Choroby wieku dziecięcego

Transkrypt

1 Choroby wieku dziecięcego Choroby wieku dziecięcego - Przeziębienie - Zapalenie ucha - Migdałki - BÃłle gardła i powiększone węzły chłonne - Grypa, zapalenie oskrzeli i płuc - BÃłle brzucha i infekcje jelitowe - Zaburzenia układu moczowo-płciowego - Alergie - Choroby zakaźne - Stawy i kości - Przepuklina i problemy z jądrami - Problemy z oczami - Zaburzenia hormonalne - ZespÃłł nagłej śmierci niemowlęcia {mosmodule module=adsensehtml_artykol} - Przeziębienie Przeziębienie u dzieci poniżej pierwszego roku życia mają łagodny przebieg â maluch kicha, ma wydzielinę w nosku, pokasłuje. Zatkany nosek denerwuje dziecko, ponieważ nie może oddychać ani jeść. Wydzielinę z nosa można usunąć gruszką. Przed zabiegiem można do nosa wpuścić odrobinę wodnego roztworu soli. Należy odczekać kilka minut aż rozpuści wydzielinę następnie odessać ją. Jeśli nosek jest bardzo zapchany lekarz może przepisać krople do nosa albo środek podawany doustnie zaraz przed karmieniem. U niemowląt przeziębienie mija zazwyczaj po tygodniu, są jednak wyjątki, kiedy ciągnie się bardzo długo. Jeśli trwa ponad dwa tygodniu należy skontaktować się z lekarzem. Przeziębienie po okresie niemowlęcym może nadal być łagodne, zazwyczaj jednak po szãłstym miesiącu życia zaczynają przebiegać inaczej. Czasem dziecko wymiotuje, gdy rodzice skłonili je do jedzenia, choć nie miało ochoty, czasem gorączka utrzymuje się przez kilka dni zanim pojawią się objawy przeziębienia. Czasem gorączka trwa dzień albo dwa, a potem znika, katar i kaszel natomiast wcale się nie pojawiają. Jeśli infekcja ma objawy ogãłlne (gorączka lub złe samopoczucie) lekarz diagnozuje grypę. U dziecka powyżej szãłstego miesiąca życia przeziębienie może się zacząć nagłą gorączką. Zawsze powinniśmy zwrãłcić się do lekarza, kiedy dziecko jest chore i ma gorączkę, ponieważ czasem jest to oznaka poważnej infekcji. Kiedy dziecko jest przeziębione, lekarze zalecają zwiększenie wilgotności powietrza w jego pokoju za pomocą nawilżacza powietrza. Przeciwdziała on wysychaniu śluzãłwek nosa i gardła oraz działa kojąco. - Zapalenie ucha Jest to infekcja ucha środkowego powodowana przez bakterie albo wirus. Stan zapalny powoduje bãłl dopiero po kilku dniach przeziębienia. Dziecko powyżej drugiego roku życia potrafi powiedzieć, co je boli. Niemowlę może pocierać ucho albo płakać (nie musi mieć gorączki). Jeśli dziecko skarży się na bãłl ucha i do tego ma gorączkę należy skontaktować się z lekarzem. Zdarza się, że z ucha leci rzadka ropna wydzielina â to oznaka, że w wyniku infekcji i nagromadzenia się płynu pękła błona bębenkowa. Towarzyszy temu gorączka i bãłl. Wydzielina z ucha jest objawem zapalenia, ale sugeruje też, że infekcja przechodzi albo będzie ja łatwo zwalczyć antybiotykami. Błona bębenkowa goi się zazwyczaj w ciągu kilku dni. Przy wysięku ropy należy przyłożyć do ucha kawałek waty, w ktãłrą wydzielina będzie wsiąkać. Należy umyć z wydzieliny zewnętrzną część ucha i kontaktować się z lekarzem. - Migdałki Migdałki podniebienne rosną do ukończenia Ãłsmego roku życia, a potem się kurczą. Nie ma konieczności usuwania migdałkãłw tylko dlatego, że dziecko jest czasami przeziębione, ma bãłle gardła i zapalenia ucha. Usunięcie może być konieczne wtedy, gdy migdałki są tak duże, że blokują drogi oddechowe, dziecko ma przewlekłe infekcje migdałkãłw albo zlokalizowane w migdałkach ogniska zakażenia. Migdałek gardłowy jest umiejscowiony za podniebieniem miękkim (tam gdzie przewody nosowe łączą się z gardłem). Jeśli się znacznie powiększy może blokować te przewody powodując oddychanie przez usta i chrapanie. Może też uniemożliwiać odpływanie śluzu i ropy z nosa, powodując długotrwałe przeziębienia i

2 zapalenia zatok. - BÃłle gardła i powiększone węzły chłonne BÃłle gardłabãłl gardła, ktãłry nie jest powiązany z zapaleniem migdałkãłw to zapalenie gardła, natomiast, jeśli towarzyszy mu zakażenie migdałkãłw mamy doczynienia z zapaleniem migdałkãłw. W przypadku bãłlu gardła bardzo ważne jest ustalenie, czy choroba została wywołana przez wirusy czy bakterie (paciorkowce). Infekcje bakteryjne leczy się antybiotykami. Jeśli dziecko boli gardło a temperatura przekracza 38,5 C należy skontaktować się z lekarzem. Lekarz ma możliwość zrobienia posiewu wymazu z gardła lub testu na wykrycie paciorkowcãłw. Jeśli test nie wykaże obecności tych bakterii, to infekcje jest prawdopodobnie wirusowa i przejdzie sama bez leczenia antybiotykami (wystarczy paracetamol, dużo płynu i odpoczynku). Można rãłwnież płukać gardło słoną wodą lub ssać pastylki na bãłl gardła. Powiększone węzły chłonnewęzły chłonne umieszczone po obu stronach szyi mogą powiększać się i boleć pod wpływem choroby gardła. Najczęstszą przyczyną powiększenia węzłãłw chłonnych jest bakteryjne lub wirusowe zapalenie migdałkãłw. Po zakończeniu infekcji węzły chłonne mogą pozostać powiększone jeszcze przez wiele tygodni czy miesięcy. Innymi przyczynami powiększenie węzłãłw chłonnych są infekcje zębãłw, skãłry głowy oraz choroby ogãłlnoustrojowe (rãłżyczka). Jeśli maluszek ma powiększone węzły chłonne, powinniście skontaktować się z lekarzem, jeśli jednak uzna on, że dziecko jest zdrowe, nie ma powodu do niepokoju. Zapalenie krtani Zapalenie krtani objawia się w chrypce, ostrym kaszlu oraz dusznościach, szczegãłlnie podczas wdechu. W wyniku zakażenia wirusowego dochodzi do obrzęku krtani i tchawicy. Krup jest przerażający, kiedy widzi się go po raz pierwszy, choć w rzeczywistości nie jest tak poważny. W pierwszych latach życia może powracać wielokrotnie. Jeśli maluch nagle zaczyna kasłać (w sposãłb charakterystyczny dla krupu) należy skontaktować się z lekarzem w celu ustalenia przyczyny kaszlu. Może się bowiem zdarzyć, że powodem kaszlu będzie mały przedmiot, ktãłry utkwił dziecku w tchawicy. - Grypa, zapalenie oskrzeli i płuc Grypa Grypa to choroba powodująca bãłl głowy, gardła i mięśni, gorączkę, kaszel, katar a czasem biegunkę i wymioty. Gorączka może się utrzymywać przez tydzień, kaszel nawet dłużej. Dzieci astmatyczne lub cierpiące na inne przewlekłe choroby płuc i serca, cukrzycę i niektãłre zaburzenia neurologiczne powinny być szczepione przeciw grypie co roku. Korzyści ze szczepienia odnoszą rãłwnież dzieci zdrowe, szczegãłlnie maluchy, ktãłre nie skończyły jeszcze dwãłch lat. We wczesnej fazie grypę można leczyć lekami przeciwwirusowymi. Z lekarzem należy skontaktować się w pierwszym dniu choroby oraz wtedy, kiedy dziecko wydaje się bardzo chore, lub, kiedy po kilku dniach jego stan się nie poprawia. Zapalenie oskrzeli U dzieci zapalenie oskrzeli niemal zawsze wywoływane jest przez wirusy. Łagodne zapalenie oskrzeli, bez gorączki, utraty apetytu i z łagodnym kaszlem, to dolegliwość niewiele poważniejsza od kataru. W tym przypadku należy postępować jak przy silnym przeziębieniu â odpoczynek, umiarkowana ilość płynãłw i czuła opieka. Jeśli jednak dziecko ma gorączkę powyżej 38,5 C zadzwońcie do lekarza. Może to być bowiem poważniejsza infekcja, wymagająca leczenia antybiotykami. Zapalenie płuc Zapalenie płuc może być wirusowe lub bakteryjne. Bakteryjne pojawia się po kilku dniach przeziębienia lub bez ostrzeżenia â nasze podejrzenia powinna wzbudzić temperatura powyżej 39 C. Jeśli dziecko ma temperaturę i kaszle należy skontaktować się z lekarzem, ktãłry prawdopodobnie przepisze antybiotyk. BÃłle głowy Choć bãłl głowy może być jednym z pierwszych sygnałãłw wielu chorãłb, od przeziębienia do poważnych infekcji, to najczęstszą przyczyną jest stres. Kiedy małe dziecko skarży się na bãłl głowy, od razu skontaktujcie się z lekarzem, bowiem w tym wieku jest bardzo możliwe, że to objaw chorobowy. Starszemu dziecku na bãłl głowy można podać odpowiednią dawkę paracetamolu lub ibuprofenu i nakłonić je do odpoczynku do czasu aż środek zadziała. Jeśli po czterech godzinach od zażycia leku bãłl nie mija należy skontaktować się z lekarzem.

3 - BÃłle brzucha i infekcje jelitowe W pierwszych miesiącach życia niemowlęta często mają kolkę, ktãłra może przypominać bãłl brzucha. Po upływie pierwszego roku życia bãłl brzucha najczęściej jest sygnałem, że zbliża się przeziębienie, zapalenie gardła albo grypa, zwłaszcza, gdy towarzyszy mu wysoka temperatura. Jest tak, dlatego, ponieważ zakażenie wpływa także na jelita oraz inne części ciała. U małego dziecka niemal każda infekcja może spowodować bãłl brzucha. Najczęstszą przyczyną powracających bãłlãłw brzucha są zaparcia. BÃłl spowodowany zaparciem często pojawia się, gdy dziecko wstrzymuje stolec podczas nauki korzystania z toalety. Starsze dzieci mają zaparcia, gdy za mało piją lub, gdy zapominają pãłjść do toalety. Zaparcia U niemowląt bardzo często zdarzają się zaparcia, związane ze zmianami w diecie i rozwojem jelit. Niezależnie od wieku łagodnym infekcjom często towarzyszy zaparcie. Każda choroba, podczas ktãłrej chory ma złe samopoczucie, może wpłynąć na funkcjonowanie układu trawiennego, zwalnia przemianę materii w jelitach, odbiera apetyt czy wywołuje wymioty. Podczas gorączki organizm traci więcej wody przez skãłrę i oddech, wiec jelita mogą wchłaniać więcej wody z kału, przez co staje się on twardy i suchy. Częstą przyczyną zaparć u dzieci jest mleko i jego przetwory. Ograniczenie nabiału lub wykluczenie go z diety często rozwiązuje problem. Radzimy nie robić większego zamieszania w związku z wyprãłżnieniami u dzieci w wieku dwãłch i trzech lat. W tym wieku dzieci zaczynają postrzegać wyprãłżnienia jako swoją prywatną sprawę, robią się wstydliwe. - Zaburzenia układu moczowo-płciowego Zbyt częste oddawanie moczu Przyczynami zbyt częstego oddawania moczu mogą być: infekcja układu moczowego lub cukrzycy (dziecko powinno natychmiast zostać przebadane przez lekarza), przejściowy stres u dzieci. BÃłl podczas oddawania moczu U dziewczynek przyczyną bãłlu przy oddawaniu moczu może być zapalenie w okolicach ujścia cewki moczowej (spowodowane zakażeniem drobnoustrojami przeniesionymi z kału albo podrażnieniem płynem do kąpieli). Należy udać się do lekarza i zrobić badanie moczu w celu upewnienia się, czy nie doszło do zakażenia pęcherza. W miedzy czasie ulgę przyniosą kąpiele w niewielkiej ilości wody z dodatkiem pãłł szklanki sody oczyszczonej. Po kąpieli należy delikatnie osuszyć okolice cewki moczowej. Zbyt rzadkie oddawanie moczu Przyczynami zbyt rzadkiego oddawania moczu mogą być: pocenie się dziecka podczas upałãłw, zbyt mała ilość przyjmowanych płynãłw podczas upałãłw, gorączka. Kiedy w organizmie jest za mało wody, nerki oszczędzają każdą kroplę i wytwarzają bardzo skoncentrowany mocz (ma ciemny kolor). W upały i podczas gorączki trzeba podawać dziecku napoje pomiędzy posiłkami. Jest to szczegãłlnie ważne, jeśli dziecko jest zbyt małe, aby powiedzieć rodzicom o swoich potrzebach. Podrażnienie żołędzi prącia Jest to miejscowe pieluszkowe zapalenie skãłry, ktãłremu towarzyszy obrzęk i utrudnia chłopcu oddawanie moczu. Najlepszą formą leczenia są: wystawianie podrażnionego miejsca na działanie świeżego powietrza, mycie łagodnym mydłem i codzienne kąpiele. Zakażenie drãłg moczowych To infekcje nerek albo pęcherza moczowego wywołujące gwałtowny atak choroby z wysoką nieregularną gorączką. Bardzo często jednak mają łagodny przebieg i nie towarzyszy im podwyższona temperatura. Starsze dziecko może narzekać na pieczenie podczas oddawania moczu. Infekcje te są częstsze u dziewczynek i często występują w pierwszych dwãłch latach życia. Ropa w moczu dziewczynki Nie zawsze oznacza infekcję układu moczowego. Ropa może też być wynikiem infekcji pochwy, nawet tak łagodnej, że nie widać oznak podrażnienia i bez upławãłw. Dlatego nie wolno bez dalszych badań zakładać, że obecność ropy w moczu jest objawem infekcji układu moczowego. Upławy Większość z nich wywołują nieistotne drobnoustroje. Niemniej jednak gęste, obfite upławy powodujące podrażnienia mogą oznaczać poważniejszą infekcję, wymagająca szybkiego leczenia. Zbadać należy rãłwnież łagodne upławy utrzymujące się przez wiele dni.

4 - Alergie Uczulenie na mleko Objawia się u niemowląt w postaci wypryskãłw, przewlekłego kataru i słabym przyrostem masy ciała. Najczęściej takie dzieci pochodzą z rodzin alergikãłw. Dla alergicznego dziecka najzdrowsze jest karmienie piersią. Jeśli jednak jest ono karmione sztucznie, lekarz może zalecić podawanie odpowiedniego preparatu. Katar sienny i inne reakcje alergiczne nosa Katar sienny jest reakcją organizmu na pyłki pewnych gatunkãłw drzew, ktãłre właśnie kwitną. Jeśli co roku w tym samym czasie wasze dziecko ma katar i nos swędzi je przez kilka tygodni, porozmawiajcie o tym z lekarzem. Prawdopodobnie przepisze syrop, tabletki lub aerozol do nosa, ktãłry przeciwdziała kichaniu i przekrwieniu śluzãłwki nosa. Inne reakcje alergiczne to: wrażliwość na pierze w poduszkach, psią sierść, kurz albo inne substancje. Takie alergie sprawiają, że dziecko ma zatkany nos i musi oddychać przez usta. Przewlekły nieżyt nosa może zwiększyć podatność dziecka na zapalenie zatok. Jeśli dziecko ma takie problemy, należy porozmawiać z pediatrą lub alergologiem. Astma Skłonność do astmy jest dziedziczna. U dzieci z wrażliwymi drogami oddechowymi, atak astmy jest nadmierną reakcją na warunki otoczenia lub substancje takie jak dym papierosa, przeziębienie i infekcje drãłg oddechowych, alergie, wysiłek fizyczny, zmiany pogody, stres i określone pokarmy. Rodzice powinni starać się zidentyfikować czynniki, na ktãłre reaguje ich dziecko. Dieta rãłwnież może pomãłc, zwłaszcza u małych dzieci. Dzieci z przewlekłą astmą zazwyczaj przechodzą badania w celu ustalenia, jakie substancje wywołują u nich ataki. Atopowe zapalenie skãłry Potocznie nazywane egzemą, objawia się wysypką w postaci szorstkich, czerwonych, łuskowatych plackãłw na bardzo suchej skãłrze. Wysypka ta jest bardzo swędząca, a drapanie jej pogarsza sytuację. Atopowe zapalenie skãłry ma podłoże alergiczne. Może to być reakcja na alergeny w zjadanych pokarmach albo w materiałach, ktãłre bezpośrednio stykają się z skãłrą, najczęściej wełnę albo jedwab. Atopowe zapalenie skãłry pogłębia się zimą, ponieważ skãłra wysycha jeszcze bardziej. U niektãłrych dzieci stan skãłry pogarsza się podczas upałãłw, kiedy dziecko mocno się poci. Jeśli niemowlę ma objawy zapalenia skãłry tylko w miejscach, w ktãłrych jego skãłra styka się z wełną, może być uczulone bezpośrednio na wełnę, może też być uczulone na jakiś składnik diety, a wełna działa drażniąco. U starszych dzieci od czasu do czasu stan skãłry pogarsza się pod wpływem stresu. U małego niemowlęcia atopowe zapalenie skãłry pojawia się najpierw na policzkach i czole, następnie na uszach i szyi. Z daleka skãłra wygląda, jakby była posypana solę. U rocznego dziecka atopowe zapalenie skãłry może wystąpić niemal wszędzie: na barkach, ramionach, klatce piersiowej. Aby zapobiec atopowemu zapaleniu skãłry należy nawilżać skãłrę dziecka kilka razy dziennie zwykłym kremem nawilżającym. W wielu przypadkach wystarczy smarowanie balsamem czy maścią. Dziecko należy kąpać w wodzie ciepłej, niegorącej, około dziesięciu minut. Podczas krãłtszej kąpieli skãłra nie zdąży wchłonąć wody. Podczas dłuższej staje się nadmiernie nawilżona, przez co zaczyna bardziej swędzieć. Po kąpieli osuszcie dziecko, delikatnie dotykając skãłry ręcznikiem, nie trąc jej. Krem nawilżający najlepiej stosować w pierwszych trzech minuta po kąpieli. W przypadkach silnego atopowego zapalenia skãłry zaleca się eliminację z diety składnika, na ktãłry może być uczulony nasz maluszek. W przypadku silnego atopowego zapalenia skãłry zaleca się stosowanie hydrokortyzonu oraz leki przeciwhistaminowe takie jak difenhydramina, ktãłre pomagają zmniejszyć swędzenie. - Choroby zakaźne Odra Przez pierwsze trzy-cztery dni przebiega bez wysypki. Objawy takie jak przy silnym przeziębieniu. Oczy są zaczerwienione, łzawią, wewnętrzna część powieki jest ognistoczerwona. Dziecko ma silny, suchy nasilający się kaszel. Gorączka rośnie z dnia na dzień. Czwartego dnia pojawia się wysypka w postaci rãłżowych plamek za uszami. Gorączka utrzymuje się, leki na kaszel nie skutkują, a dziecko bardzo źle się czuje, gdy pojawia się wysypka, (co trwa dzień albo dwa). Potem stan dziecka powinien się poprawiać. Jeśli po dwãłch dniach od wystąpienia wysypki gorączka nadal jest wysoka można podejrzewać, że doszło do powikłań (zapalenie ucha, oskrzeli i płuc) RÃłżyczka

5 Nie występują objawy przeziębienia, choć dziecko może mieć lekki bãłl gardła. Temperatura nie przekracza 39 C.Wysypka podobna do wysypki podczas odry. Ma postać płaskich rãłżowych plamek, ktãłre zazwyczaj już pierwszego dnia pokrywają całe ciało. Na drugi dzień zazwyczaj bledną i zlewają się, tak, że wyglądają nie jak plamki a zaczerwienienie skãłry. Najbardziej charakterystycznym objawem są powiększone węzły chłonne z tyłu czaszki, za uszami i na szyi. Węzły mogą się powiększyć przed pojawieniem się wysypki i zostaną powiększone przez jakiś czas po ustąpieniu choroby. Czasami wysypka jest wręcz niezauważalna. Mogą wystąpić bãłle stawãłw, szczegãłlnie u starszych pacjentãłw. Gorączka trzydniowa (rumień nagły) Zazwyczaj występuje pomiędzy dwunastym a trzydziestym szãłstym miesiącem życia. Dziecko przez trzycztery dni ma stale wysoką gorączkę, nie ma objawãłw przeziębienia, jego samopoczucie jest przeważnie dobre. Temperatura nagle wraca do normy a na skãłrze pojawia się płaska, rãłżowawa wysypka (przypominająca wysypkę podczas odry). Po paru dniach wysypka znika. TrzydniÃłwka może być trudna do rozpoznania przed pojawieniem się wysypki, kiedy jednak do tego dojdzie, dziecko nie ma już temperatury i czuje się dobrze. Ospa wietrzna Objawy ospy to kilka charakterystycznych krostek na tułowiu, twarzy i głowie. Wyglądają jak zwyczajne małe pryszcze, tyle, że niektãłre mają na czubku maleńkie żãłłte pęcherzyki wodne. Delikatny pęcherzyk pęka po paru godzinach i zasycha, tworząc strupek. Przez trzy, cztery dni wyskakują kolejne krostki. Przeważnie swędzą. W dniu poprzedzającym pojawienie się krostek dziecko może się źle czuć i mieć bãłl głowy albo gorączkę. NiektÃłre dzieci nie czują się chore a ich temperatura nie przekracza 38 C. Inne źle się czują i mają wysoką temperaturę. Inne choroby zakaźne z wysypką Wysypkę mogą wywołać wirusy przeziębienia i jelitowe. SkÃłra często wygląda jakby była pomalowana w rãłżowe groszki. Czasem wysypka rozprzestrzenia się z tułowia na twarz, ramiona, nogi. Po paru dniach blednie i znika. Krztusiec (koklusz) Przez pierwszy tydzień trudno ją rozpoznać, bowiem dziecko ma takie objawy jak przy zwykłym przeziębieniu â lekki katar i suchy kaszel. Podejrzenia mogą się pojawić w drugim tygodniu â w nocy dziecko ma ataki kaszlu, na jednym oddechu kaszle osiem do dziesięciu razy. Po takich atakach kaszlu dziecko wymiotuje albo charakterystycznie â žpiejeâ (wydaje dźwięk, kiedy prãłbuje złapać oddech). Krztusiec trwa kilka tygodni. W typowym przypadku stadium â žpianiaâ trwa cztery tygodnie, w ciężkim nawet trzy miesiące. Świnka To wirusowa choroba gruczołãłw ślinowych, najczęściej ślinianek przyusznych, leżących w zagłębieniu tuż poniżej ucha. Dzięki szczepieniom jest dziś rzadko spotykana. Ślinianka wypełnia zagłębienie, potem powoduje obrzęk całego boku twarzy i wypycha małżowinę ucha do gãłry. Kiedy małe dziecko ma świnkę, przeważnie pierwszym zauważalnym objawem jest obrzęk pod uchem. Starsze dziecko może źle się czuć i skarżyć na bãłl w okolicy ucha albo z boku gardła, zwłaszcza podczas gryzienia i przełykania, w dniu poprzedzającym wystąpienie obrzęku. A początku choroby temperatura nie jest wysoka, ale wzrasta na drugi lub trzeci dzień. Obrzęk zazwyczaj pojawia się po jednej stronie, a po paru dniach obejmuje drugą. Czasem druga strona puchnie dopiero po tygodniu a czasem wcale. Błonica Dzięki szczepieniom występuje bardzo rzadko. Pierwsze objawy to złe samopoczucie, bãłl gardła i gorączka. Na migdałkach pojawia się brudnobiały nalot (błona), ktãłry może się rozszerzyć na całe gardło. Choroba niekiedy zaczyna się w krtani chrypką i szczękającym kaszlem, dziecko oddycha płytko i z trudnością. Okres wylęgania choroby wynosi tydzień. Choroba Heinego-Medina (polio) Została całkowicie wyeliminowana w miejscach gdzie systematycznie szczepi się dzieci przeciw polio. Choroba zaczyna się od złego samopoczucia, gorączki i bãłlu gardła. Mogą wystąpić wymioty, zaparcia lub lekka biegunka. W większości przypadkãłw choroba nie prowadzi do porażenia, a jeśli już do niego dojdzie, to przeważnie jest ono odwracalne. Jeśli po ustąpieniu choroby porażenie ktãłrejś części ciała nadal się utrzymuje, dziecko musi znajdować się po stałą opieką lekarzy. Gruźlica

6 W płucu powstają zmiany tzw. gruzełki. Objawy to zmęczenie, utrata apetytu, utrata masy ciała, gorączka, kaszel i wykrztuszanie plwociny. ZespÃłł Reyâ a To rzadka, poważna choroba, ktãłra może spowodować trwałe uszkodzenie mãłzgu i innych narządãłw, a nawet doprowadzić do śmierci. Zazwyczaj pojawia się po infekcji wirusowej. Dzieci i nastolatki, ktãłrym podczas takiej infekcji (szczegãłlnie grypy lub ospy wietrznej) podaje się aspirynę, zapadają na zespãłł Rayâ a dużo częściej niż te, ktãłrym podaje się paracetamol bądź inne leki niezawierające aspiryny. - Stawy i kości Jeśli bãłl wędruje z miejsca na miejsce, nie ma obrzęku, zaczerwienienia, miejscowej tkliwości ani utykania, a dziecko poza tym czuje się dobrze, najprawdopodobniej nie dzieje się nic złego. Jeśli bãłl zawsze pojawia się w tym samym miejscu tej samej kończyny albo towarzyszą mu inne objawy, należy skonsultować się z lekarzem. - Przepuklina i problemy z jądrami Przepuklina ma miejsce wãłwczas, gdy narząd albo tkanka wystaje przez otwãłr w mięśniach albo w skãłrze. Najczęściej mamy doczynienia z przepukliną pępkową, czyli wysunięty pępek u niemowląt oraz przepukliną pachwinową. W jamie brzusznej znajduje się niewielki kanał wiodący wzdłuż pachwiny do moszny (u chłopcãłw). Znajdują się w nim naczynia krwionośne i nerwy prowadzące do jąder. Kanał ten przechodzi przez warstwy mięśni tworzące ściany jamy brzusznej. Przez nienaturalnie powiększony otwãłr w mięśniach części jelita może zostać przez kanał pachwinowy wypchnięta z jamy brzusznej, gdy dziecko napina się albo płacze. Jeśli jelito zostanie wypchnięte tylko częściowo, w pachwinie pojawia się wypukłość. Jeśli zostanie przepchnięta aż do moszny, moszna się powiększa. Przepuklinę pachwinową może rãłwnież mieć dziewczynka, choć zdarza się to rzadziej. Ma wtedy formę wypukłości w pachwinie. Wodniaki Często mylone są z przepukliną, w obu przypadkach pojawia się obrzęk moszny. Każde jądro w mosznie jest otoczone delikatną osłonką, zawierającą kilka kropli płynu. U noworodkãłw w osłonce tej często znajduje się więcej płynu, przez co jądro wygląda, jakby było kilkakrotnie większe niż normalnie. Czasem obrzęk pojawia się w pãłźnym niemowlęctwie. Wodniak jądra przeważnie nie jest powodem do niepokoju. Ilość płynu zmniejsz się z wiekiem, więc nie trzeba podejmować żadnych działań. U starszych chłopcãłw sporadycznie zdarzają się wodniaki przewlekłe, ktãłre trzeba operować, jeśli ich rozmiar bardzo przeszkadza. W tym przypadku to lekarz rozstrzyga czy wasz synek ma przepuklinę czy wodniaka. Skręt jąderjądra wiszą w worku mosznowym na wiązce naczyń krwionośnych, nerwãłw i nasieniowodãłw. Często jądro obraca się, ściskając wiązkę i odcinając przepływ krwi do jądra. Skręt jądra jest bardzo bolesny, a skãłra moszny może przybrać czerwony lub fioletowy kolor. Jest to stan nagły, ktãłry wymaga natychmiastowej interwencji chirurga. Rak jąder Ryzyko zachorowania na raka jąder rośnie w okresie dorastania. Należy uczyć nastoletnich chłopcãłw, aby co najmniej raz w miesiącu badali jądra, dotykiem sprawdzając, czy nie pojawiły się w nich guzki albo bolesne miejsca. Wszelkie podejrzenia zmiany należy natychmiast zgłosić lekarzowi. - Problemy z oczami Powinniśmy iść z dzieckiem do okulisty, jeśli: oczy uciekają na zewnątrz (zez rozbieżny) lub do wewnątrz (zez zbieżny), ma trudności w nauce, skarży się na bãłle, pieczenie albo swędzenie oczu, ma zaczerwienione oczy, bãłle głowy, czytając zbyt blisko trzyma książkę, uważnie się czemuś przyglądając, przechyla głowę na bok lub badania wykazały wadę wzroku. KrÃłtkowzroczność Zapalenie spojãłwek â wywołują rãłżne wirusy, bakterie i alergeny. Zazwyczaj oko jest lekko zarãłżowione a wydzielina z oka jest mało obfita i przezroczysta. Zapalenie spojãłwek, ktãłremu nie towarzyszy katar, może być objawem poważniejszej infekcji. Skontaktujcie się z lekarzem, jeśli białko oka jest zaczerwienione, oko boli lub wydzielina jest żãłłta i gęsta. Jęczmień

7 Infekcja okolicy mieszka włosowego wywoływana przez zwyczajne bakterie żyjące na skãłrze. Na jęczmieniu przeważnie tworzy się ropny czubek, ktãłry pęka. - Zaburzenia hormonalne Zaburzenia hormonalne są przyczyną wielu chorãłb. Jednym z częstych zaburzeń jest niedoczynność tarczycy (obniżone działanie hormonãłw tarczycy zwalnia wzrost fizyczny i rozwãłj umysłowy dziecka, przyczynia się do otyłości). NiektÃłrzy twierdzą, że zaburzenia hormonalne są odpowiedzialne za niski wzrost, nerwowość i otyłość u dzieci. - ZespÃłł nagłej śmierci niemowlęcia Nawet sekcja zwłok nie wykazuje żadnej infekcji lub zaburzenia metabolizmu, ktãłrego nie udało się wcześniej rozpoznać. Najczęściej niemowlę pomiędzy trzecim tygodniem a siãłdmym miesiącem życia (najczęściej trzymiesięczne) znajdowane jest martwe w swoim łãłżeczku. Niemowlęta należy zawsze kłaść do snu na plecach, nie na brzuchu, chyba, że istnieją jakieś przeciwwskazania medyczne.