PROJEKT SPRAWOZDANIA

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Kultury i Edukacji /2302(INI) PROJEKT SPRAWOZDANIA Promowanie europejskiej branży kultury i branży twórczej jako źródeł wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (2012/2302 (INI)) Komisja Kultury i Edukacji Sprawozdawczyni: Marie-Thérèse Sanchez-Schmid PR\ doc PE v01-00 Zjednoczona w różnorodności

2 PR_INI SPIS TREŚCI Strona PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO...3 UZASADNIENIE...8 PE v /11 PR\ doc

3 PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Promowanie europejskiej branży kultury i branży twórczej jako źródeł wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (2012/2302 (INI)) Parlament Europejski, uwzględniając art. 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając konwencję konferencji generalnej Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) z dnia 20 października 2005 r. w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego (Konwencja UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego), uwzględniając decyzję Rady 2006/515/WE z dnia 18 maja 2006 r. w sprawie zawarcia Konwencji w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego 1, uwzględniając wnioski Rady z dnia 13 i 14 listopada 2006 r. i z dnia 24 i 25 maja 2007 r. 2, w szczególności w sprawie wkładu branży kultury i branży twórczej w realizację celów strategii lizbońskiej, a także rezolucję Rady z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie europejskiego programu działań na rzecz kultury 3, uwzględniając decyzję nr 1855/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającą Program Kultura ( ) 4, uwzględniając decyzję nr 1718/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie programu wspierającego europejski sektor audiowizualny (MEDIA 2007) 5, uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie europejskiej agendy kultury w dobie globalizacji 6, uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 czerwca 2007 r. w sprawie społecznego statusu artystów 7, uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie przemysłu kulturalnego w Europie 8, uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie kultury jako katalizatora kreatywności i innowacji 1, 1 Dz.U. L 201 z , s Dz.U. C 311 z , s Dz.U. C 287 z , s Dz.U. L 372 z , s Dz.U. L 327 z , s Dz.U. C 247 E z , s Dz.U. C 125 E z , s Dz.U. C 247 E z , s. 25. PR\ doc 3/11 PE v01-00

4 uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 października 2009 r. zatytułowany Prawa autorskie w gospodarce opartej na wiedzy (COM(2009)0532), uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany EUROPA 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (COM(2010)2020), uwzględniając zieloną księgę Komisji z dnia 27 kwietnia 2010 r. zatytułowaną Uwalnianie potencjału przedsiębiorstw z branży kultury i branży twórczej (COM(2010)0183), uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 30 czerwca 2010 r. zatytułowany Europa najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego (COM(2010)0352), uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie uwalniania potencjału przedsiębiorstw z branży kultury i branży twórczej 2, uwzględniając konkluzje Rady z dnia 10 grudnia 2012 r. w sprawie aktualizacji komunikatu w sprawie polityki przemysłowej: Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i ożywienia gospodarczego 3, uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 grudnia 2012 r. w sprawie treści na jednolitym rynku cyfrowym (COM(2012)0789), uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 26 września 2012 r. w sprawie konkurencyjności europejskiego przemysłu luksusowego (SWD(2012)0286), uwzględniając komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 26 września 2012 r. zatytułowany Promowanie sektora kultury i sektora kreatywnego na rzecz wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia w UE (COM(2012)0537), uwzględniając art. 48 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0000/2013), A. mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza, które sprzyjają upowszechnianiu innowacji w innych sektorach, odgrywają ważną rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym Unii i wpisują się w pełni w ramy strategii Europa 2020 na rzecz inteligentnej i zrównoważonej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu; B. mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza przyczyniają się w dużej mierze do promowania spójności społecznej oraz różnorodności kulturowej i językowej w Unii; 1 Doc. 8749/1/09 REV 1 oraz 8749/1/09 REV 1 COR 1. 2 Dz.U. C 377 E z , s Dok /12. PE v /11 PR\ doc

5 C. mając na uwadze, że należy uznać zarówno istotną wartość kulturalną branży kultury i branży twórczej, jak i ich duży wkład w gospodarkę Unii pod względem wzrostu i zatrudnienia; D. mając na uwadze, że wejście w erę cyfrową stanowi dobrą okazję dla branży kultury i branży twórczej do poszerzenia rynków i wypracowania nowych modeli gospodarczych; E. mając na uwadze konieczność zacieśnienia powiązań między ośrodkami szkoleniowymi a przedsiębiorstwami branży kultury i branży twórczej, aby w odpowiedni sposób wyjść naprzeciw potrzebom tych branż w zakresie specyficznych kompetencji; F. mając na uwadze, że branża kultury i branża twórcza stanowią ważny element strategii rozwoju terytorialnego na szczeblu lokalnym i regionalnym w dążeniu do osiągnięcia celów spójności społecznej i ożywienia gospodarczego; G. mając na uwadze, że zapewnienie branży kultury i branży twórczej dostępu do stałych form finansowania dostosowanych do ich potrzeb jest kluczowe, aby zapewnić im przyszły rozwój; H. mając na uwadze, że należy zapewnić obywatelom Unii edukację kulturalną i artystyczną od najmłodszych lat, aby uwrażliwić ich na sztukę, kulturę oraz bogate dziedzictwo europejskie, a tym samym pobudzić kreatywność; Warunki niezbędne do rozwoju branży kultury i branży twórczej 1. przypomina, że branża kultury i branża twórcza osiągają dobre wyniki gospodarcze i nadal tworzą miejsca pracy, pomimo trudności, z jakimi boryka się obecnie gospodarka Unii; 2. podkreśla, że konieczne jest posiadanie aktualnych i pewnych danych statystycznych dotyczących tych branż, a zwłaszcza ich rzeczywistej sytuacji oraz potencjału w zakresie zatrudnienia i wzrostu gospodarczego; 3. wyraża ubolewanie, że działania zaproponowane przez Komisję w komunikacie poświęconym branży kultury i branży twórczej 1 mają ograniczony zasięg i zakres; podkreśla, iż należy przeanalizować perspektywy rysujące się przed tymi sektorami w dłuższej perspektywie oraz stworzyć program obejmujący ustrukturyzowane konkretne środki, dostosowany do strategii Europa 2020 ; 4. nawołuje Komisję do powołania, w oparciu o istniejącą platformę ds. potencjału branży kultury i branży twórczej, obszerniejszego forum zrzeszającego podmioty z tych branż w celu wypracowania konkretnych rozwiązań, a co za tym idzie, aktywnego udziału w tworzeniu ustrukturyzowanego programu politycznego w perspektywie średnio- i długoterminowej; 5. uważa, że kwestią pilną jest informowanie w większym zakresie o znaczeniu branży kultury i branży twórczej, między innymi poprzez zapewnienie im roli pośrednika w 1 COM(2012) PR\ doc 5/11 PE v01-00

6 kontaktach z innymi sektorami działalności gospodarczej, tak by wykorzystać ich wkład w innowację i sprawić, by został on doceniony, zoptymalizować wymianę między sektorami, pobudzać tworzenie biegunów innowacji oraz zachęcać inwestorów; 6. wskazuje na dużą niejednorodność ekosystemu kulturalnego i twórczego oraz podkreśla, że istnieje konieczność zapobieżenia tej sytuacji poprzez wspieranie kształtowania się wspólnej tożsamości za pośrednictwem tworzenia przestrzeni dialogu; 7. zachęca do rozwijania wymiaru terytorialnego oraz intensyfikacji kontaktów, aby przyciągnąć inwestorów, co umożliwiłoby z kolei przedsiębiorstwom działającym w branży kultury i branży twórczej dalsze dążenie do wzrostu gospodarczego i tworzenie miejsc pracy; Edukacja i szkolenie 8. podkreśla znaczenie udoskonalenia programów szkoleń, praktyk i zdobywania kwalifikacji, między innymi poprzez oferowanie studentom kierunków związanych z kulturą i sztuką szkoleń dostosowanych do obecnych potrzeb zawodowych; 9. uważa, że niezbędne jest zacieśnienie więzi między ośrodkami kształcenia, zwłaszcza uniwersytetami, a przedsiębiorstwami branży kultury i branży twórczej, aby stworzyć większą synergię i zadbać o to, by oferta szkoleń lepiej odpowiadała zapotrzebowaniu sektorów na konkretne umiejętności; 10. ponagla Komisję i państwa członkowskie do dokonania postępów we wzajemnym uznawaniu kierunków kształcenia, kwalifikacji zawodowych i dyplomów ukończenia studiów w dziedzinach związanych z kulturą i sztuką; 11. przypomina, iż ważne jest zapewnienie dostępu do dóbr kultury i edukacji kulturalnej od najmłodszych lat i przez całe życie, aby wspierać rozwój kreatywności i pozwolić talentom rozkwitać; 12. uważa, że edukacja artystyczna i kulturalna jest niezbędna do zapewnienia równości szans; Finansowanie branży twórczej i branży kultury 13. uważa, że niezbędne jest wsparcie branży twórczej i branży kultury oraz zapewnienie im odpowiedniego finansowania; 14. zwraca się do Rady, Komisji i państw członkowskich o podjęcie niezbędnych działań, zalecając mieszane formy finansowania; 15. ponagla Radę, Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia korzystnych ram regulacyjnych i budżetowych, w szczególności poprzez zastosowanie obniżonych stawek podatku VAT do wszystkich dóbr kultury, niezależnie od tego czy są one dostępne na nośniku fizycznym, czy też w wersji elektronicznej; 16. przypomina, że fundusze strukturalne oferują duże możliwości w zakresie finansowania kultury, twórczości i innowacji w Unii; PE v /11 PR\ doc

7 17. zwraca się zatem do państw członkowskich i Komisji o ułatwienie dostępu podmiotów branży twórczej i branży kultury do finansowania za pośrednictwem tych instrumentów; Wyzwania związane z cyfryzacją, globalizacją i dostępem do rynków międzynarodowych 18. uważa, że w dobie łączności cyfrowej nowoczesny i zrównoważony system ochrony praw własności intelektualnej jest podstawowym warunkiem zapewnienia konkurencyjności branży twórczej i branży kultury, gdyż pozwala jednocześnie zapewnić odpowiednie wynagrodzenie wszystkim kategoriom osób do tego uprawnionych i gwarantuje konsumentom dużą różnorodność treści i prawdziwy wybór w zakresie różnorodności językowej i kulturalnej; 19. dlatego nawołuje Komisję do opracowania ram regulacyjnych dostosowanych do specyfiki tych branż, zwłaszcza w zakresie poszanowania praw własności intelektualnej; 20. przypomina o potencjale eksportowym branży twórczej i branży kultury oraz o tym, że Unia musi sprostać konkurencji światowej, aby przyciągnąć talenty twórcze i zapewnić ich rozwój; Rozwój lokalny i regionalny 21. podkreśla znacznie terytorialnych strategii na rzecz kultury i twórczości, a co się z tym wiąże, centralną rolę władz lokalnych i regionalnych w promowaniu tych branż i ich wspieraniu; 22. podkreśla, że branża kultury i branża twórcza stanowią ważny czynnik pobudzenia wzrostu i rozwoju na szczeblu lokalnym i regionalnym, gdyż sprzyjają atrakcyjności regionów, restrukturyzacji społeczno-gospodarczej, pojawianiu się nowych form działalności oraz tworzeniu stałych i zrównoważonych miejsc pracy; o o o 23. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich. PR\ doc 7/11 PE v01-00

8 UZASADNIENIE Na branżę kultury i branżę twórczą składa się niejednorodny zbiór podmiotów o bardzo zróżnicowanej wielkości, działających w różnych dziedzinach, takich jak: architektura, rzemieślnictwo artystyczne, dziedzictwo kulturowe, wzornictwo, festiwale, kino, telewizja, muzyka, sztuki wizualne, przedstawienia artystyczne, archiwa, biblioteki, wydawnictwa czy też radio. Według sprawozdania na temat europejskiej konkurencyjności za rok 2010 branże te wytwarzają nawet do 4,5% PKB i tworzą 8,5 mln miejsc pracy w Unii Europejskiej. W licznych badaniach potwierdzono gospodarcze znaczenie tych branż, które w Europie dotkniętej głęboką recesją wykazują wzrost przekraczający średnią. Branże te odgrywają również niezwykle ważną rolę jako katalizatory i przekaźniki innowacji, których pozytywne działanie nie ogranicza się jedynie do sfery kultury i twórczości, lecz obejmuje wiele gałęzi gospodarki. Branża kultury i branża twórcza, jako ambasadorzy dynamicznej i wpływowej Europy, muszą dziś zmierzyć się z licznymi wyzwaniami wynikającymi z transformacji cyfrowej, globalizacji, dużej fragmentaryzacji kulturalnej i językowej rynków oraz trudności, jakie napotykają w dostępie do finansowania. W obliczu tych wyzwań istotna jest obecnie zmiana publicznego i politycznego dyskursu i postrzegania branży kultury i branży twórczej. Nadszedł czas, by pokazać, że sektory te tworzą wartość dodaną i zatrudnienie, zasadniczo niepodlegające delokalizacji, że przynoszą rzeczywiste korzyści dla społeczeństwa oraz że to za ich pośrednictwem kształtowana będzie cyfrowa przyszłość Europy. Wniosek Komisji W komunikacie zatytułowanym Promowanie sektora kultury i sektora kreatywnego na rzecz wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia w UE 1 Komisja powołuje się na zieloną księgę w sprawie uwalniania potencjału branży kultury i branży twórczej opublikowaną w 2010 r. oraz konsultacje publiczne, które odbyły się w następstwie tej publikacji w 2011 r. Komunikat ten przedstawia nową strategię, której celem jest skuteczne uwolnienie potencjału tych sektorów w dążeniu do ożywienia gospodarczego i spójności społecznej. W istocie rola napędowa, jaką może odgrywać branża kultury i branża twórcza w rozwoju społecznogospodarczym Unii Europejskiej, nie jest obecnie w pełni doceniona. W komunikacie tym wymieniono szereg inicjatyw służących propagowaniu nowoczesnego otoczenia regulacyjnego, zwiększeniu potencjału konkurencyjności i eksportu w tych sektorach oraz korzyści płynących z nich dla całej gospodarki. Ponadto Komisja przedstawia listę zaleceń, których celem jest stworzenie warunków sprzyjających rozkwitowi branży kultury i branży twórczej w sześciu głównych kierunkach: rozwój kompetencji, dostęp do finansowania, rozpowszechnienie nowych modeli przedsiębiorstw, poszerzenie kręgu adresatów, dostęp do rynków międzynarodowych oraz wzmocnienie powiązań z innymi sektorami. Komunikat ten świadczy o tym, że Komisja pragnie wykorzystać branżę kultury i branżę twórczą jako przestrzeń umożliwiająca ściślejszą współpracę w różnych dziedzinach, a w 1 COM(2012)0537. PE v /11 PR\ doc

9 szczególności w dziedzinie kultury, edukacji, przemysłu, gospodarki, turystyki, rozwoju miast i regionów oraz planowania przestrzennego. W odniesieniu do środków finansowych Komisja zamierza oprzeć się na funduszach europejskich, aby zwiększyć wsparcie przyznawane tym branżom, zwłaszcza za pośrednictwem programu Kreatywna Europa, na który przeznaczono 1,8 mld EUR na lata , oraz funduszy przeznaczonych na politykę spójności. Stanowisko sprawozdawczyni Sprawozdawczyni odnosi się przychylnie do propozycji Komisji, by podjąć refleksję na temat środków, jakie należy przyjąć, aby dać impuls niezbędny do promowania branży kultury i branży twórczej, tak by pobudzić wzrost gospodarczy i zatrudnienie w Unii Europejskiej. Popiera ona Komisję, która nawołuje państwa członkowskie, na wszystkich szczeblach terytorialnych i, tam gdzie to możliwe, we współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami publicznymi i prywatnymi, do podjęcia środków, o których mowa w komunikacie. Jednak szereg zagadnień w przedmiotowym wniosku wymagać będzie prawdopodobnie dalszej poprawy i wyjaśnienia. Dotyczy to następujących aspektów: 1. Stworzenie warunków niezbędnych do rozkwitu branży kultury i branży twórczej Sprawozdawczyni wyraża żal, że nie istnieje dokładna definicja tych branż ani wiarygodne statystyki ich dotyczące. W tym celu należałoby, z jednej strony sporządzić dokładne badanie branży kultury i branży twórczej potwierdzone danymi liczbowymi z każdej branży i gałęzi, aby ocenić ogólny wkład tych branż w gospodarkę europejską, w szczególności w zakresie bezpośredniego i pośredniego tworzenia miejsc pracy oraz działalności gospodarczej (obrót) na obszarze całej Unii, a z drugiej strony opracować monografie opisujące poszczególne gałęzie tych branż, aby ocenić, w jaki sposób są one wykorzystywane na co dzień, jaka jest wartość gospodarcza każdej z gałęzi w kontekście bezpośredniego i pośredniego tworzenia miejsc pracy, a także jaki jest stopień ich cyfryzacji. 2. Znaczenie edukacji i szkolenia Sprawozdawczyni domaga się, by zapewnić i uznać na szczeblu Unii i w państwach członkowskich widoczność branży kultury i branży twórczej, które stanowią o wyjątkowości kultury w Europie. Uważa ona również, że należy zapewnić obywatelom od najmłodszych lat lepszy dostęp do edukacji i kultury. W związku z powyższym sprawozdawczyni proponuje, by zadbać o przejrzystość wymogów dotyczących kompetencji i kwalifikacji do celów akademickich i zawodowych, domaga się większej synergii między sektorem gospodarczym a światem nauki i proponuje stworzenie platformy wymiany, stowarzyszeń i partnerstwa, aby poprawić konkurencyjność tych branż, gdyż oddziałują one na kompetencje jak dźwignia. 3. Finansowanie branży twórczej i branży kultury PR\ doc 9/11 PE v01-00

10 Sprawozdawczyni apeluje, by Komisja i państwa członkowskie uzmysłowiły sobie, że zapewnienie tym branżom dostępu do finansowania jest głównym wyzwaniem. Konieczne jest zatem stworzenie korzystnych ram regulacyjnych i budżetowych oraz wykorzystanie wszystkich narzędzi i programów, aby branże te mogły łatwiej uzyskać finansowanie za pośrednictwem tych instrumentów, a także znalezienie nowych modeli finansowania oraz sposobu ich wsparcia, jako że twórczość zawsze wiąże się z pewnym ryzykiem. Europa musi zachęcać inwestorów do wspierania branży kultury i branży twórczej. 4. Wyzwania Sprawozdawczyni nie zaprzecza, że wyzwania należy przekształcić w nowe perspektywy wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, oraz apeluje o stworzenie lub usprawnienie narzędzi, aby branża kultury i branża twórcza były lepiej przygotowane na cyfryzację i globalizację. Kluczowe jest zapewnienie ochrony własności intelektualnej oraz stworzenie narzędzi eksportu i umiędzynarodowienia, aby chronić wyjątkowość europejskiej kultury. Należy zatem zachęcać branżę kultury i branżę twórczą do ugruntowania i zwiększenia swojej obecności na rynkach międzynarodowych, w tym poprzez rozwój międzynarodowego partnerstwa i współpracę z krajami trzecimi. 5. Rozwój lokalny i regionalny Sprawozdawczyni uważa, że branża kultury i branża twórcza mają swój udział w promowaniu kultury i regionów, oraz zachęca państwa członkowskie, a za ich pośrednictwem władze lokalne, do promowania i wspierania branż, które mają zróżnicowany faktyczny wpływ na wszystkie regiony. Należy wziąć pod uwagę wielowymiarowy ekosystem tych branż i stworzyć sieci wymiany doświadczeń, by zacieśnić więzi między miastami, kulturą, twórczością i gospodarką. Wnioski Sprawozdawczyni jest przekonana, że w dobie globalnego kryzysu gospodarczego, który szczególnie niekorzystnie wpływa na nasze poczucie przynależności do Europy, ważne jest wspieranie branży kultury i branży twórczej, które obecnie wpływają i będą wpływały na wzrost gospodarczy i zatrudnienie w Europie. Życzy sobie ona z całego serca, by Komisja i państwa członkowskie rzeczywiście sobie to uzmysłowiły i przyjęły zintegrowane podejście polityczne, gdyż nie należy postrzegać kultury jako odizolowanej dziedziny. Wręcz przeciwnie, kultura jest dźwignią, a europejskie stolice kultury są laboratoriami tej integracji. Branża kultury i branża twórcza muszą być wykorzystywane jako siła napędowa rozwoju gospodarczego i społecznego oraz dążą do trwałego rozwoju, przynosząc korzystne skutki społeczne i gospodarcze. Ponieważ oprócz wyraźnego charakteru narodowego branże te mają wymiar europejski, a nawet międzynarodowy, pożądane byłoby przy tej okazji nawiązywanie ponadgranicznej współpracy między państwami członkowskimi. PE v /11 PR\ doc

11 Pamiętając o tym, branża kultury i branża twórcza przyczyniają się w widoczny sposób do pobudzenia wzrostu i tworzenia miejsc pracy, pragniemy wierzyć, że zaangażowane podmioty polityczne będą potrafiły zorganizować opierającą się na konsensusie jak najszerszą współpracę, tak by twórczość i kultura znalazły się w centrum działalności europejskiej i aby w ten sposób przygotować się lepiej na nowe wyzwania, jakie rysują się przed nami w zglobalizowanym świecie. PR\ doc 11/11 PE v01-00