WARTOŚĆ NAWOZOWA PHOSPALU W ŚW IETLE PRZEPROW ADZONYCH DOŚW IADCZEŃ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WARTOŚĆ NAWOZOWA PHOSPALU W ŚW IETLE PRZEPROW ADZONYCH DOŚW IADCZEŃ"

Transkrypt

1 R O C Z N IK I G L E B O Z N A W Q Z E T. X II. W A R S Z A W A 1962 ' ZDZISŁAW POPŁAWSKI WARTOŚĆ NAWOZOWA PHOSPALU W ŚW IETLE PRZEPROW ADZONYCH DOŚW IADCZEŃ Katedra Chemii Rolniczej SGGW Warszawa Kierownik prof. dr M. Górski WSTĘP Przem ysł chem iczny we Francji produkuje począwszy od 1950 r. nowy nawóz fosforowy pod nazw ą phospal, który cechuje duża zawartość kw asu fosforowego i glinu. Do produkcji tego nawozu zastosowano jako surowce, kopaliny zasobne w m inerał pse udowa w elit, według Capdecomm e СаА1з(Р04)2(0 Н)5*Н20, odkryte w 1930 r. w Senegalu i obecnie eksploatow ane na dużą skalę w pobliżu m iejscow ości Thies [10]. Do eksploatacji kopalin senegalskich skłoniła przedsiębiorców francuskich duża zasobność złóż oraz łatwość ich wydobycia. Badania m ineralogiczne tych złóż w ykazały obecność całego szeregu.składników nie u jęty ch dotychczas nom enklaturą krystalograficzną, charakteryzujących się jednakże podobieństw em do w ystępującego w nich obficie pseudow aw elitu. W w yniku przeprowadzonych analiz chemicznych stwierdzono, że ko- ' paliny senegalskie zaw ierają: 29,8% P 20 5, 30,9% A120 3, 9,2% CaO, 7,9% Fe20 3, 2,5%i S i0 2 i 0,7% F; są więc zasobne nie tylko w kwas fosforowy, lecz zaw ierają rów nież znaczne ilości glinu, w apnia i żelaza. M ała zaw artość fluoru m oże w skazyw ać na niew ielką ilość fluoroapatytów, w y stępujących obficie w innych surow cach fosforow ych, np. w fosforytach. Phospal jest otrzym yw any na podstaw ie m etody opracow anej przez Compagnie des P roduits Chim iques et E lectrom etalurgiques Pechiney. Proces fab ry k acji polega n a dokładnym rozdrobnieniu i przesianiu surow ca oraz na jego w y prażeniu w obecności pow ietrza w piecach obrotowych przy tem peraturze C. W skutek wysokiej tem peratury n a stę p u je całkow ita przem iana siatki k rystalicznej m inerałów, co po-

2 302 Z. Popławski tw ierdziły w ykonane we F ra n cji badania za pom ocą prom ieni R oentgena [12]. Proces term iczny usuwa wodę krystaliczną i powoduje również usunięcie z siatki krystalicznej żelaza, które zostaje związane z tlenem. Obecność tlenków żelazow ych w phospalu jest przyczyną b ru n atn e j b a r wy, charak tery sty czn ej dla tego naw ozu. Skład chem iczny phospalu, n a podstaw ie danych fabrycznych, p rze d staw ia się następująco [12]: P2O5 CaO AI2 O3 34,6% Fe ,9 /o T i0 2 35,9<Vo S i0 2 Straty pod wpływem prażenia 2,6 /o Pozostałe składniki 2,l /o. 9,l /o 1,9%) 2,9 /o Przew aga składników m etalicznych nad niem etalam i nie w yw iera istotnego w pływ u na odczyn phospalu, gdyż jego próbki pozostawione w wodzie na okres od 10 min. do 48 godz. w ykazyw ały odczyn o b ojętn y [12]. Nawóz ten m a zaw ierać 26,3% fosforu rozpuszczalnego w alkalicznym cytrynianie amonowym, co stanowi 76,3% w stosunku do fosforu ogółem. Pew ne znaczenie może mieć rów nież skład m echaniczny phospalu, gdyż 95% kryształów przechodzi przez sita n r 120 (o przekroju oczek 0,125 mm), zaś 50% cząstek przez sita n r 300 (o przekroju oczek 0,053 mm). Pasywność chemiczna phospalu wobec innych nawozów, a szczególnie w obec naw ozów azotow ych oraz jego niehigroskopijność um ożliw ia stosowanie go w m ieszankach nawozowych. Duża zawartość glinu w tym nawozie, ze względu na jego toksyczność w niektórych w arunkach, budzi pewne zastrzeżenia. Zdaniem M o rice a u [10, 11], szkodliwość glinu zawartego w phospalu dotychczas nie została zaobserwowana. Przytacza on rezultaty dośw iadczeń. polowych, przeprow adzonych na upraw ach arachidowych, prosie i ryżu w Senegalu oraz bananach w Gwinei, gdzie nie stw ierdzono toksyczności glinu, działanie zaś nawozowe phospalu było równe, a niekiedy nieco* wyższe niż superfosfatu i precypitatu. W artość naw ozow a phospalu była przedm iotem badań różnych ośrodków ro ln i czych również na terenie Francji. D e pardon i Bur on [3] przeprow adzili w ieloletnie dośw iadczenia połowę, w k tórych phospal był porów nyw any z innym i.nawozami fosforowym i pod ziemniaki, buraki i zboża. Stwierdzono, że na glebach próchnicznych o odczynie obojętnym phospal działał podobnie jak superfosfat i tom asyna, nieco zaś słabiej niż precy p itat. Na glebach zasobnych w w apń w dośw iadczeniach polowych M a l terre i Fioramonti [9], R a d e t [13] oraz J o r e t i L e f e V r e [6, 7], przeprow adzonych na zbożach i traw ach, phospal w ykazał słabsze działanie w stosunku do innych naw ozów fosforow ych.

3 Wartość nawozowa phospalu 303 Nieco słabiej niż superfosfat działał rów nież phospal na plony zbóż i gorczycy w doświadczeniach wazonowych Tend i Ile [14] przy nawożeniu K N 0 3. Na podstaw ie dotychczasowych badań stwierdzono, że phospal jest typow ym nawozem przedsiew nym, w ym agającym dłuższego kontaktu z glebą. Zaleca się go na biologicznie czynne gleby o odczynie obojętnym lub słabo kwaśnym. Ze względu na powolną rozpuszczalność w glebie kw asu fosforow ego nie zalecano' stosow ania phospalu pod rośliny o szybkim w zroście i k ró tk im okresie w egetacji. Barbier i współpracow nicy [1, 2] na podstaw ie badań laboratoryjnych uważają, że rozpuszczalność kw asu fosforowego phospalu jest w ystarczająca do zaspokojenia potrzeb pokarm ow ych roślin. O trzym yw anie nawozów fosforowych ze skał zasobnych w fosforany glinu w chw ili obecnej nie jest nowością. W d ru g iej połow ie X IX s tu lecia, jak podaje Lenglen [8], otrzym yw ano już nawozy fosforowe ze skał zasobnych w fosforany glinu, które wydobywano na w yspie Redonda (A ntyle angielskie). Nawóz taki, zw any,,g uano de R edonda, sprow adzany był także do F rancji. Jako' naw ozy fosforow e by ły rów nież w y korzystyw ane kopaliny z w yspy G rand Conetable w A m eryce P ołudniowej. Stosowano je głównie w Stanach Zjednoczonych, natom iast we F rancji produkowano z nich ałuny. Andouard badał przydatność rolniczą tych skał, przy czym stw ierdził, że działają one podobnie do superfosfatu, tom asyny i precypitatu, a lepiej niż mączki kostne. W 1895 r. Gautier odkrył złoża fosforanów glinu w grocie M inerve w departam encie H érault na terenie Francji i nazw ał je m inerw itam i. Tak zwane m iner w ity były naw et przez pewien czas stosowane w rolnictw ie, lecz z powodu dużych kosztów wydobycia dalsza eksploatacja złóż została w krótce zarzucona. Również Marais badał dostępność dla roślin fosforu z w aw elitu oraz z innego fosforanu glinu, pochodzącego z Saldanah i ustalił, że w pewnych w aru n k ach m ożna je stosow ać jako naw ozy fosforowe. Na podstaw ie przytoczonych badań należy stwierdzić, iż fosforany glinu w postaci surow ych kopalin działały niejednokrotnie zadowalająco na plony. Nie w szystkie jednak kopaliny są przydatne do bezpośredniego użycia jako naw ozy i dlatego w ydobyw ane w Senegalu m in e rały p rze rabia się term icznie na phospal. Ukazujące się na rynkach światow ych nowe surowce fosforowe czy też gotowe produkty nawozowe interesują nasze rolnictw o z uwagi na brak złóż fosforowych w kraju. Toteż w intencji poznania reklam ow anego we Francji phospalu K atedra Chemii Rolniczej SGGW w latach przeprow adziła szereg dośw iadczeń, w któ ry ch naw óz ten porów nyw ano z superfosfatem i tom asyną.

4 304 Z. Popławski M ając do dyspozycji m ałe ilości phospalu przeprowadzono jedynie ważniejsze oznaczenia laboratoryjne oraz doświadczenia wazonowe na jęczm ieniu jarym, owsie, prosie, łubinie żółtym słodkim, peluszce, gorczycy i gryce. BADANIA WŁASNE P rzed założeniem dośw iadczeń naw ozy fosforow e zanalizow ano na zaw artość fosforu ogółem oraz fosforu rozpuszczalnego w 2% kw asie cytrynow ym 1 i cytrynianie amonowym 2. Jak widać z tabl. 1, rozpuszczalność phospalu była znacznie w yższa w cy try n ian ie am onow ym alkalicznym niż obojętnym. Znikomą rozpuszczalność w ykazał phospal w 2% kw asie cytrynow ym. Analizy mechaniczne phospalu i tom asyny belgijskiej3 podano w tabl. 2. W szystkie doświadczenia wazonowe były przeprow adzane na glebie brunatnej, będącej piaskiem gliniastym mocnym, dobrze reagującym na nawożenie fosforowe. Skład m echaniczny tej gleby (metodą aerom etryczną) i niektóre jej własności podano w tabl. 3. Jak widać, gleba w zięta do doświadczeń zaw ierała bardzo m ałą ilość fosforu dostępnego dla roślin, a jej kom pleks sorpcyjny był silnie nasycony zasadam i. Doświadczenia wazonowe, z w yjątkiem doświadczenia I, zakładano w czterokrotnym pow tórzeniu; do dośw iadczeń I, II, III i IVa użyto w a zonów W agnera (8 kg gleby), pozostałe zaś zakładano w wazonach M itscherlicha (7 kg gleby). Nawozy fosforowe porów nyw ano m iędzy sobą w daw kach ustalonych na podstaw ie całkowitej ilości fosforu. Stosowane nawozy m ieszano kolejno z całą ilością gleby przew idzianej na wazon. W czasie w egetacji wazony podlewano wodą destylow aną, utrzym ując w ilgotność na poziomie 60% całkow itej pojem ności w odnej gleby. Doświadczenie I z jęczm ieniem. W azony założono w sześciokrotnym powtórzeniu. Siewu dokonano 8. IV Phospal i porów nyw ane z nim naw ozy zastosow ano w daw kach 0,1 i 0,2 g P 20 5 na wazon. Oprócz n a wozów fosforowych jęczmień otrzym ał po 0,5 g N i tyleż K 20 na wazon w postaci roztw orów C a(n 03)2 i K 2S 0 4. Ze względu na niską tem peraturę w tym czasie wschody w ystąpiły dopiero po upływ ie 17 dni. Już w fazie krzew ienia zauw ażono lepszą od phospalu skuteczność superfosfatu i tom asyny belgijskiej; rośliny bowiem były wyższe i bardziej rozkrzewione w przeciw ieństw ie do jęczm ienia na phospalu. P o upływ ie 28 dni w egetacji zebrano dw a pow tórzenia każdej kom binacji nawozowej. U zyskane plony i w yniki przeprow adzonych analiz przedstaw ia tabl Na podstawie Norm Polskich PN-55-C-87005; PN-55-C Wg danych A.O.A.C. 3 Na podstawie Norm Polskich PN-55-5-C

5 Wartość nawozowa phospalu 305 Zawartość fo sfo ru w badanych nawozach Fhesphoruß content in the investigated f e r tiliz e r s T a b l i c a 1 Nazwa nawozu F e r tiliz e r ogółem to ta l % r 2 5 rozp. w 2% kw. c y tr. soluble in 2% с i t r. acid rozn. w cytr.amonu soluble in ammon. c i t r. ph-7 pk->7 Fhospal 34,5 2,4 7,1 25,0 S uperfosfat - Superphosphate 19, Tomasyna belg. - Belg.Thomas meal 18,5 16,5 - - Skład mechaniczny phospalu i tomasyny b e lg ijs k ie j Mechanical com position of phospal and itelgian Thomas meal T a b l i c a 2 Nazwa nawozu F e r tiliz e r Procent cząstek - Percent p a rtic le s - mm > 0,250 > 0,125 0,061 < 0,061 Phoepal 2,4 9,4 38,0 50,2 Tomasyna b elg. - Be l g.thomas meal 9,0 14,2 22,8 53,8 T a b l i c a 3 Skład mechaniczny w procentach i inne w łasności gleby użytej do doświadczeń Mechenical composition in percent and other c h a ra c te ristic s of the experim ental s o il > 1 mm 1-0,5 0,5-0,25 0,25-0,1 0,1-0,05 0,05-0,02 < 0, 0 2 mm 9,5 6, T a b l i c a Charakterystyka niektórych w łaściw ości chemicznych i fizycznych gleby użytej do doświadczeń wazonowych C h a ra k te ristic s of some chemical and physical p ro p e rtie s of the soil used in the pot experim ents За HgO ph KC1 Kwasowość hydr. mg-równ./100 g Hydr. ac id ity m.e./loo g s o il Suma zasad mg/100 g T otal a lk a lis mg/100 g Stopień nasycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami S atu r.d eg r. of so rp t. compl. w ith a lk a lis % Pojemność sorpcyjna mg-równ./loog Sorption capac. m.e.7l00 g P205 wg Zgnera m g/100 g gleby a f te r Ąjner Pojemność wodna Water capacity % 6,50 6,00 1,72 27,27 94,0 28,99 1,3 27,0 20 R o czn ik i G le b o z n a w c z a

6 T a b l i c e 4 Średnie plony części nadziemnych i korzeni oraz % wykorzystania fosforu przez jęczmień po 28 dniach w egetacji. Doświadczenie I. Rok 1957 " Ltan y ield s of green p arts ana roots and phosphorus u tiliz a tio n by barley a fte r 28 vegetative days. Experiment I. Year 1957 \ Dawka : p2 5- g/wazon *2 bdose g /pot Rodzej nawozu F e r tiliz e r Plony pow ietrznie s.ra. g/wazon Air-drv m atter y ield g/pot części części nadziemne korzenie razem nadziemne green roots to ta l green p a rts p a rts % p 205 PoOc * И^ " оп * J - mg/pot korzenie ro o ts części nadziemne korzenie razem green ro o ts to ta l p a rts bez nev»ozu f o s f.- no phosph.fert. 2,С 1,7 3,7 0,55 0,48 10,8 8,0 18,8 0,1 phospal 2,2 2,2 4,4 0,42 0,37 9,3 8,1 17,4 0,0 superfo sfat - superphosphate 4,1 2,1 6,2 0,80 0,59 33,2 12,7 45,9 27,1 306 Z. Popławski tomasyna belg. - Be lg. Thom аз meal 3,0 2,6 5,6 0,60 0,4У 18,3 13,0 31,3 12,5 0,2 phospal 2,5 1,8 4,3 J 0,45 0,45 11,1 8,1 19,2 0,2 superfosfat - superphosphate 4 o 2,5 6,8 0,92 0,60 39,6 15,1 54,7 17,9 tomasyna b elg.- Belg.Thomas meal 3,6 2,5 6,1 0,83 0,6? 29,6 16,7 46,4 13,8 P rz e d z ia ł u fn o ś c i d la P Confid. in terv. fo r P - 0,05 0,5 - -

7 Wartość nawozowa phospalu 307 Ja k widać, phospal w tym czasie nie w ykazał działania nawozowego w przeciw ieństw ie do superfosfatu i tom asyny belgijskiej. W późniejszym okresie w egetacji w kom binacjach z phospalem i bez nawozu fosforowego zauważono, że blaszki liściowe w porów naniu do innych były węższe, na w ierzchołkach zaś w y stąpiło m asow o żółknięcie liści. Stw ierdzono ró w nież znaczne różnice w term in ie kłoszenia się roślin i tak na poszczególnych kom binacjach początek kłoszenia zanotow ano: 18. VI na superfosfacie, 21. VI n a tom asynie belgijskiej, 27. VI bez naw ozu fosforowego, 2. V II n a phospalu. Z racji dużych różnic rozw ojow ych sprzęt jęczm ienia przeprow adzono w fazie pełnej dojrzałości dw u k ro tn ie: 27. V II zebrano rośliny naw o żone superfosfatem i tom asyną belgijską, 2. V III zaś pozostałe. Ś red n ie plony ziarna i słom y zestaw iono w tabl. 5. W idać z niej w y raźnie dodatnie działanie superfosfatu i tom asyny belgijskiej. Uzyskane n a phospalu plony b y ły niższe od plonów z kom binacji bez naw ozu fosforow ego. Jak w ynika z tabl. 5, w ykorzystanie fosforu było najw iększe z superfosfatu i tom asyny belgijskiej, phospal zaś był nawozem praktycznie nieprzysw ajalnym dla jęczmienia. Z badano rów nież następcze działanie phospalu. W tym celu w n a stępnym roku ziemię w wazonach po jęczm ieniu dokładnie spulchniono i 21. IV obsiano owsem. Po wschodach dano po 0,5 g N i K 20 w postaci roztw orów NH4NO3 i K 2S 0 4. W zrost i rozwój owsa w czasie w egetacji przedstaw iał się podobnie jak w roku poprzednim jęczmienia, gdyż phospal w ykazyw ał znacznie m niejszą skuteczność niż pozostałe naw ozy (rys. 1). Średnie plony owsa uzyskane z tego doświadczenia zestawiono w tabl. 6. Ja k z niej wynika, phospal powodował naw et pew ne obniżenie plonów owsa, podczas gdy działanie następcze pozostałych nawozów było widoczne, szczególnie p rzy w yższej daw ce fosforu. K orzystniej nieco w ypada ocena phospalu w ynikająca z analizy zaw arteg o w plonach fosforu. W praw dzie p rzy daw ce 0,1 g P 20 5 ilość pobranego fosforu jest niższa niż w kom binacji bez nawozu, przy dawce 0,2 g widoczne jest jednak następcze działanie phospalu. W ykorzystanie fosforu z phospalu przez ow ies w ynosi 6ю/о, tj. 3V2 raza m niej niż z su perfosfatu. Doświadczenie II z ow sem. Mimo negatyw nych na ogół w yników oceny phospalu postanowiono zbadać jego działanie w przypadku użycia naw ozów azotow ych o fizjologicznie kw aśnej lub zasadow ej reakcji. Za- 20

8 Dawka p2 5~ 2/Tjazon p2 5- dose g/p o t T e Ь 1 i c e 5 Średnie plony ziarna i słomy oraz % wykorzystania fo sfo ru przez jęczmie w fa z ie pełnej d o jrz a ło śc i. Doświadczenie I. Rok 1957 Mean g rain and yields and % phosphorus uptake by barley at phase of f u ll ripeness. Experiment I. Years 1957 Rodzaj nawozu F e r tiliz e r Plony pow ietrznie s.m. g/wazon A ir-dry m atter y ield g /pot ziarno g rain razem to ta l ziarno g rain % P 2 5 Po0c e/»e*on 5 - g /p o t. ziarno g rain bez nawozu fo s f.- no phosph.fert. 11,4 17,4 28,8 0,71 0,11 80,8 19,2 100,0 razem to ta l wykorzysta n ia p2o5 % P205 uptake from f e r t i l i z e r 0,1 phospal 8,8 13,1 21,9 0,83 0,12 72,8 15,7 88,5 0,0 su p erfo sfat - superphosphate 13,9 21,3 35,2 0,80 0,10 111,6 21,3 132,9 32,9 308 Z. Popławski tomasyne b elę.- Belg.Thomas meal 11,7 17,4 29,1 0,84 0,14 98,3 24,4 122,7 22,7 0,2 phospal 10,6 14,7 25,-3 0,76 0,11 80,9 16,1 97,0 0,0 su p e rfo sfat - superphosphate 16,3 22,8 39,1 0,80 0,09 130,5 20,5 151,0 25,5 tomasyna b elg.- Belg.Thomas meal 14,6 22,5 37,1 0,80 0,14 116,9 31,5 148,4 24,2 «P rzedział ufności dla P - ^ ^ 1 Ccnfid. in te rv. for? - i * 1,4 x»4 -

9 Wartość nawozowa phospalu 309 łożono w związku z tym doświadczenie wazonowe, w którym phospal porów nyw ano z superfosfatem i tom asyną belgijską na tle azotanu sodu i siarczanu am onu pod owies. Doświadczenie założono 18. V Phospal oraz porów nyw ane z nim nawozy stosowano w ilości 0,15 g P Nawozy azotowe w ilości 0,5 g N na wazon dano w postaci N an 03 lub (NH4)2S 0 4. W szystkie wazony o trzy - Rys. 1. Następcze działanie na owsie różnych nawozów fosforowych przy dawce 0,2 g fosforu 115 b ez n a w o z u fo s fo ro w e g o, 91 to m a s y n a b e lg ijs k a, 210 p h o s p a l, 105 s u p e r f o s f a t Successive action on oat of various phosphate fertilizers with 0,2 g phosphorus dose 115 no p h o s p h a te fe r tiliz e r s, 91 B e lg ia n T h o m a s m e a l, 210 p h o s p a l, 105 s u p e r p h o s p h a te m ały K2S 0 4 w ilości odpowiadającej 0,5 g K 20. W schody owsa nastąpiły 21. V. Począwszy od krzew ienia obserwowano różnice w wyglądzie roślin. Słabszy w zrost w ykazyw ały rośliny na phospalu w stosunku do owsa na superfosfacie i tom asynie belgijskiej bez w zględu na to, czy zastosow ano azotan sodu, czy też siarczan am onu (rys. 2). Doświadczenie zakończono w faizie pełnej dojrzałości owsa. W yniki dośw iadczenia zestaw iono w tabl. 7. Jak widać, działanie phospalu na plony tak przy azotanie sodu, jak i siarczanie amonu było znacznie m niejsze od działania superfosfatu czy też tom asyny belgijskiej. Te dw a naw ozy niezależnie od reak cji fizjologicznej nawozów azotowych działały na plony owsa podobnie. Zwyżki plonótw owsa na kom binacji z (NH4)2S phosphal są w stosunku do kom binacji N an 03 + phospal w yraźne i statystycznie udowodnione. Je d n ak w zrost-plonów na kom binacji bez naw ozu fosforowego jest podobny. W związku z tym należy przypuszczać, że reakcja fizjologiczna soli azotow ych nie m iała bezpośredniego w pływ u na phospal, powodow ała n atom iast zw iększenie działania fosforanów znajdujących się w glebie.

10 Ś r e d n i e plony ziarn a i słony oraz % wykorzystania fo sfo ru w d ziałan iu następczym przez owies w fazie pełnej d o jrzało ści Doświadczenie I. hok 1558 Mean "ra in and y ie ld s and % phosphorus uptake in successive action by oat at f u l l ripeness phase. Experiment I. ï i e r 1558 Rodzaj nawozu F e r tiliz e r Flony pow ietrznie s.m. g/wazon Air-dry m atter y ield g/pot ziarno grain razem to ta l ziarno grain % P 2 ' ü 5 PpCs g/wazon - ß/pot ziarno, bez nawozu fo s f.- no phosph.fert. 13,6.19,9 33,5 0,55 0,38 74,8 75,6 150,4 g iain T a b l i c a 6 0Д phospal 11,6 17,3 28,9 0,63 0,40 73,0 69,2 142,2 0,0 superfo sfat - superphosphate 13,7 19,7 33,5 0,66 0,37 90,4 72,9 163,3 12,9 tomазуna b elg.- Belg.Thomas neal 15,0 20,4 35,4 0,67 0,42 100,5 85,7 186,2 35,8 razem to ta l Dawka p2o5- g/wazon P2C5- dose g/pot wykorzysta n ia P2 5 % P2O5 uptake from f e r t i l i z e r 310 Z. Popławski 0,2 phospal 12,0 20,1 32,1 0,60 0,45 72,0 90,4 162,4 6,0 superfosfat - superphosphate 16,7 23,3 40,0 0,61 0,38 101,9 90,9 192,8 21,2 tomasyna b elg.- Belg.Thoma6 meal 16,3 23,4 39,7 0,71 0,47 115,7 110,0 225,7 37,6 P rzed ział ufności dla P - ^ ^ C o n fid.in te rv.fo r P - 9 1,3 0,7 -

11 Wartość nawozowa phospalu 311 Rys. 2. Działanie różnych nawozów fosforowych na owies w zależności od reakcji fizjologicznej nawozów azotowych a z o ta n s o d u 84 b e z n a w o z u fo s fo ro w e g o, 627 to m a s y n a b e lg ijs k a, 637 p h o s p a l, 621 s u p e r f o s f a t; s ia r c z a n a m o n u 108 b e z n a w o z u fo s fo ro w e g o, 631 to m a s y n a b e lg ijs k a, 630 p h o s p a l, 626 s u p e r f o s f a t Action of different phosphate fertilizers on oat in relatio to physiological reaction of nitrofertilizers s o d iu m n i t r a t e 84 n o p h o s p h a te fe rtiliz e rs, 627 B e lg ia n T h o m a s m e a l, 637 p h o s p a l, 621 s u p e r p h o s p h a te ; a m m o n iu m s u lp h a te 108 n o p h o s p h a te f e r tiliz e r, 631. B e lg ia n T h o m a s m e a l, 630 p h o s p a l, 623 s u p e r p h o s p h a te T a b e l e Średnie plony owsa otrzyjuar.o пэ phospalu w z a le żn o śc i od reak cji f iz jo lo g ic z n e j nawozów azotowych. Losw iedczenie I I. itok 1959 Lieao oat y ie ld s obtained on phospal in dependence on p h y sio lo g ica l r ea ctio n o f n it r o f e r t i liz e r s. Experiment Ц. Year ,5 g N/wazon w rost.eci 0,5 1 N /p o t in Trod of KaKO^ Rodzaj nawozu F e r t iliz e r ber nawozu f o s f. no phosph. fe r t. phospal Pow ietrznie s.m. g/wazon Lr^ -air matter g /p ot ziarno - grain _ strew razen - to ta l 5 Л 10,1 15,2 7,2 13,3 20,5 su p erfosfet superphosphate 22,3 3 6,2 tomasyna b elg. B elg.thomas meal bez nawozu fo s f. no phoep. fe r t. 14,0 2 2,2 3 6, ,3 21,0 Inh4 ) 2so4 phospal 10,0 16,3 26,5 su p erfo sfa t superphosphate 13,8 26,8 4 0,6 tomasyna belg- B elg. Thomas meal 1 3,A 25,1 38,5 Î P rzedzie} u fn o ści d ie P - ^ ^ Ctfnfid. in terv. for P - * 1,20 1,75»

12 312 Z. Popławski Doświadczenie III z łubinem żółtym słodkim. Badano również w artość phospalu na łubinie. Doświadczenie to założono na podstawie podobnego jak poprzednio schem atu, zastosowano jednak jeszcze większe daw ki fosforu (0,4 i 0,6 g na wazon), przypuszczano bowiem, że może w tedy w ystąpi działanie phospalu. Azot w ilości 0,1 g, a K 20 w ilości 0,5 g na w azon dano w postaci roztw oru N H 4NO3 i K 2S 0 4. Ł ubin słodki żółty w ysiano 29. V r. W schody w ystąpiły 9. VI, zaś 23. VI łu bin przerw ano, pozostaw iając po 7 roślin w w azonie. W czasie w egetacji obserw ow ano dość siln ą reakcję roślin n a naw ożenie fosforow e w kom binacji z superfosfatem, tak przy większej, jak i m niejszej daw ce fosforu. Łubin n a superfosfacie zaczął kw itnąć 28. VII, na tom a synie belgijskiej 2. VIII, na phospalu zaś i bez nawozów fosforowych znacznie później. Po kw itnieniu we wszystkich kom binacjach (24. VIII) doświadczenie zakończono. Średnie plony łubinu (pow. s.m. g/wazon). Doświadczenie I I I. Rok 1959 Mean łupino y ield s (air-d ry m.in g /p o t). Experiment I I I. Year 1959 T a b l i c a 8 Rodzaj nawozu F e r tiliz e r Dawki PgO^ g/wazon - - doses g/p o t 0,0 0,1 0,2 0,4 0,6 Bez nawozu fo sf. - no phosph. f e r t. 32,1 Phospal - 32,4 30,8 26,0 31,1 Superfosfat - superphosphate - 38,8 41,6 Tomesyna belg. - Belg. Thomas meal - 33,1 34,2 P rz ed ział ufności dla P - 0,05 dla wszystkich kombinacji - 2,9 Confid. in te rv. fo r P - 0,05 in a ll combin Plony części nadziem nych łubinu zestawiono w tabl. 8. O trzym ane na phospalu plony zarówno przy m ałych, jak i dużych daw kach nie różniły się od plonów z kom binacji bez naw ozu fosforowego, a n a w e t obserw o w ano tendencje zniżkowe. Działanie tom asyny belgijskiej na łubin było również słabe i statystycznie nie udowodnione, przypuszczalnie z powodu zbytniej alkalizacji gleby. N ajw yższe plony łu binu uzyskano na su p e r fosfacie. Doświadczenie IV z prosem. Przeprow adzono także doświadczenie z prosem w 1959 i 1961 r. W 1959 r. phospal, superfosfat i tom asynę b e l gijską zastosowano w dawce 0,15 g P 20 5 na wazon przy 0,5 g N i 0,6 g K 20 w postaci NH4NO3 i K 2S 0 4.

13 Wartość nawozowa phospalu Proso wysiano 24. VI r. Począwszy od wschodów w zrost roślin postępow ał bardzo szybko. Skuteczność phospalu (rys. 3) była znacznie m niejsza niż supeirfosfatu i tom asyny belgijskiej. Różnice te w stanie nie zmienionym utrzym ały się do końca w egetacji. Uzyskane plony prosa podano w tabl. 9. W przeciw ieństw ie do dotychczasowych doświadczeń stw ierdzono tu korzystne działanie phospalu n a plony ziarna i słom y prosa. W stosunku Rys 3. Działanie różnego nawożenia fosforowego na proso 235 tfez n a w o z u fo s fo ro w e g o, 389 p h o s p a l, 366 to m a s y n a b e lg ijs k a, 373 s u p e r f o s f a t Action of different phosphate fertilizers on m illet 235 n o p h o s p h a te f e r tiliz e r, 389 p h o s p a l, 366 B e lg ia n T h o m a s m e a l, 373 s u p e r p h o s p h a te Ś red n ie p lony p ro sa (pow. s.m. g /w azo n j. D ośw iadczenie IV. Kok 1353 i 1961 llean m ille t y ie ld s ( a ir - d r y m.in g /p o t). Experim ent IV. Year 1959 and 19б1 T a b l i c a R odzaj nawozu F e r ti liz e r 0,15 g P203 0,2 0 g Р20ь z iarn o g ra in razem t o t a l z ia rn o g ra in razem t o t a l bez nawozu f o s f o r, no phosph. f e r t. 8»5 11,1 19,6 2,0 15,7 17,7 p h o sp al 12,4 13,6 26,0 2,5 17,9 20,4 s u p e r fo s f a t superp h o sp h ate tomasyna b e lg. Belg.Thom as m eal 18,6 23,3 4 1,9 - V ,8 22, ,1 8,3 21,7 30,0 P rz ed ział ufności dla p Confi d.in t e r v. 0,05 fo r Р 2,6. 2,4-0,5 2,0 -

14 314 Z. Popławski jednak do superfosfatu i tom asyny belgijskiej działanie phospalu było znacznie m niejsze. W 1961 r. porównywano tylko phospal i tom asynę belgijską, które dawkowano- w ilości 0,2 g P 20 5, zaś N i K 20 w ilości 0,5 g na wazon w postaci CO(NH2)2 i K 2S0 4. P roso w ysiano 26. V r. W czasie w zrostu w ystąpiła w yraźna reakcja prosa na nawożenie fosforowe, lecz tylko w przypadku tom asyny. Proso nawożone phospalem charakteryzow ało się słabym w zrostem i w ykazywało naw et pewne opóźnienie rozwojowe. Należy podkreślić, że chłody i brak słońca w sezonie w egetacyjnym 1961 r. spowodowały znaczne obniżenie plonów prosa. Są one skutkiem tego ogólnie niższe od plonów w 1959 r. Mimo tego obraz działania poszczególnych nawozów jest taki sam. O trzym ane plony zestawiono w tabl. 9. Jak widać, w zrost plonów ziarna i słomy prosa na phospalu leży niem al w granicach błędu, natom iast działanie nawozowe tom asyny belgijskiej jest w yraźne. Dośw iadczenie V z peluszką, gorczycą i gryką. W 1961 r. przep ro w a dzono' jeszcze jedną serię doświadczeń wazonowych, w których działanie nawozowe phospalu badano na peluszce, gorczycy i gryce; rośliny te, jak wiadomo, w ykazują dużą zdolność do w ykorzystyw ania tru d n o p rzy sw ajalnych fosforanów. Peluszkę zasiano 26. V r. Dawki nawozów fosforowych wynosiły 0,4 g P 20 5, a prócz tego dano 0,2 g N i 0,6 g K 20 w postaci CO(NH2)2 i K 2S 0 4 na wazon. W czasie w egetacji obserwowano tu ta j rów nież lepszą skuteczność tom asyny belgijskiej. P eluszka na phospalu w ykazała opóźnienie rozw ojow e, któ re szczególnie w yraźnie w y stą piło podczas kw itnienia. Zbioru roślin dokonano tuż po kw itnieniu. Plony zestaw iono w tabl Działanie nawozowe phospalu jest tutaj słabe i w yraźnie gorsze od działania naw ozow ego tom asyny. Gorczycę wysiano 26. V r. W doświadczeniu tym dano 0,4 g P 20 5, a poza tym 0,5 g N i K 20 w postaci roztworów NH4N 0 3 i K 2S 0 4. Począw szy od w schodów zarów no phospal, jak i tom asyna belgijska w y w arły widoczny w pływ na w zrost gorczycy. W czasie późniejszych obserwacji, a szczególnie w fazie kw itnienia, stwierdzono lepszą skuteczność tom asyny, co utrzym yw ało się aż do końca wegetacji. Z tabl. 10 wynika, że działanie nawozowe tom asyny na plony ziarna i słom y gorczycy było bardziej efektyw ne niż phospalu. G rykę w ysiano 29. V D ośw iadczenie prow adzono z tym i sam y mi daw kam i nawozów fosforowych oraz azotowych i potasowych jak z gorczycą. Działanie nawozowe phospalu w tym doświadczeniu było lepsze od tom asyny w odniesieniu do plonów ziarna (tabl. 10). Tom asyna nato m iast w yw arła pew ien w pływ n a plony słomy.

15 Wartość nawozowa phospalu 315 T a b l i c a 10 Średnie plony uzyskane przy różnym nawożeniu fosforowym (pow. s.m. ^/w azon). Loświadczenie V. Sok 1961 Mean y ield s obtained with d ifferen t phosphate f e r tiliz a tio n ^air-dry m. in g /p o t.) ücperiment V. fear I 96I Dawka? 20^ g/wazon P2O5 -dose g /p o t Rodzaj nawozu F e r tiliz e r Gorczyca - Mustard Gryka - Buckwheat Peluszka - Sand pea ziarno g ra in razem to ta l ziarno g rain razem to ta l części nadziemne green p a rts bez nawozu fo s f. no p h o sp h.fe rt. 0,5 5, 7 6,2 9,5 17,8 27,3 27,0 0,4 phospal 5,9 13,4 17,3 16,7 18,7 35,4 33,3 toraasyna belg. Belg.Thomas meal 4,9 20,7 25,6 15,0 22,2 37,2 39,9 Przedzie} uiności dla P - 0,05 C o n fid.in tc rv. lo r P 0,4 1,2-1,4 1,9. - 6,0 WNIOSKI Na podstawie uzyskanych w yników można wyciągnąć następujące wnioski: 1. Phospal w porów naniu do superfosfatu i tom asyny belgijskiej okazał się nawozem znacznie m niej skutecznym. Na jęczmieniu (tabl. 4 i 5) oraz w działaniu następczym na owsie (tabl. 6), a także na łubinie (tabl. 8) phospal n ie ty lko nie w ykazał działania, ale spowodow ał w niek tó ry ch przypadkach obniżenie pionów. A nalizy chem iczne plonów jęczm ienia i ow sa potw ierdziły, że phospal jest naw ozem praktycznie niedostępnym d la tych roślin. W pozostałych doświadczeniach prowadzonych na prosie, peluszce i gorczycy (tabl. 9, 10) działanie nawozowe phospalu było bardzo słabe, natom iast n a gryce stw ierdzono w yraźne lepsze naw et od tom asyny belgijskiej, lecz tylko w odniesieniu do plonów ziarna. 2. Wobec słabego działania phospalu, jakie stw ierdzono w e w szystkich prawdę dośw iadczeniach, użyteczność rolnicza tego naw ozu jest niew ystarczająca. LITERATURA [1] Barbier G., Qu ill on P.: Etude de la solubilité du phospal. Ann. Agr. 1956, s [2] Barbier G., Tendille C.: Etude d un phosphate alumino-calcique calciné, Ann. Agr. 1953, s. 920.

16 316 [3] Depardon L., Bur on P.: Effets comparés de l acide phosphorique sous diverses formes sur pommes de terre, sur blé, sur avoine, sur betteraves V2 sucriéres, et betteraves fourrageres. Ann. Agr [4] G a r o l a J.: Comparaison de divers engrais phosphatés. Ann. Agr. VI, 1956, s [5] Huquet F.: Fumure phosphatée du Riz. Ann. Agr. I ll, 1958, s. 38. [6] J o r e t G., Lefevre P.: Essai d engrais phosphatés sur blé. Ann. Agr. VI, 1953, s [7] J o r e t G., Lefevre P.: Comparaison de divers engrais phosphatés. Ann. Agr. V, 1954, s [8] Lenglen M.: L emploi des phosphatés d alumine comme engrais phosphaté. C. R. Ac. Agr. 6, 1953, s [9] Malterre H., Fioramonti S.: Fumure phosphatée des blés d automne dans la région de Toulouse. Ann. Agr. V, 1957, s [10] Mori ce au L.: Le Phospal, L ind. Chim. juni 1953 (oraz literatura przez niego cytowana). [11] Moriceau L.: 3-éme Congrès Mondial des Fertilisants Le Phospal. Paryż [12] Le Phospal. 10 années d experience (biuletyn informacyjny). [13] R a d e t E.: Les engrais phosphatés et le phospal dans la fertilisation des prairies en sol calcaire. Ann. Agr. IV, 1952, s. 61 et V, 1957, s [14] Tendille C.: Essai du phospal en vases de végétation sur sol brun calcaire. Ann. Agr. V, 1954, s П О П Л А В С К И УДОБРИТЕЛЬНАЯ ЦЕННОСТЬ ФОСПАЛЯ В ОСВЕЩЕНИИ ПРОВЕДЕННЫХ ОПЫТОВ К а ф е д р а А гр о х и м и и Г л а в н о й С е л ь с к о х о з я й с т в е н н о й Ш к о л ы, В а р ш а в а Резюме В гг. был проведен ряд вегетационных опытов для изучения удобрительного действия фоспаля. Эти опыты были заложены на буроземной почве типа тяжелой супеси, отличающейся нейтральной реакцией и положительно реагирующей на фосфорное удобрение. Характеристика некоторых химических и физических свойств этой почвы приведена в таблице 3. Использованный в этих опытах фоспаль и сравниваемые с ним фосфорные удобрения анализировались на содержание фосфора как общего, так и растворимого в 2% лимонной кислоте. При этом обнаружилась слабая растворимость фоспаля в 2ю/о лимонной кислоте таблица 1. Проведены также механические анализы фоспаля и томасовской муки (табл. 2). В опытах использованы были ячмень, овес, просо, желтый сладкий лютик, полевой горох, горчица и гречиха в сосудах типа Вагнера и Митчерлика. Исследуемые фосфорные удобрения применялись в равных дозах, рассчитанных по отношению ко всему количеству фосфора в удобрении. На основании полученных результатов можно придти в следующим выводам:

17 Wartość nawozowa phospalu Фоспаль оказался значительно менее эффективным удобрением, чем сравниваемые с ним суперфосфат и бельгийская томасовская мука. На ячмень таблицы 4 и 5 и в после действии на овес (табл. 6), а также на лютик (табл. 8) фоспаль не только не оказал никакого положительного действия, но и в некоторых случаях даж е вызвал понижение урожаев. Химические анализы урожаев ячменя и овса доказали, что фоспаль является удобрением практически недоступным для этих растений. В остальных опытах, проведенных с просом, горохом полевым и горчицей таблицы 9, 10, удобрительное действие фоспаля было очень слабо, а на гречихе, напротив, отмечено значительно бол ее, эффективное его действие, превышающее даж е воздействие бельгийской томасовской муки, но лишь поскольку это относится к урожаю семян. 2. Ввиду слабого действия фоспаля, обнаруженного почти во всех опытах, признано что его удобрительная ценность слаба. Z. P O P Ł A W S K I FERTILIZING VALUE OF PHOSPAL IN THE LIGHT OF TESTS C h a ir o f A g ro c h e m is try, C e n tra l S c h o o l o f A g r ic u ltu r e, W a rsa w Summary A series of pot experiments was made in the years with the object of investigatiing the action of the phospal fertilizer. Tests were performed on brown earth in the form of loamy sand (10 20 /o fine sand and clay particles) with neutral reaction and good response to phosphate fertilization. Characteristics of some chemical and physical properties of this soil are given in Tab. 3. The phospal used in the tests and the phosphate fertilizers used for comparison were analyzed regarding their content of total phosphorus and phosphorus soluble in 2 /o citric acid. (Tab. 1). Mechanical analysis of the phospal and Thomas meal was also performed (Tab. 2). Test plants were barley, oat, millet, yellow sweet lupine, sand pea, mustard and buckwheat in Wagner and M itscherlich-type pots. The investigated phosphate fertilizers were applied in equal doses calculated in ratio to total phosphorus content in the fertilizer. The findings allow to draw the following conclusions: 1. In comparison with superphosphate and Belgian Thomas meal, the phospal showed a much lower fertilizing effect. With barley (tabs. 4, 5) and oat (Tab. 6) and also with lupine (tab. 6), the phospal gave not only no effect at all, but in some cases caused even diminution of yields. Chemical- analyses of barley and oat crops confirmed that phospal is a fertilizer practically un available to those plants. In the remaining tests on millet, sand pea and mustard (Tabs. 9, 10) the fertilizing effect of phospal was very low, whereas with buckwheat its effect was distinctly better than even that of the Belgian Thomas meal, though only in respect to grain vield ; 2. In view of the low fertilizing effect of the phosphal observed in nearly all experim ents, the agricultural usefulness of this fertilizer must be regarded as inadequate.

18

BADANIA NAD W PŁYWEM NAWOZÓW AZOTOWYCH NA PO BIERA N IE M AGNEZU PR ZY RÓŻNYM ODCZYNIE GLEBY

BADANIA NAD W PŁYWEM NAWOZÓW AZOTOWYCH NA PO BIERA N IE M AGNEZU PR ZY RÓŻNYM ODCZYNIE GLEBY ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE, T. X IX, z. 2, W ARSZAW A 1968 HENRYK GŁĘBOWSKI BADANIA NAD W PŁYWEM NAWOZÓW AZOTOWYCH NA PO BIERA N IE M AGNEZU PR ZY RÓŻNYM ODCZYNIE GLEBY Katedra Chemii Rolniczej SGGW. Kierownik

Bardziej szczegółowo

o d ro z m ia r u /p o w y ż e j 1 0 c m d ł c m śr e d n ic y 5 a ) o ś r e d n ic y 2,5 5 c m 5 b ) o śr e d n ic y 5 c m 1 0 c m 8

o d ro z m ia r u /p o w y ż e j 1 0 c m d ł c m śr e d n ic y 5 a ) o ś r e d n ic y 2,5 5 c m 5 b ) o śr e d n ic y 5 c m 1 0 c m 8 T A B E L A O C E N Y P R O C E N T O W E J T R W A Ł E G O U S Z C Z E R B K U N A Z D R O W IU R o d z a j u s z k o d z e ń c ia ła P r o c e n t t r w a łe g o u s z c z e r b k u n a z d r o w iu

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Rozdział 2.

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Rozdział 2. Z n a k s p r a w y G O S I R D Z P I 2 7 1 03 3 2 0 1 4 S P E C Y F I K A C J A I S T O T N Y C H W A R U N K Ó W Z A M Ó W I E N I A f U d o s t p n i e n i e t e l e b i m ó w i n a g ł o n i e n i

Bardziej szczegółowo

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie

Bardziej szczegółowo

4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca

4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca 4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki

Bardziej szczegółowo

Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów

Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.

Bardziej szczegółowo

1 0 2 / m S t a n d a r d w y m a g a ñ - e g z a m i n m i s t r z o w s k i dla zawodu R A D I E S T E T A Kod z klasyfikacji zawodów i sp e cjaln o ci dla p ot r ze b r yn ku p r acy Kod z klasyfikacji

Bardziej szczegółowo

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny

Bardziej szczegółowo

Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej

Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej 3.1 Informacje ogólne Program WAAK 1.0 służy do wizualizacji algorytmów arytmetyki komputerowej. Oczywiście istnieje wiele narzędzi

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa w Gdyni Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa w Gdyni Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów Z n a k s p r a w y G C S D Z P I 2 7 1 0 2 8 2 0 1 5 S P E C Y F I K A C J A I S T O T N Y C H W A R U N K Ó W Z A M Ó W I E N I A f W y k o n a n i e ro b ó t b u d o w l a n y c h w b u d y n k u H

Bardziej szczegółowo

Gdyńskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa

Gdyńskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Z a ł» c z n i k n r 5 d o S p e c y f i k a c j i I s t o t n y c h W a r u n k Zó aw m ó w i e n i a Z n a k s p r a w y G O S I R D Z P I 2 7 1 0 1 1 2 0 14 W Z Ó R U M O W Y z a w a r t a w Gd y n

Bardziej szczegółowo

P o l s k a j a k o k r a j a t a k ż e m y P o l a c y s t o i m y p r d s n s ą j a k i e j n i g d y n i e m i e l i ś m y i p e w n i e n i g d y m i e ć n i e b ę d e m y J a k o n o w i c o n k o

Bardziej szczegółowo

OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE. Skwierzyna. (miejscowość) CZĘŚĆ A. (miejsce zatrudnienia, stanowisko lub funkcja)

OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE. Skwierzyna. (miejscowość) CZĘŚĆ A. (miejsce zatrudnienia, stanowisko lub funkcja) WPŁYNĘŁO URZĄD MIEJSKI WSKWIERZYNIE OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE 2S, KW!. 2013...., Ilość zalącznlk6w. -+ł-_ wlijta, rliastępeyw9jta, sel{retarlja ghliby, slffirhhika ghliby, IdMftI]iMIljMt1;~.," gmilłlłą osobą

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Rozdział 2.

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Rozdział 2. Z n a k s p r a w y G O S I R D Z P I 2 7 1 0 3 12 0 1 4 S P E C Y F I K A C J A I S T O T N Y C H W A R U N K Ó W Z A M Ó W I E N I A f O b s ł u g a o p e r a t o r s k aw r a z z d o s t a w» s p r

Bardziej szczegółowo

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek?

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek? 1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek? Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego będzie można składać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Puławach. Wnioski będą przyjmowane od dnia

Bardziej szczegółowo

Gdyńskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa

Gdyńskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa W Z Ó R U M O W Y z a w a r t a w G d y n i w d n i u 2 0 1 4 r po m i d z y G d y s k i m O r o d k i e m S p o r t u i R e k r e a c j i j e d n o s t k a b u d e t o w a ( 8 1-5 3 8 G d y n i a ), l

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Rozdział 2.

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyński Ośrodek Sportu i Rekreacji jednostka budżetowa Rozdział 2. Z n a k s p r a w y G O S i R D Z P I 2 7 1 0 3 62 0 1 4 S P E C Y F I K A C J A I S T O T N Y C H W A R U N K Ó W Z A M Ó W I E N I A Z a p e w n i e n i e z a s i l a n i ea n e r g e t y c z ne g o

Bardziej szczegółowo

Olej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym

Olej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym Coraz częściej jako paliwo stosuje się biokomponenty powstałe z roślin oleistych. Nie mniej jednak właściwości fizykochemiczne oleju napędowego i oleju powstałego z roślin znacząco różnią się miedzy sobą.

Bardziej szczegółowo

Warszawska Giełda Towarowa S.A.

Warszawska Giełda Towarowa S.A. KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości

Bardziej szczegółowo

Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07

Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA SERWISOWA. Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport OPCJONALNY

INSTRUKCJA SERWISOWA. Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport OPCJONALNY Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport ATA System: Układ paliwowy OPCJONALNY 1) Zastosowanie Aby osiągnąć zadowalające efekty, procedury zawarte w niniejszym

Bardziej szczegółowo

2 7k 0 5k 2 0 1 5 S 1 0 0 P a s t w a c z ł o n k o w s k i e - Z a m ó w i e n i e p u b l i c z n e n a u s ł u g- i O g ł o s z e n i e o z a m ó w i e n i u - P r o c e d u r a o t w a r t a P o l

Bardziej szczegółowo

Druk nr 1013 Warszawa, 9 lipca 2008 r.

Druk nr 1013 Warszawa, 9 lipca 2008 r. Druk nr 1013 Warszawa, 9 lipca 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Komisja Nadzwyczajna "Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji NPP-020-51-2008 Pan Bronisław

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XV/83/15 Rady Gminy w Jeżowem z dnia 04.12 2015 r. w sprawie ustanowienia jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.

Uchwała Nr XV/83/15 Rady Gminy w Jeżowem z dnia 04.12 2015 r. w sprawie ustanowienia jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Uchwała Nr XV/83/15 Rady Gminy w Jeżowem z dnia 04.12 2015 r. w sprawie ustanowienia jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Działając na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 16 i art. 18 ust. 1 ustawy

Bardziej szczegółowo

p. a y o o L f,.! r \ ' V. ' ' l s>, ; :... BIULETYN

p. a y o o L f,.! r \ ' V. ' ' l s>, ; :... BIULETYN p. a y o o L f,.! r \ ' V. '. ' ' l s>, ; :... BIULETYN KOLEGIUM REDAKCYJNE Redaktor Naczelny: Sekretarz Redakcji: Redaktorzy działowi: Członkowie: mgr Roman Sprawski mgr Zofia Bieguszewska-Kochan mgr

Bardziej szczegółowo

9 6 6 0, 4 m 2 ), S t r o n a 1 z 1 1

9 6 6 0, 4 m 2 ), S t r o n a 1 z 1 1 O p i s p r z e d m i o t u z a m ó w i e n i a - z a k r e s c z y n n o c i f U s ł u g i s p r z» t a n i a o b i e k t ó w G d y s k i e g o O r o d k a S p o r t u i R e ks r e a c j i I S t a d i

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują

Bardziej szczegółowo

Do Wykonawców. Wrocław, 23.10.2015 r. ZP/PN/71/2015/WOU/2509

Do Wykonawców. Wrocław, 23.10.2015 r. ZP/PN/71/2015/WOU/2509 Do Wykonawców Wrocław, 23.10.2015 r. ZP/PN/71/2015/WOU/2509 Dotyczy: postępowania o zamówienie publiczne na zadanie pn.: Ubezpieczenie mienia Gminy Wrocław, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jednostek

Bardziej szczegółowo

7 4 / m S t a n d a r d w y m a g a ± û e g z a m i n m i s t r z o w s k i dla zawodu K U C H A R Z * * (dla absolwent¾w szk¾ ponadzasadniczych) K o d z k l a s y f i k a c j i z a w o d ¾ w i s p e c

Bardziej szczegółowo

ZAMAWIAJĄCY. Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA (DALEJ SIWZ )

ZAMAWIAJĄCY. Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA (DALEJ SIWZ ) ZAMAWIAJĄCY Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA (DALEJ SIWZ ) Świadczenie kompleksowych usług konferencyjnych i towarzyszących na

Bardziej szczegółowo

2.Prawo zachowania masy

2.Prawo zachowania masy 2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr.. /.../.. Rady Miasta Nowego Sącza z dnia.. listopada 2011 roku

Uchwała Nr.. /.../.. Rady Miasta Nowego Sącza z dnia.. listopada 2011 roku Projekt Uchwała Nr / / Rady Miasta Nowego Sącza z dnia listopada 2011 roku w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych Na podstawie art 18 ust 2 pkt 8 i art 40 ust 1 ustawy

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4 WZÓR - UMOWA NR...

Załącznik nr 4 WZÓR - UMOWA NR... WZÓR - UMOWA NR... Załącznik nr 4 zawarta w dniu we Wrocławiu pomiędzy: Wrocławskim Zespołem Żłobków z siedzibą we Wrocławiu przy ul. Fabrycznej 15, 53-609 Wrocław, NIP 894 30 25 414, REGON 021545051,

Bardziej szczegółowo

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA

SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA Z a m a w i a j» c y G D Y S K I O R O D E K S P O R T U I R E K R E A C J I J E D N O S T K A B U D E T O W A 8 1 5 3 8 G d y n i a, u l O l i m p i j s k a 5k 9 Z n a k s p r a w y G O S I R D Z P I

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości

ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości Znak sprawy: GP. 271.3.2014.AK ZAPYTANIE OFERTOWE Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości 1. ZAMAWIAJĄCY Zamawiający: Gmina Lubicz Adres: ul. Toruńska 21, 87-162 Lubicz telefon:

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 2 PROWADZONEGO PRZEZ URZĄD GMINY WE WŁOSZAKOWICACH NA ROK SZKOLNY 2014/2015

PROCEDURA REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 2 PROWADZONEGO PRZEZ URZĄD GMINY WE WŁOSZAKOWICACH NA ROK SZKOLNY 2014/2015 Załącznik do Zarządzenia Nr 1./2014 Dyrektora Przedszkola nr 2 z dnia 20.02. 2014r. PROCEDURA REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 2 PROWADZONEGO PRZEZ URZĄD GMINY WE WŁOSZAKOWICACH NA ROK SZKOLNY 2014/2015

Bardziej szczegółowo

Ogłoszenie o zwołaniu Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia IDM Spółka Akcyjna w upadłości układowej z siedzibą w Krakowie na dzień 30 czerwca 2015 roku

Ogłoszenie o zwołaniu Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia IDM Spółka Akcyjna w upadłości układowej z siedzibą w Krakowie na dzień 30 czerwca 2015 roku Ogłoszenie o zwołaniu Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia IDM Spółka Akcyjna w upadłości układowej z siedzibą w Krakowie na dzień 30 czerwca 2015 roku Zarząd Spółki IDM Spółka Akcyjna w upadłości układowej

Bardziej szczegółowo

art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.),

art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), Istota umów wzajemnych Podstawa prawna: Księga trzecia. Zobowiązania. Dział III Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych. art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Bardziej szczegółowo

..^lęfam?*?<,dnia d3.,..qa:a?mv. (miejscowość)

..^lęfam?*?<,dnia d3.,..qa:a?mv. (miejscowość) OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, okarbnika gminy, kierownika jednostki liny, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby wydającej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXVIII/294/2013 RADY GMINY NOWY TARG. z dnia 27 września 2013 r. w sprawie przyjęcia programu 4+ Liczna Rodzina

UCHWAŁA NR XXVIII/294/2013 RADY GMINY NOWY TARG. z dnia 27 września 2013 r. w sprawie przyjęcia programu 4+ Liczna Rodzina UCHWAŁA NR XXVIII/294/2013 RADY GMINY NOWY TARG z dnia 27 września 2013 r. w sprawie przyjęcia programu 4+ Liczna Rodzina Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 oraz art.51 ust.1 z dnia 8 marca 1990 r. ustawy

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia

Bardziej szczegółowo

Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.

Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku. Różnice kursowe pomiędzy zapłatą zaliczki przez kontrahenta zagranicznego a fakturą dokumentującą tę Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.

Bardziej szczegółowo

Kategoria środka technicznego

Kategoria środka technicznego DEKRA Polska - Centrala tel. (022) 577 36 13, faks (022) 577 36 36 Rzeczoznawca: Grzegorz Charko UWAGA: Ze względu na przeznaczenie dokumentu usunięto w nim wszelkie informacje dotyczące wartości pojazdu,

Bardziej szczegółowo

I n f o r m a c j e n a t e m a t p o d m i o t u k t ó r e m u z a m a w i a j» c y p o w i e r z y łk p o w i e r z y l i p r o w a d z e p o s t p

I n f o r m a c j e n a t e m a t p o d m i o t u k t ó r e m u z a m a w i a j» c y p o w i e r z y łk p o w i e r z y l i p r o w a d z e p o s t p A d r e s s t r o n y i n t e r n e t o w e j, n a k t ó r e j z a m i e s z c z o n a b d z i e s p e c y f i k a c j a i s t o t n y c h w a r u n k ó w z a m ó w i e n i a ( j e e ld io t y c z y )

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów Z n a k s p r a w y G C S D Z P I 2 7 1 01 82 0 1 5 S P E C Y F I K A C J A I S T O T N Y C H W A R U N K Ó W Z A M Ó W I E N I A P r o m o c j a G m i n y M i a s t a G d y n i a p r z e z z e s p óp

Bardziej szczegółowo

Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych

Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 K.P. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli

USTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity) Rozdział 3a Awans zawodowy nauczycieli Art. 9a. 1. Ustala się stopnie awansu zawodowego nauczycieli: 1) nauczyciel stażysta; 2) nauczyciel

Bardziej szczegółowo

KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU Pochłaniacz wilgoci, wkład uzupełniający

KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU Pochłaniacz wilgoci, wkład uzupełniający 1 Identyfikacja preparatu oraz identyfikacja dystrybutora Nazwa handlowa: Zastosowanie preparatu: Zapewnienie wilgotności powietrza w pomieszczeniach na poziomie 50 % Kraj pochodzenia: Szwecja Pojemność

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 19 września 2011 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 19 września 2011 r. 1397 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 19 września 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie postępowania w sprawach oświadczeń o stanie majątkowym funkcjonariuszy celnych Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów

Rozdział 1. Nazwa i adres Zamawiającego Gdyńskie Centrum Sportu jednostka budżetowa Rozdział 2. Informacja o trybie i stosowaniu przepisów Z n a k s p r a w y G C S D Z P I 2 7 1 0 33 2 0 1 7 S P E C Y F I K A C J A I S T O T N Y C H W A R U N K Ó W Z A M Ó W I E N I A f U s ł u g i s p r z» t a n i a o b i e k t ó w G d y s k i e g o C e

Bardziej szczegółowo

Dokonamy analizy mającej na celu pokazanie czy płeć jest istotnym czynnikiem

Dokonamy analizy mającej na celu pokazanie czy płeć jest istotnym czynnikiem Analiza I Potrzebujesz pomocy? Wypełnij formularz Dokonamy analizy mającej na celu pokazanie czy płeć jest istotnym czynnikiem różnicującym oglądalność w TV meczów piłkarskich. W tym celu zastosujemy test

Bardziej szczegółowo

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC Nowy, opatentowany adiuwant olejowy w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodno-olejowej, olejowej, dodawany do zbiornika opryskiwacza w celu wspomagania działania ania środków w ochrony roślin

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE. z dnia... 2016 r.

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE. z dnia... 2016 r. Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE z dnia... 2016 r. w sprawie ustalenia zasad udzielania i rozmiaru obniżek tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycielom, którym powierzono stanowiska

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity) Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe nr 3

Zapytanie ofertowe nr 3 I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia

Bardziej szczegółowo

Dotyczy: Odnowa centrum wsi śegiestów poprzez budowę oświetlenia ulicznego wzdłuŝ drogi powiatowej 1517K w śegiestowie

Dotyczy: Odnowa centrum wsi śegiestów poprzez budowę oświetlenia ulicznego wzdłuŝ drogi powiatowej 1517K w śegiestowie Zp.271.14.2014 Muszyna, dnia 03 kwietnia 2014 r. Miasto i Gmina Uzdrowiskowa Muszyna ul. Rynek 31 33-370 Muszyna Dotyczy: Odnowa centrum wsi śegiestów poprzez budowę oświetlenia ulicznego wzdłuŝ drogi

Bardziej szczegółowo

Tabela. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2014 r.

Tabela. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2014 r. Kukurydza. Kukurydza odznacza się wszechstronnością użytkowania i jest wykorzystywana na cele: pastewne, spożywcze, przemysłowe. Jako pasza energetyczna (ziarno, kiszonka z całych roślin, kiszonka z kolb,

Bardziej szczegółowo

Satysfakcja pracowników 2006

Satysfakcja pracowników 2006 Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom

Bardziej szczegółowo

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada

Bardziej szczegółowo

?* rv R AQ pświadczenie MAJĄTKOWE radnego gminy tf Oo4Ą j 0 /J

?* rv R AQ pświadczenie MAJĄTKOWE radnego gminy tf Oo4Ą j 0 /J ?* rv R AQ pświadczenie MAJĄTKOWE radnego gminy tf Oo4Ą j 0 /J immk A^ /CS 20 0 4 1? / \ Zielona Góra, dnia 20.04.2012. r. \ (miejscowość) Uwaga: 1. Osoba składająca oświadczenie obowiązana jest do zgodnego

Bardziej szczegółowo

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania

Bardziej szczegółowo

Umowa kredytu. zawarta w dniu. zwanym dalej Kredytobiorcą, przy kontrasygnacie Skarbnika Powiatu.

Umowa kredytu. zawarta w dniu. zwanym dalej Kredytobiorcą, przy kontrasygnacie Skarbnika Powiatu. Umowa kredytu Załącznik nr 5 do siwz PROJEKT zawarta w dniu. między: reprezentowanym przez: 1. 2. a Powiatem Skarżyskim reprezentowanym przez: zwanym dalej Kredytobiorcą, przy kontrasygnacie Skarbnika

Bardziej szczegółowo

U M OWA DOTACJ I <nr umowy>

U M OWA DOTACJ I <nr umowy> U M OWA DOTACJ I na dofinansowanie zadania pn.: zwanego dalej * zadaniem * zawarta w Olsztynie w dniu pomiędzy Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Bardziej szczegółowo

I 3 + d l a : B E, C H, C Y, C Z, ES, F R, G B, G R, I E, I T, L T, L U V, P T, S K, S I

I 3 + d l a : B E, C H, C Y, C Z, ES, F R, G B, G R, I E, I T, L T, L U V, P T, S K, S I M G 6 6 5 v 1. 2 0 1 5 G R I L L G A Z O W Y T R Ó J P A L N I K O W Y M G 6 6 5 I N S T R U K C J A U 7 Y T K O W A N I A I B E Z P I E C Z E Ń S T W A S z a n o w n i P a s t w o, D z i ę k u j e m y

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1

USTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 (wybrane artykuły regulujące przepisy o cenach transferowych) Dział IIa Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych

Bardziej szczegółowo

4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach

4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach 4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją

Bardziej szczegółowo

(Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.)

(Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.) (Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.) REGULAMIN REALIZACJI WYMIANY STOLARKI OKIENNEJ W SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ RUBINKOWO W TORUNIU

Bardziej szczegółowo

3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8

3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8 Zarządzenie nr 143 z dnia 27 listopada 2012 Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w sprawie zasad wykorzystania urlopów wypoczynkowych przez nauczycieli akademickich Na podstawie 27 ust

Bardziej szczegółowo

Technologia i Zastosowania Satelitarnych Systemów Lokalizacyjnych GPS, GLONASS, GALILEO Szkolenie połączone z praktycznymi demonstracjami i zajęciami na terenie polig onu g eodezyjneg o przeznaczone dla

Bardziej szczegółowo

Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja

Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja Regulamin konkursu Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja I. Postanowienia ogólne: 1. Konkurs pod nazwą Konkurs z Lokatą HAPPY II edycja (zwany dalej: Konkursem ), organizowany jest przez spółkę pod firmą: Grupa

Bardziej szczegółowo

Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych

Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych ciosów jaki może nas spotkać w związku z dugą osobą jest

Bardziej szczegółowo

Opis i zakres czynności sprzątania obiektów Gdyńskiego Centrum Sportu

Opis i zakres czynności sprzątania obiektów Gdyńskiego Centrum Sportu O p i s i z a k r e s c z y n n o c is p r z» t a n i a o b i e k t ó w G d y s k i e g o C e n t r u m S p o r t u I S t a d i o n p i ł k a r s k i w G d y n i I A S p r z» t a n i e p r z e d m e c

Bardziej szczegółowo

Analiza sytuacji TIM SA w oparciu o wybrane wskaźniki finansowe wg stanu na 30.09.2012 r.

Analiza sytuacji TIM SA w oparciu o wybrane wskaźniki finansowe wg stanu na 30.09.2012 r. Analiza sytuacji TIM SA w oparciu o wybrane wskaźniki finansowe wg stanu na 30.09.2012 r. HLB M2 Audyt Sp. z o.o., ul. Rakowiecka 41/27, 02-521 Warszawa, www.hlbm2.pl Kapitał zakładowy: 75 000 PLN, Sąd

Bardziej szczegółowo

Skuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy

Skuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy REGULAMIN AKCJI PROMOCYJNEJ Skuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy 1. ORGANIZATOR, CZAS TRWANIA AKCJI PROMOCYJNEJ, PROGRAM AKCJI 1.1 Organizatorem akcji promocyjnej prowadzonej pod nazwą Skuteczność

Bardziej szczegółowo

Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów. Organizatorzy Konkursu

Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów. Organizatorzy Konkursu Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów 1 Organizatorzy Konkursu 1. Organizatorem Konkursu Start up Award (Konkurs) jest Fundacja Instytut Studiów Wschodnich

Bardziej szczegółowo

Echa Przeszłości 11,

Echa Przeszłości 11, Irena Makarczyk Międzynarodowa Konferencja: "Dzieje wyznaniowe obu części Prus w epoce nowożytnej: region Europy Wschodniej jako obszar komunikacji międzywyznaniowej", Elbląg 20-23 września 2009 roku Echa

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN OKRESOWEJ OCENY PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY W SULĘCZYNIE

REGULAMIN OKRESOWEJ OCENY PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY W SULĘCZYNIE Załącznik do Zarządzenia Nr 58/2009 Wójta Gminy Sulęczyno z dnia 29.09.2009r REGULAMIN OKRESOWEJ OCENY PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY W SULĘCZYNIE 1. 1. Pracownicy Urzędu zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych,

Bardziej szczegółowo

Rozdział 6. Pakowanie plecaka. 6.1 Postawienie problemu

Rozdział 6. Pakowanie plecaka. 6.1 Postawienie problemu Rozdział 6 Pakowanie plecaka 6.1 Postawienie problemu Jak zauważyliśmy, szyfry oparte na rachunku macierzowym nie są przerażająco trudne do złamania. Zdecydowanie trudniejszy jest kryptosystem oparty na

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia..2008 r. PROJEKT w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji obrotu detalicznego produktami leczniczymi weterynaryjnymi i wzoru tej dokumentacji

Bardziej szczegółowo

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZAPROSZENIU DO SKŁADANIA OFERT NA PRZEDMIOT Aplikacja do projektowania konstrukcji budowlanych związanych z odnawialnymi źródłami energii

OGŁOSZENIE O ZAPROSZENIU DO SKŁADANIA OFERT NA PRZEDMIOT Aplikacja do projektowania konstrukcji budowlanych związanych z odnawialnymi źródłami energii OGŁOSZENIE O ZAPROSZENIU DO SKŁADANIA OFERT NA PRZEDMIOT Aplikacja do projektowania konstrukcji budowlanych związanych z odnawialnymi źródłami energii Ogłoszenie o zamówieniu nr 07/2015 Zamawiający: Tytuł

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? Cele: - rozpoznawanie oznak stresu, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - dostarczenie wiedzy na temat sposobów

Bardziej szczegółowo

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych

Bardziej szczegółowo

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Uwagi ogólne Definicja umowy Umowa o pracę stanowi dokument stwierdzający zatrudnienie w ramach stosunku pracy. Według ustawowej definicji jest to zgodne oświadczenie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE. z dnia... 2016 r.

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE. z dnia... 2016 r. Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE z dnia... 2016 r. w sprawie określenia zasad przyznawania, wysokości i otrzymywania diet oraz zwrotu kosztów podróży przysługujących Radnym Rady Miasta Kielce Na

Bardziej szczegółowo

P/08/175 LWR-41043-1/2008. Pan Robert Radoń Dyrektor Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad we Wrocławiu

P/08/175 LWR-41043-1/2008. Pan Robert Radoń Dyrektor Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad we Wrocławiu NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA WE WROCŁAWIU ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 15/17 50-044 WROCŁAW tel. 343-11-36, 342-10-32 fax. 342-87-77 P/08/175 LWR-41043-1/2008 Wrocław, dnia 30 stycznia 2009

Bardziej szczegółowo

Uczestnicy postępowania o udzielenie zamówienia publicznego ZMIANA TREŚCI SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA

Uczestnicy postępowania o udzielenie zamówienia publicznego ZMIANA TREŚCI SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA Małkinia Górna, dn. 24.09.2015 r. Znak sprawy: 4/2015/D/ZP Uczestnicy postępowania o udzielenie zamówienia publicznego ZMIANA TREŚCI SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA Dotyczy postępowania: Dostawa

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO

REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA

Bardziej szczegółowo

Plan połączenia ATM Grupa S.A. ze spółką zależną ATM Investment Sp. z o.o. PLAN POŁĄCZENIA

Plan połączenia ATM Grupa S.A. ze spółką zależną ATM Investment Sp. z o.o. PLAN POŁĄCZENIA Plan połączenia ATM Grupa S.A. ze spółką zależną ATM Investment Sp. z o.o. PLAN POŁĄCZENIA Zarządy spółek ATM Grupa S.A., z siedzibą w Bielanach Wrocławskich oraz ATM Investment Spółka z o.o., z siedzibą

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN OKRESOWYCH OCEN PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY LIMANOWA ORAZ KIEROWNIKÓW JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH GMINY LIMANOWA

REGULAMIN OKRESOWYCH OCEN PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY LIMANOWA ORAZ KIEROWNIKÓW JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH GMINY LIMANOWA Załącznik do Zarządzenia Wójta Gminy Limanowa nr 78/2009 z dnia 10 grudnia 2009 r. REGULAMIN OKRESOWYCH OCEN PRACOWNIKÓW URZĘDU GMINY LIMANOWA ORAZ KIEROWNIKÓW JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH GMINY LIMANOWA

Bardziej szczegółowo

Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim

Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy Załącznik do Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim Trzebnica, wrzesień 2009 Opracowanie:

Bardziej szczegółowo

Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości?

Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości? Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości? Obowiązki sprawozdawcze według ustawy o rachunkowości i MSR 41 Przepisy ustawy o rachunkowości w zakresie

Bardziej szczegółowo

E-faktura PKP Energetyka

E-faktura PKP Energetyka E-faktura PKP Energetyka Instrukcja rejestracji i odzyskania hasła Instrukcja rejestracji i odzyskania hasła... 1 1. Rejestracja na portalu:... 2 1.1. Wybór rodzaju faktur... 2 1.2. Rejestracja la klientów

Bardziej szczegółowo

1 8 / m S t a n d a r d w y m a g a ń e g z a m i n m i s t r z o w s k i dla zawodu M E C H A N I K - O P E R A T O R P O J A Z D Ó W I M A S Z Y N R O L N I C Z Y C H K o d z k l a s y f i k a c j i

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej

Bardziej szczegółowo

OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE

OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu :gminną osobą prawną oraz osoby wydającej

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH. z dnia 23 stycznia 2015 r. UCHWAŁA NR III/21/15 RADY GMINY W KUNICACH z dnia 23 stycznia 2015 r. w sprawie przyjęcia regulaminu dofinansowania zadań z zakresu usuwania, transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 paêdziernika 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 paêdziernika 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. 1565 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 paêdziernika 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. Na podstawie art. 95 ust. 4 ustawy z dnia 6 wrzeênia 2001 r. Prawo farmaceutyczne

Bardziej szczegółowo

Biomasa w odpadach komunalnych

Biomasa w odpadach komunalnych Otwarte seminaria 2012 Biomasa w odpadach komunalnych mgr inż. Oktawian Pastucha Centralne Laboratorium Plan seminarium Podstawowe definicje określające biomasę oraz odpady komunalne występujące w prawie

Bardziej szczegółowo