SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE Określenie przedmiotu badań i terminologia Przestrzenny i czasowy zakres opracowania

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE Określenie przedmiotu badań i terminologia Przestrzenny i czasowy zakres opracowania Cel pracy i wstępne założenia Hipoteza Metoda modelu tradycji architektonicznej Metodyka badań Stan badań Specyfika Bałtyku jako morza śródlądowego Obraz wspólnoty bałtyckiej Wprowadzenie do części opisowej opracowania ROZDZIAŁ 2. KOMPLEKS DOMÓW HALOWYCH Wprowadzenie w tematykę domów halowych Zasięg występowania domów halowych Różnice w terminologii Komasacja funkcji w domu halowym Układ i rozmiary domów halowych Charakterystyczny przekrój poprzeczny Wielka sień w domu halowym Kuchnia i urządzenia ogniowe Mieszkanie gospodarza Trakty boczne Odmiany rozplanowania domów halowych Ryglowa konstrukcja ścian Konstrukcja dachu Formy dachów Ściana frontowa Geneza domów halowych długie domy z okresu neolitu Geneza domów halowych domy Germanów w średniowieczu Geneza domów halowych europejskie długie domy Ustalenie się formy domu halowego w XV wieku Schyłek domów halowych Zespoły osadnicze na terenie kompleksu Dom halowy w obejściu najmniejsze zagrody Chłopskie dwory w Meklemburgii Zamknięte zagrody czworoboczne na Pomorzu Zachodnim Domy z sienią poprzeczną Tradycyjna kolorystyka Model tradycji architektonicznej dla kompleksu domów halowych ROZDZIAŁ 3. DOMY TYPU GEESTHARDENHAUS NA TERYTORIUM SZLEZWIKU Zespół domów szlezwickich Określenie zasięgu terytorialnego zespołu Szlezwiku Propozycja polskiej terminologii Określenie ogólne Wygląd zewnętrzny Konstrukcja domów szlezwickich Rozplanowanie domu szlezwickiego Geneza domów szlezwickich... 62

2 4 Spis treści 3.9. Fryzyjskie domy z Uthlandii Model tradycji architektonicznej dla zespołu domów szlezwickich ROZDZIAŁ 4. BUDYNKI Z RAM TYPU H W REJONIE CIEŚNIN DUŃSKICH Specyfika kompleksu cieśnin duńskich Zasięg i środowisko kompleksu cieśnin duńskich Jednorodność form w obrębie kompleksu Zasada konstrukcji drewnianego szkieletu z ram typu H Materiał stosowany do wznoszenia konstrukcji Złącza na czop przewlekany Alternacja konstrukcji szkieletowej, wypełnienia Rodzaje podwalin i ich rola konstrukcyjna Więźby dachowe i dachy Kształt budynków Rozplanowanie wnętrza budynków mieszkalnych Poszerzanie budynków Urządzenia grzewcze Formy szczytów na wyspie Bornholm Kolorystyka obiektów Krajobraz i osadnictwo Formy siedlisk Model tradycji architektonicznej dla kompleksu domów z ram typu H ROZDZIAŁ 5. CZERWONE DOMY TYPU STUGA PO OBU STRONACH PÓŁNOCNEGO BAŁTYKU Szwedzko-fiński kompleks domów zrębowych Terytorialny zasięg kompleksu Problem terytorialnej jedności kompleksu Środowisko geograficzne kompleksu Środowiskowe warunki do uprawiania rolnictwa Wieńcowa konstrukcja ścian Ślęgowa konstrukcja dachu Rozwój konstrukcji dachów Rozwój rzutu domów mieszkalnych högloftsstuga na południu Półwyspu Skandynawskiego Chata z przedsionkiem enkelstuga Chata symetryczna parstuga Urządzenia ogniowe Malowanie ścian czerwienią falu Detal malowany na biało Zagrody i osadnictwo Szwedzkie spichlerze piętrowe z galerią wzdłużną Kamienne domy na wyspie Gotlandia Model tradycji architektonicznej dla kompleksu czerwonych domów typu stuga ROZDZIAŁ 6. STAŁE I MOBILNE SCHRONIENIA LUDU SAAMI NA PÓŁNOCY Kompleks domostw lapońskich Lapończycy albo Saami Życie Lapończyków Typowy namiot lapoński Chaty darniowe typu kåte i gamme Inne chaty lapońskie Inne obiekty towarzyszące obozowiskom i osadom Saami Rozplanowanie obozowisk i osiedli Lapończyków Model tradycji dla kompleksu stałych i mobilnych schronisk ludu Saami

3 Spis treści 5 ROZDZIAŁ 7. KARELSKO-WIELKORUSKIE DOMY Z OKRĄGLAKÓW Kompleks karelsko-wielkoruski Określenie terytorialnego zasięgu kompleksu karelsko-wielkoruskiego Ogólny wyraz architektury wernakularnej kompleksu Ściany wieńcowe wznoszone z okrąglaków Konstrukcja ślęgowa dachu i szczyty budynków Pokrycie dachowe z dranic Elewacja wejściowa a reprezentacyjna fasada domu, dom w zagrodzie Reprezentacyjna forma ściany szczytowej Wyniesienie posadzki ponad poziom terenu Zewnętrzne schody wejściowe krylco Wnętrza domów mieszkalnych Typy rozplanowania brus, głagol, koszel Wąskofrontowe stodoły typu gumno na wschodzie Wąskofrontowe stodoły z obszaru rosyjskiego zespołu głównego Inne obiekty wiejskie Formy osadnicze Model tradycji architektonicznej dla kompleksu domów z okrąglaków ROZDZIAŁ 8. RIJE MIESZKALNE NA POŁUDNIE OD ZATOKI FIŃSKIEJ Określenie kompleksu rij mieszkalnych Zasięg terytorialny Środowisko przyrodnicze Komponenty kulturowe Osadnictwo na obszarze kompleksu rij mieszkalnych Suszenie zboża technologia i obiekty Geneza rii mieszkalnej Wygląd i rozplanowanie rii mieszkalnej Konstrukcja rii mieszkalnej Rozwój formy rii mieszkalnej Zanikanie rij mieszkalnych Lamusy z galerią wzdłużną Lamusy z podcieniem wzdłużnym terminologia i funkcja Rozplanowanie i kształt przestrzenny lamusów Model tradycji architektonicznej dla kompleksu rij mieszkalnych ROZDZIAŁ 9. NOMS ARCHAICZNY DOM ŻMUDZKI Zespół żmudzkich domów typu noms Krajobraz kulturowy Żmudzi na tle przemian w osadnictwie litewskim Rozplanowanie i kształt przestrzenny żmudzkiej chaty typu noms Zmierzch chat typu noms Model tradycji architektonicznej dla kompleksu żmudzkich domów typu noms ROZDZIAŁ 10. BAŁTYJSKIE DOMY Z CZARNĄ KUCHNIĄ Kompleks bałtyjskich domów z czarną kuchnią Zasięg terytorialny kompleksu bałtyjskiego Określenie charakterystycznego typu domu Rozwój rzutu domu z czarną kuchnią Formy zewnętrzne w obrębie kompleksu Północna, łotewska część kompleksu Zachodnia część Litwy Obszar Mazur Wtórne rozprzestrzenienie się domów z czarną kuchnią poza obręb kompleksu Spichlerze z podcieniem szczytowym Stodoły pogranicza litewsko-białoruskiego

4 6 Spis treści Model tradycji architektonicznej dla kompleksu domów z czarną kuchnią ROZDZIAŁ 11. DOMY PODCIENIOWE ŻUŁAW WIŚLANYCH I POWIŚLA Zespół żuławskich i powiślańskich domów podcieniowych Zasięg występowania zespołu Specyfika środowiska Żuław i Powiśla Krajobraz kulturowy i osadnictwo Menonici na Żuławach Wiślanych Dom podcieniowy na wczesnym etapie rozwoju dom w Lipcach Dalszy rozwój domów podcieniowych domy na planie w kształcie litery L Ustalenie się formy w drugiej połowie XVIII wieku Materiał i konstrukcja Rozplanowanie wnętrza dwa mieszkania w jednym domu Forma ramy słupowej i wystawki Domy podcieniowe w zagrodzie Dalszy rozwój domów podcieniowych Model tradycji architektonicznej dla zespołu żuławskich i powiślańskich domów podcieniowych ROZDZIAŁ12. DOMY PODCIENIOWE POMORZA I PÓŁNOCNEJ WIELKOPOLSKI Wprowadzenie w problematykę pomorskich i wielkopolskich domów podcieniowych Zasięg kompleksu domów podcieniowych Środowisko przyrodnicze Pomorza i Wielkopolski Krajobraz kulturowy kompleksu domów podcieniowych Rozmiary i kształt przestrzenny domów podcieniowych Amfiladowe rozplanowanie domu Materiały i konstrukcja ścian Konstrukcja i pokrycie dachu Komin sztagowy, kuchnia dalszy rozwój planu Funkcja i forma frontowego podcienia Podcieniowe domy bliźniaki Kolorystyka domów podcieniowych Domy podcieniowe w chłopskim obejściu Geneza domów podcieniowych Wyraz architektoniczny Model tradycji architektonicznej dla kompleksu domów podcieniowych Pomorza i północnej Wielkopolski ROZDZIAŁ 13. PODSUMOWANIE Architektura wernakularna obszaru bałtyckiego w ujęciu metody modelu tradycji Wprowadzenie Środowisko (A1) Rodzaje osadnictwa (A2) Formy osad (A3) Formy siedlisk (A4) Oryginalne formy obiektów o funkcji gospodarczej (A5) Podstawowe typy budynków mieszkalnych (A6) Ściany materiał i konstrukcja (B1) Konstrukcja dachów (B2) Pokrycie dachów (B3) Kolorystyka obiektów (B4) Kształt przestrzenny (C1) Rozwiązanie funkcji (C2) Rozplanowanie (C3) Urządzenia ogniowe (C4) Rozwój formy (C5)

5 Spis treści Dekoracja plastyczna (C6) Propozycja klasyfikacji architektury wernakularnej obszaru bałtyckiego Problem jedności architektury tradycyjnej obszaru bałtyckiego Architektura tradycyjna jako konsekwencja złożonych przyczyn Rola morza w kulturze szerokich grup społecznych kumulacja odrębności Refleksja o roli tradycji w architekturze współcześnie i w przyszłości BIBLIOGRAFIA SPIS RYCIN SPIS TABEL SUMMARY ZUSAMMENFASSUNG