PROJEKT ZIELENI NA TERENIE OBEJMUJĄCYM ROZBUDOWĘ SZKOŁY W DĄBRÓWCE

Transkrypt

1 PROJEKT ZIELENI NA TERENIE OBEJMUJĄCYM ROZBUDOWĘ SZKOŁY W DĄBRÓWCE OPIS PROJEKTU Projekt zieleni przy rozbudowywanej części szkoły w Dąbrówce przewiduje wykonanie zieleni łatwej w utrzymaniu, trwałej i odpornej. W większości są to drzewa : sosna pospolita - 49 sztuk - sadzone w naturalnych układach, tak aby projektowana przestrzeń nabrała lekkości, platan klonolistny 3 sztuki - sadzony soliterowo, jako podkreślenie miejsc spotkań oraz 14 sztuk platana klonolistnego w odmianie 'Alphen's Globe' w części parkingowej. W części wejściowej zastosowano nasadzenia z traw - nawiązujące do istniejących rabat przed wejściem do użytkowanego już budynku szkoły oraz z liliowców - roślin nadających lekkości przestrzeni a zarazem trwałych i niewymagających specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Przy ogrodzeniu od strony parkingu zastosowano piętrowe nasadzenia naturalistyczne. Składają się one z wysokich krzewów osiągających do 4 metrów wysokości oraz niższych dochodzących maksymalnie do 2 metrów. Nasadzenia te będą pełnić funkcję izolacyjną. W ich skład wchodzą m.in. gatunki rodzime, których dodatkowym atutem są owoce przyciągające ptaki. Wzdłuż płotu przy ul. Malinowej zastosowano powojniki, które odizolują teren placu zabaw od ulicy. ZESTAWIENIE POWIERZCHNI Powierzchnie trawnik : 4350 m2 rabaty bylinowe : 356 m2 SPECYFIKACJA MATERIAŁÓW POTRZEBNYCH DO WYKONANIA PROJEKTU ZIEMIA Do zaprawy dołów pod drzewa, krzewy, pnącza oraz na rabaty bylinowe należy zastosować ziemię urodzajną. W zależności od miejsca pozyskania, powinna posiadać następujące cechy: ziemia rodzima powinna być zdjęta przed rozpoczęciem robot budowlanych i zmagazynowana w pryzmach nie przekraczających 2 m wysokości; rodzajem ziemi urodzajnej jest humus (wierzchnia warstwa gleby zawierająca min. 2 % części organicznych) ziemia pozyskana w innym miejscu i dostarczona na plac budowy nie może być zagruzowana, przerośnięta korzeniami, zasolona lub zanieczyszczona chemicznie. ZABEZPIECZENIE DRZEW Każde drzewo liściaste należy zamocować do trzech palików o długości 250 cm i średnicy 8 cm. Paliki połączone będą trzema pół-palikami o długości 50 cm i średnicy 8 cm. Drzewo przywiązane zostanie do palików taśmą ogrodniczą (2,5 m na drzewo). Pień drzew liściastych należy zabezpieczyć samo zamykającą osłonką która owija się samoczynnie wokół pnia i rozszerza się wraz ze wzrostem jego obwodu. Osłonka powinna być ażurowa, by zapewnić dobrą cyrkulację powietrza. Drzewa należy sadzić do dołów o wymiarach 0,7m x 0,7m x 0,7m, Doły wypełniamy żyzną ziemią. Po posadzeniu drzewa, teren wokół pnia o średnicy 1 m ściółkujemy warstwą grubości 5 cm przekompostowanej kory sosnowej o frakcji

2 10-30 mm. MATERIAŁY POTRZEBNE DO SADZENIA KRZEWÓW Wysokie krzewy sadzimy w doły o wymiarach 50cm x 50cm x 50 cm, doły wypełniamy żyzną ziemią, teren wokół o średnicy 1 m ściółkujemy warstwą grubości 5 cm przekompostowanej kory sosnowej o frakcji mm. Niskie krzewy sadzimy w doły o wymiarach 30cm x 30cm x 30 cm, doły wypełniamy żyzną ziemią, teren wokół o średnicy 1 m ściółkujemy warstwą grubości 5 cm przekompostowanej kory sosnowej o frakcji mm. MATERIAŁY POTRZEBNE DO WYKONANIA RABAT BYLINOWYCH Byliny (trawy i liliowce) sadzone będą na rabatach wypełnionych na 20 cm głębokości żyzną ziemią. Ziemia przykryta zostanie agrowłókniną czarną:p 50. Po posadzeniu roślin na rabatę wysypana zostanie przekompostowana kora sosnowa o frakcji mm warstwą grubości 5 cm. MATERIAŁY POTRZEBNE DO SADZENIA PNĄCZY Pnącza sadzimy w doły o wymiarach 60cm x 60cm x 60cm. Na spód nasypujemy 10 cm warstwę żwiru. Resztę dołu wypełniamy żyzną ziemią. Tak przygotowany dół zabezpieczamy impregnowanym rollborderem sosnowym o wysokości 30 cm. Rollborder wkopujemy do połowy wysokości na granicy przygotowanego dołu. Rollborder ma uchronić pnącza przed ewentualnym uszkodzeniem przy koszeniu trawy. ZESTAWIENIE MATERIAŁÓW materiał ilość jednostka do sadzenia drzew liściastych : paliki do mocowania drzew 250 cm; śr 8 51 szt. pół paliki 50 cm ; śr 8 51 szt. taśma mocująca 43 mb osłonka 17 szt. do sadzenia drzew wszystkich : żyzna ziemia 22 m3 kora sosnowa 2,6 m3 do sadzenia krzewów : żyzna ziemia 2,8 m3 kora sosnowa 1,5 m3 do wykonania rabat : żyzna ziemia 71 m3 włóknina P m3 kora sosnowa 18 m3 do sadzenia pnączy : Żwir 0,036m3/roślinę 0,8 m3 żyzna ziemia 0,18 m3/ roślinę 4,1 m3 Rollborder 1,8 m dł / roślinę 41,4 mb

3 SPECYFIKACJA MATERIAŁU ROŚLINNEGO DRZEWA I KRZEWY Sadzonki powinny być właściwie oznaczone (nazwa łacińska, forma, wybór, wysokość pnia). Sadzonki powinny być prawidłowo uformowane i charakteryzować się następującymi cechami: pąk szczytowy przewodnika powinien być wyraźnie uformowany, przyrost poprzedniego roku powinien wyraźnie i prosto przedłużać prosty przewodnik, system korzeniowy powinien być skupiony i prawidłowo rozwinięty (na korzeniach szkieletowych występują liczne korzenie drobne), u roślin sadzonych z bryłą korzeniową, bryła powinna być prawidłowo uformowana i nie uszkodzona, pędy korony u drzew i krzewów nie powinny być przycięte, chyba że jest to cięcie formujące, pędy boczne korony drzewa powinny być równomiernie rozmieszczone, blizny na przewodniku powinny być dobrze zarośnięte, Wady niedopuszczalne drzew: silne uszkodzenia mechaniczne roślin, odrosty podkładki poniżej miejsca szczepienia, ślady żerowania szkodników, oznaki chorobowe, zwiędnięcie i pomarszczenie kory na korzeniach i częściach naziemnych, martwice i pęknięcia kory, uszkodzenie pąka szczytowego przewodnika, dwupędowe korony drzew formy piennej, uszkodzenie lub przesuszenie bryły korzeniowej, złe zrośnięcie odmiany szczepionej z podkładką. Drzewa zastosowane w projekcie lp Ilość. Nazwa łacińska Nazwa polska sztuk 1 Pinus sylvestris Sosna pospolita 49 2 Platanus x hispanica Platan klonolistny 3 3 Platanus x hispanica 'Alpen's Globe' Platan klonolistny odm. 14 pojemnik Bryła + siatka druciana Bryła + siatka druciana Bryła + siatka druciana Wysokość 125/150 obwód pnia

4 Krzewy zastosowane w projekcie Lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Ilość sztuk pojemnik Wysokość / szerokość Krzewy wysokie 1 Viburnum opulus Kalina koralowa 5 C Syringa vulgaris ' Kathrine Havemayer' Lilak pospolity odm. 3 C Hydrangea paniculata 'Kyushu' Hortensja bukietowa odm. 3 C Syringa vulgaris ' Mme Lemoine' Lilak pospolity odm. 3 C Sambucus nigra 'Laciniata' Bez czarny odm. 3 C7, Krzewy niskie 6 Hydrangea serrata 'Intermedia' Hortensja piłkowana odm. 8 C 7, Viburnum opulus 'Compactum' Kalina koralowa odm. 7 C Syringa mayeri 'Palbin' Lilak meyera odm. 6 C BYLINY Wymagania ogólne: Dostarczone sadzonki bylin powinny być oznaczone etykietką z nazwą łacińską, rośliny powinny być dojrzałe technicznie, tzn. nadające się do wysadzenia, jednolite w całej partii, zdrowe i niezwiędnięte, pokrój roślin, barwa kwiatów i liści powinny być charakterystyczne dla gatunku i odmiany, bryła korzeniowa powinna być dobrze przerośnięta korzeniami, wilgotna i nieuszkodzona, rośliny powinny być dostarczone w skrzynkach lub doniczkach, rośliny w postaci rozsady powinny być wyjęte z ziemi na okres możliwie jak najkrótszy, najlepiej bezpośrednio przed sadzeniem, do czasu wysadzenia rośliny powinny być ocienione, osłonięte od wiatru i zabezpieczone przed wyschnięciem. Niedopuszczalne wady: zwiędnięcie liści i kwiatów, uszkodzenie pąków kwiatowych, łodyg, liści i korzeni, oznaki chorobowe,

5 ślady żerowania szkodników. Trawy zastosowane w projekcie lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Ilość sztuk pojemnik 1 Miscantus sinensis Morning Light Miskant chiński odm. 55 C2 2 Pennisetum alopecuroides Rozplenica japońska 389 C2 3 Imperata cylindrica "Red Baron" Imperata cylindryczna 569 P14 Liliowce zastosowane w projekcie lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Ilość sztuk pojemnik 1 Hemerocallis hybrida "Stella de Oro" Liliowiec ogrodowy odm. 646 P11 2 Hemerocallis fulva Liliowiec rdzawy 174 P11 PNACZA Wymagania ogólne: Pnącza powinny być w doniczkach lub pojemnikach. Każda roślina musi być przywiązana do bambusowego palika, w przeciwnym razie może zmienić charakter wzrostu na płożący lub ulec złamaniu. Rośliny powinny mieć dobrze rozwinięty systemem korzeniowy. Pnącza muszą mieć minimum 2, silne, zdrewniałe u podstawy pędy, wyrastające do 10 cm od podstawy. Niedopuszczalne wady: zwiędnięcie liści i kwiatów, uszkodzenie pąków kwiatowych, łodyg, liści i korzeni, oznaki chorobowe, ślady żerowania szkodników. Pnącza zastosowane w projekcie lp. Nazwa łacińska Nazwa polska Ilość sztuk pojemnik 1 Clematis 'Pamela Jackman' ( gr. Atragene) Powojnik 'Pamela Jackman' 13 P11 2 Clematis 'Bill Mackenzie' (gr. Tangutica) Powojnik 'Bill Mackenzie' 10 P11

6 TRAWNIK Z SIEWU Gotowa mieszanka traw powinna mieć oznaczony procentowy skład gatunkowy, klasę normę wg której została wyprodukowana, zdolność kiełkowania. TRANSPORT I PRZECHOWYWANIE ROŚLIN Szczególną uwagę należy zwrócić już w szkółce i podczas transportu na zabezpieczenie systemu korzeniowego i pędów przed uszkodzeniami. Wszelkie uszkodzenia i złamania powinny być oczyszczone a rany zabezpieczone odpowiednim środkiem. Rośliny kopane z bryłą korzeniową - drzewa rosnące w polu powinny być wykopane z odpowiednią bryłą korzeniową. System korzeniowy należy przenosić z substratem, w którym rosła roślina i starannie opakować odpowiednim materiałem. Bryła korzeniowa powinna być nienaruszona, wolna od chwastów i starannie zabezpieczona do momentu zakończenia sadzenia. Rośliny kopane z gołym korzeniem - powinny być to rośliny przynajmniej dwukrotnie przesadzane w cyklu produkcyjnym z dobrze ukształtowanym systemem korzeniowym. Rośliny należy wykopać tak, by zachować strukturę systemu korzeniowego (również drobne korzenie). Korzenie muszą być zabezpieczone od momentu wykopania roślin w szkółce do czasu sadzenia. W tym czasie korzenie należy zabezpieczyć przed wyschnięciem i przemrożeniem poprzez zadołowanie, okrycie słomą lub innym odpowiednim materiałem. Rośliny z uprawy kontenerowej - rośliny powinny rosnąć przynajmniej jeden, pełny sezon wegetacyjny w kontenerach, z których będą sadzone, mieć dobrze wykształcony, ale nie przerośnięty system korzeniowy i prawidłowo rozwiniętą część naziemną. Przerośnięty, zbyt zagęszczony system korzeniowy należy przed posadzeniem odpowiednio rozluźnić. Przed sadzeniem rośliny w kontenerach należy dobrze nawodnić. Czas pomiędzy wykopaniem materiału roślinnego a jego posadzeniem powinien być skrócony do minimum. Należy dopilnować, aby materiał zapakowany w szkółce nie przesechł podczas transportu Jeżeli rośliny nie mogą być posadzone w dniu ich dostarczenia materiał powinien być odpakowany i przechowywany w następujący sposób: rośliny w kontenerach powinny być przechowywane w miejscu zacienionym z możliwością podlewania; wszystkie inne powinny być zadołowane lub korzenie powinny zostać obsypane substratem i być przechowywane w ocienionym miejscu. SADZENIE MATERIAŁU ROŚLINNEGO SADZENIE SADZENIE DRZEW Przygotowanie podłoża dla sadzenia drzew. Przed przystąpieniem do sadzenia konieczne jest usunięcie gruzu, zanieczyszczeń po budowie. Przed przystąpieniem do sadzenia glebę należy przygotować i uprawić. Do najważniejszych czynności związanych z przygotowaniem gleby należy stworzenie odpowiedniej struktury i dostarczenie materiału organicznego. Dołki należy zaprawić ziemią urodzajną. Terminy sadzenia

7 drzewa i krzewy uprawiane w pojemnikach - cały sezon wegetacyjny (z zapewnieniem obfitego podlewania po posadzeniu) drzewa z bryłą korzeniową lub "gołym korzeniem" - termin wiosenny (15.III-15.IV ) lub jesienny (15.X-15.XI) Warunki podczas sadzenia roślin Sadzenie powinno odbywać się w chłodne, wilgotne dni. Sadzenie należy wstrzymać jeżeli warunki zewnętrzne mogą niekorzystnie odbić się na wzroście roślin lub powodują degradację gleby. Należy unikać warunków, które utrudniają przyjęcie się roślin jak: zalane doły przeznaczone do sadzenia, zbite podłoże, stagnująca woda w miejscach sadzenia, mocno zamarznięta ziemia, długotrwałe, silne, mroźne wysuszające wiatry itp. Techniki sadzenia drzew Drzewa sadzimy w dołach o wymiarach 0,7m x 0,7m x 0,7m, Doły wypełniamy żyzną ziemią z dodatkiem kompostu. Głębokość trzeba dostosować tak, aby roślina znalazła się na tej samej głębokości, na jakiej rosła w szkółce. Zbyt głębokie lub płytkie posadzenie może utrudnić przyjęcie i wzrost roślin. Doły powinny być wykopane przed przywiezieniem roślin, aby nadmiernie nie przesuszać korzeni. Podczas kopania dołu nie należy mieszać warstwy urodzajnej z podglebiem.każdą z tych warstw należy usypać na osobny kopczyk. Przed posadzeniem należy zadbać o elementy podtrzymujące np.: wbić pale, do których będą przywiązane rośliny. Złamane i uszkodzone korzenie należy obciąć ostrym sekatorem. Nie można dopuścić do przesuszenia bryły korzeniowej. Po umieszczeniu rośliny w dole korzenie należy zasypać sypką ziemią, w celu równomiernego zasypania korzeni. Na spód należy nasypać warstwę urodzajną, a na wierzch warstwę podglebia. Po zasypaniu połowy należy ziemię przydeptać. Następnie należy dołek zasypać i uformować miskę wokół rośliny oraz podlać wodą ( ok.10 l ). Teren wokół rośliny należy ściółkować 5 cm warstwą kory. Sadzone drzewa należy zabezpieczyć przed podgryzaniem przez zwierzęta poprzez zamontowanie osłonki zabezpieczającej dopasowującej się do pnia (samozamykająca - owija się samoczynnie wokół pnia) i rozszerzającej się wraz ze wzrostem jego obwodu. Osłonka jest ażurowa, co zapewnia dobrą cyrkulację powietrza wokół pnia. Wykonana jest z tworzywa sztucznego. SADZENIE KRZEWÓW Wymagania dotyczące sadzenia krzewów są następujące: przed posadzeniem roślin należy teren oczyścić z pozostałości pobudowlanych, krzewy wysokie sadzimy w doły o wymiarach 0,5m x 0,5 m x 0,5m. Doły wypełniamy żyzną ziemią z dodatkiem kompostu Roślinę umieszczamy na głębokości podobnej do tej na jakiej rosła w szkółce/w pojemniku. krzewy niskie sadzimy w doły o wymiarach 0,3m x 0,3 m x 0,3m. Doły wypełniamy żyzną ziemią z dodatkiem kompostu. Roślinę umieszczamy na głębokości podobnej do tej na jakiej rosła w szkółce/w pojemniku. rośliny rozmieszcza się na podstawie dokumentacji projektowej. Rośliny powinny być usytuowane w pozycjach i ilości wskazanej na rysunku oraz powinny być rozmieszczone równomiernie i dopasowane kształtami tak aby uzyskać określony efekt, sadzenie należy przeprowadzić niewielkimi partiami. po posadzeniu roślin należy ugnieść ziemie wokół posadzonych roślin,

8 po posadzeniu krzewy należy obficie podlać (minimum 5 l wody/roślinę) SADZENIE TRAW OZDOBNYCH I LILIOWCY Przed sadzeniem traw ozdobnych podłoże należy wymienić na głębokość 20 cm na żyzną ziemię z dodatkiem kompostu, następnie ziemię trzeba wyrównać a po wzejściu chwastów - odchwaścić. Na przygotowaną ziemię nakładamy agrowłókninę. W miejscu sadzenia roślin nacinamy włókninę na krzyż wybieramy ziemię i sadzimy roślinę na wysokość taką na jakiej rosła w pojemniku. Po posadzeniu rośliny należy obficie podlać a następnie ziemię wokół nich wyściółkować pięciocentymetrową warstwą przekompostowanej kory. SADZENIE PNĄCZY Powojniki uprawiane w pojemnikach można sadzić przez cały sezon wegetacji (IV-XI). W miejscu sadzenia należy wykopać dół o wymiarach 60 x 60 x 60 cm. Jego ściany nie powinny być gładkie (zwłaszcza gdy gleba jest ciężka gliniasta), dobrze jest ponacinać je łopatą. Na dnie dołu umieszczamy warstwę (10 cm) żwiru. Wypełniamy dół dobrą ziemią. Powojniki botaniczne z grupy Atragene i grupy Tangutica zastosowane w projekcie sadzimy 1 cm głębiej niż rosły dotychczas. Glebę dookoła posadzonej rośliny udeptujemy (z wyczuciem), a następnie silnie podlewamy. Chcąc wzmocnić rośliny, po ich posadzeniu można pędy płasko położyć na ziemi, unosząc do góry tylko 1/3 wierzchołkową część pędu. Położone pędy obsypujemy korą lub kompostem, co powoduje ich ukorzenienie się i wyrośnięcie ze śpiących pąków licznych pędów. ZAKŁADANIE TRAWNIKA Z SIEWU Wymagania dotyczące wykonania robót związanych z trawnikami są następujące: teren pod trawniki musi być oczyszczony z gruzu i zanieczyszczeń, przy zakładaniu trawników na gruncie rodzimym krawężnik powinien znajdować się 2 do 3 cm nad terenem, teren powinien być wyrównany i wyprofilowany, trawniki na projektowanym terenie zostaną założone na 10 cm warstwie ziemi urodzajnej, która nie powinna zawierać więcej aniżeli 20% materii organicznej, rozścieloną ziemię urodzajną 10 cm należy wzbogacić w nawozy mineralne (np. azofoskę, dawka 5 kg/100m2) i wymieszać nawóz z ziemią, przed siewem nasion traw, ziemię należy wałować wałem gładkim, a potem wałem - kolczatką lub zagrabić, siew powinien być dokonany w dni bezwietrzne, okres siania - termin zakładania trawnika należy przewidzieć na późne lato (przełom VIII/IX) lub wczesną jesień, ewentualnie drugi termin wiosnę (od 15 IV do 15 V), nasiona traw wysiewane są w ilości od 1 do 4 kg na 100 m2 w celu równomiernego wysiew nasion należy użyć siewnika do trawy, przykrycie nasion - przez przemieszanie z ziemią grabiami lub wałem kolczatką, po wysiewie nasion ziemia powinna być wałowana lekkim wałem w celu ostatecznego wyrównania i stworzenia dobrych warunków dla podsiąkania wody. Jeżeli przykrycie nasion nastąpiło przez wałowanie kolczatką, można nie stosować wału gładkiego,

9 po wysianiu nasiona powinny znaleźć się na głębokości cm pod powierzchnią ziemi. PIELĘGNOWANIE MATERIAŁU ROŚLINNEGO DRZEWA I KRZEWY Jednym z podstawowych czynności jest ograniczanie strat wilgotności. Jeżeli po posadzeniu jest mało opadów należy przystąpić do podlewania roślin. W utrzymywaniu wilgotności gleby może pomóc ściółkowanie. Ważnym zabiegiem jest też odchwaszczanie i zwalczanie chwastów, dlatego niezmiernie istotnym jest oczyszczenie gleby jeszcze przed posadzeniem roślin, unikanie niepewnych kompostów. Dopuszczane jest ewentualnie stosowanie preparatów chwastobójczych. Pielęgnacja w pierwszym roku po posadzeniu polega na: podlewaniu, (nowo posadzone drzewa i krzewy powinny być nawadniane 3 razy w tygodniu w ciągu dwóch pierwszych tygodni po posadzeniu a następnie co tydzień lub dwa przez pierwszy sezon wegetacji), utrzymaniu przepuszczalnej wierzchniej warstwy ziemi wokół drzew i krzewów, odchwaszczaniu ziemi, uzupełnianiu ściółki, usuwaniu odrostów korzeniowych kontrolowaniu chorób i szkodników, poprawy struktury i wyglądu drzew i krzewów, poprawianiu mis pod drzewami, wymianie uschniętych i uszkodzonych drzew i krzewów, wymianie zniszczonych palików i wiązadeł, kształtowanie poprzez cięcia, w taki sposób aby nie tracić kształtu i rzeczywistego pokroju drzewa, utrzymanie korony drzewa w formie przewodnikowej, przycięciu złamanych, chorych lub krzyżujących się gałęzi (cięcia pielęgnacyjne i formujące), leczeniu uszkodzeń, wykonywaniu cięć sanitarnych, korygujących, prześwietlających, formujących i odmładzających, cięcia odmładzające krzewów, których gałęzie wykazują małą żywotność, słaby przyrost, oraz powodują niepożądane zagęszczenie, (zbyt duże rozmiary krzewów). Zabieg odmładzania można przeprowadzać na krzewach rosnących w warunkach normalnego oświetlenia, z odpowiednim nawożeniem i podlewaniem; zmusza on rośliny do rozwoju nowych, silniejszych gałęzi; cięcia żywopłotów nieformowanych usuwanie starych nieforemnych zgrubiałych gałęzi, skracanie gałęzi, aby nie tracić pokroju nasadzenia w płaszczyźnie; Pielęgnacja jesienna krzewów okrywowych Zaleca się stosowanie metod kompostowania powierzchniowego pod krzewami okrywowymi: pozostawianie opadłych liści (zaprzestanie ich wygrabiania na zimę) przykrycie liści kilkucentymetrową warstwą kory dostosowaną do grubości warstwy liści, rozrzucenie na powierzchni starteru do kompostu (zalecany bakteryjny),

10 Postępując w ten sposób można zmniejszyć ilość wykorzystywanego na wiosnę nawozu, o ile zgodę wyrazi Zamawiający. TRAWY OZDOBNE Trawy, z wyjątkiem podlewania podczas okresu suszy nie potrzebują dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych. Rzadko kiedy atakowane są przez choroby czy szkodniki. W okresie wiosny możemy wokół nich rozłożyć kompost, ewentualnie rozsypać wieloskładnikowy nawóz mineralny, zastosujmy jednak dawkę przynajmniej o połowę mniejszą, niż zaleca producent. Jeżeli rośliny rosną dobrze, to ich zasilanie nawozem jest zdecydowanie zbędne. Rośliny przenawożone są wybujałe, gorzej zimują, pokładają się, przez co tracą swój naturalny pokrój. Do końca marca, zanim jeszcze trawa rozpocznie swój wzrost przycinamy zeschnięte liście. Gatunki, które są zimozielone nie wymagają przycinania. LILIOWCE Młode liliowce w czasie suszy wymagają podlewania. Starsze rośliny dobrze sobie radzą mimo braku wody, ze względu na rozbudowany i głęboki system korzeniowy. Nawożenie - Liliowce mają bardzo mocno rozbudowany system korzeniowy, dzięki któremu pobierają składniki pokarmowe z głębokich warstw gleby. Są też bardzo tolerancyjne, a jeśli rosną na glebach żyznych nie wymagają częstego nawożenia. W przypadku gleb lekkich i ubogich w czasie sezonu wystarczy dwukrotne nawożenie nawozem wieloskładnikowym: wiosną - o większej zawartości azotu, późnym latem - o większej zawartości potasu i fosforu, które to pierwiastki zwiększą mrozoodporność oraz przyczynią się do bujniejszego kwitnienia w przyszłym roku. PNĄCZA Clematis 'Pamela Jackman' z grupy Atragene nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Po posadzeniu roślin należy dopilnować odpowiedniego nawodnienia, tak aby nie dopuścić do przesuszenia roślin. Nie wymaga cięcia. Gdy nadmiernie się rozrośnie można go przyciąć tuż po okresie kwitnienia. Clematis 'Bill MacKenzie' z grupy Tangutica może być na wiosnę przycinany. Co kilka lat powinien być silnie przycięty w celu odmłodzenia. TRAWNIKI Pielęgnowanie młodego trawnika z siewu sprowadza się do koszenia, nawadniania, zasilania i odchwaszczania. Pierwsze koszenie należy przeprowadzić gdy trawa ma ok.10 cm, przy czym skracamy ją o połowę. Pomaga to odpowiedniemu rozrośnięciu się trawy. W kolejnych koszeniach trawnika z siewu trawę redukujemy o 3 cm Do koszenia używamy ostrych narzędzi zazwyczaj kosiarek. Ważne jest regularne koszenie, gdyż to gwarantuje dobry wygląd trawnika. Dodatkowo co 3-4 koszenia powinno się nawozić. Po każdym koszeniu powinno się wygrabiać suche liście a w okresie suszy odpowiednio nawadniać. W celu zagęszczenia trawnika można także okresowo przeprowadzać aerację wgłębną