7. R O P A N A F T O W A

Transkrypt

1 7. R O P A N A F T O W A W Polsce w roku 2008 było udokumentowanych 85 złóŝ ropy naftowej, w tym w Karpatach 29 złóŝ, na ich przedgórzu (w zapadlisku przedkarpackim) 12, na NiŜu Polskim 42 złóŝ oraz w obszarze polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku 2 złoŝa. ZłoŜa występujące w Karpatach i na ich przedgórzu mają długą historię, jest to rejon najstarszego światowego górnictwa ropy naftowej. Obecnie zasoby tych złóŝ są na wyczerpaniu. W Polsce, największe obecnie znaczenie gospodarcze mają złoŝa ropy naftowej występujące na NiŜu Polskim. W 2008 r. wydobywalne zasoby złóŝ na NiŜu stanowiły blisko 85 %, a zasoby złóŝ polskiej stefy ekonomicznej Bałtyku 11% zasobów krajowych. ZłoŜa ropy naftowej na NiŜu Polskim występują w utworach permu, karbonu i kambru. Są to ropy średnioparafinowe o zawartościach 4,3 7,4 % parafiny, siarki nieco powyŝej 1 % i gęstości w granicach 0,857 0,870 g/cm 3. ZłoŜa te w większości naleŝą do masywowych, z pasywną wodą podścielającą, o gazowoekspansywnych warunkach produkcji. Największym złoŝem jest BMB (skrót od nazw miejscowości BarnówkoMostnoBuszewo) koło Gorzowa Wielkopolskiego. Zasoby tego złoŝa były ponad dwukrotnie większe od stanu zasobów ropy naftowej w Polsce przed jego odkryciem. Na NiŜu występują równieŝ inne znaczące zasobowo złoŝa ropy naftowej jak: Lubiatów, Grotów i Cychry. W Karpatach złoŝa ropy naftowej występują w kilku jednostkach tektonicznych, ale większość w jednostce śląskiej. Są to głównie złoŝa strukturalne, rzadziej strukturalnolitologiczne, głównie typu warstwowego z wodą okalającą. Wydobycie następuje początkowo wskutek ekspansji rozpuszczonego w ropie gazu, a później wskutek grawitacji. Karpacka ropa naftowa naleŝy do typu metanowego. Jej gęstość waha się od 0,750 do 0,943 g/cm 3 i zalicza się ją do rop bezsiarkowych. Zawartości parafiny wahają się od 3,5 do 7 % parafiny. Zasoby złóŝ karpackich są niewielkie, uzaleŝnione od wielkości i charakteru struktur, w których występują. W wyniku wieloletniej eksploatacji nastąpiło znaczne wyczerpanie się zasobów tego regionu. W zapadlisku przedkarpackim złoŝa ropy naftowej występują w podłoŝu trzeciorzędu, w osadowych utworach mezozoicznych typu platformowego (głównie w węglanowych utworach jury, rzadziej w piaskowcach kredy), przewaŝnie pod uszczelniającymi utworami ilastymi miocenu. Są to w większości złoŝa typu warstwowego, ekranowane stratygraficznie, litologicznie lub tektonicznie. Ropy tego regionu naleŝą do lekkich i średnich (o gęstości 0,811 0,846 g/cm 3 ). Zawartość parafiny waha się w nich od 2,32 do 9,37 %, a siarki średnio od 0,45 do 0,85 %. W złoŝach zagospodarowanych występuje 85,2 % zasobów kraju. W omawianych regionach w niektórych złoŝach ropy naftowej rozpuszczone są składniki gazowe tworzące kondensat ropny. Na NiŜu Polski kondensat ropny występuje przede wszystkim w złoŝu Cychry, a takŝe w mniejszych ilościach w złoŝach: Babimost, Jastrzębsko i Antonin 1. Na Przedgórzu kondensat występuje w złoŝu Łąkta, a w Karpatach w niewielkich ilościach współwystępuje w złoŝu Słopnice. Wielkość udokumentowanych zasobów ropy naftowej i kondensatu oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 7.1.

2 2 ROPA NAFTOWA tys. t Razem ropa naftowa kondensat ropny Tabela 7.1 Ilość Zasoby wydobywalne Zasoby Wyszczególnienie złóŝ Bilansowe pozabi przemys Razem A+B C lansowe łowe I. ZASOBY OGÓŁEM Razem Karpaty Przedgórze NiŜ Bałtyk Razem Przedgórze NiŜ Razem Przedgórze 1 NiŜ w tym zasoby złóŝ zagospodarowanych w tym zasoby złóŝ nie zagospodarowanych w tym złoŝa, których eksploatacji zaniechano

3 3 W 2008 roku stan bilansowych zasobów wydobywalnych ropy naftowej i kondensatu wyniósł 23,42 mln ton i w porównaniu do roku poprzedniego zwiększył się o 0,29 mln ton. Wzrost zasobów nastąpił w wyniku udokumentowania nowego złoŝa oraz przeliczenia zasobów w złoŝach udokumentowanych. Największy przyrost zasobów wydobywalnych nastąpił w złoŝu Wańkowa (74,75 tys. ton), Węglówka (59,06 tys. ton) i Pławowice (118,31 tys. ton) oraz na NiŜu w złoŝu Radoszyn (608,50 tys.ton). Na NiŜu Polskim udokumentowano i udostępniono nowe złoŝe Ołobok, o zasobach wydobywalnych 30,88 tys. t. Wydobycie ropy naftowej i kondensatu w 2008 r. ze złóŝ na lądowym obszarze kraju oraz z polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku (off shore), wynosiło 740,14 tys. t. W stosunku do roku poprzedniego wydobycie wzrosło o 39,65 tys. t. Wydobycie w podziale na poszczególne regiony kraju przedstawiono w tabeli 7.2. Wydobycie ropy naftowej i kondensatu (w tys. t) Razem ropa naftowa kondensat Tabela 7.2 z udokumentowanych zasobów z Wyszczególnienie Ogółem bilansowych pozabilan zasobów Razem A+B C sowych szacunkowych OGÓŁEM w tym : KARPATY PRZEDGÓRZE NIś BAŁTYK W 2008 r. import ropy naftowej wyniósł 20,92 mln t i był wyŝszy od importu w roku poprzednim o 0,23 mln t. Kierunki i wielkości importu ropy naftowej oraz importu i eksportu produktów naftowych przedstawia tabela 7.3.

4 4 Kierunki polskiego importu ropy naftowej oraz importu i eksportu produktów pochodnych Tabela 7.3 IMPORT EKSPORT Lp. Kraj Ilość Wartość Lp. Kraj Ilość Wartość tys. ton tys. PLN tys. ton tys. PLN Ropa naftowa Świat (ogółem) , Świat (ogółem) 34, Rosja , Holandia 34, Norwegia 1 193, Składy i zapasy 0, AzerbejdŜan 211, Niemcy 0, Białoruś 108, Rosja 0, Wielka Brytania 82, Kazachstan 24, Ukraina 8, Francja 0, Niemcy 0, Produkty naftowe Świat (ogółem) 7 146, Świat (ogółem) 3 179, Niemcy 1 687, Szwecja 429, Finlandia 984, Dania 536, Rosja 800, Niemcy 267, Białoruś 715, Czechy 207, Słowacja 566, Estonia 148, Szwecja 391, Holandia 202, Kazachstan 442, Wielka Brytania 97, Czechy 326, Finlandia 94, Litwa 304, Norwegia 144, Wielka Brytania 240, Rumunia 139, Węgry 117, Słowacja 96, Holandia 81, Węgry 69, Belgia 56, Belgia 65, Dania 101, Ukraina 70, Francja 60, Austria 65, Norwegia 84, Francja 47, Włochy 45, Islandia 51, Austria 20, Litwa 71, Chiny 17, Irlandia 37, Ukraina 20, Chiny 69, Łotwa 9, Egipt 20, Uzbekistan 9, Rosja 33, Stany Zjednoczone 32, Stany Zjednoczone 37, Szwajcaria 6, Składy i zapasy 26,

5 5 IMPORT EKSPORT Lp. Kraj Ilość Wartość Lp. Kraj Ilość Wartość tys. ton tys. PLN tys. ton tys. PLN 25 Hiszpania 4, Turcja 15, Chorwacja 3, Szwajcaria 16, Luksemburg 0, Hiszpania 9, Japonia 2, Tunezja 7, Kanada 0, Łotwa 13, Słowenia 0, Wyb. Kości. Słon. 9, Antyle Holenderskie 1, Brazylia 9, Rumunia 1, Włochy 6, Grecja 1, Togo 7, Turcja 0, Słowenia 4, AzerbejdŜan 1, Indie 4, Rep. Połudn. Afryki 1, Białoruś 1, Izrael 0, Nigeria 4, Korea Płd. 0, Chorwacja 2, Portugalia 0, Cypr 2, Kraj nieznany 0, Kraj nieznany 3, Indie 0, Maroko 3, Lesoto 0, Izrael 2, Irlandia 0, Bułgaria 2, Iran 0, Grecja 1, Malezja 0, Kanada 3, Tajwan 0, Jordania 1, Egipt 0, Serbia 1, Australia 0, AzerbejdŜan 1, Argentyna 0, Bośnia i Hercegowina 0, Ekwador 0, Wenezuela 2, Kuwejt 0, Sri Lanka (Cejlon) 0, Kirgistan 0, Gabon 0, Dem. Rep. Kongo 0, Kazachstan 0, Lichtenstein 0, Portugalia 0, Bułgaria 0, Zjedn. Emir. Arab. 0, Brazylia 0, Kamerun 0, Arabia Saudyjska 0, Afganistan 0, Rep. Ziel. Przylądka 0, Algieria 0, Irak 0, Kolumbia 0, Gruzja 0, Gwinea 0,62 629

6 6 IMPORT EKSPORT Lp. Kraj Ilość Wartość Lp. Kraj Ilość Wartość tys. ton tys. PLN tys. ton tys. PLN 64 Mołdawia 0, Kirgistan 0, Bituminy naturalne Świat (ogółem) 30, Świat (ogółem) 12, Niemcy 15, Niemcy 6, Węgry 9, Ukraina 0, Francja 1, Austria 1, Holandia 0, Czechy 2, Słowacja 1, Litwa 0, Stany Zjednoczone 0, Słowacja 0, Czechy 0, Rosja 0, Estonia 0, Francja 0, Austria 0, Łotwa 0, Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a takŝe wielkość wydobycia zestawiono w tabeli 7.4. Wykaz złóŝ ropy naftowej i kondensatu ropnego tys. t Tabela 7.4 Stan Zasoby Lp. Wyszczególnienie zag. Wydobycie Powiat złoŝa wydobywalne przemysłowe ZŁOśA UDOKUMENTOWANE złóŝ : 85; OGÓŁEM reg. Bałtyk (off shore) złóŝ : 2 1 B 3 E Wyniesienie Łeby 2 B 8 E Wyniesienie Łeby reg. Karpaty złóŝ : 29 1 Biecz E tylko pzb Gorlice 2 BóbrkaRogi E tylko pzb Krosno 3 Brzegi Dolne E Ustrzyki Dolne 4 Czarna E tylko pzb Ustrzyki Dolne 5 Dominik.Kob.Kryg E Gorlice 6 Dwernik E tylko pzb Ustrzyki Dolne 7 FellnerówkaHanka E Gorlice 8 FoluszPielgrzymka E tylko pzb Jasło 9 Gorlice E Gorlice 10 Grabownica E Brzozów 11 Harklowa E Jasło 12 IwoniczZdrój E Krosno

7 7 Stan Zasoby Lp. Wyszczególnienie zag. Wydobycie Powiat złoŝa wydobywalne przemysłowe 13 Jaszczew E Krosno, Jasło 14 Krościenko E tylko pzb Krosno 15 KrygLibuszaLipinki E Gorlice 16 Łodyna E Lesko,Ustrzyki D. 17 Magdalena E tylko pzb Gorlice 18 Mrukowa E tylko pzb Jasło 19 Osobnica E Jasło 20 Potok E Krosno 21 Rej. Grabownica Wieś E Brzozów 22 Roztoki E Jasło 23 Słopnice E 1.63 Limanowa 24 Turaszówka E Krosno 25 Turze PoleZmiennica E Brzozów 26 Wańkowa E Lesko,Ustrzyki D. 27 Węglówka E Krosno 28 Wola Jasienicka E tylko pzb Brzozów,Krosno 29 Zatwarnica E tylko pzb Ustrzyki Dolne reg. NiŜ złóŝ : 42 1 Antonin 1 R Ostrzeszów Ostrów Wlkp. 2 Babimost P Zielona Góra 3 BiałogóraE E tylko pzb Puck 4 Błotno E Goleniów 5 BMB E Myślibórz Gorzów Wlkp. 6 BreslackKosarzyn E Krosno Odrz. 7 Buk E Poznań Nowy Tomyśl 8 Cychry E Myślibórz 9 Czerwieńsk E tylko pzb Zielona Góra 10 Daszewo G Białogard 11 Dębki E Puck 12 Dzieduszyce R Gorzów Wlkp. 13 Glinnik T tylko pzb Lublin Lubartów 14 Gomunice Z Pajęczno 15 Górzyca T Słubice 16 Grotów R Strzelce Kraj. Czarnków Międzychód 17 GryŜyna R Krosno Odrz. Świebodzin 18 Jastrzębsko R Nowy Tomyśl 19 Jeniniec E 7.54 Gorzów Wlkp. 20 Kamień Pomorski E Kamień Pomorski

8 8 Stan Zasoby Lp. Wyszczególnienie zag. Wydobycie Powiat złoŝa wydobywalne przemysłowe 21 Kije E Zielona Góra 22 Kije NE Z Zielona Góra 23 Kosarzyn (E) Z Krosno Odrz. 24 Kosarzyn (S) T Krosno Odrz. 25 Kosarzyn N E Krosno Odrz. 26 KsiąŜ Śląski Z Nowa Sól 27 Lubiatów E Strzelce Kraj. Międzychód 28 Lubiszyn E Gorzów Wlkp. 29 Michorzewo E Nowy Tomyśl 30 Mozów S E Zielona Góra 31 Namyślin R Myślibórz 32 Ołobok E Świebodzin 33 Radoszyn E Świebodzin 34 Rekowo E Kamień Pomorski 35 Retno E ,47 Krosno Odrz. 36 Rybaki E Krosno Odrz. 37 Sławoborze E Świdwin 38 StęŜyca B Ryki Garwolin 39 Wysoka Kamieńska E Goleniów 40 Zielin E Gryfino 41 śarnowiec E Puck 42 śarnowiec W E Puck reg. Przedgórze złóŝ : 12 1 Brzezówka E Ropczyce 2 Cetynia T tylko pzb. Lubaczów 3 Grobla E Bochnia Proszowice 4 Jastrząbka Stara E Dębica 5 Korzeniów P 5.93 Dębica 6 Lubaczów Z Lubaczów 7 Lubaczów P Lubaczów 8 Łąkta E 4.58 Bochnia 9 Mniszów P tylko pzb. Proszowice 10 Nosówka E Rzeszów 11 Pławowice E Kazimierza Wlk. Proszowice 12 Tarnów P tylko pzb. Tarnów Opracował: Krzysztof śukowski