Zarządzanie innowacjami

Transkrypt

1 Studia podyplomowe SGGW Zarządzanie innowacjami Prof. dr hab. Krystyna Poznańska Katedra Zarządzania Innowacjami Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

2 Podstawowe moduły zajęć 1. Wprowadzenie 2. Pojęcie i rodzaje innowacji 3. Innowacyjność Polski i pozycja polskich przedsiębiorstw w świetle danych statystycznych 4. Źródła innowacji 5. Firma innowacyjna- pojęcie, rodzaje, sposoby tworzenia 6. Przedsiębiorczość akademicka 7. Finansowanie innowacji

3 1. Wprowadzenie Innowacje jako czynnik wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw, regionów i krajów

4 2. Pojęcie i rodzaje innowacji Pojęcie innowacja pochodzi od słowa łacińskiego innovatio i w powszechnym rozumieniu oznacza wprowadzenie czegoś nowego, rzecz nowo wprowadzoną, nowość, reformę. Wprowadzenie pojęcia innowacja do nauk ekonomicznych: Rozważania nad kluczową rolą innowacji w rozwoju gospodarek zapoczątkował Joseph A.Schumpeter

5 J. Schumpeter za innowację przyjmował [jest to definicja opisowa]: wprowadzenie nowego wyrobu (lub nowego gatunku określonego już istniejącego wyrobu), wprowadzenie nowej lub udoskonalonej metody produkcji, otwarcie nowego rynku zbytu, wdrożenie nowego sposobu sprzedaży lub zaopatrzenia, zastosowanie nowych surowców, półfabrykatów, wprowadzenie nowej organizacji przemysłu.

6 Definicji innowacji wg różnych badaczy J. Mansfield innowacja to pierwsze wykorzystanie wynalazku Ph. Kotler innowacja odnosi się do jakiegokolwiek dobra, usługi lub pomysłu, który jest postrzegany jako nowy E.M.Rogers innowacja to wszystko co jest postrzegane jako nowe, niezależnie do obiektywnej nowości, danej idei czy rzeczy Ch. Freeman pierwsze handlowe wprowadzenie (zastosowanie) nowego produktu, procesu, systemu lub urządzenia

7 Innowacja definicja przyjęta w OECD i UE : Innowacja (ang. innovation) polega na wdrożeniu nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu albo usługi), bądź procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyki gospodarcze, w organizację miejsca pracy lub w relacje z otoczeniem.

8 Cechy innowacji Innowacja oznacza wdrożenie (implementację) czegoś, co uznaje się za nowość sensu stricto lub udoskonaloną wersję, Innowacja może przyjmować wiele form w ramach czterech kategorii zbiorczych: produkt, proces, metoda marketingowa, metoda organizacyjna. Innowacją będzie wdrożenie czegoś, co jest absolutną nowością, jak też wdrożenie czegoś, co jest nowe: - dla podmiotu wdrażającego ale już stosowana przez konkurentów, - w danym sektorze/branży a stosowane w innych sektorach), - nowe na danym obszarze geograficznym, np. w danym kraju lub jego części (a znane i stosowane już w innych krajach czy regionach świata)

9 Cechy innowacji w opinii przedsiębiorców Poprawa jakości Wejście na nowe rynki Wzbogacenie oferty Obniżka kosztów robocizny Racjonalizacja zużycia materiałów Zmniejszenie zużycia energii Spełnienie wymagań prawnych i standardów

10 Rodzaje innowacji wybrane kryteria wg kryterium oryginalności zmian: Innowacje oryginalne - samodzielne wytwory, wynalazki i odkrycia, zastosowane po raz pierwszy w gospodarce, będące efektem pracy jednostki, zespołu, całej organizacji. Innowacje imitujące (odtwórcze, naśladowcze, wtórne, kopiujące) polegają na odtworzeniu oryginalnych zmian, które w danym czasie przynoszą efekty. wg kryterium skali i zakresu wprowadzonych zmian: Innowacje radykalne dotyczą nowych, niestosowanych dotychczas rozwiązań (np. wprowadzenie całkiem nowego produktu czy automatyzacja linii produkcyjnych). Innowacje częściowe (usprawniające) polegające na modernizacji przedmiotu innowacji (ulepszenie określonych cech lub wprowadzenie nowych cech do przedmiotu innowacji).

11 Podział wg kryterium przedmiotu zmian (nacisk na obszar zmian): Innowacje technologiczne dotyczą zmian w zakresie produktów i procesów. Innowacje organizacyjne polegają na wprowadzeniu zmian ukierunkowanych na funkcjonowanie organizacji. Innowacje dotyczące zarządzania wdrożenie nowych systemów zarządzania organizacją, np. TQM, BPR, itp. Innowacje społeczne dotyczą aspektu pozaprodukcyjnej działalności przedsiębiorstwa, w tym warunków BHP. W tej kategorii mogą być też ujęte niektóre innowacje technologiczne i organizacyjne.

12 Innowacje marketingowe i ekologiczne Innowacje marketingowe związane z cechami produktu, jego wyglądem, opakowaniem, jak również dystrybucją i strategią cenową Innowacje ekologiczne- obejmują produkty i usługi, które eliminują zanieczyszczenie środowiska naturalnego

13 Podział innowacji ze względu na złożoność Niesprzężone rezultat działalności jednostki, Sprzężone są rezultatem wspólnego wysiłku wielu osób, zespołów czy instytucji.

14 Podział ze względu na miejsce ich powstawania Krajowe Zagraniczne np. licencja, franchising

15 Ze względu na skalę jej skutków Strategiczne ( innowacje duże) Taktyczne ( innowacje małe)

16 Który rodzaj innowacji jest szczególnie ważny? Innowacje technologiczne, organizacyjne, marketingowe? Pełna nazwa: technologiczne innowacje produktowe i procesowe lub innowacje technologiczne w zakresie produktów i procesów (ang. TPP innovations: technological product and process innovations): Definicja: Technologiczne innowacje produktowe i procesowe obejmują wdrożone, technologicznie nowe produkty i procesy, jak też znaczące udoskonalenia technologiczne w produktach i procesach.

17 Wykładnia definicji: Termin produkt obejmuje zarówno wyroby, jak i usługi. Produkt nowy pod względem technologicznym (in. technologicznie nowy produkt) produkt, którego cechy technologiczne lub zamierzone zastosowanie różnią się znacząco od cech czy zastosowań w produktach wcześniej wytwarzanych. Innowacja technologiczna w zakresie procesu (in. technologiczna innowacja procesowa) zastosowanie technologicznie nowych lub znacząco udoskonalonych metod, włączając metody dostawy produktów.

18 Pojęcie innowacyjność można definiować w szerokim ujęciu jako zbiór kompetencji organizacji, zwłaszcza przedsiębiorstwa, do nieustannego odkrywania źródeł innowacji, absorpcji innowacji z zewnątrz i wygenerowania własnych innowacji, ich implementacji i dyfuzji (in. upowszechnienia).

19 Wyszczególnienie Nakłady kraju na B+R (ang. GERD) w mln zł, w tym: - finansowane z budżetu państwa -finansowane przez przedsiębiorstwa (ang. BERD) Nakłady kraju na B+R jako % PKB (intensywność B+R) 3. Innowacyjność Polski i pozycja polskich przedsiębiorstw w świetle danych statystycznych Wybrane mierniki statystyki narodowej Wybrane lata , , , ,8 6673,0 7706,2 63,4% 61,1% 61,7% 57,5% 58,5% 56,1% 24,5% 22,7% 22,6% 25,1% 24,5% 26,6% 0,64 % 0,57 % 0,56 % 0,56 % 0,57 % 0,61% Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS Roczniki Statystyczne

20 Intensywność B+R (tj. GERD/PKB) w 2007 roku w krajach OECD i w wybranych krajach nieczłonkowskich oraz blokach: kraje członkowskie OECD (Polska należy od 1996 r.); dla kilku krajów- dane z lat wcześniejszych Opracowanie własne na podstawie: OECD (2009), OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2009, OECD Publishing. doi: /sti_scoreboard-2009-en (

21 Intensywność B+R w sektorze przedsiębiorstw (BERD jako % wartości dodanej w przemyśle) w 2007 r. w wybranych krajach i wg bloków: Izrael Szwecja Finlandia Korea Pd. Japonia Szwajcaria (2004 r.) Stany Zjednoczone Dania Niemcy Austria OECD Islandia Francja Belgia Luksemburg Wlk. Brytania EU-27 Australia (2006 r.) Holandia Kanada Słowenia Republika Czeska Irlandia Norwegia Hiszpania Portugalia Rosja Włochy Estonia RPA (2005 r.) Węgry Nowa Zelandia Turcja Chile (2004 r.) Meksyk (2005 r.) POLSKA Słowacja Grecja 4,45 4,00 3,87 3,66 3,06 3,05 2,89 2,86 2,70 2,44 2,44 2,28 2,10 1,97 1,81 1,79 1,64 1,63 1,56 1,39 1,34 1,33 1,25 1,08 1,03 1,01 0,91 0,83 0,79 0,78 0,77 0,42 0,41 0,30 0,26 0,25 0,25 Na podst.: OECD (2009), OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2009, OECD Publishing. doi: /sti_scoreboard-2009-en ( 6,21 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0

22 Innowacyjne przedsiębiorstwa jako odsetek wszystkich przedsiębiorstw w 2006 roku, EU-27 i wybrane kraje pozaunijne: Źródło: Science, technology and innovation in Europe, 2009 edition, Eurostat, s.63

23 Innowacyjne przedsiębiorstwa, które wprowadziły organizacyjne i/lub marketingowe innowacje, jako odsetek wszystkich przedsiębiorstw, EU-27 i wybrane kraje pozaunijne 2006 rok: Źródło: Science, technology and innovation in Europe, 2009 edition, Eurostat, s.72

24 Bariery wdrażania innowacji Lubuska Regionalna Strategia Bariery wg ankietowanych Wysokie koszty pracy 78,9% Brak kapitału na modernizację 9,9% Sytuacja polskiej gospodarki 61% Wysokie koszty pracy 8,9% Biurokratyzm administracji państwowej 52,6% Słabość ośrodków naukowo badawczych 6,9% Niekorzystna polityka państwa Wobec MŚP 52,6% Sytuacja polskiej gospodarki 6,6% Nieumiejętne zarządzanie 4,2% Nieumiejętne zarządzanie 2,3% Nieprzychylność kierowników wobec wprowadzania innowacji 2,8% Nieprzychylność kierownictwa 0,99

25 Bariery wdrażania innowacji wg rozmówców (SP-ZJ) Przedsiębiorstwa JBR Brak środków finansowych Zbyt wysokie ceny usług B+R Brak zainteresowania ze strony przemysłu Firmy z kapitałem zagranicznym wykorzystują współpracę z zapleczem właścicieli Duże ryzyko Braki kadrowe własne jbr Długi cykl badawczy niejsze ryzyko i szybciej zakup Licencji) Trudno dostępne kredyty Niski poziom kadr kierowniczych u partnerów w przemyśle Samozadowolenie kierownictw przedsiębiorstw ze sprzedaży wyrobów nienowoczesnych

26 Przyczyny niskiej innowacyjności gospodarki polskiej NIE POTRAFIMY JEDNOZNACZNIE ODPOWIEDZIEĆ PONIEWAŻ PRZYCZYN JEST WIELE I ZALEŻNYCH OD WARUNKÓW Postawy właścicieli I pracowników Sytuacji na rynku Jakości zaplecza B+R Sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa

27 Podsumowanie: Ocena Polski w rankingach międzynarodowych Ocena w European Innovation Scoreboard (EIS): Sumaryczny Indeks Innowacyjności (SII): 0,24 pkt miejsce na 37 (EIS 2007), 0,305 pkt. 23 miejsce na 27 (EIS2008) Najlepsze oceny cząstkowe wg EIS2008: zasoby ludzkie (12 miejsce na 31), inwestycje firm (18 miejsce na 32) Najgorsze oceny cząstkowe wg EIS2008: fundusze i wsparcie (31 miejsce na 32), powiązania i przedsiębiorczość (29 miejsce na 32) Źródło: na podst. The Global Competitiveness Report , World Economic Forum, Geneva 2008

28 4. Źródła innowacji Z punktu widzenia kraju: wewnętrzne własne badania naukowe działalność wynalazczo-racjonalizatorską zewnętrzne licencje, know-how import nowoczesnych maszyn i urządzeń inne formy transferu wiedzy, jak wspólne przedsięwzięcia naukowe i produkcyjne

29 Źródła innowacji Z punktu widzenia przedsiębiorstwa wewnętrzne działalność sfery B + R prowadzenie badań marketingowych rynku krajowego i zagranicznego wykorzystanie metod gromadzenia pomysłów, np.: "burzy mózgów" stymulowanie kreatywności pracowników i kierownictwa zewnętrzne wyniki badań naukowych i technicznych prowadzonych w uczelniach i instytutach naukowo- badawczych Licencje, know-how, wspólne przedsięwzięcia, konferencje naukowe, publikacje, targi i wystawy, transfer pracowników, doradztwo firm konsultingowych

30 Proces innowacji Proces innowacyjny jest to zjawisko powstawania, dojrzewania i upowszechniania tych idei technicznych, których praktycznemu zastosowaniu towarzyszą określone skutki ekonomiczno-społeczne Najczęściej przytaczanymi modelami procesu innowacyjnego są: - tradycyjny model pchany przez naukę, - tradycyjny model ciągniony przez rynek, - model sprzężony (nauka + rynek)

31 MODEL PROCESU INNOWACYJNEGO PCHANEGO PRZEZ NAUKĘ Badania podstawowe Badania stosowane Wdrożenie (produkcja) Marketing Sprzedaż i dyfuzja MODEL PROCESU INNOWACYJNEGO CIĄGNIĘTEGO PRZEZ RYNEK Potrzeba Rynkowa (badania marketingowe) Prace rozwojowe Wdrożenie Marketing Sprzedaż dyfuzja (rynek)

32 Wykładnia pojęć Badania podstawowe prowadzone w celu odkrycia nowych prawidłowości, mechanizmów lub zasad metodologicznych pozwalają formułować nowe prawa nauki powiększając ogólne zasoby wiedzy. Badania stosowane dotyczą możliwości praktycznego wykorzystania posiadanej wiedzy o charakterze ogólnym w celu realizacji praktycznego projektu Wdrożenie jest to zastosowania tych osiągnięć w sferze techniki przemysłowej poprzez i produkcję nowych wyrobów i usług

33 MODEL SPRZĘŻONY (NAUKA+RYNEK) Nowa potrzeba Potrzeby społeczne Nowy pomysł Prace rozwojowe Wdrożenie Marketing i sprzedaż Rynek Badania stosowane i inżynieryjne Stan techniki i technologii producenta

34 5. Firma innowacyjna pojęcie i rodzaje, sposoby tworzenia Definicja wg OSLO Manual: Firma innowacyjna to taka, która wprowadziła innowację w rozpatrywanym okresie. Niekoniecznie muszą to być innowacje, które przyniosły sukces komercyjny, gdyż wiele innowacji kończy się niepowodzeniem.

35 Rodzaje firm innowacyjnych I. Korporacje transnarodowe to posiadające osobowość prawną lub jej nie posiadające przedsiębiorstwa składające się ze spółki matki i jej zagranicznych filii. Spółka matka przedsiębiorstwo kontrolujące aktywa lub prawa własności, całe jednostki w krajach innych niż macierzystym, posiadając najczęściej udział w kapitale własnym. Filia zagraniczna przedsiębiorstwo, w którym zagraniczny inwestor jako spółka matka posiada taki udział, który pozwala na uczestnictwo w zarządzaniu tym przedsiębiorstwem

36 Zalety korporacji transnarodowych: Posiadają kapitał wiedzy i doświadczenia, wynikający z wieloletniego działania na rynku, Ponoszą b. Wysokie nakłady na B+R, Posiadają swoje centra B+R w różnych krajach, co pozwala im dostosowywać swoją ofertę do wymagań lokalnego rynku

37 Małe innowacyjne firmy - tworzone są w celu komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań, - są bardziej elastyczne w porównaniu z dużymi firmami - Posiadają lepszą znajomość rynku, - Nie rozproszony portfel produktowy, - Borykają się z problemami finansowym.

38 Sposoby tworzenia przedsiębiorstw innowacyjnych Tworzenie przedsiębiorstw odpryskowych- Spin-offs, spin outs Uruchomienie przedsiębiorstwa od podstaw

39 Firmy odpryskowe - pojęcie Spin-off nowo powstałe przedsiębiorstwo, które powstało w drodze usamodzielnienia się pracowników, np. uczelni wyższej. Posiadają one charakter przedsięwzięć niezależnych od macierzystej organizacji Spin out nowe przedsiębiorstwo, które powstało w drodze usamodzielnienia się się pracowników, wykorzystując w tym celu zasoby intelektualne oraz materialne zasoby organizacji macierzystej. Są kapitałowo oraz operacyjnie związane z organizacją macierzystą.

40 Firmy odpryskowe - cechy Są to nowo powstałe firmy ( start-ups) Ich działalność opiera się na komercyjnym zastosowaniu technologii, wiedzy technicznej i umiejętności nabytej w organizacji macierzystej, Posiadają duży potencjał tworzenia wartości dodanej, Przyczyniają się do upowszechnienia (dyfuzji) nowych technologii w gospodarce, Obarczone są wysokim stopniem ryzyka finansowego i komercyjnego

41 6. Przedsiębiorczość akademicka Obejmuje wszelkie działania uczelni związane z oferowaniem określonego know-how i jego sprzedaż na zasadach rynkowych. Jej podstawą są ludzie o określonych kompetencjach. Przedsiębiorcę tego typu charakteryzuje : kreatywność i wytrwałość w wyszukaniu oraz rozwiązywania problemów, Otwartość na wiedzę i samodoskonalenie zarządzanej organizacji, Intuicja w dostrzeganiu punktów stycznych między wiedzą, technologią a często utajonymi potrzebami rynku, Ambicja kierowania własnym życiem, pasja, wizja i marzenia

42 Przyczyny zainteresowania przedsiębiorczością akademicką - Potrzeby poprawy statusu życiowego studentów, doktorantów, pracowników naukowych zwiększają ich aktywność poza uczelnią, gdzie poszukują oni albo dodatkowego źródła dochodów, albo możliwości realizacji własnych zainteresowań, - Ambicje niektórych naukowców, prowadzących badania sprawiają iż część środków finansowych na badania poszukują poza uczelnią, - Konkurencja wymusza usprawnienie procesu produkcji, zmiany technologii, to sprawia,że przedsiębiorcy zwracają się do jednostek naukowych w poszukiwaniu rozwiązań technologicznych ich problemów, - Coraz więc przedstawicieli przedsiębiorców stanowią osoby z wyższym wykształceniem, które znają możliwości oraz ukryty potencjał uczelni, a przez to starają się korzystać z jej usług

43 Dobre przykłady MIT Uniwersytet w Cambridge, Politechnika w Mediolanie, Uniwersytet Heriot-Watt w Edenburgu

44 Przykłady sukcesu przedsiębiorstw MIT Stanford University Gilette (1901) Hewlett-Packard Intel Texas Instruments Cisco Systems Google Sun Microsystems Yahoo!

45 MIT historia sukcesu Na świecie funkcjonuje ponad przedsiębiorstw stworzonych przez absolwentów MIT W latach powstało więcej niż takich firm Firmy te zatrudniają około 3,3 mln ludzi oraz generują ponad 2 biliony USD, 80% przedsiębiorstw tworzonych przez absolwentów MIT prowadzi swoją działalność, 80% firm powołanych przez inżynierów spoza środowiska MIT znika z rynku Dane Instytutu Kauffman The Foundation of Entrepreneurship

46 Przyczyny zainteresowania przedsiębiorczością akademicką w Polsce - Potrzeby poprawy statusu życiowego studentów, doktorantów, pracowników naukowych zwiększają ich aktywność poza uczelnią, gdzie poszukują oni albo dodatkowego źródła dochodów, albo możliwości realizacji własnych zainteresowań, - Ambicje niektórych naukowców, prowadzących badania sprawiają iż część środków finansowych na badania poszukują poza uczelnią, - Konkurencja wymusza usprawnienie procesu produkcji, zmiany technologii, to sprawia,że przedsiębiorcy zwracają się do jednostek naukowych w poszukiwaniu rozwiązań technologicznych ich problemów, - Coraz więc przedstawicieli przedsiębiorców stanowią osoby z wyższym wykształceniem, które znają możliwości oraz ukryty potencjał uczelni, a przez to starają się korzystać z jej usług

47 Podstawy prawne Uczelnie współpracują z otoczeniem gospodarczym, w szczególności przez sprzedaż lub nieodpłatne przekazywanie wyników badań o prac rozwojowych przedsiębiorcom oraz szerzenie przedsiębiorczości w środowisku akademickim, w formie działalności gospodarczej, wyodrębnionej organizacyjnie i finansowo, od działalności o której mowa w art. 13 i 14 ustawy. Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 4, ustęp 4

48 Wspieranie przedsiębiorczości akademickiej Centra transferu technologii, Preinkubatory, Parki technologiczne, itp. W celu lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki, uczelnie mogą prowadzić akademickie inkubatory przedsiębiorczości oraz centra transferu technologii Prawo o szkolnictwie wyższym, art. 86

49 Centra transferu technologii Zróżnicowana organizacyjnie grupa nienastawionych na zysk jednostek doradczych, szkoleniowych i informacyjnych realizujących programy wsparcia transferu i komercjalizacji technologii i wszystkich towarzyszących temu procesowi zadań W Polsce funkcjonuje 87 centrów, z tego 9 w Krakowie, 8 w Warszawie, 7 w Poznaniu, 5 w Lublinie, 4 w Łodzi Źródło: Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce, SOOIIP, Łódź/Warszawa 2009, s.204

50 Preinkubatory akademickie Działające w ramach państwowych szkół wyższych jednostki prowadzące działalność usługową, szkoleniową lub naukową, których zadaniem jest propagowanie i wspieranie przedsiębiorczości akademickiej w środowisku akademickim uczelni i skoncentrowanie się na preinkubacji, m.in. w formie coraz popularniejszych biznes planów W 2009 funkcjonowało 51 preinkubatorów Źródło: Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce, SOOIIPP, Łódź/Warszawa 2009, s.96

51 Park technologiczny Zorganizowany kompleks gospodarczy, którego celem jest : - wspieranie młodych innowacyjnych przedsiębiorstw nastawionych na rozwój produktów i metod wytwarzania w technologicznie zaawansowanych branżach, - Optymalizacji warunków transferu technologii i komercjalizacji rezultatów badań naukowych z instytucji gospodarczych do praktyki gospodarczej - W inicjatyw, 23 zaawansowane organizacyjnie, 7 inicjatyw skoncentrowanych na pracach przygotowawczych, 16 w fazie w projektowania; Źródło: Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce, SOOIIPP, 2009, s. 32

52 Bariery przedsiębiorczości akademickiej w Polsce Niedoskonałość rozwiązań formalnoprawnych, Ograniczony dostęp do środków finansowych i wysoko kwalifikowanej kadry menedżerskiej, Brak odpowiednich świadomości społeczności akademickiej, a przede wszystkim kadr zarządzającej szkołami wyższymi, Działalność abarczona jest dużym ryzykiem.

53 Tworzenie firmy od podstaw etapy rozwoju Etap zasiewu ( seed- up) opracowania koncepcji przedsiębiorstwa, Etap startu (start-up) inicjowanie działalności operacyjnej Etap wczesnego rozwoju (early growth) Etap ekspansji

54 Charakterystyka Etap zasiewu (seed-up), etap opracowania koncepcji przedsiębiorstwa), który obejmuje m.in. badania (podstawowe i/lub stosowane). Ich efektem jest powstanie idei, która może mieć praktyczną przydatność oraz będące skutkiem badań laboratoryjnych i studiów nad rozwojem technicznym opracowanie założeń konstrukcyjnych nowego rozwiązania.. Etap startu/rozruchu przedsiębiorstwa (start-up), na którym inicjowana jest działalność operacyjna firmy i na rynek trafia próbna seria produktów. Etap wczesnego rozwoju ( early growth) obejmuje działania związane z budowaniem silnej pozycji rynkowej firmy, poprzez intensywne działania rynkowe, rozbudowę zdolności produkcyjnych i rozszerzenie sieci sprzedaży. Faza ekspansji (expansion stage) rozszerzenie działalności firmy poprzez wprowadzenie nowych produktów, nowych technologii, ekspansja na rynki zagraniczne (np. poprzez eksportowe i umowne formy).

55 Finansowanie poszczególnych faz rozwoju firmy innowacyjnej i realizowanych przez nią procesów innowacji (uniwersalny schemat): Źródło: Deutsche Industriebank, presentation dr I.Natusch, Round Table Talks, October 23th 2003 cyt.za: K.Poznańska, K.M.Kraj, Tworzenie i rozwój innowacyjnych przedsiębiorstw, [w:] Własność intelektualna. Wybrane aspekty ekonomiczne, red.nauk. M.A.Weresa, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2009, s.135

56 Finansowanie innowacji w Polsce Polskie przedsiębiorstwa mają utrudniony dostęp do finansowania swojej działalności, a szczególnie do finansowania szybkiego rozwoju opartego o innowacje Działające w Polsce fundusze venture capital / private equity poszukując większych transakcji rzadko inwestują w ten segment Brak kapitału często powoduje, że wiele dobrych polskich projektów, które mogłyby przynieść przedsiębiorcom zysk jest zaniechanych, opóźnionych bądź też realizowanych za granicą

57 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA WPROWADZONYCH INNOWACJI Jakie były źródła finansowania inwestycji w nowe technologie przez Pana(i) firmę w latach ? Środki własne Kredyty komercyjne, leasing itp. Fundusze pożyczkowe Środki publiczne - międzynarodowe np. fundusze UE Środki publiczne - krajowe Trudno powiedzieć 2% 2% 2% 7% 2% 2% 4% 10% 1% 1% 5% 5% 20% 19% 27% 27% 18% 17% 38% 42% 67% 67% 73% 73% Ogółem (N=597) firmy mikro (N=304) firmy małe (N=183) firmy średnie (N=166) Źródło: Kierunki inwestowania w nowoczesne technologie w przedsiębiorstwach MSP, badanie zrealizowane przez Pentor Research International i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową na zlecenie PARP, listopad

58 Inicjatywy wsparcia innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce Kredyt technologiczny BGK PO IG, projekty celowe Zasilenie funduszy zalążkowych z KFK i PO IG GPW NewConnect Inicjatywa Technologiczna

59 Dotacje unijne Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Cele szczegółowe: 1. Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw 2. Wzrost konkurencyjności polskiej nauki 3. Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym 4. Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym 5. Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy 6. Wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce

60 Dotacje unijne PO IG "Innowacyjna Gospodarka, działanie 3.1 Potencjalni przedsiębiorcy otrzymają wsparcie w dwóch etapach: doradczym i kapitałowym W pierwszym etapie, przedsiębiorca korzystać będzie z usług doradczych (świadczonych przez wyspecjalizowaną instytucję, np. inkubator technologiczny), których celem będzie ocena innowacyjnego pomysłu W drugim etapie, o ile pomysł na biznes okaże się trafiony, przedsiębiorca otrzyma wsparcie kapitałowe (w wysokości do 200 tysięcy Euro) od instytucji inkubującej, w wyniku czego powstanie podmiot gospodarczy, w którym udziały obejmą zarówno pomysłodawca jak i instytucja inkubująca

61 Główni beneficjenci PO IG Przedsiębiorcy, w tym MSP (45,80%) Jednostki badawczo-rozwojowe (23,05%) Jednostki administracji centralnej i obywatele ( 16, 96%) Instytucje otoczenia biznesu i ich sieci (10, 8%)

62 Rynek GPW- NewConnect NewConnect stworzony został z myślą o małych spółkach, które ze względu na swoją wielkość, zbyt ograniczoną wiarygodność kredytową lub krótką historię działalności nie są w stanie efektywnie pozyskiwać kapitału na finansowanie swoich przedsięwzięć NewConnect kierowany jest przede wszystkim do spółek "innowacyjnych", które mają ciekawy pomysł biznesowy szukają środków na jego sfinansowanie Główne zalety nowego rynku to prostsze warunki wprowadzenia spółki do obrotu, minimalne wymogi informacyjne oraz niskie koszty debiutu

63 Instytucje Bankowe W porównaniu ze standardami bankowości światowej są wręcz niekonkurencyjne w swoich ofertach dla nowo utworzonych innowacyjnych przedsiębiorstw Unikają finansowania nowopowstałych oraz młodych przedsiębiorstw Niechętnie finansują agresywne plany rozwojowe

64 Fundusze Pożyczkowe Jest to alternatywne źródło finansowania działalności gospodarczej: nowopowstałych przedsiębiorstw firm nie mogących pozyskać finansowania zewnętrznego z tradycyjnych źródeł (bankowych) przedsiębiorstw nie posiadających wystarczającego zabezpieczenia Nie są konkurencją dla banków, lecz stanowią uzupełnienie ich ofert Zapewniają finansowanie tym podmiotom, z którymi banki nie chcą współpracować Szkolą i doradzają przedsiębiorcom

65 Co decyduje o sukcesie nowych innowacyjnych przedsiębiorstw Według Innovation Associates (IA) Szkolenia w zakresie kształtowania postaw, świadomości oraz tworzenia kultury i wiedzy sprzyjającej realizacji projektów komercyjnych Zorientowanie na badania mające komercyjne zastosowanie Funkcjonowanie parków technologicznych, biur transferu technologii, inkubatorów Pomoc w pozyskiwaniu subwencji, grantów rządowych, dotacji Tworzenie funduszy venture capital skłonnych do finansowania nowo powstających firm oraz wczesnych etapów rozwoju Budowanie relacji z lokalnym i krajowym środowiskiem biznesu Utrzymywanie kontaktów z absolwentami

66 Bardzo dziękuję za uwagę