URZĄD MIASTA PŁOCKA WYDZIAŁ ZDROWIA I SPRAW SPOŁECZNYCH RAPORT STANU PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W MIEŚCIE PŁOCKU ZA 2013 ROK. PŁOCK 2014 r.

Transkrypt

1 URZĄD MIASTA PŁOCKA WYDZIAŁ ZDROWIA I SPRAW SPOŁECZNYCH RAPORT STANU PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W MIEŚCIE PŁOCKU ZA 213 ROK PŁOCK 214 r. 1

2 SPIS TREŚCI nr str. I. Wprowadzenie opis metodologii badania 3 II. Rynek napojów alkoholowych 5 III. Konsekwencje zdrowotne wynikające z nadużywania alkoholu 13 IV. Konsekwencje prawne i społeczne związane z niewłaściwym używaniem alkoholu 22 V. Istniejące zasoby oraz podejmowane działania w sferze profilaktyki uzależnień, rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie 47 VI. Mapa problemów alkoholowych Płocka 58 VII. Wnioski końcowe i rekomendacje 61 Załącznik Wykaz podmiotów udzielających bezpłatnej pomocy dla mieszkańców Płocka z zakresu profilaktyki uzależnień, rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii oraz przemocy w rodzinie. 2

3 - I - WPROWADZENIE - OPIS METODOLOGII BADANIA Wiedza o skali i rozmiarach problemów alkoholowych w mieście/gminie jest punktem wyjścia do planowania i wdrażania skutecznych strategii rozwiązywania problemów alkoholowych, które z kolei stanowią ważny element polityki zdrowotnej, społecznej i bezpieczeństwa w naszym kraju. Problemy alkoholowe choć z jednej strony mają charakter powszechny i występują w każdej gminie to jednak ze względu na lokalne zróżnicowanie wymagają prowadzenia lokalnych diagnoz. Takie podejście umożliwia adekwatną i efektywną reakcję na zdiagnozowane problemy. Monitoring jest prowadzony w Płocku w sposób systematyczny i dzięki temu możliwa jest obserwacja zmian zachodzących w poszczególnych zjawiskach oraz analiza poszczególnych problemów związanych z piciem alkoholu występujących na terenie miasta. Lokalna diagnoza służy do wyciągnięcia praktycznych wniosków i zaleceń do konstruowania programów dotyczących rozwiązywania problemów alkoholowych. Metodologia badania Niniejszy monitoring koncentrował się wokół następujących obszarów: analiza rynku alkoholowego oraz dostępności napojów alkoholowych, rozmiary rynku alkoholowego, konsekwencje zdrowotne wynikających z nadużywania alkoholu, konsekwencje społeczne spowodowane nadużywaniem alkoholu, w tym zjawisko przemocy domowej w rodzinach, w których występują problemy alkoholowe, zasoby w sferze profilaktyki uzależnień, rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym zasoby finansowe. W większości analizowane dane zostały przedstawione w przedziale czasowym kilku lat tak, aby umożliwić uchwycenie dynamiki poszczególnych zjawisk i problemów. Tam gdzie było to możliwe, ze względu na dostęp do danych statystycznych, a także tam gdzie porównanie miało wartość informacyjną i diagnostyczną, przedstawiono problemy miasta Płocka oraz podejmowane działania na tle wybranych trzech miast województwa mazowieckiego: Radomia, Ostrołęki i Siedlec oraz na tle danych ogólnopolskich. Samorządy te wybrano ze względu na to, że wszystkie podobnie jak Płock, przed reformą administracji samorządowej posiadały status województwa i obecnie mają status gmin miejskich. Wszystkie znajdują się też obecnie w województwie mazowieckim. Miasta te różnią się znacząco pod względem liczby mieszkańców (stan na dzień r.) - Radom jest miastem największym mieszkańców, potem Płock (było spadek liczby ludności o 141 osób) a w następnej kolejności Siedlce i Ostrołęka

4 Źródłami pozyskania danych były: Dane ilościowe pozyskane od instytucji działających na terenie miasta, które w swojej pracy zajmują się z szeroko rozumianą problematyką alkoholową Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku, Komenda Miejska Policji w Płocku, Płocki Zakład Opieki Zdrowotnej Spółka z o.o., Straż Miejska w Płocku, Wojewódzki Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gostyninie Zalesiu, Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku, Ośrodek Opiekuńczo Wychowawczy w Płocku, Urząd Miasta Płocka, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Płocku, Izba Wytrzeźwień w Płocku, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku, Ośrodek Medyczno Psychologiczny Vide. Niniejsze dane pozyskano za pośrednictwem Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Płocka. Komenda Główna Policji dane przekazane do PARPA w ramach prac nad Sprawozdaniem z realizacji Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za rok 213, Ankieta PARPA G1 dla miasta Płocka (lata 213, 212, 211, 21, 29, 28, 27) przekazywana corocznie do Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w ramach Programu Statystyki Publicznej, Raport stanu problemów alkoholowych w Płocku za rok 213, 212, 211, Ankieta PARPA G1 dla Radomia, Ostrołęki i Siedlec za rok 213. Poniższy raport ma przede wszystkim charakter analiz statystycznych na podstawie danych ilościowych uzyskanych od poszczególnych instytucji. Analiza jakościowa dotyczy oceny działań profilaktycznych podejmowanych przez miasto. 4

5 - II - RYNEK NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH Punkty sprzedaży napojów alkoholowych W analizowanym roku sprawozdawczym łączna liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych wyniosła 357, co stanowi spadek w stosunku do roku 212 o 8 punktów. Zmniejszyła się liczba punktów posiadających zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych zarówno w miejscu sprzedaży (spadek o 3 punkty) oraz poza miejscem sprzedaży (spadek o 5 punktów). Dynamikę zmian w obszarze liczby punktów sprzedaży ilustruje wykres Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych Liczba punktów sprzedaży - Ogółem Poza miejscem sprzedaży W miejscu sprzedaży Wykres 1. Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych ogółem oraz w miejscu i poza miejscem sprzedaży w latach W Płocku łączny limit punktów sprzedaży, ustalony zgodnie z ustawą przez Miasto Płock, wynosi 37 (22 limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży - sklepy i 15 - limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży - gastronomia) i nie zmienił się w stosunku do roku ubiegłego. W porównaniu jednak z limitem obowiązującym w roku punkty, limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych został zwiększony o 96 punktów, co stanowi wzrost o 35%. Należy zwrócić uwagę, iż również w 21 roku podjęto decyzję o zwiększeniu limitu punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży o 2 punktów, co wpłynęło na zwiększenie limitu łącznego z 254 w latach do 274 w 21 roku. Liczbę punktów sprzedaży napojów alkoholowych z uwzględnieniem miejsca spożycia przedstawia poniższa tabela. Z uwagi na fakt, iż większość punktów sprzedaży oferuje różnego rodzaju alkohole, pozycja razem w kolumnach 3 i 7 nie stanowi sumy zawartości kolumn 5

6 odpowiednio 4-6 oraz 8-1. Natomiast kolumna ogółem jest sumą kolumn 3 i 7 w poszczególnych wierszach. Dynamikę zmian w zakresie liczby punktów sprzedaży w podziale na poszczególne kategorie zezwoleń ilustrują także wykresy 2 i 3. Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych na terenie miasta Płocka w latach Lata Ogółem Liczba punktów sprzedaży alkoholu przeznaczonych do spożycia P Poza miejscem sprzedaży ł W miejscu sprzedaży wg zawartości alkoholu o Razem Razem c do 4,5% k do 4,5% od 4,5% do 18% pow. 18% wg zawartości alkoholu od 4,5% do 18% pow. 18% Tabela 1. Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych na terenie miasta Płocka w latach Analizując od 1999 roku dostępność punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, widać że najbardziej dynamicznie zwiększa się liczba 6

7 punktów sprzedaży oferujących wysokoprocentowe napoje alkoholowe - o zawartości powyżej 18%. W analizowanym okresie czyli od 1999 roku odnotowano w tej kategorii zezwoleń wzrost z 96 punktów do 19, co stanowi wzrost o 98%. W stosunku do roku 212 jest to wzrost o 2 punkty sprzedaży. W przypadku punktów sprzedających napoje alkoholowe o zawartości od 4,5% do 18% również odnotowano zwiększenie ze 18 w roku 1999 do 19 w roku 213, co stanowi wzrost o 76%. W stosunku do roku ubiegłego nie nastąpiły w tym zakresie żadne zmiany. Liczba punktów sprzedaży napojów o najniższej zawartości alkoholu do 4,5% utrzymywała się na podobnym poziomie do roku 211, w 212 nastąpił wzrost o 16 punktów sprzedaży (7,4%) natomiast w 213 spadek 6 punktów (2,6%) Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w podziale na poszczególne kategorie zezwoleń do 4,5% od 4,5% do 18% powyżej 18% Wykres 2 Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w podziale na poszczególne kategorie zezwoleń. W przypadku punktów sprzedaży oferujących napoje alkoholowe do spożycia w miejscu sprzedaży w 213 roku odnotowano spadek we wszystkich kategoriach zezwoleń, w przypadku punktów sprzedających napoje o zawartości od 4,5% do 18% - spadek o 1 punkt, natomiast w przypadku napojów o zawartości powyżej 18% oraz do 4,5% spadek o 2 punkty. Ten spadkowy trend da się zaobserwować od 211 roku i dotyczy on wszystkich trzech rodzajów zezwoleń. Dynamikę zmian w tym zakresie ilustruje wykres 3. 7

8 Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży w podziale na poszczególne kategorie zezwoleń do 4,5% od 4,5 do 18% powyżej 18% Wykres 3 Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży w podziale na poszczególne kategorie zezwoleń. W Płocku w 213 roku na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych (wszystkie punkty sprzedaży alkoholu, zarówno piwa, wina oraz wódki działające na terenie gminy) przypadało 345 mieszkańców (dorosłych i dzieci) i jest wzrost w porównaniu z ubiegłym rokiem o 4 osoby. Wykres 4. Liczba mieszkańców Płocka przypadająca na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych w latach

9 Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w Płocku i innych miastach w 213 roku Płock Radom Ostrołeka Siedlce Liczba punktów sprzedaży do spożycia poza miejsem sprzedaży Liczba punktów sprzedaży do spozycia w miejscu sprzedaży Wykres 5. Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w Płocku i innych miastach w 213 roku. Liczbę punktów sprzedaży w porównywanych miastach ilustruje wykres 5. Ze względu na różną wielkość miast wskaźnikiem, który można porównywać jest liczba mieszkańców przypadająca na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych. Pod tym względem Płock z liczbą 345 osób na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych wypada lepiej niż Radom, Ostrołęka oraz średnia ogólnopolska i gorzej niż Siedlce (wykres 6), jednak kiedy odniesiemy liczbę osób do liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych wysokoprocentowych (zawartość powyżej 18%) to widać, że Płock znajduje się na ostatnim miejscu wśród innych miast województwa (451 osób na jeden punkt sprzedaży), ale jednocześnie wypada lepiej niż średnia ogólnopolska (371). Jest to jednak i tak korzystna zmiana w porównaniu z rokiem ubiegłym kiedy w tej kategorii zezwoleń na jeden punkt sprzedaży przypadało w Płocku 455 osób (wykres 7) Liczba osób przypadających na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska w 213 roku Płock Radom Ostrołeka Siedlce Polska Wykres 6. Liczba osób przypadających na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska. 9

10 Liczba osób przypadających na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18% w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska w 213 roku Płock Radom Ostrołeka Siedlce Polska Wykres 7 Liczba osób przypadających na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18% w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska. Cofnięcie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych W roku 213 podobnie jak w roku 212, 211 i 21 nie odnotowano żadnego przypadku cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. W roku 29 odnotowano trzy takie przypadki a w roku 28 dwa przypadki cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych (podobnie jak w roku 24 i 25). Dla porównania w Ostrołęce i Radomiu nie cofnięto żadnego zezwolenia (w Radomiu w roku 212 cofnięto osiem zezwoleń), w Siedlcach natomiast cofnięto w 213 roku siedem zezwoleń. Dochody uzyskane z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych Łączna wysokość środków finansowych uzyskanych z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w latach Wykres 8 Łączna wysokość środków finansowych uzyskanych z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w latach

11 Miasto Płock za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wydanych przedsiębiorcom, których działalność polega na organizacji przyjęć, a także jednorazowych zezwoleń uzyskało łączne dochody w wysokości ,31 zł (na wykresie zaokrąglono kwotę do liczby całkowitej). Jest to pierwszy odnotowany od 27 roku spadek dochodów z tego tytułu. W porównaniu do roku 212 jest to spadek o 4,5 %. Należy podkreślić, że w kontekście aktualnych regulacji prawnych wynikających z Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wzrost dochodów jest bezpośrednio związany ze zwiększeniem liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz zwiększeniem wartości sprzedaży napojów alkoholowych na terenie miasta Płocka, natomiast spadek dochodów z sytuacją odwrotną. W porównaniu z innymi miastami Płock uzyskuje dochody wyższe niż Siedlce i Ostrołęka i niższe od Radomia, co odpowiada wielkościom poszczególnych miast pod względem ludności. Radom jest miastem największym mieszkańców, potem Płock a w następnej kolejności Siedlce i Ostrołęka Kiedy odniesiemy dochody do liczby mieszkańców w poszczególnych miastach, co pozwala uniknąć zakłóceń związanych z różnicami w liczbach mieszkańców porównywanych miast, to uzyskujemy następujące wielkości: Płock - 21,2 zł ( zł) i jest to jednocześnie najwyższy dochód na jednego mieszkańca, Siedlce 2,1 zł (w zł) na jednego mieszkańca, Radom 18,8 zł (w ,5 zł) i Ostrołęka 17,3 zł (w ,5 zł). Średnia ogólnopolska to 18, 6 zł (w zł). Dane przedstawia wykres 1. Łączna wysokość środków finansowych uzyskanych z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w Płocku i innych miastach Płock Radom Ostrołeka Siedlce Wykres 9. Łączna wysokość środków finansowych uzyskanych z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w Płocku i innych miastach. 11

12 Średni dochód z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na jednego mieszkańca w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska ,2 18,8 2,1 17,3 18,6 Płock Radom Ostrołeka Siedlce Polska Wykres 1. Średni dochód z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na jednego mieszkańca w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska. 12

13 - III - KONSEKWENCJE ZDROWOTNE WYNIKAJĄCE Z NADUŻYWANIA ALKOHOLU Zaburzenia związane ze spożywaniem alkoholu wywołują szkody zdrowotne u osób pijących, jak również członków ich rodzin. W Płocku funkcjonują podmioty udzielające pomocy osobom nadużywającym alkoholu bądź uzależnionym, które dysponują danymi na temat rozmiarów problemów alkoholowych oraz przemocy w rodzinie. 1. Dane Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień Płockiego Zakładu Opieki Zdrowotnej Spółka z o.o. Poradnia świadczy usługi w zakresie diagnozy i porad, psychoterapii indywidualnej i grupowej, konsultacji psychiatrycznych. Świadczy usługi na rzecz uzależnionych od alkoholu, hazardzistów, dorosłych dzieci alkoholików (DDA) oraz osób związanych emocjonalnie z kimś uzależnionym lub chcących mu pomóc. Największą liczbę pacjentów (tabela poniżej) poradnia przyjmowała w latach (od 125 do prawie 15 pacjentów rocznie). Od 22 roku liczba pacjentów w ciągu roku ustabilizowała się na poziomie nieco powyżej 1. Natomiast w 212 roku poradnia przyjęła zdecydowanie mniej pacjentów niż w latach ubiegłych 729 osób i w 213 roku liczba przyjęć pozostała na podobnym poziomie 83 osoby (tabela poniżej). W 213 roku liczba pacjentów pierwszorazowych również pozostała na niezbyt wysokim, w porównaniu ze średnią wieloletnią, poziomie 246 osób. Liczba pacjentów zobowiązanych do leczenia zdecydowanie zmalała do 71 osób. Lata Pacjenci ogółem Leczeni po raz pierwszy Zobowiązani do leczenia x x x brak danych 13

14 W stosunku do roku poprzedniego odsetek najmłodszych pacjentów w wieku lat pozostał nie zmieniony w stosunku do roku %. 2. Dane z Pododdziału Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych Płockiego Zakładu Opieki Zdrowotnej Spółka z o.o. Pododdział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych prowadzi leczenie farmakologiczne i diagnostyczne osób z zespołem abstynencyjnym oraz motywowanie do dalszej terapii uzależnienia. Ogółem w 213r. hospitalizowano 445 osób uzależnionych od alkoholu, w tym 392 mężczyzn oraz 53 kobiety. Oznacza to wzrost o 13 osób w porównaniu z rokiem 212. Natomiast od 27 roku proporcje między hospitalizowanymi kobietami i mężczyznami utrzymują się na stałym poziomie, a mężczyźni stanowią około 9% wszystkich pacjentów. W porównaniu do lat ubiegłych, w 213 roku było więcej osób wielokrotnie hospitalizowanych 63 mężczyzn i 4 kobiety. W ciągu roku, nie zmieniła się istotnie również liczba pacjentów bezdomnych lub bez uregulowanego zameldowania - 36 osób w 211 roku, 38 w 212 i 3 w 213 (w tym 2 kobiety). Warto zauważyć, że w roku 29 pacjentów bezdomnych było w sumie 28 (w tym 14 kobiet). Kategorie wiekowe z uwzględnieniem płci oraz wieku hospitalizowanych w latach przedstawia poniższa tabela. W 213 roku w porównaniu do roku ubiegłego zmniejszyła się liczba pacjentów w przedziale wiekowym 21-3 lat z 13% do 9%. Może to sygnalizować zahamowanie trendu wzrostu hospitalizacji obserwowanego w tej grupie wiekowej w latach Rok Płeć Poniżej 2 lat Od 21-3 lat Od 31-4 lat Od 41 5 lat Powyżej 5 lat Ogółem % M K M K M K M K M K M K M K mężczyzna, K - kobieta 14

15 Poniższy wykres obrazuje liczbę pacjentów uzależnionych od alkoholu hospitalizowanych w latach z podziałem na wiek Uzależnieni od alkoholu hospitalizowani w latach Poniżej 2 lat Od 21-3 lat Od 31-4 lat Od 41 5 lat Powyżej 5 lat Ogółem 27r. 28r. 29r. 21r. 211r. 212r. 213r. Wykres 11. Osoby uzależnione hospitalizowane w latach Dane przekazane przez Płocki Zakład Opieki Zdrowotnej (zebrane w 213 roku od 46% pacjentów) wskazują również na brak znaczących zmian w zakresie wykształcenia pacjentów. Warto natomiast odnotować systematyczne zmniejszenie się odsetka pacjentów pracujących etatowo (22% w 211 roku, 18% w 212 i 16,5% w 213 roku). Wykres poniżej przedstawia liczbę pierwszorazowych hospitalizacji w ostatnich 7 latach. Jak widać, po wyraźnym spadku w 211 roku, liczba pacjentów pierwszorazowych znów wzrasta. 15

16 Liczba pacjentów pierwszorazowych w latach liczba osób 27r. 28r. 29r. 21r. 211r. 212r. 213r. Wykres 12. Liczba pacjentów pierwszorazowych w latach Niektórzy pacjenci na Pododdział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych kierowani są na przymusowe leczenie decyzją sądu. W analizowanym roku sprawozdawczym było 22 takich pacjentów. Oznacza to niemal 4-krotny wzrost w stosunku do roku 29. Zestawienie liczby pacjentów kierowanych na leczenie decyzją sądu w kolejnych latach wskazuje na systematyczną tendencję wzrostową (wykres poniżej) Liczba osób kierowanych na leczenie decyzją sądu w latach liczba osób 27r. 28r. 29r. 21r. 211r. 212r. 213r. Wykres 13. Liczba osób skierowanych na leczenie decyzja sądu w latach Dane Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku W roku 213 w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Płocku z powodu zatrucia alkoholowego leczono 24 osoby (w 29 roku przyjętych było 37 osób, a w i 34 w roku 212). W 29 i 211 roku odnotowano po 1 zgonie (brak danych za 21 rok) 16

17 natomiast w 212 roku zmarło 6 osób zatrutych metanolem. W 213 roku nie odnotowano żadnego zgonu z powodu zatrucia alkoholem. Dane z 213 roku przekazane z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego zawierają też dane na temat wieku i płci pacjentów. Osób niepełnoletnich (-18 lat) było 8 (w 212-6), od 19 do 29 roku życia - 4 (w 212-5), między 3 a 64 rokiem życia 12 osób (w ). Wśród pacjentów było 8 kobiet. 4. Dane Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gostyninie Zalesiu. Podobnie jak w latach poprzednich, w 213r. mieszkańcy Płocka uzależnieni od alkoholu podejmowali również leczenie w Wojewódzkim Samodzielnym Zespole Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gostyninie Zalesiu. Prowadzony jest tam Całodobowy Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu, który realizuje podstawowy program psychoterapii uzależnienia od alkoholu, mający na celu wyposażenie pacjentów w wiedzę i umiejętności potrzebne do zachowania abstynencji. Leczenie na tym oddziale ma charakter psychoterapii grupowej i indywidualnej. Z kolei Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych prowadzi leczenie pacjentów uzależnionych od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Poniższy wykres przedstawia liczbę mieszkańców Płocka uzależnionych od alkoholu korzystających z leczenia w Gostyninie - Zalesiu na przestrzeni ostatnich 8 lat. Jak widać, od 26 roku ogólna liczba osób leczonych w Szpitalu systematycznie maleje (142 osoby w 26 roku, 91 osób w roku 212 i 52 osoby w roku 213). Wśród hospitalizowanych niezmiennie dominują mężczyźni. W 213r. stanowili oni 85% ogółu pacjentów. Mieszkańcy Płocka z rozpoznaniem uzależnienia od alkoholu leczeni w szpitalu w Gostyninie - Zalesiu w latach Kobiety Mężczyźni Wykres 14. Mieszkańcy Płocka z rozpoznaniem uzależnienia od alkoholu leczeni w szpitalu Gostyninie Zalesiu w latach

18 Na wykresie przedstawionym poniżej zawarte są informacje odnośnie wykształcenia pacjentów szpitala przyjętych w latach Tak jak w poprzednich latach, w 212 roku najliczniejszą grupę stanowiły osoby z wykształceniem zawodowym, tak w 213 roku ich liczba była o 1 osobę niższa niż liczba pacjentów z wykształceniem średnim Pacjenci uzależnieni od alkoholu przyjęci w latach wykształcenie podstawowe zawodowe średnie wyższe Wykres 15. Pacjenci uzależnieni od alkoholu przyjęci w latach według wykształcenia. Jak widać na poniższym wykresie, między 213 a 212 rokiem drastycznie zmalała ogólna liczba pacjentów oraz pacjentów w poszczególnych wyróżnionych kategoriach, jednak najbardziej gwałtowny spadek nastąpił w kategorii pacjentów przyjętych z nakazu sądowego. Pacjenci uzależnieni od alkoholu przyjęci w latach przyjęci z nakazu sądowego przyjęci poraz pierwszy aktywni zawodowo Wykres 16. Pacjenci uzależnieni od alkoholu przyjęci w latach według poszczególnych kategorii nakaz sądowy, pierwszorazowi, aktywni zawodowo. 18

19 5. Dane Ośrodka Medyczno-Psychologicznego VIDE Od 212 roku działa w Płocku Ośrodek Medyczno-Psychologiczny VIDE, który prowadzi leczenie i psychoterapię dorosłych uzależnionych od alkoholu, osób współuzależnionych oraz osób z zaburzeniami psychicznymi (głównie z lękiem i depresją). Według danych przekazanych z Ośrodka, w 213 roku w Oddziale Dziennym Leczenia Uzależnienia od Alkoholu leczyło się 73 pacjentów z rozpoznaniem uzależnienia. Dwóch z tych pacjentów było zobowiązanych do leczenia odwykowego a 12 osób uczestniczyło w rozszerzonych programach terapeutycznych i rehabilitacyjnych/pogłębionych programach psychoterapii uzależnienia. Pomocą specjalistyczną objęto również 19 członków rodzin, którzy uczestniczyli w terapii grupowej dla osób współuzależnionych. W Poradni Leczenia Uzależnień zarejestrowano 111 osób, w tym: pacjenci z rozpoznaniem uzależnienia - 18, pacjenci z rozpoznaniem picia szkodliwego" 3, zobowiązani do leczenia odwykowego 9, w tym 2 osoby w wieku 19-2 lat i 7 osób w wieku 3-64 lat, leczeni po raz pierwszy w życiu 6, w tym 6 osób w wieku 19-2 lat i 54 osoby w wieku 3-64 lat, członków rodzin objętych specjalistyczną pomocy - 48 osób, w tym 43 pierwszorazowe osoby. 6. Dane Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku. Według danych otrzymanych z Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w Płocku (dane dotyczą nie tylko mieszkańców Płocka), w roku 213 interweniowano do 1548 osób, w tym do mężczyzn 1282, do kobiet 266. Oznacza wzrost liczby interwencji w stosunku do roku poprzedniego i odwrócenie tendencji spadkowej obserwowanej od 29 roku (tabela poniżej). Pacjenci Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w latach Liczba interwencji kobiety mężczyźni Wiek Razem

20 Jeżeli chodzi o wiek pacjentów Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego to w roku 213 dominowały osoby w przedziale wiekowym 31-4 lat, czyli młodsze niż w latach poprzednich (41-5 lat). Do pijanych dzieci i nastolatków (do 18 roku życia) Pogotowie Ratunkowe w 213 roku wyjeżdżało 22 razy częściej niż w 212 roku, ale podobnie do roku Podsumowanie danych na temat przyjęć pacjentów z problemem alkoholowym w placówkach specjalistycznych w Płocku Poniższy wykres przedstawia zestawienie danych z lat z trzech placówek leczniczych Płocka: Poradni Profilaktyki i Leczenia Uzależnień i Pododdziału Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych Płockiego Zakładu Opieki Zdrowotnej Spółka z o.o. oraz Wojewódzkiego Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gostyninie Zalesiu. Dane za 213 rok uzupełniają informacje z nowopowstałego ośrodka VIDE. Jak widać, ogólna liczba pacjentów wszystkich placówek w 213 roku wzrosła w stosunku do roku 212. Wzrosła też liczba pacjentów leczonych po raz pierwszy. Zmalała natomiast liczba pacjentów przyjmowanych na leczenie z nakazu sądowego. 1 2 Pacjenci leczeni z powodu problemów alkoholowych w latach Poradnia - ogółem Poradnia - 1-razowi Poradnia - nakaz Pododdział - ogółem Pododdział - 1-razowi Pododdział - nakaz Gostynin - ogółem Gostynin - 1-razowi Gostynin - nakaz VIDE - ogółem VIDE - 1-razowi VIDE - nakaz Wykres 17. Pacjenci leczeni z powodu problemów alkoholowych podsumowanie. 2

21 8. Środki finansowe przeznaczone na dofinansowanie działalności leczniczej Zestawienie informacji z ankiet PARPA G1 wskazuje, że w 213 roku w Płocku w ramach gminnego programu wykorzystano mniej niż 1% środków na zwiększenie pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i współuzależnionych. Zdecydowaną większość tej kwoty przeznaczono na zakup świadczeń zdrowotnych z zakresu leczenia uzależnienia od alkoholu (19 75, zł), a resztę (1 425,71 zł) na zakup materiałów edukacyjnych dla pacjentów i terapeutów. W porównaniu z rokiem poprzednim, wydatki na zwiększenie pomocy dla osób uzależnionych zmalały we wszystkich analizowanych miastach. Jedynie w Radomiu, gdzie finansowano zajęcia ponadetatowe prowadzone przez pracowników placówek leczenia uzależnienia od alkoholu, doposażono placówki lecznicze oraz dofinansowano szkolenia dla pracowników, procent środków przeznaczonych na lecznictwo z GPPRPA był stosunkowo wysoki. Natomiast w Ostrołęce i w Siedlcach % budżetu wykorzystanego na realizację GPPRPA przeznaczonego na zwiększenie pomocy dla osób uzależnionych pozostał w 213 roku na poziomie poniżej 1% (wykres poniżej). Procent budżetów gminnych przeznaczonych na wyżej wymienione cele, w skali całego kraju był również niewielki zbliżony do 1% całości wykorzystanych środków Procent budżetu wykorzystanego na realizację GPPRPA przeznaczony na zwiększenie pomocy dla osób uzależnionych w latach w Płocku i innych miastach,7 31,6,97 6,9 13,5 7,5,8,9,2,8,2 Płock Radom Ostrołęka Siedlce Wykres 18. Procent budżetu wykorzystanego na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych przeznaczony na zwiększenie pomocy dla osób uzależnionych w latach w Płocku i innych miastach. 21

22 - IV - KONSEKWENCJE PRAWNE I SPOŁECZNE ZWIĄZANE Z NIEWŁAŚCIWYM UŻYWANIEM ALKOHOLU Alkohol powoduje wielowymiarowe szkody społeczne i prawne. Dane gromadzone na poziomie ogólnopolskim za pośrednictwem Komendy Głównej Policji pokazują, że w 213 roku w wybranych kategoriach przestępstw policjanci zarejestrowali łącznie podejrzanych. Stan trzeźwości ustalono u z nich, z czego było nietrzeźwych. Nietrzeźwi stanowili więc 8,4% ogółu przebadanych i 58,3% ogółu podejrzanych, co wskazuje na wyraźny związek statystyczny pomiędzy nadużywaniem alkoholu a popełnianiem przestępstw i wykroczeń. Do szczególnie uciążliwych konsekwencji związanych z alkoholem należy zjawisko przemocy w rodzinie. Alkohol jest wiodącym czynnikiem, który towarzyszy występowaniu przemocy w rodzinie i z tego względu przemoc domowa znajduje się na mapie polskich problemów alkoholowych. Z jednej strony alkohol poprzez swoje psychoaktywne biologicznie oddziaływanie ułatwia stosowanie przemocy (zmniejsza mechanizmy kontroli, zaburza ocenę sytuacji), a z drugiej strony ofiary przemocy częściej sięgają po alkohol w celu złagodzenia emocjonalnych skutków doświadczania przemocy. 1. Dane Straży Miejskiej w Płocku Kontrola przestrzegania ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi W wyniku kontroli/interwencji a także innych działań na terenie miasta ujawniono 748 wykroczeń popełnionych przeciwko przepisom ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Stanowi to spadek w stosunku do roku ubiegłego o 5,4% Liczba wykroczeń popełnionych przeciwko przepisom Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w latach Wykres 19. Liczba wykroczeń popełnionych przeciwko przepisom Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w latach

23 Wobec sprawców wykroczeń podjęto następujące czynności: udzielono 355 pouczeń (dane w latach ilustruje wykres 2), nałożono 297 mandatów karnych na łączna sumę zł (dane w latach ilustruje wykres 21), skierowano 17 wniosków do sądu, w 4 sprawach prowadzono wciąż czynności wyjaśniające. 55 Liczba udzielonych pouczeń w latach Wykres 2. Liczba udzielonych pouczeń w latach Liczba mandatów karnych w latach Wykres 21. Liczba nałożonych mandatów w latach W 213 roku Straż Miejsca podjęła 611 interwencji dotyczących spożywania alkoholu w miejscach, w których jest to zabronione i stanowiło to 6,5% wszystkich zgłoszonych interwencji. W 212 roku takich interwencji było 653 roku, a w roku Interwencje przeprowadzone wobec osób nietrzeźwych przebywających w miejscach publicznych, w których pozostawienie ich mogło zagrażać ich życiu lub zdrowiu ilustruje poniższa tabela. Widać w niej, że najczęściej podejmowanym rodzajem interwencji przez Straż Miejską było odwiezienie do Izby Wytrzeźwień Liczba tego rodzaju interwencji spadła o 6,7% w stosunku do roku ubiegłego osiągając poziom zbliżony do roku 211. Znaczący spadek odnotowano natomiast w roku interwencji. 23

24 Rodzaj interwencji Grupa wiekowa do ponad 5 nie ustalono Razem Odwieziono do Izby Wytrzeźwień - Odwieziono do domu - Odwieziono do Policyjnej Izby Zatrzymań Przekazano Pogotowiu/ do szpitala rok Razem rok Odwieziono do Izby Wytrzeźwień Odwieziono do domu Odwieziono do Policyjnej Izby Zatrzymań Przekazano Pogotowiu/ do szpitala Razem r. Odwieziono do Izby Wytrzeźwień Odwieziono do domu Odwieziono do Policyjnej Izby Zatrzymań Przekazano Pogotowiu Razem r. Odwieziono do Izby Wytrzeźwień Odwieziono do domu Odwieziono do Policyjnej Izby Zatrzymań Przekazano Pogotowiu Razem r. Odwieziono do Izby

25 Wytrzeźwień Odwieziono do domu Odwieziono do Policyjnej Izby Zatrzymań Przekazano Pogotowiu Razem Tabela 2. Przeprowadzone interwencje wobec osób nietrzeźwych według wieku zatrzymanych w latach Liczba interwencji Straży Miejskiej wobec osób nietrzeźwych - przewiezienie do Izby Wytrzeźwień w latach Wykres 22. Liczba interwencji Straży Miejskiej wobec osób nietrzeźwych przewiezienie do Izby Wytrzeźwień w latach W porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano wzrost przeprowadzonych interwencji przede wszystkim w grupie wiekowej ponad 5 wzrost o 14 osób. Równocześnie właśnie w te grupie wiekowej liczba interwencji rośnie systematycznie od 211 osiągając przez te trzy lata wzrost na poziomie 12,5%. Niewielki wzrost 2 osoby odnotowano w grupie lat. Podobnie jak w latach poprzednich najliczniejszą grupą nietrzeźwych, wobec których podjęto interwencję była grupa z przedziału wiekowego ponad 5 lat 551 interwencji. Analizując lata widać natomiast, że spada liczba interwencji podejmowanych wobec osób nietrzeźwych w grupach wiekowych 26 3 lat, lat oraz

26 6 5 Interwencje wobec osób nietrzeźwych przebywających w miejscach publicznych w podziale na kategorie wiekowe do ponad 5 nie ustalono Wykres 23. Interwencje wobec osób nietrzeźwych przebywających w miejscach publicznych w podziale na kategorie wiekowe. 2. Dane Izby Wytrzeźwień w Płocku Z danych Izby Wytrzeźwień wynika, że od roku 28 do roku 212 liczba klientów zwiększyła się systematycznie, natomiast w roku ubiegłym zaobserwowano odwrócenie trendu i spadek liczby klientów o 8,6%. Warto podkreślić, że w 213 roku w porównaniu z rokiem 212, z wyjątkiem kategorii wiekowej 41 5, w pozostałych odnotowano spadek liczby klientów. Dane dotyczące liczby pobytów w Izbie Wytrzeźwień ilustruje tabela 3. Przedział wiekowy 21r. 211r. 212r. 213r. 27r. 28r. 29r. pacjenta lat lat lat lat lat Powyżej 5 roku życia Ogółem w tym 9 odmów w tym 13 odmów w tym 23 odmowy w tym 19 odmów w tym 16 odmów w tym 33 odmowy Tabela 3. Ogólna liczba pobytów pacjentów Izby Wytrzeźwień w latach wg kategorii wiekowych w tym 26 odmów 26

27 Wykres 24. Pobyt w Izbie Wytrzeźwień w latach Przyczyny doprowadzenia do Izby Wytrzeźwień według częstotliwości: wywołanie zgorszenia - 49,3%, awantura domowa 23,1%, zagrożenie swojemu życiu 12,2%, zakłócanie porządku publicznego 9,9%, przekazanie przez lekarza Pogotowia 2,2%, przywieziony ze szpitala 1,2%, Przyczyny doprowadzenia do Izby Wytrzeźwień z częstotliwością występowania poniżej 1%: zniszczenie mienia, dokonanie kradzieży, podejrzenie o przestępstwo, kierujący nietrzeźwi, odmowa podania danych, chęć popełnienia samobójstwa, kolizja drogowa. 27

28 Pobyt w Izbie Wytrzeźwień po raz pierwszy w latach Wykres 25. Pobyt w Izbie Wytrzeźwień po raz pierwszy w latach Od 21 roku systematycznie zmniejsza się liczba osób, które po raz pierwszy trafiły do Izby Wytrzeźwień (w stosunku do roku 29 o połowę, zaś w stosunku do roku 212 o 15%). Jak widać na wykresie liczba pierwszorazowych klientów Izby Wytrzeźwień zwiększała się w latach 23 25, następnie odnotowano znaczący spadek w roku 26, potem wzrost w 27 i względną stabilizacje w latach Od 21 roku obserwujemy tendencję spadkową. Nieco ponad połowa klientów Izby Wytrzeźwień została tam dowieziona przez Policję (dokładnie 2186 osób). Następnie w kolejności: Straż Miejska dowiozła 1271 osób, co stanowi 29,3% ogółu dowiezionych, SPPP Płock (Samodzielne Pododdziały Prewencji Policji) 744 (17,2% ogółu), inne podmioty 16 (2,4% ogółu dowiezionych) Podmioty dowożące klientów do Izby Wytrzeźwień Komenda Miejska Policji Samodzielne Pododdziały Prewencji Policji Straż Miejska Pogotowie Inne Wykres 26. Podmioty dowożące klientów do Izby Wytrzeźwień w latach

29 Liczba uczniów i studentów dowiezionych do Izby Wytrzeźwień w latach szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna studenci Wykres 27. Liczba uczniów i studentów dowiezionych do Izby Wytrzeźwień w latach Analizując dane dotyczące uczniów i studentów dowiezionych do Izby Wytrzeźwień widać, że ich ogólna liczba w roku 213 jest zdecydowanie mniejsza niż w latach ubiegłych ( osób, i osób) oraz, że spadek dotyczy wszystkich grup uczniów oraz studentów. Największy procentowy spadek zanotowano w grupie studentów spadek o ponad połowę. Warto też zwrócić uwagę, że w roku 213 do Izby Wytrzeźwień nie został dowieziony żaden uczeń szkoły podstawowej. Analizując ostatnie pięć lat największe pozytywne i jednocześnie systematyczne zmiany widać w grupie uczniów szkół ponadgimnazjalnych w stosunku do roku 29 spadek o 59%. 3. Dane Komendy Miejskiej Policji w Płocku Nietrzeźwość w miejscach publicznych oraz liczba przestępstw i wykroczeń. Ze statystyk Komendy Miejskiej Policji wynika, że w 213 roku zatrzymano 2296 osób dorosłych podejrzanych o popełnienie przestępstw i jest to wzrost w porównaniu z rokiem 212 o 85%. Dane ilustruje wykres Nie ma danych na temat ich trzeźwości. Jedyne dane jakimi dysponujemy dotyczą skali ogólnopolskiej i zostały przedstawione na początku rozdziału. Ostatnie dane z Płocka, jakimi dysponujemy dotyczą roku 211, w którym ponad 3% podejrzanych o popełnienie przestępstwa znajdowało się pod wpływem alkoholu. Był to więc wskaźnik zdecydowanie niższy niż dane ogólnopolskie w 211 (61% ogółu podejrzanych i 81% wśród tych podejrzanych, u których przeprowadzono badanie na zawartość alkoholu dane z KGP). Komenda Miejska Policji skierowała do Sądu 421 wniosków w związku z wykroczeniami przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu w związku alkoholem oraz 65 w związku z wykroczeniami przeciwko bezpieczeństwu na drogach w związku z alkoholem. Jeśli chodzi o zjawisko nietrzeźwości na drogach to Policja zgłosiła 8 wypadków 29

30 spowodowanych przez nietrzeźwych kierowców oraz 3 kolizji. Wśród wszystkich kolizji drogowych i wypadków drogowych (1673) nietrzeźwi kierowcy stanowili 2,3 % (38). Liczba osób dorosłych podejrzanych o popełnienie przestępstwa w latach dorośli podejrzani o popełnienie przestępstw ogółem brak danych dorośli podejrzani o popełnienie przestępst w zwiazku z alkoholem brak danych Wykres 28. Liczba osób dorosłych podejrzanych o popełnienie przestępstwa w latach Od trzech lat systematycznie zmniejsza się liczba nieletnich podejrzanych o popełnienie przestępstw osiągając w roku 213 najniższy na przestrzeni lat poziom 74 nieletnich. Jest to w stosunku do roku 212 spadek o 61%. Dane ogólnopolskie potwierdzają tę tendencje. W roku 213 w stosunku do 212 zmniejszyła się o ponad połowę liczba nieletnich sprawców czynów karalnych. Nie ma danych dotyczących stanów świadomości nieletnich. Z informacji z Policji z Płocka wynika, że 11 nieletnich zostało odwiezionych do Izby Wytrzeźwień jednak nie wiadomo czy miało to związek z zachowaniami o charakterze przestępczym czy wynikało po prostu z faktu nietrzeźwości. Komenda Główna w Płocku nie gromadzi danych na temat stanu trzeźwości osób nieletnich, natomiast z danych nadesłanych przez Komendę Główną Policji do PARPA w ramach sprawozdania z realizacji Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wynika, że wśród nieletnich sprawców czynów karalnych, u których sprawdzono stan trzeźwości 14,7% znajdowało się pod wpływem alkoholu. 3

31 Liczba nieletnich podejrzanych o popełnienie przestępstw brak danych brak danych Nieletni podejrzani o popełnienie przestępstw ogółem Nieletni podejrzai o popełnienie przestępstw pod wpływem alkoholu Wykres 29. Liczba nieletnich podejrzanych o popełnienie przestępstw. Interwencje dotyczące przemocy w rodzinie Według danych uzyskanych z Komendy Miejskiej w Płocku w 213 roku Policja przeprowadziła ogółem 2699 interwencji domowych, w tym 32 dotyczyło przemocy domowej, co stanowiło 11,9% ogółu interwencji i jest to poziom porównywalny z rokiem ubiegłym. Liczbę interwencji domowych oraz udział interwencji związanych z przemocą ilustruje tabela 5. Dane z Komendy Miejskiej Policji w Płocku Interwencje domowe dotyczące przemocy w rodzinie w latach Rok Liczba interwencji domowych Liczba interwencji dotycząca przemocy w rodzinie co stanowi 37% ogółu interwencji co stanowi 25% ogółu interwencji co stanowi 27% ogółu interwencji co stanowi 16% ogółu interwencji 24 x co stanowi 9% ogółu przypadków co stanowi 13% ogółu przypadków co stanowi 8% ogółu przypadków 31

32 co stanowi 1% ogółu przypadków co stanowi 12% ogółu przypadków co stanowi 9% ogółu przypadków co stanowi 23 % ogółu przypadków co stanowi 11,7% ogółu przypadków co stanowi 11,9% ogółu przypadków Tabela 5. Interwencje domowe dotyczące przemocy w rodzinie w latach Liczba interwencji dotyczących przemocy w rodzinie w Płocku latach Wykres 3. Liczba interwencji dotyczących przemocy w rodzinie w Płocku w latach Z danych Policji przedstawionych na wykresie 3 wynika, że od 211 roku zwiększa się liczba interwencji dotyczących przemocy w rodzinie. W roku 213 w stosunku do roku 212 jest to wzrost o 11%. Komenda Miejska Policji nie przekazała danych dotyczących liczby sprawców znajdujących się pod wpływem alkoholu. Ostatnie takie dane dotyczą roku 211-6% sprawców znajdowało pod wpływem alkoholu. Dla porównania warto przedstawić wskaźnik ogólnopolski - według danych z KGP około 6% sprawców znajdowało się pod wpływem alkoholu. Do sądu skierowano 26 spraw z aktem oskarżenia w związku ze znęcaniem się nad rodziną, co stanowi 8,1% w porównaniu ze wszystkimi interwencjami domowymi (należy zaznaczyć, że interwencje mogły być przeprowadzane kilkakrotnie w jednej rodzinie). W 212 takich spraw było 28 (9,7% ogółu interwencji). W 211 takich danych nie było, natomiast w 21 podejrzani, wobec których skierowano sprawy do sądu stanowili 5,4% ogółu interwencji. W 29 roku podejrzanych było 39 osób i stanowili oni 9,6% w porównaniu ze wszystkim interwencjami dotyczącymi przemocy w rodzinie. 32

33 4. Dane Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku Pomoc materialna dla rodzin z problemem alkoholowym W 213r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej udzielił pomocy materialnej 4618 rodzinom, w tym 35 rodzin (6,6%) korzystało z pomocy w związku z uzależnieniem lub nadużywaniem alkoholu przez któregoś z członków rodziny. W roku poprzednim rodziny z problemem alkoholowym stanowiły 6,3% ogólnej liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej, zaś w 211 5%. W porównaniu z rokiem 212 zwiększyła się liczba rodzin objętych pomocą z powodu uzależnienia lub nadużywania alkoholu (o 27 rodzin, co stanowi wzrost o 9,7% ) oraz wzrosła kwota środków finansowych przeznaczonych na pomoc dla tych rodzin (o 55 6 zł, co stanowi wzrost o 9,9%). Analizując liczbę rodzin z problemem alkoholowym korzystających z pomocy materialnej na przestrzeni lat widać, że do 211 roku (z wyjątkiem 29 roku) liczba ta systematycznie spadała z 572 w roku 25 do 261 w 211 (spadek o ponad połowę). Natomiast ostatnie dwa lata przyniosły wzrost w tym zakresie. Jeśli z kolei weźmiemy pod uwagę średnią roczną wielkość środków finansowych, jaka w ramach pomocy materialnej jest przekazywana rodzinom z powodu alkoholu to widać, że kwota przekazana w 213 roku (21 zł) jest najwyższą odnotowaną do tej pory i nieznacznie wyższą od tej z roku ubiegłego. Pomoc finansowa dla rodzin z problemem alkoholowym w latach zł 8 zł 7 zł 6 zł 5 zł 4 zł 3 zł 2 zł 1 zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł Wykres 31. Pomoc finansowa dla rodzin z problemem alkoholowym w latach

34 Liczba rodzin korzystających z pomocy OPS z powodu uzależnienia lub nadużywania alkoholu przez co najmniej jednego z członków rodziny w latach Wykres 32. Liczba rodzin korzystających z pomocy OPS z powodu uzależnienia lub nadużywania alkoholu przez co najmniej jednego z członków rodziny, w latach Wielkość środków finansowych przypadajaca średnio na jedną rodzinę z problemem alkoholowym w latach zł 2 zł 1 5 zł 1 zł zł zł 1 7 zł zł 1 68 zł 1 68 zł 2 7 zł 2 1 zł 5 zł 579 zł zł Wykres 33. Wielkość środków finansowych przypadających średnio na jedną rodzinę z problemem alkoholowym w latach Z wykresów poniżej widać, że w porównaniu z innymi miastami średnia kwota, jaka jest przeznaczona w Płocku na pomoc dla rodzin z problemem alkoholowym jest najniższa, ale jednocześnie wyższa niż średnia ogólnopolska 21 zł. Najwięcej środków finansowych w ramach pomocy materialnej przeznacza Ostrołęka 461 zł na jedną rodzinę z problemem alkoholowym. 34

35 Wielkość środków finansowych przeznaczonych przez OPS średnio na jedną rodzinę z problemem alkoholowym w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska Płock Radom Ostrołeka Siedlce Polska Wykres 34. Wielkość środków finansowych przeznaczonych przez OPS średnio na jedną rodzinę z problemem alkoholowym w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska. 5. Działalność Hostelu domu dla osób doznających przemocy w rodzinie W 213 z oferty Hostelu korzystały 23 osoby - 13 kobiet i 1 dzieci. Liczba osób przebywających w Hostelu w roku 213 zmniejszyła się w porównaniu z rokiem 212 łącznie o 8 osób. W Hostelu prowadzona była następująca praca specjalistyczna z osobami w nim przebywającymi: wsparcie, informacja, porady prawne, pomoc psychologiczna, pedagogiczna, rozmowy wspierające, zajęcia korekcyjne dla dzieci, grupa wsparcia oraz praca socjalna. Liczba kobiet i dzieci przebywających w hostelu w latach Razem Kobiety Dzieci Wykres 35. Liczba dzieci i kobiet przebywających w Hostelu w latach

36 6. Działalność Niebieskiego Pokoju Pokoju Przyjaznych Przesłuchań Niebieski Pokój został uruchomiony w 26r. Pokój udostępniany jest przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej sądom oraz prokuraturze celem prowadzenia przesłuchań w warunkach bezpiecznych i przyjaznych dzieciom i młodzieży, które były ofiarami lub świadkami czynów karalnych w tym przemocy domowej. Jak widać na poniższym wykresie liczba przesłuchanych dzieci zwiększyła się w stosunku do roku 212 o 12 osiągając poziom z 211 roku oro dzieci zeznawało w charakterze świadków zaś 14 oro w charakterze pokrzywdzonych Liczba przesłuchanych dzieci w latach Wykres 36. Liczba dzieci przesłuchanych w Niebieskim Pokoju w latach Dane Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych W 213 roku, przy Urzędzie Miasta Płock działała - Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Tak jak w roku poprzednim w skład jej wchodziło 1 osób. W ramach Komisji działają podzespoły problemowe: Zespół podejmujący czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w placówce leczenia uzależnienia od alkoholu, Zespół inicjujący działania w zakresie określonym w art. 4 1 ust.1 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Zespół opiniujący zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, Zespół dokonujący kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia. Jak widać na poniższym wykresie komisja przeprowadziła rozmowy z 497 członkami rodzin osób z problemem alkoholowym, co stanowi spadek w porównaniu z rokiem 212 o 1 osób (spadek o 16,7%). W stosunku do 147 osób Komisja podjęła czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego (wzrost w stosunku do roku 212 o 5 osób 3,5%). Wobec 117 osób Komisja wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego, co stanowi wzrost w porównaniu z rokiem 212 o 29 osób (32,9%). Czyli podsumowując w porównaniu 36

37 z rokiem ubiegłym spadła liczba członków rodzin z problemem alkoholowym, natomiast zwiększyła się liczba osób wobec których gminna komisja uruchomiła czynności zmierzające do zastosowania leczenia odwykowego oraz liczba osób, wobec których skierowano wnioski do sądu Liczba klientów gminnej komisji w obszarze procedury zobowiązania do leczenia odwykowego w latach Liczba członków rodzin z problemem alkoholowym, z którymi gminna komisja przeprowadziła rozmowy Liczba osób, w stosunku do których gminna komisja podjęła czynności zmierzające do uruchomienia procedury zobowiązania do leczenia odwykowego Liczba osób, wobec których gminna komisja wystąpiła z wnioskiem do sądu o zobowiązanie do leczenia odwykowego Wykres 37. Liczba klientów gminnej komisji w procedurze zobowiązania do leczenia odwykowego w latach Na wykresie poniżej pokazano liczbę klientów gminnych komisji w porównywanych miastach. Jednak, aby umożliwić porównanie działalności gminnych komisji obliczono proporcje (wyrażone w procentach) w stosunku do liczby mieszkańców w każdym z miast oraz w skali ogólnopolskiej. Dodatkowo na wykresie umieszczono dane z Płocka z 212 roku. Porównując działalność gminnej komisji w Płocku z innymi miastami wykorzystano dodatkowo kategorię liczba osób, z którymi gminna komisja przeprowadziła rozmowy interwencyjno motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu. Jest to stosunkowo nowa kategoria, którą trzy lata temu wprowadzono w narzędziu do zbierania danych statystycznych ankieta PARPA G1. Z wykresu wyraźnie widać, że obliczona proporcja w kategorii liczba osób, z którymi gminna komisja przeprowadziła rozmowy interwencyjno motywujące jest w Płocku po pierwsze na podobnym poziomie jak w roku 212, a po drugie wyższa w stosunku do pozostałych miast i niższa niż średnia proporcja w skali ogólnopolskiej. Natomiast proporcja liczba osób, wobec których gminna komisja wystąpiła z wnioskiem do sądu jest z kolei nieco wyższa niż w roku 212 (największa zmiany w tej kategorii odnotowano w spadek z,14 do,7). Poziom proporcji w tej kategorii jest podobny we wszystkich miastach oraz w skali ogólnopolskiej i wynosi,8,9. Wyjątkiem są Siedlce ze średnią,4. 37

38 Warto zwrócić uwagę na to, że w porównaniu z innymi miastami w Płocku istnieje zdecydowana liczebna różnica między osobami, z którymi gminna komisja przeprowadza rozmowy interwencyjne, a tymi wobec których występuje do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do leczenia odwykowego. Może to być efekt zmotywowania klienta do leczenia albo brak znalezienia przesłanek do wszczęcia procedury zobowiązania do leczenia odwykowego. Dla porównania w Radomiu liczba wniosków skierowanych do sądu znacznie przewyższa liczbę przeprowadzonych rozmów, co prawdopodobnie dowodzi że osoby zaproszone nie zgłaszają się na spotkania z komisją Liczba klientów gminnej komisji w procedurze zobowiązania do leczenia odwykowego w Płocku i innych miastach Płock Radom Ostrołęka Siedlce Liczba członków rodzin z problemem alkoholowym, z którymi gminna komisja przeprowadziła rozmowy Liczba osób, z którymi gminna komisja przeprowadziła rozmowy interwencyjno - motywujące w związaku z nadużywaniem alkoholu Liczba osób, w stosunku do których gminna komisja podjęła czynności zmierzające do uruchomienia procedury zobowiązania do leczenia odwykowego Liczba osób, wobec których gminna komisja wystąpiła z wnioskiem do sądu o zobowiązanie do leczenia odwykowego Wykres 38. Liczba klientów gminnej komisji w procedurze zobowiązania do leczenia odwykowego w Płocku i innych miastach. 38

39 ,3,25,2 Działalność gminnej komisji w obszarze zobowiązania do leczenia odwykowego w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska,21,2,25,15,1,5,7,9,12,14,8,8,4,35,8 Płock 212 Płock 213 Radom Ostrołęka Siedlce Polska proporcje osób, z którymi gminna komisja przeprowadziła rozmowy interwencyjno - motywujace w związku z nadużywaniem alkoholu w stosunku do liczby mieszkańców proporcje osób wobec których gminna komisja wystąpiła z wnioskiem do sądu o zobowiązanie do leczenia odwykowego w stosunku do liczby mieszkańców Wykres 39. Proporcje osób, z którymi gminna komisja przeprowadziła rozmowy interwencyjno motywujące oraz proporcje osób wobec których gminna komisja wystawiła do sądu z wnioskiem i zobowiązanie do leczenia odwykowego proporcje w stosunku do liczby mieszkańców. Pozostała aktywność gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych Przemoc w rodzinie Na przestrzeni ostatnich trzech lat zdecydowanie zwiększyła się liczba osób doświadczających przemocy oraz stosujących przemoc, z którymi kontaktowała się gminna komisja. Znaczący wzrost odnotowano w roku 212 w stosunku do 211 i jest to zapewne związane z wejściem w życie rozporządzenia w sprawie procedury Niebieskiej Karty. Rok Kontakt z osobami doznającymi przemocy w rodzinie Kontakt z osobami stosującymi przemoc w rodzinie Tabela 6. Kontakt gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych z osobami doświadczającymi przemocy i stosującymi przemoc w latach Wobec członków rodzin, w których dochodzi do przemocy podejmowane były następujące działania: powiadomienie Policji (w 212r. 1), prowadzenie rozmowy z osobą nadużywającą alkoholu w związku ze stosowaniem przez nią przemocy 18 (w roku ), 39

40 motywowanie sprawcy przemocy do udziału w programie korekcyjnym/terapii 6 (w roku 212 1), motywowanie dorosłych ofiar przemocy do zgłaszania się do miejsc specjalistycznej pomocy 143 (w roku ), powiadomienie sądu rodzinnego o sytuacji dziecka 8 (w roku 212 3), poinformowanie o lokalnej ofercie pomocy dla dzieci krzywdzonych - 4, powiadomienie innych służb o sytuacji rodziny 15 (w roku 212 7), uruchomienie procedury Niebieskiej Karty 9 (w 212-5). Kontrole punktów sprzedaży napojów alkoholowych W 213r. Komisja przeprowadziła 31 kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych i jest to wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym o 16,7%. Na poniższym wykresie widać, że od 27 roku liczba kontroli punktów sprzedaży systematycznie spadała osiągając w 211 roku poziom najniższy na przestrzeni obserwowanych lat. Lata 212 i 213 to dynamiczny wzrost aktywności w tym zakresie. Aby dokonać szacunkowych porównań odniesiono liczbę kontroli w poszczególnych miastach do liczby punktów sprzedaży. Tak więc, przy założeniu, że każdy punkt był kontrolowany tylko raz, w Płocku zostało skontrolowanych 86,8% punktów i jest to znaczący wzrost w porównaniu z rokiem 212 kiedy zostało skontrolowanych 46% i 211 kiedy skontrolowano 2,5% punktów. Warto zauważyć, że ani Ostrołęka ani Siedlce nie prowadziły kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych. W obszarze kontroli najlepiej wypada Radom, który przeprowadził więcej kontroli niż wynosi liczba punktów sprzedaży alkoholu Liczba kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeprowadzonych przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w latach Wykres 4. Liczba kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeprowadzonych przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w latach

41 Liczba kontroli oraz liczba punktów sprzedaży w Płocku i innych miastach Płock 212 Płock 213 Radom Ostrołęka Siedlce Liczba punktów sprzedazy Liczba kontroli Wykres 41. Liczba przeprowadzonych kontroli oraz liczba punktów sprzedaży alkoholu w Płocku i innych miastach. 8. Dane z Punktów Konsultacyjnych W Płocku funkcjonowało 5 punktów konsultacyjno - informacyjnych. Udzielały one porad osobom z problemem alkoholowym, dorosłym członkom ich rodzin oraz ofiarom przemocy i sprawcom przemocy w rodzinie. W porównaniu z rokiem 212 zmniejszyła się ogólna liczba klientów punktów konsultacyjnych (o 9,6%) oraz porad (o 12,2%). Spadek dotyczy trzech grup klientów: rodzin, ofiar przemocy i sprawców. W przypadku osób z problemem alkoholowym zanotowano wzrost w stosunku do roku ubiegłego o 16,6%. Porównując z kolei lata widać systematyczny wzrost liczby osób z problemem alkoholowym na przestrzeni porównywanego okresu wzrost o blisko 4%. W przypadku ofiar przemocy i sprawców nie da się zaobserwować jednoznacznego trendu. Rok 211 Rok 212 Rok 213 Liczba osób Liczba porad Liczba osób Liczba porad Liczba osób Liczba porad osoby z problemem alkoholowym dorośli członkowie rodziny osoby z problemem alkoholowym (w tym współuzależnionym i DDA) ofiary przemocy w rodzinie sprawcy przemocy w rodzinie Razem Tabela 7. Liczba klientów oraz porad udzielonych przez punkty konsultacyjne w latach

42 Liczba klientów punktów konsultacyjnych w Płocku w latach Osoby z problemem alkoholowym Dorośli członkowie rodziny Ofiary przemocy Sprawcy przemocy Wykres 42. Liczba klientów punktów konsultacyjnych w Płocku w latach Interesujących informacji dostarcza analiza liczby klientów i liczby porad udzielanych przez punkty konsultacyjne w Płocku na tle porównywanych miast z województwa mazowieckiego (wykresy 43-45). Wynika z niej, że punkty konsultacyjne w Płocku przyjmują najwięcej klientów, a grupą szczególnie liczną są dorośli członkowie rodzin z problemem alkoholowym oraz osoby doświadczające przemocy domowej. Jeżeli popatrzymy z kolei na ogólną liczbę udzielonych porad to punkty konsultacyjne w Płocku również w tym obszarze wyróżniają się swoją aktywnością udzielając ich w porównaniu z innym miastami najwięcej. Liczba klientów punktów konsultacyjnych w Płocku i innych miastach Płock Radom Ostrołęka Siedlce Osoby z problemem alkoholowym Dorośli członkowie rodziny Ofiary przemocy Sprawcy przemocy Wykres 43. Liczba klientów punktów konsultacyjnych w Płocku i w innych miastach. 42

43 Liczba porad udzielonych w punktach konsultacyjnych w Płocku i innych miastach Brak danych Płock Radom Ostrołęka Siedlce Osoby z problemem alkoholowym Ofiary przemocy Dorośli członkowie rodziny Sprawcy przemocy Wykres 44. Liczba porad udzielonych w punktach konsultacyjnych w Płocku i innych miastach. Liczba klientów oraz liczba porad w Płocku i innych miastach Płock Radom Ostrołęka Siedlce Liczba klientów Liczba porad Wykres 45. Liczba klientów oraz liczba porad ogółem w Płocku i innych miastach W 213 roku zwiększyło się dofinansowanie punktów konsultacyjnych o zł (wzrost o 5,4%) i tym samym poziom finansowania jest najwyższy na przestrzeni ostatnich sześciu lat. Odnosząc dofinansowanie punktów do innych miast widać, że w stosunku do roku 212 zwiększono poziom finasowania również w Siedlcach (wzrost o 5%), natomiast nakłady na punkty w Radomiu i Ostrołęce ograniczono. Koszt udzielenia jednej porady jest bardzo zróżnicowany pomiędzy poszczególnymi miastami, ale zdecydowanie najmniej płaci Płock 28 zł i jest to wzrost w porównaniu z rokiem 212, kiedy stawka wynosiła 24 zł. Koszty jednej porady w porównaniu z rokiem 212 zmniejszył się w Siedlcach, Ostrołęce oraz w skali 43

44 ogólnopolskiej. Radom nie podał liczby porad w związku z tym ustalenie średniego kosztu było niemożliwe. 16 zł 14 zł 12 zł 1 zł 8 zł 6 zł 4 zł 2 zł zł 9 29 zł Dofinansowanie punktów konsultacyjnych w latach zł zł 12 5 zł zł zł zł zł zł 5 46 zł Wykres 46. Dofinansowanie punktów konsultacyjnych w latach Dofinansowanie punktów konsultacyjnych w Płocku i innych miastach w latach Płock Radom Ostrołęka Siedlce Wykres 47. Dofinansowanie punktów konsultacyjnych w Płocku i innych miastach. 44

45 Średni koszt jednej porady w punkcie konsultacyjnym Płocku i innych miastach 16 zł 14 zł 12 zł 1 zł 8 zł 6 zł 4 zł 2 zł zł 24 zł 28 zł 142 zł Brak danych 123 zł 112 zł 85 zł 71 zł 66 zł Płock Radom Ostrołęka Siedlce Polska 63 zł Wykres 48. Średni koszt jednej porady w punkcie konsultacyjnym w Płocku i innych miastach oraz średnia ogólnopolska w latach Dane z Ośrodka Opiekuńczo Wychowawczego w Płocku czekamy na dane dotyczące problemów tak jak w latach ubiegłych Według danych uzyskanych z OOW, w 213 roku w Placówce Interwencyjnej przebywało 49 osób, a w Placówce Socjalizacyjnej 3 osób. Jednak dane na temat problemu z jakim dana osoba została przyjęta, podano jedynie w odniesieniu do 26 klientów placówki interwencyjnej. I tak, wśród przebywających w placówce w 213 roku 3 osoby były ze względu na ujawniony problem przemocy w rodzinie a 23 osób ze względu na ujawniony problem alkoholowy w rodzinie. W placówce socjalizacyjnej podano liczbę dzieci, które znalazły się tu ze względu na ujawniony problem alkoholowy 14 osób. Oznacza to, że w 213 roku miał miejsce dalszy spadek ogólnej liczby dzieci przebywających w Ośrodku oraz liczby dzieci z problemem alkoholu lub przemocy w rodzinie. Poniższe zestawienia przedstawiają liczbę nieletnich, u których ujawniono problem alkoholowy lub przemoc w rodzinie z uwzględnieniem typu placówek, w jakich przebywają. 45

46 Nieletni przebywający w Ośrodku Opiekuńczo-Wychowawczym latach Placówka Socjalizacyjna Placówka Interwencyjna Wykres 49. Nieletni przebywający w Ośrodku Opiekuńczo Wychowawczym w latach

47 - V - ISTNIEJĄCE ZASOBY ORAZ PODEJMOWANE DZIAŁANIA W SFERZE PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ, ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE FINANSOWANIE MIEJSKICH PROGRAMÓW PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH PRZEZ GMINĘ PŁOCK W LATACH Lata Wysokość środków wykorzystanych na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych , zł , zł ,4 zł ,28 zł , zł ,73 zł w tym 42.,zł umieszczone w wykazie wydatków, które nie wygasły z upływem 22 roku z przeznaczeniem na utworzenie Miejskiego Centrum Rozwiązywania Problemów Społecznych , 61zł w tym 87, zł umieszczone w wykazie wydatków, które nie wygasły z upływem 23 roku z przeznaczeniem na utworzenie Miejskiego Centrum Rozwiązywania Problemów Społecznych ,5 zł ,67 zł ,89 zł ,92 zł ,76 zł ,69 zł ,34 zł ,73 zł zł ,31 zł 47

48 Proporcje dochodów i wydatków na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w latach dochody z opłat za korzystanie z zezwoleń środki finansowe wykorzystane na realizację gppirpa Wykres 5. Proporcje dochodów i wydatków na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w latach Procent środków wykorzystanych na realizację gminnego programu w latach Wykres 51. Procent środków wykorzystanych na realizacje gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w latach Z powyższych wykresów wynika, że 81% środków uzyskanych z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych zostało wykorzystanych na realizację gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Stanowi to spadek w stosunku do roku ubiegłego o 12%. Proporcje dochodów z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż alkoholu oraz wydatki na realizacje dwóch gminnych programów - rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii ilustruje wykres