ROLA POLSKIEJ GIEŁDY GAZU W PROCESIE INTEGRACJI RYNKÓW W REGIONIE BAŁTYCKIM

Transkrypt

1 ROLA POLSKIEJ GIEŁDY GAZU W PROCESIE INTEGRACJI RYNKÓW W REGIONIE BAŁTYCKIM Piotr Zawistowski Prezes Zarządu TGE

2 Trendy na globalnych rynkach gazu GAZ ZIEMNY LNG WZROST KONSUMPCJI W SKALI GLOBALNEJ W 2017 r. zużycie gazu wzrosło o 96 mld m 3, czyli o 3% więcej w stosunku do 2016 r., co stanowi najszybszy wzrost od 2010 r. Wzrost napędzany był przez: Chiny 31 mld m 3, Bliski Wschód 28 mld m 3, Europę 26 mld m 3 Źródło: BP Statistical Review of World Energy 2018 WZROST ŚWIATOWEJ PRODUKCJI GAZU ZIEMNEGO W 2017 r. wydobycie wzrosło o 131 mld m 3, czyli o 4% więcej w stosunku do 2016 r. Źródło: BP Statistical Review of World Energy 2018 WZROST GLOBALNEGO HANDLU W 2017 r. osiągnął najwyższy poziom w historii 293,1 mln ton, w 2016 r. 258 mln ton Źródło: IGU World Gas LNG Report 2018 Edition NASILA SIĘ RYWALIZACJA O MIEJSCE I UDZIAŁ W RYNKACH ZBYTU LNG zwiększa mobilność gazu. Nowi gracze wchodzą ze swoją ofertą konkurując z dominującymi dostawcami przede wszystkim w Europie i Azji. To sytuacja korzystna dla importerów gazu PIERWSZE SYMPTOMY ZMIAN W ORGANIZACJI HANDLU Powernext zaangażował się w projekt stworzenia w Singapurze platformy transakcyjnej dla fizycznego rynku LNG. Handel ma ruszyć w IV kwartale 2019 r. Źródło: Reuters

3 Co dzieje się w regionie bałtyckim? 9 mld m 3 PROCESY INTEGRACYJNE BUDOWANIE BEZPIECZEŃSTWA GAS MADE IN USA BUNKIERKA LNG Utworzenie wspólnego obszaru Funkcjonują już 2 terminale LNG w Polsce Do terminali LNG w Świnoujściu Jest to rynek, który w regionie bałtyckim bilansującego w zachodniej części Morza i na Litwie łączne zdolności i Kłajpedzie dotarły pierwsze dostawy dopiero powstaje. Posiada duży potencjał Bałtyckiego (Dania i Szwecja). Podobne regazyfikacyjne wynoszą 9 mld m 3 spotowe gazu skroplonego z USA wzrostu wynikający z regulacji (tzw. działania integracyjne podejmowane są rocznie. Rozważany jest kolejny terminal Dyrektywa siarkowa), rządowych programów także na kierunku wschodnim: Litwa, w Estonii. Do końca 2022 r. ma powstać wsparcia (projekt Blue Baltics koordynowany Łotwa, Estonia i Finlandia gazociąg Baltic Pipe o przepustowości przez Klaipedos Nafta), krajowych ram polityki 10 mld m 3 gazu rocznie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych oraz dynamicznie powstającej nadmorskiej infrastruktury bunkrującej (przykładem jest Finlandia, gdzie powstają instalacje bunkrujące w 6 portach)

4 Status integracji rynków gazu w regionie bałtyckim FINLANDIA 01 Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia należą do Unii Europejskiej, ale ich rynki gazu są infrastrukturalnie odseparowane od reszty Wspólnoty Helsinki Balticconnector 02 Uruchomienie interkonektorów: fińsko-estońskiego oraz polsko-litewskiego (GIPL) zakończy stan izolacji Tallin ESTONIA ROSJA 03 W państwach nadbałtyckich zachodzi proces integracji rynków połączony z działaniami na rzecz dywersyfikacji dostaw Pulatu stacja kompresji gazu Karksi stacja pomiarowa 04 Wspólna strefa bilansująca dla 4 państw może objąć łącznie ok. 5,7 mld m3 konsumowanego gazu rocznie Ryga ŁOTWA Stopniowo powstają warunki do rozwoju bezpiecznego 05 i konkurencyjnego handlu gazem między Polską a państwami nadbałtyckimi Źródło: Pipeline Technology Journal Kłajpeda Terminal LNG Kłajpeda LITWA POLSKA Kaliningrad ROSJA GIPL Wilno BIALORUŚ

5 Projekt Joint Balancing Zone BNG DK Nybro DENMARK SWEDEN DENMARK SWEDEN Storage Storage DK Storage SE SE DK Production SE ETF ETF Production SE Virtual Trading GTF BNG DK GTF Point Energinet Commercial Balancing Ellund Dragør Exit Zone DK Dragør Swedegas Commercial Balancing Consumption SE Nybro JBZ Area Ellund Consumption SE Exit Zone DK Joint Balancing Zone projekt połączenia rynków gazu Danii i Szwecji w jeden wspólny obszar bilansowania Połączone rynki Danii i Szwecji to łącznie ok. 3,4 mld m3 konsumpcji gazu rocznie (2,6 + 0,8) Polska zyska połączenie z tymi rynkami z końcem 2022 r. dzięki gazociągowi Baltic Pipe, który umożliwi także dostawy z Polski do Danii i Szwecji Po 2022 r. powstaną warunki do rozwoju bezpiecznego i konkurencyjnego handlu gazem między Polską a państwami skandynawskimi Źródło: The Danish and Swedish gas markets merge, Energinet, Security of gas supply 2017

6 Joint Balancing Zone OBECNIE JBZ DENMARK SWEDEN DENMARK SWEDEN The North Sea The North Sea BNG DK Nybro Storage DK Energinet Commercial Balancing Ellund ETF GTF Dragør Exit Zone DK Production SE Dragør Storage SE Swedegas Commercial Balancing Virtual Trading Point Consumption SE Production SE BNG DK Nybro Storage SE DK JBZ Area Ellund ETF GTF Consumption SE Exit Zone DK

7 Polska jeden z największych rynków gazu w Europie Środkowo-Wschodniej ZUŻYCIE GAZU ZIEMNEGO W POLSCE (mld m 3 ) mld m ,2 16,5 15,8 16,5 17,6 17,4 17,8 17,7 18,9 20,2 20, Źródło: Eurostat

8 TGE prowadzi największą giełdę gazu w Europie Środkowo-Wschodniej WOLUMEN OBROTU NA RYNKU GAZU ZIEMNEGO (TWh) TWh 150 Spot (RDNiBg) Kontrakty terminowe (RTT) ,6 13,9 24,6 24,0 23, ,4 2,0 105,1 92,9 89,9 114,7 119, Liczba transakcji w obrocie gazem na TGE w latach UDZIAŁ OBROTU NA TGE W KRAJOWYM ZUŻYCIU GAZU 1% 64% 60% 61% 69% 69% Źródło: TGE

9 Rola TGE w Polsce i regionie Integrator rynku Wskaźnik cen Gwarant bezpiecznego obrotu Dostawca informacji rynkowych TGE koncentruje podaż i popyt w jednym TGE, dzięki koncentracji handlu w jednym Wszystkie rynki prowadzone przez TGE TGE dostarcza informacji rynkowych dla miejscu dzięki temu możliwe jest miejscu, jest w stanie wyznaczać cenę na gwarantują pełne bezpieczeństwo wszystkich uczestników rynku, którzy prowadzenie działalności w konkurencyjnym rynku hurtowym, która jest określana obrotu. Wdrożone rozwiązania w oparciu o opublikowane dane o cenach, otoczeniu rynkowym. TGE spełnia rolę w warunkach pełnej konkurencji. Taka systemowe i procedury kontrolne wolumenie i dynamice mogą podejmować centrum obrotu hurtowego w Polsce i daje cena stanowi przejrzysty punkt skutecznie chronią uczestników rynku świadome decyzje biznesowe. Dane możliwość handlu na jasno określonych odniesienia dla innych transakcji przed ryzykiem związanym z kondycją rynkowe TGE są dostępne m.in. w serwisach warunkach. Dzięki TGE powstały nowe realia, dwustronnych, zawieranych na rynkach finansową kontrahentów, manipulacją Bloomberg, Reuters i Montel w których oczekiwania uczestników giełdy energii elektrycznej i gazu. Jest to i nieuczciwymi praktykami handlowymi są monitorowane i uwzględniane również podstawa do obliczania indeksów cenowych

10 Doświadczenia TGE w budowie rynku gazu w Polsce 20 grudnia 2012 Prowadzenie rynku gazu: wysokometanowego (2012) zaazotowanego (2018) Uruchomienie giełdy gazu Bezpieczeństwo Oferta TGE Działalność oparta o rynek regulowany pod nadzorem KNF Bogata oferta produktów i usług pod jednym dachem Rosnąca liczba uczestników 30 podmiotów działających bezpośrednio 75 podmiotów działających za pośrednictwem domów maklerskich Znajomość krajowych i europejskich wymogów regulacyjnych Działalność dostosowana do wymogów reżimu dyrektywy MiFID2 wypracowana z uczestnikami rynku koncepcja przekształcenia RTT w OTF

11 Rozwój rynku gazu w regionie bałtyckim. Korzyści dla uczestników rynku Uruchomienie Baltic Pipe i GIPL umożliwi infrastrukturalne połączenie rynków, których obecna łączna wielkość wynosi ok. 28 mld m 3 rocznej konsumpcji (ok. 295 TWh) Zachodzące procesy na bałtyckich rynkach gazu stwarzają nowe możliwości rozwoju Wspólne obszary bilansowania stworzą w przyszłości podstawę dla rozwoju hurtowego rynku gazu w skali międzynarodowej Otwiera się pole dla nowych produktów oferowanych przez polskich i zagranicznych uczestników rynku gazu W niedalekiej przyszłości pojawią się na większą skalę konkurencyjne oferty cenowe na gaz pochodzący z różnych, niezależnych od siebie źródeł Dzięki nowej infrastrukturze, krzyżujące się w Polsce strumienie gazu pochodzące z różnych kierunków i źródeł, stworzą warunki do kreacji przez TGE ceny gazu referencyjnej dla całego regionu

12 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ! At the heart of Central European power and gas trading