym stanowi Kodeks pracy Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca może udzielić pracownikowi, na jego pisemny wniosek, urlopu bezpłatnego (art. 174 kp). Pracodawca,
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
Miasta woj. lubelskiego w latach 1995 2009
81 Barometr Regionalny Nr 2(24) 2011 Miasta woj. go w latach 1995 2009 Wojciech Żuchowski Polskie Towarzystwo Statystyczne, Oddział w Lublinie Proces urbanizacji rozwoju, wzrostu ich liczby czy zmian udziału
Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim
Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy Załącznik do Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim Trzebnica, wrzesień 2009 Opracowanie:
newss.pl Expander: Bilans kredytów we frankach
Listopadowi kredytobiorcy mogą już cieszyć się spadkiem raty, najwięcej tracą osoby, które zadłużyły się w sierpniu 2008 r. Rata kredytu we frankach na kwotę 300 tys. zł zaciągniętego w sierpniu 2008 r.
AUTOR MAGDALENA LACH
PRZEMYSŁY KREATYWNE W POLSCE ANALIZA LICZEBNOŚCI AUTOR MAGDALENA LACH WARSZAWA, 2014 Wstęp Celem raportu jest przedstawienie zmian liczby podmiotów sektora kreatywnego na obszarze Polski w latach 2009
Populacja małych dzieci w Polsce
6 Populacja małych dzieci w Polsce W Polsce żyje ponad półtora miliona dzieci w wieku 0 3 lat. Jest to duża grupa Polaków, stanowiąca 4,27% ogółu ludności naszego kraju 1. Dzieci do trzeciego roku życia
rozpoznaje rośliny zwierzęta Ŝyjące takich środowiskach przyrod-niczych, jak park, las, pole upraw ne, sad i ogród (dzia i ł a ka) a,
Podstawa programowa jest w polskim systemie oświaty kluczowym dokumentem określającym cele i treści nauczania, umiejętności uczniów oraz zadania wychowawcze szkoły, które są uwzględniane odpowiednio w
Regionalny Fundusz Gospodarczy S.A. oferuje na sprzedaż nieruchomość gruntową zabudowaną położoną w Łebie. (powiat lęborski, województwo pomorskie)
Regionalny Fundusz Gospodarczy S.A. oferuje na sprzedaż nieruchomość gruntową zabudowaną położoną w Łebie (powiat lęborski, województwo pomorskie) Charakterystyka położenia Łeba jest jedną z najbardziej
Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO
Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Bezprzeponowy Płytowy Gruntowy Wymiennik Ciepła PROVENT-GEO to unikatowe, oryginalne rozwiązanie umożliwiające pozyskanie zawartego gruncie chłodu latem oraz ciepła
Biuro Ruchu Drogowego
KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób
LISTA DANYCH DOTYCZĄCYCH TERENU
LISTA DANYCH DOTYCZĄCYCH TERENU Położenie Powierzchnia nieruchomości Informacje dotyczące nieruchomości Nazwa lokalizacji Miasto / Gmina Powiat Województwo Maksymalna dostępna powierzchnia (w jednym kawałku)
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Powierzenie pracy cudzoziemcom na podstawie oświadczenia pracodawcy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę w województwie zachodniopomorskim w 2013 roku Opracowanie:
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Grażyna Szypuła, Magdalena Rusin Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki w Bielsku-Białej
RAPORT Z 1 BADANIA POZIOMU SATYSFAKCJI KLIENTÓW URZĘDU MIEJSKIEGO W KOLUSZKACH
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego RAPORT Z 1 BADANIA POZIOMU SATYSFAKCJI KLIENTÓW URZĘDU MIEJSKIEGO W KOLUSZKACH Opracował: Bohdan Turowski,
OGÓLNODOSTĘPNE IFORMACJE O WYNIKACH EGZAMINÓW I EFEKTYWNOŚCI NAUCZANIA W GIMNAZJACH przykłady ich wykorzystania i interpretowania
Teresa Kutajczyk, WBiA OKE w Gdańsku Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku OGÓLNODOSTĘPNE IFORMACJE O WYNIKACH EGZAMINÓW I EFEKTYWNOŚCI NAUCZANIA W GIMNAZJACH przykłady ich wykorzystania i interpretowania
Wrocław, dnia 14 grudnia 2015 r. Poz. 5734 UCHWAŁA NR XVI/96/15 RADY MIEJSKIEJ W BOGUSZOWIE-GORCACH. z dnia 30 listopada 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 14 grudnia 2015 r. Poz. 5734 UCHWAŁA NR XVI/96/15 RADY MIEJSKIEJ W BOGUSZOWIE-GORCACH z dnia 30 listopada 2015 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania
LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/13/151 Zapewnienie prawa do jednakowego wynagradzania
RAPORT z diagnozy Matematyka na starcie
RAPORT z diagnozy Matematyka na starcie przeprowadzonej w klasach pierwszych szkół ponadgimnazjalnych 1 Analiza statystyczna Wskaźnik Wartość wskaźnika Wyjaśnienie Liczba uczniów Liczba uczniów, którzy
S P R A W O Z D A N I E
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII kadencja Druk nr 3455 S P R A W O Z D A N I E KOMISJI INFRASTRUKTURY ORAZ KOMISJI OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA o poselskim projekcie ustawy o zmianie
Statystyki opisowe. Marcin Zajenkowski. Marcin Zajenkowski () Statystyki opisowe 1 / 57
Statystyki opisowe Marcin Zajenkowski Marcin Zajenkowski () Statystyki opisowe 1 / 57 Struktura 1 Miary tendencji centralnej Średnia arytmetyczna Wartość modalna Mediana 2 Miary rozproszenia Roztęp Wariancja
Analizowany teren znajduje się poza obszarami stanowisk archeologicznych.
A N A L I Z A Uzasadniająca przystąpienie do sporządzania zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta Ożarów Mazowiecki z częścią wsi Ołtarzew - teren UG/UT i stopnia zgodności przewidywanych
WYKRESY FUNKCJI NA CO DZIEŃ
TEMAT NUMERU 13 Adam Wojaczek WYKRESY FUNKCJI NA CO DZIEŃ W zreformowanych szkołach ponadgimnazjalnych kładziemy szczególny nacisk na praktyczne zastosowania matematyki. I bardzo dobrze! (Szkoda tylko,
PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP
Warszawa, dnia 04 września 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP W związku z interpelacją nr 34158 posła Jana Warzechy i posła
XXXV OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody II stopnia pisemne podejście 1 - rozwiązania
-1r/1- XXXV OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody II stopnia pisemne podejście 1 - rozwiązania W zadaniach 1-3 należy wykorzystać mapę (s. 4) i przekrój geologiczny (s. 5). Zadanie 1. Uwaga: w miejscach pozostawionych
Badania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności
TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2007 ROKU
TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2007 ROKU Źródłem danych o stanie i wykorzystaniu turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania jest stałe badanie statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego,
Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu
1 P/08/139 LWR 41022-1/2008 Pan Wrocław, dnia 5 5 września 2008r. Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z
Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW
Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA ( 4 (wykład Dariusz Gozdowski Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW Regresja prosta liniowa Regresja prosta jest
Rola przedszkola w przygotowaniu dzieci 6-letnich do realizacji obowiązku szkolnego
Zmiany w systemie oświaty Rola przedszkola w przygotowaniu dzieci 6-letnich do realizacji obowiązku szkolnego Sulejówek 06.02.2014 r. Zmiany w systemie oświaty Zmiana w art. 3: Jeśli w ustawie o systemie
PŁACA MINIMALNA W POLSCE I W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ. Kraków, wrzesieo 2011
PŁACA MINIMALNA W POLSCE I W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Kraków, wrzesieo 2011 Płaca minimalna Wynagrodzenie minimalne (płaca minimalna) to ustawowo określona kwota wynagrodzenia, jednolita dla całego kraju,
Rzeszów, dnia 15 października 2013 r. Poz. 3373 UCHWAŁA NR XXXIII/289/2013 RADY MIEJSKIEJ W MIELCU. z dnia 12 września 2013 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Rzeszów, dnia 15 października 2013 r. Poz. 3373 UCHWAŁA NR XXXIII/289/2013 RADY MIEJSKIEJ W MIELCU z dnia 12 września 2013 r. w sprawie zmiany Miejscowego Planu
BRANŻA MEDYCZNA W LATACH 2012-2013.
BRANŻA MEDYCZNA W LATACH 2012-2013. Marka Pressinfo.pl uczestniczy we wszystkich ważniejszych wydarzeniach rynku inwestycyjno-przetargowego. Dzięki narzędziom takim jak monitoring przetargów, przygotowywanie
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Wyniki monitorowania pomocy publicznej udzielonej spółkom motoryzacyjnym prowadzącym działalność gospodarczą na terenie specjalnych stref ekonomicznych (stan na
Zmiany dotyczące zasiłku macierzyńskiego od 19 grudnia 2006 r.
Zmiany dotyczące zasiłku macierzyńskiego od 19 grudnia 2006 r. W dniu 19 grudnia 2006 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach
Wyniki monitoringu suszy rolniczej dla pszenicy ozimej w latach 2008 2010
Wyniki monitoringu suszy rolniczej dla pszenicy ozimej w latach 2008 2010 Katarzyna Mizak, Rafał Pudełko, Jerzy Kozyra, Andrzej Doroszewski, Anna Nieróbca 1 2 grudnia 2010, Falenty SYSTEM MONITORINGU SUSZY
www.biznesplan.waw.pl
www.biznesplan.waw.pl A. WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ A 1. Wskaźnik płynności bieżącej: WPB AB AB - aktywa bieżące, - zobowiązania bieżące. Wskaźnik ten informuje o tym, ile razy bieżące aktywa pokrywają
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją
W SKRÓCIE: Tylko 4 z 17 banków nie wprowadziło jeszcze podwyżek marż. Znacząco pogorszyła się dostępność kredytów hipotecznych
Styczeń 2016 W SKRÓCIE: Tylko 4 z 17 banków nie wprowadziło jeszcze podwyżek marż Znacząco pogorszyła się dostępność kredytów hipotecznych Ostatnie miesiące roku przyniosły znaczący wzrost zainteresowania
ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY
ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje
Warszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 2014 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE 35-959 Rzeszów, ul. Jana III Sobieskiego 10 tel.: 17 85 35 210, 17 85 35 219; fax: 17 85 35 157 http://rzeszow.stat.gov.pl/; e-mail: SekretariatUSRze@stat.gov.pl BUDŻETY
Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Gdańsk, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz. 2034 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 23 maja 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz. 2034 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU z dnia 23 maja 2016 r. zmieniające zarządzenie w sprawie
3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8
Zarządzenie nr 143 z dnia 27 listopada 2012 Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w sprawie zasad wykorzystania urlopów wypoczynkowych przez nauczycieli akademickich Na podstawie 27 ust
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru zawartego pomiędzy ulicami: Pułaskiego, Floriańską, Sienkiewicza i Kilińskiego
P r e z y d e n t M i a s t a S i e d l c e Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru zawartego pomiędzy ulicami: Pułaskiego, Floriańską, Sienkiewicza i Kilińskiego Projekt tekstu
KWIECIEŃ 2008 RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ W WYBRANYCH MIASTACH POLSKI RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ W WYBRANYCH MIASTACH POLSKI
RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ KWIECIEŃ 2008 ANALIZA DANYCH OFERTOWYCH Z SERWISU GAZETADOM.PL Miesięczny przegląd rynku mieszkaniowego w wybranych miastach Polski
Trenuj przed sprawdzianem! Matematyka Test 4
mię i nazwisko ucznia...................................................................... Klasa............... Numer w dzienniku.............. nformacja do zadań od 1. do 3. Historia telewizji w Polsce
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Uchwała Nr.. /.../.. Rady Miasta Nowego Sącza z dnia.. listopada 2011 roku
Projekt Uchwała Nr / / Rady Miasta Nowego Sącza z dnia listopada 2011 roku w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych Na podstawie art 18 ust 2 pkt 8 i art 40 ust 1 ustawy
USTAWA. z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich
Kancelaria Sejmu s. 1/6 USTAWA Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2003 r. Nr 67, poz. 621, z 2015 r. poz. 1700. z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich
Journal of Agribusiness and Rural Development KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) *
www.jard.edu.pl Journal of Agribusiness and Rural Development pissn 1899-5241 eissn 1899-5772 tłumaczenie KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) * Małgorzata Kołodziejczak
Sytuacja na rynku kredytowym
Sytuacja na rynku kredytowym wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych II kwartał 2013 Warszawa, kwiecień 2013 r. Podsumowanie wyników ankiety Kredyty dla przedsiębiorstw Polityka kredytowa:
Przegląd sukcesów w negocjacji układów zbiorowych od 1956 do 2009
1 Przegląd sukcesów w negocjacji układów zbiorowych od 1956 do 2009 Przemysł metalowy i elektrotechniczny, przemysł tekstylny i odzieżowy, przemysł przetwórczy drewna i tworzyw sztucznych (stan: styczeń
Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]
Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01] 1 2 3 4 5 6 Efektem rozwiązania zadania egzaminacyjnego przez zdającego była praca 7 egzaminacyjna,
UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH
UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu
IV Krakowska Konferencja Matematyki Finansowej
IV Krakowska Konferencja Matematyki Finansowej dr inż. Bartosz Krysta Członek Zarządu ds. Zarządzania Portfelem Enea Trading Sp. z o.o. Kraków, 18.04.2015 r. Agenda Wycena ryzyka - istota Zniżkowy trend
INSTRUMEWNTY FINANSOWE umożliwiające pomoc rolnikom w usuwaniu skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych
INSTRUMEWNTY FINANSOWE umożliwiające pomoc rolnikom w usuwaniu skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych Aleksandra Szelągowska Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rozporządzenie Rady Ministrów z
Badanie termowizyjne. Firma. P.U ECO-WOD-KAN Jacek Załubski. Osoba badająca: Załubski Jacek. Techników 7a 55-220 Jelcz-Laskowice.
Firma P.U ECOWODKAN Jacek Załubski Techników 7a 55220 JelczLaskowice Osoba badająca: Załubski Jacek Telefon: 604472922 Email: termowizja@zalubscy.pl Urządzenie Testo 882 Nr seryjny: 2141604 Obiektyw: Standard
Wskaźniki oparte na wolumenie
Wskaźniki oparte na wolumenie Łukasz Bąk Wrocław 2006 1 Wolumen Wolumen reprezentuje aktywność inwestorów krótko- i długoterminowych na rynku. Każda jednostka wolumenu jest wynikiem działania dwóch osób
Standardowe tolerancje wymiarowe WWW.ALBATROS-ALUMINIUM.COM
Standardowe tolerancje wymiarowe WWW.ALBATROSALUMINIUM.COM Tolerancje standardowe gwarantowane przez Albatros Aluminium obowiązują dla wymiarów co do których nie dokonano innych uzgodnień podczas potwierdzania
LOCJA ŚRÓDLĄDOWA. Polski Związek Motorowodny i Narciarstwa Wodnego
LOCJA ŚRÓDLĄDOWA Locja śródlądowa podręcznik nawigacyjny uzupełniający mapy, zawierający informacje o prądach, pływach, znakach nawigacyjnych, przeszkodach żeglugowych, lokalnych warunkach pogodowych,
PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Zwierzęta gospodarskie w województwie wielkopolskim w grudniu 2015 r. 1 (dane wstępne)
Urząd Statystyczny w Poznaniu OPRACOWANIA SYGNALNE Data opracowania: marzec 2016 ul. Wojska Polskiego 27/29 60 624 Poznań tel: 61 27 98 200 fax: 61 27 98 100 SekretariatUSPOZ@stat.gov.pl poznan.stat.gov.pl
ZASOBY MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2013 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: październik 2014 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464-23-15 faks 22 846-76-67
Obciążenie dachów wiatrem w świetle nowej normy, cz. 1
Obciążenie dachów wiatrem w świetle nowej normy, cz. 1 Poza ciężarem własnym dach musi przenieść obciążenia od śniegu i wiatru. Konstrukcja dachu i jego pokrycie muszą obciążenia te nie tylko przenieść,
Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą
Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą 1. 1. Opis Oferty 1.1. Oferta Usługi z ulgą (dalej Oferta ), dostępna będzie w okresie od 16.12.2015 r. do odwołania, jednak nie dłużej niż do dnia 31.03.2016 r.
Efektywność nauczania w Gimnazjum w Lutyni
Efektywność nauczania w Gimnazjum w Lutyni Efektywność nauczania w danej szkole często utożsamiana jest z jej wynikami egzaminacyjnymi. Gdyby wszystkie szkoły w Polsce pracowały z uczniami o tym samym
KARTA PRACY nr 1. 1.Wypisz wymienione w tekście nr 1 elementy krajobrazu, które nie należą do przyrody: a.., b.., c...
Badanie stopnia opanowania przez uczniów umiejętności opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych 1.1d, 1.3, 1.4 karty pracy i materiały pomocnicze. KARTA PRACY nr 1 1.Wypisz wymienione w tekście nr
SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ
SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH 45421000-4 ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ 1 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP str. 3 2. MATERIAŁY str. 3 3. SPRZĘT str. 4 4.TRANSPORT str. 4 5. WYKONANIE
Półwysep Helski km 0,0-36,0 PM 33 37/2004 profile + dyskietka 31.05.2004. Półwysep Helski km 10,3-20,2 PM 40-43/2004 profile + dyskietka 24.05.
Wykaz danych i informacji pomocnych przy opracowaniu Oceny skuteczności systemów ochrony brzegu morskiego zrealizowanych w okresie obowiązywania wieloletniego Programu Ochrony Brzegów Morskich Dane Urzędu
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa TRANSPORT W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2014 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: 30.10.2015 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Internet:
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 1 Data opracowania
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.
Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.
Pani Wioletta Stefankowska-Skórka Centrum Szkoleniowe LEKTOR ul. 1 Maja 7 05-250 Radzymin
Warszawa, 31 maja 2013 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.431.5.2013 Pani Wioletta Stefankowska-Skórka Centrum Szkoleniowe LEKTOR ul. 1 Maja 7 05-250 Radzymin W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Na podstawie
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO
LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO 2 1. Cel ćwiczenia : Dokonać pomiaru zuŝycia tulei cylindrowej (cylindra) W wyniku opanowania treści ćwiczenia student
Klasyfikacja stopni groźnych zjawisk meteorologicznych
Klasyfikacja stopni groźnych zjawisk meteorologicznych Silny wiatr 54km/h< Vśr 7km/h tj. 5m/s