ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 22 stycznia 2008 r.

Transkrypt

1 125 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 22 stycznia 2008 r. w sprawie wymagaƒ, którym powinny odpowiadaç zbiorniki pomiarowe, oraz szczegó owego zakresu badaƒ i sprawdzeƒ wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrzàdów pomiarowych 2) Na podstawie art. 9a ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z póên. zm. 3) ) zarzàdza si, co nast puje: Rozdzia 1 Przepisy ogólne 1. Rozporzàdzenie okreêla: 1) wymagania w zakresie konstrukcji, wykonania, materia ów, charakterystyk metrologicznych oraz warunków w aêciwego stosowania zbiorników pomiarowych; 2) szczegó owy zakres badaƒ i sprawdzeƒ wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej zbiorników pomiarowych; 3) sposoby i metody przeprowadzania badaƒ i sprawdzeƒ, o których mowa w pkt 2; 4) zakres informacji, jakie powinna zawieraç instrukcja obs ugi zbiorników pomiarowych. 2. Wymagaƒ okreêlonych w rozporzàdzeniu nie stosuje si do zbiorników pomiarowych: 1) Minister Gospodarki kieruje dzia em administracji rzàdowej gospodarka, na podstawie 1 ust. 2 rozporzàdzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegó owego zakresu dzia ania Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr 216, poz. 1593). 2) Niniejsze rozporzàdzenie zosta o notyfikowane Komisji Europejskiej w dniu 21 wrzeênia 2007 r., pod numerem 2007/0527/PL, zgodnie z 4 rozporzàdzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdra a dyrektyw 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiajàcà procedur udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych (Dz. Urz. WE L 204 z , z póên. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 337). 3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta y og oszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 163, poz i Nr 180, poz. 1494, z 2006 r. Nr 170, poz i Nr 249, poz oraz z 2007 r. Nr 176, poz ) wyprodukowanych lub wprowadzonych do obrotu w innym paƒstwie cz onkowskim Unii Europejskiej albo Republice Turcji, 2) wyprodukowanych w paƒstwie cz onkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) b dàcym stronà umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym zgodnie z przepisami obowiàzujàcymi w tych paƒstwach, pod warunkiem e przyrzàdy te spe niajà wymagania w stopniu odpowiadajàcym przepisom rozporzàdzenia. 3. Ilekroç w rozporzàdzeniu jest mowa o: 1) zbiorniku nale y przez to rozumieç zbiornik pomiarowy b dàcy przyrzàdem pomiarowym, posadowionym na sta e albo zainstalowanym na sta e na pojeêdzie drogowym, s u àcym do pomiaru obj toêci cieczy do niego przyjmowanej lub z niego wydawanej, z wy àczeniem gazów skroplonych, o kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej, cylindra o osi g ównej pionowej, prostopad oêcianu, graniastos upa stojàcego, ostros upa Êci tego, sto ka Êci tego lub kuli, wyposa onym w urzàdzenie do pomiaru wysokoêci nape nienia i opcjonalnie w przelicznik oraz urzàdzenia do pomiaru temperatury i g stoêci cieczy, stanowiàcym wraz z zainstalowanymi w nim urzàdzeniami jednolity uk ad pomiarowy; 2) przeliczniku nale y przez to rozumieç urzàdzenie przeznaczone do automatycznego przeliczania obj toêci cieczy znajdujàcej si w zbiorniku w warunkach pomiaru na obj toêç cieczy w warunkach bazowych; 3) pojemnoêci nominalnej zbiornika nale y przez to rozumieç zaprojektowanà maksymalnà obj toêç cieczy, jaka mo e byç zawarta w zbiorniku w warunkach bazowych; 4) dopuszczalnym poziomie cieczy w zbiorniku nale y przez to rozumieç najni szy albo najwy szy poziom cieczy, którego przekroczenie stanowi zagro- enie dla stanu technicznego zbiornika lub wykonania prawid owego pomiaru za pomocà zbiornika;

2 Dziennik Ustaw Nr Poz ) b dach granicznych dopuszczalnych nale y przez to rozumieç wartoêci skrajne b dów zbiornika oraz przyrzàdów pomiarowych wchodzàcych w sk ad jego wyposa enia; 6) dawce minimalnej nale y przez to rozumieç najmniejszà obj toêç cieczy, jaka mo e byç odmierzona za pomocà komory zbiornika z b dem wzgl dnym nie wi kszym ni b àd graniczny dopuszczalny zbiornika przy zatwierdzeniu typu i legalizacji; 7) zalewie cz Êciowym zbiornika nale y przez to rozumieç obj toêç wody ca kowicie pokrywajàcej dno zbiornika, odmierzonà podczas wzorcowania zbiornika, od której rozpoczyna si pomiar wysokoêci nape nienia komory zbiornika; 8) osi pomiarowej nale y przez to rozumieç pionowà lini prostà przechodzàcà przez Êrodek króçca pomiarowego; 9) p ytce odniesienia nale y przez to rozumieç p ytk przymocowanà do dna zbiornika, której górna p aszczyzna jest prostopad a do osi pomiarowej jà przecinajàcej; 10) p aszczyênie odniesienia nale y przez to rozumieç p aszczyzn wyznaczonà przez górnà kraw dê króçca pomiarowego; 11) wysokoêci odniesienia nale y przez to rozumieç odleg oêç od punktu wyznaczonego przez przeci cie osi pomiarowej z powierzchnià dna zbiornika, a w przypadku wyposa enia zbiornika w p ytk odniesienia z górnà powierzchnià tej p ytki (dolny punkt odniesienia), do punktu wyznaczonego przez przeci cie osi pomiarowej z p aszczyznà odniesienia (górny punkt odniesienia), mierzonà wzd u osi pomiarowej; 12) mierniku nale y przez to rozumieç urzàdzenie do automatycznego pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika; 13) zbiorniku bezciênieniowym nale y przez to rozumieç zbiornik, w którym podczas pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika ciênienie nad powierzchnià swobodnà cieczy równe jest ciênieniu atmosferycznemu lub jest ró ne od ciênienia atmosferycznego w granicach od 0,0025 bara (0,25 kpa) podciênienia do 0,035 bara (3,5 kpa) nadciênienia; 14) zbiorniku niskociênieniowym nale y przez to rozumieç zbiornik, w którym podczas pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika nadciênienie nad powierzchnià swobodnà cieczy utrzymuje si powy ej ciênienia atmosferycznego i nie przekracza 0,5 bara (50 kpa); 15) zbiorniku ciênieniowym nale y przez to rozumieç zbiornik, w którym podczas pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika nadciênienie nad powierzchnià swobodnà cieczy przekracza 0,5 bara (50 kpa); 16) ciênieniu dopuszczalnym nale y przez to rozumieç granicznà wartoêç nadciênienia nad powierzchnià swobodnà cieczy, mierzonà w najwy szym punkcie przestrzeni ciênieniowej zbiornika niskociênieniowego lub ciênieniowego; 17) sch adzalniku do mleka nale y przez to rozumieç zbiornik bezciênieniowy, naziemny, s u àcy do pomiaru obj toêci mleka; 18) warunkach bazowych nale y przez to rozumieç warunki, do których jest przeliczana obj toêç cieczy wyznaczona w warunkach pomiaru; 19) króçcu pomiarowym pierwotnym nale y przez to rozumieç króciec komory zbiornika przeznaczony do wykonywania pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika za pomocà przymiaru lub miernika; 20) króçcu dodatkowym nale y przez to rozumieç króciec komory zbiornika przeznaczony do sprawdzania za pomocà przymiaru wskazaƒ miernika; 21) tablicy obj toêci nale y przez to rozumieç tablic, w której podane sà wartoêci obj toêci cieczy zawartej w zbiorniku, w zale noêci od wysokoêci nape nienia zbiornika; 22) minimalnej wysokoêci nape nienia nale y przez to rozumieç wysokoêç, dla której b àd wzorcowania zbiornika nie przekracza b du granicznego dopuszczalnego przy zatwierdzeniu typu i legalizacji. Rozdzia 2 Wymagania w zakresie konstrukcji, materia ów i wykonania zbiorników Konstrukcja zbiornika powinna: 1) uniemo liwiaç: a) zatrzymywanie p cherzy powietrza lub par cieczy podczas nape niania, b) pozostawanie cieczy w zbiornikach podczas opró niania; 2) gwarantowaç: a) szczelnoêç, b) brak wkl Êni ç jego p aszczy; 3) zapewniaç regularnoêç kszta tów. 2. Wewnàtrz zbiornika mogà byç umieszczone dodatkowe urzàdzenia mieszalnikowe, grzejne lub zwiàzane z technologià przechowywania cieczy Zbiornik posadowiony na sta e w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej mo e byç wyposa ony w dach sta y albo dach sta y i wewn trzny dach p ywajàcy albo dach p ywajàcy. 2. Dach p ywajàcy albo wewn trzny dach p ywajàcy mogà byç stosowane wy àcznie w zbiornikach bezciênieniowych Zbiorniki w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej, prostopad oêcianu stojàcego, graniastos upa, sto ka, ostros upa Êci tego i kuli powinny byç jednokomorowe. 2. Zbiorniki w kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej lub prostopad oêcianu le àcego mogà byç jedno- lub wielokomorowe.

3 Dziennik Ustaw Nr Poz PojemnoÊç ka dej z komór zbiornika wielokomorowego po ca kowitym nape nieniu lub opró nieniu komór sàsiednich mo e si zmieniaç nie wi cej ni o ±0,1 % wartoêci obj toêci mierzonej Komora zbiornika posadowionego na sta e powinna byç wyposa ona w jedno z nast pujàcych urzàdzeƒ do pomiaru wysokoêci nape nienia: 1) przymiar wst gowy mieszany z obcià nikiem, zwany dalej przymiarem wst gowym ; 2) przymiar sztywny; 3) przymiar pó sztywny; 4) cieczowskaz wziernikowy z jednà kresà naniesionà na szklanej p ytce cieczowskazu lub metalowej podzielni wraz z wartoêcià liczbowà pojemnoêci nominalnej komory zbiornika; 5) cieczowskaz wziernikowy wyposa ony w przymiar; 6) cieczowskaz rurkowy wyposa ony w przymiar; 7) miernik. 2. Komora zbiornika posadowionego na sta e mo- e byç wyposa ona w wi cej ni jeden cieczowskaz. 3. Cieczowskaz powinien byç umieszczony: 1) pionowo, a zakres jego wskazaƒ powinien umo liwiaç odczytanie wskazania wysokoêci: a) cz Êciowego zalewu zbiornika, dokonanego jak najmniejszà obj toêcià wody, b) nape nienia w ca ym zakresie pomiarowym zbiornika; 2) tak, aby górna granica wskazaƒ cieczowskazu znajdujàcego si ni ej by a widoczna na poziomie dolnej granicy zakresu wskazaƒ cieczowskazu znajdujàcego si bezpoêrednio nad nim. 4. Komora zbiornika zainstalowanego na pojeêdzie drogowym powinna byç wyposa ona w miernik Komory zbiorników mogà byç wyposa one w cieczowskazy lub króçce pomiarowe. 2. Konstrukcja komory zbiornika posadowionego na sta e, wyposa onego w miernik powinna umo liwiaç wykonywanie sprawdzania wskazaƒ miernika. Do sprawdzania wskazaƒ mierników mogà s u yç króçce dodatkowe albo cieczowskazy. 3. OÊ pomiarowa króçca pomiarowego i króçca dodatkowego w zbiorniku posadowionym na sta e powinna byç pionowa i przecinaç najwy szà tworzàcà zbiornika. 4. Króçce pomiarowe powinny byç: 1) po àczone trwale ze zbiornikiem; 2) wykonane z rury o Êrednicy wewn trznej umo liwiajàcej: a) wprowadzenie przymiarów i oparcie o jej kraw dzie zderzaków, w przypadku r cznego pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika, b) zamontowanie miernika i zapewniajàcej jego poprawne dzia anie; 3) umieszczone w pionowej osi symetrii zbiorników o kszta cie sto ka Êci tego, ostros upa Êci tego lub kuli. 5. Górne kraw dzie króçców pomiarowych b dàce p aszczyznami odniesienia powinny: 1) byç prostopad e do jego osi pomiarowej; 2) mieç chropowatoêç R a nie wi kszà ni 0,63 µm. 6. Je eli króçce pomiarowe wykonane sà z kilku po àczonyce sobà elementów, ich po o enie nie powinno si zmieniaç bez mo liwoêci uszkodzenia cech zabezpieczajàcych W zbiorniku posadowionym na sta e w kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej króçce pomiarowe powinny byç umieszczone w po owie d ugo- Êci ka dej z komór zbiornika z tolerancjà ±20 mm, przy czym przez d ugoêç komory nale y rozumieç odleg- oêç pomi dzy punktami przeci cia poziomej osi symetrii komory zbiornika z wewn trznymi powierzchniami jej dennic, albo wyposa one w urzàdzenie do kontroli poziomu ustawienia zbiornika. 2. W zbiorniku instalowanym na pojeêdzie drogowym króçce pomiarowe powinny byç umieszczone w po owie d ugoêci ka dej z komór zbiornika, z tolerancjà ±20 mm W zbiorniku wyposa onym w króciec pomiarowy mo e byç zamontowana p ytka odniesienia. P ytka odniesienia powinna byç zamontowana do dna zbiornika. 2. Je eli zbiornik jest wyposa ony w króçce pomiarowe pierwotny i dodatkowy, p ytki odniesienia powinny byç zamontowane tak, aby ich p aszczyzny odniesienia le a y na wspólnej poziomej p aszczyênie. 3. P ytka odniesienia powinna byç po àczona z konstrukcjà zbiornika w sposób nieroz àczny Króçce pomiarowe mogà byç przed u one do wn trza komory zbiornika rurami pomiarowymi o Êrednicach wewn trznych nie mniejszych ni Êrednice wewn trzne tych króçców. 2. W Êciance rury pomiarowej powinny byç wykonane na ca ej d ugoêci przynajmniej dwa rz dy otworów o Êrednicach d o nie mniejszych ni 0,1 Êrednicy wewn trznej rury d r i podzia ce nie wi kszej ni Êrednica wewn trzna rury d r. 3. Otwory, o których mowa w ust. 2, mogà byç wykonane w inny sposób pod warunkiem, e powierzchnia ca kowita otworów nie b dzie mniejsza ni otworów wykonanych w sposób, o którym mowa w ust. 2, a podzia ka otworów nie b dzie wi ksza ni Êrednica wewn trzna rury d r. 4. Koƒce rur pomiarowych powinny byç umieszczone wewnàtrz zbiorników w odleg oêciach nie mniejszych ni 50 mm od dna zbiornika, p ytek odniesienia lub najni szej tworzàcej w przypadku zbiornika w kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej W zbiorniku posadowionym na sta e króçce pomiarowe powinny byç umieszczone w taki sposób, aby w warunkach odniesienia zmiana wartoêci wysokoêci odniesienia, spowodowana zmianami wysokoêci nape nienia komory zbiornika, zmianà ciênienia w zbiorniku lub zmianà obcià enia dachu, nie by a wi ksza ni 0,02 %.

4 Dziennik Ustaw Nr Poz W zbiorniku zainstalowanym na pojeêdzie drogowym zmiana wysokoêci odniesienia komory, spowodowana jej nape nieniem, nie mo e przekraczaç wi kszej z nast pujàcych wartoêci: 1) 2 mm; 2) 0,1 % wartoêci wysokoêci odniesienia W zbiorniku posadowionym na sta e w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem p ywajàcym z prowadnicà, króciec pomiarowy pierwotny powinien byç umieszczony na koronie zbiornika w odleg oêci nie wi kszej ni 1 m od prowadnicy. 2. Dach p ywajàcy powinien umo liwiaç dokonywanie pomiarów wysokoêci nape nienia komory zbiornika za pomocà przymiaru lub miernika i byç wyposa ony w trzy, równo rozmieszczone na obwodzie i wzgl dem siebie, króçce pomiarowe s u àce do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego zbiornika przy pomocy przymiaru albo czujników zmian g bokoêci zanurzenia dachu. 3. Je eli w króçcach, o których mowa w ust. 2, zosta y zainstalowane czujniki zmian g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, w odleg oêci nie wi kszej ni 1 m od ka dego z tych króçców powinny byç umieszczone króçce do ich sprawdzania. 4. Czujniki zmian g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego mogà byç wywzorcowane po icainstalowaniu w zbiorniku. 14. Je eli w sch adzalniku do mleka do pomiaru wysokoêci nape nienia stosuje si : 1) przymiar sztywny lub przymiar pó sztywny sch adzalnik do mleka powinien byç wyposa ony w króçce pomiarowe; 2) przymiar pó sztywny, o którym mowa w 22 ust. 6 sch adzalnik do mleka powinien byç wyposa ony w trzpienie pomiarowe: a) o Êrednicy pomiarowej d nie mniejszej ni 6 mm, b) o d ugoêci pomiarowej l nie wi kszej ni pi ç gruboêci przymiaru g, c) umieszczone w p aszczyznach przechodzàcych przez osie symetrii trzpieni i równoleg ych do powierzchni swobodnej mleka zawartego w sch adzalniku, d) trwale z nim po àczone, bez mo liwoêci zmiany ich po o enia, e) wykonane z metalu, f) z cz Êciami pomiarowymi, których powierzchnie powinny mieç: twardoêç nie mniejszà ni 45 HRC, chropowatoêç R a nie wi kszà ni 0,63 µm Zbiornik posadowiony na sta e powinien byç ustawiony w sposób zapewniajàcy niezmiennoêç jego po o enia albo wyposa ony w poziomnic lub pion. 2. Poziomnica lub pion powinny byç: 1) po àczone ze zbiornikiem w sposób trwa y; 2) umieszczone w pobli u urzàdzeƒ do pomiaru wysokoêci nape nienia; 3) zamocowane w sposób uniemo liwiajàcy zmian ich po o enia bez uszkodzenia cecabezpieczajàcych. 3. Sch adzalnik do mleka mo e byç dodatkowo wyposa ony w urzàdzenie do regulacji ustawienia. 4. Zbiornik zainstalowany na pojeêdzie drogowym powinien byç wyposa ony w urzàdzenie do kontroli i regulacji ustawienia umo liwiajàce jego wypoziomowanie. 5. Poziomnica albo pion w czasie pomiaru wysoko- Êci nape nienia zbiornika powinny wskazywaç ustawienie zbiornika takie samo jak przy wzorcowaniu Zawory odcinajàce dop yw cieczy do zbiornika powinny byç zamontowane bezpoêrednio przy zbiorniku. 2. Konstrukcja przewodów dop ywowych umieszczonych we wn trzu zbiornika nape nianego od góry powinna gwarantowaç utrzymywanie si w nich poziomu cieczy na poziomie wysokoêci nape nienia komory zbiornika. 3. Opró nianie zbiornika powinno odbywaç si : 1) od do u przez przewody odp ywowe umieszczone w pobli u podstawy zbiornika, przy czym zawory odcinajàce wyp yw cieczy powinny byç zamontowane bezpoêrednio przy zbiorniku; 2) od góry przez przewody odp ywowe umieszczone wewnàtrz zbiornika, w sposób zapewniajàcy ich ca kowite wype nienie. 4. Zbiornik instalowany na pojeêdzie drogowym mo e byç wyposa ony w instalacj spustowà. 5. Rura wyp ywowa zbiornika instalowanego na pojeêdzie drogowym powinna byç pochylona o co najmniej 2 w kierunku zaworu wyp ywowego. 6. Komora zbiornika zainstalowanego na pojeêdzie drogowym powinna byç wyposa ona w zawór wyp ywowy stanowiàcy g ówne dolne ograniczenie pojemnoêci komory. 7. Rura wyp ywowa zbiornika instalowanego na pojeêdzie drogowym powinna byç wyposa ona w przeziernik umieszczony przed zaworem wyp ywowym. 8. Wymaganie, o którym mowa w ust. 7, nie dotyczy zbiorników zainstalowanych na pojazdach drogowych, przeznaczonych do transportu towarów niebezpiecznych PojemnoÊci zbiorników niskociênieniowego i ciênieniowego odpowiadajàce najwy szemu dopuszczalnemu poziomowi nape nienia zbiornika, w którego wn trzu panuje ciênienie atmosferyczne, po przeprowadzeniu prób ciênieniowych lub prób szczelnoêci, nie mogà zmieniaç si po obcià eniu zbiornika przez 24 godziny ciênieniem dopuszczalnym. 2. Zbiorniki niskociênieniowe i ciênieniowe powinny byç wyposa one w wywzorcowane manometry o klasie dok adnoêci co najmniej 1.

5 Dziennik Ustaw Nr Poz Zbiornik bezciênieniowy powinien byç po- àczony z atmosferà lub z systemem odsysania par albo wyposa ony w urzàdzenia zabezpieczajàce przed nadmiernym wzrostem ciênienia lub podciênienia. 2. Zbiornik bezciênieniowy wyposa ony w urzàdzenie zabezpieczajàce przed nadmiernym wzrostem ciênienia lub podciênienia albo po àczony z systemem odsysania par mo e byç wyposa ony w manowakuometry o klasie dok adnoêci co najmniej Zbiorniki posadowione na sta e w kszta cie: 1) cylindra mogà byç montowane w pozycji le àcej, przy której g ówna oê symetrii zbiornika jest równoleg a do powierzchni swobodnej cieczy zawartej w zbiorniku z odchyleniem od poziomu nie wi kszym ni 1 %; 2) cylindra, sto ka, ostros upa lub graniastos upa mogà byç zamontowane w pozycji stojàcej, przy której g ówna oê symetrii zbiornika jest prostopad a do powierzchni swobodnej cieczy zawartej w zbiorniku z odchyleniem od pionu nie wi kszym ni 3 %; 3) prostopad oêcianu lub kuli mogà byç montowane w pozycji, przy której g ówna oê symetrii zbiornika równoleg a do osi pomiarowej jest prostopad a do powierzchni swobodnej cieczy zawartej w zbiorniku z odchyleniem od pionu nie wi kszym ni 1 % Na zbiorniku jednokomorowym oraz na ka dej z komór zbiornika wielokomorowego powinny byç umieszczone w sposób trwa y i czytelny nast pujàce oznaczenia: 1) nazwa lub znak producenta; 2) numer fabryczny; 3) pojemnoêç nominalna zbiornika, wyra ona w l, dm 3 lub w m 3 ; 4) rok produkcji zbiornika; 5) nadany znak zatwierdzenia typu; 6) zastosowana metoda kalibracji. 2. Dodatkowo na ka dej z komór zbiornika wielokomorowego powinny byç umieszczone oznaczenia: 1) komory zbiornika w postaci du ej litery alfabetu polskiego; 2) pojemnoêci nominalnej komory, wyra onej w l, dm 3 lub w m Na zbiorniku bezciênieniowym przeznaczonym do pomiaru materia ów ciek ycapalnych, b dàcych substancjami, które w temperaturze 20 C i pod ciênieniem normalnym 1,013 bara (101,3 kpa) nie znajdujà si ca kowicie w stanie gazowym, powinno byç dodatkowo umieszczone oznaczenie najwy szego dopuszczalnego poziomu cieczy w zbiorniku, w mm. 4. Na zbiornikach powinny byç dodatkowo umieszczone: 1) napis bezciênieniowy w przypadku zbiorników bezciênieniowych; 2) oznaczenie najwy szego ciênienia roboczego w przypadku zbiornika niskociênieniowego; 3) oznaczenie ciênienia dopuszczalnego w przypadku zbiorników ciênieniowych; 4) oznaczenie najwy szego dopuszczalnego poziomu cieczy w zbiorniku, w mm w przypadku zbiorników niskociênieniowyc ciênieniowych. 5. Na zbiorniku wyposa onym w króçce pomiarowe oznaczenia, o których mowa w ust. 1 4, powinny byç umieszczone równie na króçcach. 6. Na zbiorniku wyposa onym w cieczowskazy oznaczenia, o których mowa w ust. 1 4, powinny byç umieszczone w miejscach widocznych na p aszczu zbiornika i obok cieczowskazów. 7. Na komorze zbiornika mo e byç umieszczona dodatkowo informacja, kiedy w zbiorniku mo na dokonywaç pomiaru obj toêci cieczy. 8. Na zbiorniku mogà byç umieszczane inne oznaczenia i informacje. 21. Zbiornik powinien byç wykonany z materia u: 1) innego ni drewno, w szczególnoêci ze stali, stopów miedzi, stopów aluminium, betonu lub tworzyw sztucznych; 2) odpornego na warunki otoczenia oraz na dzia anie cieczy, do pomiaru którycosta przeznaczony D ugoêç dzia ki elementarnej przymiarów wst gowych, sztywnyc pó sztywnych stosowanych do pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika powinna byç równa 1 mm. 2. Przymiary sztywne powinny byç wyposa one w zderzaki zaciskowe lub w zderzaki sta e. 3. Przymiary wst gowe powinny byç wyposa one w zderzaki zaciskowe. 4. Przymiary pó sztywne stosowane do pomiaru wysokoêci nape nienia sch adzalników do mleka powinny byç wyposa one w zderzaki zaciskowe lub w zderzaki sta e. 5. Przymiary wyposa one w zderzaki sta e powinny byç w sposób trwa y oznaczone numerami fabrycznymi zbiorników. 6. Przymiary pó sztywne stosowane w sch adzalnikach do mleka mogà w górnej cz Êci, poza zakresem pomiarowym, posiadaç pod u ny otwór umieszczony w osi symetrii przymiaru i przeznaczony do ich wieszania na trzpieniu pomiarowym, przy czym stycznie do najwy szego punktu kraw dzi tego otworu powinna byç wykonana kresa o gruboêci nie wi kszej ni gruboêç kres dzia ki elementarnej przymiaru i d ugo- Êci równej szerokoêci przymiaru, prostopad a do osi symetrii tego przymiaru. 7. W zakresie nieuregulowanym w ust. 1 6 przymiary wst gowe, sztywne i pó sztywne stosowane do pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika powinny spe niaç wymagania okreêlone w pkt 1 Zasadnicze wymagania dla materialnych miar d ugoêci za- àcznika nr 8 do rozporzàdzenia Ministra Gospodarki

6 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zasadniczych wymagaƒ dla przyrzàdów pomiarowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 3, poz. 27) albo posiadaç wa nà legalizacj Powierzchnia zderzaków zamocowanych na przymiarze i tworzàce jà p aszczyzny odniesienia powinny: 1) byç prostoliniowe i prostopad e do przymiaru; 2) mieç chropowatoêç R a nie wi kszà ni 0,63 µm. 2. Zderzaki sta e powinny byç zamocowane na przymiarach tak, aby przymiar po oparciu si zderzakiem o kraw dê króçca pomiarowego by oddalony nie wi cej ni o 20 mm od dna zbiornika, p ytki odniesienia lub najni szej tworzàcej zbiornika w kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej Cieczowskazy wziernikowe powinny byç wyposa one w elementy przezroczyste osadzone w ich oprawach, które sà: 1) umieszczone w otworach Êcian zbiorników albo 2) po àczone ze zbiornikiem za pomocà przewodów. 2. SzerokoÊç wziernika cieczowskazów wziernikowych powinna wynosiç co najmniej 40 mm. 3. Oprawy cieczowskazów wziernikowych, które po àczone sà ze zbiornikiem przewodami, powinny byç wyposa one w zawory odcinajàce dop yw i odp yw cieczy ze zbiornika. W dolnej cz Êci cieczowskazu powinien byç umieszczony zawór trójdro ny albo dodatkowy zawór umo liwiajàcy opró nienie cieczowskazu. 4. Pole przekroju poziomego cieczowskazu wziernikowego wyposa onego w przewody, w cz Êci oprawy i szyby, nie powinno byç mniejsze ni pole, które odpowiada Êrednicy wewn trznej rurki cieczowskazu. 5. Pole przekroju wewn trznego przewodów àczàcych oprawy cieczowskazów wziernikowyce zbiornikiem oraz zamontowanych w tych przewodach elementów nie powinno byç mniejsze ni pole przekroju poziomego cieczowskazu wziernikowego. Przewody powinny byç tak ukszta towane, aby nie zatrzymywa y p cherzy powietrza i by o mo liwe ich oczyszczenie. 6. W zbiornikach niskociênieniowyc ciênieniowych górne oprawy cieczowskazów wziernikowych wyposa onych w przewody powinny byç dodatkowo wyposa one w zawory odpowietrzajàce s u àce do opró niania tych cieczowskazów. 7. Konstrukcja cieczowskazów wziernikowych powinna umo liwiç wymian elementów przezroczystych. 8. Podzielnie cieczowskazów wziernikowych powinny: 1) spe niaç wymagania okreêlone w odr bnych przepisach dla przymiarów pó sztywnych klasy dok adnoêci I; 2) byç trwale przytwierdzone do opraw cieczowskazów wziernikowych Êci tych w kierunku szyb, uniemo liwiajàc zmian po o enia podzielni wzgl dem zbiornika bez uszkodzenia lub zniszczenia cecabezpieczajàcych. 9. Podzielnie cieczowskazów wziernikowyc jednà kresà okreêlajàcà pojemnoêç nominalnà zbiornika powinny posiadaç mo liwoêç pionowego przesuni cia w celu adiustacji pojemnoêci zbiornika do pojemnoêci nominalnej, przy czym sposób mocowania tych podzielni do opraw cieczowskazów powinien uniemo liwiaç zmian ich po o enia wzgl dem zbiornika bez uszkodzenia lub zniszczenia cecabezpieczajàcych Cieczowskazy rurkowe powinny byç wyposa one w rurki cieczowskazowe: 1) przezroczyste i cylindryczne; 2) osadzone w dolnyc górnych oprawach po àczonych na sta e ze zbiornikami; 3) o Êrednicy wewn trznej nie mniejszej ni 18 mm; 4) o d ugoêci nie wi kszej ni 1,5 m; 5) stykajàce si z uszczelkami osadzonymi w tulejach. 2. Wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, nie stosuje si w przypadku zbiorników nieizolowanych cieplnie, dla których temperatura otoczenia i cieczy w zbiorniku nie ró nià si wi cej ni o 1 C. 3. Oprawy cieczowskazów rurkowych powinny byç wyposa one w zawory odcinajàce dop yw cieczy ze zbiorników do rurek cieczowskazowych. 4. Dolne oprawy cieczowskazów powinny byç wyposa one w zawory trójdro ne albo dodatkowe zawory umo liwiajàce opró nienie rurek cieczowskazowych. 5. Przewody àczàce oprawy rurek cieczowskazowych ze zbiornikiem oraz zamontowane w tych przewodach elementy powinny mieç Êrednice wewn trzne równe co najmniej Êrednicom wewn trznym rurek cieczowskazowych. Przewody powinny byç tak ukszta towane, aby nie zatrzymywa y p cherzy powietrza i by o mo liwe ich oczyszczenie. 6. W zbiornikach niskociênieniowyc ciênieniowych górne oprawy cieczowskazów rurkowych powinny byç dodatkowo wyposa one w zawory odpowietrzajàce do opró niania rurek cieczowskazowych. 7. Konstrukcja cieczowskazów powinna umo liwiaç wymian elementów przezroczystych. 8. Podzielnie cieczowskazów wyposa onych w rurki cieczowskazowe powinny: 1) spe niaç wymagania okreêlone w odr bnych przepisach dla przymiarów sztywnych klasy dok adno- Êci I; 2) byç przytwierdzone do zbiorników w sposób uniemo liwiajàcy zmian ich po o enia wzgl dem zbiorników bez uszkodzenia cecabezpieczajàcych; 3) byç usytuowane wzgl dem rurek cieczowskazowych w sposób okreêlony w za àczniku nr 1 do rozporzàdzenia. 9. W zbiorniku wyposa onym w cieczowskaz, w którym na skutek ró nicy temperatury cieczy i otoczenia mogà powstaç ró nice mi dzy poziomem cie-

7 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 czy w zbiorniku a poziomem cieczy w cieczowskazie, nale y bezpoêrednio przed dokonaniem pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika opró niç cieczowskazy i nape niç je, za pomocà zaworów odcinajàcych, cieczà przechowywanà w zbiorniku w celu wyrównania temperatury Mierniki powinny byç zamontowane w króçcach pomiarowycbiorników w sposób zapewniajàcy niezmiennoêç ich po o enia wzgl dem tych króçców. 2. Mierniki powinny byç dobrane do zbiorników tak, aby maksymalna zmiana wartoêci wysokoêci odniesienia powsta a na skutek rozszerzalnoêci cieplnej materia u zbiorników i króçców pomiarowych w wyniku zmiany temperatury o 10 C, nie by a wi ksza ni 0,02 % jej wartoêci. 3. Mierniki powinny byç wywzorcowane przed ich zainstalowaniem w zbiornikach. 27. Element detekcji poziomu cieczy, b dàcy elementem miernika przekazujàcym informacj o wysokoêci nape nienia komory zbiornika, bezpoêrednio albo przez nadajnik, do urzàdzenia wskazujàcego miernika, powinien byç zamontowany tak, aby: 1) nie wyst powa y wzajemne zak ócenia podczas r cznego pomiaru wysokoêci nape nienia, poboru próbek cieczy lub innych operacji wykonywanych w czasie pomiaru wysokoêci nape nienia przez miernik; 2) wp yw zawirowaƒ, pràdów, turbulencji, piany, asymetrycznego podgrzewania i wiatru na detekcj poziomu cieczy by mo liwy do pomini cia, przy czym, je eli jest to konieczne, element detekcji poziomu cieczy powinien byç wyposa ony w odpowiednià os on Miernik powinien byç wyposa ony w co najmniej jedno urzàdzenie wskazujàce, które mo e byç wspólne dla kilku elementów detekcji poziomu cieczy. 2. Je eli miernik jest wyposa ony w wi cej ni jedno urzàdzenie wskazujàce, wartoêç bezwzgl dna ró nicy wskazaƒ tych urzàdzeƒ nie powinna przekraczaç 1 mm. 3. Na urzàdzeniu wskazujàcym miernika powinno byç umieszczone oznaczenie legalnej jednostki miary d ugoêci. 4. WartoÊç dzia ki elementarnej urzàdzenia wskazujàcego nie powinna byç wi ksza ni 1 mm. 5. Urzàdzenie wskazujàce powinno: 1) umo liwiaç identyfikacj ka dego z elementów detekcji poziomu cieczy oraz identyfikacj zbiornika lub komór zbiornika, w których elementy detekcji poziomu cieczy sà zainstalowane; 2) wyraênie identyfikowaç i oznaczaç wskazania miernika w ca ym obszarze wysokoêci nape nienia komory zbiornika, który nie zosta obj ty kalibracjà; 3) jednoznacznie informowaç, e wskazania mierników nie przedstawiajà rzeczywistego pomiaru, je- eli ruchome elementy detekcji poziomu cieczy mogà byç statycznie ustawiane poni ej lub powy- ej rzeczywistego poziomu cieczy w zbiorniku. 6. WartoÊç dzia ki elementarnej miernika zamontowanego w zbiorniku zainstalowanym na pojeêdzie drogowym nie powinna byç wi ksza ni 0,1 mm Do pomiaru: 1) temperatury cieczy zawartej w zbiorniku mo e byç stosowany termometr z jednym czujnikiem temperatury; 2) Êredniej temperatury cieczy w zbiorniku powinien byç stosowany termometr z wieloma czujnikami temperatury, rozmieszczonymi równomiernie w zakresie dopuszczalnego poziomu cieczy w zbiorniku. 2. W zbiorniku posadowionym na sta e termometry powinny byç usytuowane tak, aby osie icawieszenia by y pionowe i: 1) przecina y najwy szà tworzàcà zbiornika, przy czym odleg oêci osi od najbli szej dennicy zbiornika nie powinny byç mniejsze od po owy jego Êrednicy w przypadku zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej; 2) by y odleg e od Êcianek zbiornika o odleg oêç nie mniejszà ni 900 mm w przypadku zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej, prostopad oêcianu i graniastos upa stojàcego; 3) znajdowa y si w pobli u pionowych osi symetrii zbiornika w przypadku zbiorników w kszta cie ostros upa Êci tego, sto ka Êci tego lub kuli. 3. WartoÊç dzia ki elementarnej termometru nie powinna byç wi ksza ni 0,1 C. 30. Przyrzàdy do pomiaru g stoêci cieczy powinny byç instalowane w zbiorniku tak, aby: 1) nie wyst powa y zak ócenia podczas czynnoêci wykonywanych w czasie pomiaru g stoêci; 2) wp yw turbulencji cieczy, piany, asymetrycznego podgrzewania cieczy i wiatru na pomiar g stoêci cieczy by y mo liwe do pomini cia Przelicznik powinien byç wyposa ony w urzàdzenia wskazujàce umo liwiajàce w szczególnoêci odczyt: 1) obj toêci cieczy zawartej w zbiorniku w warunkach bazowych; 2) obj toêci cieczy (V t ) zawartej w zbiorniku w warunkach pomiaru; 3) wartoêci wielkoêci mierzonych przez wspó pracujàce przyrzàdy pomiarowe; 4) wszystkich wartoêci wielkoêci, które nie sà mierzone, a sà niezb dne do dokonania przeliczeƒ. 2. Je eli wp yw zmiany wielkoêci fizycznych na wynik pomiaru obj toêci cieczy w zbiorniku jest mniejszy ni 0,1 wartoêci b du granicznego dopuszczalnego przy zatwierdzeniu typu i legalizacji, to wielkoêci te nie muszà byç mierzone.

8 Dziennik Ustaw Nr Poz W celu uniemo liwienia niekontrolowanego dokonywania zmian wartoêci parametrów, które mogà wp ywaç na wynik przeliczania obj toêci cieczy w zbiorniku w warunkach pomiaru i w warunkach bazowych, dost p do oprogramowania przelicznika powinien byç zabezpieczony przed osobami nieuprawnionymi, w szczególnoêci za pomocà cecabezpieczajàcych i hase. 32. Oprogramowanie przeliczników powinno uwzgl dniaç algorytmy pozwalajàce na dokonanie przeliczeƒ obj toêci cieczy, zgodnie ze wzorami okreêlonymi w za àczniku nr 2 do rozporzàdzenia. 33. Przyrzàdy dodatkowe stanowiàce wyposa enie opcjonalne zbiornika powinny spe niaç wymagania im stawiane i posiadaç dokumenty potwierdzajàce spe nianie tych wymagaƒ. Rozdzia 3 Wymagania w zakresie charakterystyk metrologicznycbiorników pomiarowych B dy graniczne dopuszczalne zbiorników posadowionych na sta e przy zatwierdzeniu typu i legalizacji wynoszà: 1) ±0,2 % obj toêci mierzonej dla zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej, wzorcowanych metodami geometrycznymi; 2) ±0,3 % obj toêci mierzonej dla zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej, cylindra o osi g ównej pionowej albo prostopad oêcianu, graniastos upa stojàcego, ostros upa Êci tego, sto ka Êci tego, kuli, wzorcowanych metodà obj toêciowà; 3) ±0,5 % obj toêci mierzonej dla zbiorników w kszta cie kuli, wzorcowanych metodami geometrycznymi. 2. B dy graniczne dopuszczalne przy zatwierdzeniu typu i legalizacji zbiorników zainstalowanych na pojazdach drogowych wynoszà: 1) ±0,2 % obj toêci mierzonej; 2) 1/5 wartoêci b du granicznego dopuszczalnego dla pojemnoêci nominalnej komory przy sprawdzeniu ca kowitego opró nienia komory; 3) 0,3 % dawki minimalnej komory podczas sprawdzania wp ywu nachylenia zbiornika w kierunku ka dej z osi o wi cej ni 3, przy zachowaniu pochylenia zbiornika wzgl dem osi do niej prostopad ej, nieprzekraczajàcego ±0,5 od poziomu WartoÊci bezwzgl dne b dów granicznych dopuszczalnych wskazaƒ mierników oraz ró nicy wskazaƒ, przy jednym kierunku przemieszczania si poziomu cieczy, w ca ym zakresie pomiarowym sà równe wi kszej z podanych wartoêci: 1) przed zainstalowaniem ich w zbiorniku posadowionym na sta e pomi dzy dwoma dowolnymi punktami pomiarowymi: a) 0,6 mm dla zbiornika, którego maksymalna wysokoêç nape nienia komory nie przekracza 3m, b) 1 mm dla zbiornika, którego maksymalna wysokoêç nape nienia komory zawarta jest w zakresie od 3 m do 10 m, c) 2 mm dla zbiornika, którego maksymalna wysokoêç nape nienia komory przekracza 10 m; 2) po zainstalowaniu w zbiorniku posadowionym na sta e: a) 1,2 mm dla zbiornika, którego maksymalna wysokoêç nape nienia komory nie przekracza 3m, b) 0,04 % d ugoêci mierzonej, ale nie wi cej ni 3 mm dla zbiornika, którego maksymalna wysokoêç nape nienia komory zawarta jest w zakresie od 3 m do 10 m, c) 0,04 % d ugoêci mierzonej dla zbiornika, którego maksymalna wysokoêç nape nienia komory przekracza 10 m. 2. Przed zainstalowaniem miernika w zbiorniku posadowionym na sta e: 1) histereza pomiarowa miernika nie powinna przekraczaç 2 mm; 2) próg rozruchu miernika powinien byç taki, aby jego wskazanie zmienia o si co najmniej o 1 mm przy zmianie poziomu cieczy o 2 mm. 3. WartoÊç bezwzgl dna b dów granicznych dopuszczalnych ró nicy wskazaƒ pomi dzy dwoma dowolnymi punktami pomiarowymi miernika, przy jednym kierunku przemieszczania si elementu detekcji poziomu cieczy, przed jego zainstalowaniem w zbiorniku instalowanym na pojeêdzie drogowym jest równa 0,3 mm. 36. B dy graniczne dopuszczalne przyrzàdów pomiarowyc urzàdzeƒ wchodzàcych w sk ad wyposa enia zbiornika wynoszà: 1) ±2 mm dla czujników zmian g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, zainstalowanych w zbiorniku posadowionym na sta e; 2) ±0,3 C dla termometrów; 3) ±0,2 % g stoêci pobranej próbki cieczy dla przyrzàdów do pomiaru g stoêci cieczy; 4) ±0,05 % dla przeliczników; 5) ±0,1 dla urzàdzeƒ do kontroli ustawienia zbiornika zainstalowanego na pojeêdzie drogowym. Rozdzia 4 Warunki w aêciwego stosowania zbiorników 37. W zbiornikach posadowionych na sta e mierniki, termometry do automatycznego pomiaru temperatury cieczy i Êredniej temperatury cieczy oraz przyrzàdy do automatycznego pomiaru g stoêci cieczy powinny byç sprawdzane pod wzgl dem zgodnoêci z wymaganiami okreêlonymi w 35 ust. 1 pkt 2 i 36 pkt 1 4, po zainstalowaniu w zbiorniku, nie rzadziej ni co 37 miesi cy. 38. Pomiar obj toêci nie mo e byç uznany za wa ny w przypadku, gdy podczas pomiaru obj toêci

9 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 cieczy za pomocà zbiornika zainstalowanego na pojeêdzie drogowym: 1) pomiar zostanie przerwany przed jego zakoƒczeniem na skutek awarii zasilania; 2) zbiornik zmieni pozycj wzgl dem poziomu; 3) urzàdzenie do automatycznego pomiaru obj toêci ulegnie awarii B dy w u ytkowaniu zbiorników posadowionych na sta e wynoszà: 1) ±0,4 % obj toêci mierzonej dla zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej, wzorcowanych metodami geometrycznymi; 2) ±0,6 % obj toêci mierzonej dla zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej, cylindra o osi g ównej pionowej albo prostopad oêcianu, graniastos upa stojàcego, ostros upa Êci tego, sto ka Êci tego, kuli, wzorcowanych metodà obj toêciowà; 3) ±1 % obj toêci mierzonej dla zbiorników w kszta cie kuli, wzorcowanych metodami geometrycznymi. 2. B dy w u ytkowaniu dla zbiorników instalowanych na pojazdach drogowych wynoszà ±0,5 % obj toêci mierzonej Zbiorniki powinny byç stosowane do pomiaru obj toêci cieczy w zakresie od minimalnej do maksymalnej wysokoêci nape nienia. 2. Minimalna wysokoêç nape nienia dla zbiorników posadowionych na sta e powinna wynosiç co najmniej: 1) 200 mm dla zbiorników o kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej, sto ka Êci tego, ostros upa; 2) 200 mm dla zbiorników o kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej lub prostopad oêcianu, których maksymalna wysokoêç nape nienia komory zbiornika nie przekracza 3 m; 3) 500 mm dla zbiorników o kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej lub prostopad oêcianu, których maksymalna wysokoêç nape nienia komory zbiornika przekracza 3 m; 4) 500 mm dla zbiorników o kszta cie kuli. 3. Minimalna wysokoêç nape nienia dla zbiorników instalowanych na pojazdach drogowych powinna wynosiç co najmniej 200 mm. 4. Zbiorniki posadowione na sta e powinny byç stosowane do pomiaru obj toêci cieczy w dawkach nie mniejszych ni obj toêç, która w najwi kszym przekroju poziomym poszczególnycbiorników zajmuje wysokoêç: 1) 400 mm w zbiornikach o kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej, kuli, sto ka Êci tego, ostros upa; 2) 300 mm w zbiornikach o kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej lub prostopad oêcianu, których maksymalna wysokoêç nape nienia nie przekracza 3m; 3) 1000 mm w zbiornikach o kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej lub prostopad oêcianu, których maksymalna wysokoêç nape nienia przekracza 3 m. 5. Zbiorniki instalowane na pojazdach drogowych powinny byç stosowane do pomiaru obj toêci cieczy w dawkach nie mniejszych ni obj toêç, która w najwi kszym przekroju poziomym poszczególnycbiorników zajmuje wysokoêç 200 mm. 6. Wzory do obliczania obj toêci cieczy odpowiadajàcych wysokoêciom nape nienia zbiorników okreêla za àcznik nr 2 do rozporzàdzenia. Rozdzia 5 Szczegó owy zakres badaƒ i sprawdzeƒ wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej zbiorników 41. Prawna kontrola metrologiczna zbiorników posadowionych na sta e jest wykonywana w miejscu icainstalowania Dla zbiorników warunki bazowe wynoszà: 1) temperatura 15 C albo 20 C; 2) ciênienie równe ciênieniu atmosferycznemu. 2. Temperatura znamionowa u ytkowania zbiorników wynosi od 25 C do 55 C. 43. Prawna kontrola metrologiczna zbiorników powinna byç wykonywana w nast pujàcych warunkach: 1) temperatura otoczenia od 10 C do 30 C; 2) brak opadów i silnego wiatru; 3) zbiorniki powinny byç czyste; 4) powietrze znajdujàce si w zbiornikach wzorcowanych metodà geometrycznà powinno umo liwiaç przebywanie w ich wn trzu bez Êrodków ochrony dróg oddechowych; 5) przed rozpocz ciem wzorcowania nowe, nieu ytkowane zbiorniki powinny byç ca kowicie nape nione wodà, a nast pnie ca kowicie opró nione; 6) podczas wykonywania czynnoêci, o których mowa w pkt 5, mo na dokonaç sprawdzenia zmiany wysokoêci odniesienia. 44. Podczas badaƒ typu oraz podczas legalizacji jednostkowej zbiornika posadowionego na sta e nale y: 1) sprawdziç zgodnoêç dokumentacji zbiornika pomiarowego z wymaganiami okreêlonymi w 4 i 5, 6 ust. 1 i 2, 7 ust. 1 3, 8, 9 ust. 1, 10 i 11, 13 i 14, 15 ust. 1 3 i 5, 16 ust. 1 3, 17 ust. 2, 18 33, 35 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 oraz 34 ust. 2; 2) sprawdziç spe nienie wymagaƒ, o których mowa w 4 6, 7 ust. 1 3, 8, 9 ust. 1, 10 i 11, 12 ust. 1, 13 i 14, 15 ust. 1 3 i 5, 16 ust. 1 3, 17 33, 35 ust. 1 pkt 2 oraz 36 pkt 1 4; 3) dokonaç wzorcowania zbiornika z b dem nie wi kszym ni b àd graniczny dopuszczalny zbiornika przy zatwierdzeniu typu i legalizacji Podczas legalizacji pierwotnej zbiornika posadowionego na sta e nale y: 1) sprawdziç zgodnoêç wykonania zbiornika z zatwierdzonym typem;

10 Dziennik Ustaw Nr Poz ) sprawdziç spe nienie wymagaƒ, o których mowa w 4 6, 7 ust. 1 3, 8, 9 ust. 1, 10 i 11, 12 ust. 1, 13 i 14, 15 ust. 1 3 i 5, 16 ust. 1 3, 17 33, 35 ust. 1 pkt 2 oraz 36 pkt 1 4; 3) dokonaç wzorcowania zbiornika z b dem nie wi kszym ni b àd graniczny dopuszczalny zbiornika przy legalizacji. 2. Podczas legalizacji ponownej zbiornika posadowionego na sta e nale y: 1) dokonaç wzorcowania zbiornika, o którym mowa w ust. 1 pkt 3; 2) sprawdziç spe nienie wymagaƒ, o których mowa w 35 ust. 1 pkt 2 oraz 36 pkt Podczas badaƒ typu oraz podczas legalizacji jednostkowej zbiorników zainstalowanych na pojazdach drogowych nale y: 1) sprawdziç zgodnoêç dokumentacji zbiornika z wymaganiami, o których mowa w 4, 6 ust. 1 i 2, 7 ust. 4, 8 ust. 1 i 4 6, 9 ust. 2, 10 ust. 1 i 3, 11, 15 ust. 4 i 5, 16, 17 ust. 2, 18, 20 i 21, 26 28, 29 ust. 1 i 3, oraz 35 ust. 3; 2) dokonaç ogl dzin zewn trznycbiornika celem sprawdzenia spe nienia wymagaƒ, o których mowa w 4, 6 ust. 1 i 2, 7 ust. 4, 8 ust. 1 i 4 6, 9 ust. 2, 10 ust. 1 3, 11, 15 ust. 4 i 5, 16, 17 ust. 2, 18, 20 i 21, 26 28, 29 ust. 1 i 3, oraz 35 ust. 3; 3) sprawdziç spe nienie wymagaƒ, o których mowa w 6 ust. 3, 12 ust. 2, 17 ust. 1, 34 ust. 2 pkt 2 i 3, 36 pkt 5 oraz 38; 4) nape niç ka dà z komór zbiornika cieczà do maksymalnej wysokoêci nape nienia i wydaç z ka dej z komór zbiornika ciecz dawkami minimalnymi o obj toêciach okreêlonych w 40 ust. 5 w celu sprawdzenia spe nienia wymagaƒ okreêlonych w 34 ust. 2 pkt 1; 5) sprawdziç spe nienie wymagaƒ okreêlonych w 34 ust. 2 pkt 1 i 3 dla komory zbiornika w czterech pozycjach ukoênych o stanie nape nienia pomi dzy 15 % a 30 % i 70 % a 90 % pojemnoêci. 47. Podczas legalizacji pierwotnej oraz legalizacji ponownej zbiornika pomiarowego zainstalowanego na pojeêdzie drogowym nale y: 1) sprawdziç zgodnoêç wykonania zbiornika z zatwierdzonym typem; 2) nape niç ka dà z komór zbiornika cieczà do maksymalnej wysokoêci nape nienia i wydaç z ka dej z komór zbiornika ciecz dawkami minimalnymi o obj toêciach okreêlonych w 40 ust. 5 w celu sprawdzenia spe nienia wymagaƒ okreêlonych w 34 ust. 2 pkt 1; 3) sprawdziç, czy zbiornik spe nia wymagania, o których mowa w 6 ust. 3, 12 ust. 2, 17 ust. 1, 34 ust. 2 pkt 2 i 3, 36 pkt 5 oraz 38; 4) sprawdziç spe nienie wymagaƒ okreêlonych w 34 ust. 2 pkt 1 i 3 dla komory zbiornika w czterech pozycjach ukoênych o stanie nape nienia pomi dzy 15 % a30 % i70 % a90 %. 48. Wyniki wzorcowania zbiornika posadowionego na sta e, wykonane do zatwierdzenia jego typu, mogà s u yç do wykonania tablicy obj toêci badanego egzemplarza zbiornika przy jego legalizacji pierwotnej. Rozdzia 6 Sposoby i metody przeprowadzania badaƒ i sprawdzeƒ zbiorników oraz zakres informacji zawartych w icnstrukcji obs ugi Zbiorniki posadowione na sta e wzorcuje si metodà obj toêciowà albo metodà geometrycznà. 2. Metoda obj toêciowa polega na nape nianiu zbiornika wodà; w przypadku zbiornika wyposa onego w miernik zbiornik mo na nape niaç cieczà, do której jest przeznaczony. 3. Metoda geometryczna polega na: 1) pomiarach okreêlonych wymiarów zbiornika i jego wewn trznego wyposa enia; 2) dokonaniu cz Êciowego zalewu i odczytaniu wskazania wysokoêci nape nienia; 3) wyznaczeniu wypornoêci dachu p ywajàcego w przypadku zbiorników z dachem p ywajàcym. 4. Zbiorniki zainstalowane na sta e w kszta cie: 1) cylindra o osi g ównej poziomej, prostopad oêcianu, graniastos upa stojàcego, sto ka Êci tego, ostros upa i kuli nale y wzorcowaç metodà obj toêciowà; 2) w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej o pojemnoêci: a) mniejszej ni 100 m 3 nale y wzorcowaç metodà obj toêciowà, przy czym je eli kszta ty zbiornika sà regularne, mo e byç zastosowana metoda geometryczna, b) wi kszej ni 100 m 3 nale y wzorcowaç metodà geometrycznà, przy czym je eli kszta ty zbiornika sà nieregularne lub wewnàtrz zbiornika wyst pujà szkodliwe opary, mo e byç stosowana metoda obj toêciowa Podczas wzorcowania zbiornika metodà obj toêciowà: 1) powinny byç: a) zapewnione niezb dne do wzorcowania iloêci wody oraz instalacje doprowadzajàce wod do przyrzàdów kontrolnych, b) wykonane rusztowania, na których b dà ustawiane kolby metalowe lub licznik kontrolny, o ile ma to zastosowanie, c) dost pne zderzaki zaciskowe, wykonane ze stopu miedzi lub ze stopu aluminium, w przypadku stosowania przymiaru wst gowego; 2) nale y okreêliç obj toêç dawek cieczy, którymi zbiornik pomiarowy b dzie wzorcowany, przy czym w przypadku: a) zbiornika o sta ym przekroju poziomym na ca ej wysokoêci dawki cieczy powinny mieç takà obj toêç, która spowoduje zmian wysokoêci nape nienia co najmniej 200 mm, lecz nie wi kszà ni wysokoêç jednej cargi zbiornika, przy czym obj toêç ta nie mo e przekraczaç 25 % pojemnoêci zbiornika,

11 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 b) zbiornika o kszta cie cylindra o osi g ównej poziomej wzorcowania dokonuje si dawkami programowymi, c) zbiornika w kszta cie sto ka Êci tego albo ostros upa Êci tego wzorcowania dokonuje si dawkami wody, które we wzorcowanym zbiorniku odpowiadajà wysokoêci nape nienia obliczonej wed ug wzoru: h d wysokoêç dawki wody, h f wysokoêç u ytkowa zbiornika, S 1 powierzchnia najwi kszego wewn trznego poziomego przekroju zbiornika, w m 2 lub w dm 2, S n powierzchnia najmniejszego wewn trznego poziomego przekroju zbiornika, wm 2 lub w dm 2 ; obliczone obj toêci dawek mo na zaokràglaç w granicach ±10 %; 3) nale y dokonaç cz Êciowego zalewu zbiornika kolejnymi dawkami (stosujàc kolby metalowe II rz du lub kontrolny licznik obj toêci) i pomiaru wysokoêci nape nienia; 4) b àd kontrolnego licznika obj toêci nale y wyznaczyç za pomocà kolby metalowej II rz du o pojemnoêci nie mniejszej ni 500 litrów. 2. Dawki, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b, programuje si poprzez pomno enie pojemnoêci nominalnej zbiornika przez wspó czynniki dawek, przy czym powinny byç stosowane w szczególnoêci nast pujàce wspó czynniki: 0,00169; 0,00308; 0,00397; 0,00468; 0,00527; 0,00581; 0,00627; 0,01381; 0,01527; 0,01654; 0,01767; 0,01867; 0,01956; 0,03083; 0,03238; 0,03371; 0,03483; 0,04788; 0,06161; 0,06291; 0,06356; 0,06356; 0,06291; 0,06161; 0,04788; 0,03483; 0,03371; 0,03238; 0,03083; 0,01956; 0,01867; 0,01767; 0,01654; 0,01527; 0,01381; 0,00627; 0,00581; 0,00527; 0,00468; 0,00397; 0,00308; 0, Wzorcowanie zbiornika metodà geometrycznà polega na: 1) dokonaniu pomiaru: a) wymiarów geometrycznych niezb dnych do obliczenia powierzchni przekroju carg, b) wysokoêci carg, c) szerokoêci zak adek poziomych, d) gruboêci blachy u ytej do wykonania carg, e) wewn trznych urzàdzeƒ zbiornika, f) pochylenia zbiornika; 2) dokonaniu cz Êciowego zalewu zbiornika i pomiaru wysokoêci nape nienia; 3) wyznaczeniu wypornoêci dachu p ywajàcego, je eli stanowi on górne zamkni cie zbiornika. 52. Pomiary: 1) wymiarów geometrycznych niezb dnych do obliczenia powierzchni przekroju carg wykonuje si metodà obwodów zewn trznyc u yciem przymiaru wst gowego, metodà pionowej linii odniesienia albo metodà geodezyjnà; 2) wysokoêci carg wykonuje si za pomocà przymiaru wst gowego z obcià nikiem; 3) szerokoêci zak adek poziomyc gruboêci blachy wykonuje si przyrzàdami o odpowiedniej dok adnoêci posiadajàcymi Êwiadectwo wzorcowania lub okreêla si je z dokumentacji technicznej zbiornika W zale noêci od rodzaju i konstrukcji wewn trznych urzàdzeƒ zbiornika dokonuje si pomiarów, na podstawie których okreêla si : 1) powierzchni poziomego przekroju wewn trznych urzàdzeƒ zbiornika; 2) obj toêç wewn trznych urzàdzeƒ zbiornika. 2. Pomiarów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, dokonuje si, gdy przekrój poziomy wewn trznych urzàdzeƒ zbiornika jest sta y na ca ej jego wysokoêci, natomiast pomiarów, o których mowa w ust. 1 pkt 2, gdy przekrój ten nie jest sta y. 54. Obj toêç zalewu cz Êciowego zbiornika jest mierzona metodà obj toêciowà. 55. WypornoÊç dachu p ywajàcego wyznacza si metodà obj toêciowà lub na podstawie danycawartych w dokumentacji technicznej zbiornika. 56. Instrukcja obs ugi zbiornika pomiarowego powinna zawieraç: 1) zasady obs ugi: a) urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, w tym okreêlenie sposobu wykonywania pomiaru wysokoêci nape nienia komory zbiornika, b) przelicznika, c) urzàdzenia do pomiaru temperatury, w tym okreêlenie sposobu wykonywania pomiaru temperatury, d) urzàdzenia do pomiaru g stoêci, w tym okreêlenie sposobu wykonywania pomiaru g stoêci, e) wyposa enia dodatkowego zbiornika, f) urzàdzenia do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego; 2) informacj o sposobie obliczania obj toêci cieczy w zbiorniku wraz z okreêleniem odpowiednich wzorów. Rozdzia 7 Przepis koƒcowy 57. Rozporzàdzenie wchodzi w ycie po up ywie 14 dni od dnia og oszenia. 4) Minister Gospodarki: W. Pawlak 4) Niniejsze rozporzàdzenie by o poprzedzone rozporzàdzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia 15 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagaƒ metrologicznych, którym powinny odpowiadaç zbiorniki pomiarowe (Dz. U. Nr 85, poz. 800), które utraci o moc z dniem 1 stycznia 2008 r. na podstawie art. 12 pkt 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o systemie oceny zgodnoêci oraz o zmianie niektórycnnych ustaw (Dz. U. Nr 249, poz. 1834).

12 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 Za àczniki do rozporzàdzenia Ministra Gospodarki z dnia 22 stycznia 2008 r. (poz. 125) Za àcznik nr 1 SPOSÓB USYTUOWANIA PODZIELNI CIECZOWSKAZÓW RURKOWYCH WZGL DEM SZKLANYCH RUREK CIECZOWSKAZOWYCH 1 rurka cieczowskazowa, 2 podzielnia cieczowskazu rurkowego. WZORY DO OBLICZANIA OBJ TOÂCI CIECZY ODPOWIADAJÑCYCH WYSOKOÂCIOM NAPE NIENIA ZBIORNIKÓW Za àcznik nr 2 1. Obj toêci cieczy ( ) odpowiadajàce wysoko- Êciom nape nienia ( ), zawarte w zbiornikach o temperaturze p aszcza 20 C, oblicza si wed ug wzorów: 1) dla zbiorników bezciênieniowych w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem sta ym, których wysokoêç nie przekracza 3 m, prostopad o- Êcianu, graniastos upa stojàcego, cylindra o osi g ównej poziomej, kuli, ostros upa lub sto ka stojàcego: wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, V d wysokoêci nape nienia h d, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3, V g wysokoêci nape nienia h g, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3, h g (najbli szej wi kszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, h d (najbli szej mniejszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, wyra ona komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, w mm; 2) dla zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem sta ym, których wysokoêç przekracza 3 m, prostopad oêcianu, graniastos upa stojàcego, cylindra o osi g ównej poziomej, kuli, ostros upa lub sto ka stojàcego: = + ( ), wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3 /mm, komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, (najbli szej mniejszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w mm. 2. Obj toêci cieczy ( ) odpowiadajàce wysoko- Êciom nape nienia ( ), zawarte w zbiornikach bezciênieniowych w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem sta ym i wewn trznym dachem p ywajàcym lub w zbiornikach w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem p ywajàcym, o temperaturze p aszcza 20 C, w zale noêci od metody kalibracji zbiorników oblicza si wed ug wzorów:

13 Dziennik Ustaw Nr Poz ) dla < h d (bez wzgl du na metod kalibracji zbiorników): = + ( ), wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3 /mm, komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, (najbli szej mniejszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w mm; 2) dla h g : a) w przypadku sta ej masy dachu p ywajàcego zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem sta ym i wewn trznym dachem p ywajàcym lub zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem p ywajàcym kalibrowanych metodà kombinacji metod geometrycznych mi dzy sobà lub dowolnej metody geometrycznej z metodà obj to- Êciowà z uwzgl dnieniem wa enia dachu: wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, wdm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, wdm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3 /mm, komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, (najbli szej mniejszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, m masa dachu p ywajàcego, w kg, ρ c wartoêç liczbowa g stoêci cieczy zawartej w zbiorniku zmierzonej podczas u ytkowania zbiornika, w kg/dm 3, b) w przypadku zmieniajàcej si masy dachu p ywajàcego zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem p ywajàcym kalibrowanych metodà kombinacji metod geometrycznych mi dzy sobà lub dowolnej metody geometrycznej z metodà obj toêciowà z uwzgl dnieniem wa enia dachu za pomocà wody: wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, wdm 3 /mm, komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, (najbli szej mniejszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, bw Êr wartoêç liczbowa Êredniej z odleg o- Êci b 1, b 2, b 3, mierzonych od poziomu wody do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika, w dm, b Êr wartoêç liczbowa Êredniej z odleg o- Êci mierzonych od poziomu cieczy do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g boko- Êci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona podczas u ytkowania zbiorników, w dm, S d wartoêç liczbowa pola przekroju poziomego dachu p ywajàcego, w dm 2, m masa dachu p ywajàcego, w kg, ρ W wartoêç liczbowa g stoêci wody zmierzonej podczas kalibracji zbiornika, w kg/dm 3, z uwzgl dnieniem wa enia dachu za pomocà innej cieczy ni woda: wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3,

14 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3 /mm, komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, (najbli szej mniejszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, bck Êr wartoêç liczbowa Êredniej z odleg oêci b 1, b 2, b 3, mierzonych od poziomu cieczy u ywanej do wa enia dachu do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g boko- Êci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika, w dm, b Êr wartoêç liczbowa Êredniej z odleg o- Êci mierzonych od poziomu cieczy do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona podczas u ytkowania zbiorników, w dm, S d wartoêç liczbowa pola przekroju poziomego dachu p ywajàcego, w dm 2, m masa dachu p ywajàcego, w kg, ρ CK wartoêç liczbowa g stoêci cieczy u ytej do wa enia dachu podczas kalibracji zbiornika, w kg/dm 3, c) w przypadku zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem p ywajàcym kalibrowanych metodami, o których mowa w lit. d, bez uwzgl dniania wa enia dachu p ywajàcego i bez uwzgl dnienia kompensacji jego zanurzenia: V const wartoêç liczbowa sta ej obj toêci cieczy pod dnem pontonu i membranà dachu p ywajàcego zawarta w Êwiadectwie legalizacji zbiornika, w dm 3, wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, wdm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, wdm 3 /mm, (najbli szej mniejszej od ), zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, h p wartoêç liczbowa wysokoêci króçca pomiarowego znajdujàcego si na pontonie dachu p ywajàcego, mierzona od p aszczyzny wyznaczonej przez jego górnà kraw dê do p aszczyzny wyznaczonej przez najni szà kraw dê dla dna dachu p ywajàcego, h r wartoêç liczbowa wskazania przymiaru do górnej kraw dzi króçca pomiarowego pontonu dachu p ywajàcego, odczytana podczas pomiaru wysokoêci nape nienia wykonywanego z pozycji króçca pomiarowego umieszczonego na koronie zbiornika, K si wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a(h r h p ) dla szczeliny zawartej pomi dzy dachem p ywajàcym i Êcianà zbiornika, wdm 3 /mm, d) w przypadku zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem p ywajàcym kalibrowanych metodà kombinacji metod geometrycznych mi dzy sobà lub dowolnej metody geometrycznej z metodà obj toêciowà bez uwzgl dniania wa enia dachu p ywajàcego i z uwzgl dnieniem kompensacji jego zanurzenia: V const wartoêç liczbowa sta ej obj toêci cieczy pod dnem pontonu i membranà dachu p ywajàcego zawarta w Êwiadectwie legalizacji zbiornika, w dm 3, wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, wdm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a( + x Êr + x Êr h pêr ), w dm 3 /mm, K si wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a( x Êr + x Êr h pêr ) dla szczeliny zawartej pomi dzy dachem p ywajàcym i Êcianà zbiornika, w dm 3 /mm,

15 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 (najbli szej mniejszej od ), komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, h pêr wartoêç liczbowa Êredniej z okreêlonych w Êwiadectwie legalizacji zbiornika wysokoêci h p1, h p2, h p3 trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika, x Êr wartoêç liczbowa Êredniej odleg oêci x 1, x 2, x 3, mierzonych od poziomu cieczy zawartej w zbiorniku do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika przy pierwszym nape nieniu cieczà w momencie osiàgni cia p ywalnoêci dachu p ywajàcego, x Êr wartoêç liczbowa ró nicy pomi dzy Êrednià z odleg oêci mierzonych od poziomu cieczy zawartej w zbiorniku do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g boko- Êci zanurzenia dachu p ywajàcego, a wartoêcià x Êr, obliczonà podczas u ytkowania zbiornika, e) w przypadku zbiorników w kszta cie cylindra o osi g ównej pionowej z dachem p ywajàcym kalibrowanych metodà kombinacji metod geometrycznych mi dzy sobà lub dowolnej metody geometrycznej z metodà obj toêciowà z uwzgl dnieniem wa enia dachu p ywajàcego i z uwzgl dnieniem kompensacji jego zanurzenia przy u yciu wody do wa enia tego dachu: wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàcej wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj to- Êci zbiornika, w dm 3, dla przypadków opisanych w pkt 1 oraz pkt 2 lit. a e wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj to- Êci cieczy w przedziale interpolacyjnym miedzy a, zawarta w tablicy obj toêciowej zbiornika, wdm 3 /mm, (najbli szej mniejszej od ), bw Êr wartoêç liczbowa Êredniej z odleg o- Êci b 1, b 2, b 3, mierzonych od poziomu wody do górnej kraw dzi króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika, w dm, x Êr wartoêç liczbowa Êredniej odleg o- Êci x 1, x 2, x 3, mierzonych od poziomu cieczy zawartej w zbiorniku do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika przy pierwszym nape nieniu cieczà w momencie osiàgni cia p ywalnoêci dachu p ywajàcego, w dm, x Êr wartoêç liczbowa ró nicy pomi dzy Êrednià z odleg oêci mierzonych od poziomu cieczy zawartej w zbiorniku do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego a wartoêcià x Êr, obliczonà podczas u ytkowania zbiornika, w dm, S d wartoêç liczbowa pola przekroju poziomego dachu p ywajàcego, wdm 2, m masa dachu p ywajàcego, w kg, ρ w wartoêç liczbowa g stoêci wody zmierzonej podczas kalibracji zbiornika, w kg/dm 3, przy u yciu cieczy innej ni woda do wa enia dachu: wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàcej wysokoêci nape nienia, zawartej w zbiorniku w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy odpowiadajàca wysokoêci nape nienia, zawarta w tablicy obj to- Êci zbiornika, w dm 3, wartoêç liczbowa wspó czynnika przyrostu obj toêci cieczy w przedziale interpolacyjnym mi dzy a, zawarta w tablicy obj toêci zbiornika, w dm 3 /mm, (najbli szej mniejszej od ), komory zbiornika zmierzonej przy pomocy urzàdzenia do pomiaru wysokoêci nape nienia, bck Êr wartoêç liczbowa Êredniej z odleg o- Êci b 1, b 2, b 3, mierzonych od poziomu cieczy u ywanej do wa enia da-

16 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 x Êr x Êr S d m ρ CK chu do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika, w dm, wartoêç liczbowa Êredniej odleg o- Êci x 1, x 2, x 3, mierzonych od poziomu cieczy zawartej w zbiorniku do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego, obliczona przy kalibracji zbiornika przy pierwszym nape nieniu cieczà w momencie osiàgni cia p ywalnoêci dachu p ywajàcego, w dm, wartoêç liczbowa ró nicy pomi dzy Êrednià z odleg oêci mierzonych od poziomu cieczy zawartej w zbiorniku do górnych kraw dzi trzech króçców przeznaczonych do pomiaru g bokoêci zanurzenia dachu p ywajàcego a wartoêcià x Êr, obliczonà podczas u ytkowania zbiornika, w dm, wartoêç liczbowa pola przekroju poziomego dachu p ywajàcego, w dm 2, wartoêç liczbowa masy dachu p ywajàcego, w kg, wartoêç liczbowa g stoêci cieczy u ytej do wa enia dachu podczas kalibracji zbiornika, w kg/dm 3. V 0 wartoêç liczbowa obj toêci wody zawartej w kalibrowanym zbiorniku pod ciênieniem atmosferycznym, odpowiadajàca wysokoêci nape nienia komory zbiornika równej najwy szemu dopuszczalnemu poziomowi cieczy w zbiorniku, obliczona wed ug wzorów, o których mowa w ust. 1 lub 2, wdm 3, 0 wartoêç liczbowa obj toêci, jakà zaj a obj toêç wody V 0 w kalibrowanym zbiorniku pod ciênieniem dopuszczalnym, obliczona wed ug wzorów, o których mowa w ust. 1 lub 2, w dm 3, p wartoêç liczbowa ciênienia roboczego w zbiorniku podczas jego u ytkowania, w barach, p max wartoêç liczbowa ciênienia dopuszczalnego, w barach, ξ wartoêç liczbowa wspó czynnika ÊciÊliwoÊci wody w czasie kalibracji zbiornika, w 1/bar. 4. Obj toêci cieczy (V t ) zawarte w zbiornikach o temperaturze p aszcza (t p ) odpowiadajàcej temperaturze w warunkach pomiaru oblicza si wed ug wzorów: 1) dla zbiorników bezciênieniowych: V t = [1 + ß (t p 20 C)], 3. Obj toêci cieczy (V z ) odpowiadajàce wysoko- Êciom nape nienia ( ), zawarte w zbiornikach niskociênieniowych i ciênieniowych o temperaturze p aszcza 20 C, oblicza si wed ug wzoru: 2) dla zbiorników niskociênieniowyc ciênieniowych: V t = V z [1 + ß (t p 20 C)], V z k wartoêç liczbowa obj toêci cieczy zawartej w zbiorniku niskociênieniowym lub ciênieniowym w temperaturze 20 C, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy zawartej w zbiorniku niskociênieniowym lub ciênieniowym w temperaturze 20 C, obliczona wed ug wzorów, o których mowa w ust. 1 lub 2, w dm 3, wartoêç liczbowa wzgl dnej zmiany pojemnoêci zbiornika pod ciênieniem dopuszczalnym, obliczona przy kalibracji zbiornika, wed ug wzoru: V 0 0 k =, 0 V t wartoêç liczbowa obj toêci cieczy zawartej w zbiorniku o temperaturze p aszcza t p, odpowiadajàcej temperaturze w warunkach pomiaru, w dm 3, wartoêç liczbowa obj toêci cieczy zawartej w zbiorniku o temperaturze p aszcza równej 20 C, obliczona wed ug wzorów, o których mowa w ust. 1 lub 2, lub 3, wdm 3, V z wartoêç liczbowa obj toêci cieczy zawartej w zbiorniku niskociênieniowym lub ciênieniowym o temperaturze p aszcza równej 20 C, obliczona wed ug wzoru, o którym mowa w ust. 3, wdm 3, β wartoêç liczbowa wspó czynnika termicznej rozszerzalnoêci obj toêciowej materia u p aszcza zbiornika, który wynosi dla: a) stali w glowej, β = 33 x 10 6, b) stali kwasoodpornej lub nierdzewnej, β = 51 x 10 6, c) betonu, β = 35 x 10 6, d) tworzyw sztucznych, β = 25 x 10 6, e) stopów aluminium, β = 66 x 10 6, f) stopów miedzi, β = 57 x 10 6,

17 Dziennik Ustaw Nr Poz. 125 t p wartoêç liczbowa temperatury p aszcza zbiornika w warunkach pomiaru, wyra ona w C, przy czym dla zbiorników podziemnych, zbiorników naziemnyczolowanych cieplnie oraz zbiorników naziemnych posadowionych w pomieszczeniach o sta ej temperaturze przyjmuje si, e temperatura p aszczy zbiorników jest równa temperaturze cieczy t c zawartej w tycbiornikach, a dla zbiorników naziemnych nieizolowanych cieplnie, posadowionych na otwartej przestrzeni, lub zbiorników naziemnych nieizolowanych cieplnie, posadowionych w pomieszczeniach o zmiennej temperaturze, temperatur t p p aszczy zbiorników oblicza si wed ug wzoru: (7 t c ) + t A t p =, 8 t p wartoêç liczbowa temperatury p aszcza zbiornika w warunkach pomiaru, w C, t c wartoêç liczbowa temperatury cieczy zawartej w zbiorniku w warunkach pomiaru, w C, przy czym: a) przyjmuje si Êrednià temperatur cieczy, z zastrze eniem pkt 2, okreêlonà jako Êrednià z minimum trzech pomiarów dokonanych w punktach: odleg ym od den zbiorników lub ich najni szych tworzàcych nie mniej ni 1 m, odleg ym od powierzchni swobodnej cieczy nie mniej ni 1 m, le àcym w po owie wysoko- Êci mi dzy punktami, o których mowa w tiret pierwsze i drugie, b) jako Êrednià temperatur cieczy w zbiornikach mo na przyjmowaç wartoêç temperatury cieczy mierzonej w jednym punkcie le àcym w po owie wysoko- Êci nape nienia zbiorników, w nast pujàcych przypadkach: w zbiornikach o pojemno- Êciach nominalnych mniejszych ni 1000 m 3 lub w których najwy szy dopuszczalny poziom nape nienia nie przekracza 3 m, w zbiornikach, w których najwy szy dopuszczalny poziom nape nienia przekracza 3 m, a poziom cieczy w tych zbiornikach jest mniejszy ni 3m, w zbiornikach wyposa onych w mieszad a lub inny system recyrkulacji cieczy lub w których ró nice temperatur cieczy w nicawartej pomi dzy punktami bliskimi dna i punktami bliskimi powierzchni swobodnych cieczy nie sà wi ksze ni 1 C, c) pomiar temperatury cieczy powinien byç dokonywany wewnàtrz zbiorników w miejscach najdalej, jak tylko to mo liwe, odleg ych od urzàdzeƒ zamontowanych wewnàtrz zbiorników, które mog yby mieç wp yw na wskazania pomiaru temperatury w wyniku bezpo- Êredniego nagrzewania czy turbulencji cieczy w miejscu tego pomiaru, a w przypadku zbiorników naziemnych posadowionych na otwartej przestrzeni w miejscach najmniej nara onych na dzia anie promieni s onecznych, t A wartoêç liczbowa temperatury otoczenia, w C. 5. Obj toêç (V 15 ) ropy naftowej oraz produktów naftowych, dla których wartoêç g stoêci w temperaturze 15 C zawiera si w zakresie od 650 kg/m 3 do 1074 kg/m 3, zwanych dalej produktami, w zbiorniku w temperaturze bazowej równej 15 C, okreêla si wed ug wzoru: V 15 = VCF V t, VCF V t wspó czynnik korekcji obj toêci okreêlany na podstawie Êredniej temperatury i g sto- Êci produktu, w oparciu o tablice przeliczeniowe dla przetworów naftowych okreêlone w normach PN-ISO 91-1:1999 i PN-ISO 91-1:1999/Ap 1:1999, obj toêç produktu zawartego w zbiorniku obliczona w sposób, o którym mowa w ust. 4 pkt 1 lub 2, w dm Obj toêç (V 15 ) estrów metylowych wy szych kwasów t uszczowych, dla których wartoêç g stoêci w temperaturze 15 C zawiera si w zakresie od 860 kg/m 3 do 900 kg/m 3, zwanych dalej estrami, w zbiorniku w temperaturze bazowej równej 15 C, okreêla si wed ug wzoru: ρ t t V t V 15 = (ρ t /(ρ t + 0,723 (t 15 C))) V t, wartoêç liczbowa g stoêci estru w temperaturze t w warunkach pomiaru, w kg/m 3, wartoêç liczbowa temperatury estru zawartego w zbiorniku w warunkach pomiaru, w C, obj toêç estru zawartego w zbiorniku obliczona w sposób, o którym mowa w ust. 4 pkt 1 lub 2, w dm 3.