Gleba jako źródło życia ochrona oraz jej racjonalne wykorzystanie
|
|
- Feliks Szulc
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Lubelska Izba Rolnicza w konsorcjum z Mazowiecką Izbą Rolniczą, Podkarpacką Izbą Rolniczą, Podlaską Izbą Rolniczą, Łódzką Izbą Rolniczą oraz Krajową Radą Izb Rolniczych i Instytutem Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach realizuje operację: Gleba jako źródło życia ochrona oraz jej racjonalne wykorzystanie Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Materiał opracowany przez Lubelską Izbę Rolniczą
2 Racjonalna gospodarka nawozowa, wykorzystanie zasobów naturalnych i ich wpływ na środowisko przyrodnicze i zmiany klimatu prof. dr hab. Alicja Pecio Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Materiał opracowany przez Lubelską Izbę Rolniczą
3 Istota problemu zakwaszenia gleb w Polsce Nawóz Równoważnik kg CaCO 3 kwasowy zasadowy Siarczan amonu Mocznik 82 - Saletra amonowa 61 - Saletrzak 30 - Saletra wapniowa - 21 Saletra sodowa - 28 Zużycie nawozów wapniowych: niespełna 40 kg CaO ha -1 rok -1 40% - odczyn bardzo kwaśny lub kwaśny, 34% - odczyn lekko kwaśny, 26% - obojętny lub zasadowy
4 Przyczyny zakwaszenia gleb w Polsce 1. Zakwaszenie gleb ma charakter przede wszystkim naturalny i wynika ze specyfiki procesu glebotwórczego i rodzaju skał macierzystych: gleby polodowcowe, wytworzone ze skał osadowych, głównie okruchowych luźnych przyniesionych przez lodowce ze Skandynawii skały macierzyste wykazują bardzo często odczyn kwaśny i bardzo kwaśny 2. Klimat Polski charakteryzujący się przewagą opadów nad parowaniem 3. Pokrywa glebowa dominują gleby lekkie, z natury silnie lub umiarkowanie zakwaszone, o małej zdolności zatrzymywania wody i składników pokarmowych (w tym Ca, Mg) oraz o niskiej zawartości substancji organicznej (zajmują ok. 56,6%) 4. Procesy antropogenicznego zakwaszania gleb zakwaszające działanie nawozów mineralnych, szczególnie saletry amonowej i nawozów siarczanowych zbyt małe zużycie nawozów o działaniu odkwaszającym, głównie nawozów wapniowych i wapniowo-magnezowych 39,0 kg ha -1 rok -1 CaO i nie pokrywa nawet ubytku wapnia wynoszonego z plonami roślin uprawnych działalność przemysłu i emisja związków SO 2, NO x i NH 4
5 Procentowy udział próbek w klasach odczynu gleb w Polsce w latach (n=54 656) Województwo bardzo kwaśny ph<4,5 kwaśny ph 4,6-5,5 Stan zakwaszenia gleb w Polsce Odczyn gleby lekko kwaśny ph 5,6-6,5 obojętny ph 6,6-7,2 zasadowy ph>7,2 Dolnośląskie 23,1 29,4 32,0 11,7 3,8 Kujawsko-pomorskie 14,2 21,9 25,8 20,5 17,6 Lubelskie 29,7 28,0 20,9 11,5 9,9 Lubuskie 27,6 30,5 24,1 10,6 7,2 Łódzkie 40,0 32,9 18,1 5,8 3,2 Małopolskie 46,1 28,1 12,8 8,0 5,0 Mazowieckie 38,0 27,5 19,4 10,1 5,1 Opolskie 10,2 24,3 37,3 19,3 8,9 Podkarpackie 46,3 29,5 13,0 7,7 3,5 Podlaskie 35,0 29,7 17,4 10,1 7,9 Pomorskie 22,7 34,2 24,2 12,0 6,9 Śląskie 25,8 26,3 27,3 14,8 5,8 Świętokrzyskie 27,3 23,7 17,8 18,0 13,2 Warmińsko-mazurskie 26,9 33,2 21,1 13,1 5,8 Wielkopolskie 19,1 25,0 27,3 16,2 12,4 Zachodnio-pomorskie 19,4 28,5 27,4 15,3 9,4 Polska 28,9 28,3 22,4 12,5 7,9 Źródło: Smreczak i Łysiak 2017
6 Stan zakwaszenia gleb w Polsce Przestrzenne zróżnicowanie próbek gleb w klasach odczynu bardzo kwaśnego i kwaśnego Przestrzenne rozmieszczenie gleb wykazujących w górnej warstwie (0-20 cm) odczyn silnie kwaśny (ph KCl 4,5 n=31 255) Źródło: Smreczak i Łysiak 2017
7 Województwo Potrzeby wapnowania oraz zużycie nawozów wapniowych w Polsce Procentowy udział próbek w kategoriach potrzeb wapnowania gleb w Polsce w latach (n=54 656) Potrzeby wapnowania konieczne potrzebne wskazane ograniczone zbędne Dolnośląskie 38,9 16,8 15,1 14,4 14,8 Kujawsko-pomorskie 13,4 13,1 12,6 14,2 46,7 Lubelskie 36,5 16,0 12,7 11,5 23,2 Lubuskie 26,8 20,6 14,6 13,4 24,6 Łódzkie 36,7 23,0 16,0 10,7 13,6 Małopolskie 69,0 8,5 6,6 5,1 10,8 Mazowieckie 33,4 20,8 13,0 11,0 21,8 Opolskie 20,0 14,7 22,7 19,4 23,1 Podkarpackie 59,0 14,4 8,4 5,9 12,2 Podlaskie 30,5 22,3 12,6 9,3 25,3 Pomorskie 24,8 22,1 15,5 13,5 24,1 Śląskie 37,3 16,1 13,7 13,0 20,0 Świętokrzyskie 28,7 14,1 12,1 10,4 34,9 Warmińsko-mazurskie 31,3 19,6 14,6 11,8 22,8 Wielkopolskie 18,2 13,9 13,5 14,8 39,6 Zachodnio-pomorskie 20,4 15,7 14,4 15,5 34,0 Polska 32,5 17,2 13,4 12,0 25,0 Źródło: Smreczak i Łysiak 2017
8 Potrzeby wapnowania oraz zużycie nawozów wapniowych w Polsce Rozmieszczenie próbek gleb wymagających wapnowania koniecznego Źródło: Smreczak i Łysiak 2017
9 Zużycie wapna nawozowego Zużycie wapna nawozowego (kg CaO ha -1 rok -1 ) średnio 42 kg CaO ha -1 rok -1 Źródło: Ochal 2017 na podstawie danych GUS
10 Zużycie wapna nawozowego Średnie zużycie wapna nawozowego w latach 2012/2015 (kg ha -1 ) Źródło: Ochal 2017 na podstawie danych GUS
11 Zapotrzebowanie na wapno w kraju Powierzchnia gleb użytków rolnych wymagająca wapnowania (ha) dla użytków rolnych o łącznej powierzchni ha (GUS) Kategoria gleby Odczyn ph KCl < Razem B. lekkie , , ,5 Lekkie , , , ,5 Średnie , , , , ,0 Ciężkie , , , , , ,0 Razem ,9 Źródło: Ochal 2017 na podstawie danych odczynu gleb (Smreczak i Łysiak 2017)
12 Zapotrzebowanie na wapno w kraju Zapotrzebowanie na wapno nawozowe (tony) dla gleb użytków rolnych w zależności od odczynu i kategorii agronomicznej Kategoria gleby Odczyn ph KCl < Razem B. lekkie , , ,2 Lekkie , , , ,7 Średnie , , , , ,4 Ciężkie , , , , , ,2 Razem , , , , , ,3 Źródło: Ochal 2017 na podstawie danych odczynu gleb (Smreczak i Łysiak 2017)
13 Zapotrzebowanie na wapno w kraju Zapotrzebowanie na wapno w województwach (mln ton) Źródło: Ochal 2017, na podstawie danych odczynu gleb (Smreczak i Łysiak 2017)
14 Zapotrzebowanie na wapno w kraju Zapotrzebowanie na wapno (tony CaO) w celu regulacji odczynu gleb do ph 5,1 Kategoria gleby Odczyn ph KCl < Razem B. lekkie , , ,0 Lekkie , , ,0 Średnie , , ,0 Ciężkie , , ,0 Razem , , ,0 Źródło: Ochal 2017, na podstawie danych odczynu gleb (Smreczak i Łysiak 2017)
15 Zapotrzebowanie na wapno w kraju Zapotrzebowanie na wapno nawozowe w województwach (mln ton) Źródło: Ochal 2017 na podstawie bazy danych odczynu gleb (Smreczak i Łysiak 2017)
16 Zakwaszenie a produkcyjność roślin Współczynniki utraty plonu zależnie od ph gleb Ocena zakwaszenia gleb Zakres ph Współczynnik utraty plonu (%) Bardzo kwaśne <4,5 25 Kwaśne 4,6-5,5 15 Lekko kwaśne 5,6-6,5 5 Obojętne 6,6-7,2 1 Zasadowe >7,2 2
17 Zakwaszenie a produkcyjność roślin Dostępność większości składników mineralnych z gleby jest najlepsza, gdy ph wynosi 6,5 Zakwaszenie gleby zakłóca pobieranie przez rośliny uprawne składników pokarmowych, głównie: fosforu i wapnia, magnezu i molibdenu Stąd też często obserwowane objawy niedoboru składników mineralnych w powiązaniu z nietypowym wyglądem roślin
18 Zakwaszenie a produkcyjność roślin Wapń jest potrzebny roślinom do prawidłowego wzrostu i plonowania Gleba kwaśna rozwój roślin i stan łanu w sezonie wegetacyjnym Ujemny wpływ zakwaszenia gleby ujawnia się poprzez: Słaby system korzeniowy Słabe krzewienie roślin Żółknięcie dolnych liści Zahamowanie wzrostu, karłowacenie roślin Stan łanu - rzadki
19 Skutki zakwaszenia gleb użytkowanych rolniczo zwiększone wymycie azotanów, chlorków, siarczanów Ograniczenie przyswajalności dla roślin składników pokarmowych: P, Mo, Mg, Ca, K, N, C (ph<5,5) Niedostateczne pobieranie przez rośliny wapnia zwiększa podatność roślin na choroby grzybowe Ograniczenie aktywności pestycydów Zwiększenie toksyczności glinu, manganu, metali ciężkich (ph<4,2) Zmniejszenie aktywności biologicznej gleb (ph<5,5) Destrukcja właściwości fizycznych gleb (ph<5,5; ph> 8,0) Ograniczenie funkcji produkcyjnych gleb: ciężkich (ph,6,0) średnich (ph,5,5) lekkich (ph<5,0)
20 Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Zmiany efektywności wykorzystania azotu brutto w produkcji rolniczej Polski na tle wybranych wskaźników stanu agrochemicznego gleb Wyszczególnienie Okres lat Zmiana* Efektywność wykorzystania N (%) 56,8 57,0 58,6 64,0** 7,2 Udział (%) gleb o: niskim i bardzo niskim odczynie ph niskiej i bardzo niskiej zasobności w fosfor niskiej i bardzo niskiej zasobności w potas * różnica wielkości bezwzględnych pomiędzy latami a ** - dotyczy lat Źródło: Kopiński 2017, na podstawie danych GUS
21 Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Wzrost intensywności produkcji roślinnej a globalna produkcja roślinna Wzrost zużycia min nawozów azotowych 40%, tj. 2,2 kg N ha -1 UR w dk Wzrost globalnej produkcji roślinnej 6% Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS (Środki produkcji; Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych,
22 Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Zmiany relacji zużycia fosforu i potasu w odniesieniu do azotu w produkcji rolniczej Polski Wyszczególnienie Okres lat Zmiana* Relacja w nawozach mineralnych N P 2 O 5 0,36 0,39 0,37 0,32-0,04 K 2 O 0,45 0,48 0,42 0,41-0,04 * różnica wielkości bezwzględnych pomiędzy latami a Źródło: Kopiński 2017, na podstawie danych GUS
23 Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Zużycie nawozów azotowych w latach w wybranych krajach UE Źródło: Kopiński 2017 na podstawie danych EF (Forecast )
24 Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Zużycie nawozów wapniowych Źródło: opracowanie na podstawie danych GUS (Środki produkcji (28); Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych,
25 Województwo Zużycie nawozów wapniowych w województwach Polski w różnych okresach lat XXI wieku Zużycie nawozów wapniowych (kg CaO ha -1 UR w dk) Zmiana* % Dolnośląskie 175,6 75,2 73,6-58,1 Kujawsko-pomorskie 98,9 49,1 61,5-37,8 Lubelskie 70,2 34,3 36,8-47,5 Lubuskie 31,7 39,9 36,3 14,7 Łódzkie 112,7 35,3 37,3-66,9 Małopolskie 84,5 10,7 14,6-82,7 Mazowieckie 53,6 27,4 26,4-50,7 Opolskie 199,8 104,8 98,2-50,8 Podkarpackie 70,9 13,7 18,4-74,0 Podlaskie 58,6 14,7 16,2-72,3 Pomorskie 90,5 52,1 57,5-36,5 Śląskie 290,9 43,2 44,5-84,7 Świętokrzyskie 65,0 10,0 18,9-71,0 Warmińsko-mazurskie 160,1 40,3 42,2-73,7 Wielkopolskie 74,8 51,8 58,4-21,9 Zachodniopomorskie 114,3 71,8 66,4-41,9 Polska 93,6 41,1 44,0-53,0 * Zmiana w latach w odniesieniu do lat Źródło: opracowanie Jerzy Kopiński (IUNG-PIB) na podstawie danych GUS
26 Województwo Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Zużycie nawozów mineralnych NPK i naturalnych w województwach Polski w różnych okresach lat XXI wieku Nawożenie mineralne i naturalne razem (kg NPK ha -1 UR w dk) Nawożenie mineralne (kg NPK ha -1 UR w dk) Dolnośląskie 185,2 190,6 151,8 164,1 Kujawsko-pomorskie 277,4 265,2 175,1 174,9 Lubelskie 179,0 185,1 115,7 133,7 Lubuskie 172,9 172,9 126,8 126,9 Łódzkie 242,3 238,7 137,8 140,4 Małopolskie 154,2 149,0 73,1 80,0 Mazowieckie 212,7 212,1 107,8 105,1 Opolskie 250,8 259,6 186,7 204,7 Podkarpackie 124,1 119,7 66,2 76,1 Podlaskie 239,3 249,5 96,3 101,7 Pomorskie 204,2 206,6 134,9 143,0 Śląskie 199,7 207,5 118,3 126,6 Świętokrzyskie 179,2 180,6 101,3 114,7 Warmińsko-mazurskie 221,2 192,9 125,4 106,3 Wielkopolskie 296,1 286,9 163,4 158,4 Zachodniopomorskie 163,8 178,2 130,4 148,7 Polska 215,2 215,5 127,4 132,6
27 Województwo Globalna produkcyjność roślinna rzeczywista (j.zb.ha -1 UR w dk) (x) Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Rzeczywista i potencjalnie możliwa produkcyjność roślinna w województwach w okresach lat i Globalna produkcyjność roślinna potencjalnie możliwa (j.zb.ha -1 UR w dk) (y=x+z) Produkcja roślinna potencjalnie utracona przez zakwaszenie gleb (j.zb.ha -1 UR w dk) (z) Dolnośląskie 45,4 49,7 49,9 54,0 4,5 4,3 Kujawsko-pomorskie 43,1 48,0 46,4 51,5 3,3 3,5 Lubelskie 34,5 39,3 38,8 43,6 4,3 4,3 Lubuskie 32,3 38,7 36,1 42,4 3,8 3,7 Łódzkie 34,6 36,5 40,3 41,8 5,7 5,2 Małopolskie 31,8 33,3 36,0 37,6 4,2 4,3 Mazowieckie 31,1 32,8 35,9 37,4 4,7 4,5 Opolskie 54,0 60,2 57,8 64,3 3,9 4,0 Podkarpackie 32,7 33,2 38,1 38,1 5,3 4,9 Podlaskie 29,5 29,9 33,8 33,8 4,3 4,0 Pomorskie 38,2 41,7 42,8 46,1 4,6 4,4 Śląskie 38,7 39,3 42,9 43,2 4,2 3,9 Świętokrzyskie 32,8 33,7 36,3 37,1 3,4 3,4 Warmińsko-mazurskie 33,7 34,6 37,6 38,1 3,9 3,5 Wielkopolskie 41,0 46,1 45,4 50,2 4,4 4,1 Zachodniopomorskie 38,5 44,6 42,7 48,7 4,2 4,2 Polska 36,7 39,5 41,0 43,5 4,3 4,0 Źródło: opracowanie Jerzy Kopiński (IUNG-PIB) na podstawie danych GUS
28 Zakwaszenie a produkcyjność roślin i ochrona środowiska Nawozochłonność i możliwe straty składników nawozowych powodowane przez zakwaszenie gleb w województwach Polski w okresach lat i Województwo Rzeczywista całkowita nawozochłonność produkcji roślinnej (kg NPK j.zb. -1 ) Potenjalna możliwa całkowita nawozochłonność produkcji roślinnej (kg NPK j.zb. -1 ) Możliwe straty składników nawozowych powodowane przez zakwaszenie gleb [kg NPK ha-1 UR w dk] % Dolnośląskie 4,1 3,8 3,5 3,5 18,5 15,1 7,9 Kujawsko-pomorskie 6,4 5,5 5,7 5,1 21,3 17,9 6,8 Lubelskie 5,2 4,7 4,5 4,2 22,4 18,4 9,9 Lubuskie 5,4 4,5 4,2 4,1 20,3 15,2 8,8 Łódzkie 7,0 6,5 5,8 5,7 39,9 29,9 12,5 Małopolskie 4,8 4,5 3,9 4,0 20,4 16,9 11,4 Mazowieckie 6,8 6,5 5,8 5,7 32,3 25,7 12,1 Opolskie 4,6 4,3 4,0 4,0 18,0 16,3 6,3 Podkarpackie 3,8 3,6 3,0 3,1 20,3 15,4 12,8 Podlaskie 8,1 8,4 7,1 7,4 35,0 29,3 11,7 Pomorskie 5,3 5,0 4,6 4,5 24,8 19,9 9,6 Śląskie 5,2 5,3 4,4 4,8 21,5 18,7 9,0 Świętokrzyskie 5,5 5,4 4,8 4,9 18,8 16,7 9,3 Warmińsko-mazurskie 6,6 5,6 5,9 5,1 25,3 17,5 9,1 Wielkopolskie 7,2 6,2 6,0 5,7 31,8 23,5 8,2 Zachodniopomorskie 4,3 4,0 3,6 3,7 17,9 15,2 8,5 Polska 5,9 5,5 5,0 5,0 25,1 19,9 9,2 Źródło: opracowanie Jerzy Kopiński (IUNG-PIB) na podstawie danych GUS
29 Odczyn gleb a efektywność wykorzystania składników pokarmowych Względna efektywność plonotwórcza NPK w zależności od odczynu gleby Źródło: Grzebisz i in. 2013
30 ulatnianie denitryfikacja Odczyn gleby a gazowe straty azotu Azot niewykorzystany przez rośliny jest źródłem emisji gazów do atmosfery (N-NH 4 ) NH 3 N 2, NO, N 2 O nitryfikacja Wymywanie azotanów Ogólny schemat przemian azotu w środowisku naturalnym
31 Odczyn gleby a gazowe straty azotu Średnie zużycie mineralnych nawozów azotowych ogółem w latach oraz prognoza zużycia na lata 2020 i 2030 (tys. ton N) Lata Średnia Przedział ufności dolny górny (2,1%) (7,2%) Źródło: Faber i Jarosz 2017
32 Nawóz Zużycie asortymentów nawozów azotowych w latach oraz prognoza zużycia na lata 2020 i 2030 (tys. ton N) Źródło: Nawozy ogółem GUS; asortymenty nawozów Kopiński, 2017 Rok EF (% zużytego nawozu) ph gleby<7 ph gleby>7 Saletra amonowa ,6 3,3 Fosforan amonu ,2 9,4 Siarczan amonu (40,9%) 33 (50,0%) 9,2 17,0 Saletra wapniowa ,8 1,7 RSM ,0 9,7 Mocznik Nawozy wieloskładnikowe (NPK) (34%) 126 (43,2%) Odczyn gleby a gazowe straty azotu 353 (41,2%) 133 (51,1%) 15,9 16,8 6,7 9,4 Razem 2005: 895 tys ton odpowiadało emisji NH ton EF współczynnik emisji amoniaku z mineralnych nawozów azotowych
33 Odczyn gleby a gazowe straty azotu Emisje amoniaku (t) oraz ograniczenia emisji (%) dla badanych scenariuszy modyfikacji stosowania mocznika w latach 2015, i 2030 Rok Jednostka brak modyfikacji Modyfikacja sposobu stosowania mocznika przedsiewnie pod jare i wymieszany z glebą oraz pogłównie tylko w kwietniu zwiększenie wielkości granul do ok. 4 mm pokrycie granul inhibitorem ureazy zastąpienie mocznika równoważną ilością N w saletrze amonowej tona % 100,0 25,2 33,6 26,9 57,2 tona (11,7%) % 100,0 25,2 33,6 26,9 57,2 tona (17,8%) % 100,0 25,2 33,6 26,9 57,2 Źródło:Faber i Jarosz, 2017
34 Odczyn gleb a emisja biogenów do wód Azot niewykorzystany przez rośliny przyczynia się do eutrofizacji środowiska wodnego (N-NH 3 ) optymalne ph dla pobierania fosforu wynosi 6,5 a dla azotu powyżej ph 5 Drogi ucieczki azotu z rolnictwa do wód
35 Odczyn gleb a emisja biogenów do wód c.d. Uregulowanie odczynu gleby jest zabiegiem zmniejszającym poziom strat azotu i fosforu do wód Wapnowanie środowiskowe poprawia strukturę gleby i związane z nim zwiększenie penetracji gleby przez korzenie znacząco usprawnia pobranie składników przez rośliny i ogranicza zmyw powierzchniowy pozwala na uzyskiwanie zadowalających plonów na glebach kwaśnych przy stosowaniu obniżonych dawek fosforu zwiększona efektywność wykorzystania składnika, jak również samo ograniczenie ilości fosforu wnoszonego do gleby, bezpośrednio zmniejsza ryzyko przedostania się szkodliwych ilości fosforu do wód
36 Odczyn gleb a emisja biogenów do wód c.d. Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku HELCOM, działająca na rzecz ochrony wód Bałtyku, m.in. przed eutrofizacją, mając na uwadze skuteczność wapnowania w ograniczaniu emisji biogenów do atmosfery i wód, wskazała wapnowanie jako jedno z podstawowych, rekomendowanych działań ograniczających straty azotu i fosforu do wód
37 Zakwaszenie gleb a toksyczność metali ciężkich Odczyn uważany jest za jeden z głównych czynników wpływających na formę, w jakiej metale ciężkie występują w środowisku glebowym oraz na ich dostępność dla roślin Obniżenie odczynu gleby do lekko kwaśnego i kwaśnego powoduje wzrost stężenia w roztworze glebowym, dostępnych dla roślin, ruchomych form metali ciężkich, a tym samym ryzyko podwyższenia wskaźnika ich akumulacji w roślinach Najbardziej podatne na obniżenie odczynu gleby do lekko kwaśnego i kwaśnego są: Cd i Zn - ich mobilność rośnie już przy spadku ph poniżej 6-6,5 Cu i Pb ich mobilność rośnie dopiero przy ph < 5,0 Inni autorzy: Cd i Mn - aktywność rośnie przy ph 5,5-6,0 Zn, Ni, Cu - przy ph 5,5-5,0 Pb - przy ph < 4,5
38 Zakwaszenie gleb a toksyczność metali ciężkich c.d. Zakwaszenie gleb zwiększa mobilność metali ciężkich w środowisku glebowym, w związku z czym mogą być one łatwiej pobierane przez rośliny uprawne Akumulacja metali ciężkich może powodować objawy toksyczności u roślin, a nawet powodować obniżenie jakości plonów Najczęściej objawy toksyczności powoduje glin. Pierwotna reakcja rośliny na toksyczność glinu ujawnia się w korzeniu i polega na zahamowaniu jego wzrostu. Istotą toksycznego wpływu glinu na system korzeniowy jest zastępowanie w apoplaście korzenia kationów zasadowych, głównie wapnia Ca 2+ przez kationy glinu Al 3+ Każde zjawisko zaburzające wzrost systemu korzeniowego w głąb profilu glebowego ogranicza możliwość wykorzystania przez roślinę lokalnych zapasów wody i zawartych w niej ruchliwych składników mineralnych takich jak azotany, a jednocześnie redukuje pobieranie składników mało ruchliwych z gleby takich jak fosfor i potas, warunkujących wykorzystanie przez roślinę pobranego azotu
39 Zakwaszenie gleb a toksyczność metali ciężkich c.d. Konsekwencją niskiego odczynu gleb zanieczyszczonych metalami jest: migracja zanieczyszczeń do wód gruntowych nadmierne pobieranie przez rośliny, które oznacza zwiększone ryzyko przechodzenia pierwiastków do łańcucha pokarmowego człowieka i innych organizmów żywych ograniczenie aktywności mikrobiologicznej gleb wskutek toksycznego działania metali ciężkich Wapnowanie powinno być stosowane bezwzględnie jako praktyka zmniejszająca ryzyko narażenia środowiska na oddziaływanie metali ciężkich Problem silnego zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi występuje głównie na obszarach przemysłowych naszego kraju, w glebach użytkowanych rolniczo ma znaczenie regionalne
40 Czynniki antropogeniczne a zakwaszanie gleb Gdy przyrodnicze procesy zostaną wsparte czynnikami antropogenicznymi, pojawia się zazwyczaj degradacja chemiczna gleb, której pierwotnym skutkiem jest zakwaszenie Za główne przyczyny antropogenicznego zakwaszenia uznaje się: nawożenie azotem oraz emisje kwasotwórczych zanieczyszczeń powietrza SO 2, NO x i NH 3, które opadają na gleby w postaci suchego bądź mokrego depozytu, tzw. kwaśnych deszczy
41 Czynniki antropogeniczne a zakwaszanie gleb c.d. Stosowanie nawozów azotowych powoduje zakwaszenie gleb w stopniu tym większym im wyższe są dawki N i im wyższy jest udział formy amonowej w nawozach Do zakwaszenia przyczynia się azot w formie: amonowej NH + 4 mocznika CO(NH 2 ) 2, który w wyniku urolizy również przechodzi w formę amonową Ponadto, jon NH 4+ podlega nitryfikacji, zachodzącej dwustopniowo przy udziale bakterii Nitrosomonas i Nitrobacter.
42 Czynniki antropogeniczne a zakwaszanie gleb c.d. Kwaśne opady i suchy depozyt zanieczyszczeń powietrza jako skutek emisji gazowych głównie w postaci SO 2, NO x i NH 3 powstających ze: spalania paliw w elektrowniach, zakładach przemysłowych i silnikach, w pojazdach mechanicznych, zmniejszył się w stosunku do lat 80., ale nadal stanowi znaczne źródło protonu w glebach
43 Czynniki antropogeniczne a zakwaszanie gleb c.d. Łączny depozyt protonów wodoru pochodzący z: stosowania nawozów azotowych emisji SO 2 i NO x do zneutralizowania wynosi : 1900 moli H + (nawożenie N 570; SO 2 828; NO x 502 H + /ha/rok) Po uwzględnieniu aktualnego zużycia wapna nawozowego do zneutralizowania protonów pochodzących ze źródeł antropogenicznych, należałoby zastosować jeszcze 56,2 kg/cao/rok Pomimo znacznego obniżenia ładunku protonu, które w ostatnim 25-leciu zmniejszyło się o około 40% presja zakwaszania gleb w Polsce nie uległa znacznemu zahamowaniu
44 Koszt wapnowania Na koszt wapnowania składają się: koszt samego zakupu wapna oraz nakłady poniesione na: transport, pracochłonność, a także w niektórych gospodarstwach koszt usługi rozsiewu wapna Koszt wapnowania w ujęciu rocznym Rodzaj nawozu wapniowego Wapno węglanowe (50% CaO) Wapno tlenkowe (60% CaO) Dawka CaO (t) Wartość łączna (zł/ha) Wartość łączna wapnowania w przeliczeniu na rok* (zł/ha) 1, , , , * - koszt wapnowania rozliczono na okres 4-letni Źródło: opracowanie Madej 2017
45 Podsumowanie i wnioski Zakwaszenie stanowi jeden z ważniejszych elementów chemicznej degradacji gleb pomimo zmniejszonej ostatnio presji antropogenicznych przyczyn zakwaszenia Gleby użytkowane rolniczo w Polsce cechują się naturalnie bardzo kwaśnym i kwaśnym odczynem, wynikającym z: przebiegu procesów glebotwórczych, oddziaływań antropogenicznych nawozy azotowe, emisja tlenków SO 2, NO x i NH 3 pochodzących ze spalania surowców energetycznych, głównie węgla i pochodnych ropy naftowej przez przemysł i transport Spośród czynników antropogenicznych, nawożenie azotem odpowiada za dostarczenie 30% H +, emisje przemysłowe - 70% H +, z czego: depozyt dwutlenku siarki stanowi 43,6%, dwutlenku azotu 26,4% Uwzględniając aktualne zużycie wapna nawozowego 39 kg CaO ha -1 UR do zneutralizowania protonów pochodzących ze źródeł antropogenicznych, należałoby zastosować jeszcze 56,2 kg/cao/rok
46 Podsumowanie i wnioski c.d. Zakwaszenie gleb pozostaje dużą barierą w produkcji roślinnej i stanowi zagrożenie dla środowiska Produkcyjne, a także ekologiczne skutki zakwaszenia gleby przedstawiają wypadkowy efekt działania szeregu procesów, często współzależnych, a więc trudnych do jednoznacznego zdefiniowania Dlatego obserwowane niekorzystne zjawiska mierzone są najczęściej: wielkością utraconego plonu uprawianej rośliny małą zawartością składników mineralnych w glebie zwiększonym wymywaniem składników mineralnych z gleby Zakwaszenie gleb powoduje szereg ujemnych skutków dla środowiska, do których zaliczyć należy: niską efektywność wykorzystania azotu i fosforu zwiększenie gazowych strat azotu mobilność glinu i manganu oraz innych metali ciężkich w glebie pogorszenie jakości wód powierzchniowych wskutek strat niewykorzystanego przez rośliny azotu i fosforu
47 Podsumowanie i wnioski c.d. Około 50% gleb użytków rolnych charakteryzuje się bardzo kwaśnym i kwaśnym odczynem, a zużycie nawozów wapniowych jest zbyt niskie w stosunku do potrzeb Oszacowane sumaryczne zapotrzebowania rolnictwa w Polsce na wapno wynosi około 31,0 milionów ton CaO (około 62 mln ton w masie nawozów), w tym dla: gleb bardzo kwaśnych o ph poniżej 5,1 około 18,5 mln ton CaO (ok. 37 mln ton w masie nawozów) Zapotrzebowanie to powinno być zrealizowane w przeciągu najbliższych 4-6 lat
48 Podsumowanie i wnioski c.d. Koszty zabiegu wapnowania gleb nie mogą być w całości przerzucone, tak jak to dzieje się obecnie, na rolników szczególnie dotyczy to małych gospodarstw na glebach lekkich i bardzo lekkich W obecnych warunkach ekonomicznych rolnicy użytkujący te gleby nie są w stanie podołać wysokim nakładom na zabieg, którego koszt na 1 ha oszacowano na 450 zł rok -1 Dlatego też powinno się umożliwić dofinansowanie zabiegów wapnowania gleb o odczynie poniżej ph 5,5
49 Podsumowanie i wnioski c.d. Bez uregulowania odczynu trudno spodziewać się wzrostu konkurencyjności uzyskiwanych produktów rolnych i zapewnienie odpowiedniej jakości Gleba stanowi dobro ogólnonarodowe i jest zasobem w tym wypadku odnawialnym, jednak pod warunkiem należytego w nią inwestowania Wapnowanie jest jedną z inwestycji w glebę Nawozy wapniowe, mogą pochodzić z bardzo dobrych i bogatych złóż krajowych Zwiększenie ich eksploatacji nie stanowi większego problemu technicznego Programem wapnowania powinny być objęte wszystkie gleby użytkowane rolniczo w naszym kraju, przede wszystkim gleby wykazujące odczyn bardzo kwaśny i kwaśny, niezależnie od położenia administracyjnego
Prognoza ograniczenia emisji amoniaku z mineralnych nawozów azotowych na lata 2020 i 2030
Prognoza ograniczenia emisji amoniaku z mineralnych nawozów azotowych na lata 2020 i 2030 Zuzanna Jarosz KONFERENCJA NAUKOWA Możliwości ograniczania emisji gazów cieplarnianych, amoniaku i azotanów z rolnictwa
Bardziej szczegółowowapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb
Bardziej szczegółowoROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2017 Głównego Urzędu Statystycznego opublikowany 15 stycznia 2018 r.) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW
Bardziej szczegółowoOCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA
OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA Lubań, 207 r. . Tak dużo nawozów jak jest to konieczne, tak mało jak to możliwe - nie ma innego racjonalnego
Bardziej szczegółowoŚrodowiskowe skutki zakwaszenia gleb uprawnych. Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Środowiskowe skutki zakwaszenia gleb uprawnych Witold Grzebisz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Tematyka wykładu 1. Zakwaszenie gleb - podłoże zjawiska. 2. Zakwaszanie gleb istota zjawiska. 3. Pierwotne
Bardziej szczegółowoNawożenie warzyw w uprawie polowej. Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice
Nawożenie warzyw w uprawie polowej Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice Roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju niezbędne są pierwiastki chemiczne pobrane z gleby i powietrza, nazywane
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 700 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 10 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzanowice z powierzchni 1670,94 ha. Odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA. Odebrano z terenu powiatu Raciborskiego próbki gleby i wykonano w Gminie Kornowac:
PRZEDMIOT ZLECENIA Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Kornowac o powierzchni 598,25ha.
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 899 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 12 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzyżanowice z powierzchni 1577ha. odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA :
PRZEDMIOT ZLECENIA : Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Racibórz o powierzchni
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA. gleba lekka szt./ % 455/2200 0/0 119/26 53/12 280/61 3/1
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 956 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 14 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Pietrowice Wielkie z powierzchni 2018 ha. Odebrano z
Bardziej szczegółowoInstytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Bardziej szczegółowoŚrodowiskowe aspekty zakwaszenia gleb w Polsce
1 Środowiskowe aspekty zakwaszenia gleb w Polsce Podstawa opracowania: Zlecenie: Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Opracował zespół autorów: dr inż. Piotr Ochal, dr inż. Tamara Jadczyszyn, mgr inż.
Bardziej szczegółowoNawozy wieloskładnikowe sprawdź, który będzie najlepszy jesienią!
.pl https://www..pl Nawozy wieloskładnikowe sprawdź, który będzie najlepszy jesienią! Autor: Małgorzata Srebro Data: 23 lipca 2018 Rośliny ozime, w tym zboża i rzepak, powinny zostać dobrze zaopatrzone
Bardziej szczegółowoKomunikat z dnia 2 sierpnia 2010 r.
Komunikat z dnia 2 sierpnia 2010 r. Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku dotyczący badań agrochemicznych w drugim półroczu 2010 roku I. Opracowywanie i opiniowanie planów nawożenia dla dużych
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby: Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZYŻANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoBez fosforu w kukurydzy ani rusz!
.pl https://www..pl Bez fosforu w kukurydzy ani rusz! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 18 kwietnia 2018 Kukurydza posiada jedne z największych potrzeb pokarmowych ze wszystkich zbóż. Największe zapotrzebowanie
Bardziej szczegółowoProdukcyjne i środowiskowe skutki nawożenia roślin w Polsce
Produkcyjne i środowiskowe skutki nawożenia roślin w Polsce JANUSZ IGRAS INSTYTUT NAWOZÓ W SZTUCZN YCH P U ŁAWY WOJCIE CH LIPIŃSKI KRAJOWA STACJA CHEMICZ NO - ROLNICZA WESOŁA Efektywność syntezy amoniaku
Bardziej szczegółowoniezbędny składnik pokarmowy zbóż
POTAS niezbędny składnik pokarmowy zbóż kształtujący wielkość i jakość plonu ziarna Dostępność glebowych zasobów potasu dla roślin zbożowych Gleby zawierają duże zasoby potasu (K), nawet do 50 t/ha w warstwie
Bardziej szczegółowoSaletra amonowa. Skład: Azotu (N) 34%: Magnez (Mg) 0,2%
Saletra amonowa Azotu (N) 34%: Magnez (Mg) 0,2% Nawóz granulowany, klasa ziarnistości 1-3,15 mm. Saletra amonowa jest uniwersalnym nawozem azotowym. Można ją stosować pod wszystkie rośliny i na wszystkich
Bardziej szczegółowoNawożenie kukurydzy. Adam Majewski Agroservice Kukurydza
Nawożenie kukurydzy Adam Majewski Agroservice Kukurydza Nawożenie startowe to podstawa powodzenia uprawy kukurydzy Jakie formy nawozu stosować? P2O5 i NH4 (+mikroelementy) plon zwykle wyższy o 0,5-1,5
Bardziej szczegółowoO/100 g gleby na rok, czyli około 60 kg K 2
POTAS niezbędny składnik pokarmowy rzepaku kształtujący wielkość i jakość plonu Potas w glebach Całkowita zawartość potasu w glebach wynosi od 0,1 do 3 % i z reguły jest tym niższa, im gleba jest lżejsza.
Bardziej szczegółowoAgroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych
Agroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych prof. dr hab. inż. Jan SIUTA Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy Puławy 26.11.2014 Wprowadzenie Gleby bardzo kwaśne
Bardziej szczegółowoZasobność gleby. gleba lekka szt./ % /810,64 0/0 107/15 332/47 268/38 0/0 16/29 0/0 3/19 0/0 13/81 0/0. szt./ %
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań makro- i mikroelementów przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na terenie gminy Kuźnia Raciborska i w Zestawieniu
Bardziej szczegółowoRegionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015 Hipoteza 1. Zasoby czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) wyznaczają potencjał produkcyjny
Bardziej szczegółowoNawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem!
https://www. Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 13 kwietnia 2018 Zwiększający się ciągle poziom intensywności uprawy zbóż prowadzi do stabilizacji
Bardziej szczegółowoZasobność gleby. gleba lekka szt./ % /2185,0 0/0 0/0 0/0 1063/100 0/0 824/923,6 0/0 0/0 3/0 821/100 0/0. szt./ %
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoNawożenie borówka amerykańska
Nawożenie borówka amerykańska Borówka amerykańska Jeśli borykasz się z problemem nawożenia borówki jak i jagody kamczackiej napisz do nas. Przygotujemy odpowiednie zalecenia nawozowe na dowolny okres roku
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoOFERTA DLA ROLNICTWA. Wapnowanie. dla obfitych zbiorów
OFERTA DLA ROLNICTWA Wapnowanie dla obfitych zbiorów abc Wapnowania Kwaśne gleby w Polsce Większość upraw rolnych rozwija się najlepiej na glebach o odczynie słabo kwaśnym do lekko zasadowego. Tymczasem
Bardziej szczegółowoPotrzeby pokarmowe 138 161 184 207 230
Nawożenie kukurydzy Kukurydza jest rośliną mającą wysokie potrzeby pokarmowe. Najintensywniej pobiera ona azot i potas, ale w porównaniu z innymi roślinami potrzebuje także dużo wapnia i magnezu. Tempo
Bardziej szczegółowoPrzykład wdrożenia długofalowego programu wapnowania regeneracyjnego w województwie śląskim. Zygmunt Piotr Adrianek
Przykład wdrożenia długofalowego programu wapnowania regeneracyjnego w województwie śląskim Zygmunt Piotr Adrianek Powierzchnia województwa śląskiego - 12,3 tys. km 2 Użytki rolne - 490 tys. ha Województwo
Bardziej szczegółowoNawożenie sadów i plantacji jagodowych. Jacek Filipczak Instytut Ogrodnictwa
Nawożenie sadów i plantacji jagodowych Jacek Filipczak Instytut Ogrodnictwa 9 grudzień 2016 Kryteria diagnostyczne Analiza gleby. Analiza liści. Wizualna ocena roślin. Analiza gleby Oznaczenie odczynu
Bardziej szczegółowoAtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby. AtriGran błyskawicznie udostępnia wapń. AtriGran usprawnia pobieranie makroskładników z gleby
AtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby Produkt wytworzony z surowca pochodzącego z młodego, unikatowego w Europie złoża do produkcji wapna nawozowego. Porowatość surowca dająca ogromną powierzchnię
Bardziej szczegółowoPrzedmowa do wydania trzeciego 11 Wstęp Ogólna charakterystyka nawozów mineralnych Wprowadzenie Kryteria podziału nawozów
Przedmowa do wydania trzeciego 11 Wstęp 13 1. Ogólna charakterystyka nawozów mineralnych 14 1.1. Wprowadzenie 14 1.2. Kryteria podziału nawozów mineralnych 14 1.3. Cechy nawozów mineralnych 17 2. Nawozy
Bardziej szczegółowoOcena potencjału biomasy stałej z rolnictwa
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa dr Zuzanna Jarosz Inżynieria rolnicza w ochronie i kształtowaniu środowiska Lublin, 23-24 września 2015 Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także Polski,
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE RUDNIK. Zasobność gleby
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE RUDNIK Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZANOWICE.
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoNieudane nawożenie jesienne- wysiej nawozy wieloskładnikowe wiosną!
https://www. Nieudane nawożenie jesienne- wysiej nawozy wieloskładnikowe wiosną! Autor: Małgorzata Srebro Data: 28 marca 2018 Tegoroczna mokra jesień w wielu regionach uniemożliwiła wjazd w pole z nawozami
Bardziej szczegółowoAktualne problemy nawożenia roślin w kontekście ograniczenia skażenia wód. Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach
Aktualne problemy nawożenia roślin w kontekście ograniczenia skażenia wód Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach Plan prezentacji Podstawy żywienia roślin Potrzeby pokarmowe
Bardziej szczegółowoWapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz!
.pl https://www..pl Wapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz! Autor: Małgorzata Srebro Data: 5 czerwca 2018 Okres pożniwny to idealny czas na wapnowanie gleby. Na efektywność tego zabiegu, oprócz
Bardziej szczegółowoPODWÓJNE UDERZENIE.
PODWÓJNE UDERZENIE www.agrii.pl SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA W NAWOZACH FOSFOROWYCH ABS Canola to nowoczesny nawóz o bardzo wysokiej zawartości składników odżywczych (NPK 6-18-34 5 SO 3, produkowany w unikalnej
Bardziej szczegółowoROLNICTWO W LICZBACH. Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu Lubań, ul. Tadeusza Maderskiego 3, 83-422 Nowy Barkoczyn tel. 58 326-39-00, fax. 58 309-09-45 e-mail: sekretariat@podr.pl, www.podr.pl ROLNICTWO W LICZBACH
Bardziej szczegółowoi anion siarczanowy S0 4
Nawozy mineralne Nawozy mineralne można podzielić na nawozy jednoskładnikowe, z którymi wprowadzany jest tylko jeden składnik pokarmowy, nawozy wieloskładnikowe, zawierające dwa lub większą liczbę składników
Bardziej szczegółowoRośliny odporne i zdrowe już na starcie
https://www. Rośliny odporne i zdrowe już na starcie Autor: materiały firmowe Data: 22 sierpnia 2018 Zmiany zachodzące w rolnictwie zobowiązują producentów nawozów do wprowadzania nowych produktów, by
Bardziej szczegółowoPrzedplony pszenicy. Pszenica 5,5-7,5 Rzepak 5,5-7,5. Burak cukrowy. 6,0-7,5 Ziemniak 4,5-6,5. Owies 4,5-6,5 Groch 6,0-7,5. Koniczyna czerwona
Nie ma plonu i jakości pszenicy bez wapna Akademia Rolnicza w Poznaniu Katedra Chemii Rolnej Prof. dr hab. Witold Grzebisz VII Krajowe Konferencje DuPoint, 2006 Odczyn Wymagania pszenicy na tle innych
Bardziej szczegółowoNAWOZY Z PUŁAW POTĘGA URODZAJU
NAWOZY Z PUŁAW POTĘGA URODZAJU Nawozy z Puław - opakowania 2013 Nowe logotypy nawozów z Puław PUŁAWSKA SALETRA AMONOWA PUŁAWSKI MOCZNIK PUŁAWSKI SIARCZAN AMONU ROZTWOR SALETRZANO-MOCZNIKOWY 1 2 Nawozy
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZYŻANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoAzot w glebie: jak go ustabilizować?
.pl https://www..pl Azot w glebie: jak go ustabilizować? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 27 lutego 2017 Rośliny uprawne w zależności od gatunku i odmiany mają odmienne wymagania pokarmowe, jednak
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowoOKRĘGOWA STACJA CHRMICZNO- ROLNICZA W POZNANIU KWASOWOŚĆ GLEB W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM
OKRĘGOWA STACJA CHRMICZNO- ROLNICZA W POZNANIU KWASOWOŚĆ GLEB W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM BADANIA GLEB GWARANTUJĄ PRODUKCJĘ ZDROWEJ ŻYWNOŚCI Badania zasobności gleb w makroelementy Prawidłowe nawożenie
Bardziej szczegółowoNawożenie potasem. Mgr inż. Piotr Ledochowski KSC S.A. Dr hab. Mirosław Nowakowski IHAR PIB O/Bydgoszcz. Toruń, r.
Nawożenie potasem Mgr inż. Piotr Ledochowski KSC S.A. Dr hab. Mirosław Nowakowski IHAR PIB O/Bydgoszcz Toruń, 25-26.06.2015 r. Rola potasu Reguluje gospodarką wodną roślin i zwiększa tolerancję na suszę
Bardziej szczegółowoZachodniopomorskie rolnictwo w latach
Arkadiusz Malkowski Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Zachodniopomorskie rolnictwo w latach 2007-2017 16.10.2017 ROLNICTWO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2015; okres: 09 (21.VI - 20.VIII) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Bardziej szczegółowoEkologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków
Bardziej szczegółowoSeminarium ( ) CBR Warszawa
Seminarium (18.05.2011) CBR Warszawa Gospodarka płodozmianowa Minimalne normy: 1. Ten sam gatunek (żyto, pszenica, jęczmieo i owies) może byd uprawiany na tej samej działce nie dłużej niż 3 lata. 2. Uprawa
Bardziej szczegółowoRSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU
RSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU Puławy 2012 Zasobność gleb w siarkę Prawie 60% gleb w Polsce jest ubogich w siarkę. Niedobór siarki ogranicza zawartość i jakość białka i tłuszczu, ogranicza gromadzenie się
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody pozimowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoI: WARUNKI PRODUKCJI RO
SPIS TREŚCI Część I: WARUNKI PRODUKCJI ROŚLINNEJ Rozdział 1. Uwarunkowania produkcyjne XXI wieku 1.1. Potrzeby i ograniczenia technologii produkcji roślinnej 1.1.1. Nowe kierunki produkcji rolnej 1.1.2.
Bardziej szczegółowoNawożenie łąk pomaga zmaksymalizować ich wydajność!
.pl https://www..pl Nawożenie łąk pomaga zmaksymalizować ich wydajność! Autor: Karol Bogacz Data: 31 maja 2017 Nawożenie łąk pozwala na maksymalizację uzyskanego plonu masy oraz lepszą jakość koszonych
Bardziej szczegółowoOcena presji rolnictwa na zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami w Polsce
Ocena presji rolnictwa na zanieczyszczenia wód gruntowych azotanami w Polsce Artur Łopatka Tamara Jadczyszyn Jan Jadczyszyn Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Polska
Bardziej szczegółowoPUŁAWSKI SIARCZAN AMONU
PUŁAWSKI SIARCZAN AMONU pulsar siarczan amonu (NH 4 ) 2 so 4 nawóz azotowy występujący w postaci białych, szaro-beżowych lub szarych kryształów. Jest produktem sypkim i dobrze rozpuszczalnym w wodzie.
Bardziej szczegółowoH411 Działa toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki
Dow AgroSciences Polska Sp z o.o. ul. Domaniewska 50 A, 02-672 Warszawa tel: +48 22 8540320 Fax: +48 22 8540329 Email: fwrpols@dow.com www.dowagro.pl N-Lock TM Stabilizator azotu Zawiera 200 g substancji
Bardziej szczegółowoOdkwaszanie gleb. Wpisany przez Administrator Wtorek, 09 Marzec 2010 09:06 - Zmieniony Środa, 17 Marzec 2010 17:15
Nadmierne zakwaszenie gleb jest wypadkową działania wielu procesów bardzo często wzajemnie powiązanych. Na glebach nadmiernie zakwaszonych można zaobserwować: - zwiększone wymywanie składników pokarmowych
Bardziej szczegółowoPrawdziwy rozwój człowieka, zwierzęcia i roślin zależy od gleby Hipokrates
Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Rzeszowie Prawdziwy rozwój człowieka, zwierzęcia i roślin zależy od gleby Hipokrates Organizacja Stacji Obecnie funkcjonuje Krajowa Stacja w Warszawie podległa Ministrowi
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 03 czerwca 2016 r. Nazwa i adres: AB 921 OKRĘGOWA
Bardziej szczegółowoMożliwość zastosowania biowęgla w rolnictwie, ogrodnictwie i rekultywacji
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg Piasecka, Magdalena Dębicka, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska-Pusz, Wojciech Pusz 1, Agnieszka Latawiec, Jolanta Królczyk 2 1 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoZnaczenie biomasy leśnej w realizacji wymogów pakietu energetycznoklimatycznego
Znaczenie biomasy leśnej w realizacji wymogów pakietu energetycznoklimatycznego w Polsce. Ryszard Gajewski POLSKA IZBA BIOMASY www.biomasa.org.pl Łagów, 5 czerwca 2012 r. Wnioski zużycie energii finalnej
Bardziej szczegółowoSpis treści - autorzy
Przedmowa Chemia rolna jest odrębną dyscypliną nauki utworzoną w połowie XIX w., która ukształtowała się wraz z opublikowaniem pierwszych podręczników z zakresu nawożenia oraz rozpoczęciem eksploatacji
Bardziej szczegółowoZasady ustalania dawek nawozów
Zasady ustalania dawek nawozów Celem nawożenia jest uzyskanie w określonych warunkach glebowo -agrotechnicznych największego plonu roślin o określonych parametrach jakości, z zachowaniem optymalnego poziomu
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1/31 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz
Bardziej szczegółowoRolniku, pamiętaj o analizie gleby!
.pl https://www..pl Rolniku, pamiętaj o analizie gleby! Autor: Anita Musialska Data: 6 września 2016 Czas tuż po żniwach, to dobry moment na sprawdzenie gleby, szczególnie jeżeli w planach mamy nawożenie
Bardziej szczegółowoSzanse wynikające z analiz glebowych
Szanse wynikające z analiz glebowych Zima dla rolników to pora planowania następnego sezonu uprawowego. Po wyborze rośliny jaka zostanie wysiana na polu, myślimy jak zapewnić jej optymalne warunki by uzyskać
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody poziomowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 20 stycznia 2016 r. Nazwa i adres organizacji
Bardziej szczegółowoZagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej
Zagospodarowanie pofermentu z biogazowni rolniczej ERANET: SE Bioemethane. Small but efficient Cost and Energy Efficient Biomethane Production. Biogazownie mogą być zarówno źródłem energii odnawialnej
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany
Bardziej szczegółowozawód: technik rolnik przykładowe rozwiązanie zadania
Przykładowe rozwiązanie zadania praktycznego z informatora TYTUŁ Projekt nawożenia NPK pszenicy ozimej odmiany Pegassos opracowany na podstawie dokumentacji gospodarstwa rolnego Dane do projektu: Warunki
Bardziej szczegółowo2(27) Program wapnowania gleb w Polsce, redakcja Fotyma M.
2(27) Program wapnowania gleb w Polsce, redakcja Fotyma M. Filipek T., Fotyma M., LipińskiW. Stan, przyczyny i skutki zakwaszenia gleb ornych w Polsce W pracy omówiono w sposób kompleksowy zagadnienia
Bardziej szczegółowoOptymalne nawożenie jagody kamczackiej. Dr Andrzej Grenda, Yara Poland
Optymalne nawożenie jagody kamczackiej Dr Andrzej Grenda, Yara Poland 1 Parę słów o mineralnym żywieniu roślin jagodowych: - wieloletnie rośliny jagodowe są gatunkami o niskich wymaganiach w stosunku do
Bardziej szczegółowoNawóz WE siarkowo-wapniowy
Nawóz WE siarkowo-wapniowy Mały nakład Pomyśl o Swoim zysku Co jest Twoim celem? Maksymalne plony, czy maksymalny zysk? Czy liczysz swoje koszty pracy, czasu i nawożenia? Czy porównujesz je z efektami?
Bardziej szczegółowoPotas niezbędny składnik pokarmowy zapewniający wysoki plon i dobrą jakość buraka cukrowego
Potas niezbędny składnik pokarmowy zapewniający wysoki plon i dobrą jakość buraka cukrowego Potas jest niezbędnym składnikiem do wytworzenia wysokiego plonu, w tym głównie cukru (sacharozy). Składnik ten
Bardziej szczegółowoWapnowanie. niezbêdne dla gleb i roœlin
Wapnowanie niezbêdne dla gleb i roœlin Czego oczekuje gleba? Gleba jest środowiskiem zaopatrującym korzenie roślin w składniki pokarmowe, tlen i wodę. Właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby
Bardziej szczegółowopowierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej będąca produktem wietrzenia skał, czyli długotrwałego działania na nie wody, powietrza i temperatury, oraz
powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej będąca produktem wietrzenia skał, czyli długotrwałego działania na nie wody, powietrza i temperatury, oraz działania mikroorganizmów Złożony i długotrwały proces
Bardziej szczegółowoZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE. Jan Kuś Mariusz Matyka
ZMIANY ORGANIZACYJNE W POLSKIM ROLNICTWIE I ICH SKUTKI ŚRODOWISKOWE Jan Kuś Mariusz Matyka Warszawa, kwiecień, 2014 Plan prezentacji 1. Specjalizacja w produkcji rolniczej i jej konsekwencje środowiskowe:
Bardziej szczegółowoMakro- i mikroskładniki w dokarmianiu dolistnym kukurydzy
https://www. Makro- i mikroskładniki w dokarmianiu dolistnym kukurydzy Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 14 maja 2018 Kukurydza posiada jedne z największych potrzeb pokarmowych ze wszystkich zbóż.
Bardziej szczegółowoROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2014 Głównego Urzędu Statystycznego) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW według
Bardziej szczegółowoINNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL
Ekograncali Activ INNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL Większość gleb użytkowanych w Polsce znajduje się na utworach polodowcowych, bogatych w piaski i iły. Naturalne ph tych utworów jest niskie. Dobór właściwego
Bardziej szczegółowoWapniowanie żyzna gleba wyższe plony
Wapniowanie żyzna gleba wyższe plony www.pulawy.com 1 Kiedy i jak wapnowaæ? Termin wapnowania Najbardziej optymalnym terminem jest okres po niwach, późne lato do późnej jesieni. Zastosowanie wapna w tym
Bardziej szczegółowoEfektywne źródło siarki (S) Długotrwałe działanie. Łatwe stosowanie. Intensywne przyswajanie. Szerokie zastosowanie
Efektywne źródło siarki (S) Długotrwałe działanie Łatwe stosowanie Intensywne przyswajanie Szerokie zastosowanie EFEKTYWNE ŹRÓDŁO SIARKI siarka elementarna nie ulega wymywaniu do głębszych warstw gleby,
Bardziej szczegółowoROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2013 Głównego Urzędu Statystycznego)
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2013 Głównego Urzędu Statystycznego) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW według
Bardziej szczegółowoŚrednia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Jednostka podziału administracyjnego kraju
ROLNYCH W GOSPODARSTWIE W KRAJU ZA 2006 ROK w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Województwo dolnośląskie 14,63 Województwo kujawsko-pomorskie 14,47 Województwo lubelskie 7,15 Województwo lubuskie
Bardziej szczegółowoPOWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW. Województwo
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2015 Głównego Urzędu Statystycznego opublikowany 15 stycznia 2016 r.) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW
Bardziej szczegółowoPOWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW. Województwo
ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2016 Głównego Urzędu Statystycznego opublikowany 15 stycznia 2017 r.) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW
Bardziej szczegółowoGrava. żwir szary 8/16 mm 20 kg ±5%
Grava żwir szary 8/16 mm kod produktu: CX-KR1-A/G01 Grava żwir szary 8/16 mm 10 kg ±5% kod produktu: CX-KR1-B/G11 De colores żwir kolorowy 8/16 mm kod produktu: CX-KR1-A/G02 De colores żwir kolorowy 8/16
Bardziej szczegółowo