DD MNX Pan Marek Kuchciński Wicemarszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 16 czerwca 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW DD MNX Pan Marek Kuchciński Wicemarszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej W związku z zapytaniem z dnia 29 maja 2015 r. Nr 8260 Pana Posła Stanisława Szweda w sprawie opodatkowania sprzedaży produktów wytwarzanych przez osoby działające na rzecz sołectw, rad przedszkoli i szkół, kół gospodyń wiejskich oraz innych podmiotów działających na rzecz integracji społecznej, dokonywanej na imprezach plenerowych, festynach lub dożynkach, Minister Finansów uprzejmie przedstawia wyjaśnienia w zakresie stosowanych regulacji podatkowych, obejmujących podatek dochodowy od osób prawnych, podatek od towarów i usług oraz podatek od gier, związanych z organizacją imprez plenerowych, festynów, dożynek itp. przez wymienione powyżej podmioty. 1. Podatek dochodowy od osób prawnych (pytania nr 3-5). W części dotyczącej sołectw i rad osiedli Minister Finansów uprzejmie informuje, iż w świetle przepisów ustaw ustrojowych poszczególnych szczebli jednostek samorządu terytorialnego, tj. art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, w związku z art. 164 Konstytucji, mieszkańcy poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego tworzą wspólnoty samorządowe. Zgodnie z ww. przepisem podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, która wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. Z przepisu art. 5 ustawy o samorządzie gminnym wynika, że gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostki pomocnicze nie mają jednak charakteru wyodrębnionych ustawowo związków samorządowych, nie stanowią odrębnych korporacji i nie mają osobowości prawnej. Jednostki pomocnicze mogą prowadzić, na zasadach określonych w statucie gminy, gospodarkę finansową w ramach budżetu gminy (art. 51 ust. 3 ww. ustawy). Nie mają natomiast prawa do tworzenia własnych budżetów, działając w ramach gminy nie są również podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych gminy są zwolnione od podatku dochodowego w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W kwestii dotyczącej rad rodziców szkół i przedszkoli, Minister Finansów informuje, że zasady jej tworzenia określa ustawa o systemie oświaty. Rada uchwala regulamin swojej działalności (art. 53 ust. 4 ustawy o systemie oświaty) i może występować do dyrektora placówki z wnioskami i opiniami dotyczącymi wszystkich spraw tej placówki (art. 54 ust. 1 ul. Świętokrzyska 12, Warszawa tel.: +48 (22) kancelaria@mf.gov.pl

2 ustawy). W celu wspierania działalności statutowej szkoły (przedszkola) rada może - zgodnie z jej art. 54 ust. 8 - gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz z innych źródeł. Rada rodziców jest organem społecznym reprezentującym rodziców uczniów (przedszkolaków), ale tylko wewnątrz systemu oświaty, powołanym przepisem art. 53 ustawy o systemie oświaty. Rada rodziców, będąc zatem społecznym organem opiniodawczym i wnioskodawczym szkoły (przedszkola), nie jest podmiotem gospodarki narodowej i nie może samodzielnie występować w obrocie prawnym. Nie może więc być uznana za podatnika podatku dochodowego w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W kwestii dotyczącej kół gospodyń wiejskich Minister Finansów informuje, że z przepisów art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że wolne od podatku są: dochody związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników, izb rolniczych, izb gospodarczych, organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, spółdzielczych związków rewizyjnych, organizacji pracodawców i partii politycznych, działających na podstawie odrębnych ustaw - w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej. Na podstawie art. 3 ustawy o społecznozawodowych organizacjach rolników taką organizacją jest również koło gospodyń wiejskich. Jeżeli koło gospodyń wiejskich spełnia warunki z wymienionego przepisu, dochody przez nie uzyskane będą zwolnione od podatku dochodowego. W przypadku innych podmiotów działających na rzecz integracji społecznej Minister Finansów informuje, że zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wolne od podatku są dochody podatników, z zastrzeżeniem ust. 1c, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele. Warunkiem korzystania z tego zwolnienia jest realizowanie przez podmioty działające na rzecz integracji społecznej np. stowarzyszenia lub lokalne grupy działania celów wymienionych w tym przepisie oraz przeznaczanie dochodu na te cele. W świetle art. 17 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, powyższe zwolnienie nie dotyczy dochodów uzyskanych z działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub dochodów uzyskanych z handlu tymi wyrobami. Zwolnienie nie dotyczy dochodów, bez względu na czas ich osiągnięcia, wydatkowanych na inne cele niż wymienione w tych przepisach. 2. Podatek od towarów i usług (pytania nr 1, 2, 6, 7). Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z , str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej dyrektywą, wraz z jej rozwinięciem w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. 2

3 Zgodnie z art. 9 ust. 1 dyrektywy podatnikiem jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Powyższe regulacje znalazły odzwierciedlenie w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Czynności te podlegają opodatkowaniu, gdy są wykonywane przez podatnika. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 tej ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Powyższe oznacza, że w zakresie możliwości uznania danej działalności za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, co przesądza o statusie prawnopodatkowym podmiotu ją wykonującego, nie ma znaczenia ani cel ani rezultat tej działalności. Mając na uwadze to, że wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego czynności w ramach organizacji festynów, dożynek oraz innych imprez plenerowych (w szczególności sprzedaż rękodzieła i innych produktów wykonanych indywidualnie) wpisują się w definicję działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT podlegają one opodatkowaniu tym podatkiem na zasadach ogólnych. Powyższe dotyczy również innych podatników dokonujących sprzedaży produktów bądź świadczenia usług w trakcie ww. imprez. Należy jednak zauważyć, że przepisy ustawy o VAT przewidują możliwość stosowania zwolnień podmiotowych - co jest zgodnie z prawem Unii Europejskiej, Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że jeżeli przedmiotem sprzedaży na festynie, dożynkach lub innej imprezie plenerowej byłyby produkty rolne pochodzące z własnej działalności rolnika ryczałtowego, to sprzedaż dokonywana przez niego byłaby objęta zwolnieniem od podatku również po przekroczeniu ww. kwoty (art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 2 pkt 19 ustawy o VAT, przez rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Za produkty rolne i usługi rolnicze ustawa o VAT uznaje towary i usługi wymienione w załączniku nr 2 do tej ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle 3

4 używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim (por. art. 2 pkt 20 i 21 ustawy o VAT). Odnosząc się do kwestii ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas rejestrujących, zauważyć należy, że ustawa o VAT nakłada w art. 111 ust. 1, co do zasady, na wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jednocześnie jednak ustawodawca w art. 111 ust. 8 ustawy o VAT upoważnił Ministra Finansów do zwolnienia, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektórych grup podatników i niektórych czynności z tego obowiązku. Minister Finansów skorzystał z tego uprawnienia i w rozporządzeniu z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2014 r. poz. 1544) określił zakres zwolnień podmiotowych i przedmiotowych z obowiązku stosowania kas rejestrujących. Przedmiotowe rozporządzenie nie przewiduje szczególnych zwolnień dla sprzedaży na lokalnych imprezach (festyny, dożynki, imprezy plenerowe) od obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Nie oznacza to jednak, że podatnicy prowadzący sprzedaż rękodzieła, produktów wytwarzanych przez osoby działające na rzecz sołectw, rad przedszkoli i szkół, kół gospodyń wiejskich oraz innych podmiotów działających na rzecz integracji społecznej dokonywanej na imprezach plenerowych, festynach, dożynkach itp. nie mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas. Podatnicy ci będą uprawnieni do korzystania ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas na zasadach ogólnych, w szczególności w związku z osiągnięciem obrotów z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych nieprzekraczających limitów określonych w tym rozporządzeniu, tj. co do zasady zł (przy czym nie uwzględnia się obrotu m.in. z tytułu dostawy nieruchomości). Podatnicy mogą również (przy spełnieniu warunków w nim określonych) korzystać z przewidzianego w 3 ust. 1 pkt 3 i 4 tego rozporządzenia zwolnienia z tytułu udziału obrotu zwolnionego z obowiązku ewidencjonowania w związku z czynnościami wymienionymi w części I załącznika do rozporządzenia w całkowitym obrocie na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Jednocześnie w związku z rodzajem wskazanych przez Pana Posła jako oferowane towarów w ramach tego typu inicjatyw nie znajduje zastosowania przepis 4 tego rozporządzenia przewidujący obligatoryjne prowadzenie ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej m.in. dla sprzedaży wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych, czy też usług związanych z wyżywieniem świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne. Dodatkowo wskazać należy, że w stosunku do dokonywanych przez rolników ryczałtowych dostaw z własnej działalności rolniczej lub świadczących usługi rolnicze, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, ma zastosowanie zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących również po przekroczeniu ww. limitu obrotów (stosownie do przewidzianego w 2 ust. 1 w związku z poz. 48 załącznika do ww. rozporządzenia zwolnienia dla tych czynności). 3. Podatek od gier (pytanie nr 8). Minister Finansów uprzejmie informuje, ze na wspomnianych w zapytaniu imprezach plenerowych, festynach, dożynkach itp., możliwe jest urządzenie dwóch rodzajów gier losowych, które wydają się wpasowywać w ogólny zamysł przedstawionego przez Pana Posła zapytania. Są nimi: loteria fantowa i loteria promocyjna. Warunki urządzania i zasady prowadzenia działalności w zakresie gier losowych (w tym wyżej ww. loterii fantowych i 4

5 loterii promocyjnych), w zakresie zakładów wzajemnych i gier na automatach, określone zostały w ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 211). Zgodnie z art. 2 ww. ustawy, grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Wśród gier losowych ustawa rozróżnia m.in. loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe, oraz loterie fantowe, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe. W przypadku loterii fantowych istotnym jest, że dochód z nich przeznaczany jest w całości na realizację określonych w zezwoleniu i regulaminie celów społecznie użytecznych, w szczególności dobroczynnych. Loterie fantowe i loterie promocyjne mogą być urządzane, co do zasady, na podstawie udzielonego zezwolenia, przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. W odniesieniu do loterii promocyjnych, zasady uzyskania zezwolenia na ich urządzenie tożsame są dla wszystkich wnioskodawców, niezależnie od ich formy organizacyjnoprawnej. Niezależnie od powyższego, w przypadku tzw. małych loterii fantowych (art. 7 ust. 1a) lub loterii organizowanych przez organizację pożytku publicznego, po spełnieniu warunków o których mowa w art. 7 ust. 1b, loterie fantowe mogą by być organizowane jedynie po dokonaniu zgłoszenia. Zgodnie z art. 7 ust. 1a ustawy o grach hazardowych loterie fantowe, w których wartość puli wygranych nie przekracza kwoty bazowej, o której mowa w art. 70, mogą być urządzane przez podmioty wymienione w ust. 1 (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej), po dokonaniu ich zgłoszenia. Zgodnie natomiast z art. 7 ust. 1b, loterie fantowe, w których wartość puli wygranych jest wyższa od ww. kwoty bazowej, o której mowa w art. 70, oraz nie przekracza piętnastokrotności tej kwoty, mogą być urządzane przez organizację pożytku publicznego po dokonaniu ich zgłoszenia. Ustawa zastrzega jednak, że łączna wartość puli wygranych w loteriach fantowych organizowanych przez organizację pożytku publicznego w oparciu o zgłoszenia, nie może przekroczyć w ciągu roku kalendarzowego trzydziestokrotności kwoty bazowej, o której mowa w art. 70. W obu przypadkach zgłoszenia dokonuje się nie później niż 30 dni przed dniem rozpoczęcia tej gry. W art. 38 i 39 ustawy o grach hazardowych określone zostało, jakie elementy zawierać powinien wniosek o udzielenie zezwolenia na urządzenie loterii fantowej, jak również dane, jakie zawierać powinno zgłoszenie loterii fantowej. Zezwolenia na urządzanie loterii fantowej lub loterii promocyjnej urządzanych na obszarze właściwości miejscowej jednego dyrektora izby celnej udziela dyrektor izby celnej, na którego obszarze właściwości miejscowej są urządzane i prowadzone takie gry, w przypadku zaś gier urządzanych na obszarze właściwości miejscowej więcej niż jednego dyrektora izby celnej, zezwolenia udziela dyrektor izby celnej właściwy według miejsca zamieszkania lub siedziby wnioskodawcy (art. 32 ust. 3 i ust. 4 ustawy). Zgłoszenia loterii fantowej, o której mowa w art. 7 ust. 1a lub 1b, urządzanych na obszarze właściwości miejscowej jednego naczelnika urzędu celnego, dokonuje się naczelnikowi urzędu celnego, na którego obszarze właściwości miejscowej są urządzane i prowadzone takie gry. Zgłoszenia loterii fantowej, o której mowa w art. 7 ust. 1a lub 1b, urządzanych na obszarze właściwości miejscowej więcej niż jednego naczelnika urzędu celnego, dokonuje się 5

6 naczelnikowi urzędu celnego właściwemu według miejsca zamieszkania lub siedziby wnioskodawcy (art. 32 ust. 3a i 4a ustawy). W myśl art. 68 ust. 1 ustawy, podmiot urządzający gry hazardowe uiszcza opłatę za udzielnie koncesji/zezwolenia, opłatę egzaminacyjną oraz opłatę za wydanie świadectwa zawodowego. Opłata za udzielenie zezwolenia na urządzanie loterii fantowej wynosi 100% kwoty bazowej, a gdy zezwolenie dotyczy gier urządzanych na obszarze jednego województwa 50% kwoty bazowej. Opłata za zezwolenie na urządzanie loterii promocyjnej wynosi 10% wartości puli nagród, jednak nie mniej niż 50% kwoty bazowej. Opłata egzaminacyjna dla osoby nadzorującej loterię fantową i loterię promocyjną wynosi 50 % kwoty bazowej, natomiast opłata za wydanie świadectwa zawodowego wynosi 15% kwoty bazowej. Zaznaczenia wymaga, że obowiązek posiadania świadectwa zawodowego nie dotyczy osób nadzorujących i bezpośrednio prowadzących loterię fantową, o której mowa w powoływanych powyżej art. 7 ust. 1a lub 1b ustawy o grach hazardowych, czyli loterię fantową, która urządzana jest po dokonaniu zgłoszenia. Urządzanie loterii fantowych stanowi przedmiot opodatkowania podatkiem od gier, jednakże jedynie wówczas, gdy działalność w zakresie loterii fantowych prowadzona jest na podstawie udzielonego zezwolenia. Zatem podmioty urządzające tzw. małe loterie fantowe (loterie fantowe, o których mowa w art. 7 ust. 1a), nie są podatnikami podatku od gier. W przypadku podmiotów, o których mowa w ww. art. 7 ust. 1b ustawy, stają się one podatnikami w sytuacji, gdy wartość puli wygranych loterii fantowych przekracza wartość kwoty bazowej, o której mowa w art. 70. Loterie promocyjne nie są objęte podatkiem od gier. 6