Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności w Polsce w latach Korekta danych

Transkrypt

1 Materiały i Studia nr 301 Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności w Polsce w latach Korekta danych Katarzyna Saczuk

2 Materiały i Studia nr 301 Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności w Polsce w latach Korekta danych Katarzyna Saczuk Instytut Ekonomiczny Warszawa, 2014 r.

3 Katarzyna Saczuk Narodowy Bank Polski, Instytut Ekonomiczny. Druk: NBP Printshop Wydał: Narodowy Bank Polski Departament Edukacji i Wydawnictw ul. Świętokrzyska 11/ Warszawa tel ISSN Copyright Narodowy Bank Polski, 2014

4 Spis Treści Spis treści I. Wprowadzenie 5 II. Korekta założenia 6 Podstawowe informacje o metodologii BAEL 6 Uogólnianie wyników 7 Założenia dotyczące populacji 9 Sprawdzenie założeń 13 III. Korekta wyniki 14 IV. Podsumowanie 18 Bibliografia 19 Aneks statystyczny 21 Uwagi do tablic 22 Spis tablic 24 Materiały i Studia nr

5 Streszczenie Streszczenie Opublikowane przez GUS dane BAEL za III kw r. po raz pierwszy uwzględniają wyniki NSP Wynika z nich jednak, że uwzględnienie wyników spisu to nie jedyna zmiana w BAEL. Przy okazji aktualizacji szacunków populacji, do badania wprowadzono również istotną zmianę w metodzie szacowania populacji objętej badaniem. Nowa metoda pozwala lepiej uwzględnić procesy migracyjne i ich wpływ na rynek pracy. Uniemożliwia jednak porównywanie obecnie publikowanych danych z danymi publikowanymi wcześniej. GUS dostarczył dane wg nowej metodologii od I kw r. Dla uzyskania spójnych, porównywalnych w czasie szeregów do analiz istnieje potrzeba skorygowania danych za okres I kw IV kw Opracowanie zawiera opis metody korekty danych oraz skorygowane dane porównywalne oraz spójne, jeśli chodzi o założenia, z danymi BAEL publikowanymi na bieżąco. JEL: C83, C89 Słowa kluczowe: BAEL, korekta danych, uogólnianie wyników badań ankietowych. 4 2 Narodowy Bank Polski

6 Rozdział 1 I. Wprowadzenie Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) jest badaniem, które ma na celu dostarczanie informacji o sytuacji zawodowej objętych nim osób. W szczególności jest to podstawowe źródło danych o wielkości i strukturze zasobów pracy w Polsce. Z tego powodu wszelkie zmiany w metodologii badania zaburzając porównywalność obserwacji z różnych okresów utrudniają analizy tendencji na rynku pracy oraz ich zmiany w czasie. Np. opublikowane przez GUS dane BAEL za III kw r. po raz pierwszy uwzględniają wyniki NSP Wynika z nich jednak, że uwzględnienie wyników spisu to nie jedyna zmiana w BAEL. Przy okazji aktualizacji szacunków populacji, do badania wprowadzono również istotną zmianę w metodzie szacowania populacji objętej badaniem. Nowa metoda pozwala lepiej uwzględnić procesy migracyjne i ich wpływ na rynek pracy. Uniemożliwia jednak porównywanie obecnie publikowanych danych z danymi publikowanymi wcześniej. GUS dostarczył dane wg nowej metodologii od I kw r. Dla uzyskania spójnych, porównywalnych w czasie szeregów do analiz istnieje potrzeba skorygowania danych za okres I kw IV kw Skorygowane dane prezentowane w tej publikacji zostały opracowane na potrzeby analiz rynku pracy w Narodowym Banku Polskim. Celem niniejszej publikacji jest udostępnienie zagregowanych danych osobom zainteresowanym i zajmującym się analizami aktywności zawodowej. Dokładny opis metody korekty danych umożliwia potencjalnym odbiorcom ocenę jakości prezentowanych danych. W rozdziale II przedstawiono informacje na temat metodologii badania BAEL oraz szczegółowe założenia korekty danych. W rozdziale III krótko omówiono wyniki korekty na przykładzie wybranych wskaźników rynku pracy. Skorygowane dane zestawiono w Aneksie. Ponieważ dane, ze względu na zastosowaną metodę korekty, są w pełni porównywalne i spójne z danymi publikowanym przez GUS, zostały one zaprezentowane w identycznych tablicach, w jakich są zazwyczaj prezentowane w publikacjach zbiorczych GUS. Dane z aneksu są również dostępne w formie elektronicznej - pliki.xlsx, osobno dla aktywności ekonomicznej, oraz osób pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo. Materiały i Studia nr

7 Rozdział 2 II. Korekta założenia Podstawowe informacje o metodologii BAEL Głównym celem badania BAEL jest zbadanie aktywności ekonomicznej ludności Polski w wieku 15 lat i więcej, mieszkającej w gospodarstwach domowych. Aby zapewnić porównywalność wyników między krajami, jest ono przeprowadzane przez GUS zgodnie z międzynarodową metodologią (w ostatnich latach zgodnie z wytycznymi Eurostatu). BAEL ma charakter badania ankietowego. Obserwacja ludności w badaniu dokonywana jest poprzez losowanie mieszkań i badanie zamieszkujących je gospodarstw domowych (osób mieszkających razem i wspólnie się utrzymujących). W badaniu zbierane są podstawowe informacje o gospodarstwach oraz przeprowadzane są ankiety dotyczące aktywności zawodowej ze wszystkimi członkami wylosowanych gospodarstw w wieku 15 lat i więcej. Losowanie mieszkań ma postać losowania dwustopniowego i warstwowego, bez zachowanych rzeczywistych proporcji pomiędzy liczbą osób zamieszkałych na wsi i w mieście oraz w poszczególnych województwach. Jednostkami losowania pierwszego stopnia są w miastach rejony statystyczne, a na wsi obwody spisowe. Jednostkami losowania drugiego stopnia są mieszkania. Jednostki pierwszego stopnia losowane są z zastosowaniem warstwowania, gdzie podstawą podziału na warstwy jest podział na województwa. Dla poprawienia precyzji wyników stosuje się nadreprezentację województw małych oraz wsi. Sposób losowania oraz procent braku odpowiedzi zróżnicowany w zależności od klasy miejscowości powodują, że surowe wyniki badania nie mogą być wprost uogólniane na całą badaną populację i charakteryzują się relatywnie dużym standardowym błędem szacunku. Aby wyniki stały się reprezentatywne dla całej populacji i aby ich dokładność była większa, nadaje się odpowiednie wagi każdej z przeprowadzonych ankiet, tak, aby wśród odpowiedzi zachowane były proporcje osób o określonych cechach odpowiadające tym, które istnieją w populacji. Jest to standardowa procedura, którą stosuje się w dużych badaniach ankietowych 1. 1 Bardziej szczegółowy opis metodologii badania można znaleźć w kwartalnych publikacjach GUS Aktywność ekonomiczna ludności Polski. 6 4 Narodowy Bank Polski

8 Korekta założenia Uogólnianie wyników 2 Uogólnienie wyników uzyskanych w przeprowadzonych ankietach polega na obliczeniu odpowiednich mnożników uogólniających, zwanych wagami. Wyliczanie wag przebiega w trzech etapach: I. Najpierw wyznaczane są wagi pierwotne dla mieszkań, będące odwrotnościami prawdopodobieństw wyboru do próby poszczególnych mieszkań (na tym etapie następuje kompensacja nieproporcjonalnej konstrukcji próby). II. Następnie wylicza się tzw. współczynniki realizacji, R, stanowiące procent przebadanych mieszkań w ogólnej liczbie mieszkań wylosowanych do przebadania. Współczynniki realizacji wyznaczane są w sześciu grupach wyróżnionych ze względu na klasę miejscowości. Wagi wtórne uzyskuje się poprzez dzielenie wag pierwotnych (z pierwszego etapu) przez współczynnik R (dla odpowiedniej wielkości miejscowości, w której znajduje się dane mieszkanie). Po tym etapie wykorzystuje się założenie, że reprezentatywne badanie mieszkań implikuje reprezentatywność badania dla ludności (technicznie: gospodarstwa domowe oraz osoby dziedziczą wagi mieszkań, w których mieszkają). Wagi wtórne są jednocześnie wagami finalnymi dla wyników dotyczących gospodarstw domowych. III. W trzecim etapie wyznacza się wagi finalne dla danych indywidulanych dotyczących osób. Wyliczenia, za pomocą odpowiednich mnożników, dostosowują wyniki BAEL do bieżących szacunków demograficznych. Mnożniki obliczane są oddzielnie dla 48 grup osób zdefiniowanych ze względu na miejsce zamieszkania (miasto/wieś), płeć i przedział wieku (12 kategorii). Są one tworzone poprzez podzielenie liczby osób w danej grupie według skorygowanych szacunków demograficznych (aby uwzględnić, że nie cała populacja osób w wieku 15 lat i więcej jest objęta badaniem) przez liczbę osób w tejże grupie wyliczoną z danych BAEL przy zastosowaniu wag wtórnych z etapu drugiego. Wagi finalne otrzymuje się w wyniku mnożenia wag wtórnych przez odpowiednie mnożniki. Innymi słowy, wagę przypisaną każdej osobie mnoży się przez pewną liczbę ustaloną dla jej grupy (jednej z 48). Liczby dla 2 Na podstawie kwartalnych publikacji GUS Aktywność ekonomiczna ludności Polski. Materiały i Studia nr

9 grup są dobrane w taki sposób, aby suma wag przypisanych wszystkim ankietowanym osobom stanowiła 0,2% populacji osób objętych badaniem BAEL oraz aby udział ankietowanych osób w danej grupie (oszacowany jako suma wag w danej grupie) w całej populacji ankietowanych (suma wszystkich wag) odpowiadał udziałowi tej grupy w całej populacji osób objętych badaniem. Przytoczony opis procedury ważenia pozwala zauważyć, że wprowadzona przez GUS zmiana w metodologii badania dotyczy wyłącznie uogólniania wyników badania na całą populację na trzecim etapie ważenia wyników. Po przygotowaniu szacunku populacji objętej badaniem w podziale na 48 grup wg wieku, płci i miejsca zamieszkania można zatem, korzystając z założeń konstrukcji mnożników w III etapie ważenia, skorygować dane zastępując mnożniki zastosowane przez GUS własnymi, zgodnymi z oszacowaną populacją. Takie podejście zastosowano w odniesieniu do danych za okres I kw IV kw. 2009, które nie zostały wstecznie skorygowane przez GUS, oraz za okres I IV kw Poniżej przedstawiono szczegółowe założenia dotyczące szacunku populacji objętej badaniem wraz z uzasadnieniem dlaczego korekta objęła również rok Streszczona procedura uogólniania danych przez GUS prowadzi do złożonych estymatorów ilorazowych. Od 2003 roku do szacowania wariancji tych estymatorów w BAEL używana jest metoda oparta na podpróbkach i zasadzie bootstrap. Ze względu na złożony, dwustopniowy schemat losowania próby w BAEL, szacowanie wariancji odbywa się na podstawie danych z prób kwartalnych, wylosowanych z uwzględnieniem podziału na warstwy na poziomie jednostek losowania pierwszego stopnia. Wg opisu GUS zastosowany wariant metody bootstrap realizowany jest oddzielnie w każdej warstwie, aby uzyskać oszacowanie odpowiedniego składnika wariancji badanego estymatora. Ponieważ dane o jednostkach losowania nie są dostępne w wynikowych zbiorach danych jednostkowych, nie było możliwe wyznaczenie względnych błędów szacunków. Dlatego, poniżej zaprezentowano skorygowane dane bez oszacowań błędów. 8 6 Narodowy Bank Polski

10 Korekta założenia Założenia dotyczące populacji Wg nowej metodologii GUS Badaniem Aktywności Ekonomicznej Ludności powinny zostać objęte wszystkie osoby stale mieszkające w Polsce (oprócz przebywających za granicą co najmniej 12 miesięcy) oraz przebywające w Polsce co najmniej 12 miesięcy, w wieku 15 lat i więcej mieszkające w gospodarstwach domowych. Zatem podstawą uogólniania wyników powinna być liczba ludności rezydującej pomniejszona o osoby mieszkające w gospodarstwach zbiorowych i bezdomne. Ponieważ dane o ludności rezydującej dotychczas dostępne były wyłącznie w momencie spisów powszechnych ludności, w korekcie danych wykorzystana została kategoria ludności faktycznie zamieszkałej pomniejszona o nierezydentów (tj. osoby przebywające za granicą co najmniej 12 miesięcy) oraz o osoby mieszkające w gospodarstwach zbiorowych i bezdomne. Jako podstawę szacunków przyjęto wyniki spisów powszechnych ludności w 2002 i 2011 roku, uzupełnionych danymi z bilansów ludności w pozostałych latach. Ze względu na częściowe korekty danych bilansowych po spisie w 2011 roku oraz niedoszacowanie populacji w danych bilansowych do roku 2010 różnica łącznie wynosząca ok. 235 tys. względem wyników NSP2011 wygładzono dane przez liniowe rozszacowanie różnicy na cały okres między spisami (osobno dla wszystkich 48 grup). Szacunek wielkości populacji, która posłużyła za wyjściową do korekty przedstawiono na Rysunku II.1. Rysunek II.1. Populacja osób w wieku 15 lat i więcej (dane w tys.) Źródło: dane GUS, obliczenia własne Materiały i Studia nr

11 Liczbę osób zamieszkałych w gospodarstwach zbiorowych i bezdomnych oszacowano na podstawie wyników Roczników Statystycznych GUS, NSP 2002 oraz NSP Ze względu na brak danych ze NSP2011 w momencie opracowywania korekty, jako strukturę wieku w całym okresie wykorzystano strukturę z NSP2002 (Abramowska-Kmon, 2011). Łączną liczbę osób zamieszkałych w gospodarstwach zbiorowych oraz osób bezdomnych przedstawia Rysunek II.2. Kształt linii na wykresie wynika z wykorzystania rocznych danych jako podstawy szacunku. Przyjęta metoda nie odbiega znacząco od rozwiązań przyjętych przez GUS zgodnie z kwartalnymi publikacjami wyników BAEL szacunek osób nieobjętych badaniem aktualizowany jest raz w roku. Rysunek II.2. Osoby w gospodarstwach zbiorowych i bezdomne w wieku 15 lat i więcej (dane w tys.) Źródło: dane GUS, obliczenia własne Najważniejsze dla jakości korekty, ze względu na skalę, jest oszacowanie liczby osób przebywających za granicą co najmniej 12 miesięcy. Za podstawę oszacowania posłużyły bieżące roczne szacunki tej liczby za lata publikowane przez GUS (GUS, 2012a). Dla lat wcześniejszych wykorzystano wyniki NSP2002 (GUS, 2003) oraz dla okresu sprzed spisu w 2002 roku informację o osobach przebywających za granicą przynajmniej 12 miesięcy z części C BAEL (informacja o osobach nieobecnych w badanych gospodarstwach domowych z powodu przebywania za granicą; dane ważone wagami z II etapu uogólniania wyników). Oszacowaną liczbę nieobjętą badaniem z powodu przebywania za granicą 12 miesięcy lub dłużej przedstawiono na Rysunku II Narodowy Bank Polski

12 Korekta założenia Ponadto przyjęto zmienną strukturę migrantów wg wieku, płci i miejsca zamieszkania: W okresie I kw II kw. 2002r. struktura identyczna (co do proporcji) jak emigrantów przebywających za granicą 12 miesięcy lub więcej na podstawie NSP2002 (GUS, 2003). W okresie III kw IV kw. 2010r. struktura identyczna (co do proporcji) jak emigrantów przebywających za granicą 12 miesięcy lub więcej na podstawie NSP2002 oraz NSP2011 (GUS2003, 2012a, 2012b) - założono liniowe dostosowanie proporcji poszczególnych grup (dla każdej grupy osobno). Rysunek II.3. Liczba osób przebywających za granicą co najmniej 12 miesięcy w wieku 15 lat i więcej (dane w tys.) Źródło: dane GUS, obliczenia własne Liczba osób przebywających za granicą co najmniej 12 miesięcy w wieku 15 lat i więcej oraz liczba osób w gospodarstwach zbiorowych i bezdomnych w wieku 15 lat i więcej łącznie tworzą oszacowanie liczby osób nieobjętych BAEL. Na Rysunku II.4 przedstawiono populację wyjściową (faktycznie zamieszkałą) oraz oszacowaną populację BAEL, która posłużyła jako podstawa uogólnienia wyników w korekcie danych. Materiały i Studia nr

13 Rysunek II.4. Populacja faktycznie zamieszkała 15 lat i więcej oraz populacja objęta BAEL (dane w tys.) Populacja BAEL Populacja GUS Źródło: dane GUS, obliczenia własne Rysunek II.5. Populacja objęta BAEL wg publikacji GUS oraz oszacowana populacja objęta BAEL wykorzystana w korekcie (dane w tys.) Populacja BAEL korygowana Populacja BAEL wg publikacji Źródło: dane GUS, obliczenia własne Na Rysunku II.5 zestawiono populację objętą BAEL wg kwartalnych publikacji GUS oraz szacunek populacji objętej BAEL wykorzystany w korekcie. Pomimo przyjęcia oficjalnych danych GUS jako podstawy wszystkich oszacowań populacji objętej badaniem, na połączeniu danych korygowanych z danymi publikowanymi przez GUS (dane zaktualizowane uwzględniające wyniki NSP2011) zmiana wielkości populacji pomiędzy IV kw. 2009r. i I kw. 2010r. wynosi ponad 200 tys. osób i nie może być wytłumaczona Narodowy Bank Polski

14 Korekta założenia zmianami liczby emigrantów czy osób zamieszkałych w gospodarstwach zbiorowych. Dlatego w niniejszej publikacji korekta danych objęła również rok 2010, po którym różnica między ostatnią obserwacją danych korygowanych (w tym przypadku IV kw. 2010r.) i kolejną wg aktualnych danych GUS (za I kw. 2011r.) jest o połowę mniejsza i nie odbiega znacząco od zmian populacji pomiędzy kwartałami obserwowanych w przeszłości. Aby zaznaczyć, że istnieją dane GUS za ten okres, dane korygowane za rok 2010 w aneksie zaprezentowane zostały na szarym tle. Sprawdzenie założeń Pewnego rodzaju sprawdzeniem przyjętych założeń dotyczących populacji objętej badaniem przy korekcie danych, i jednym z niewielu możliwych, jest porównanie stanu i struktury populacji na styku danych korygowanych i danych publikowanych przez GUS, tj. w IV kw. 2010r. i I kw. 2011r., czyli odpowiednio ostatnim kwartale, w którym istnieją dane korygowane oraz pierwszym, w którym istnieją wyłącznie dane publikowane. Znaczne rozbieżności w stanach lub strukturze wg płci, wieku czy miejsca zamieszkania byłyby sygnałem błędów w założeniach. Porównanie populacji objętych badaniem w odpowiednich przekrojach przedstawiono na Rysunku II.6. Rysunek II.6. Populacja objęta BAEL wg danych korygowanych w IV kw oraz danych publikowanych w I kw wg wieku, płci i miejsca zamieszkania (dane w tys.) mężczyźni miasto 2010 IV 2011 I mężczyźni wieś 2010 IV 2011 I Materiały i Studia nr

15 Rozdział 3 kobiety miasto kobiety wieś IV 2011 I IV 2011 I Źródło: dane GUS, obliczenia własne Pokazane na wykresach różnice nie odbiegają znacząco od kwartalnych zmian stanów populacji w poszczególnych grupach obserwowanych w przeszłości. Można zatem stwierdzić, że choć podobieństwo struktur wg wieku, płci i miejsca zamieszkania nie dowodzi poprawności przyjętych założeń, pozwala ono traktować korektę jako wiarygodne uzupełnienie danych BAEL publikowanych na bieżąco przez GUS. III. Korekta wyniki Prostą konsekwencją przeprowadzonej korekty wag jest zmniejszenie się oszacowań wszystkich kategorii osób na rynku pracy; zmieniły się również oszacowania definiowane jako stopy lub współczynniki (np. bezrobocia czy aktywności). Poniżej na kolejnych rysunkach przedstawiono porównanie podstawowych wskaźników rynku pracy publikowanych przez GUS zgodnie z poprzednią metodologią oraz danych po korekcie. Na potrzeby ekspozycji na wszystkich wykresach w tym rozdziale, podobnie jak wcześniej na Rysunku II.5, dokonano pewnego uproszczenia przy prezentacji danych publikowanych przez GUS. Na wykresach zestawiono w jeden szereg szacunki zgodne z poprzednią metodologią w okresie I kw IV kw. 2009, oraz z obecną w okresie I kw IV kw Oczywiście, jak podkreśla GUS we wszystkich bieżących publikacjach, dane te nie są porównywalne i z tego powodu nie powinny być przedstawiane jako jeden szereg. Nie jest celem tej publikacji sugerowanie, że taki szereg stanowią. Na wykresach należy je Narodowy Bank Polski

16 Korekta wyniki traktować jako oficjalne dane dla poszczególnych okresów dostępne dla osób analizujących dane BAEL po wprowadzeniu przez GUS korekty metodologii. Rysunek III.1. Liczba osób aktywnych zawodowo wg danych publikowanych przez GUS oraz korygowanych w latach (dane w tys.) Aktywni - dane korygowane Aktywni - dane publikowane Źródło: dane GUS, obliczenia własne Rysunek III.2. Współczynnik aktywności zawodowej wg danych publikowanych przez GUS oraz korygowanych w latach Współczynnik aktywności zawodowej - dane korygowane Współczynnik aktywności zawodowej - dane publikowane Źródło: dane GUS, obliczenia własne Korekta wyników BAEL w największym stopniu dotyczy liczby aktywnych zawodowo, co wynika z liczebności tej grupy aktywni zawodowo stanowią ponad połowę wszystkich osób objętych badaniem. Drugim czynnikiem wpływającym na wielkość różnic liczby Materiały i Studia nr

17 aktywnych zawodowo jest struktura aktywności zawodowej wg wieku, płci i miejsca zamieszkania. Ze względu na to, że korekta populacji dotyczy przede wszystkim osób z grup wieku cechujących się relatywnie wysoką aktywnością zawodową, dotyczy ona częściej osób aktywnych niż biernych zawodowo. Skorygowane szeregi liczby aktywnych zawodowo cechuje większa (względnie i bezwzględnie) amplituda wahań sezonowych niż odpowiednie szeregi publikowane przez GUS. Rysunek III.3. Liczba osób pracujących wg danych publikowanych przez GUS oraz korygowanych w latach (dane w tys.) Pracujący - dane korygowane Pracujący - dane publikowane Źródło: dane GUS, obliczenia własne Rysunek III.4. Dynamika r/r liczby osób pracujących wg danych publikowanych przez GUS oraz korygowanych w latach Pracujący r/r - dane korygowane Pracujący r/r - dane publikowane Źródło: dane GUS, obliczenia własne Narodowy Bank Polski

18 Korekta wyniki Można również zauważyć, że dane korygowane w większym stopniu różnią się od publikowanych dla szeregów przedstawionych w postaci poziomów (liczby osób - aktywnych, pracujących, bezrobotnych), a w mniejszym dla szeregów w postaci współczynników (aktywności, zatrudnienia czy bezrobocia), choć dla tych ostatnich również występują różnice wynikające ze struktury populacji. Rysunek III.5. Liczba osób bezrobotnych wg danych publikowanych przez GUS oraz korygowanych w latach (dane w tys.) 4000 Bezrobotni - dane korygowane Bezrobotni - dane publikowane Źródło: dane GUS, obliczenia własne Rysunek III.6. Stopa bezrobocia wg danych publikowanych przez GUS oraz korygowanych w latach Stopa bezrobocia - dane korygowane Stopa bezrobocia - dane publikowane Źródło: dane GUS, obliczenia własne Materiały i Studia nr

19 Rozdział 4 Np., jak wspomniano wyżej, korekta populacji dotyczy przede wszystkim osób cechujących się relatywnie wysoką aktywnością zawodową. Występują zatem znacznie większe różnice pomiędzy danymi korygowanymi i publikowanymi dla współczynnika aktywności zawodowej (czyli udziału aktywnych w całej populacji), niż dla stopy bezrobocia (czyli udziału bezrobotnych w aktywnych). Bezrobotni nie różnią się tak bardzo od aktywnych zawodowo, jak bierni, więc w przypadku stopy bezrobocia korekta w podobnym stopniu (zarówno jeśli chodzi o skalę jak i o strukturę) dotknęła licznika i mianownika. Dlatego też różnice stóp wg danych publikowanych i korygowanych na Rysunku III.6 są prawie niewidoczne. W prawie wszystkich szeregach największe różnice pomiędzy danymi publikowanymi przez GUS a danymi korygowanymi występują w okresie I kw IV kw. 2009, czyli w okresie kiedy liczba osób nieobjętych badaniem była największa ze względu na emigrację poakcesyjną. Na tym okresie również najlepiej widać skutki sposobu uwzględniania migracji w BAEL poprzednio. Skorygowane dane mogą rzucić nowe światło na procesy na rynku pracy i umożliwić powtórną ocenę niektórych procesów związanych z rynkiem pracy. Np., jak wynika z Rysunku III.4 korekta danych BAEL może istotnie wpłynąć na ocenę wydajności pracy, zwłaszcza w okresie I kw IV kw Skorygowane szeregi mogą również stanowić punkt wyjścia do analiz wpływu emigracji poakcesyjnej na polski rynek pracy. IV. Podsumowanie Korekta danych polegała na modyfikacji wag w zbiorach indywidualnych w okresie I kw IV kw Celem korekty była taka modyfikacja wag, aby skorygowane dane były porównywalne oraz spójne, jeśli chodzi o założenia, z danymi BAEL publikowanymi na bieżąco. Przy modyfikacji wag wykorzystano informację o sposobie konstrukcji wag przez GUS. W ramach korekty zasymulowano ostatni etap ważenia danych indywidualnych w okresie objętym korektą, z zamianą populacji wg wieku, płci i miejsca zamieszkania (miasto/wieś) na własny szacunek zgodny z nową metodologią badania Narodowy Bank Polski

20 Bibliografia Bibliografia Abramowska-Kmon A. (2011), Zmiany modelu rodziny a zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze dla osób starszych, Szkoła Główna Handlowa; Kolegium Analiz Ekonomicznych, niepublikowana praca doktorska. GUS (2012a), Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach , Materiał na konferencję prasową w dniu 25 września 2012 r. GUS (2012b), Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań Raport z wyników, Warszawa. GUS (2003), Migracje Zagraniczne Ludności 2002, Warszawa. GUS, Rocznik Statystyczny, [publikacje roczne]. GUS, Aktywność Ekonomiczna Ludności Polski, Informacje i opracowania statystyczne, [zeszyty kwartalne]. Materiały i Studia nr

21

22 Aneks statystyczny Aneks statystyczny Materiały i Studia nr

23 Uwagi do tablic Ze względu na zaokrąglenia dokonywane przy prezentacji danych, w niektórych tablicach sumy składników mogą być różne od wartości podanych w pozycjach Ogółem. Przy publikacji wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS ze względu na reprezentatywną metodę badania zaleca ostrożność w posługiwaniu się danymi w przypadkach kiedy, na skutek zastosowania szczegółowych podziałów występują liczby niskiego rzędu mniejsze niż 15 tys. Ponadto, liczby które po uogólnieniu wyników z próby wynoszą poniżej 5 tys. nie są publikowane ze względu na znaczny błąd oszacowania. Ze względu na przyjętą metodę korekty danych wszystkie ograniczenia i zastrzeżenia do jakości liczb niskiego rzędu dotyczą również wyników prezentowanych w niniejszym opracowaniu. Ze względu jednak na cel publikacji, przyjęto założenie, że złej jakości oszacowania są lepsze niż żadne, pozostawiając tym samym użytkownikom danych możliwość oceny ich przydatności w analizach. Należy mieć na uwadze, że zgodnie opisem, niniejsza korekta dotyczy wyłącznie oszacowania podstawy uogólniania wyników. Wszelkie zastrzeżenia do porównywalności danych w czasie, wynikające np. ze zmian definicji czy sposobu pytania o poszczególne kwestie, odnoszące się do danych publikowanych wcześniej przez GUS odnoszą się również do danych publikowanych w aneksie. W tablicach zaprezentowano dane zgodne co do definicji z danymi GUS dla poszczególnych okresów; w szczególności w zestawieniach wykorzystano klasyfikację GUS na osoby pracujące, bezrobotne i bierne zawodowo. Tablica 1.1 a - Do roku 2000 pytanie o wymiar czasu pracy zadawano tylko pracującym najemnie; od 2001 wszystkim pracującym. Tablice 1.2, 1.3, 2.2, 2.3, 3.2, 3.3, 4.2 Podobnie jak w publikacjach GUS od I kw wiek liczony jest wg dokładnej daty urodzenia; wcześniej wg roku urodzenia. Tablice 1.4, 1.5, 2.4, 2.5, 3.4, 3.5, Narodowy Bank Polski

24 Aneks statystyczny Informacje o wykształceniu dotyczą wykształcenia ukończonego. Gimnazjum jako poziom wykształcenia pojawia się po raz pierwszy w badaniu w 2001 roku. Tablica 2.8 Do roku 2000 włącznie w pytaniu o rodzaj pracy głównej rozróżniano pracę stałą i dorywczą i zadawano je wszystkim pracującym. W 2001 przy kategorii praca stała pojawia się uszczegółowienie na czas nieokreślony i pytanie jest kierowane wyłącznie do pracowników najemnych. W 2002r. kategoria na czas określony zastępuje pracę dorywczą. Tablica 3.6 W roku 2001 zmieniła się (poszerzyła) kafeteria w pytaniu o przyczyny zaprzestania pracy, co mogło wpłynąć na porównywalność wyników w czasie. Tablica 4.1. Od 1995 do 2000 zamiast emerytura w kafeterii pytania o przyczyny nieaktywności występowała pozycja nieodpowiedni wiek. Kategoria emerytura" pojawia się dopiero w roku Od roku 2006 zmienia się nieznacznie sposób pytania o kategorię obowiązki rodzinne i związane z prowadzeniem domu". Materiały i Studia nr

25 Spis tablic TABL AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ 27 ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE TABL LUDNOŚĆ AKTYWNA ZAWODOWO WEDŁUG WIEKU 40 ECONOMICALLY ACTIVE POPULATION BY AGE TABL WSPÓŁCZYNNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ WEDŁUG WIEKU 52 ACTIVITY RATES BY AGE TABL.1.4. LUDNOŚĆ AKTYWNA ZAWODOWO WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 66 ECONOMICALLY ACTIVE POPULATION BY LEVEL OF EDUCATION TABL.1.5. WSPÓŁCZYNNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA ACTIVITY RATES BY LEVEL OF EDUCATION 74 TABL.1.6. WSPÓŁCZYNNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ WEDŁUG WOJEWÓDZTW 82 ACTIVITY RATES BY VOIVODSHIPS TABL PRACUJĄCY WEDŁUG STATUSU ZATRUDNIENIA 96 EMPLOYED PERSONS BY EMPLOYMENT STATUS TABL PRACUJĄCY WEDŁUG WIEKU 102 EMPLOYED PERSONS BY AGE TABL WSKAŹNIKI ZATRUDNIENIA WEDŁUG WIEKU 116 EMPLOYMENT RATES BY AGE TABL PRACUJĄCY WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 130 EMPLOYED PERSONS BY LEVEL OF EDUCATION TABL WSKAŹNIKI ZATRUDNIENIA WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 138 EMPLOYMENT RATES BY LEVEL OF EDUCATION TABL PRACUJĄCY WEDŁUG WOJEWÓDZTW 146 EMPLOYED PERSONS BY VOIVODSHIPS TABL WSKAŹNIKI ZATRUDNIENIA WEDŁUG WOJEWÓDZTW 160 EMPLOYMENT RATES BY VOIVODSHIPS TABL PRACOWNICY NAJEMNI WEDŁUG RODZAJU UMOWY O PRACĘ 174 EMPLOYEES BY WORK CONTRACT TABL BEZROBOTNI WEDŁUG PRZYCZYN ZAPRZESTANIA PRACY 176 UNEMPLOYED PERSONS BY REASONS FOR LEAVING LAST JOB TABL BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU 190 UNEMPLOYED PERSONS BY AGE Narodowy Bank Polski

26 Aneks statystyczny TABL STOPA BEZROBOCIA WEDŁUG WIEKU 204 UNEMPLOYMENT RATE BY AGE TABL BEZROBOTNI WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 218 UNEMPLOYED PERSONS BY LEVEL OF EDUCATION TABL STOPA BEZROBOCIA WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 226 UNEMPLOYMENT RATE BY LEVEL OF EDUCATION TABL BEZROBOTNI WEDŁUG WOJEWÓDZTW 234 UNEMPLOYED PERSONS BY VOIVODSHIPS TABL STOPA BEZROBOCIA WEDŁUG WOJEWÓDZTW 248 UNEMPLOYMENT RATE BY VOIVODSHIPS TABL BEZROBOTNI WEDŁUG OKRESU POSZUKIWANIA PRACY 262 UNEMPLOYED PERSONS BY DURATION OF JOB SEARCH TABL BIERNI ZAWODOWO WEDŁUG PRZYCZYN BIERNOŚCI 270 ECONOMICALLY INACTIVE PERSONS BY REASONS FOR INACTIVITY TABL BIERNI ZAWODOWO WEDŁUG WIEKU 278 ECONOMICALLY INACTIVE PERSONS BY AGE TABL BIERNI ZAWODOWO WEDŁUG WOJEWÓDZTW 290 ECONOMICALLY INACTIVE PERSONS BY VOIVODSHIPS TABL BIERNI ZAWODOWO WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 304 ECONOMICALLY INACTIVE PERSONS BY LEVEL OF EDUCATION TABLICE W FORMACIE.xlsx TABLES IN.xlsx FORMAT AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W LATACH ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION IN PRACUJĄCY W LATACH EMPLOYED PERSONS IN BEZROBOTNI W LATACH UNEMPLOYED PERSONS IN BIERNI ZAWODOWO W LATACH ECONOMICALLY INACTIVE POPULATION IN Materiały i Studia nr

27

28 Aneks statystyczny 1. AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W LATACH ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION IN TABL AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE Aktywni zawodowo Bierni Współ- Wskaź- Stopa Economically active zawo- czynnik nik bezro- Ogółem pracujący bezro- dowo aktyw- zatrud- bocia Wyszczególnienie Total razem employed botni Economi- ności nienia Unem- Specification total w wymiarze unem- cally zawo- Employ- ployrazem czasu pracy a ployed inactive dowej ment ment total pełnym nie- Activity rate rate pełnym rate full-time part-time w tysiącach in thousands w % in % O G Ó Ł E M T O T A L 1995 luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November listopad November IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Materiały i Studia nr

29 TABL AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE Aktywni zawodowo Bierni Współ- Wskaź- Stopa Economically active zawo- czynnik nik bezro- Ogółem pracujący bezro- dowo aktyw- zatrud- bocia Wyszczególnienie Total razem employed botni Economi- ności nienia Unem- Specification total w wymiarze unem- cally zawo- Employ- ployrazem czasu pracy a ployed inactive dowej ment ment total pełnym nie- Activity rate rate pełnym rate full-time part-time w tysiącach in thousands w % in % 2006 I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Mężczyźni Males 1995 luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November listopad November IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Narodowy Bank Polski

30 Aneks statystyczny TABL AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE Aktywni zawodowo Bierni Współ- Wskaź- Stopa Economically active zawo- czynnik nik bezro- Ogółem pracujący bezro- dowo aktyw- zatrud- bocia Wyszczególnienie Total razem employed botni Economi- ności nienia Unem- Specification total w wymiarze unem- cally zawo- Employ- ployrazem czasu pracy a ployed inactive dowej ment ment total pełnym nie- Activity rate rate pełnym rate full-time part-time w tysiącach in thousands w % in % 2002 I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Kobiety Females 1995 luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November Materiały i Studia nr

31 TABL AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE Aktywni zawodowo Bierni Współ- Wskaź- Stopa Economically active zawo- czynnik nik bezro- Ogółem pracujący bezro- dowo aktyw- zatrud- bocia Wyszczególnienie Total razem employed botni Economi- ności nienia Unem- Specification total w wymiarze unem- cally zawo- Employ- ployrazem czasu pracy a ployed inactive dowej ment ment total pełnym nie- Activity rate rate pełnym rate full-time part-time w tysiącach in thousands w % in % 1998 luty February maj May sierpień August listopad November listopad November IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Narodowy Bank Polski

32 Aneks statystyczny TABL AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE Aktywni zawodowo Bierni Współ- Wskaź- Stopa Economically active zawo- czynnik nik bezro- Ogółem pracujący bezro- dowo aktyw- zatrud- bocia Wyszczególnienie Total razem employed botni Economi- ności nienia Unem- Specification total w wymiarze unem- cally zawo- Employ- ployrazem czasu pracy a ployed inactive dowej ment ment total pełnym nie- Activity rate rate pełnym rate full-time part-time w tysiącach in thousands w % in % 2010 I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter MIASTA URBAN AREAS razem total 1995 luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November listopad November IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Materiały i Studia nr

33 TABL AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ ECONOMIC ACTIVITY OF THE POPULATION AGED 15 AND MORE Aktywni zawodowo Bierni Współ- Wskaź- Stopa Economically active zawo- czynnik nik bezro- Ogółem pracujący bezro- dowo aktyw- zatrud- bocia Wyszczególnienie Total razem employed botni Economi- ności nienia Unem- Specification total w wymiarze unem- cally zawo- Employ- ployrazem czasu pracy a ployed inactive dowej ment ment total pełnym nie- Activity rate rate pełnym rate full-time part-time w tysiącach in thousands w % in % 2005 I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Mężczyźni Males 1995 luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November luty February maj May sierpień August listopad November listopad November IV kwartał IV quarter I kwartał I quarter II kwartał II quarter III kwartał III quarter IV kwartał IV quarter Narodowy Bank Polski