Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów perfluoropolieterowych
|
|
- Teodor Kaczor
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bi u l e t y n WAT Vo l. LX, Nr 3, 2011 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów perfluoropolieterowych Tomasz Jan Kałdoński, Łukasz Gryglewicz, Mateusz Stańczyk, Tadeusz Kałdoński Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Mechaniczny, Warszawa, ul. S. Kaliskiego 2 tomasz.kaldonski@wat.edu.pl, tkaldonski@wat.edu.pl Streszczenie. W pracy omówiono wyniki badań właściwości powierzchniowych i smarnościowych czterech perfluoropolieterowych (PFPE) olejów syntetycznych w porównaniu do wysokiej jakości oleju przekładniowego Mobilube 1SHC 75W90 oraz dwóch olejów bazowych PAO-6 i SN-650. Słowa kluczowe: tribologia, perfluoropolietery (PFPE), smarowanie 1. Wstęp Na przestrzeni lat nastąpiło wiele zmian w konstrukcji pojazdów mechanicznych oraz innych maszyn i urządzeń technicznych, co spowodowało przewartościowanie wymagań stawianych dotychczas używanym środkom smarowym. We współczesnych węzłach tarcia występuje szereg zespołów o dużym stopniu złożoności, w których nie da się całkowicie uniknąć ujemnych skutków tarcia, tj. straty energii ruchu czy zużycia współpracujących elementów. Coraz intensywniejsza eksploatacja urządzeń technicznych, wydłużanie okresu międzynaprawczego oraz zwiększanie ich trwałości, sprawności i niezawodności, mimo wzrostu obciążeń mechanicznych i cieplnych, wymaga stosowania odpowiednich środków zaradczych w celu ograniczenia intensywności zużywania i strat energetycznych. Syntetyczne materiały smarowe, w porównaniu z mineralnymi, charakteryzują się lepszymi właściwościami eksploatacyjnymi i zapewniają wyższą niezawodność ruchomych skojarzeń maszyn i urządzeń technicznych. Nowoczesne oleje syntetyczne posiadają szereg unikalnych właściwości, do których
2 166 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński zaliczyć można: stabilność chemiczną i elektrochemiczną, dobre właściwości smarnościowe (przeciwzużyciowe i przeciwzatarciowe), niską odparowalność, małą zmianę lepkości i stabilność termiczną w szerokim zakresie temperatur oraz łatwą biodegradowalność. Dzięki tym właściwościom uważane są one za niezwykle interesującą grupę olejów w technice smarowniczej. Szczególnym zainteresowaniem badaczy cieszą się ostatnio syntetyczne oleje perfluoropolieterowe (PFPE), stosowane dotychczas tylko w technice kosmicznej. W obecnej pracy, kontynuując wcześniej realizowane badania [1, 2], dokonano analizy właściwości smarnościowych i powierzchniowych czterech olejów PEPE w porównaniu do wysokiej jakości oleju przekładniowego oraz dwóch olejów bazowych. Celem tych badań jest identyfikacja właściwości przeciwzużyciowych i przeciwzatarciowych olejów PFPE w korelacji do ich właściwości powierzchniowoenergetycznych i lepkościowo-temperaturowych. 2. Obiekty badań Nowoczesne oleje perfluoropolieterowe (PFPE) są cieczami o unikalnej strukturze i właściwościach. Składają się jedynie z trzech elementów: atomu węgla, tlenu i fluoru. Pomiędzy atomami występują silne wiązania, a cały łańcuch polimeru jest bardzo elastyczny. Wiązanie C F jest najsilniejszym wiązaniem międzyatomowym odkrytym w przyrodzie, a jednocześnie fluor jest elementem o najbardziej elektroujemnej naturze, dzięki czemu zapewnia cząsteczce wyjątkową wytrzymałość. Brak wodoru, wspólnego elementu dla wszystkich tradycyjnych cieczy smarujących, przyczynia się do zwiększenia stabilności termooksydacyjnej olejów PFPE [8]. Odznaczają się one kilkoma unikalnymi właściwościami, do których należą m.in. [7, 8]: najszerszy zakres temperatur pracy wśród wszystkich środków smarnych (od 90 C do 290 C) rys. 1, duży wskaźnik lepkości (dla olejów Fomblin sięgający powyżej 300), dobre wysoko- i niskotemperaturowe właściwości przeciwzużyciowe, zerowy potencjał niszczenia warstwy ozonowej (ODP), wysoki stopień stabilności termicznej, oksydacyjnej, doskonała odporność na promieniowanie, minimalna utrata wagi dla maksymalnie długiego czasu eksploatacji sprzętu rysunek 2 (straty parowania rozgałęzionych i liniowych PFPE, test ASTM 2595, 22 godziny, 204 C, % wg), niepalność, nietoksyczność, nie zawierają lotnych związków organicznych, kompatybilność z większością materiałów: tworzyw sztucznych, metali i elastomerów. Istnieje pięć różnych typów cieczy PFPE: K, Y, D, M i Z. W każdej z nich występują atomy węgla, tlenu i fluoru, jednak różna jest ich struktura molekularna, czyli sposób połączenia atomów. Te różnice wpływają w znacznym stopniu na właściwości niskotemperaturowe, smarnościowe, wskaźnik lepkości i lotność cieczy. Z punktu
3 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Rys. 1. Zakres temperatur stosowania olejów perfluoropolieterowych Fomblin [8] widzenia struktury każdą ciecz PFPE można zakwalifikować jako liniową lub rozgałęzioną, co przedstawiono na rysunku 3. Ciecze perfluoropolieterowe D, M i Z mają strukturę liniową, natomiast oleje Y i K strukturę rozgałęzioną. Liniowe PFPE są bardzo elastyczne, a ich temperatury płynięcia są znacznie niższe niż rozgałęzionych i w zależności od lepkości, dla cieczy M i D mogą sięgać 75 C. Temperatura płynięcia cieczy Z o bardzo małej lepkości może być nawet niższa niż 90 C. Wybrane parametry liniowych i rozgałęzionych perfluoropolieterów przedstawiono w tabeli 1. rozgałęziona: PFPE i K Rys. 2. Straty parowania liniowych i rozgałęzionych PFPE Fomblin [8] liniowa: PFPED, M i Z Rys. 3. Struktura molekularna perfluoropolieterów PFPE [7]
4 168 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Wybrane parametry liniowych i rozgałęzionych perfluoropolieterów [3] Tabela 1 PFPE Temperatura pracy [ C] Lepkość w 40 C [cst] Temperatura płynięcia [ C] Wskaźnik lepkości WL K i Y 54 do do D 70 do do M 70 do < Z 90 do do Obiektami badań w niniejszej pracy były cztery nowoczesne, perfluoropolieterowe (PFPE) oleje syntetyczne zakupione wcześniej w firmie Solvay Solexis, dwa o stosunkowo małej lepkości i dwa o stosunkowo dużej lepkości, o liniowej (M) i rozgałęzionej (Y) strukturze. Wybrane syntetyczne oleje PFPE oraz ich podstawowe właściwości, podawane przez producenta, zebrano w tabeli 2. Podstawowe właściwości fizykochemiczne wybranych olejów PFPE [7] Typowe właściwości Y04 YPL1500 M15 M60 Klasa ISO Masa cząsteczkowa Gęstość (ASTM D891) 20 C [g/cm 3 ] Lepkość kinematyczna (ASTM D445) 20 C [cst] 40 C [cst] 100 C [cst] Wskaźnik lepkości (ASTM D2270) Temperatura płynięcia (ASTM D97) [ C] Unikalne cechy 1,87 1,91 1,83 1, ,2 Lepkość kine Lepkoś Tabela doskonała stabilność w wysokich temperaturach dobre właściwości niskotemperaturowe i przeciwzużyciowe niska parowalność doskonały wskaźnik lepkości dobra stabilność termiczna bardzo niska parowalność bardzo mała wartość momentu obrotowego w ujemnych temperaturach
5 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Jako cieczy porównawczej użyto dwóch organicznych baz olejowych pochodzących z rafinerii (syntetyczną i mineralną) i wysokiej klasy oleju przekładniowego: PAO-6 polialfaolefiny (PAO), uwodornione oligomery olefin otrzymywane poprzez kataliczną polimeryzację liniowych (łańcuchowych) alfaolefin, bez zawartości izoparafin, służące do komponowania olejów przemysłowych (temp. płynięcia < 40 C); SN-650 olejowa baza mineralna pochodząca z destylacji próżniowej pozostałości po destylacji atmosferycznej ropy naftowej, zawierająca max. 1% wt. siarki, służąca do komponowania olejów przemysłowych (temp. płynięcia < 9 C); olej przekładniowy Mobilube 1SHC 75W-90 spełniający wymagania klasyfikacji API MT-1/GL-5/GL-4, przeznaczony do smarowania skrzyń biegów i mostów napędowych pracujących w szerokim zakresie temperatury otoczenia, przy występowaniu przeciążeń i obciążeń udarowych (temp. płynięcia < 48 C). 3. Metodyki badawcze i aparatura Podczas przeprowadzonych badań posługiwano się nowoczesną aparaturą badawczą. Były to aparaty KSV Sigma 701 i KSV CAM 100 produkcji fińskiej, AMVn Anton Paar produkcji austriackiej oraz aparat czterokulowy T-02 produkcji polskiej Oznaczenie gęstości, napięcia powierzchniowego i kąta zwilżania na aparacie KSV Sigma 701 Na aparacie KSV Sigma 701 dokonano pomiarów gęstości, napięcia powierzchniowego i kąta zwilżania zgodnie z instrukcją aparatu [10]. Stanowisko do badań ww. parametrów przedstawiono na rysunku 4. Oznaczenia gęstości badanych cieczy smarujących dokonano po uprzedniej kalibracji urządzenia, czyli po sprawdzeniu ocenianego parametru dla cieczy testowej o znanej gęstości. Do kalibracji wykorzystano wodę destylowaną. Podczas kalibracji oprogramowanie automatycznie wykrywało granicę faz (woda, powietrze) oraz zerową pozycję zgłębnika. Po wykonaniu kalibracji można było przeprowadzić oznaczanie gęstości badanych związków. Polegało ono na wprowadzaniu zgłębnika do cieczy na stałą głębokość. Następnie program przeliczał zmierzoną wartość siły na wartość gęstości badanej cieczy, korzystając z prawa Archimedesa. Pomiary wykonywano dla temperatur 25 C, 40 C oraz 100 C. W każdej temperaturze pomiar powtarzano trzy razy.
6 170 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Rys. 4. Aparatura do oznaczenia gęstości, napięcia powierzchniowego i dynamicznego kąta zwilżania: 1 łaźnia termostatująca JULABO F-12; 2 tensjometr KSV Sigma 701; 3 komputer sterujący Pomiar napięcia powierzchniowego opierał się na pomiarze siły działającej między zgłębnikiem (platynową płytką Wilhelmy ego o wymiarach: grubość 0,1 mm, szerokość 19,6 mm) a granicą faz dwóch płynów (w tym przypadku była to faza gazowa testowanej cieczy, czyli powietrze). Płytka Wilhelmy ego była opuszczana na wadze tak, że stykała się z granicą faz badanej cieczy. Siły działające między zgłębnikiem a powierzchnią cieczy zostały automatycznie użyte przez aparat do obliczenia napięcia powierzchniowego. Wynik oznaczenia napięcia powierzchniowego badanej cieczy był średnią pierwszego cyklu pomiarowego składającego się z 10 zanurzeń. Pomiar kąta zwilżania realizowano po uprzednim dokonaniu pomiaru napięcia powierzchniowego. Do wykonania tego pomiaru wykorzystano płytkę Wilhelmy ego, opisaną we wcześniejszym akapicie. Podczas zanurzania zgłębnika (płytka Wilhelmy ego) z wygenerowanych danych uzyskiwany był postępowy kąt zwilżania, natomiast podczas wynurzania zstępujący kąt zwilżania. Przedstawiono to obrazowo na rysunku 5. W tej pracy do analizy porównawczej olejów syntetycznych wykorzystano maksymalną wartość postępowego kąta zwilżania, który został uzyskany z wygenerowanych danych w trakcie zanurzania zgłębnika w badanej próbce. Zgodnie z opisem w instrukcji [10] wartość tę można traktować jako wartość statycznego kąta zwilżania platynowej płytki przez badaną ciecz. Napięcie powierzchniowe oraz kąt zwilżania platynowej płytki Wilhelmy ego realizowano w temperaturach 25 C, 40 C oraz 100 C, podobnie jak badanie gęstości, a podgrzewanie badanych próbek do wymaganych temperatur podczas realizacji pomiarów odbywało się przy pomocy łaźni termostatującej JULABO F-12 oznaczonej na rysunku 3 cyfrą 1. Przed każdym pomiarem napięcia powierzchniowego i kąta zwilżania płytka Wilhelmy ego była opalana płomieniem gazowym, w celu usunięcia wszelkich zanieczyszczeń.
7 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Rys. 5. Dynamiczny kąt zwilżania: postępowy i zstępujący [10] 3.2. Wyznaczenie statycznego kąta zwilżania na aparacie KSV CAM 100 Statyczny kąt zwilżania wyznaczano na automacie KSV CAM 100 zgodnie z instrukcją aparatu przedstawionego na rysunku 6 [12]. Każdorazowo wykonywano trzy pomiary polegające na wkropleniu badanej cieczy smarującej na powierzchnię stalowej płytki o twardości 62 HRC i chropowatości R a = 0,01-0,02 μm (stal narzędziowa wysokostopowa X210Cr12). Badania dokonywano w temperaturach 25 C, 40 C i 60 C a aparat ustawiono tak, aby w trakcie pomiaru wykonywał 15 zdjęć w odstępach między nimi równych 500 ms. Wykorzystując oprogramowanie dołączone do aparatu, możliwe było automatyczne wyznaczenie statycznego kąta zwilżania i krzywej dopasowania z równania Younga-Laplace a
8 172 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Rys. 6. Stanowisko do pomiaru statycznego kąta zwilżania: 1 komputer sterujący z oprogramowaniem; 2 aparat KSV CAM Wyznaczenie lepkości dynamicznej i kinematycznej oraz wskaźnika lepkości Lepkość dynamiczną badanych związków, zwaną również lepkością absolutną, wyznaczono zgodnie z instrukcją producenta [13], przy pomocy mikrolepkościomierza AMVn Anton Paar. Jest to wiskozymetr kulkowy Höpplera, w którym mierzony jest czas opadania kulki w przezroczystych i nieprzezroczystych cieczach. Stanowisko do badania lepkości dynamicznej przedstawiono na rysunku 7. Rys. 7. Stanowisko do badania lepkości dynamicznej: 1 komputer sterujący z oprogramowaniem; 2 wiskozymetr AMVn Zgodnie z zasadą Höpplera mierzony jest czas, w którym kulka pokonuje referencyjny dystans w rurce szklanej, napełnionej próbką badanej cieczy, termostatowanej i ustawionej pod dowolnym kątem. Rezultatem badania jest lepkość dynamiczna [mpas], którą otrzymuje się, mnożąc uzyskany czas pomiaru przez różnicę gęstości kulki i badanej cieczy i wartość stałej kulki, użytej do wykonania pomiarów. Każdy pomiar był wykonywany 6-krotnie. Kąt nachylenia (15-90 ) kapilary był dobierany do każdej próbki oraz temperatury tak, aby czas opadania kulki stalowej, jeśli to było możliwe, zawierał się w przedziale sekundy. Przed każdym pomiarem weryfikowano temperaturę.
9 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Wskaźnik lepkości badanych olejów syntetycznych i cieczy porównawczych wyliczano, posługując się normą PN-ISO 2909 Przetwory naftowe. Obliczanie wskaźnika lepkości na podstawie lepkości kinematycznej [5] Badanie właściwości smarnościowych Badanie właściwości smarnościowych wybranych olejów syntetycznych i cieczy porównawczych zostało przeprowadzone zgodnie z normą PN-76/C-04147, która jest modyfikacją ASTM D4172, na aparacie czterokulowym ITE T-02, przeznaczonym do określania właściwości przeciwzużyciowych i przeciwzatarciowych olejów smarowych i smarów plastycznych. Stanowisko badawcze przedstawiono na rysunkach 8 i 9. Stanowisko było wyposażone w system pomiarowo-sterujący, w którego skład wchodzą: cyfrowy wzmacniacz pomiarowy, zestaw przetworników pomiarowych i komputer z zainstalowanym programem pomiarowo-sterującym. Wyznaczone zostały trzy parametry: dwa normatywne, tj. obciążenie zacierające (P t ) i graniczne obciążenie zużycia (G oz ) według [4], oraz dodatkowo graniczny nacisk zatarcia (p oz ) po pełnych 18-sekundowych biegach aparatu, przy liniowo narastającym obciążeniu. Wybór tych parametrów został podyktowany względami merytorycznymi oraz małą ilością poszczególnych olejów syntetycznych. Pierwszy parametr (P t ) charakteryzował właściwości przeciwzatarciowe, drugi (G oz ) właściwości przeciwzużyciowe, a trzeci naciski powierzchniowe (p oz ) Ten ostatni charakteryzował zachowanie się cieczy podczas zacierania. Parametr P t określany jest przy płynnie narastającym obciążeniu 409 N/s, tj. 490,5 dan (500 kg na każde 100 obrotów górnej kulki) przy prędkości obrotowej silnika 500 obr/min. Gwałtowny przyrost momentu tarcia (skok) określa moment przerwania filmu smarującego pod obciążeniem zacierającym P t. Natomiast tzw. graniczne obciążenie zużycia G oz wyznaczano przy prędkości obrotowej 500 obr/min, pod obciążeniem P = 147,15 dan (150 kg) w biegu trwającym 60 sekund. Rys. 8. Stanowisko do badania właściwości smarnościowych: 1 komputer sterujący z oprogramowaniem; 2 aparat czterokulowy T-02 z cyfrowym wzmacniaczem i zestawem przetworników
10 174 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Rys. 9. Schemat skojarzenia badawczego aparatu czterokulowego: 1 pokrywa mocująca kulki dolnej; 2 uchwyt kulki górnej; 3 kulka górna (obracana); 4 kulki dolne (nieruchome); 5 naczynie z badanym olejem; 6 pryzmat; 7 dźwignia; 8 obciążenie; 9 badany olej; 10 pierścień ustalający [6] gdzie: Parametr G oz obliczano ze wzoru: G oz P = 0,52, (1) d P obciążenie nadane 147,15 dan; 0,52 współczynnik uwzględniający rozkład sił w węźle tarcia (czworościan foremny); d śr = d/6, gdzie: d średnice skaz zużycia na dolnych kulkach. Sposób obliczenia p oz był taki sam jak w przypadku normatywnego parametru G oz [4], z tym że dotyczył stałej wartości P oz = const. na końcu 18-sekundowego biegu przy obciążaniu ciągłym, jak w przypadku wyznaczania P t. Pomiar średnic skaz zużycia na dolnych kulkach realizowano na mikroskopie polaryzującym Eclipse LV100, wyprodukowanym przez firmę Nikon. Na aparacie tym można dokonać pomiarów z dokładnością do 0,01 μm, jednak w tym przypadku wyniki zaokrąglano do 0,01 mm zgodnie w wymaganiami normy [4], co jest zrozumiałe, biorąc pod uwagę gwałtowność oraz intensywność zużywania modelowych kulek w aparacie czterokulowym, a także potrzebę zaobserwowania wyraźnych, zdecydowanych różnic niebudzących żadnych wątpliwości. 2 sr
11 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Wyniki badań i analiza 4.1. Wyniki pomiarów gęstości i ich analiza Wyniki pomiarów gęstości wybranych olejów perfluoropolieterowych oraz olejów porównawczych w zależności od temperatury przedstawiono w tabeli 3 oraz graficznie na rysunku 10. Oleje PFPE charakteryzowała ponad dwukrotnie większa gęstość w temperaturze 25 C niż oleje referencyjne i zawierała się w przedziale 1,8223-1,9080 g/cm 3. Tabela 3 Wyniki pomiarów gęstości Parametry Gęstość [g/cm 3 ] 25 C 40 C 100 C Ciecze smarujące PAO-6 SN-650 Mobilube YPL1500 Y04 M60 M15 0,816 0,806 0,769 0,881 0,869 0,829 0,856 0,843 0,804 1,908 1,868 1,755 1,868 1,827 1,711 1,828 1,788 1,655 1,822 1,783 1,656 Rys. 10. Zależność gęstości badanych cieczy smarujących od temperatury Duża gęstość syntetycznych olejów PFPE jest następstwem ich dużej masy atomowej i budowy molekularnej. Oleje M15 oraz M60 posiadają zbliżone wartości mas atomowych i oba mają liniową budowę molekularną, co przełożyło się na bardzo zbliżone gęstości uzyskane dla tych olejów. Oleje Y04 i YPL1500 o budowie molekularnej rozgałęzionej uzyskały nieznacznie wyższe wartości gęstości niż oleje M15 i M60. Najniższą gęstość wśród badanych cieczy smarujących miał olej PAO-6.
12 176 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Zmiana gęstości olejów PFPE w temperaturze 100 C w stosunku do gęstości w temperaturze 25 C jest blisko dwukrotnie większa niż zmiana gęstości w tym samym zakresie temperatur dla olejów porównawczych, co również widoczne jest na rysunku Wyniki pomiarów napięcia powierzchniowego, kąta zwilżania na aparacie Sigma 701 i statycznego kąta zwilżania na aparacie CAM 100 oraz ich analiza Wyniki pomiarów napięcia powierzchniowego i kątów zwilżania badanych olejów smarowych przedstawiono w tabeli 4 i zobrazowano na rysunku 11. Tendencja, opisana również w literaturze [9], wskazuje na liniową zależność wartości napięcia powierzchniowego od temperatury dla wszystkich badanych olejów. Tabela 4 Wyniki pomiarów napięcia powierzchniowego, kąta zwilżania na aparacie Sigma 701 i statycznego kąta zwilżania na aparacie CAM 100 Parametry Nap. pow. [mn/m] 25 C 40 C 100 C Kąt zw. CAM C 40 C 100 C Kąt zw. Sigma C 40 C 100 C Ciecze smarujące PAO-6 SN-650 Mobilube YPL1500 Y04 M60 M15 27,523 26,846 23,869 18,79 15,47 12,04 34,78 31,88 20,88 30,460 29,384 25,785 24,51 19,26 15,82 35,03 32,12 19,25 27,565 26,432 22,419 15,11 11,08 8,32 26,96 23,48 8,76 17,634 16,739 14,198 49,01 39,63 34,63 53,01 43,00 22,48 16,880 15,239 11,115 23,92 21,63 19,66 0,00 0,00 0,00 18,237 17,360 14,930 36,84 35,03 32,09 28,74 26,00 0,00 20,522 19,553 13,504 35,75 32,88 28,32 25,81 25,75 9,05 Wszystkie badane oleje perfluoropolieterowe odznaczały się niższymi wartościami napięcia powierzchniowego niż badane oleje porównawcze. Spośród wybranych do badań olejów PFPE najwyższe napięcie powierzchniowe w temperaturze 25 C wynoszące 20,522 mn/m miał olej M15. W temperaturach 25 C i 40 C oleje o budowie liniowej (M15 i M60) miały wyższe napięcia powierzchniowe niż oleje o budowie rozgałęzionej (Y04 i YPL1500). W temperaturze 100 C oleje M15, M60 oraz YPL1500 miały zbliżoną wartość napięcia powierzchniowego zawierającą się między 13,504 mn/m a 14,930 mn/m. Najniższym napięciem powierzchniowym w całym zakresie temperatur odznaczał się olej Y04, który spośród olejów PFPE
13 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Rys. 11. Zależność napięcia powierzchniowego badanych cieczy smarujących od temperatury miał również najniższą masę molekularną. Biorąc pod uwagę oleje porównawcze, najwyższe napięcie powierzchniowe miał SN-650 w całym zakresie temperatur, a oleje syntetyczne PAO-6 oraz Mobilube w temperaturach 25 C i 40 C pod względem napięcia powierzchniowego były porównywalne. Doskonałą zwilżalnością już w temperaturze 25 C odznaczał się olej syntetyczny PFPE Y04 (tab. 4). Olejem o najgorszej zwilżalności platynowego zgłębnika wśród olejów PFPE okazał się YPL1500, pomimo bardzo niskich wartości napięcia powierzchniowego. Związane może to być z największą spośród wszystkich badanych olejów lepkością. W temperaturze 100 C zwilżalność PFPE YPL1500 jest porównywalna ze zwilżalnością olejów referencyjnych SN-650 oraz PAO-6. Rys. 12. Zależność statycznego kąta zwilżania na aparacie KSV CAM 100 od temperatury
14 178 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Na rysunku 12 przedstawiono zależność statycznego kąta zwilżania, wyznaczonego na aparacie KSV CAM 100, od temperatury dla wszystkich badanych olejów porównawczych i PFPE. Wyniki statycznego kąta zwilżania, oznaczanego poprzez naniesienie kropli badanej cieczy smarującej na próbkę wykonaną ze stali narzędziowej wysokostopowej X210Cr12, również wskazują na tendencję zwiększenia zwilżalności wraz ze wzrostem temperatury. Tendencje te mają charakter liniowy. Olej PFPE YPL1500 również w tym przypadku wykazał się najgorszą zwilżalnością próbki stalowej. Bardzo dobrymi właściwościami zwilżającymi na aparacie KSV CAM 100 odznaczyły się oleje porównawcze, szczególnie olej Mobilube 1SHC 75W-90. Wśród olejów PFPE najlepszymi właściwościami zwilżającymi ponownie wykazał się olej Y Wyniki pomiarów lepkości dynamicznej i kinematycznej oraz ich analiza Lepkość dynamiczna jest parametrem opisującym stosunek naprężeń ścinających do prędkości ścinania. Na podstawie otrzymanych wyników przedstawionych w tabeli 5 można stwierdzić, że najmniejszą wartością lepkości dynamicznej w całym zakresie temperatur badania charakteryzował się olej PAO-6. Jego lepkość w temperaturze 25 C wyniosła 47,36 mpas i była o 12,68 mpas niższa od oleju PFPE Y04. Najwyższą lepkość dynamiczną w tej temperaturze (1879,73 mpas) posiadał olej PFPE YPL1500. Zauważalna jest zależność masy cząsteczkowej, budowy molekularnej i lepkości dynamicznej olejów PFPE. Tabela 5 Wyniki pomiarów lepkości dynamicznej i kinematycznej oraz wskaźnika lepkości Parametry Lep. dyn. [mpas] 25 C 40 C 100 C Lep. kin. [mm 2 /s] 25 C 40 C 100 C Ciecze smarujące PAO-6 SN-650 Mobilube YPL1500 Y04 M60 M15 47,36 24,52 4,56 58,05 30,42 5,93 345,47 131,96 11,51 392,13 151,85 13,88 188,83 91,15 12,93 220,59 108,13 16, ,73 739,67 62,71 985,18 395,97 35,73 60,04 32,25 5,99 32,14 17,65 3,50 697,42 382,48 123,67 381,52 265,82 74,72 224,49 138,29 36,04 123,21 77,56 21,76 WL
15 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Biorąc po uwagę oleje Y04 oraz YPL1500 o jednakowej budowie molekularnej (łańcuchy rozgałęzione), wyższą lepkość ma ten, którego masa cząsteczkowa jest większa. Podobne zależności można zaobserwować, biorąc pod uwagę oleje PFPE M15 i M60 o liniowej budowie molekularnej. Wyniki pomiarów lepkości dynamicznej przedstawiono na rysunku 13. Rys. 13. Zależność lepkości dynamicznej η od temperatury Na podstawie wyznaczonej lepkości dynamicznej i gęstości badanych cieczy smarujących możliwe było wyznaczenie lepkości kinematycznej niezbędnej do obliczenia wskaźnika lepkości. Dla cieczy porównawczych SN-650, PAO-6 oraz Mobilube 1SHC 75W-90, których gęstość < 1, lepkość kinematyczna miała większe wartości niż lepkość dynamiczna, a dla olejów PFPE niższe, ponieważ ich gęstość > 1 (rys. 14). Rys. 14. Zależność lepkości kinematycznej ν od temperatury
16 180 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Najniższą wartością lepkości kinematycznej we wszystkich temperaturach odznaczał się olej PFPE Y04, a najwyższą PFPE YPL1500. W temperaturze 25 C olej ten miał lepkość kinematyczną równą 985,18 mm 2 /s, podczas gdy Y04 jedynie 32,14 mm 2 /s. W temperaturze 100 C lepkość kinematyczna badanych olejów zawierała się w przedziale 3,50-35,73 mm 2 /s. Wyjątkiem był olej M60, którego lepkość wyniosła 74,72 mm 2 /s. Rysunek 14 obrazuje w sposób graficzny zależność lepkości kinematycznej ν od temperatury. W temperaturze 25 C olej M60 ma zbliżoną lepkość kinematyczną do oleju SN-650, jednak już w temperaturze 40 C widoczna jest wyraźna przewaga oleju PFPE nad mineralną bazą, gdyż zmiana lepkości między tymi temperaturami dla SN-650 wynosi 240,28 mm 2 /s, a dla M60 zaledwie 115,70 mm 2 /s. Posługując się wyznaczoną lepkością kinematyczną w temperaturach 40 C i 100 C oraz normą [5], wyznaczono wskaźnik lepkości obrazujący zmiany lepkości kinematycznej wraz ze zmianami temperatury. Wyższa wartość bezwymiarowego wskaźnika lepkości oznacza wyższą odporność oleju na zmiany lepkości w funkcji temperatury. Oleje M60 i M15 odznaczyły się najwyższymi wartościami wskaźnika lepkości na poziomie: 347 dla PFPE M60 i 306 dla PFPE M15. Wynika to z liniowej budowy molekularnej tych cieczy. Zaskakujący jest mały wskaźnik lepkości dla oleju PFPE Y04 wynoszący zaledwie 56, który wynikać może z bardzo małej lepkości kinematycznej. Wśród olejów porównawczych najlepszy pod względem wskaźnika lepkości okazał się olej syntetyczny Mobilube 1SHC 75W-90, jego WL wyniósł 160. Wartości wskaźników lepkości wszystkich badanych olejów przedstawiono na rysunku 15. Rys. 15. Wskaźnik lepkości badanych olejów 4.4. Wyniki badania właściwości smarnościowych oraz ich analiza Właściwości smarnościowe wybranych olejów perfluoropolieterowych oraz olejów porównawczych określano parametrami P t, G oz, i p oz (p. 3.4). Wyniki badań przedstawiono w tabeli 6.
17 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów Wyniki badań smarnościowych Tabela 6 Parametry Graniczne obciążenie zużycia G oz [dan/mm 2 ] Graniczny nacisk zatarcia p oz [dan/mm 2 ] Obciążenie zacierające P t [dan] Ciecze smarujące PAO-6 SN-650 Mobilube YPL1500 Y04 M60 M15 45,28 58,88 318,70 132,48 181,11 160,72 151,79 126,80 117,18 306,04 495,73 329,12 473,94 495,73 116,57 132,93 296,53 184,05 94,07 61,35 53,17 Pod względem parametru P t najlepsze właściwości smarnościowe miał olej przekładniowy Mobilube 1SHC 75 W/90, jego wartość obciążenia zacierającego wyniosła 296,53 dan. Pozostałe oleje uzyskały dosyć niskie wartości obciążenia zacierającego. Oleje bazowe PAO-6 i SN-650 miały wyższe wartości P t od olejów PFPE, oprócz oleju YPL 1500, którego lepkość była kilkakrotnie większa od wszystkich badanych olejów. Parametrem charakteryzującym zachowanie środka smarowego w warunkach przekroczenia wartości P t jest graniczny nacisk p oz [11, 14]. Im wyższa jest wartość tego parametru, tym skuteczniejsze jest działanie filmu olejowego po przerwaniu filmu granicznego, tzn. po przekroczeniu wartości P t i ponownym wytworzeniu warunków smarowania elastohydrodynamicznego. Oleje PFPE uzyskały najwyższe wartości parametru p oz wśród badanych cieczy smarujących przekraczające 3-4-krotnie wartości uzyskane dla olejów porównawczych SN-650 i PAO-6. Olej Mobilube 1SHC 75W-90 miał również zdecydowanie niższą wartość p oz (306,04 dan/mm 2 ) niż YPL1500, M60 i M15i porównywalną z olejem Y04, którego wartość p oz wyniosła 329,12 dan/mm 2 i była najniższa wśród wszystkich olejów PFPE (tab. 6). Na aparacie czterokulowym wyznaczono również graniczne obciążenie zużycia zgodnie z normą [4]. Parametr ten charakteryzował obciążenie jednostkowe określające naciski w węźle tarcia uzyskane pod stałym obciążeniem 147,15 dan w próbie 60-sekundowej. Najwyższą wartość parametru G oz uzyskano dla oleju Mobilube 1SHC 75W-90 (318,70 dan/mm 2 ). Wartości granicznego obciążenia zużycia olejów PFPE zawierały się pomiędzy 132,48 dan/mm 2, a 181,11 dan/mm 2 i były ponad dwukrotnie wyższe od wartości G oz uzyskanych dla olejów porównawczych PAO-6 (45,28 dan/mm 2 ) i SN-650 (58,88 dan/mm 2 ).
18 182 T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński 5. Wnioski W świetle opisanych badań właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów syntetycznych można wysnuć następujące wnioski wstępne: 1. Syntetyczne oleje PFPE M60 i M15 uzyskały bardzo duże wartości wskaźnika lepkości, co w połączeniu z ich właściwościami niskotemperaturowymi i odpornością na utlenianie pozwala zastosować je w aplikacjach szczególnie wrażliwych na zmianę lepkości w szerokim zakresie temperatur. 2. Uzyskane przez oleje PFPE wartości granicznego obciążenia zużycia G oz na poziomie 132,48-181,11 dan/mm 2 pozwalają sądzić, iż oleje te sprawdziłyby się podczas pracy w niezbyt obciążonych układach, szczególnie przy smarowaniu hydrodynamicznym i elastohydrodynamicznym. 3. Badane oleje perfluoropolieterowe charakteryzowała niska wartość napięcia powierzchniowego oraz dobra zwilżalność platynowej płytki i stalowych próbek. Ma to wpływ na zdolność do powlekania smarowanej powierzchni i odtwarzania filmu smarującego pomimo słabszych właściwości przeciwzatarciowych. 4. Badane oleje syntetyczne miały najmniejsze średnie średnice skaz zużycia na dolnych kulkach, uzyskane po pełnym, 18-sekundowym biegu aparatu czterokulowego, przy narastającym liniowo obciążeniu i stałej prędkości obrotowej górnej kulki, co przełożyło się na bardzo wysokie wartości parametru p oz. Świadczy to o dobrych właściwościach przeciwzużyciowych olejów PFPE i zdolności do regeneracji elastohydrodynamicznego filmu smarującego. Artykuł wpłynął do redakcji r. Zweryfikowaną wersję po recenzji otrzymano w październiku 2010 r. Literatura [1] T. J. Kałdoński, T. Kałdoński, D. Ozimina, Wpływ napięcia powierzchniowego, kąta zwilżania i adsorpcji substancji smarujących na ich właściwości smarnościowe, Tribologia teoria i praktyka, 2, 218, 2008, [2] T. Kałdoński, T. J. Kałdoński, Experimental investigations on relationship between sorptive properties, surface tension, contact angle and lubricity of engine and gear oils, The 5 th China International Symposium on Tribology and 1 st International Tribology Symposium of IFToMM, CIST 2008 & ITS-IFToMM, Beijing, China, September [3] G. B. Mock, A Guide to Selecting the Right PFPE Lubricants, internet com/pdf/selectingpfpes.pdf. [4] Polska Norma: PN-76/C-04147, Badania właściwości smarnych olejów i smarów. [5] Polska Norma: PN-ISO 2909, Przetwory naftowe. Obliczanie wskaźnika lepkości na podstawie lepkości kinematycznej, sierpień [6] TOTAL: Przemysłowe środki smarne, Poradnik, Warszawa, 2003.
19 Badanie właściwości powierzchniowych i smarnościowych wybranych olejów [7] Fomblin PFPE Lubricants, Solvay Solexis, informacje producenta, , com/static/wma/pdf/1/1/7/3/0/fom_lube.pd.f. [8] Perfluoropolyethers A Unique Source for High Performance PFPE Lubricants, www. solvaysolexis.com/static/wma/pdf/6/9/9/2/perfluoropolyethers.pdf. [9] M. Hebda, A. Wachal, Trybologia, WNT, Warszawa, [10] Instrukcja aparatu KSV SIGMA 701, Operation Manual surface/interfacial tension, DCA, Meter, KSV Instruments Ltd., Helsinki, Finlandia, internet pl/ksv/ksv_sigma pdf. [11] J. Drabik, E. Pawelec, Charakterystyka lepkościowo temperaturowa oraz ocena właściwości smarnych i odporności na utlenianie kompozycji olejowych. Tribologia: tarcie, zużycie, smarowanie, 2007, 2, [12] KSV CAM 100, Contact angle meter, User s manual, KSV Instruments Ltd., Helsinki, Finlandia. [13] Instruction Manual ViscoLab for AMVn Software, Anton Paar Graz, Austria, [14] M. W. Sułek, Wodne roztwory surfaktantów w inżynierii materiałowej systemów tribologicznych, Wyd. Pol. Rad. ITeE, Radom, T. J. Kałdoński, Ł. Gryglewicz, M. Stańczyk, T. Kałdoński Investigations on lubricity and surface properties of selected perfluoropoliether oils Abstract. In the paper, the investigation results of lubricity and surface properties for four synthetic perfluoropoliether (PFPE) oils, comparing with the high quality gear oil Mobilube 1SHC 75W-90 and two base oils PAO-6 and SN-650, are discussed. Keywords: tribology, perfluoropoliethers (PFPE), lubrication
20
WPŁYW NIEKONWENCJONALNYCH DODATKÓW: α BN, SFR I POLY TFE NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNOŚCIOWE I REOLOGICZNE OLEJU BAZOWEGO
PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYC UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYC Łódź, 15 16 maja 1997 r. Tadeusz Kałdoński Wojskowa Akademia Techniczna WPŁYW NIEKONWENCJONALNYC DODATKÓW: α, SFR I POLY TFE NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNOŚCIOWE I
Bardziej szczegółowoZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA
ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH ZPSiSS WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA Al. Powstańców Warszawy 8, 35-959 Rzeszów, Tel: 854-31-1,
Bardziej szczegółowoWstępne badania właściwości smarnościowych i powierzchniowych wybranych cieczy jonowych
Bi u l e t y n WAT Vo l. LXI, Nr 1, 2012 Wstępne badania właściwości smarnościowych i powierzchniowych wybranych cieczy jonowych Tomasz Jan Kałdoński, Mateusz Stańczyk, Łukasz Gryglewicz, Tadeusz Kałdoński
Bardziej szczegółowoPRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH
PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH AUTOR: Michał Folwarski PROMOTOR PRACY: Dr inż. Marcin Kot UCZELNIA: Akademia Górniczo-Hutnicza Im. Stanisława Staszica
Bardziej szczegółowoBADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM
5-29 T R I B O L O G I A 117 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM THE STUDY OF TRIBOLOGICAL
Bardziej szczegółowoBadania tribologiczne dodatku MolySlip 2001G
INSTYTUT EKSPLOATACJI POJAZDÓW I MASZYN Badania tribologiczne dodatku MolySlip 2001G Wykonawcy pracy: dr inż. Jan Guzik kierujący pracą inż. Barbara Stachera mgr inż. Katarzyna Mrozowicz Radom 2008 r.
Bardziej szczegółowoCZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ
Artur MACIĄG, Wiesław OLSZEWSKI, Jan GUZIK Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ Słowa kluczowe Czterokulowa
Bardziej szczegółowoBADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2
1-2010 T R I B O L O G I A 41 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 THE STUDY OF TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF BRONZE CuSn12Ni2 Słowa kluczowe: właściwości
Bardziej szczegółowoWpływ dodatku Molyslip 2001E na właściwości. przeciwzużyciowe olejów silnikowych
INSTYTUT EKSPLOATACJI POJAZDÓW I MASZYN Wpływ dodatku Molyslip 2001E na właściwości przeciwzużyciowe olejów silnikowych Wykonawcy pracy: dr inż. Jan Guzik kierujący pracą inż. Barbara Stachera mgr inż.
Bardziej szczegółowoPrzekładnie ślimakowe / Henryk Grzegorz Sabiniak. Warszawa, cop Spis treści
Przekładnie ślimakowe / Henryk Grzegorz Sabiniak. Warszawa, cop. 2016 Spis treści Przedmowa XI 1. Podział przekładni ślimakowych 1 I. MODELOWANIE I OBLICZANIE ROZKŁADU OBCIĄŻENIA W ZAZĘBIENIACH ŚLIMAKOWYCH
Bardziej szczegółowoZachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: INŻYNIERIA WARSTWY WIERZCHNIEJ Temat ćwiczenia: Badanie prędkości zużycia materiałów
Bardziej szczegółowoQ = 0,005xDxB. Q - ilość smaru [g] D - średnica zewnętrzna łożyska [mm] B - szerokość łożyska [mm]
4. SMAROWANIE ŁOŻYSK Właściwe smarowanie łożysk ma bezpośredni wpływ na trwałość łożysk. Smar tworzy nośną warstewkę smarową pomiędzy elementem tocznym a pierścieniem łożyska która zapobiega bezpośredniemu
Bardziej szczegółowoBADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU
4-2010 T R I B O L O G I A 263 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU THE STUDY OF TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF POLYAMIDE PA6 AND MODAR Słowa kluczowe:
Bardziej szczegółowoBADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW PRACY ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH
PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 12 14 maja 1999 r. Stanisław LABER, Alicja LABER Politechnika Zielonogórska Norbert Niedziela PPKS Zielona Góra BADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW
Bardziej szczegółowoWPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150
4-2012 T R I B O L O G I A 227 Michał STYP-REKOWSKI *, Jarosław MIKOŁAJCZYK ** WPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150 EFFECT OF AN ADDITIVE ON LUBRICATING PROPERTIES OF SN-150 BASE OIL
Bardziej szczegółowoRHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN: Zakres zastosowań Smary
RHEOTEST Medingen Reometr RHEOTEST RN: Zakres zastosowań Smary Zadania pomiarowe w pracach badawczo-rozwojowych Właściwości reologiczne materiałów smarnych, które determinuje sama ich nazwa, mają główny
Bardziej szczegółowoBADANIA SMARNOŚCI WYBRANYCH PALIW ZASTĘPCZYCH STOSOWANYCH W TRANSPORCIE SAMOCHODOWYM
BADANIA SMARNOŚCI WYBRANYCH PALIW ZASTĘPCZYCH STOSOWANYCH W TRANSPORCIE SAMOCHODOWYM Hubert KUSZEWSKI, Artur JAWORSKI, Adam USTRZYCKI 1 W artykule przedstawiono wyniki badań smarności wybranych paliw zastępczych.
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 170
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 170 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 3 lipca 2013 r. AB 170 Nazwa i adres INSTYTUT
Bardziej szczegółowoBADANIA WPŁYWU PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM NA WŁASNOŚCI SMARNE OLEJU OBIEGOWEGO STOSOWANEGO W SILNIKACH OKRĘTOWYCH
4-2012 T R I B O L O G I A 175 Andrzej MŁYNARCZAK * BADANIA WPŁYWU PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM NA WŁASNOŚCI SMARNE OLEJU OBIEGOWEGO STOSOWANEGO W SILNIKACH OKRĘTOWYCH INVESTIGATION
Bardziej szczegółowoPOPRAW PARAMETRY UŻYTKOWE SWOJEGO MOTOCYKLA OLEJE SILNIKOWE DO MOTOCYKLI MOL DYNAMIC RÓWNIEŻ DLA EKSTREMALNEJ WYDAJNOŚCI
POPRAW PARAMETRY UŻYTKOWE SWOJEGO MOTOCYKLA OLEJE SILNIKOWE DO MOTOCYKLI MOL DYNAMIC RÓWNIEŻ DLA EKSTREMALNEJ WYDAJNOŚCI TECHNOLOGIA ELASTYCZNEGO FILMU OLEJOWEGO TECHNOLOGIA ELASTYCZNEGO FILMU OLEJOWEGO
Bardziej szczegółowoĆW 6. aparatu czterokulowego dotycząą oceny własno. ci smarnych olejów i smarów zgodnie z zaleceniami Polskiej Normy [8].
ĆW 6 POMIAR TRWAŁOŚCI TRWAŁOŚCI WARSTWY GRANICZNEJ OLEJÓW I SMARÓW WYBRANA METODA BEDAŃ. BEDA Badania laboratoryjne przeprowadzane za pomocą pomoc aparatu czterokulowego dotycząą oceny własno własności
Bardziej szczegółowoBADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO PROSZKIEM PTFE I MIEDZI
PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 12 14 maja 1999 r. Stanisław Krawiec Zbigniew Lawrowski Politechnika Wrocławska BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO
Bardziej szczegółowoWSPÓŁODDZIAŁYWANIE DODATKÓW TECHNOLOGICZNYCH ZAWARTYCH W OLEJACH HANDLOWYCH Z PREPARATEM EKSPLOATACYJNYM O DZIAŁANIU CHEMICZNYM
2-2010 T R I B O L O G I A 59 Alicja LABER *, Stanisław LABER * WSPÓŁODDZIAŁYWANIE DODATKÓW TECHNOLOGICZNYCH ZAWARTYCH W OLEJACH HANDLOWYCH Z PREPARATEM EKSPLOATACYJNYM O DZIAŁANIU CHEMICZNYM CO-OPERATION
Bardziej szczegółowoBadania porównawcze olejów perfluoropolieterowych i wybranych cieczy jonowych jako smarów
Bi u l e t y n WAT Vo l. LXII, Nr 1, 2013 Badania porównawcze olejów perfluoropolieterowych i wybranych cieczy jonowych jako smarów Tomasz J. Kałdoński, Dariusz Ozimina 1, Stanisław Cudziło, Tomasz Durejko,
Bardziej szczegółowoSmary plastyczne europejskie normy klasyfikacyjne i wymagania jakościowe
NFT-GZ październik 2012 ROK LXVIII nna Zajezierska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Smary plastyczne europejskie normy klasyfikacyjne i wymagania jakościowe Wstęp Smary plastyczne stanowią wyspecjalizowaną
Bardziej szczegółowoShell Morlina S4 B 220 Zaawansowany przemysłowy olej łożyskowy i obiegowy
Karta techniczna Shell Morlina S4 B 220 Zaawansowany przemysłowy olej łożyskowy i obiegowy Zaawansowana ochrona i wydłużony okres eksploatacji Obciążone podzespoły mechaniczne Poprzednia nazwa: Shell Omala
Bardziej szczegółowoHydrauliczny olej premium dla przemysłu
HydraWay Extreme Hydrauliczny olej premium dla przemysłu Podstawowe informacje o produkcie Nowoczesne układy hydrauliczne stawiają coraz wyższe wymagania dotyczące stosowanych środków smarowych. Wyższe
Bardziej szczegółowoSMAROWANIE. Może także oznaczać prostą czynność wprowadzania smaru pomiędzy trące się elementy.
SMAROWANIE Może także oznaczać prostą czynność wprowadzania smaru pomiędzy trące się elementy. SMAROWANIE = TARCIE!!! Ta wieloznaczność jest bardzo często powodem niesłusznego używania terminu smarowanie
Bardziej szczegółowoOpis produktu. Zalety
Opis produktu Oleje serii Mobilgear 600 są wysokiej jakości olejami przekładniowymi posiadającymi wyjątkowe właściwości do przenoszenia wysokich obciążeń przeznaczonymi do smarowania wszystkich rodzajów
Bardziej szczegółowoWPŁYW WYBRANYCH DODATKÓW TYPU CHO NA WARTOŚĆ NAPIĘCIA POWIERZCHNIOWEGO BAZOWEGO OLEJU NAPĘDOWEGO CON
1-2006 PROBLEMY EKSPLOATACJI 249 Czesław KAJDAS Centralne Laboratorium Naftowe, Warszawa Tomasz WIŚNIEWSKI Politechnika Warszawska, Szkoła Nauk Technicznych i Społecznych, Płock WPŁYW WYBRANYCH DODATKÓW
Bardziej szczegółowoOpis produktu. Zalety
Opis produktu Oleje serii Mobilgear SHC są wysokiej jakości olejami przeznaczonymi głównie do smarowania różnych rodzajów przekładni zamkniętych oraz łożysk ślizgowych i tocznych. Formułowane są na bazie
Bardziej szczegółowoSeria Mereta Syntetyczne, przemysłowe oleje obiegowe i przekładniowe
Seria Mereta Syntetyczne, przemysłowe oleje obiegowe i przekładniowe Seria Mereta Spis treści Wprowadzenie 4 Informacje o produkcie i zakres zastosowania 5 Właściwości i zalety produktu 5 Zakres temperatur
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoWPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM
1-2006 PROBLEMY EKSPLOATACJI 257 Adam KONIUSZY, Bartłomiej BATKO Akademia Rolnicza, Szczecin WPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM Słowa kluczowe Paliwo
Bardziej szczegółowoLotność olejów a charakterystyki porowatych łożysk ślizgowych
BIULETYN WAT VOL. LV, NR 3, 2006 Lotność olejów a charakterystyki porowatych łożysk ślizgowych ARTUR KRÓL, TADEUSZ KAŁDOŃSKI Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Mechaniczny, Instytut Pojazdów Mechanicznych
Bardziej szczegółowoZastosowanie sztucznych sieci neuronowych do modelowania zużycia przy tarciu granicznym
BIULETYN WAT VOL. LV, NR 3, 2006 Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do modelowania zużycia przy tarciu granicznym BOLESŁAW GIEMZA, KRZYSZTOF GOCMAN, TADEUSZ KAŁDOŃSKI Wojskowa Akademia Techniczna,
Bardziej szczegółowoOCENA WŁASNOŚCI SMARNYCH WYBRANYCH ŚRODKÓW SMAROWYCH STOSOWANYCH W EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ DŹWIGOWYCH
4-21 T R I B O L O G I A 275 Stanisław LABER *, Agnieszka LABER ** OCENA WŁASNOŚCI SMARNYCH WYBRANYCH ŚRODKÓW SMAROWYCH STOSOWANYCH W EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ DŹWIGOWYCH EVALUATION OF LUBRICATING PROPERTIES
Bardziej szczegółowoŁożyska ślizgowe - podstawowe rodzaje
Łożyska ślizgowe - podstawowe rodzaje Łożyska o tarciu suchym (bezsmarowe, samosmarne) Łożyska porowate impregnowane smarem Łożyska samosmarne, bezsmarowe, suche 2 WCZORAJ Obsługa techniczna samochodu
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2030/2031 Kod: RBM ET-s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Płyny eksploatacyjne Rok akademicki: 2030/2031 Kod: RBM-2-306-ET-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Specjalność: Eksploatacja
Bardziej szczegółowoOCENA ODPORNOŚCI NA UTLENIANIE ORAZ WŁAŚCIWOŚCI SMARNYCH KOMPOZYCJI OLEJU ROŚLINNEGO
3-2009 T R I B O L O G I A 41 Jolanta DRABIK * * OCENA ODPORNOŚCI NA UTLENIANIE ORAZ WŁAŚCIWOŚCI SMARNYCH KOMPOZYCJI OLEJU ROŚLINNEGO THE ASSESSMENT OF THE OXIDATION STABILITY AND OF LUBRICATING PROPERTIES
Bardziej szczegółowoA4.06 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego A4.06 Instrukcja wykonania ćwiczenia Lepkościowo średnia masa cząsteczkowa polimeru Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Związki wielkocząsteczkowe
Bardziej szczegółowoBrenntag Polska Sp. z o.o.
Brenntag Polska Sp. z o.o. Testy laboratoryjne środków chemicznych dedykowanych do nawadniania złóż ropy naftowej przy wykorzystaniu wodno-zwilżających polifrakcyjnych nanoemulsji E.Czekalska, K. Czeszyk,
Bardziej szczegółowoEwidentne wydłużenie czasu eksploatacji maszyn i urządzeń w przemyśle w wyniku zastosowania produktów z grupy Motor-Life Professional
Ewidentne wydłużenie czasu eksploatacji maszyn i urządzeń w przemyśle w wyniku zastosowania produktów z grupy Motor-Life Professional Daniel Olszewski - PLASTMAL Polska Bartosz Adamczyk - PLASTMAL Polska
Bardziej szczegółowoHydrol L-HM/HLP 22, 32, 46, 68, 100, 150
Hydrol L-HM/HLP 22, 32, 46, 68, 100, 150 Jakość: Klasa jakości wg ISO 11158 HM Charakterystyka: Oleje hydrauliczne Hydrol L-HM/HLP do hydrostatycznych układów hydraulicznych produkowane są w oparciu o
Bardziej szczegółowoANALIZA PORÓWNAWCZA WŁASNOŚCI SMARNYCH OLEJU MASZYNOWEGO AN-46 PRZED I PO PROCESIE EKSPLOATACJI
5-2009 T R I B O L O G I A 91 Agnieszka LABER *, Krzysztof ADAMCZUK ** ANALIZA PORÓWNAWCZA WŁASNOŚCI SMARNYCH OLEJU MASZYNOWEGO PRZED I PO PROCESIE EKSPLOATACJI THE COMPARATIVE ANALYSIS OF LUBRICANT PROPERTIES
Bardziej szczegółowoWPŁYW RODZAJU CIECZY BAZOWEJ SMARÓW PLASTYCZNYCH NA ZUŻYCIE ZMĘCZENIOWE MODELOWEGO WĘZŁA TARCIA
3-2011 T R I B O L O G I A 7 Jadwiga BAJER * WPŁYW RODZAJU CIECZY BAZOWEJ SMARÓW PLASTYCZNYCH NA ZUŻYCIE ZMĘCZENIOWE MODELOWEGO WĘZŁA TARCIA THE INFLUENCE OF THE TYPE OF BASE LIQUID OF GREASES ON FATIGUE
Bardziej szczegółowoOpis produktu. Zalety
Opis produktu Mobil DTE 832 i 846 to wysokiej jakości oleje turbinowe przeznaczone do stosowania w turbinach parowych, gazowych i gazowych cyklu kombinowanego (CCGT) w zróżnicowanych warunkach pracy. Produkty
Bardziej szczegółowo1. Obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn przy obciążeniu zmiennym PRZEDMOWA 11
SPIS TREŚCI 1. Obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn przy obciążeniu zmiennym PRZEDMOWA 11 1. ZARYS DYNAMIKI MASZYN 13 1.1. Charakterystyka ogólna 13 1.2. Drgania mechaniczne 17 1.2.1. Pojęcia podstawowe
Bardziej szczegółowoPomiar siły parcie na powierzchnie płaską
Pomiar siły parcie na powierzchnie płaską Wydawać by się mogło, że pomiar wartości parcia na powierzchnie płaską jest technicznie trudne. Tak jest jeżeli wyobrazimy sobie pomiar na ściankę boczną naczynia
Bardziej szczegółowoMASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO
Jan GUZIK, Artur MACIĄG Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny MASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO Słowa kluczowe Tarcie, właściwości tribologiczne, metoda
Bardziej szczegółowoLaboratorium. Hydrostatyczne Układy Napędowe
Laboratorium Hydrostatyczne Układy Napędowe Instrukcja do ćwiczenia nr Eksperymentalne wyznaczenie charakteru oporów w przewodach hydraulicznych opory liniowe Opracowanie: Z.Kudżma, P. Osiński J. Rutański,
Bardziej szczegółowoSprawozdanie. z ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Współczesne Materiały Inżynierskie. Temat ćwiczenia
Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Współczesne Materiały Inżynierskie Temat ćwiczenia Badanie właściwości reologicznych cieczy magnetycznych Prowadzący: mgr inż. Marcin Szczęch Wykonawcy
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE WŁAŚCIWOŚCI UŻYTKOWYCH EKOLOGICZNYCH BAZ OLEJOWYCH ZŁOŻONYCH Z OLEJU RZEPAKOWEGO I PRODUKTÓW JEGO TRANSESTRYFIKACJI
1-2007 PROBLEMY EKSPLOATACJI 187 Halina GIELO-KLEPACZ, Małgorzata KĄKOL, Krystyna ŁAGOWSKA, Tomasz GOŁĘBIOWSKI Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Warszawa Jarosław MOLENDA Instytut Technologii Eksploatacji
Bardziej szczegółowoPolitechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania. Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia
Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia Model Charlesa Coulomb a (1785) Charles Coulomb (1736 1806) pierwszy pełny matematyczny opis, (tzw. elastyczne
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚĆ ZASTOSOWANIA BIODEGRADOWALNYCH SMARÓW PLASTYCZNYCH W EKSPLOATACJI MASZYN ROBOCZYCH
GOŁĘBIOWSKI Tomasz 1 NOWIŃSKI Emil 2 XIX International Conference TRANSCOMP, Zakopane 2015 MOŻLIWOŚĆ ZASTOSOWANIA BIODEGRADOWALNYCH SMARÓW PLASTYCZNYCH W EKSPLOATACJI MASZYN ROBOCZYCH WSTĘP Współczesne
Bardziej szczegółowoSiłownik liniowy z serwonapędem
Siłownik liniowy z serwonapędem Zastosowanie: przemysłowe systemy automatyki oraz wszelkie aplikacje wymagające bardzo dużych prędkości przy jednoczesnym zastosowaniu dokładnego pozycjonowania. www.linearmech.it
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. nadzw. dr hab. Jerzy Ratajski. Jarosław Rochowicz. Wydział Mechaniczny Politechnika Koszalińska
Promotor: prof. nadzw. dr hab. Jerzy Ratajski Jarosław Rochowicz Wydział Mechaniczny Politechnika Koszalińska Praca magisterska Wpływ napięcia podłoża na właściwości mechaniczne powłok CrCN nanoszonych
Bardziej szczegółowoWPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH
WOJCIECH WIELEBA WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH THE INFLUENCE OF FRICTION PROCESS FOR CHANGE OF MICROHARDNESS OF SURFACE LAYER IN POLYMERIC MATERIALS
Bardziej szczegółowoMOTUL MOTOR OIL Środki smarne do samochodów i motocykli zabytkowych
MOTUL MOTOR OIL Środki smarne do samochodów i motocykli zabytkowych www.motul.krakow.pl info@motul.krakow.pl Kraków ul.lasówka 12 tel/fax-12-6532148 MOTUL CLASSIC OIL SAE 50 Olej do silników czterosuwowych.
Bardziej szczegółowoAnaliza porównawcza dwóch metod wyznaczania wskaźnika wytrzymałości na przebicie kulką dla dzianin
Analiza porównawcza dwóch metod wyznaczania wskaźnika wytrzymałości na przebicie kulką dla dzianin B. Wilbik-Hałgas, E. Ledwoń Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX Wprowadzenie Wytrzymałość na działanie
Bardziej szczegółowoKARTY POMIAROWE DO BADAŃ DROGOWYCH
Katedra Pojazdów i Sprzętu Mechanicznego Laboratorium KARTY POMIAROWE DO BADAŃ DROGOWYCH Zawartość 5 kart pomiarowych Kielce 00 Opracował : dr inż. Rafał Jurecki str. Strona / Silnik Charakterystyka obiektu
Bardziej szczegółowoiglidur W300 Długodystansowy
Długodystansowy Asortyment Materiał charakteryzuje duża odporność na zużycie, nawet w niesprzyjających warunkach i z chropowatymi wałami. Ze wszystkich materiałów iglidur, ten jest najbardziej odporny
Bardziej szczegółowoPierwszy olej zasługujący na Gwiazdę. Olej silnikowy marki Mercedes Benz.
Pierwszy olej zasługujący na Gwiazdę. Olej silnikowy marki Mercedes Benz. Oryginalny olej silnikowy marki Mercedes Benz. Opracowany przez tych samych ekspertów, którzy zbudowali silnik: przez nas. Kto
Bardziej szczegółowoT R I B O L O G I A 99. Alicja LABER *
5-2009 T R I B O L O G I A 99 Alicja LABER * ANALIZA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO MOTOR LIFE PROFESSIONAL W MODYFIKOWANIU WARUNKÓW PRACY WĘZŁÓW TARCIA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH THE
Bardziej szczegółowoWPŁYW ODKSZTAŁCENIA WZGLĘDNEGO NA WSKAŹNIK ZMNIEJSZENIA CHROPOWATOŚCI I STOPIEŃ UMOCNIENIA WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ PO OBRÓBCE NAGNIATANEM
Tomasz Dyl Akademia Morska w Gdyni WPŁYW ODKSZTAŁCENIA WZGLĘDNEGO NA WSKAŹNIK ZMNIEJSZENIA CHROPOWATOŚCI I STOPIEŃ UMOCNIENIA WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ PO OBRÓBCE NAGNIATANEM W artykule określono wpływ odkształcenia
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych - ćwiczenie nr 2. przedmiot: Metody Analizy Technicznej kierunek studiów: Technologia Chemiczna, 3-ci rok
Oznaczanie wybranych parametrów fizykochemicznych i technicznych materiałów / strumieni procesowych lepkości kinematycznej i dynamicznej, temperatury zapłonu, rozkładu granulometrycznego, łamliwości, wilgotności
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE OLEJÓW ROŚLINNYCH JAKO POTENCJALNYCH BAZ ŚRODKÓW SMAROWYCH
5-215 T R I B O L O G I A 19 Elżbieta ROGOŚ * WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE OLEJÓW ROŚLINNYCH JAKO POTENCJALNYCH BAZ ŚRODKÓW SMAROWYCH TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF VEGETABLE OILS AS POTENTIAL LUBRICANT BASES
Bardziej szczegółowoiglidur J Na najwyższych i na najniższych obrotach
Na najwyższych i na najniższych obrotach Asortyment Łożyska ślizgowe z są zaprojektowane tak, aby uzyskać jak najniższe współczynniki tarcia bez smarowania i ograniczenie drgań ciernych. Ze względu na
Bardziej szczegółowoPrędkości cieczy w rurce są odwrotnie proporcjonalne do powierzchni przekrojów rurki.
Spis treści 1 Podstawowe definicje 11 Równanie ciągłości 12 Równanie Bernoulliego 13 Lepkość 131 Definicje 2 Roztwory wodne makrocząsteczek biologicznych 3 Rodzaje przepływów 4 Wyznaczania lepkości i oznaczanie
Bardziej szczegółowoJUMO MAERA S25. Sonda do pomiaru poziomu. Zastosowanie. Opis skrócony. Korzyści dla Klienta. Właściwości. Karta katalogowa 40.
+44 279 63 55 33 +44 279 63 52 62 sales@jumo.co.uk www.jumo.co.uk Karta katalogowa 40.05 Strona /8 JUMO MAERA S25 Sonda do pomiaru poziomu Zastosowanie Hydrostatyczny pomiar poziomu cieczy w zbiornikach
Bardziej szczegółowoInnowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn
Tytuł projektu: Innowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn Umowa nr: TANGO1/268920/NCBR/15 Akronim: NITROCOR Planowany okres realizacji
Bardziej szczegółowoWAT - WYDZIAŁ ELEKTRONIKI INSTYTUT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH. Przedmiot: CZUJNIKI I PRZETWORNIKI Ćwiczenie nr 1 PROTOKÓŁ / SPRAWOZDANIE
Grupa: WAT - WYDZIAŁ ELEKTRONIKI INSTYTT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH Przedmiot: CZJNIKI I PRZETWORNIKI Ćwiczenie nr 1 PROTOKÓŁ / SPRAWOZDANIE Temat: Przetworniki tensometryczne /POMIARY SIŁ I CIŚNIEŃ PRZY
Bardziej szczegółowoAnaliza trwałości eksploatacyjnej oleju silnikowego
PIEC Paweł 1 ZAJĄC Grzegorz 2 Analiza trwałości eksploatacyjnej oleju silnikowego WPROWADZENIE Oleje silnikowe OS podlegają podczas eksploatacji procesom zużycia starzeją się. Na proces intensywności starzenia
Bardziej szczegółowoŁódź, maja 1997 r. WPŁYW RODZAJU DODATKU USZLACHETNIAJĄCEGO OLEJ NA PRZEBIEG PROCESU SAMOSMAROWANIA ŁOŻYSKA POROWATEGO
PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 15-16 maja 1997 r. Tadeusz Kałdoński Wojskowa Akademia Techniczna WPŁYW RODZAJU DODATKU USZLACHETNIAJĄCEGO OLEJ NA PRZEBIEG PROCESU SAMOSMAROWANIA
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 10 MATERIAŁY BITUMICZNE
ĆWICZENIE 10 MATERIAŁY BITUMICZNE 10.1. WPROWADZENIE Tab. 10.1. Cechy techniczne asfaltów Lp. Właściwość Metoda badania Rodzaj asfaltu 0/30 35/50 50/70 70/100 100/150 160/0 50/330 Właściwości obligatoryjne
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5: Wyznaczanie lepkości właściwej koloidalnych roztworów biopolimerów.
Gęstość 1. Część teoretyczna Gęstość () cieczy w danej temperaturze definiowana jest jako iloraz jej masy (m) do objętości (V) jaką zajmuje: (1) Gęstość wyrażana jest w jednostkach układu SI. Gęstość cieczy
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Lepkościowo średnia masa cząsteczkowa polimeru. opiekun ćwiczenia: dr A.
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Lepkościowo średnia masa cząsteczkowa polimeru ćwiczenie nr 21 opiekun ćwiczenia: dr A. Kacperska Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Związki
Bardziej szczegółowoiglidur G Ekonomiczny i wszechstronny
Ekonomiczny i wszechstronny Asortyment Łożyska pokrywją największy zakres różnych wymagań są po prostu wszechstronne. Polecane są w zastosowaniach ze średnimi lub ciężkimi obciążeniami, średnimi prędkościami
Bardziej szczegółowoAkademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie
Akademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie PODOBIEŃSTWO W WENTYLATORACH TYPOSZEREGI SMIUE Prowadzący: mgr inż. Tomasz Siwek siwek@agh.edu.pl 1. Wstęp W celu umożliwienia porównywania
Bardziej szczegółowoTermometr gazowy Odporny na silne wibracje Model 75, wersja ze stali CrNi
Mechaniczny Pomiar Temperatury Termometr gazowy Odporny na silne wibracje Model 75, wersja ze stali CrNi Karta katalogowa WIKA TM 75.01 Inne zatwierdzenia patrz strona 5 Zastosowanie Dla lokalnego pomiaru
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. (tekst jednolity)
Dz.U.2013.1058 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (tekst jednolity) Na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia
Bardziej szczegółowoDobór silnika serwonapędu. (silnik krokowy)
Dobór silnika serwonapędu (silnik krokowy) Dane wejściowe napędu: Masa całkowita stolika i przedmiotu obrabianego: m = 40 kg Współczynnik tarcia prowadnic = 0.05 Współczynnik sprawności przekładni śrubowo
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 9. Zakład Budownictwa Ogólnego. Stal - pomiar twardości metali metodą Brinella
Zakład Budownictwa Ogólnego ĆWICZENIE NR 9 Stal - pomiar twardości metali metodą Brinella Instrukcja z laboratorium: Budownictwo ogólne i materiałoznawstwo Instrukcja do ćwiczenia nr 9 Strona 9.1. Pomiar
Bardziej szczegółowoBadanie dylatometryczne żeliwa w zakresie przemian fazowych zachodzących w stanie stałym
PROJEKT NR: POIG.1.3.1--1/ Badania i rozwój nowoczesnej technologii tworzyw odlewniczych odpornych na zmęczenie cieplne Badanie dylatometryczne żeliwa w zakresie przemian fazowych zachodzących w stanie
Bardziej szczegółowoBIODEGRADOWALNE OLEJE SMAROWE DO PRZELOTOWYCH UKŁADÓW SMAROWANIA
1-2015 T R I B O L O G I A 109 Elżbieta ROGOŚ * BIODEGRADOWALNE OLEJE SMAROWE DO PRZELOTOWYCH UKŁADÓW SMAROWANIA BIODEGRADABLE LUBRICANTS FOR TOTAL LOSS SYSTEMS Słowa kluczowe: oleje roślinne, olej gorczycowy,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 5 POMIAR WZGLĘDNEJ LEPKOŚCI CIECZY PRZY UŻYCIU
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 5 POMIAR WZGLĘDNEJ LEPKOŚCI CIECZY PRZY UŻYCIU WISKOZYMETRU KAPILARNEGO I. WSTĘP TEORETYCZNY Ciecze pod względem struktury
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autora... 11
Spis treści Od Autora... 11 1. WPROWADZENIE... 13 1.1. Definicje niektórych pojęć procesów tarcia i zużycia... 17 1.2. Współczesne kierunki rozwoju nauki o tarciu, smarowaniu i używaniu maszyn... 20 2.
Bardziej szczegółowoTesty i normy dla olejów silnikowych samochodów osobowych i ciężarowych
Testy i normy dla olejów silnikowych samochodów osobowych i ciężarowych data aktualizacji: 2016.08.10 Tomasz Piergies specjalista z Działu Badań i Rozwoju Orlen Oil Wymagania dla nowoczesnych olejów silnikowych
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIA WYBRANYCH BIODODATKÓW I KLASYCZNEJ WIELOFUNKCYJNEJ SUBSTANCJI USZLACHETNIAJĄCEJ
6-2009 T R I B O L O G I A 111 Elżbieta SIWIEC *, Jarosław MOLENDA * PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIA WYBRANYCH BIODODATKÓW I KLASYCZNEJ WIELOFUNKCYJNEJ SUBSTANCJI USZLACHETNIAJĄCEJ A COMPARISON OF EFFECTIVENESS
Bardziej szczegółowoBADANIA PIEKARNIKA ELEKTRYCZNEGO. Wstęp. Zakres prac
BADANIA PIEKARNIKA ELEKTRYCZNEGO Wstęp Praca wykonana na zlecenie firmy Audytorzy R Laboratorium Świat Jakości AGD Zakres prac Według opracowanej metodyki badaniom poddano następujące urządzenia grzewcze:
Bardziej szczegółowoZNACZENIE POWŁOKI W INŻYNIERII POWIERZCHNI
ZNACZENIE POWŁOKI W INŻYNIERII POWIERZCHNI PAWEŁ URBAŃCZYK Streszczenie: W artykule przedstawiono zalety stosowania powłok technicznych. Zdefiniowano pojęcie powłoki oraz przedstawiono jej budowę. Pokazano
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Próba statyczna rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych do określenia jakości materiałów konstrukcyjnych wg kryterium naprężeniowego w warunkach obciążeń statycznych.
Bardziej szczegółowoBadania charakterystyki sprawności cieplnej kolektorów słonecznych płaskich o zmniejszonej średnicy kanałów roboczych
Badania charakterystyki sprawności cieplnej kolektorów słonecznych płaskich o zmniejszonej średnicy kanałów roboczych Jednym z parametrów istotnie wpływających na proces odprowadzania ciepła z kolektora
Bardziej szczegółowoĆw. 4. BADANIE I OCENA WPŁYWU ODDZIAŁYWANIA WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ROZKŁAD CIŚNIEŃ W ŁOśYSKU HYDRODYNAMICZNYMM
Ćw. 4 BADANIE I OCENA WPŁYWU ODDZIAŁYWANIA WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ROZKŁAD CIŚNIEŃ W ŁOśYSKU HYDRODYNAMICZNYMM WYBRANA METODA BADAŃ. Badania hydrodynamicznego łoŝyska ślizgowego, realizowane na stanowisku
Bardziej szczegółowoRola smarowania w ograniczeniu hałasu towarzyszącego eksploatacji przekładni zębatych
dr inż. ANDRZEJ WIECZOREK Instytut Mechanizacji Górnictwa Politechnika Śląska Rola smarowania w ograniczeniu hałasu towarzyszącego eksploatacji przekładni zębatych W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5 POMIARY TWARDOŚCI. 1. Cel ćwiczenia. 2. Wprowadzenie
Ćwiczenie 5 POMIARY TWARDOŚCI 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaznajomienie studentów ze metodami pomiarów twardości metali, zakresem ich stosowania, zasadami i warunkami wykonywania pomiarów oraz
Bardziej szczegółowo750 testów 200 ruchomych części silnika 100 ekspertów 1 LOTOS QUAZAR. www.lotosquazar.eu
750 testów 200 ruchomych części silnika 100 ekspertów 1 LOTOS QUAZAR www.lotosquazar.eu OLEJE SILNIKOWE LOTOS QUAZAR Postęp technologiczny sprawia, że silniki samochodów mają coraz większą moc, co umożliwia
Bardziej szczegółowoPL 201347 B1. Politechnika Białostocka,Białystok,PL 29.07.2002 BUP 16/02. Roman Kaczyński,Białystok,PL Marek Jałbrzykowski,Wysokie Mazowieckie,PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 201347 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 351999 (51) Int.Cl. G01N 3/56 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 04.02.2002
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE FIZYKA ROK SZKOLNY 2017/ ) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych
WYMAGANIA EDUKACYJNE FIZYKA ROK SZKOLNY 2017/2018 I. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 1) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla
Bardziej szczegółowo