Sprawozdanie z posiedzenia Łódzkiego Forum dla Zdrowia pn. Młodzi lekarze w województwie łódzkim.

Transkrypt

1 Sprawozdanie z posiedzenia Łódzkiego Forum dla Zdrowia pn. Młodzi lekarze w województwie łódzkim. W dniu 19 września 2018 r. oraz w dniu 3 października 2018 r. w siedzibie Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi odbyło się posiedzenie Łódzkiego Forum dla Zdrowia, poświęcone sytuacji lekarzy rezydentów w województwie łódzkim. Spotkanie poprowadził Wicewojewoda Łódzki Pan Karol Młynarczyk. W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Prezydium Okręgowej Rady Lekarskiej w Łodzi, Koła Młodego Lekarza i Lekarza Dentysty OIL w Łodzi, Porozumienia Rezydentów OZZL oraz Dyrektorzy łódzkich Szpitali: 1) Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM Centralny Szpital Weteranów w Łodzi 2) Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 1 im. N. Barlickiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 3) SPZOZ Centralny Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 4) Wojewódzkie Wielospecjalistyczne Centrum Onkologii i Traumatologii im. M. Kopernika w Łodzi W trakcie posiedzenia omówiono następujące problemy: 1. Brak możliwości pełnej realizacji programu specjalizacji przez lekarzy rezydentów - brak zgody na staże zewnętrzne Opis sytuacji przedstawiony podczas Forum: Rezydenci realizujący program specjalizacji powinni odbywać staże specjalizacyjne w zakresie przewidzianym w programie specjalizacji oraz realizować przewidziane w nim procedury. Bardzo częstym zjawiskiem jest brak możliwości pełnej realizacji stażu. Z powodu braków kadrowych, dla zapewnienia właściwej obsady oddziałów, lekarz specjalizujący się powinien być codziennie na oddziale. Zniknięcie rezydentów w celu odbycia stażu zewnętrznego skutkuje nadmiernym obciążeniem specjalistów (zwłaszcza w przypadku równoważnego czasu pracy). Powoduje to, że staże są grzecznościowo skracane do minimum, często na zasadzie wzajemności. Nadto zdarza się, że szpital przyjmujący rezydenta z innego szpitala nie chce brać odpowiedzialności za tę osobę. Wiąże się to z koniecznością zawierania przez rezydenta umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, co stanowi wymóg przyjęcia go na staż.

2 Dyrektorzy szpitali wysyłających lekarzy na staże zewnętrzne są pozbawieni nadzoru nad odbywaniem takich staży, w szczególności chodzi tu o czas pracy. Pojawiają się także problemy z kontrolą poziomu merytorycznego. Brak środków na wynagrodzenia dla kierowników specjalizacji często przyczynia się do liberalnego egzekwowania przez nich elementów zawartych w programie specjalizacji. Postulaty i wnioski: rezygnacja z równoważnego czasu pracy (dla lekarzy rezydentów), który wypycha lekarzy ze szpitala. Jest on wygodny dla zarządzających szpitalem lecz ogranicza możliwości dorobienia lekarzowi odbywającemu specjalizację. Z punktu widzenia zarządzania szpitalem system pracy równoważnej, przy braku dodatkowego dofinansowania, jest jedynym możliwym do udźwignięcia przez budżety szpitali; zatrudnianie lekarzy odbywających specjalizację na etatach zwykłych tj. 7:35/dzień, poprzez zmianę art. 16i, art. 16f ust. 3 pkt 2 lit. h) ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 617 z późn. zm.; dalej: u.z.l.) oraz 13 ust. 1 pkt 8 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 stycznia 2013 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. U. poz. 26) poprzez wyłączenie możliwości pracy przez rezydenta w systemie równoważnym lub zmianowym; uregulowanie na poziomie ustawowym kwestii związanej z obowiązkiem zwolnienia z pracy lekarza specjalizującego się w celu odbycia przez niego stażu zewnętrznego. Dziś pozostawione jest to interpretacji, co prowadzi do różnych praktyk w szpitalach; zwiększenie liczby rezydentur jako rozwiązanie centralne; zmodyfikowanie programów specjalizacji, które powinny być pisane przez praktyków, głównie poprzez weryfikację staży koniecznych do odbycia przez lekarza specjalizującego się, gdyż wiele z nich wydaje się zbędna dla danej specjalizacji; zwrócenie się do kierowników specjalizacji z prośbą o wypełnianie wymogów specjalizacji i sprawowanie merytorycznej kontroli nad przeprowadzanymi stażami oraz korzystanie z mechanizmów kontroli nad jednostkami prowadzącymi szkolenie specjalizacyjne i organizującymi staże. Nieprawidłowości powinny być oddolnie zgłaszane do CMKP jako organu nadzorującego. zwiększenie liczby i częstotliwości kursów specjalizacyjnych, aby możliwym było dopasowanie pracy oddziałów do okresów, kiedy owe kursy są organizowane, jak również umożliwienia dywersyfikacji placówek organizujących kursy i staże tak aby mogła z nich skorzystać maksymalnie duża liczba osób.

3 2. Niskie stawki dla osób odbywających dyżury towarzyszące Opis sytuacji przedstawiony w czasie Forum: Rezydent odbywający szkolenie specjalizacyjne według wielu z programów specjalizacji przez pierwsze dwa lata nie powinien dyżurować samodzielnie. Aby móc w pełni realizować program specjalizacji do tego czasu powinien jednak dyżurować w trybie dyżurów towarzyszących. Stawki za taki dyżur, dla specjalisty dyżurującego powinny zostać zrównane ze stawkami za godzinę pracy wyliczaną zgodnie z umową o pracę w przypadku rezydentów, zaś w przypadku innych lekarzy specjalizujących się w oparciu o stawkę określoną w odrębnej umowie o dyżury (art. 16i ust. 3 i 4 u.z.l.). W wielu jednostkach rezydenci za odbycie takiego dyżuru otrzymują symboliczne stawki np. 10 zł brutto za h. W niektórych szpitalach coś takiego jak dyżur towarzyszący w ogóle nie istnieje. wprowadzić do ustawodawstwa definicję dyżuru towarzyszącego. Obecnie bowiem ustawodawca posługuje się głównie pojęciem dyżuru medycznego nie rozróżniając go na towarzyszący i samodzielny. Problemem też jest określenie zakresu czynności medycznych podejmowanych w ramach tegoż dyżuru towarzyszącego np. czy wystarczy konsultacja telefoniczna z lekarzem specjalistą znajdującym się w tym samym szpitalu i mającym elektroniczny dostęp do dokumentacji medycznej; czy wymagany jest wpis w dokumentacje medyczną specjalisty towarzyszącego rezydentowi. Rzecz w tym, aby w przypadku zaistnienia odpowiedzialności cywilnej lub karnej w łatwy sposób można było zidentyfikować osoby, które brały udział w procesie leczenia; ustalić stawki dyżurów towarzyszących; zobowiązać rezydentów do współtowarzyszenia specjaliście; wprowadzić gratyfikacje dla osób, które towarzyszą rezydentowi. 3. Samodzielne dyżury Opis sytuacji przedstawiony podczas Forum: Lekarz rezydent realizuje program specjalizacji pod opieką specjalisty, zwłaszcza wykonując wszelkie procedury medyczne. Lekarze ci są też zobowiązani dyżurować art. 16f ust. 3 pkt 2 lit. h) u.z.l. Ustawodawca nie określa czy mają to być dyżury samodzielne czy towarzyszące. Według wielu programów specjalizacji lekarz specjalizujący się może samodzielnie dyżurować po zakończeniu 2 roku specjalizacji. W wielu jednostkach lekarze

4 dyżurują samodzielnie bez zaplecza specjalisty. Lekarze rezydenci po odbyciu krótkiego stażu obstawiają kilka oddziałów i dodatkowo izbę przyjęć, co stanowi dla nich nadmierne obciążenie. Młodzi lekarze często boją się odpowiedzialności karnej i cywilnej za ewentualne błędy, które mogą popełnić. podtrzymane postulaty z pkt 2; wprowadzenie zmian w programach specjalizacji w kierunku skrócenia do pół roku czasu, w trakcie którego lekarz będzie zobowiązany do prowadzenia dyżurów towarzyszących pod nadzorem lekarza specjalisty w określonej dziedzinie medycyny. 4. Brak wypłacania delegacji za wyjazdy na szkolenia specjalizacyjne Zgodnie z prawem pracownik, który wyjeżdża na szkolenie powinien otrzymać delegację oraz dietę i zwrot kosztów. Dyrektorzy Szpitali uważają jednak, że pomimo zawierania przez rezydenta umowy o pracę ze szpitalem, to Ministerstwo Zdrowia, które rozdaje rezydentury powinno wypłacać delegacje oraz diety. Stosowane do czasu pracy i wynagradzania lekarzy przepisy nie wyjaśniają tej kwestii jednoznacznie. Różne jednostki stosują różną praktykę włącznie z odmawianiem wypłacania delegacji lekarzom odbywającym szkolenie. Postulat: uzupełnienie postulatów z pkt 1 o uregulowanie kwestii wysokości i zasad przyznawania diet i zwrotu kosztów lekarzom specjalizującym się ze wskazaniem źródeł finansowania bądź jednoznaczne wyłącznie wypłacania diet i delegacji w takich wypadkach 5. Konieczność podpisywania oświadczenia o pracy tylko w miejscu odbywania stażu Opis sytuacji przedstawiony podczas Forum: Dyrektorzy rywalizując o kontrakt zobowiązują pracowników do podpisania oświadczenia o zakazie konkurencji. Ramy takiej umowy wskazane zostały w art Kodeksu Pracy i powinny być ściśle przestrzegane. Zdarzają się przypadki, gdzie podpisanie umowy o zakazie konkurencji jest warunkiem podpisania umowy o pracę z rezydentem.

5 Podpisanie oświadczenia nie powinno warunkować podpisania umowy rezydenckiej z dyrekcją szpitala; Przy sporządzaniu umowy o zakazie konkurencji należy przestrzegać norm przewidzianych w Kodeksie Pracy. 6. Brak kursów specjalizacyjnych w Łodzi Opis sytuacji przedstawiony w czasie Forum: Obecnie lekarze specjalizujący się mają bardzo duży problem z dostaniem się na kursy specjalizacyjne, ponieważ ich liczba jest dalece niewystarczająca (np. jeden w roku, w tym samym miejscu). Przydział organizacji kursów oparty jest na uznaniu, co przejawia się w tym, że jednostka spełniająca wszystkie kryteria ustawowe nie musi uzyskać akredytacji do przeprowadzenia kursu. zwiększyć częstotliwość kursów. ułatwić możliwość organizacji kursów specjalizacyjnych nowym jednostkom. zlikwidować tzw. mechanizm blokowania kursów. 7. Brak jasnych i precyzyjnie ustalonych zakresów obowiązków zgodnych z programami specjalizacji, brak ubezpieczenia obowiązującego w innym miejscu pracy niż zgodne z umową specjalizacyjną. Rezydenci pracujący w wielu jednostkach delegowani są do pracy wykraczającej poza ramy wyznaczone przez program specjalizacji np. rezydenci chorób wewnętrznych lub ortopedii dyżurują na izbie przyjęć lub SOR bez dodatkowej umowy i ubezpieczenia. Nie jest to niezbędne albowiem lekarz jest ubezpieczony pośrednio, z uwagi na fakt, iż obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jest wykupywane przez podmiot leczniczy i obejmuje wszystkie zdarzenia w jednostce. Każdy z lekarzy samozatrudnionych musi posiadać polisę od odpowiedzialności cywilnej. Pozostali mogą takową wykupić indywidualnie i korzystać z dodatkowej ochrony.

6 8. Rezydenci obciążani są biurokracją pełniąc niejako rolę sekretarek medycznych. Możliwość zwiększenia zatrudnienia asystentek medycznych. Istnieją zbyt duże wymagania biurokratyczne ze strony NFZ, przy czym na rynku brakuje wykwalifikowanych asystentek i asystentów medycznych. Biurokracja sięga absurdów i wynika ze źle skonstruowanych przepisów. wprowadzić zawód asystentki medycznej, częściowe zmiany przechodzą proces legislacyjny i dotyczą możliwości wystawiania e-zwolnień, e-skierowań i e- zaświadczeń przez asystentów medycznych, którymi mogą być ratownicy medyczni, pielęgniarki lub sekretarki medyczne (ustawa z r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) uprawniony lekarz będzie mógł upoważnić taką osobę do wypisywania ww. dokumentów, zaś na szczeblu krajowym ma być prowadzony Rejestr Asystentów Medycznych; zmienić standardy i złe przepisy nakładające na lekarzy obowiązki wypełniania szeregu dokumentów o charakterze administracyjnym; apel o realizację zapisów zawartych w Porozumieniu z rezydentami; 9. Katastrofalny niedobór specjalistów i rezydentów anestezjologii skutkujący brakiem zabezpieczenia dyżurów specjalizacji zabiegowych Dotyczy to szczególnie ortopedii, chirurgii, neurochirurgii. Brak regionalnego rozwiązania - specjaliści migrują między ośrodkami zatrudniani na zasadach umów cywilnoprawnych. Problem rozwiązywany jest czasowo, po czym pojawia się w innym miejscu. Zasoby kadrowe nie są w pełni wykorzystywane, ze względu na zbyt duże wymagania narzucone przepisami i źle opisane procedury np.: w praktyce lekarz hipotetycznie sam może zrobić operację zaćmy, niestety - według przepisów - do wykonania tego zabiegu niezbędnych jest kilka osób; kliniki są zasypywane osobami pod wpływem alkoholu i takie osoby powinny być konsultowane psychiatrycznie.

7 Postulat: niezbędna jest rewizja przepisów tak aby odpowiadały standardom medycznym, w należyty sposób zabezpieczały pacjenta jednocześnie nie powodując obciążenia specjalistów niepotrzebnymi obowiązkami. 10. Brak łóżek w oddziałach urazowych szczególnie w jedynej w regionie klinice chirurgii ręki Sytuacja jest spowodowana przewożeniem wszystkich pacjentów wymagających interwencji chirurgicznej w obrębie rąk do jedynej w regionie kliniki chirurgii ręki - część z tych przypadków mogłaby być operowana w innych szpitalach. 11. Wsparcie młodych lekarzy naukowców Niektóre szpitale powołują rady naukowe, które decydują o przyznaniu nagród finansowych za najlepsze opublikowane prace naukowe. Uwagi końcowe: niezbędne są zmiany w programach specjalizacji jak i zwiększanie liczby miejsc specjalizacyjnych z uwzględnieniem przede wszystkim dziedzin niezbędnych do prawidłowego i bezpiecznego funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej brak zgody na doraźne zmiany w programach specjalizacji mających na celu szybkie łatanie braków kadrowych np. w Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych (jak to miało miejsce w przypadku rezydentów pediatrii). Tego typu działanie nie rozwiązuje problemu zbyt małej liczby specjalistów medycyny ratunkowej, a jedynie może przyczynić się do zmniejszenia zainteresowania wyborem specjalizacji z pediatrii stworzenie mechanizmów (nie tylko finansowych) zachęcających lekarzy do wyboru specjalizacji deficytowych z punktu widzenia funkcjonowania systemu ochrony zdrowia (np. medycyny ratunkowej) Propozycja dalszych działań możliwych do podjęcia przez Wojewodę: przekazanie pełnego raportu do Ministerstwa Zdrowia apel do Ministra Zdrowia o przestrzeganie postanowień podpisanego porozumienia z rezydentami

8 apel do wszystkich dyrektorów szpitali w województwie łódzkim odnośnie umożliwienia lekarzom rezydentom realizacji kursów/staży specjalizacyjnych apel do Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego o umożliwienie organizacji kursów specjalizacyjnych nowym jednostkom spełniającym kryteria na terenie województwa łódzkiego Raport sporządzili: - Wioletta Krakała - Mateusz Kowalczyk, Filip Płużański, Tomasz Karauda