Płyn w jamie opłucnej praktyczne wskazówki dla onkologów (Pleural fluid accumulations practical remarks for oncologists) Jarosław Kużdżał

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Płyn w jamie opłucnej praktyczne wskazówki dla onkologów (Pleural fluid accumulations practical remarks for oncologists) Jarosław Kużdżał"

Marcin Kosiński
8 lat temu
Przeglądów:

1 Płyn w jamie opłucnej praktyczne wskazówki dla onkologów (Pleural fluid accumulations practical remarks for oncologists) Jarosław Kużdżał

2 dr hab. med. Jarosław Kużdżał Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej UJ Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Krakowie ul. Prądnicka 80, , Kraków Specjalizacje: chirurgia klatki piersiowej, chirurgia ogólna Studia Akademia Medyczna w Krakowie Przebieg pracy zawodowej 2009 Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej UJ 2008 Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej Szpitala im. Jana Pawła II Oddział Torakochirurgii Szpitala im. Sokołowskiego Pracownia Endoskopii II Katedry Chorób Wewnętrznych UJ II Klinika Chirurgii Ogólnej UJ Dorobek naukowy 59 publikacji w recenzowanych czasopismach medycznych 24 publikacje książkowe 54 referaty na konferencjach medycznych Dorobek zawodowy Kierownik Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Uniwersytetu Jagiellońskiego Fellow of the European Board of Thoracic and Cardiovascular Surgery Redaktor Naczelny Medycyny Praktycznej Chirurgii Członek Komitetu Redakcyjnego Polskiego Przeglądu Chirurgicznego, Kardiochirurgii i Torakochirurgii Polskiej i Rehabilitacji Medycznej Redaktor podręcznika Podstawy Chirurgii Członek Zarządu Europejskiego Towarzystwa Torakochirurgów (Council of the European Society of Thoracic Surgeons) Sekratarz Klubu Torakochirurgów Członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgów Zainteresowania zawodowe rak płuca guzy śródpiersia sympatektomie operacje ściany klatki piersiowej choroby opłucnej chirurgia małoinwazyjna chirurgia przełyku Przynależność do towarzystw i organizacji Polskie Towarzystwo Kardio-Torakochirurgów Klub Torakochirurgów European Society of Thoracic Surgeons American Association for Thoracic Surgery International Society for the Study of Lung Cancer 200 Jarosław Kużdżał

Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej Szpitala im. Jana Pawła II 2000 2008 Oddział Torakochirurgii Szpitala im.

3 Płyn w jamie opłucnej ł - praktyczne wskazówki dla onkologów dr hab. med. Jarosław Kużdżał Kierownik Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Uniwersytetu t Jagiellońskiego ń Szpital im. Jana Pawła II w Krakowie Fizjologia płyn opłucnowy stale powstaje i stale jest usuwany opłucna płucna nie bierze udziału w obrocie płynu produkcja: kapilary, eliminacja: i układ chłonny rezerwy fizjologiczne opłucnej ściennej w eliminacji płynu są bardzo duże (Broaddus, J Appl Physiol, 1988) Kiedy gromadzi się płyn w jamie opłucnej? Zachwianie równowagi między ę yprodukcją a eliminacją płynu opłucnowego: - wzrost produkcji - upośledzenie eliminacji Jarosław Kużdżał 201

Jana Pawła II w Krakowie Fizjologia płyn opłucnowy stale powstaje i stale jest usuwany opłucna płucna nie bierze udziału w obrocie płynu produkcja: kapilary,

4 Wzrost produkcji płynu zwiększona przepuszczalność kapilar opłucnej ściennej wzrost ciśnienia hydrostatycznego zmniejszenie ciśnienia onkotycznego osocza znaczne ujemne ciśnienia w jamie opłucnej zwiększenie ę ciśnienia onkotycznego w jamie opłucnej przechodzenie płynu z jamy otrzewnej Upośledzenie eliminacji płynu Zablokowanie porów w opłucnej ściennej, łączących jamę opłucnej z zatokami limfatycznymi, przez wszczepy nowotworowe Rozległy podopłucnowy naciek nowotworowy o o o Rozległe zajęcie przez przerzuty węzłów chłonnych śródpiersia Płyn w jamie opłucnej - wysięk czy przesięk? W 1-10% 10% przypadków płyn pojawiający się w jamie opłucnej w przebiegu choroby nowotworowej jest przesiękiem!!! Różnicowanie ma zasadnicze znaczenie Kryteria Lighta: - stężenie białka w płynie/osoczu >0,5 - aktywność LDH w płynie/osoczu >0,6 - aktywność LDHwpłynie >2/3 normy dla osocza 202 Jarosław Kużdżał

limfatycznymi, przez wszczepy nowotworowe Rozległy podopłucnowy naciek nowotworowy o o o Rozległe zajęcie przez przerzuty węzłów chłonnych śródpiersia Płyn w jamie opłucnej - wysięk czy przesięk?

5 Nowotworowe wysięki opłucnowe (NWO) Definicja: wysięk opłucnowy spowodowany rozsiewem nowotworowym na opłucnej ściennej W praktyce wysięk opłucnowy u chorego na chorobę nowotworową = NWO Inne, rzadsze przyczyny wysięków: zmiany popromienne, zatorowość płucna, opancerzenie płuca, krwiak opłucnej Epidemiologia NWO Dokładna chorobowość nie jest znana Do NWO dochodzi w toku choroby u 50% chorych na raka płuca albo raka sutka, 8% chorych na raka jajnika i 6% chorych na raka macicy (Light, Pleural diseases, 1990, Kennedy, Chest, 1994) W USA chorobowość wynosi 1/1000 (Dresler, Chest, 1999) Implikacje kliniczne NWO jest wskaźnikiem krótkiego czasu przeżycia: 4-12 miesięcy (Macha, 1992; Colt, 1995; Ang, 2001) znacząco pogarsza QoL zwiększa ryzyko powikłań (niedodma, d zapalenie płuc, ł ropniak, odma) Jarosław Kużdżał 203

chorych na raka płuca albo raka sutka, 8% chorych na raka jajnika i 6% chorych na raka macicy (Light, Pleural diseases, 1990, Kennedy, Chest, 1994) W USA chorobowość wynosi 1/1000 (Dresler, Chest,

6 Diagnostyka NWO Wysięk opłucnowy u dorosłej osoby bez stanów zapalnych w wywiadzie jest to prawie zawsze NWO Diagnostyka NWO Badanie cytologiczne Torakoskopia (VTS) Inne (biopsja opłucnej, badania biochemiczne, markery nowotworowe) Diagnostyka NWO - VTS Jest to podstawowa metoda w diagnostyce NWO Czułość 99%, swoistość 100%, NPV 88% możliwe ograniczenie i inwazyjności: ś i - analgosedacja - 1 port - zastaw 5 mm lub 2 mm 204 Jarosław Kużdżał

nowotworowe) Diagnostyka NWO - VTS Jest to podstawowa metoda w diagnostyce NWO Czułość 99%, swoistość 100%,

7 Diagnostyka NWO - mity Płyn o charakterze popłuczyn ł mięsnych hjest objawem NWO Zwiększone stężenie kwasu hialuronowego jest objawem międzybłoniaka opłucnej Eozynofilia i neutrofilia płynu nie jest cechą NWO Brak komórek nowotworowych w płynie przemawia przeciwko rozpoznaniu NWO Leczenie NWO Powtarzane punkcje odbarczające Stały drenaż zewnętrzny Pleurodeza Przetoka opłucnowo-otrzewnowa Leczenie NWO powtarzane punkcje odbarczające Minimalna inwazyjność Dobra opcja w przypadku chorych w złym stanie ogólnym, z małą ą dynamiką ą narastania płynu Zwykle niecałkowite odbarczenie Ryzyko jatrogennej odmy i ropniaka Jarosław Kużdżał 205

odbarczające Stały drenaż zewnętrzny Pleurodeza Przetoka opłucnowo-otrzewnowa Leczenie NWO powtarzane punkcje odbarczające Minimalna inwazyjność Dobra opcja w

8 Leczenie NWO Stały drenaż zewnętrzny Akceptowalny u chorych w złym stanie ogólnym, w razie nieskutecznej pleurodezy Może ż być ć prowadzony ambulatoryjnie (Robinson, 1994; Pien, 2001; Pollak, 2001) Ryzyko odmy do 31% (Chang, 1996) Leczenie NWO pleurodeza Metoda z wyboru!!! Mechanizm: indukcja zapalenia opłucnej prowadzącego do powstania płaszczyznowych zrostów obliterujących jamę opłucnej Stosowane liczne środki obliterujące (tetracyklina, doksycyklina, minocyklina, erytromycyna, bleomycyna, 5-FU, cisplatyna, doksorubicyna, interferon, mepakryna, betadyna, talk, azotan srebra) Leczenie NWO pleurodeza talkowa Zalety: duża skuteczność (>90%), możliwość podania w postaci pudru lub zawiesiny, niska cena Powikłania: i - gorączka (9,8-63%) - ropniak (2,3%) - ARDS (1,3-4%) - 30-dniowa śmiertelność (1-4%) 206 Jarosław Kużdżał

!! Mechanizm: indukcja zapalenia opłucnej prowadzącego do powstania płaszczyznowych zrostów obliterujących jamę opłucnej Stosowane liczne środki obliterujące (tetracyklina, doksycyklina, minocyklina,

9 Leczenie NWO przetoka opłucnowo-otrzewnowa Jedyna opcja w przypadku opancerzenia płuca Krótka hospitalizacja Zadowalająca QoL Powikłania: niedrożność, przebicie się cewnika, zakażenie, naciek npl Ś e e ość sszpitalna p a a Śmiertelność 1,87% Leczenie NWO przetoka opłucnowo-otrzewnowa Leczenie NWO mity Pleurodezę należy odwlekać tak długo, jak to możliwe Pleurodeza jest wskazana tylko u chorych, u których punkcja odbarczająca powoduje poprawę wydolności oddechowej Drenaż jamy opłucnej nie jest konieczny Jarosław Kużdżał 207

przetoka opłucnowo-otrzewnowa Leczenie NWO mity Pleurodezę należy odwlekać tak długo, jak to możliwe Pleurodeza jest wskazana tylko

10 Dziękuję za uwagę 208 Jarosław Kużdżał

Podobne dokumenty

Tomograficzne obrazowanie zmian ogniskowych w nerkach

Tomograficzne obrazowanie zmian ogniskowych w nerkach Zmiany ogniskowe w nerkach torbielowate łagodne guzy lite złośliwe guzy lite Torbielowate Torbiel prosta (niepowikłana) 50% populacji powyżej 50 r.ż.