Częstość zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci z zakażeniem układu oddechowego

Transkrypt

1 Family Medicine & Primary Care Review 20,, : 58 2 Copyright by Wydawnictwo Continuo PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS Częstość zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci z zakażeniem układu oddechowego PL ISSN The frequency of Chlamydophila pneumoniae infection in children with respiratory infection IRENA CHOROSZY-KRÓL A, G, MAGDALENA FREJ-MĄDRZAK B, C, MARTYNA HOBER D, E, DOROTA TERYKS-WOŁYNIEC F Zakład Nauk Podstawowych Wydziału Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej we Wrocławiu Kierownik: prof. dr hab. med. Irena Choroszy-Król A przygotowanie projektu badania, B zbieranie danych, C analiza statystyczna, D interpretacja danych, E przygotowanie maszynopisu, F opracowanie piśmiennictwa, G pozyskanie funduszy Streszczenie Wstęp. Zbadano częstość zakażeń chlamydiofilami u dzieci z zakażeniem układu oddechowego w poszczególnych miesiącach oraz w zależności od wieku, płci, rozpoznania i objawów klinicznych zakażenia. Materiał i metody. Przedmiotem badań były wymazy z tylnej ściany gardła i/lub spod nagłośni, pochodzące od 718 dzieci w wieku od 8 miesięcy do 18 lat. Grupę badaną stanowili pacjenci hospitalizowani w Akademickim Szpitalu Klinicznym Akademii Medycznej we Wrocławiu na różnych oddziałach oraz leczeni ambulatoryjnie. Badania wykonano techniką immunofluorescencji pośredniej za pomocą testu Chlamydia Cel PN-IFT, test firmy Cellabs, oraz mikroskopu fluorescencyjnego firmy Olympus.. Zakażenia chlamydiofilami w wymazach z gardła wykryto u 291 spośród 718 ogółu dzieci (40,5%), w tym u 42,1% dziewczynek i u 9% chłopców. Najwyższy odsetek zakażonych stwierdzono w grupie wiekowej 10 lat (54,2%), a najniższy w grupie 8 miesięcy 5 lat (,1%). U dzieci z rozpoznaniem kaszlu z wydzieliną stwierdzono,% zakażeń. Wnioski. Grupę kliniczną, w której wykazano najwięcej wyników dodatnich, stanowią dzieci z rozpoznaniem kaszlu, któremu towarzyszyła wydzielina. Słowa kluczowe: Chlamydophila pneumoniae, dzieci, zakażenia. Summary Background. The authors assessed the incidence of chlamydophila infections in children with RTI in each month and depending on age, gender, diagnosis, and clinical signs of infection. Material and methods. The object of the study were swabs from the back of the throat and/or from the epiglottis, which come from 718 children aged 8 months 18 years. The study population consisted of patients hospitalized in the University Clinical Hospital, Wroclaw Medical University on various wards and outpatient facilities. The study was performed using indirect IF technique-test (Chlamydia Purpose PN-IFT s Cellabs test) and an Olympus fluorescent microscope. Results. Chlamydophila infections in the throat swabs were detected in 291/718 (40.5%) of all respondents. There were 42.1% girls and 9% boys. The highest proportion of infected was found in the 10 age group (54.2%) and the lowest in the 8 months 5 years age group (.1%). In children with a diagnosis of cough with phlegm there were.% infections. Conclusions. The clinical group, which demonstrated the most positive results were children diagnosed with cough, accompanied by discharge. Key words: Chlamydophila pneumoniae, children, infection. Wstęp Bakterie z rodziny Chlamydiaceae są uznawane za bezwzględne pasożyty wewnątrzkomórkowe, ponieważ mogą przeżyć i rozmnażać się tylko wewnątrz komórek ssaków. Jest to grupa wewnątrzkomórkowych bakterii o wspólnych cechach morfologicznych i charakterystycznym cyklu rozwojowym [1 5]. Chlamydophila pneumoniae wykazuje znaczne powinowactwo do nabłonka błony śluzowej dróg oddechowych, co sprawia, że patogen ten jest częstym czynnikiem etiologicznym zakażeń układu oddechowego. Wywołuje zapalenie m.in.: gardła, tchawicy, zatok obocznych nosa, ucha środkowego, oskrzeli i oskrzelików oraz płuc [1 5].

2 I. Choroszy-Król i wsp. Częstość zakażeń Chlamydia trachomatis u dzieci z zakażeniem układu oddechowego 59 Cel pracy Celem pracy była ocena częstości występowania zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci z zakażeniem układu oddechowego w poszczególnych miesiącach oraz w zależności od wieku, płci, rozpoznania i objawów klinicznych. Materiał i metody Tabela 1. badań wymazów z gardła w kierunku Chlamydophila pneumoniae u dzieci metodą IF pośredniej Płeć Dziewczynki ,1 Chłopcy ,0 Ogółem ,5 Przedmiotem badań były wymazy z tylnej ściany gardła i spod nagłośni, pobrane od 718 dzieci w wieku od 8 miesięcy do 18 lat (w tym: 59 dziewczynek i 59 chłopców). Grupę stanowili pacjenci hospitalizowani w 2010 r. w różnych szpitalach klinicznych Akademii Medycznej oraz kierowani doń przez lekarzy rodzinnych z terenu miasta Wrocławia i województwa dolnośląskiego. Materiał pobierano przy użyciu firmowego wacika Invasive sterile EuroTubo Collection swab (Rubi Espana) zgodnie w obowiązującymi procedurami. Badania w kierunku Chlamydophila pneumoniae wykonano techniką immunofluorescencji pośredniej z użyciem przeciwciał monoklonalnych znakowanych izotiocyjanianem fluoresceiny FITC (Chlamydia Cel PN-IFT, test firmy Cellabs) oraz mikroskopu fluorescencyjnego marki Olympus. W grupie dzieci z zakażeniami układu oddechowego wyniki stwierdzono u 291 z 718, co stanowi 40,5% ogółu (tab. 1, ryc. 1). Wyższe odsetki zakażonych stwierdzono u dziewczynek 42,1%, a nieco niższe u chłopców 9,0%. Analiza częstości zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci w kolejnych miesiącach 2010 r. (tab. 2) wykazała, że u dziewczynek najwięcej wyników dodatnich stwierdzono w listopadzie 52,9% oraz w sierpniu i wrześniu po 50%, a najmniej w lipcu 10%. U chłopców najwyższy odsetek wyników dodatnich odnotowano w paź- Tabela. Częstość zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci w różnych grupach wiekowych Przedział wiekowy 8 miesięcy 5 lat (n) 91 1,1 9 lat ,2 10 lat ,5 15 lat ,8 Ogółem ,5 Tabela 2. Częstość zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci w 2010 r. w zależności od płci Miesiąc Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień (n) badań Dziewczynki ,7 8,9 7,0 41,5 44,4 44,4 10,0 50,0 50,0 41,7 52,9 42,4 Chłopcy Ogółem , , ,5 42,4, 7, 2,1 20,7 42,9 25,0, 0,9 8,1 44,7 Family Medicine & Primary Care Review 20,,

3 0 I. Choroszy-Król i wsp. Częstość zakażeń Chlamydia trachomatis u dzieci z zakażeniem układu oddechowego 0,0% 50,0% 40,0% 44,% 40,5% 5,4% 9,1% 8,2% 2,1% 7,5% 42,9% 51,1% 4,2% 4,8% 0,0% 2,5% 20,0% 10,0% 0,0% Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Rycina 1. Częstość zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci w 2010 r. dzierniku 0,9%, w styczniu 51,5% i w grudniu 44,7%, a najniższy w czerwcu 20,7%. Najwyższy odsetek zakażonych stwierdzono u dzieci w przedziale wiekowym 10 lat (54,2%), a najniższy w przedziale 8 miesięcy lat (,1%) (tab. ) U dzieci najczęściej występującymi objawami klinicznymi były: kaszel, katar, kaszel + wydzielina, częste infekcje dróg oddechowych (tab. 4 i ryc. 2). Antygen Chlamydophila pneumoniae w wymazach z gardła wykryto u,1% dzieci z kaszlem, u 44,2% z katarem, u,% z objawami kaszlu + wydzielina oraz u 25% z częstymi infekcjami dróg oddechowych (ryc. 2). W badaniach kontrolnych po leczeniu chlamydie wykryto w 55%. U dzieci, które miały kontakt z zakażonym, Chlamydophila pneumoniae stwierdzono w 7,5%. Dyskusja Klasycznymi materiałami do badań w kierunku Chlamydophila pneumoniae u dzieci są wymazy z tylnej ściany gardła, spod nagłośni i krtani. Rzadziej jako materiału diagnostycznego używa się krwi oraz fragmentów tkanek pobranych w trakcie operacji. Do wykrywania zakażeń chlamydialnych stosuje się różne techniki: metoda hodowli na różnych liniach komórkowych, techniki immunofluorescencyjne (IF), immunoenzymatyczne (ELISA) oraz me- Tabela 4. Obecność antygenu Chlamydophila pneumoniae u dzieci w zależności od rozpoznania i objawów klinicznych Family Medicine & Primary Care Review 20,, Rozpoznanie/objaw kliniczny Kaszel ,1 Kaszel + wydzielina 0 89, Chrząkanie ,1 Chrypka ,5 Częste infekcje ,0 Katar ,2 Ból gardła , Stany podgorączkowe/gorączka 9, Kontrola po leczeniu ,0 Kontakt z zakażonym Chlamydophila pneumoniae 9 7,5

4 I. Choroszy-Król i wsp. Częstość zakażeń Chlamydia trachomatis u dzieci z zakażeniem układu oddechowego 1 Rycina 2. Częstość wykrywania antygenu Chlamydophila pneumoniae u dzieci w zależności od rozpoznania i objawów klinicznych tody biologii molekularnej, wśród których najczęściej używana jest metoda PCR. W badaniach własnych do wykrywania antygenów EB użyto metodę IF pośredniej (test Chlamydia CEL-PN), jednak ze względu na ograniczoną liczbę dostępnych badań z użyciem tej metody wyniki porównano również z innymi metodami wykrywania chlamydii. Choroszy-Król i wsp. analizowali częstość zakażeń chlamydialnych układu oddechowego u dzieci w wieku od 2,5 miesiąca do lat []. Metodą IF pośredniej wyniki stwierdzono u 41,5% ogółu dzieci, w tym u 44,8% dziewczynek i 8,2% chłopców. Najwyższe odsetki zakażonych stwierdzono w kwietniu 49,1%, a najniższe w marcu 4,1%. Kaygusuz i wsp. badali plwocinę i aspirat z nosogardła pod kątem obecności wirusów i bakterii atypowych w grupie 7 dzieci z zakażeniami układu oddechowego [7]. Techniką IF bezpośredniej antygen Chlamydophila pneumoniae wykryto u,1% dzieci z co najmniej jednym z następujących objawów: gorączka, kaszel, wydzielina, katar, ból gardła, bezgłos. Analiza wyników badań własnych, dotyczących częstości występowania zakażeń Chlamydophila pneumoniae u dzieci w poszczególnych miesiącach, wykazała, że najwięcej wyników dodatnich stwierdzono u dziewczynek w listopadzie 52,9%, a u chłopców w październiku 0,9%. Jak widać z przedstawionego zestawienia, częstość zachorowań była znacznie wyższa jesienią niż w pozostałych porach roku. Ciervo i wsp. badali grupę 11 dzieci w wieku 1 18 lat z zakażeniem układu oddechowego na obecność różnych patogenów, w tym Chlamydophila pneumoniae [8]. Metodą PCR obecność tego drobnoustroju stwierdzono u 28,%. Zakażenie to częściej występowało u chłopców (80%) niż u dziewczynek (20%). Najczęściej występujące objawy kliniczne to: suchy kaszel 91%, katar 75%, ból gardła 41% i wymioty 8%. Nieco niższe odsetki zakażeń obserwowano u dzieci z rozpoznaniem: zapalenia zatok 8%, zapalenia płuc 1% i zapalenia gardła 1%. W badaniach własnych, w wymazach z gardła u dzieci, antygen Chlamydophila pneumoniae wykryto u,1% osób z kaszlem, u 44,2% z katarem i u,% z objawami kaszlu i wydzieliną. Zaobserwowano, że wśród pacjentów zgłaszających się na badania kontrolne po leczeniu u ½ na błonach śluzowych gardła i nosogardzieli nadal stwierdza się ten drobnoustrój. Znaczny odsetek zakażonych wskazuje na konieczność wprowadzenia rutynowych badań diagnostycznych w kierunku obecności Chlamydophila pneumoniae. Wczesne wykrycie tego patogenu oraz odpowiednio podjęte leczenie pozwoli na uniknięcie poważnych powikłań w przyszłości. Wnioski 1. Grupę kliniczną, w której wykazano najwięcej wyników dodatnich stanowiły dzieci z rozpoznaniem kaszlu, któremu towarzyszyła śluzowosurowicza wydzielina. 2. Badania przesiewowe u dzieci w kierunku zakażeń wywołanych przez Chlamydophila pneumoniae oraz wcześnie ukierunkowane monitorowane leczenie mogą zapobiec skutkom późniejszych powikłań. Family Medicine & Primary Care Review 20,,

5 2 I. Choroszy-Król i wsp. Częstość zakażeń Chlamydia trachomatis u dzieci z zakażeniem układu oddechowego Piśmiennictwo 1. Deptuła W, Pawlikowska M, Travniček M. Nowe dane na temat systematyki chlamydii. Post Mikrobiol 2002; 41: Krenke R. Chlamydophila (Chlamydia) pneumoniae jako czynnik zakażeń układu oddechowego. Terapia 200; : Pawlikowska M, Deptuła W. Choroby u ludzi spowodowane chlamydiami i chlamydiofilami. Post High Med Dośw [online] 2007; 1: Skibińska A, Kruszewski J. Chlamydiozy. Alergia 2002; 4: Woźniakowska-Gęsicka T, Wiśniewska-Ligier M, Kiciński P, Gęsicki T. Niedoceniany problem zakażeń chlamydiowych. Przegl Epidemiol 2008; 2(Supl. 1): Choroszy-Król I, Frej-Mądrzak M, Teryks-Wołyniec D, i wsp. Częstość wykrywania antygenów Chlamydophila pneumoniae w wymazach z gardła u dzieci. Fam Med Prim Care Rev 2009; 11: Kaygusuz S, Koksal I, Aydin K, Caylan A. Investigation of Atipical bacteria and virus antigens in respiratory tract infections by use of an immunofluorescence method. Jpn J Infect Dis 2004; 57:. 8. Ciervo A, Mancinia F, Puzelli S, et. al. Detection and correlates of Chlamydophila pneumoniae among children with acute respiratory infections J Ped Infect Dis 2010; 5: Adres do korespondencji: Prof. dr hab. med. Irena Choroszy-Król Zakład Nauk Podstawowych AM ul. Chałubińskiego Wrocław Tel.: irechor@mbio.am.wroc.pl Praca wpłynęła do Redakcji: r. Po recenzji: r. Zaakceptowano do druku: r. Family Medicine & Primary Care Review 20,,