Praktyka stosowania opioidów w Polsce na tle innych krajów. Małgorzata Krajnik Katedra i Zakład Opieki Paliatywnej CM UMK

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Praktyka stosowania opioidów w Polsce na tle innych krajów. Małgorzata Krajnik Katedra i Zakład Opieki Paliatywnej CM UMK"

Feliks Makowski
9 lat temu
Przeglądów:

1 Praktyka stosowania opioidów w Polsce na tle innych krajów. Małgorzata Krajnik Katedra i Zakład Opieki Paliatywnej CM UMK Optymalizacja leczenia bólu nowotworowego, Ożarów Mazowiecki 17 marzec 2015

2 Stosowanie opioidów na Świecie i w Polsce Program Bariery w racjonalnym stosowaniu opioidów w Polsce

3 Świat Odsetek populacji światowej objętej odpowiednim dostępem do opioidowych środków przeciwbólowych 5.5 miliarda ludzi na świecie mieszka w krajach bez dostępu lub z niskim dostępem do leków opioidowych Brak dostępu lub niewielki dostęp Średni dostęp Odpowiedni dostęp Brak danych 5.5 mln chorych na nowotwory + 1 mln chorych na AIDS w stadium terminalnym bez dostępu do leczenia bólu World Health Organization. Cancer pain relief, with a guide to opioid availability (2nd Edition). Geneva; WHO 1996 Seya MJ, et al. A first comparison between the consumption of and the need for opioid analgesics at country, regional, and global levels. J Pain Palliat Care Pharmacother 2011; 25:6-18.

4 Dostępność opioidów w leczeniu bólu ( ) Zużycie podane jako S-DDD (defined daily doses for statistical purposes) na milion mieszkańców na dzień Polska mg/capita (w meq MF) przy adekwatnym = 232 mg/capita ; ACM = 0.12)

5 Zużycie opioidów z wyłączeniem metadonu u chorych na AIDS lub choroby nowotworowe w 2008 roku (dawka kumulacyjna mg/osobę) Indicator 20 - Access to palliative care assessed by morphine-equivalent consumption of strong opioid analgesics (excluding methadone) per death from cancer nmh/ncdtools/indicatorsdefinition/en/ Per death from HIV and cancer Per death from HIV and cancer in pain USA 216, ,612 Germany 123, ,014 Ireland 45,655 57,137 Slovakia 28,443 35,557 UK 28,315 35,411 Czech 18,572 23,216 Hungary 17,235 21,546 Poland 15,041 18,811 Bulgaria 4,957 6,199 Russia Min: ok. 6,2 g Knaul FM, et al. (eds) Closing the Cancer Divide. Harvard University Press Polska 2012: ( zgonów z rakiem + bólem oraz 100 zgonów z AIDS i bólem) x 67.5 mg/d x 91.5 dnia = 470 kg meq MF (przy aktualnym zużyciu 1,358 k)g Treat the Pain, January 2015

6 Zużycie opioidów w Polsce

7 Silne opioidy w Polsce Silne opioidy o kontrolowanym uwalnianiu Opioidy o kontr. Uwal. Liczba opakowań Liczba dawek Liczba Pacjentów Fentanyl TTS Buprenorfina TTS Oxycodon doustny Oxycodon+Nalokson Morfina doustna Total Silne opioidy o natychmiastowym uwalnianiu Opioidy o szybkim. Uwal. Liczba opakowań Liczba dawek Liczba Pacjentów Przezśluzówkowy Fentanyl Doustna Morfina Total

8 Silne opioidy w Polsce o kontrolowanym uwalnianiu Średnia liczba pacjentów leczonych silnymi opioidami Rok 2007 Rok 2013 Rok 2014 Liczba chorych może być zawyżona za względu na możliwość stosowania przez jednego chorego więcej niż jednego opioidu lub tego samego opioidu w różnych dawkach.

9 Liczba pacjentów leczonych silnymi opioidami w Polsce Dane: IMS 2014 Liczba pacjentów leczonych silnymi opioidami /miesiąc % Liczba pacjentów z bólem nowotworowym * Liczba pacjentów leczonych z powodu BP % 15 % pacjentów przyjmujących silne opioidy leczonych jest z powodu bólu przebijającego opioidami o natychmiastowym uwalnianiu, z czego 19% (1129 chorych) przyjmuje preparaty przezśluzówkowe fentanylu * Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złosliwych. Krzakowski M i wsp. Onkologia w Praktyce klinicznej 2011.

10 Podsumowanie: Polska na tle Świata 68% opioidów produkowanych przez firmy farmaceutyczne zużywają 4 kraje: USA, Kanada, UK i Australia. 83% populacji świata (o niskim i średnim dochodzi) zużywa 7% opioidów. Wśród krajów EU europejskich, najwyższe zużycie opioidów jest w Danii, Austrii i Niemczech (ok. 400 mg/mieszkańca). Polska, Portugalia, Litwa, Łotwa należą do krajów EU o najniższych zużyciu opioidów (Polska mg/mieszkańca). Polska należy do krajów o niskiej adekwatności w stosowaniu opioidów w bólach, które tego wymagają (12%) Wszyscy chorzy umierający na raka lub HIV w Polsce mają (teoretycznie) zapewniony dostęp do opioidów w ostatnim okresie ich życia

11 Podsumowanie: opioidy w Polsce < 40 tys. chorych na nowotwór cierpiących z powodu bólu (<20%) przyjmuje regularnie silne opioidy. 70% chorych na nowotwór leczonych silnymi opioidami przyjmuje opioidy w formie przezskórnej. Ok. 15% chorych na nowotwór leczonych silnymi opioidami, przyjmuje także silne opioidy o natychmiastowym uwalnianiu (w 80% morfinę p.o.)

12 Bariery w racjonalnym stosowaniu leków opioidowych w Polsce

13 Bariery we właściwym wypisywaniu i stosowaniu leków opioidowych zbyt restrykcyjne regulacje i zasady wypisywania analgetyków opioidowych brak odpowiedniego systemu, bazy, wykształconej kadry medycznej, bariera finansowa dla pacjenta negatywne postrzeganie leków opioidowych The International Narcotics Control Board (INCB) Annual Report, Press Release No.6. Use of essential narcotic drugs to treat pain is inadequate, especially in developing countries. March Available at:

14 Co się udało w Polsce? Brak restrykcji w stosowaniu opioidów jako analgetyków Prawie wszystkie silne opioidy dostępne w leczeniu bólu Refundacja większości opioidów w bólu u chorego na nowotwór Dobrze rozwinięta sieć specjalistycznej opieki paliatywnej Nauczanie medycyny paliatywnej w większości Uniwersytetów Medycznych Próby zmniejszenia stygmatyzacji opioidów (zmiany w wyglądzie recept) oraz utrudnień w wypisywaniu recept przez lekarzy.

15 Income Group (GNI) Mean Percent a Country (City) % Of Opioids Available HIC 64.8 Norway (Bergen) Germany (Aachen) New Zealand (Wellington) Spain (Pamplona) U.K. (Leeds) U.K. (Edinburgh) Poland (Poznan) UMIC 29.1 China (Chengdu) Romania (Brasov) Chile (Santiago) Iran (Teheran) Argentina (San Nicolas) China (Beijing) Russia (Kemerovo) Brazil (Rio de Janeiro) 7.69 Uruguay (Montevideo) 7.69 LMIC 28.2 Guatemala (Guatemala City) Philippines (Iloilo City) India (New Delhi) Sudan (Khartoum) Moldova (Chisinau) Nigeria (Ibadan) LIC 7.7 Nepal (Bharatpur) Bangladesh (Dhaka) Ethiopia (Hawassa) 7.69 Tanzania (Arusha 1) 7.69 Tanzania (Arusha 2) 7.69 Tanzania (Dar es Salaam) 0 Kenya (Nairobi) 0 Uganda (Kampala) 0 De Lima et al. Cross-Sectional Pilot Study to Monitor the Availability, Dispensed Prices, and Affordability of Opioids Around the Globe. J Pain Symptom Manage in press GNI = Gross National Income; HIC = high income country; UMIC = upper middle income country; LMIC = lower middle income country; LIC = low income country.

16 Rekomendacje specyficzne dla Polski (ATOME, 2014) Zapewnić lepszy system refundacji opioidów Rozszerzyć opiekę paliatywną na pacjentów z chorobami nienowotworowymi Formalnie realizować i we właściwy sposób opłacać konsultacje specjalistów medycyny paliatywnej Zmienić/Poprawić wiedzę i podejście personelu medycznego do leczenia bólu Poprawić współpracę pomiędzy profesjonalistami różnych dziedzin medycyny a specjalistami medycyny paliatywnej Wprowadzić bardziej praktyczny sposób nauczania leczenia bólu Monitorować leczenie bólu w celu zapewnienia jakości terapii i bezpieczeństwa pacjenta Edukować pacjentów i ich rodziny na temat przydatności opioidów w leczeniu bólu i o opiece paliatywnej Edukować pacjentów, ich rodziny i społeczeństwo na temat opioidofobii

17 Opioidofobia pacjentów Opioidofobia - zjawisko, w którym nadmierne obawy przed ryzykiem związanym ze środkami opioidowymi uniemożliwiają właściwe stosowanie leków opioidowych ze wskazań medycznych. Połowa chorych w opiece paliatywnej już leczonych silnymi opioidami, boi się stosowanych leków!! Chorzy najczęściej obawiają się : uzależnienia (to mnie uzależni, to narkotyk), lęku przed śmiercią, umieraniem Lęki częściej u osób leczonych morfiną (66%) niż opioidami TD (39%) Graczyk, Rozprawa doktorska 2014

18 Zalecenia NICE Clinical guideline: Opioids in palliative care: safe and effective prescribing of strong opioids for pain in palliative care of adults. Developed for NICE by the National Collaborating Centre for Cancer, 2012 Lekarz, zanim przepisze silny opioid, powinien porozmawiać z pacjentem na temat jego obaw związanych z tymi lekami. National Institute of Clinical Excellence

19 Lekarze wiedza i lęki związane z opioidami Lekarze przyznają, że przepisując silne opioidy obawiają się: depresji oddechowej (64%) uzależnienia (12%) W Polsce dla 84% chorych lekarz jest podstawowym i wiarygodnym źródłem informacji na temat leków przeciwbólowych Graczyk, Rozprawa doktorska 2014

20 Mity i Fakty: depresja oddechowa wywołana opioidami Rzadko opisywane przypadki depresji oddechowej (<1%) zwykle: a/ niewłaściwe stosowanie/złe dawkowanie/pomyłki w dawkowaniu, b/ anestezjologia + zwykle z lekami sedacyjnymi ; c/współchorobowości; Lopez-Saca & Centeno. Opioid prescription for symptom relief and the impact on respiratory function: updated evidence. Curr Opinion Support Palliat Care 2014;8: Ekstrom et al. Safety of benzodiazepines and opioids in very severe respiratory disease: national prospective study. BMJ 2014; 348:g445

21 Nadużywanie/uzależnienie - sytuacja w Europie wg ekspertów Prawdopodobnie brak problemu z misuse i abuse (oprócz Skandynawii) Ale brak danych opartych na faktach W krajach (Polska, Portugalia) z zużyciem opioidów stosowanie opioid risk tools na początku leczenia lęk; użyteczne będzie sięgnięcie po nie dopiero wtedy, gdy lekarz będzie miał podejrzenie abuse /uzależnienia Opioid contracts prawdopodobnie nieużyteczne w Europie (inna kultura, opioidofobia) Przeciwdziałanie eskalacji dawek przez GP (dawka graniczna?) Preparaty zniechęcające do nadużywania opioidów w Europie?? Cena? Potrzeba pokazania skuteczności. Uzależnienie od opioidów u chorych na nowotwór prawdopodobnie niskie, brak badań; umiejętność oceny ryzyka (osobista/rodzinna historia nadużywania/uzależnienia od leków/alkoholu, choroba psych./depresja) Edukacja! Zmienić przekaz pokazać korzyści z opioidów

Podobne dokumenty

Opioidofobia. Michał Graczyk

Opioidofobia. Michał Graczyk Opioidofobia Michał Graczyk Ból nowotworowy i miejsce silnych opioidów w jego leczeniu Na nowotwór statystycznie choruje ok. 1% populacji na całym świecie. Przynajmniej 50% chorych na raka odczuwa dolegliwości