MATERIAŁY DO GMINNEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO BIRCZA I JEJ DZIEJE WAŻNE!
|
|
- Aleksander Stefaniak
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 MATERIAŁY DO GMINNEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO BIRCZA I JEJ DZIEJE WAŻNE! 1. Materiały pogrubione obowiązują uczniów szkół podstawowych. 2. Materiały pogrubione i podkreślone obowiązują uczniów szkoły gimnazjalnej. 3. Całość materiałów obowiązuje uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. INFORMACJE DODATKOWE: Materiały: podstawowe i dodatkowe można pobrać z zakładki Projekt Namaluj historię! znajdującej się na stronie internetowej bircza.edu.pl I. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I HISTORYCZNE 1. Przed milionami lat obszar Ziemi Birczańskiej był dnem Oceanu Tetyda. 2. Obszar Pogórza Przemyskiego. 3. Obszar Karpat (Zewnętrzne Karpaty Zachodnie) tzw. flisz karpacki. 4. Skały fliszowe powodują osuwiska. 5. Przed tysiącami lat obszar wędrówek różnych ludów m.in. plemion germańskich. 6. Słowianie obecni na tych terenach przynajmniej od V-VI wieku. 7. Obszar graniczny między Słowianami Zachodnimi (Polacy) i Słowianami Wschodnimi (Rusinami Ukraińcami). 8. Ziemia zamieszkana najprawdopodobniej przez plemię Lędzian. 9. W X wieku obszar późniejszej Ziemi Birczańskiej wchodził w skład Grodów Czerwieńskich. 10. Od X do XIV wieku o Grody Czerwieńskie rywalizowali Polacy i Rusini. 11. Od 1342 roku Ziemia Birczańska na stałe weszła w skład Polski panowanie Kazimierza Wielkiego. 12. W XIV i XV wieku Ziemia Birczańska stała się miejscem osadnictwa Wołochów, czyli górali z Bałkanów i dzisiejszej Rumunii, którzy zajmowali się głównie wypasem owiec. 13. Po rywalizacji polsko ruskiej pozostała nazwa Ruś Czerwona lub Ruś Halicka (dawne Grody Czerwieńskie). 14. Pod koniec XIV wieku Ziemia Birczańska weszła na krótko w skład Królestwa Węgierskiego. Ponownie została włączona w skład Królestwa Polskiego przez królową Jadwigę. 1
2 15. Na początku XV wieku Bircza weszła w skład utworzonego województwa ruskiego, którego stolicą był Lwów oraz w obręb kasztelani (powiatu) przemyskiej. 16. W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski Bircza i okolice weszły w skład Austrii. Zabór austriacki nazwano Królestwem Galicji i Lodomerii ( w skrócie Galicja). 17. W 1867 roku Galicja otrzymała autonomię (pewien zakres wolności) w ramach Austrii. Stolicą Galicji był Lwów, gdzie znajdował się m.in. Sejm Krajowy. 18. W ramach zaboru austriackiego Bircza stała się siedzibą powiatu birczańskiego. Później siedzibę powiatu przeniesiono do Dobromila. 19. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Bircza weszła w skład województwa lwowskiego (pozostała w powicie dobromilskim). 20. W okresie II wojny światowej Bircza weszła w skład ZSRR (Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich), a dokładniej USRR (Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej), a później Generalnego Gubernatorstwa podporządkowanego III Rzeszy Niemieckiej. 21. Po zakończeniu wojny Bircza znalazła się w obrębie powiatu przemyskiego i województwa rzeszowskiego. 22. W 1975 roku zlikwidowano powiaty w całej Polsce i Bircza weszła w skład województwa przemyskiego. 23. W 1999 roku przywrócono powiaty. Bircza ponownie znalazła się w powiecie przemyskim i weszła w skład województwa podkarpackiego ze stolicą w Rzeszowie. II. KALENDARIUM 1.Nazwa Bircza pochodzi zapewne od słowa birka, czyli owca. Jest to słowo pochodzenia węgierskiego. Inna wersja głosi, że nazwa Bircza pochodzi od słowa zbiera, czyli wzbierającej rzeki Stupnicy. Za pierwszą nazwą przemawia pierwotny charakter Birczy, czyli osady owczej (wzgórza bardziej sprzyjały hodowli owiec niż tradycyjnemu rolnictwu). 2.Pierwsze uznane źródło historyczne o Birczy pochodzi z roku Możliwe, że chodzi o miejscowość, która znana jest dzisiaj jako Stara Bircza. 3.W 1437 roku pojawia się wzmianka o Birczy i Lipie należącej do powiatu przemyskiego. 4.W 1446 roku pojawia się wzmianka o kniaziu, który był dziedzicznym zwierzchnikiem osady. Był to wówczas sposób zarządzania wsią lokowanej (założonej i zorganizowanej) na prawie wołoskim. Prawo to dawało osadzie charakter osady górskiej, której ludność zajmowała się pasterstwem. Jej mieszkańcy to w większości najprawdopodobniej Wołosi, czyli Rumunii, którzy przywędrowali w okolice Birczy prawdopodobniej w XIV wieku z południa Europy. 2
3 5.W 1447 roku Bircza została zakupiona przez Jerzego Matiaszowicza Bala herbu Gozdawa. Było to bardzo ważne wydarzenie. Potomkowie Jerzego zapoczątkowali ród Biereckich vel Bireckich oraz założyli miasto Birczę z przewagą ludności polskiej. 6.W 1462 roku pojawia się w aktach pierwszy sołtys Birczy o imieniu Jan. Świadczy to o tym, że osada przekształciła się z górskiej (wołoskiej) w rolniczą (lokowaną na prawie niemieckim, czyli zachodnioeuropejskim). 7.W 1464 roku pojawiła się nazwa miasteczka Nowybród z przedmieściem Bircza. Najprawdopodobniej Biereccy założyli miasto na wzgórzu koło wsi Bircza (Stara Bircza). Nazwa Nowybród nie utrzymała się długo. Zanikła już po kilku latach. Nowe miasto przybrało nazwę Bircza, a stara wioska birczańska przybrała nazwę Bircza Stara (nazwa do 1968 roku, późnie Stara Bircza). 8.Funkcje sołtysów i wójtów piastowali szlachcice. 9.W 1478 roku utworzono na Korzeńcu parafię rzymskokatolicką. W Birczy powstał wkrótce kościół filialny. Świadczy to o dużym napływie ludności polskiej. 9a. W 1524 roku Bircza została napadnięta przez Tatarów. 9b. W 1526 roku w Birczy miał miejsce ogromny pożar. 10.W 1569 roku pojawia się nazwa miasto Bircza (wcześniej miasteczko). W 1574 roku są już radni miejscy, a w 1597 roku jest już urząd burmistrza. 11. W 1585 roku zakończono budowę ratusza, który znajdował się na środku rynku. 12. Dokumenty spisywano po łacinie, a później po polsku. Urząd burmistrza i radnych sprawowali mieszczanie. 13. Od 1584 (XVI wieku) roku w środę odbywa się targ. 14. W 1584 roku pojawia się w Birczy pierwsza szkoła. Jej uczniowie już w XVI wieku studiowali w Krakowie. 15. Przynajmniej od 1605 roku istniał w Birczy szpital. 16. Okres rozwoju Birczy od wołoskiej osady po polskie miasto z burmistrzem miał miejsce za rządów Biereckich. Bircza w całej swej miejskiej historii była miastem prywatnym. 17. W okresie rządów Biereckich powstał klucz dóbr birczańskich. Bircza stała się centrum życia społecznego i administracyjnego. 18. Po Biereckich władzę w Birczy przejęli Drohojowscy. 19.Przeniesienie parafii rzymskokatolickiej z Boguszówki do Birczy w 1643 roku (drewniany kościół w Birczy został zbudowany w 1603 roku, możliwe że w miejscu kościoła z XV wieku). 20. Bircza otrzymała prawo składu wina węgierskiego. 20 a. W XVII wieku Bircza należała do miast małych. Liczba mieszkańców nie przekraczała 500 osób. Podobną ilość mieszkańców miało wówczas m.in. Dubiecko. 3
4 21. Napad Tatarów na Birczę w 1672 roku. 22. Po rządach Drohojowskich Bircza została w XVIII wieku podzielona między Błońskich i Łuczawskich. 23. W latach 20. XVIII wieku wybudowano cerkiew w Birczy. 24. Ponowny wielki pożar Birczy w 1749 roku. 25. Pierwszy rozbiór Polski i przyłączenie Birczy do Austrii w 1772 roku. Do 1918 roku miasteczko znajdowało się w zaborze austriackim, który nazywano Królestwem Galicji i Lodomerii. 26. Pod koniec XVIII wieku powstała szkoła żydowska i rozebrano budynek szpitala. Urząd Dominikalny w Birczy uporządkował sprawy związane z ochroną przeciwpożarową, policją i utrzymaniem czystości w mieście. 27. Przejęcie klucza dóbr birczańskich przez hrabiów Humnickich, a następnie ród Kowalskich. 28. Bitwa o Birczę między zbuntowanymi rabacją chłopów z właścielem Birczy Adamem Anzelmem Kowalskim i mieszczanami. Chłopi zostali pokonani. 29. W latach Bircza była miastem powiatowym. W 1873 roku w powiecie birczańskim mieszkało osoby. 30. Mieszkańcy Birczy i okolic poparli Powstanie Styczniowe w zaborze rosyjskim, które miało miejsce w latach W czasie powstania zginęli m.in. Marcel Kowalski (syn właściciela Birczy) oraz Władysław Porembalski (syn właściciela Rudawki i Kotowa). Powstanie wsparł również komisarz powiatu birczańskiego Jan Porembalski (brat Władysława). 31. Po likwidacji starostwa w Birczy, pozostał tam sąd powiatowy, który później przekształcono w sąd grodzki. Ostatecznie sąd w Birczy zlikwidowano w 1944 roku. 32. W 1908 roku zmarł gen. Stanisław Kowalski herbu Habdank. Bircza przeszła w ręce rodziny Kaciubów. 33. W grudniu 1914 roku toczyły się pod Birczą walki w ramach oblężenia Twierdzy Przemyśl. W walkach uczestniczyły armie rosyjskie oraz austriacko-węgierskie. 33. W 1918 roku Bircza wróciła w granice odrodzonej Polski. W tym czasie doszło do porozumienia trzech narodowości zamieszkujących miasteczko: Polaków, Ukraińców i Żydów. Na początku listopada 1918 roku mieszkańcy Birczy odparli atak rabunkowy chłopów. 34. Utrata praw miejskich przez Birczę w 1934 roku. Bircza stała się siedzibą gminy. 35. W 1937 roku mieszkańcy gminy Bircza wzięli udział w wielkim strajku chłopskim. 36. Polsko niemiecka bitwa pod Birczą 12 września 1939 roku. Była to jedna z największych bitew wojny obronnej Polski, która rozpoczęła II wojnę światową. 4
5 37. Przejęcie Birczy przez Sowietów i przyłączenie jej do ZSRR (porozumienie Niemieckosowieckie zwane paktem Ribbentrop-Mołotow) koniec września 1939 roku. 38. Zajęcie Birczy przez Niemców i początek okupacji niemieckiej w czerwcu 1941 roku. 39. Powstanie w Birczy placówki Związki Walki Zbrojnej ZWZ, przekształconej następnie w Armię Krajową. 39. Utworzenie getta w Birczy dla ludności żydowskiej. Zamordowanie około 800 Żydów przez Niemców. Pozostałych przetransportowano do obozu zagłady w Bełżcu. 40. Ponowne zajęcie Birczy przez Sowietów w lipcu 1944 roku. 41. Bircza w nowej, powojennej Polsce. Zmiana granic i przeniesienie Birczy do powiatu przemyskiego. 42. Walki polsko ukraińskie. Wysłanie delegacji mieszkańców Birczy do Warszawy w lipcu 1945 roku (prosili o pomoc w walce z Ukraińską Powstańczą Armią UPA). Przysłanie do Birczy oddziałów Wojska Polskiego w sierpniu 1945 roku. Trzy ataki UPA na Birczę: I atak 22 października 1945 roku, II atak 29 listopada 1945 r., III atak 6/7 stycznia 1946 r. Polacy odparli atak. 43. W dniu 22 lipca 1976 roku Bircza została odznaczona Krzyżem Grunwaldzkim za bohaterską postawę jej mieszkańców w czasie walk z UPA oraz odbudowę życia społecznego i gospodarczego na Ziemi Birczańskiej. III. MIESZKAŃCY 1. Przez wieki Birczę zamieszkiwały trzy narodowości: Polacy, Ukraińcy (dawniej Rusini) oraz Żydzi. 1a. W XVII wieku częstym zjawiskiem były małżeństwa mieszane polsko ruskie (ukraińskie). Powodowało to zacieranie się różnic etnicznych. Poza tym Rusini mieli zagwarantowane wykonywanie zawodów miejskich oraz zasiadanie we władzach miejskich. Podobna sytuacja występowała wówczas m.in. w Babicach i Dynowie. 1b. Mieszczanie w Birczy sprawowali władzę samorządową oraz sądową. Nie wytworzyli jednak systemu cechowego w rzemiośle. Najliczniej reprezentowanymi zawodami w Birczy byli: rzeźnicy, piekarze i gorzelnicy. 2. U zarania dziejów historycznych w Birczy mieszkali Wołochowie. Świadczy o tym charakter Birczy (osadnictwo wołoskie) oraz ogólne fakty historyczne. Wołochowie pochodzili głównie z terenów dzisiejszej Rumunii (Wołoszczyzny) i zajmowali się pasterstwem. Dali początek kulturze górali m.in. w Polsce. 3. Wołosi ulegli z czasem asymilacji, zapewne z ludnością ruską (patrz: Łemkowie). To zapewne oni wypasali owce (birki), od której wzięła się nazwa Bircza. 5
6 4. Ukraińcy mieszkali w Birczy zapewne od średniowiecza. Ich stałą obecność w Birczy i okolicach zakończyła II wojna światowa, kiedy doszło do zmiany granic i wysiedlenia ludności. W latach Ukraińcy byli wysiedlani na sowiecką Ukrainę. W 1947 roku pozostali jeszcze na Ziemi Birczańskiej Ukraińcy i polsko ukraińskie rodziny mieszane zostali wysiedleni na ziemie północne i zachodnie Polski Akcja Wisła. 5. Ludność żydowska przybyła do Birczy w XVI i XVII wieku. Z czasem zaczęła odgrywać coraz większą rolę w Birczy. Przed II wojną światową Żydzi stanowili większość mieszkańców Birczy. Ich obecność w Birczy i okolicznych wioskach zakończyła II wojna światowa. Zostali oni zamordowani przez niemieckich okupantów w 1942 roku. Około 100 Żydów zostało zamordowanych na Kamiennej Górce, a około 700 na wzgórzu Wierzynka w Starej Birczy. Dokładna liczba zamordowanych Żydów jest trudna do ustalenia. Pozostali Żydzi zostali przepędzeni pieszo do Przemyśla, a stamtąd przetransportowani do obozu zagłady w Bełżcu. 6. Po II wojnie światowej Polacy stali się w zdecydowanej większości jedyną narodowością mieszkającą w Birczy. 7. Rody Birczy (wieś, a później miasto prywatne, centrum klucza dóbr birczańskich): - Biereccy (też zwani Bireckimi) herbu Gozdawa; wzięli swoje nazwisko od Birczy, - Drohojowscy herbu Korczak - Błońscy herbu Biberstain - Łuczawscy - Humniccy herbu Gozdawa - Kowalscy herbu Abdank (Habdank) 8. Jerzy Matiasewicz z Boisk i Humnisk (syn Macieja) z Balów właściciel Birczy, założyciel rodu Biereckich (XV wiek). 9. Rafał Bierecki (syn Jerzego) właściciel Birczy, pierwszy, który nazwał się Biereckim (XV wiek). 10. Maciej Bierecki właściciel Birczy, sędzia Ziemi Sanockiej (XV - XVI wiek). 11. Gabriel Bierecki właściciel Birczy, pisarz Ziemi Przemyskiej (XVI wiek). 12. Krzysztof Bierecki właściciel Birczy, służył w wojsku koronnym (polskim), uczestnik wielu bitew (XVI-XVII wiek). 13. Hiob Borecki prawosławny metropolita Kijowa (XVI-XVII wiek) 6
7 14. Marcel Kowalski zginął w Powstaniu Styczniowym (syn właściciela Birczy, XIX wiek). 15. Stanisław Kowalski - właściciel Birczy, przebudował pałac i park w Birczy, generał austriacki, bohater bitwy pod Custozą (brat Marcela Kowalskiego, XIX-XX wiek). 16. Aleksander Janicki von Rola starosta birczański, honorowy obywatel Birczy (XIX wiek). 17. Luiza Dobrzańska Rybicka doktor filozofii, nauczała języka polskiego na tajnych kompletach w zaborze pruskmi, wzięła udział w walkach o odzyskanie niepodległości przez Polskę. 18. Tadeusz Kruczek aptekarz, społecznik, działacz podziemia w czasie II wojny światowej (XIX XX wiek), w okresie walk z UPA zajmował się rannymi polskimi żołnierzami. 19. Tomasz Bobowski hubalczyk, działacz podziemia w czasie II wojny światowej, pierwszy nadleśniczy Nadleśnictwa Bircza (XX wiek). 20. Antoni Rudawski wieloletni dyrektor szkoły w Birczy, wybitny pedagog (XX wiek). 21. Michał i Katarzyna Gerulowie zginęli za niesienie pomocy Żydom w czasie okupacji niemieckiej (XIX-XX wiek). 22. Roman Segelin zginął za niesienie pomocy Żydom w czasie okupacji niemieckiej (XX wiek). 23. Jan Komski malarz, grafik, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, jeden z pierwszych więźniów w Auschwitz, twórca obrazów obozowych, świadek Holokaustu (XX XXI wiek). 24. Zofia Kalinowska farmaceutka, poliglotka, profesor farmakognozji i toksykologii weterynaryjnej (XX wiek). 25. Roman Ritter (Jagiełło Yagiel) - uczestnik bitwy pod Lenino i zdobycia Berlina w 1945 roku, żołnierz armii sowieckiej, polskiej i izraelskiej, generał brygady armii izraelskiej (XX XXI wiek). 7
8 26. Franciszek Ryznar wieloletni lekarz w Birczy, entomolog-kolecjoner, filantrop (XX wiek). 27. Ks. Franciszek Rębisz wieloletni dziekan w Birczy. 26. Janina Ryznar w młodości zesłana na Syberię, wieloletnia nauczycielka biologii w Birczy. LEGENDY, CIEKAWOSTKI I ZABYTKI Sprytna Lejbusiowa Pani Engelberg zwana Lejbusiową była Żydówką, właścicielką sklepu korzennego w rynku w Birczy, który pełnił również funkcję restauracji, hoteliku i giełdy Ziemi Birczańskiej. Ta niepozorna kobieta chodząca w ciągle zatłuszczonej spódnicy i peruce była lokalnym guru handlowym, do której o poradę zwracali się liczni ziemianie przedsiębiorcy. Lejbusiowa znakomicie znała interesy okolicznej szlachty. Znakomicie potrafiła pośredniczyć i doradzać ale tak, że zawsze jakąś korzyść dla siebie uszczknęła. Stara Pani Engelberowa leży zapewne na zrujnowanym przez czas i wojnę cmentarzu żydowskim w Birczy. Pan Innocenty i duchy W II połowie XIX wieku właścicielem Birczy był Innocenty Kowalski, który miał żonę Rosjankę. Małżeństwo nie miało dzieci. Pan Innocenty był szorstki z natury, za to jego żona pochodząca z bogatego rodu Pankratiewów, była bardzo miła i uczynna. Pan Innocenty miał jedno zainteresowanie, ale za to niebezpieczne. Wraz ze swoim kuzynem Kunnersbergiem zajmował się spirytyzmem. Wirujące stoliki nie były rzadkością na birczańskim dworze. W duchowej ekstazie obaj spirytyści wyżynali sobie krzyże na głowie. Niebezpiecznie zrobiło się jednak, kiedy do Birczy przyjechał niejaki Jaworski, który zaczął wywoływać duchy. Cóż to za duch pojawił się w pałacyku Kowalskich, nie wiadomo. Nakazał on jednak Panu Innocentemu głodówkę. Rozkaz ducha został wykonany. Innocenty Kowalski zmarł z głodu i został pochowany na starym cmentarzu w Birczy. Jego żona wyjechała do Lwowa. Chateau Bircza Po śmierci Pana Innocentego Bircza przeszła w ręce jego brata Stanisława Kowalskiego, generała wojsk austriackich, bohatera bitwy pod Custozą z 1866 roku. Pan Stanisław zamieszkał w dworku wraz ze swoją siostrą Augustą, która w późnym już wieku wyszła 8
9 za mąż za czeskiego hrabiego Zewitza. Szybko owdowiała i wróciła do Birczy, gdzie wraz z bratem prowadziła dwór i zarządzała majątkiem. Pan Stanisław przebudował pospolity dwór birczański, dodał dwie gotyckie wieże na północnym skrzydle, przez co budowla stała się okazała. Miejscowi z zachwytu, czy z zawiści zaczęli ją nazywać Chateau Bircza, czyli pałac lub zamek w Birczy. W jednej z baszt wisiał obraz przedstawiający sienkiewiczowskiego Rocha Kowalskiego, którego Pan Stanisław uważał żartobliwie za swojego protoplastę. W pałacu Kowalskich panowały iście zachodnie obyczaje, które zaszczepiła hrabina Augusta m.in. obiad jedzono o 18, a nie o 13, jak w pozostałych szlacheckich rezydencjach. Pani Augusta organizowała w przebudowanym przez brata ogrodzie i rezydencji spotkania dla szlacheckiej młodzieży, która za nią przepadała. Młodzi uwielbiali organizowane w pałacu proszone obiady, bale, wieczorki, wycieczki i przejażdżki. Pani Augusta miała pasję kojarzenia małżeństw, co jej się nieraz udawało. Może pomagały jej w tym zasadzone przez nią koło pałacu krzewy kapryfolium, których woń kwiatów miała w młodych rodzić miłość. Radosne rozmowy, młodzieńcze zabawy oraz długie spacery alejkami parku przy blasku księżyca odbijającego się w stawie, w którym była wielka fontanna, niezliczona ilość spotkań i rozmów w znajdującej się niedaleko altanie - tak wyglądało życie w smutnym i zrujnowanym obecnie parku i zameczku. Kości Pani Augusty i Pana Stanisława spoczęły w rodzinnej kaplicy grobowej na starym cmentarzu w Birczy. Pan Stanisław spoczął w mundurze pozostały po nim dęby. Poeta przebrany za diabła W drugiej połowie XIX wieku Rudawka i Kotów należały do rodziny Porembalskich. Przyjeżdżał tam ze Lwowa spokrewniony z nimi poeta Aureli Urbański. Był to osobnik ekscentryczny. W czasie wizyt w posiadłościach Porembalskich, często udawał się do Birczy. Nie były to jednak zwyczajne wyjazdy. Poeta przebierał się za diabła i pędził na koniu w rozwianej pelerynie z iście szatańskim uśmieszkiem. Przerażeni takim widokiem prości i zabobonni chłopi przystawali strwożeni na drodze i żegnali się. Ci mniej odważni z krzykiem uciekali w pola i lasy. Wyścig z czasem hrabiego Lewickiego W dawnych czasach galicyjskich bywał w Birczy bogaty pan Lewicki. Hrabia ten miał w posiadaniu Brzeżawę. Nie gospodarowanie miał jednak w głowie. Był marzycielem i wyczynowcem. Posiadał pan hrabia wspaniałą stadninę wybornych koni. Jego wielkim marzeniem było dojechanie konno z Birczy do Przemyśla w ciągu godziny. Nie jeden raz, lecz nie zawsze, pan hrabia zrealizował swoje marzenie, co odbiło się głośnym echem 9
10 w miasteczku nad Stupnicą. Jednak piękne i dorodne konie często płaciły za to najwyższą cenę, padały z wyczerpania. Szalona pasja przywiodła pana Lewickiego do upadku. Wydatki związane z marzeniami doprowadziły do utraty przez niego całego majątku. Brzeżawę zakupili Żydzi. Po panu Lewickim pozostała pasja, której co bardziej ostrożni i bojaźliwi kierowcy nie są w stanie zrealizować w dzisiejszych czasach (chodzi o przejazd z Birczy do Przemyśla w ciągu godziny) już na koniach mechanicznych. Strażnik Bierecki W czasie napadu Tatarów na Birczę w 1672 roku strażnik dworu, w którym niegdyś mieszkali Biereccy, zaalarmował miejscową ludność grając na trąbce. Tak zwane wzgórze zamkowe zostało zasypane strzałami tatarskimi. Jedną z nich został trafiony bohaterski strażnik. Od tego czasu jego zjawę można zobaczyć i usłyszeć w sierpniowe noce w parku okalającym zamek w Birczy. Czy to prawda? Odpowiedzieć mogą znać tylko śmiałkowie! Lirnik z Birczy W roku 1865 przybył konno do Birczy rotmistrz Sewer Tomicki. Zatrzymał się przy karczmie, aby odpocząć. W drzwiach powitała go pani Stefanowa właścicielka. W środku znajdowały się żona popa spod Tyrawy ze swoimi córami oraz szlachcic spod Chwoniowa. Pani Stefanowa zaczęła komentować ubiór popini i jej córek, kiedy nagle wybiegła przed karczmę. Rotmistrz wyszedł za nią i zobaczył przed karczmą człowieka o błędnym wzroku, zmierzwionymi włosami, rozczochraną brodą i pokaleczonymi nogami. Na ramionach zwisała mu stara, żebracza derka. Zdziwiony rotmistrz chciał mu dać jałmużnę, lecz właścicielka karczmy oznajmiła mu z krzykiem, że to wariat. Tomicki wrócił do środka i zasiadł do stołu. Chciał się od właścicielki karczmy dowiedzieć coś na temat nieznajomego. Ta go jednak początkowo zignorowała i zaczęła opowiadać o kapeluszu zakupionym w Przemyślu. W końcu pani Stefanowa opowiedziała rotmistrzowi o tajemniczym żebraku. Oznajmiła mu, że jest to lirnik Kosma. W wojsku grał w kapeli. Po powrocie do Birczy przywiózł ze sobą lirę. Pogrywał w Przemyślu, Krakowie, a nawet w Turcji. Pewnego razu, gdy wrócił do Birczy, klękał przed każdym, modlił się, płakał i wskazywał ręka na północy. Mówiono, że właśnie tam poturbował go zły człowiek, który odebrał mu lirę. Kosma stracił rozum. Na pewien czas trafił nawet do aresztu. Nie raz zachodził do karczmy i szukał pomocy. Po wysłuchaniu opowieści o nieszczęsnym lirniku, Seweryn Tomicki wrócił do Przemyśla, kupił lirę, wrócił do Birczy i dał ją nieszczęsnemu muzykowi. Po odzyskani liry Kosma odszedł z Birczy na zawsze. 10
11 Zabytki: Pałac Humnickich Odbudowany (bez zachowania pierwotnego wyglądu) zamek (pałac) Humnickich znajdujący się na wzgórzu, na którym od wieków swoją siedzibę mieli właściciele Birczy. Możliwe, że w tym miejscu swój dwór mieli Biereccy. Pałac mylnie nazywany Humnicki swój największy rozkwit przeżywał za życia Stanisława Kowalskiego (patrz: Chateau Bircza). Został zniszczony w czasie II wojny światowej i walk z UPA. Kaplica grobowa Kowalskich Pochodzi z połowy XIX wieku i znajduje się na starym cmentarzu komunalnym w Birczy. Pochowani są w niej członkowie rodziny Kowalskich i Kaciubów (adoptowanych przez Kowalskich). Wejście do krypty zostało zamurowane. Znajdują się tam tablice informacyjne o zmarłych m.in. o Marcelim Kowalskim, który zginął w czasie Powstania Styczniowego. Kirkut i inne ślady żydowskie w Birczy Po dawnych mieszkańcach Birczy pochodzenia żydowskiego pozostał zaniedbany cmentarz (kirkut) z kilkoma macewami, dom rabina, mykwa oraz kamienice. Dzisiaj budynki służą innym celom niż pierwotnie. Cmentarz pochodzi zapewne z XVIII wieku. Do dnia dzisiejszego nie zachowały się synagogi (domy modlitwy). Jedna synagoga została zniszczona przez Niemców w czasie II wojny światowej, a druga została rozebrana na początku XXI wieku. Pomnik przyrody dąb szypułkowy Najstarszym mieszkańcem Birczy jest zapewne dąb, który znajduję w centrum Birczy niedaleko kościoła. Według niektórych podań został posadzony przez rycerza wracającego z bitwy pod Grunwaldem. Na pewno od bardzo długiego czasu śledzi losy Birczy i jej mieszkańców. Podobno w 1916 roku, w czasie wielkiego pożaru Birczy, ochronił swoimi konarami część zabudowań przed spaleniem. Niegdyś bliżej niż obecnie znajdował się przy nim kościół i cmentarz. Zapewne w jego sąsiedztwie spoczywają do dzisiaj kości dawnych mieszczan birczańskich. Z dawnych lat sąsiaduje z nim do dzisiaj jedynie stara plebania. Uwagi merytoryczne proszę wysyłać pod adres: grzegorzpiwowarczyk@o2.pl Opracował Grzegorz Piwowarczyk 11
ZAKRES MATERIAŁU IV GMINNEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO BIRCZA I JEJ DZIEJE. kl. IV-V
ZAKRES MATERIAŁU IV GMINNEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO BIRCZA I JEJ DZIEJE kl. IV-V I. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I HISTORYCZNE 1. Przed milionami lat obszar Ziemi Birczańskiej był dnem Oceanu Tetyda. 2. Obszar
ZAKRES MATERIAŁU III GMINNEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO BIRCZA I JEJ DZIEJE. kl. VI-VII
ZAKRES MATERIAŁU III GMINNEGO KONKURSU HISTORYCZNEGO BIRCZA I JEJ DZIEJE kl. VI-VII I. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE I HISTORYCZNE 1. Przed milionami lat obszar Ziemi Birczańskiej był dnem Oceanu Tetyda. 2. Obszar
BIRCZA I JEJ DZIEJE - OBRAZY Z PRZESZŁOŚCI kl. VI-VII
BIRCZA I JEJ DZIEJE - OBRAZY Z PRZESZŁOŚCI kl. VI-VII 1. 4. 2. 5. 3. 6. 7. 10. 8. 11. 9. 12. 13. 16. 14. 17. 15. 18. 19. 22. 20. 23. 21. 24. BIRCZA I JEJ DZIEJE - OBRAZY Z PRZESZŁOŚCI (opis) 1. Współczesny
Przed Wami znajduje się test złożony z 35 pytań. Do zdobycia jest 61 punktów. Na rozwiązanie macie 60 minut. POWODZENIA!!!
Przed Wami znajduje się test złożony z 35 pytań. Do zdobycia jest 61 punktów Na rozwiązanie macie 60 minut. POWODZENIA!!! 1 1. Podaj imię i nazwisko burmistrza Gostynia i starosty Powiatu Gostyńskiego.
free mini przewodnik ciekawe miejsca w okolicy Gminny Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy
mini przewodnik free ciekawe miejsca w okolicy Gminny Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy 2 Na mapie: A Swoboda: Przydrożny krzyż We wsi Swoboda niedaleko Zgierza, na skraju lasu stoi stalowy krzyż. Z opowiadań
Materiały wypracowane w ramach projektu Szkoła Dialogu - projektu edukacyjnego Fundacji Form
Materiały wypracowane w ramach projektu Szkoła Dialogu - projektu edukacyjnego Fundacji Form Nasze zajęcia w ramach Szkoły Dialogu odbyły się 27 i 28 kwietnia oraz 26 i 27 maja. Nauczyły nas one sporo
Andrzej Jezierski. Cecylia Leszczyńska HISTORIA
Andrzej Jezierski Cecylia Leszczyńska HISTORIA Wydawnictwo Key Text Warszawa 2003 Spis treści Od autorów 13 Rozdział 1 Polska w średniowieczu 1.1. Państwo 15 1.2. Ludność 19 1.2.1. Zaludnienie 19 1.2.2.
Dworek-Siedziba 11 Listopada 139, Sulejówek, Tel: , Konto: PKO SA I Odział w Sulejówku
Któryś autor powiedział, że każdy człowiek ma w głębinach swego JA takie sanktuarium, do którego nie wpuszcza nikogo, a sam wchodzi tylko w ciszy zupełnej i samotności w młodości wcale, w wieku dojrzałym,
GENERAŁ WŁADYSŁAW EUGENIUSZ SIKORSKI
GENERAŁ WŁADYSŁAW EUGENIUSZ SIKORSKI 20 maja 1881 roku w Tuszowie Narodowym pod Mielcem urodził się Władysław Sikorski. Był trzecim dzieckiem Emilii i Tomasza Sikorskich. Wcześniej młoda para wyprowadziła
Numer poświęcony wycieczce. Wycieczka do Białegostoku i Tykocina. Numer 1 10/18. red. red.
ORGANIZATOR PROJEKTU Szkoła Podstawowa w Szelkowie Szelków 38 06-220, Stary Szelków Numer 1 10/18 PARTNER Wycieczka do Białegostoku i Tykocina Numer poświęcony wycieczce Wycieczka odbyła się 26-ego października
Małopolski Konkurs Tematyczny:
Małopolski Konkurs Tematyczny: Umarli, abyśmy mogli żyć wolni. Miejsce Lwowa i jego obrońców w walce o niepodległość Polski - dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych
Trasa wycieczki: Synagogi Krakowa. czas trwania: 2 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: Synagogi Krakowa czas trwania: 2 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki Kazimierz, obecna dzielnica Krakowa, a niegdyś osobne miasto, został
Rodzinny konkurs historyczny. Rzeplin, 23 września 2017 r.
Rodzinny konkurs historyczny Rzeplin, 23 września 2017 r. Zespół nr :. 1. Zdjęcie poniżej zrobiono w okresie I wojny światowej przed jednym z domów w Rzeplinie. Jak nazywał się właściciel tego domu? a.
11 listopada 1918 roku
11 listopada 1918 roku 92 lat temu Polska odzyskała niepodległość Europa w II połowie XVII wieku Dlaczego Polska zniknęła z mapy Europy? Władza szlachty demokracja szlachecka Wolna elekcja Wojny Rzeczpospolitej
na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r.
Historia Gminę Lipie utworzono 1 stycznia 1973r. na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. Gmina skupia miejscowości o bogatej i pięknej przeszłości, które od dawna
Moja pierwsza historia Pasłęka
Moja pierwsza historia Pasłęka Witold Chrzanowski, Rysunki: Jan Solka Cześć, mam na imię Staś, i podobnie jak Wy, moi drodzy, jestem pasłęczaninem. No może jestem nim trochę dłużej od Was. Żyłem tutaj
HOLOCAUST SIEDLECKICH ŻYDÓW
HOLOCAUST SIEDLECKICH ŻYDÓW Żydzi osiedlili się w Siedlcach w połowie XVI wieku. Początkowo zajmowali się karczmarstwem, a później także rzemiosłami i kupiectwem. W roku 1794 została wybudowana żydowska
Fot. 1 Stacja Radegast obecnie oddział Muzeum Tradycji Niepodległościowych
STACJA RADEGAST Na początku października otrzymaliśmy zaproszenie do wzięcia udziału w spotkaniu organizowanym przez Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, upamiętniającym 75 rocznicę deportacji Żydów
UCHWAŁA NR XXI/261/2016 RADY MIEJSKIEJ KALISZA z dnia 31 marca 2016 r.
UCHWAŁA NR XXI/261/2016 RADY MIEJSKIEJ KALISZA z dnia 31 marca 2016 r. w sprawie nadania nazwy drogom na terenie miasta Kalisza Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
Z pamiętnika Wichulca
Z pamiętnika Wichulca Prawdopodobnie nasza urokliwa miejscowość powstała w I poł, XV w. Wówczas jak podają niemieckojęzyczne źródła przyjęła ona nazwę Eichholz. Możliwe, że w XV w. stanowiła ona majątek
Sprawdzian nr 3. Rozdział III. Ziemie polskie w drugiej połowie XIX wieku. 1. Wśród poniższych zdań zaznacz zdanie fałszywe.
Rozdział III. Ziemie polskie w drugiej połowie XIX wieku GRUPA A 1. Wśród poniższych zdań zaznacz zdanie fałszywe. Po upadku powstania styczniowego rząd rosyjski nadał Polakom autonomię. Celem działań
Przedwojenny Przeworsk. widziany oczami Basi Rosenberg
Przedwojenny Przeworsk widziany oczami Basi Rosenberg Basia Rosenberg była polską Żydówką z Przeworska. Urodziła się 5 sierpnia 1923 roku. Miała trójkę starszego rodzeństwa: siostrę Leę oraz dwóch braci
Sprawdzian nr 2. Rozdział II. Za wolną Polskę. 1. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i zaznacz poprawne zakończenia zdań A C.
Rozdział II. Za wolną Polskę GRUPA A 0 1. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i zaznacz poprawne zakończenia zdań A C. Wykrzyknąłem z uniesieniem [ ]: Niech żyje Polska wolna, cała i niepodległa!, co w ogóle
Struktura narodowościowa ludności Polski, Wolnego Miasta Gdańska oraz wschodnich obszarów Niemiec w latach 1931-1939
Spis treści str. 10 str. 12.12 str. 20 sir. 21 Wprowadzenie Wstęp Struktura narodowościowa ludności Polski, Wolnego Miasta Gdańska oraz wschodnich obszarów Niemiec w latach 1931-1939 Struktura narodowościowa
I. Zawody wiedzy o zasięgu ponadwojewódzkim organizowane przez Małopolskiego Kuratora Oświaty na podstawie zawartych porozumień.
Załącznik do zarządzenia Nr 14/19 Małopolskiego Kuratora Oświaty z dnia 22 lutego 2019 r. Wykaz zawodów wiedzy, artystycznych i sportowych, organizowanych przez Małopolskiego Kuratora Oświaty lub inne
Przeczytaj uważnie i uzupełnij:
Przeczytaj uważnie i uzupełnij: 1. Lublin położony jest w krainie, która nazywa się.. 2. Lublin uzyskał prawa miejskie w...r., nadał mu je.... 3. Herb miasta przedstawia..., skaczącego na krzew..., który
Małopolski Konkurs Tematyczny:
Małopolski Konkurs Tematyczny: Na Polu Chwały... - Damy i Kawalerowie Virtuti Militari i Krzyża Walecznych w walce o niepodległość i granice II Rzeczypospolitej dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i
MICHAIŁ DARAGAN. Życzliwy gubernator i jego dokonania
MICHAIŁ DARAGAN Życzliwy gubernator i jego dokonania RODZINA Szlachecka rodzina Daraganów bierze swój początek z dwóch ziem ukraińskich. Najstarszym znanym przodkiem gubernatora był jego pradziadek Iwan
Sobota wczoraj i dziś. Wyjątkowa uroczystość
Sobota wczoraj i dziś. Wyjątkowa uroczystość Napisano dnia: 2016-10-30 11:00:46 W piątek, 28 października 2016 roku w świetlicy wiejskiej w Sobocie koło Lwówka Śląskiego odbyła się wyjątkowa uroczystość,
GOSTYŃSKIE RATUSZE. Robert Czub Grzegorz Skorupski
Robert Czub Grzegorz Skorupski GOSTYŃSKIE RATUSZE Ratusz (niem. Rathaus) dom rady, reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, tradycyjna siedziba samorządowych władz miejskich. Pojawił się w średniowiecznych
Trasa wycieczki: Siemiatycze na Podlasiu. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: na Podlasiu czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki Zapraszamy Państwa do Siemiatycz, miasta powiatowego na Podlasiu. Historię
OFERTA EDUKACYJNA MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA TARNOBRZEGA. dla szkół średnich
OFERTA EDUKACYJNA MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA TARNOBRZEGA dla szkół średnich Tarnobrzeg 2018 / 2019 SZKOŁY ŚREDNIE 1. Centralny Okręg Przemysłowy i jego inwestycje w Tarnobrzegu i okolicy Idea Centralnego
Ukraińska partyzantka
SGM WSOłODTM GRZEGORZ MOTYKA Ukraińska partyzantka 1942-1960 Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii ISP INSTYTUT STUDIÓW POLITYCZNYCH PAN OFICYNA WYDAWNICZA RYTM
Przedmiot: HISTORIA. Uczyć się z historii. Niepodległość historia i pamięć po 90 latach.
KLUCZ ODPOWIEDZI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Przedmiot: HISTORIA Uczyć się z historii. Niepodległość historia i pamięć po 90 latach. ETAP WOJEWÓDZKI
Rowerem Wokół Słońca
Rowerem Wokół Słońca Nowy Folwark to miejscowość położona zaledwie pięć kilometrów od Buska-Zdroju. Łączy je trasa rowerowa, przeprowadzona przez Wełecz i Kameduły. Powstała ona przy dofinansowaniu w ramach
gen. Władysław Sikorski generał broni Wojska Polskiego
gen. Władysław Sikorski generał broni Wojska Polskiego Władysław Eugeniusz Sikorski ur. 20 maja 1881r. w Tuszowie Narodowym, zm. 4 lipca 1943r. na Gibraltarze, polski wojskowy i polityk, generał broni
-w Wprowadzenie 12 Wstęp
Spis treści -w Wprowadzenie 12 Wstęp str. 12 str. 20 str. 21 Struktura narodowościowa ludności Polski, Wolnego Miasta Gdańska oraz wschodnich obszarów Niemiec w latach 1931-1939 Struktura narodowościowa
Cięcina dawniej i dziś
Cięcina dawniej i dziś Projekt edukacyjny przygotowany przez uczniów klasy II a i II b Publicznego Gimnazjum im. ks. prof. Józefa Tischnera w Cięcinie Cięcina Krótka legenda o powstaniu Cięciny. Kilka
Mojemu synowi Michałowi
Mojemu synowi Michałowi Redakcja i korekta: Dorota Kassjanowicz Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na pierwszej stronie okładki przedstawia gospodarza Izby Żywej Kultury, Stefana Romanyka, w zabytkowym
Polskie Państwo podziemne Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A
Polskie Państwo podziemne 1939-1945 Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A FLAGA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO Polskie Państwo Podziemne (w skrócie PPP) to tajne struktury Państwa Polskiego istniejące
Niepodległa polska 100 lat
Niepodległa polska 100 lat 1918-2018 UTRATA NIEPODLEGŁOŚCI Ostatni z trzech rozbiorów Polski przypieczętowała klęska powstania kościuszkowskiego w lipcu 1794 roku. W roku następnym 3 stycznia 1795 Rosja,
Stowarzyszenie "Lokalna Grupa Działania - Tygiel Doliny Bugu"
Gmina Kosów Lacki Położenie i ogólna charakterystyka Gmina Kosów Lacki położona jest we wschodniej części woj. mazowieckiego, w odległości ok. 100 km do Warszawy. Dostępność komunikacyjną tworzą dwie główne
Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą.
Agresja ZSRR na Polskę zbrojna napaść dokonana 17 września 1939 przez ZSRR na Polskę, będącą od 1 września 1939 w stanie wojny z III Rzeszą. Element działań wojennych kampanii wrześniowej pierwszej kampanii
PROGRAM WYCIECZEK PO ŁODZI Z EDUKACJĄ O REGIONIE DLA UCZESTNIKÓW PROJEKTU ZABIERAMY DZIECI Z BRAMY! W ROKU 2016
PROGRAM WYCIECZEK PO ŁODZI Z EDUKACJĄ O REGIONIE DLA UCZESTNIKÓW PROJEKTU ZABIERAMY DZIECI Z BRAMY! W ROKU 2016 Do wszystkich wycieczek niezbędne jest wygodne obuwie i odzież odpowiednia do panujących
Królowa Jadwiga i Król Jagiełło
Królowa Jadwiga i Król Jagiełło Informacje o królowej Jadwidze Urodzona między 3 październikiem 1373 r., a 18 lutego 1374 r. w Budzie. Najmłodsza z trzech córek Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki.
GRUPA A. a) odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. do wybuchu powstania warszawskiego.
Sprawdzian nr 6 Rozdział VI. II wojna światowa GRUPA A 1. Oblicz, ile lat minęło od: odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. do wybuchu powstania warszawskiego. 6 zakończenia I wojny światowej
Spis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)
Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia
WYNIKI WIELKIEGO TESTU HISTORYCZNEGO 2012 PRZEPROWADZONEGO Z OKAZJI ROCZNICY ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI PRZEZ POLSKĘ SZKOŁA PODSTAWOWA NR 45
WYNIKI WIELKIEGO TESTU HISTORYCZNEGO 2012 PRZEPROWADZONEGO Z OKAZJI ROCZNICY ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI PRZEZ POLSKĘ SZKOŁA PODSTAWOWA NR 45 1. Pierwszy król Polski, który pochodził z dynastii Piastów to:
XVII Szkolny Konkurs Historyczny pn: Józef Piłsudski człowiek czynu i legendy ( szkoły ponadgimnazjalne)
/imię i nazwisko/ /szkoła/ /suma pkt/. /podpis/ XVII Szkolny Konkurs Historyczny pn: Józef Piłsudski człowiek czynu i legendy ( szkoły ponadgimnazjalne) WITAMY CIĘ! 1. Przed przystąpieniem do udzielenia
Roman Kabaczij. WYGNANI NA STEPY Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski na południe Ukrainy w latach 1944-1946
Roman Kabaczij WYGNANI NA STEPY Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski na południe Ukrainy w latach 1944-1946 SPIS TREŚCI Wstęp 11 Rozdział I. Koncepcja wysiedlenia Ukraińców z Polski w kontekście
UCHWAŁA NR LXXV/848/10 RADY MIASTA OŚWIĘCIM. z dnia 27 października 2010 r.
UCHWAŁA NR LXXV/848/10 RADY MIASTA OŚWIĘCIM z dnia 27 października 2010 r. w sprawie organizacji na terenie miasta Oświęcim obchodów świąt narodowych oraz innych rocznic i świąt. Na podstawie art. 18 ust.
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ LUDZIE I WYDARZENIA W HISTORII POLSKI XX WIEKU BS/194/99 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, GRUDZIEŃ 99
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:
Wyjazdowe spotkanie Katowickiego Oddziału SIMP w Nowym Wiśniczu
STOWARZYSZENIE RACIBÓRZ dn. 05.10.2017r INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW MECHANIKÓW POLSKICH Biuletyn Informacyjny 5 / 2018 KOŁO ZAKŁADOWE SIMP PRZY RAFAKO S.A. str 1 / 5 Wyjazdowe spotkanie Katowickiego Oddziału
Podczas pobytu w Żywcu artysta malarz portretował wielu mieszczan żywieckich.
Historia Szkoły bogata, ciekawa, mało znana Odcinek 17. Czy wiesz, że uznanym artystą malarzem i równocześnie nauczycielem tej szkoły był Jan Kazimierz Olpiński, który uczył w niej rysunków, a jego twórczość
Nadwiślański Oddział Straży Granicznej
Nadwiślański Oddział Straży Granicznej Źródło: http://www.nadwislanski.strazgraniczna.pl/wis/aktualnosci/24195,inauguracja-wystawy-pt-powstanie-warszawskie -w-medalierstwie.html Wygenerowano: Środa, 1
Zofia Antkiewicz. Satanów
Zofia Antkiewicz Satanów Miasta wielu religii. Topografia sakralna ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, pod redakcją Melchiora Jakubowskiego, Maksymiliana Sasa i Filipa Walczyny, Muzeum Historii Polski,
1. Wymień państwa,,trójporozumienia...
1. Wymień państwa,,trójporozumienia... 2. Dlaczego konflikt 1914-1918 nazwano I wojną światową? Jaki był charakter walk i rodzaje zastosowanej broni? 3. Wymień państwa powstałe po I wojnie światowej. 4.Kiedy
PRZEWODNIK GŁOWNO DWUKULTUROWE MIASTECZKO NA WSPÓLNEJ ZIEMI HISTORIA I KULTURA ŻYDÓW POLSKICH
PRZEWODNIK GŁOWNO DWUKULTUROWE MIASTECZKO NA WSPÓLNEJ ZIEMI HISTORIA I KULTURA ŻYDÓW POLSKICH 1 Historia głowieńskich Żydów Lokalna tradycja utrwalona przez burmistrza Henryka Rynkowskiego datuje początki
Projekt edukacyjny Szkoła dziedzictwa
Projekt edukacyjny Szkoła dziedzictwa Wielokulturowy Swarzędz ludzie i miejsca Gimnazjum nr 3 im. Polskich Noblistów w Swarzędzu Swarzędz przez wieki był miastem wielokulturowym, gdzie dość zgodnie żyły
HISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas
HISTORIA USTROJU POLSKI Autor: Marian Kallas Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Ziemie polskie w latach
Ziemie polskie w latach1815-1830 1. Sprawa polska na kongresie wiedeńskim 1. Z części ziem Ks. Warszawskiego utworzono Królestwo Polskie związane unią personalną z Rosją 2. Z Krakowa i okolicznych ziem
TESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU
TESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU HISTORIA Iwona Wierzbicka Karta pracy modyfikowana dla uczniów klasy IV Określanie czasu. 1. Do podanych cyfr i liczb dopisz cyfry rzymskie:
STOSUNKI POLSKOKRZYŻACKIE ZA PANOWANIA DYNASTII PIASTÓW
STOSUNKI POLSKOKRZYŻACKIE ZA PANOWANIA DYNASTII PIASTÓW DYNASTIA PIASTÓW Krzyżacy Z chrześcijańskim Księstwem Mazowieckim sąsiadowały pogańskie plemię, które najeżdżały na kraj Konrada Mazowieckiego. Regularnie
PRZEWODNIK GŁOWNO DWUKULTUROWE MIASTECZKO NA WSPÓLNEJ ZIEMI HISTORIA I KULTURA ŻYDÓW POLSKICH
PRZEWODNIK GŁOWNO DWUKULTUROWE MIASTECZKO NA WSPÓLNEJ ZIEMI HISTORIA I KULTURA ŻYDÓW POLSKICH 1 Historia głowieńskich Żydów Lokalna tradycja utrwalona przez burmistrza Henryka Rynkowskiego datuje początki
Auschwitz historia, pamięć i edukacja Nauczanie o Holokauście w autentycznym miejscu pamięci
DZIEŃ PIERWSZY Auschwitz historia, pamięć i edukacja Nauczanie o Holokauście w autentycznym miejscu pamięci Europejskie seminarium dla nauczycieli Kraków Auschwitz-Birkenau 7-13 października 2007 Niedziela,
Spytek Ligęza - właściciel i dobrodziej Rzeszowa. Robert Pięta Zespół Szkół Mechanicznych w Rzeszowie Klasa: 3LT
Spytek Ligęza - właściciel i dobrodziej Rzeszowa Robert Pięta Zespół Szkół Mechanicznych w Rzeszowie Klasa: 3LT Informacje ogólne Mikołaj Spytek Ligęza- urodził się w 1562 roku, zmarł w 1637 roku w Dąbrowie
Spis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13
Spis treści Do Czytelnika.............................................. 11 Przedmowa................................................ 13 Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 2016/2017 TEST ELIMINACJE REJONOWE
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 2016/2017 TEST ELIMINACJE REJONOWE Numer identyfikacyjny Wypełnia Rejonowa Komisja Konkursowa Imiona i nazwisko...
WAŻNE DATY WAŻNE BITWY. Lekcja. Temat: Lekcja powtórzeniowa. 1 września 1939 roku - wybuch II wojny światowej
Lekcja Temat: Lekcja powtórzeniowa. WAŻNE DATY 1 września 1939 roku - wybuch II wojny światowej 22 czerwca 1941 roku - atak Niemiec na Związek Radziecki 1 sierpnia 1944 roku - wybuch powstania warszawskiego
Księgarnia PWN: Wojciech Witkowski - Historia administracji w Polsce
Księgarnia PWN: Wojciech Witkowski - Historia administracji w Polsce 1764-1989 Spis treści Do Czytelnika..... 11 Przedmowa....... 13 Rozdział 1. Geneza i charakterystyka ustroju administracyjnego państw
Anna Wysocka Angelika Miezio Alicja Wysocka
Anna Wysocka Angelika Miezio Alicja Wysocka MAPA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Tu mieszkamy - Raszowa ZABUDOWANIA DOMY MIESZKALNE-57 ZABUDOWANIA GOSPODARCZE-42 NAJSTARSZA OSOBA URODZONA W RASZOWEJ ROZALIA
,,Poznajemy przeszłość naszej okolicy"
,,Poznajemy przeszłość naszej okolicy" 16 listopada 2017 r. wszystkie klasy 5 uczestniczyły w niecodziennej lekcji historii zatytułowanej,,poznajemy przeszłość naszej okolicy ". Naszymi przewodnikami byli
Zespół nr 0009 Anna Kołaczyk. Liczba kart, dokumentów, stron, fotografii, map, etc.
Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej w Milanówku Miejska Biblioteka Publiczna w Milanówku ul. Spacerowa 4 05-822 Milanówek Zespół nr 0009 Anna Kołaczyk Lp. Numer zespołu (wg formatu: archiwum / zespół /
KLUCZ ODPOWIEDZI. K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny
KLUCZ ODPOWIEDZI K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny Zadanie 1. max. 7 p. Wiosna Ludów na ziemiach polskich Zaznacz w tabeli (wpisując w odpowiednią rubrykę literę ), czy poniższe
CLII Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych przy Zespole Szkół nr 27 Praca kontrolna nr 1 semestr I HISTORIA Międzywojnie i II wojna światowa TEST
CLII Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych przy Zespole Szkół nr 27 Praca kontrolna nr 1 semestr I HISTORIA Międzywojnie i II wojna światowa TEST... 1. Na poniższej mapie zaznacz państwa, które utworzyły:
DAWID I OLBRZYMI FILISTYŃCZYK
DAWID I OLBRZYMI FILISTYŃCZYK Saul, po odstąpieniu od Pana był trapiony przez złego ducha. Słudzy Saula szukali kogoś, kto potrafi grać na instrumentach, aby ukoić Saula. Kiedy okazało się, że Dawid jest
GETTO LUBELSKIE. Podzamcze i Majdan Tatarski
GETTO LUBELSKIE Podzamcze i Majdan Tatarski Utworzenie getta na Podzamczu Jeszcze w trakcie wysiedleń 20 marca 1941 roku gubernator lubelski Ernst Zörner wydał zarządzenie o utworzeniu w Lublinie getta.
Przedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.)
Przedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.) Kod: ECTS: 08.3-xxxx-140 Punkty ECTS: 1 Rodzaj studiów: studia stacjonarne I stopnia, rok III spec. archiwistyka Liczba godzin: 22
Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim i jego znaczenie
KOMUNIKAT Z BADAŃ ISSN 2353-5822 Nr 49/2018 Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim i jego znaczenie Kwiecień 2018 Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą. Wykorzystanie
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Armii Krajowej w Pcimiu
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Armii Krajowej w Pcimiu Cele działania: kultywowanie pamięci o żołnierzach Armii Krajowej walczących o wolność na terenie miejscowości Pcim i powiatu myślenickiego, rozwijanie
Trasa wycieczki: Biała Piska - małe mazurskie miasteczko. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa
Trasa wycieczki: - małe mazurskie miasteczko czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa Opis wycieczki to małe miasteczko w powiecie piskim. Gdybyście byli
TĘCZA KONTRA TĘCZA WIADOMOŚCI LOKALNE GMINY GOWARCZÓW. Wsi Radomskiej BEZPŁATNY BIULETYN INFORMACYJNY NR 3/2016
WIADOMOŚCI LOKALNE GMINY GOWARCZÓW BEZPŁATNY BIULETYN INFORMACYJNY NR 3/2016 TĘCZA KONTRA TĘCZA W dniu 02 07 2016 r. na boisku KS Tęcza Gowarczów odbył się towarzyski mecz piłki nożnej pomiędzy obecną
ZIEMIANIE W PORTRECIE I FOTOGRAFII
ZIEMIANIE W PORTRECIE I FOTOGRAFII Zofia Zinserling MAJĄTEK MONIAKI ZEMBRZUSKICH W połowie XIX w. duży niegdyś majątek Moniaki stopniowo podupadał i kilkakrotnie zmieniał właścicieli, aż wreszcie w 1858
HARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 2015 ROKU
HARMONOGRAM PRZEDSIĘWZIĘĆ PATRIOTYCZNYCH W MAŁOPOLSCE W 05 ROKU STYCZEŃ 70 rocznica wyzwolenia hitlerowskiego obozu w Płaszowie 5.0 teren byłego obozu w Płaszowie Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów
KOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK
Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek. Warsztaty historyczne KOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK Śladami Józefa Piłsudskiego Część 3: DAŁ POLSCE WOLNOŚĆ, GRANICE, MOC I SZACUNEK Po powrocie do Polski,
Projekt Edukacyjny Gimnazjum Specjalne w Warlubiu. Kto ty jesteś Polak mały
Projekt Edukacyjny Gimnazjum Specjalne w Warlubiu Kto ty jesteś Polak mały Miejsca Pamięci Narodowej w okolicach Warlubia WARLUBIE- CMENTARZ PARAFIALNY mogiła żołnierzy W mogile pochowano 37 nieznanych
Pani Janina Rogalska urodziła się 16 listopada 1915 roku w Alwerni. Przez prawie całe swoje dorosłe życie mieszkała w rodzinnej miejscowości w Rynku
Pani Janina Rogalska urodziła się 16 listopada 1915 roku w Alwerni. Przez prawie całe swoje dorosłe życie mieszkała w rodzinnej miejscowości w Rynku przy ulicy Korycińskiego. Była tutejszym nauczycielem,
Parki miejskie. Park Miejski im. Wojciecha Biechońskiego
Niedziela, 26 czerwca 2016 Parki miejskie Park Miejski im. Wojciecha Biechońskiego Wartym odwiedzenia jest Park Miejski im. Wojciecha Biechońskiego, położony w widłach rzek Ropy i Sękówki. Jest to jeden
DZIEŃ PIĄTY OSTRÓG
DZIEŃ PIĄTY - 3.06.2018 - OSTRÓG Nasz cel podróży w sobotę. Po trudach poprzedniego dnia mogliśmy się trochę wyspać i dzień zaczęliśmy wyjątkowo późno - o godz. 8:00 śniadaniem w bufecie Akademii Ostrogskiej.
1. OBIEKT: CMENATRZ KOMUNALNY (MIEJSKI) OBIEKT: CMENATRZ PRZYKOŚCIELNY OBIEKT: CMENATRZ PRZYKOŚCIELNY...8
GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW CMENTARZE Gmina Nowe Miasteczko 2011 rok Zatwierdził: Spis treści: KARTA 1 CMENTARZ W NOWYM MIASTECZKU...3 1. OBIEKT: CMENATRZ KOMUNALNY (MIEJSKI)...3 KARTA 2 CMENTARZ we wsi
GRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA
GRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA Lublin Lublin od wieków stanowił polska bramę na wschód i przez cały okres swego istnienia wielokrotnie wpisywał się w polskie kroniki. Początki osadnictwa na wzgórzach, które
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII ( wg programu Wczoraj i dziś nr dopuszczenia 877/4/2017 ). Rok szkolny 2017/2018 Ocena dopuszczająca : - zna datę i postanowienia
Śladami Braci Dudzińskich.
Śladami Braci Dudzińskich. Od pewnego czasu zbieram materiały do biografii Braci Dudzińskich: Jana rocznik 1893r, legionisty 2 Pułku Piechoty Legionów Polskich, podporucznika, komendanta 10 kompanii III
Cena : od 206 zł/os*
1. BIAŁOWIEŻA 1 dzień - wyjazd w godzinach rannych. Przejazd w stronę Białowieży. Po drodze zwiedzanie skansenu, który znajduje się nieopodal miejscowości Hajnówka. Następnie wizyta w Muzeum Przyrodniczo
1.*Roman Dmowski był jedną z dwóch najważniejszych postaci II RP. Jednak sprawował tylko jedno ważne stanowisko. Które?
Quiz 11 Listopada 1.*Roman Dmowski był jedną z dwóch najważniejszych postaci II RP. Jednak sprawował tylko jedno ważne stanowisko. Które? a) Był prezydentem b) Był premierem c)był ministrem spraw zagranicznych
K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny
... pieczątka nagłówkowa szkoły... kod pracy ucznia K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla gimnazjów etap szkolny Dzieje XIX w. na ziemiach polskich, w Europie i na świecie (przemiany polityczne, społeczno-gospodarcze,
ZADANIA DO SPRAWDZIANU
ZADANIA DO SPRAWDZIANU 1. Do daty dopisz wydarzenie: a) 1 IX 1939 r. wybuch II wojny światowej (agresja niemiecka na Polskę) b) 17 IX 1939 r. agresja radziecka na Polskę c) 28 IX 1939 r. kapitulacja Warszawy
PP 3 (0-2) Obejrzyj ilustracje związane z powstaniem styczniowym. Podaj imię i nazwisko malarza, którego reprodukcję obrazów zamieszczono.
Imię i nazwisko Nr w dzienniku. Data... Sprawdzian wiadomości i umiejętności dla klasy VI Dział: Polska w drodze do odzyskania niepodległości Poziom P-podstawowy PP-onadpodstawowy Liczba pkt. Ocena P 1
Koperta 2 Grupa A. Szukanie śladów w dawnej twierdzy Kostrzyn Widzieć, czytać i opowiadać historię
Szukanie śladów w dawnej twierdzy Kostrzyn Widzieć, czytać i opowiadać historię Koperta 2 Grupa A Podczas dzisiejszego szukania śladów przeszłości w starym mieście Kostrzyn, dla waszej grupy ciekawe będą
światowej na terenach Galicji. Wszyscy uczestnicy zapalili na cześć poległych bohaterów symboliczne znicze przy kaplicy cmentarnej.
Wycieczka klas 2 A i 2 D Gimnazjum Nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie w dniu 26 września 2014 roku - - Dąbrowa Tarnowska - cmentarz I wojny światowej nr 248 i Ośrodek Spotkania Kultur Park Historyczny