Europejskie praktyki wspierania aktywności osób starszych technologiami teleinformatycznymi w odniesieniu do Wielkopolski

Transkrypt

1 Europejskie praktyki wspierania aktywności osób starszych technologiami teleinformatycznymi w odniesieniu do Wielkopolski Bartosz Głuszak, Michał Kosiedowski, Adam Minkowski Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe Konferencja Wielkopolska Seniorom Seniorzy Wielkopolsce Poznań - 15 listopad 2011

2 PLAN PREZENTACJI Prognozy demograficzne dla Wielkopolski wyzwanie dla ICT Przedstawienie projektu Silhouette oraz jego celów Badania ankietowe Wspólne praktyki ICT wspomagające aktywność osób starszych Porównanie praktyk oferowanych w europejskich regionach Wybrane praktyki w podziale na kategorie Podsumowanie i dalsze prace

3 PROGNOZY DEMOGRAFICZNE DLA WIELKOPOLSKI TO RÓWNIEŻ WYZWANIE DLA ZASTOSOWAŃ ICT Prognozy demograficzne - do 2020 roku ludność w wieku poprodukcyjnym wzrośnie w województwie wielkopolskim z 15.4% do 21.5%. Źródło: Strategia województwa wielkopolskiego do 2020 roku Seniorów w wieku 65+ jest około 407 tysięcy, z czego: 196,7 tys. w podeszłym wieku lat 102,7 tys. w bardzo podeszłym wieku 80+ Źródło dane BDR GUS za 2010 rok Zapotrzebowanie na usługi socjalne i zdrowotne będzie wzrastać wraz ze wzrostem liczby ludzi bardzo starych i słabych. Technologie teleinformatyczne (ICT) mogą umożliwić efektywniejsze zarządzanie systemem opieki zdrowotnej i socjalnej oraz wdrożyć innowacje w zakresie opieki środowiskowej i samoopieki poprzez świadczenie elektronicznych usług. Rozwiązania oparte o technologie teleinformatyczne dedykowane dla osób starszych jako konieczność społeczna i szansa ekonomiczna w rozwoju lokalnym i regionalnym.

4 PROJEKT SILHOUETTE Budżet: Ramy czasowe: 1 styczeń grudzień 2012 Konsorcjum: Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe (Wielkopolska) lider projektu Umeå University (Västerbotten) FUNDACION CTIC Technological Center (Asturia) Innopark Programmes Ltd. (Häme) University of Metz (Lotaryngia) University of Miskolc (Północne Węgry) Valle Sabbia Solidale (Brescia)

5 SILHOUETTE CELE PROJEKTU Silhouette ma na celu identyfikację i współdzielenie praktyk i narzędzi ułatwiających adaptację rozwiązań opartych o technologie teleinformatyczne - umożliwiających aktywny, zdrowy i społeczny styl życia osobom starszym. W szczególności, projekt koncentruje się na bezpieczeństwie zdrowotnym, nowoczesnej komunikacji oraz wspomaganiu poza domem. Projekt obejmuje: porównanie potrzeb i roli osób starszych w lokalnych społecznościach we wszystkich regionach objętych programem Creator ocenę wpływu istniejących rozwiązań teleinformatycznych wspierających zaspokojenie potrzeb seniorów przeprowadzenie wspólnego pilotowego transferu wybranych produktów i usług określenie wspólnych zaleceń dotyczących strategii rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym

6 BADANIE I: SAMORZĄDY I OŚRODKI POMOCY SPOŁECZNEJ Celem badania jest analiza poziomu wspierania aktywności osób starszych (65+) opartego o technologie teleinformatyczne oraz elektroniczne usługi przez jednostki samorządu terytorialnego województwa wielkopolskiego oraz podległe im ośrodki pomocy społecznej. Wysłano 518 ankiet, otrzymano zwrot 272 kwestionariuszy ankietowych - 52,51% Jednostki samorządu terytorialnego: gminy, powiaty, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego 101 z ,15% Ośrodki pomocy społecznej: OPS/GOPS/MOPS/PCPR/ROPS 171 z ,77% Raport: Analiza poziomu wspierania aktywności osób starszych poprzez technologie teleinformatyczne oraz elektroniczne usługi w opinii przedstawicieli samorządów województwa wielkopolskiego w 2011 w trakcie opracowania.

7 BADANIE II: OSOBY STARSZE Celem jest zbadanie potrzeb osób starszych w zakresie postrzegania możliwości wykorzystania technologii teleinformatycznych do wspierania aktywnego, zdrowego i społecznego stylużycia. Badanie to dotyczy dwóch grup: osób starszych w przedziale wiekowym oraz powyżej 75 lat. Wyniki przeprowadzonego badania w Wielkopolsce będą następnie porównane w raporcie z wynikami badań pozostałych sześciu europejskich regionów: Północne Węgry, Häme (Finlandia), Västerbotten (Szwecja), Asturia (Hiszpania), Lotaryngia (Francja) i Brescia (Włochy). Będzie postawiona diagnoza potrzeb osób starszych w technologii teleinformatycznych dla wsparcia ich aktywności. zakresie wykorzystania

8 TECHNOLOGIE TELEINFORMATYCZNE DLA OSÓB STARSZYCH Bezpieczeństwo zdrowotne Profilaktyka, monitorowanie parametrów zdrowotnych, leczenie Wspomaganie opieki, wykrywanie zdarzeń np. upadek Monitorowanie otoczenia pacjenta oraz jego samego Są bezpośrednio lub pośrednio związane ze zdrowiem fizycznym i psychicznym osoby starszej i jej aktywizacją. Nowoczesna komunikacja Nowe możliwości komunikacji z bliskimi, opiekunami, służbą zdrowia, nawiązywanie nowych znajomości Nowoczesne media informacyjne Wsparcie poza domem Utrzymanie mobilności Wsparcie poza miejscem zamieszkania

9 WSPÓLNA PRAKTYKA: PRZYCISK ALARMOWY Praktyka występująca we wszystkich pięciu regionach Europy Stosunkowo proste technicznie stacja bazowa łączy się z centrum alarmowym, gdy jest aktywowana przez przycisk, który nosi osoba starsza Rozbudowana o sensory usługa w Lotaryngii Porównano koszt miesięcznego abonamentu usługi dla użytkownika końcowego we wszystkich regionach W Asturii koszty pokrywają ośrodki pomocy społecznej

10 WSPÓLNA PRAKTYKA: SZKOLENIA ICT Darmowe szkolenia komputerowe: Wielkopolska, Häme, Lotaryngia Płatne szkolenia komputerowe: Wielkopolska, Häme Szkolenia, po których wypożyczane są urządzenia ICT: Asturia E-learning: Västerbotten

11 WSPÓLNA PRAKTYKA: SERWISY INTERNETOWE DLA SENIORÓW W Wielkopolsce brak złożonych serwisów internetowych dedykowanych osobom starszym serwis informacyjny w Poznaniu Centrum Inicjatyw Senioralnych ( W Szwecji - Västerbotten: portal społecznościowy Modern Families ( komunikacja osoby starszej z jej bliskimi SeniorNet Szwecja ( wymiana informacji między starszymi forum, czat kursy komputerowe, e-learning i tradycyjne w klubach i stowarzyszeniach pierwszy kurs wprowadzający dostarczany jest na płycie DVD

12 WIELKOPOLSKA: Kluczowe cechy: Informacyjna strona www (50+) Interesujące dla seniorów oferty, wydarzenia, szkolenia z Poznania Centrum Inicjatyw Senioralnych, Miasto Poznań Dojrzałość produktu: online od kilku lat

13 VÄSTERBOTTEN: SENIORNET Celem jest promowanie wykorzystania przez seniorów technologii telenformatycznych i dołączanie do społeczności internatów Fora dyskusyjne do wymiany poglądów między osobami starszymi, chaty Kursy komputerowe o różnym stopniu zaawansowania w klubach i stowarzyszeniach (59) lub online Stowarzyszenie Seniornet założone w 1997 przy wsparciu rządowym Usługa dostępna w Szwecji za około 25 rocznie

14 VÄSTERBOTTEN: MODERN FAMILIES Bezpieczna sieć społecznościowa do celów komunikacji osoby starszej z jej rodziną Modern Families (Austria) i projekt AGNES (Umeå) Dojrzałość produktu: na rynku jednak wciąż rozwijane Wersje językowe: angielska, niemiecka, hiszpańska, szwedzka, grecka dostępne za 7 rocznie dla małej rodziny (6 osób), członków rodziny Zintegrowane z projektem AGNES

15 WIELKOPOLSKA: GUZIK ŻYCIA Kluczowe cechy: 24/7 dostępność centrum zdalnej pomocy Dostępne wyłącznie w domu Brak monitoringu parametrów zdrowia, otoczenia Koszt: miesięcznie Dostarczone przez GKT Serwis, firmę z Poznania Dojrzałość usługi: na rynku od 2007

16 Kluczowe cechy: Telefony (stacjonarne lub komórkowe) z przyciskiem alarmowym Alarm inicjuje połączenie z zaprogramowanymi numerami Zdalny nadajnik pozwala na prowadzenie rozmów (zasięg 30m) A także nasłuch dźwięków przy telefonie (np. przy łóżku) Cena za telefon stacjonarny 100, komórkowe 75 Dostawca firma e-troska z Poznania sprzedawca urządzeń Dojrzałość produktu: na rynku od kilku lat WIELKOPOLSKA: E-TROSKA.PL - TELEFONY ALARMOWE

17 WIELKOPOLSKA: ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA Publiczne Punkty Dostępu do Internetu (PIAP) 20% gmin utworzyło w swoim urzędzie PIAP 75 % ma PIAP poza urzędem: biblioteki domy kultury domy pomocy społecznej stowarzyszenia osób niepełnosprawnych Publiczne Punkty Dostępu do Internetu powinny zacząć się specjalizować w obsłudze osób starszych. W Poznaniu 35 lokalizacji również kluby seniora i parafie.

18 WIELKOPOLSKA: SYSTEM SENSOR Kluczowe cechy: Umożliwienie sterowania aplikacjami komputera ludziom z częściowym lub pełnym paraliżem kończyn, również z utratą mowy Oferowany za cenę Autorstwa Romana Biedały z Ostrowa Wielkopolskiego Obecnie rozwijany przez jego firmę System Sensor Dojrzałość projektu: produkcja

19 Kluczowe cechy: Wsparcie osoby starszej w domu, z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, łagodną demencją Monitorowanie aktywności i samopoczucia osoby starszej Wyświetlacze w otoczeniu, urządzenia dotykowe Integracja urządzeń z siecią społecznością, pozwalającą na kontakt z rodziną, znajomymi Np. smartfone z detekcją pozycji, tablet PC jako wyświetlacz VÄSTERBOTTEN: Agnes Projekt EU realizowany przez 10 partnerów, koordynowany przez Umeå University Osoby starsze ze Szwecji, Hiszpanii, Grecji uczestniczą w projektowaniu oraz ocenie urządzeń Rozwiązania są testowane w domach użytkowników Dojrzałość produktu: projekt badawczy, produkty w ciągu 2 lat

20 VÄSTERBOTTEN: CONFIDENCE Wspomaga poza domem oraz w pomieszczeniach mieszkalnych w przypadku problemów ruchowych detekcja upadku czujniki przytwierdzone do ciała, mebli Miast Umeå i partnerzy międzynarodowi (projekt badawczy, zakończony w styczniu 2011) Dojrzałość produktu: projekt badawczy

21 Kluczowe cechy: Dostarczanie informacji o osobach będących pod opieką Dane o miejscu zamieszkania, kodzie do drzwi wejściowych, informacje o krewnych itp. Planowanie wizyt opiekunów Raporty personelu z istotnymi informacjami VÄSTERBOTTEN: MOBILNY SYSTEM DLA OPIEKUNÓW Wykorzystywane przez miasto Umeå w Szwecji Dojrzałość usługi: w produkcji

22 ASTURIA: SocialTV for 3G 3G for all generations Finansowanie SocialTv for 3G: Qualcomm, Ministerstwo Przemysłu, Turystyki i Handlu Rozmowy video przy użyciu TV w oparciu o sieć UMTS TV, przystawka, pilot, kamera, mikrofon Kontakt z bliskimi Kontakt z pracownikami służby zdrowia w nagłych sytuacjach i profilaktycznie Zdalna rehabilitacja ruchowa Nawiązywanie nowych znajomości punkt spotkań Kontakt z centrami pomocy i wsparcia Wyświetlanie informacji wiadomości, zdrowie, humor, recepty kulinarne

23 ASTURIA: RETEMANCOSI / TELEGEA Kluczowe cechy - Centrum Nadzoru i Koordynacji (koordynowanie zasobów, planowanie usług dla seniorów słabo zaludnionych terenach wiejskich) - Wideokonferencje - Usługi socjalne i opiekuńcze Dostarczone przez MANCOSI (Cider Shire), partnerstwo publiczno prywatne z 6 gminami Dojrzałość usługi: - Projekt pilotażowy - Kolejny krok (koniec 2012): portfolio usług (koniec fazy pilotażowej)

24 LOTARYNGIA: GEOLOKALIZACJA Kluczowe cechy: Dla osób cierpiących na chorobę Alzheimera lub demencję Pozwala zachować swobodę w poruszaniu osób mogących zagubić się poza domem Rejestruje położenie i alarmuje poprzez SMS opiekuna po wyjściu poza bezpieczny obszar Dostawcy mogą zintegrować z czujnikiem upadku Cena: miesięcznie Dostarczona przez kilka firm Dojrzała usługa

25 LOTARYNGIA: Geolokalizacja Teleopieka wraz z czujnikiem upadku Usługa oferowana przez firmę Vitaris, refundowana przez ośrodki pomocy społecznej Teleopieka nad osobą starszą w domu Czujnik upadku, automatycznie nawiązuje połączenie z centrum nadzoru Czujnik przy pasku lub wokół klatki piersiowej Połączenie alarmowe może być także aktywowany ręcznie za pomocą drugiego urządzenia przycisku alarmowego Mikrofon i głośnik znajdują się na stacji bazowej Dodatkowe czujniki: Dymu Gazu Wysokiej, niskiej temperatury Zalania wodą Tlenku węgla Zajętości fotela, łóżka (przydatny przy zdjęciu czujnika upadku) Ruchu

26 Dla osób wymagających wsparcia przy przygotowywaniu posiłków Zamrażarka na 18 pojemników Piekarnik rozpoznaje danie i dostosowuje czas podgrzania Bezprzewodowe podłączenie do Internetu Informacje dla bliskich o zaniechaniu spożywania posiłków, niestosowaniu się do diety Tygodniowy koszt 7 posiłków, 4 desery, obsługa 286 Testowane przez Helsinki City Home Care, obecnie oferowane podopiecznym HÄME: Menumat

27 PRAKTYKI ICT WSPOMAGAJĄCE AKTYWNOŚĆ OSÓB STARSZYCH W WYBRANYCH EUROPEJSKICH REGIONACH

28 ZAAWANSOWANE TECHNICZNIE PRAKTYKI ICT WSPOMAGAJĄCE AKTYWNOŚĆ OSÓB STARSZYCH Liczebność, różnych w obrębie regionu, zaawansowanych technicznie praktyk

29 PODZIAŁ NA KATEGORIE PRAKTYK ICT WSPOMAGAJĄCYCH AKTYWNOŚĆ OSÓB STARSZYCH Liczebność, różnych w obrębie regionu, praktyk ICT w poszczególnych kategoriach Bezpieczeństwo zdrowotne Nowoczesna komunikacja 1 Wsparcie poza domem 0

30 STOPIEŃ DOJRZAŁOŚCI PRAKTYK ICT WSPOMAGAJĄCYCH AKTYWNOŚĆ OSÓB STARSZYCH Praktyki ICT według stopnia dojrzałości produktu Pilot Produkcja 0

31 PODSUMOWANIE I DALSZE PRACE Regiony skandynawskie zdecydowanie wyprzedzają pozostałe, w tym Wielkopolskę, pod względem zaawansowania technologicznego i funkcjonalnego wprowadzanych oraz testowanych rozwiązań, a także pod względem stopnia umocowania takich zaawansowanych rozwiązań w przestrzeni społecznej. W Wielkopolsce nie funkcjonują rozwiązania wspomagające osoby starsze poza domem w tym zakresie również Skandynawia może być źródłem doświadczeń w zakresie wprowadzania tego typu usług i produktów. Po etapie badawczym i analitycznym zaproponowanie rozwiązań umożliwiających współdzielenie wiedzy pomiędzy 7 regionami poprzez wymianę doświadczeń, w tym działanie w kierunku transferu dobrych praktyk. W wyniku analizy zdefiniowane zostaną rekomendacje mogące rozszerzyć lokalne oraz regionalne strategie i polityki samorządowych o sprawdzone rozwiązania umożliwiające szersze wprowadzanie usług i produktów opartych o technologie teleinformatyczne dla wspomagania aktywności osób starszych. Nowy zawód? Wsparcie IT dla osób starszych?

32 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Pytania? Informacje o projekcie i prowadzonych badaniach na stronie: Kontakt: minkowski@man.poznan.pl