Escrow, Czyli przezorny w Internecie zabezpieczony

Transkrypt

1 Escrow, Czyli przezorny w Internecie zabezpieczony Tytułowy escrow to nie tylko tajemnicza nazwa. To coraz chętniej stosowany sposób zabezpieczenia interesów stron transakcji handlowych przed nieuczciwością lub niewywiązaniem się ze zobowiązań umownych przez jedną ze stron umowy. W Polsce nie ma legalnej definicji escrow. Termin ten pochodzi z amerykańskiego języka prawnego. W wolnym tłumaczeniu oznacza pieniądze, dobra lub dokumenty w formie pisemnej stron umowy powierzone osobie trzeciej na wypadek, gdyby jedna z nich nie zrealizowała warunków kontraktu. Jest to umowa pośrednictwa handlowego. Zastosowanie w praktyce Escrow powstało z potrzeby zabezpieczenia transakcji poprzez wprowadzenie do dwustronnej umowy osoby trzeciej agenta escrow. Najczęściej jest stosowane do umów sprzedaży zawieranych na odległość, np. przy transakcjach internetowych. Umowa escrow chroni przed ich niedoskonałością, czyli brakiem bezpośredniego kontaktu stron ze sobą i z przedmiotem umowy. Najpopularniejsze formy escrow to: rachunek escrow, który jest usługą świadczoną przez banki, escrow kodu źródłowego, który dotyczy umów licencji na oprogramowanie komputerowe, escrow finansowy dotyczący transakcji zawieranych na odległość z udziałem konsumentów. Kupującym jest osoba fizyczna, która dokonuje czynności niezwiązanej z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jak to działa? Kupujący, który chce skorzystać z escrow, reguluje należność za zamawiany towar u agenta escrow, a nie bezpośrednio u sprzedawcy. Po otrzymaniu tej informacji o dokonaniu płatności sprzedawca wie, że kupujący jest wypłacalny. Dopiero wtedy wysyła mu towar. Nabywca może zapoznać się z nim, sprawdzić, czy jest zgodny z ofertą. Przede wszystkim jednak dostaje towar do ręki i ma pewność, że sprzedawca nie zniknie z jego pieniędzmi, bo agent escrow czeka na informację, o nie skorzystaniu przez kupującego z prawa do odstąpienia od umowy w trybie art. 7 ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271, ze zm.).

2 Dopiero wtedy instytucja świadcząca usługi escrow przelewa na konto sprzedawcy cenę za towar. Escrow w Internecie W uproszczeniu procedura escrow za pośrednictwem Internetu przebiega następująco: 1. Na stronie agenta escrow znajduje się instrukcja escrow zawierająca procedurę escrow. 2. Sprzedawca, który chce w ten sposób zabezpieczyć swoje transakcje, przekazuje taką wolę agentowi. Umieszcza w ofercie sprzedaży lub zaproszeniu do rokowań zgodę na zabezpieczenie jej escrow i odesłanie do instrukcji escrow. 3. Kupujący chcąc kupić towar i skorzystać z escrow, zgłasza taką chęć agentowi. 4. Kupujący przekazuje kwotę transakcji agentowi escrow. Cena jest powiększoną o opłatę dla niego. 5. Agent przyjmuje do depozytu pieniądze, o czym powiadamia sprzedawcę. 6. Sprzedawca wysyła towar kupującemu. Teraz możliwe są dwie sytuacje: 7a. Kupujący po otrzymaniu towaru stwierdza, że odpowiada on ofercie i i spełnia oczekiwania. Informuje o tym agenta escrow, który przelewa pieniądze za towar na konto sprzedawcy. Transakcja sprzedaży jest zamknięta - umowa escrow została sfinalizowana. 7b.Kupujący w terminie 10 dni od dnia otrzymania towaru zgodnie z Ustawą o ochronie niektórych praw konsumentów i odpowiedzialności za produkt niebezpieczny, odstępuje od umowy bez podania przyczyn. Odsyła towar sprzedawcy i informuje o tym fakcie agenta escrow, który zwraca wpłaconą mu wcześniej kwotę. Mimo że sama transakcja sprzedaży nie umowa escrow jest sfinalizowana. Korzyści escrow Escrow zabezpiecza wykonanie zobowiązań umownych. Eliminuje ryzyko: niezapłacenia za produkt, niedostarczania towaru, dostarczenia towaru wadliwego, niezgodnego z umową. Jeśli kupujący okaże się nieuczciwy, to sprzedawca w ogóle nie wyśle mu towaru. Nie otrzyma bowiem informacji, że kupujący zapłacił. Ale także kupujący ma gwarancję zwrotu zapłaconej kwoty, jeśli sprzedawca prześle mu towar z wadami lub niezgodny z umową. Strony umowy

3 Najczęściej przy escrow spotyka się konstrukcję trójstronnej umowy, w której występują: kupujący, sprzedawca agent escrow. Instrukcja escrow i postanowienia o escrow stanowią fragment umowy dotyczący jej zabezpieczenia i realizacji. Dopuszczalna jest także konstrukcja dwustronnej umowy escrow, zawartej pomiędzy kupującym a agentem escrow. Dla skuteczności escrow wymagane jest wtedy, aby sprzedawca wcześniej zgodził się na escrow. Wynika to stąd, że z chwilą spełnienia warunków określonych w escrow sprzedawca - wierzyciel nabywa roszczenie o zapłatę wobec agenta. Wykorzystywana jest tu konstrukcja przejęcia długu, gdyż dochodzi do zmiany dłużnika - w miejsce nabywcy (pierwotnego dłużnika) wchodzi agent escrow. Agent escrow Agentem escrow może być osoba fizyczna lub prawna, np. instytucja finansowa lub bank. Najważniejsze, aby wzbudzała zaufanie stron. Agent jest tu pełnomocnikiem, który dokonuje czynności w imieniu i na rachunek dających mu zlecenie stron lub strony. Nie jest jednak gwarantem, nie bierze odpowiedzialności za prawidłowe spełnienie świadczenia przez strony transakcji. Tym bardziej nie zobowiązuje się, że zapłaci im, gdyby nie doszło do pożądanego przez nie skutku. Escrow jest umową odpłatną. Agentowi escrow należy się wynagrodzenie. Nie będzie to jednak prowizja jak w umowie agencji, lecz opłata, najczęściej określona procentowo. Opłata lepiej niż prowizja, która jest wynagrodzeniem wynikowym, oddaje charakter wynagrodzenia agenta escrow, które należy mu się niezależnie od tego, czy umowa została pomyślnie sfinalizowana. Przystąpienie do escrow Warunki escrow nie podlegają negocjacjom stron, wobec czego escrow można zaliczyć do umów adhezyjnych. Kupujący i sprzedawca przystępują do umowy na warunkach określonych w instrukcji escrow, które pozwalają zastosować ją do każdej transakcji sprzedaży za pośrednictwem internetu. Inaczej jest w przy umowach rachunku escrow lub escrow kodu źródłowego, gdzie modyfikacja warunków często jest konieczna. Strony ustalają wtedy szczegóły transakcji, sposób i warunki świadczenia agenta. Escrow jest wtedy dostosowany do konkretnej transakcji, jaką zabezpiecza i nie jest wówczas umową adhezyjną. Kto płaci?

4 Koszty escrow ponosi kupujący. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby zastrzec, że np. agent escrow może potrącić swoje wynagrodzenie z ceny zakupu, wtedy escrow obciąży sprzedawcę albo uzgodnić, że opłatę za escrow ponoszą strony w równych częściach. Więcej na escrow zyskuje kupujący, gdyż to on w większym stopniu jest obciążony ryzykiem transakcji zawieranej na odległość. Stąd najczęściej on ponosi opłatę. Co istotne, nie jest ona jednak wygórowana, dlatego też rośnie zainteresowanie takim sposobem zabezpieczenia sprzedaży na odległość. Escrow - umowa nienazwana W świetle kodeksu cywilnego escrow jest umową nienazwaną. Należy ją zaliczyć do tzw. umów pośrednictwa handlowego, do której stosuje się odpowiednio, zgodnie z art. 750 k.c. jako usługi - przepisy o umowie zlecenia. Jest to umowa odpłatna, wzajemna, konsensualna i starannego działania. Aby ją zawrzeć, nie trzeba zachować żadnej szczególnej formy. Strony mogą to zrobić pisemnie (często sprzedawca wyrażą tak zgodę na zabezpieczanie jego transakcji escrow) albo składając oświadczenie woli w formie elektronicznej. Agencja, depozyt, gwarancja? Jako umowa mieszana escrow łączy w sobie elementy umowy agencji oraz depozytu. Nie jest to jednak umowa agencji w rozumieniu kodeksu cywilnego. Ta bowiem jest umową o stałe świadczenie usług, natomiast umowa escrow jest jednorazowa, zawiera się ją na potrzeby konkretnej transakcji. Agent escrow nie jest w niej aktywny, to strony zgłaszają się do niego wolę zawarcia umowy. Spełnienie świadczenia pieniężnego przez kupującego odbywa się za pośrednictwem agenta escrow, który przyjmuje do depozytu kwotę równą wartości umowy. W przeciwieństwie do przechowania przedmiotem escrow są pieniądze. Od razu na myśl przychodzi porównanie do umowy depozytu nieprawidłowego. Escrow nie jest jednak umową realną, a agent escrow nie może rozporządzać przedmiotem escrow. Trzeba pamiętać, że złożenie pieniędzy u agenta escrow ma takie same skutki, jak spełnienie świadczenia pieniężnego na rzecz sprzedawcy. Złożenie do depozytu nie powoduje natomiast wygaśnięcia długu ani umorzenia wierzytelności. Oznacza, że obowiązek zapłaty przechodzi na agenta escrow, o ile sprzedawca prawidłowo wywiąże się z obowiązków umowy. Agent escrow wypłaci sprzedawcy należną kwotę, jeśli zastrzeżone w umowie warunki zostaną spełnione. Escrow gwarantuje bezpieczeństwo transakcji w internecie, ale nie jest umową gwarancji. Agent escrow nie bierze na siebie odpowiedzialności za prawidłowe spełnienie świadczenia przez strony oraz nie zobowiązuje się do zapłacenia stronom sumy pienieniężnej w przypadku niespełenienia go przez jedną ze stron. Czym escrow nie jest Depozyt nieprawidłowy (art. 845 k.c.):

5 - przedmiotem są tylko pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, - przechowawca nabywa rzeczy na własność z obowiązkiem zwrotu, - umowa odpłatna, chyba że strony umówią się inaczej, - przechowawca może rozporządzać przedmiotem umowy, - umowa realna. Umowa agencji (art k.c.): - umowa o świadczenie usług, - stałe pośrednictwo handlowe (zobowiązanie o charakterze ciągłym, nie jednorazowe), - umowa odpłatna, - działalność na rachunek i ewentualnie w imieniu dającego zlecenie, - umowa wzajemna, - umowa konsensualna, - umowa szczególnego zaufania stron (umowa lojalności), - umowa uniwersalna (ograniczona przedmiotowo tylko przez art. 58 k.c.). Depozyt, czyli przechowanie (art k.c.) - przedmiotem są rzeczy ruchome oznaczone co do tożsamości, - przechowawca nie nabywa przedmiotu umowy na własność, - przechowawca nie może rozporządzać dowolnie przedmiotem umowy, - umowa realna, - szczególny obowiązek pieczy nad rzeczami przechowywanymi, - obowiązek zwrotu rzeczy na każde żądanie składającego, - umowa odpłatna, chyba że strony umówią się inaczej. Konrad Wiliczkiewicz

6 Powered by TCPDF ( Radca prawny, Managing Partner w Kancelarii Prawnej LEXTRA Paszowski Wiliczkiewicz Zielonka Maciejewski sp.k. Autor jest aplikantem radcowskim we Wrocławiu i prawnikiem w WINUEL SA