Spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne
|
|
- Barbara Alina Tomaszewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Harton Probl Hig A i Epidemiol wsp. Spożycie 2013, wielonienasyconych 94(3): kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne 605 Spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne Intake of polyunsaturated fatty acids by pregnant women Anna Harton, Anna Choroszewska, Danuta Gajewska, Joanna Myszkowska-Ryciak Katedra Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wprowadzenie. Sposób żywienia kobiety w ciąży, w tym odpowiedni udział tłuszczu i profil kwasów tłuszczowych ma istotne znaczenia zarówno dla niej samej, jak i płodu. Cel pracy. Oszacowanie spożycia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne. Materiał i metody. W badaniu uczestniczyły kobiety w III trymestrze ciąży (n=30) pochodzące z województwa mazowieckiego (średnia wieku 30,1±5 lat). Zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym n-3, n-6, DHA, EPA, ALA, LA, AA oraz dodatkowo energii, tłuszczu ogółem i witaminy E oszacowano na podstawie 3 dniowego bieżącego notowania żywienia (bez suplementów), które następnie wyrażono jako wartości średnie w grupie i odniesiono do przedmiotowych norm. W analizach statystycznych wykorzystano program Statistica 10. Wyniki. Stwierdzono, że pobranie energii z dietą było dużo niższe od rekomendowanego a procentowy udział tłuszczu wyższy nawet od górnej granicy normy. Odnosząc się do WNKT wykazano, że średnio dostarczały one 6% energii, w tym kwasy DHA, EPA i AA były poniżej rekomendowanych poziomów. W przypadku kwasów ALA i LA zanotowano odpowiednią jego podaż z dietą. Odnosząc się do witaminy E stwierdzono małe prawdopodobieństwo niedostatecznego jej spożycia w badanej grupie. Wnioski. Na podstawie przeprowadzonego badania stwierdzono, że diety kobiet ciężarnych charakteryzowały się zbyt niskim udziałem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z wyjątkiem kwasu linolowego. Słowa kluczowe: ocena spożycia, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, kobiety ciężarne Introduction. The diet during pregnancy including adequate fat intake and fatty acids profile is of vital importance for both the mother and the fetus. Aim. To estimate the intake of polyunsaturated fatty acids by pregnant women. Materials & methods. The study involved 30 women in the third trimester of pregnancy (mean age 30.1±5 years) from the region of Mazovia. The content of polyunsaturated fatty acids in diets as well as the amount of n-3, n-6 and DHA, EPA, ALA, LA, AA and in addition: energy, total fat and vitamin E intake were estimated on the basis of 3-day food records (without supplements). The obtained data were expressed as mean values in the group and referred to the recommendations. For statistical analysis the Statistica 10 was used. Results. It was found that the intake of energy from the diets was much lower than the recommended whereas the total fat consumption was higher than the upper limit. PUFA provided on the average 6% of energy, but DHA, EPA and AA were below the recommended levels. In case of ALA and LA an adequate supply from diets was observed. Minimal risk of inadequate intake of vitamin E was found in the group. Conclusions. On the basis of the study it could be concluded that the diets of pregnant women were characterized by a very low share of polyunsaturated fatty acids with the exception of linoleic acid. Key words: dietary evaluation, polyunsaturated fatty acids, pregnant women Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence dr inż. Anna Harton Katedra Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW w Warszawie ul. Nowoursynowska 159c, Warszawa tel , fax ; anna_harton@sggw.pl Wprowadzenie Prawidłowe żywienie w ciąży warunkuje właściwy wzrost i rozwój dziecka oraz zdrowie matki. Spośród wielu niezbędnych składników pokarmowych, które kobieta ciężarna powinna dostarczać do swojego organizmu, szczególną rolę odgrywają długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe (LC-PUFA) z rodziny n-3 i n-6. Największe znaczenie ma kwas dokozaheksaenowy (DHA), którego odpowiednia podaż w ciąży warunkuje prawidłowy rozwój mózgu i siatkówki oka u płodu [1]. W wielu badaniach podkreśla się istotne znaczenie kwasów n-3 i ich korelacje z masą urodzeniową dziecka, długością trwania ciąży oraz ryzykiem atopii u potomstwa i depresji poporodowej matki [2-9]. W literaturze zwraca się również uwagę na rolę kwasów n-3 w mechanizmie zaburzeń ciśnienia u kobiet w ciąży [2].Odnosząc się do znaczenia kwasów n-6, szczególnie istotne funkcje
2 606 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): spełnia kwas arachidonowy (AA), który podobnie jak kwas DHA wpływa na rozwój układu nerwowego dziecka. Bierze on także udział w kształtowaniu układu odpornościowego i pokarmowego w okresie prenatalnym [10]. Badania dowodzą, że kobiety w ciąży spożywają z dietą zbyt małe ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT), w tym szczególnie kwasów n-3. Wynika to między innymi z niewystarczającego spożycia ryb przez tę grupę populacyjną. Cel pracy Oszacowanie spożycia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne. Materiał i metody Badanie przeprowadzono w okresie wrzesień 2011 r. styczeń 2012 r. w grupie zdrowych ciężarnych kobiet (III trymestr ciąży, n=30) pochodzących z województwa mazowieckiego. Kobiety wyraziły ustną, świadomą zgodę na udział w badaniu. Do badania włączono ciężarne w wieku poniżej 45 roku życia, będące w pierwszej lub kolejnej ciąży. Pobranie z dietą wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oszacowano na podstawie 3-dniowego bieżącego notowania przy pomocy programu komputerowego Energia wersja 4.1 z wykorzystaniem bazy danych o wartości odżywczej produktów i potraw [11]. W szacowaniu wielkości porcji posłużono się Albumem fotografii produktów i potraw [12]. Wszystkie analizowane składniki pomniejszono o straty, zgodnie z założeniami programu komputerowego. Uzyskane dane odniesiono do norm odpowiednich dla stanu fizjologicznego (kobiety w ciąży, III trymestr) [13,14]. W ocenie spożycia uwzględniono WNKT ogółem, w tym n-6, n-3 (% energii) i stosunek n-3/n-6 oraz następujące kwasy tłuszczowe z rodziny n-3: dokozaheksanenowy (DHA), eikozapentaenowy (EPA), α-linolenowy (ALA), z rodziny n-6: kwasy linolowy (LA) i arachidonowy (AA). W szacowaniu ilości WNKT nie uwzględniono suplementów diety Ponadto oszacowano spożycie witaminy E (do porównań przyjęto poziom wystarczający, AI według norm IŻŻ [13]), pobranie energii z dietą oraz tłuszcz ogółem. Całkowite zapotrzebowanie na energię wyliczono ze wzoru Harrisa-Benedicta, wyniki powiększono o wartość współczynnika aktywności fizycznej (1,4) i dodatkową energię dla kobiet w III trymestrze ciąży (+475 kcal) [13]. Otrzymane dla poszczególnych kobiet zapotrzebowanie na energię uśredniono i wyrażono jako średnia w grupie. Pozostałe składniki zostały także wrażone jako średnia w grupie, uwzględniono odchylenia standardowe oraz zakresy min-max; w analizach posłużono się programem Statistica 10. Podstawowe dane antropometryczne (masa ciała sprzed ciąży oraz w czasie ciąży, wysokość ciała), socjodemograficzne (miejsce zamieszkania, poziom wykształcenia, sytuacja materialna) oraz wiek, aktywność fizyczną i rodzaj stosowanych suplementów diety (nie wliczono do średnich) uzyskano w drodze wywiadu. Na podstawie masy ciała sprzed ciąży i wzrostu oszacowano BMI (kg/m 2 ), gdzie przyjęto kryteria według WHO (2000): niedowaga BMI<18,5, prawidłowa masa ciała: 18,5-24,9, nadwaga BMI 25 29,9, otyłość 30. Przyrosty masy ciała w ciąży odniesiono do wytycznych Riley i wsp. [15] na podstawie Amerykańskiego Instytutu Medycyny (2009). Wyniki Badaną grupę stanowiły kobiety ciężarne w III trymestrze ciąży (n=30), mieszkające w województwie mazowieckim. Średni wiek w grupie wynosił 30,1±5 lat. Dla 1/3 kobiet była to pierwsza ciąża, dla 2/3 kolejna. Większość respondentek miała wyższe wykształcenie i pochodziła z miasta. Blisko ¾ grupy (73%) deklarowało dobrą lub średnią sytuację materialną. Najwyższy odsetek badanych (21 osób = 70%) oceniło swoją aktywność fizyczną jako małą. Odnoszą się do stanu odżywienia sprzed ciąży wykazano, że wskaźnik BMI ankietowanych kobiet przed zajściem w ciążę wynosił 23,2±3 (kg/m 2 ). Stwierdzono, że przed zajściem w ciążę ¾ badanych kobiet miało prawidłową masę ciała a co 4 nadwagę lub otyłość. Żadna z respondentek nie miała niedoboru masy ciała. Odnosząc się do przyrostu masy ciała w ciąży stwierdzono, że prawie połowa badanych miała niewystarczający przyrost masy ciała (n=14, 47%), tylko 23% prawidłowy (n=7) a pozostała zbyt duży (n=9, 30%). Średni przyrost masy ciała badanych wynosił 12,3 kg±4,8 (zakres 6-24 kg). Wykazano, że 70% badanych (21 kobiet) stosowało różne suplementy diety, w tym połowa (n=10 osób) preparaty złożone z DHA w średniej dawce 200 mg/dobę. Stosowanie suplementów z DHA było w pewnym stopniu powiązane z wykształceniem, 89% pań stosujących takie suplementy (n=27) miało wyższe wykształcenie. Wyniki dotyczące spożycia energii, tłuszczu ogółem oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i witaminy E w badanej grupie kobiet ciężarnych wyrażone jako wartości średnie przedstawiono w tabeli I. Stwierdzono, że średnie pobranie energii z dietą było dużo niższe od rekomendowanego. Odnosząc się do zawartości tłuszczu, wyrażonej jako procent energii zanotowano, iż była ona wyższa od górnej granicy normy. Biorąc pod uwagę udział WNKT wykazano, że średnio wynosił on 6% en., w tym średnie ilości zarówno kwasu DHA jaki i EPA były poniżej rekomendowanych poziomów. Odnosząc się do kwasów ALA i LA stwierdzono, że średnie ich ilości w dietach
3 Harton A i wsp. Spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne 607 Tabela I. Energia, tłuszcz ogółem, kwasy tłuszczowe i witamina E w dietach badanych kobiet Table I. Energy, total fat, fatty acids and vitamin E in the diets of examined women Składni /Ingredient Średnia±SD /Mean value±sd Zakres (min-max) /Range (min-max) Wartość referencyjna /reference value * Energia/ Energy [kcal/d] 1804,6± kcal**+475kcal (III trymestr) Tłuszcz ogółem/ Total fat [g/d] 74,7±18,8 40,8-129, g (III trymestr) Tłuszcz ogółem/ Total fat [% en.] 36,3±6,4 23,3-47, % en. WNKT/ PUFA [% en.] 6,1±2,2 3,2-12,7 nie ustalono DRV n-6 [% en.] 5,2±2,2 2,5-12,3 nie ustalono DRV n-3 [% en.] 0,9±0,3 0,3-2 nie ustalono DRV Stosunek/ Ratio n-6/n-3 5,8±6,1:1 3,3-35,7 brak zaleceń DHA+EPA [mg/d] 122± mg/d DHA [mg/d] 87,1± w ciąży mg/d EPA [mg/d] 35,5± w ciąży 250 mg/d ALA [g/d] 1,6±0,6 0,7-3,1 0.5 % en. LA [g/d] 10,3±5,3 4,1-33,9 4 % en. AA [mg/d] 91± mg/d*** Witamina E/ Vitamin E [mg/d] 12,5±7,1 5,4-38,4 10 mg/d WNKT wielonienasycone kwasy tłuszczowe /PUFA polyunsatureted fatty acids; kwasy /acids: DHA dokozaheksaenowy /docosahexaenoic, EPA eikozapentaenowy /eicosapentaenoic, ALA α-linolenowy /alpha-linolenic, LA linolowy /linoleic, AA arachidonowy /arachidonic; SD odchylenie standardowe /standard deviation; min minimum /minimum; max maksimum /maximum; *według /in relation to IŻŻ (2012); **uśredniona wartość dla grupy, obliczono wg Harrisa-Benedicta z uwzględnieniem współczynnika na aktywność fizyczną/ the mean value for the group, calculated in relation to Harris-Benedict corrected for physical activity; DRV wartość referencyjnego spożycia /dietary reference value; ***wg /in relation to FAO/WHO (2008) badanych kobiet były zgodne z zaleceniami (odpowiednio ALA=0,8% en. i LA=5,1% en.) Biorąc pod uwagę udział w diecie kwasu AA oraz ilość witaminy E wykazano, że diety ciężarnych charakteryzowały się bardzo niskim udziałem kwasu AA, w przypadku witaminy E stwierdzono małe prawdopodobieństwo niedostatecznego jej spożycia w badanej grupie (tab. I). Wyniki i omówienie Sposób żywienia kobiety ciężarnej ma istotne znaczenie zarówno dla niej samej jak i prawidłowego rozwoju płodu. Nie bez znaczenia w przypadku ciąży jest wartość kaloryczna diety, która w III trymestrze powinna być powiększona o 475kcal/d [13]. Ważny jest też udział tłuszczu, który również powinien być wyższy [13]. W badaniu własnym wykazano, że wartość kaloryczna diet ciężarnych była dużo niższa od rekomendowanego poziomu natomiast procentowy udział energii z tłuszczu wyższy nawet od górnej granicy normy. Podobne wyniki dotyczące podaży energii z dietą przez ciężarne uzyskano w innym badaniu [16]. Wyższych kaloryczności diet ciężarnych przy podobnym udziale energii z tłuszczu dowodzą Wawrzyniak i wsp. [17]. Uzyskana w badaniu własnym tak niska podaż energii z dietą mogła być wynikiem bądź też braku świadomości kobiet ciężarnych o wyższym zapotrzebowaniu na energię w tym stanie fizjologicznym lub być spowodowana faktem świadomego ograniczania przez kobiety ciężarne wartości kalorycznej diety z obawy przed nadmiernym przyrostem masy ciała. W badaniu własnym wykazano, że co 4 kobieta już przed zajściem w ciążę miała nadwagę lub otyłość. Prawidłowa masa ciała jest ważna już w momencie poczęcia dziecka bowiem warunkuje optymalny jego wzrost i rozwój; zarówno niedożywienie jak i nadmierna masa ciała mają wpływ na płodność i przebieg ciąży [18]. Kobiety z BMI powyżej 30 (sprzed ciąży) mają większe ryzyko wystąpienia w czasie ciąży różnych komplikacji takich jak osłabiona tolerancja glukozy, stan przedrzucawkowy, cukrzyca ciążowa, a nawet poronienie [15]. Odnosząc się do wyników badań własnym i przyrostu masy ciała kobiet w okresie ciąży stwierdzono, że prawie połowa z nich miała niewystarczający przyrost, co mogło być spowodowane zbyt niską kaloryczną diety (jak opisano wyżej). Niedostateczna podaż energii w ciąży, zwłaszcza w III trymestrze, może skutkować nieprawidłowymi przyrostami masy ciała ciężarnej jak również płodu. W żywieniu kobiety ciężarnej warto zwrócić uwagę na odpowiedni profil kwasów tłuszczowych. Istotne znaczenie dla prawidłowego rozwoju płodu jak i dla zdrowia przyszłej matki mają kwasy LC-PUFA zrodzin n-3 i n-6 [19, 20]. Odnosząc się do wyników badań własnych wykazano, że średnie spożycie WNKT w grupie wyniosło 6% en. diety, w tym stosunek n-6/n- 3 wynosił 5.8. Nieco niższy, procentowy udział tych kwasów w dietach ciężarnych oraz podobny stosunek n-6 do n-3 zanotowano w innym badaniu [21]. Odnosząc wyniki własne do norm z 2008 r. [22] można byłoby stwierdzić, że uzyskane wartości mieszczą się w zakresie referencyjnym (6-10%); najnowsze normy [13] nie precyzują jednak poziomu ww. w diecie; autorzy wskazują natomiast, że codzienna dieta powinna dostarczać odpowiednią ilość WNKT z rodziny n-6 i n-3. Biorąc pod uwagę sumę DHA i EPA, w badaniu własnym wykazano, że ciężarne spożywały z dietą średnio mg tych kwasów. Podobne spożycie
4 608 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): kwasów n-3 LC-PUFA uzyskano w innym w badaniu ciężarnych [23] a dużo niższe wśród ciężarnych z Indii [24]. Biorąc pod uwagę znaczenie EPA i DHA w prewencji różnych chorób, w przypadku osób dorosłych zaleca się ich pobranie z dietą na poziomie 250 mg; w przypadku ciąży dodatkowo mg kwasu DHA jako rekompensata strat w wyniku oksydacji DHA w organizmie matki i odkładania go w tkance tłuszczowej płodu/niemowlęcia. Odnosząc się indywidualnej zawartości DHA i EPA w dietach badanych kobiet stwierdzono niewystarczające ich spożycie w porównaniu do rekomendowanego [13]. Źródłem kwasów LC-PUFA w diecie są tłuste ryby dlatego bez odpowiedniego ich spożycia nie da się uzyskać wystarczającej podaży z dietą. W takiej sytuacji warto rozważyć suplementację. Według stanowiska Polskiej Grupy Ekspertów [25] ciężarne powinny suplementować dietę DHA w ilości co najmniej 200 mg/d, a przy niskim spożyciu ryb nawet mg/d. Według stanowiska Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego [26] w przypadku niskiego spożycia ryb zaleca przyjmowanie suplementu DHA w ilości 500 mg/d już od początku ciąży, w ciąży zagrożonej przedwczesnym porodem nawet 1000 mg DHA dziennie. W badaniu własnym stwierdzono, że tylko co 3 kobieta ciężarna stosowała suplement z DHA (z uwagi na powyższe nie uwzględniono w wynikach); taką praktykę częściej obserwowano w grupie kobiet z wyższym wykształceniem. Zaobserwowany trend potwierdzają inne badania [27], w których dowiedziono, że ciężarne z wyższym wykształceniem częściej przyjmowały suplementy, w porównaniu do kobiet z niższym wykształceniem. Biorąc pod uwagę spożycie kwasu ALA przez badane ciężarne, w tym przypadku stwierdzono wystraczającą podaż z dietą. Tożsame wyniki otrzymały Innis i Elias [23] a dużo niższe wartości Dwarkanath i wsp. [24]. Odnosząc się do zawartości kwasów n-6 w dietach badanych kobiet stwierdzono, odpowiedni udział kwasu LA oraz niedostateczny kwasu AA. Podobne wyniki dla kwasu LA uzyskano w innych badaniach [23, 24]. Natomiast w badaniu Parra-Cabrera i wsp.[28] ciężarne spożywały wyższe ilości zarówno LA jak i AA. Biorąc pod uwagę znaczenie kwasów n-6 w żywieniu ciężarnych największą rolę można przypisać kwasowi AA; istnieje pozytywna korelacja między ciążowym statusem kwasu AA u matki i płodu a rozwojem układu nerwowego [29-31]. Według FAO/WHO [14] małe spożycie kwasu AA nie jest zjawiskiem niekorzystnym pod warunkiem odpowiedniej podaży kwasu LA. Koletzko i wsp. [32] odnosząc się do kobiet w wieku rozrodczym wskazują na brak dowodów na to, że osoby, które w tym czasie spożywają odpowiednią ilość kwasu LA potrzebują dodatkowej suplementacji kwasu AA. Przy spożyciu WNKT zwraca się również uwagę na podaż antyoksydantów pokarmowych, w tym witaminy E. W badaniu własnym wykazano odpowiednią jej podaż z dietą. Witamina E zapobiega szybkiemu utlenianiu się kwasów tłuszczowych dlatego zaleca się spożycie 0.4 mg α-tokoferolu na 1 g WNKT. Witamina E najprawdopodobniej zapobiega też przedwczesnemu pęknięciu błon płodowych a tym samym chroni przed przedwczesnym porodem [33]. Wnioski 1. Na podstawie przeprowadzonego badania stwierdzono, że diety kobiet ciężarnych charakteryzowały się zbyt niskim udziałem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z wyjątkiem kwasów ALA i LA. 2. Z uwagi na powyższe, w przypadku poradnictwa dietetycznego kobiet ciężarnych warto zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe bilansowanie diety, w tym także pod kątem odpowiedniego udziału WNKT. Piśmiennictwo / References 1. Innis SM. Dietary (n-3) Fatty Acids and Brain Development. Am Soc Nutr 2007, 137: Jensen CL. Effects of n-3 fatty acids during pregnancy and lactation. Am J Clin Nutr 2006, 83: Judge MP, Harrel O, Lammi-Keefe CJ. A docosahexaenoic acid-functional food during pregnancy benefits infant visual acuity at four but not six months of age. Lipids 2007, 42: Szajewska H, Horvath A, Koletzko B. Effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid supplementation of women with low-risk pregnancies on pregnancy outcomes and growth measures at birth: a meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr 2006, 83: Makrides M, Duley L, Olsen SF. Fish oil and other prostaglandin precursor supplementation during pregnancy for reducing pre-eclampsia, preterm birth, low birth weight and intrauterine growth restriction. Cochrane Database Syst Rev 2006, 19(3):CD Denburg JA, et al. Fish Oil Supplementation in Pregnancy Modifies Neonatal Progenitors at Birth in Infants at Risk of Atopy. Pediatr Res 2005, 57: Romieu I, et al. Maternal fish intake during pregnancy and atopy and asthma in infancy. Clin Exper Allerg 2007, 37: Otto SJ, de Groot RHM, Hornstra G. Increased risk of postpartum depressive symptoms is associated with slower normalization after pregnancy of the functional docosahexaenoic acid status. Prostaglandins, Leukotrienes and Essential Fatty Acids 2003, 69: Hibbeln JR, et al. Healthy intakes of n-3 and n-6 fatty acids: estimations considering worldwide diversity. Am J Clin Nutr 2006, 83, Friesen RW, Innis SM. Dietary Arachidonic Acid to EPA and DHA Balance is Increased among Canadian Pregnant Women with Low Fish Intake. J Nutr 2009, 139:
5 Harton A i wsp. Spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne Kunachowicz H i wsp. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL, Warszawa Szponar L, Wolnicka K, Rychlik E. Album fotografii produktów i potraw. IŻŻ, Warszawa Jarosz M (red). Normy żywienia dla populacji polskiej nowelizacja. IŻŻ, Warszawa FAO/WHO. Fats and fatty acids in human nutrition. Report of an expert consultation. Food and Nutrition Paper 91, Riley H. Weight management before, during and after pregnancy what are the rules? British Nutrition Foundation, Nutrition Bulletin 2011, 36: Gacek M. Niektóre zachowania zdrowotne oraz wybrane wskaźniki stanu zdrowia grupy kobiet ciężarnych. Probl Hig Epidemiol 2010, 91(1): Wawrzyniak A, Hamułka J, Kosowska B. Ocena spożycia energii, tłuszczu i cholesterolu u kobiet w ciąży. Żyw Czł Metabol 2003,1: Williamson CS. Nutrition in pregnancy. Brit Nutr Found Nutr Bull 2006, 31: Helland IB, et al. Maternal supplementation with verylong-chain n-3 fatty acids during pregnancy and lactation augments children s IQ at 4 years age. Pediatrics 2003, 111: Hibbeln JR, et al. Maternal seafood consumption in pregnancy and neurodevelopmental outcomes in childhood (ALSPAC study): an observational cohort study. Lancet 2007, 369: Denomme J, Stark KD, Holub BJ. Directly Quantitated Dietary (n-3) Fatty Acid Intakes of Pregnant Canadian Women Are Lower than Current Dietary Recommendations. J Nutr 2005,135: Jarosz M, Bułhak-Jachymczyk B. Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. PZWL, Warszawa Innis SM, Elias SL. Intakes of essential n-6 and n-3 polyunsaturated fatty acids among pregnant Canadian women. Am J Clin Nutr 2003, 77(2): Dwarkanath P, et al. Polyunsaturated fatty acid consumption and concentration among South Indian women during pregnancy. Asia Pacific J Clin Nutr 2009, 18: Czajkowski K i wsp. Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie suplementacji kwasu dokozaheksaenowego i innych kwasów tłuszczowych omega-3 w populacji kobiet ciężarnych, karmiących piersią oraz niemowląt i dzieci do lat 3. Pediatr Pol 2010, 85(6): Bednarek W i wsp. Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania kwasów omega-3 w położnictwie. Ginekol Pol 2010, 81: Godala M i wsp. Zachowania zdrowotne łódzkich kobiet w ciąży. Cz. I. Sposób żywienia i suplementacja witaminowomineralna. Probl Hig Epidemiol 2012, 93: Parra-Cabrera S, et al. Dietary intakes of polyunsaturated fatty acids among pregnant Mexican women. Maternal Child Nutrition 2010, 7: Schuchardt JP, et al. Significance of long chain polyunsaturated fatty acids (PUFAs) for the development and behaviour of children. Eur J Pediatr 2010, 169: van Houwelingen AC, Hornstra G. Long-chain polyunsaturated fatty acids, pregnancy, and pregnancy outcome. Am J Clin Nutri 2000, 71: Van Goor SA, et al. Supplementation of DHA but not DHA with arachidonic acid during pregnancy and lactation influences general movement quality in 12-week-old term infants. Brit J Nutr 2010, 103: Koletzko B, Cetin I, Brenna JT. Consensus Statement. Dietary fat intakes for pregnant and lactating women. Brit J Nutr 2007, 98: Szostak-Węgierek D, Cichocka A. Żywienie kobiet w ciąży. PZWL, Warszawa 2005.
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoPOLSKIE TOWARZYSTWO POŁOŻNYCH ZARZĄD GŁÓWNY
POLSKIE TOWARZYSTWO POŁOŻNYCH ZARZĄD GŁÓWNY ul. Jackowskiego 41, 60-512 Poznań tel. (061) 8547-227, fax (061) 8547-226 REKOMENDACJA POLSKIEGO TOWARZYSTWA POŁOŻNYCH W ZAKRESIE STOSOWANIA KWASU DOKOZAHEKSAENOWEGO
Bardziej szczegółowoŻywienie, które wspomaga rozwój mózgu
Żywienie, które wspomaga rozwój mózgu Enfamil Premium - formuła, dla której potwierdzono w badaniach korzystny wpływ na parametry rozwoju OUN* Rozwój dziecka przebiega w czterech obszarach * W porównaniu
Bardziej szczegółowoSzkolenie suplementacja DHA w okresie karmienia piersią
Szkolenie suplementacja DHA w okresie karmienia piersią DHA to niezbędny kwas tłuszczowy z grupy Omega-3, który MA SZCZEGÓLNE ZNACZENIE DLA PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU NIEMOWLĘCIA I DZIECKA. Jest ważnym składnikiem
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 610 614 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE Katedra Dietetyki Wydziału
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoSuplementacja DHA w krytycznych okresach życia - jak w praktyce realizować polskie i międzynarodowe zalecenia
Suplementacja DHA w krytycznych okresach życia - jak w praktyce realizować polskie i międzynarodowe zalecenia DHA supplementation in critical periods of life - how to implement Polish and International
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 173 179 OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW EVALUATION OF FATTY ACIDS AND CHOLESTEROL INTAKE BY A GROUP OF STUDENTS Agata Wawrzyniak,
Bardziej szczegółowoNormy żywienia zdrowych dzieci w 1 3. roku życia stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów
Normy żywienia zdrowych dzieci w 1 3. roku życia stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów Część II Omówienie poszczególnych składników odżywczych Nutritional guidelines for healthy children aged 1 3 years Polish
Bardziej szczegółowoWaldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
Bardziej szczegółowoANALIZA SPOŻYCIA WYBRANYCH MONO- I DWUCUKRÓW W GRUPIE MŁODYCH KOBIET
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 593 597 Joanna Myszkowska-Ryciak, Anna Harton, Danuta Gajewska ANALIZA SPOŻYCIA WYBRANYCH MONO- I DWUCUKRÓW W GRUPIE MŁODYCH KOBIET Katedra Dietetyki, Wydział
Bardziej szczegółowoRekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących Recommendations of the Polish Gynecological Society
Bardziej szczegółowoZALECENIA EKSPERTÓW / EXPERTS RECOMMENDATIONS 597
ZALECENIA EKSPERTÓW / EXPERTS RECOMMENDATIONS 597 Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie suplementacji kwasu dokozaheksaenowego i innych kwasów tłuszczowych omega-3 w populacji kobiet ciężarnych, karmiących
Bardziej szczegółowoOcena sposobu żywienia kobiet z poronieniem samoistnym
94 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(1): 94-98 Ocena sposobu żywienia kobiet z poronieniem samoistnym Estimation of nutrition of women with miscarriage Wioleta J. Charkiewicz 1/, Maria H. Borawska 1/, Tadeusz
Bardziej szczegółowoodżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I
Niedźwiedzka-Stadnik Probl Hig Epidemiol 2013, M i wsp. 94(4): Zawartość 773-779składników odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I 773 Zawartość składników odżywczych w dietach wybranej
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA WITAMIN ORAZ WSKAŹNIK DIETY ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ W DIETACH OSÓB ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM
OCENA SPOŻYCIA WITAMIN ORAZ WSKAŹNIK DIETY ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ W DIETACH OSÓB ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM Elżbieta Karpińska*, Katarzyna Socha, Maria H. Borawska Zakład Bromatologii Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 723 727 Danuta Czapska, Lucyna Ostrowska, Ewa Stefańska, Jan Karczewski OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoOCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z AUGUSTOWA (WOJ. PODLASKIE) W OPARCIU O PODAŻ PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 332 336 Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Ewa Granacka, Jan Karczewski OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowoZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY
Agnieszka Palka, Kamil Rzeźnikowski Akademia Morska w Gdyni ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY Dieta kobiety ciężarnej jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka.
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 699 703 Wioleta J. Charkiewicz, Renata Markiewicz, Maria H. Borawska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU Zakład
Bardziej szczegółowostandardy medyczne prof. Ewa Helwich konsultant krajowy w dziedzinie neonatologii
Stanowisko grupy ekspertów w sprawie suplementacji kwasu dokozaheksaenowego i innych kwasów tłuszczowych omega-3 w populacji kobiet ciężarnych, karmiących piersią oraz niemowląt i dzieci do lat 3 Position
Bardziej szczegółowoWpływ zaawansowania ciąży na strukturę spożycia kwasów tłuszczowych z dietą przez kobiety ciężarne
Pieczyńska Probl Hig Epidemiol J. Wpływ 2017, zaawansowania 98(1): 73-80 ciąży na strukturę spożycia kwasów tłuszczowych z dietą przez kobiety ciężarne 73 Wpływ zaawansowania ciąży na strukturę spożycia
Bardziej szczegółowoWPŁYW NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH I SUPLEMENTÓWI DIETY NA SPOŻYCIE WITAMINY C
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 754 758 Katarzyna Mystkowska 1, Renata Markiewicz-Żukowska, Elżbieta Karpińska, Anna Puścion 1, Maria H. Borawska WPŁYW NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH I SUPLEMENTÓWI DIETY
Bardziej szczegółowoSkładniki odżywcze w diecie kobiet karmiących piersią z województwa śląskiego
Mojska Probl Hig H Epidemiol i wsp. Składniki 2014, odżywcze 95(2): 325-330 w diecie kobiet karmiących piersią z województwa śląskiego 325 Składniki odżywcze w diecie kobiet karmiących piersią z województwa
Bardziej szczegółowoWymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoUDZIAŁ SUPLEMENTÓW W SPOŻYCIU SKŁADNIKÓW MINERALNYCH PRZEZ DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 1, str. 51 59 Jadwiga Hamułka, Agata Wawrzyniak, Ewa Starzak-Jankowska UDZIAŁ SUPLEMENTÓW W SPOŻYCIU SKŁADNIKÓW MINERALNYCH PRZEZ DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Zakład Oceny
Bardziej szczegółowoNORMY ŻYWIENIA ZDROWYCH DZIECI W 1 3. ROKU ŻYCIA STANOWISKO POLSKIEJ GRUPY EKSPERTÓW. CZĘŚĆ II OMÓWIENIE POSZCZEGÓLNYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
94 Developmental Period Medicine, 2013, XVII, 1 IMiD, Wydawnictwo Aluna Grupa ekspertów: Anna Dobrzańska, Jadwiga Charzewska, Halina Weker, Piotr Socha, Hanna Mojska, Janusz Książyk, Danuta Gajewska, Hanna
Bardziej szczegółowoNormy żywienia zdrowych dzieci w 1 3. roku życia stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów
Normy żywienia zdrowych dzieci w 1 3. roku życia stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów Część I Zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze Nutritional guidelines for healthy children aged 1 3 years Polish
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
L 119/4 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 7.5.2011 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 440/2011 z dnia 6 maja 2011 r. w sprawie udzielenia i odmowy udzielenia zezwolenia na niektóre oświadczenia zdrowotne
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 1, str. 89 94 Katarzyna Cieloszczyk, Małgorzata E. Zujko, Anna Witkowska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2 Zakład Technologii i Towaroznawstwa Żywności
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoGDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)
1. Czym jest GDA? GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) to wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie zostały wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego
Bardziej szczegółowoWYBRANE NORMY ŻYWIENIA
WYBRANE NORMY ŻYWIENIA DLA POPULACJI POLSKIEJ WEDŁUG INSTYTUTU ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA ENERGIA TAB. 1 NORMY NA ENERGIĘ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY, USTALONE NA POZIOMIE ZAPOTRZEBOWANIA ENERGETYCZNEGO GRUPY (EER).
Bardziej szczegółowoZasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
Bardziej szczegółowoANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 711 717 Halina Weker 1, 3, Małgorzata Więch 1, Marta Barańska 2, Hanna Wilska 3 ANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ
Bardziej szczegółowoOcena prawidłowości masy ciała i wyliczanie zapotrzebowania na energię. Scenariusz lekcji
Ocena prawidłowości masy ciała i wyliczanie zapotrzebowania na energię Scenariusz lekcji Opracowanie: Anna Harton, Danuta Gajewska, Joanna Myszkowska-Ryciak, Sylwia Gudej na potrzeby programu Mądre żywienie,
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu. Zakład Dietetyki Klinicznej
Sylabus przedmiotu Dietetyka (Zakład Dietetyki Klinicznej) 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (Kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów np.: Zdrowie publiczne I stopnia
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH W DZIENNEJ RACJI POKARMOWEJ OSÓB Z NYSY I OKOLIC
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 692 698 Elżbieta Grochowska-Niedworok 1, Marta Misiarz 1, Joanna Wyka 1,2, Ewa Malczyk 1,Beata Całyniuk 1, Aleksandra Mamala 1 ZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 252-256 Anna Waśkiewicz, Elżbieta Sygnowska WARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI Zakład Epidemiologii, Prewencji
Bardziej szczegółowoSTOPIEŃ REALIZACJI NORM ŻYWIENIOWYCH U KOBIET O RÓŻNEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA WAGOWO-WZROSTOWEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 2, str. 171 177 Elżbieta Głodek, Marian Gil STOPIEŃ REALIZACJI NORM ŻYWIENIOWYCH U KOBIET O RÓŻNEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA WAGOWO-WZROSTOWEGO Katedra Przetwórstwa i Towaroznawstwa
Bardziej szczegółowoRADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 25 stycznia 2011 r. (25.01) (OR. en) 5610/11 DENLEG 7
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 25 stycznia 2011 r. (25.01) (OR. en) 5610/11 DENLEG 7 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 21 stycznia 2011 r. Do: Sekretariat Generalny Rady Dotyczy:
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI SGGW POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK ŻYWIENIOWYCH ŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE dr hab. Jadwiga Hamułka, prof. SGGW dr hab. Anna Kołłajtis-Dołowy
Bardziej szczegółowoZASPOKOJENIE POTRZEB ŻYWIENIOWYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH REPREZENTUJĄCYCH RÓŻNE FAZY CYKLU ROZWOJU RODZINY
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 363-370 MARLENA PIEKUT, JUSTYNA ZWIERZYK ZASPOKOJENIE POTRZEB ŻYWIENIOWYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH REPREZENTUJĄCYCH RÓŻNE FAZY CYKLU ROZWOJU RODZINY FULFILLING NUTRITION NEEDS
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : II stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II rok/iii semestr
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA ENERGII ORAZ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET KARMIĄCYCH PIERSIĄ
Rocz Panstw Zakl Hig 2012, 63, Nr 3, 305-311 OCENA SPOŻYCIA ENERGII ORAZ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET KARMIĄCYCH PIERSIĄ ASSESMENT OF ENERGY AND BASIC COMPONENTS INTAKE IN SELECTED GROUP OF
Bardziej szczegółowoOCENA POZIOMU WIEDZY ŻYWIENIOWEJ I SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET W OKRESIE CIĄŻY
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 531 535 Joanna Kobus-Cisowska, Dominik Kmiecik, Monika Przeor, Anna Jędrusek-Golińska, Katarzyna Waszkowiak, Halina Żołna OCENA POZIOMU WIEDZY ŻYWIENIOWEJ I
Bardziej szczegółowoSkładniki odżywcze o właściwościach immunomodulacyjnych w dietach dzieci w wieku miesięcy ich znaczenie i źródła
474 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): 474-478 Składniki odżywcze o właściwościach immunomodulacyjnych w dietach dzieci w wieku 13-36 miesięcy ich znaczenie i źródła Dietary factors influencing immune system
Bardziej szczegółowoZbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem
Zbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 327-332 JOANNA WYKA, ALICJA ŻECHAŁKO-CZAJKOWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU ASSESING THE FOOD INTAKE IN FIRST YEAR STUDENTS OF AGRICULTURAL
Bardziej szczegółowoPokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny
Pokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny WPROWADZENIE Żywienie niemowląt, a zwłaszcza odpowiedź na pytania: co? kiedy? jak? budzi
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH GŁÓWNE ŹRÓDŁA W DIECIE MĘŻCZYZN W OKRESIE 21-LETNIEJ OBSERWACJI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 420-427 Angelika Edyta Charkiewicz, Bogusław Poniatowski, Maria Karpińska, Janusz Korecki, Jacek Jamiołkowski, Andrzej Szpak ZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ ENERGII I WYBRANYCH SKŁADNIKÓW W RACJACH POKARMOWYCH PRZEDSZKOLI Z REJONU WARSZAWSKIEGO
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 2, 181-185 ZAWARTOŚĆ ENERGII I WYBRANYCH SKŁADNIKÓW W RACJACH POKARMOWYCH PRZEDSZKOLI Z REJONU WARSZAWSKIEGO ENERGY AND SELECTED NUTRIENTS CONTENT IN PRE-SCHOOL CHILDREN DIET OF
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Edyta Balejko Przedmiot: Żywienie człowieka Ćwiczenie nr 5 Temat: Wskaźniki oceny wartości odżywczej białek
Bardziej szczegółowoOcena sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach fitness na tle aktualnych zaleceń żywieniowych
Samolińska Probl Hig Epidemiol W, Kiczorowska 2014, B. 95(2): Ocena 339-345 sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach fitness... 339 Ocena sposobu żywienia kobiet uczestniczących w zajęciach
Bardziej szczegółowoAleksandra Kołota, Dominika Głąbska, Dariusz Włodarek
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVIII, 2015, 3, str. 376 381 Aleksandra Kołota, Dominika Głąbska, Dariusz Włodarek OCENA WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ I ODŻYWCZEJ JADŁOSPISÓW STARSZYCH KOBIET MIESZKAJĄCYCH W ZAKŁADZIE
Bardziej szczegółowoSPOSÓB ŻYWIENIA WYBRANEJ GRUPY MŁODYCH KOBIET W ASPEKCIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 6, 3, str. 479 484 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak, Danuta Gajewska SPOSÓB ŻYWIENIA WYBRANEJ GRUPY MŁODYCH KOBIET W ASPEKCIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA Katedra
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIII, 2010, 3, str. 287 292 Zbigniew Marzec, Wojciech Koch, Agnieszka Marzec WPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE
Bardziej szczegółowoOCENA ZAWARTOŚCI TŁUSZCZU W DIETACH STUDENTÓW UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 4, str. 1190 1196 Elżbieta Głodek, Marian Gil, Mariusz Rudy OCENA ZAWARTOŚCI TŁUSZCZU W DIETACH STUDENTÓW UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO Katedra Przetwórstwa i Towaroznawstwa
Bardziej szczegółowoWIEDZA I ZACHOWANIA ŻYWIENIOWE KOBIET CIĘŻARNYCH
ROCZN. PZH, 2002, 53, NR 2, 167 175 MAŁGORZATA KOZŁOWSKA-WOJCIECHOWSKA, MAGDALENA MAKAREWICZ WUJEC WIEDZA I ZACHOWANIA ŻYWIENIOWE KOBIET CIĘŻARNYCH THE DIETARY KNOWLEDGE AND EATING BEHAVIOUR OF PREGNANT
Bardziej szczegółowoEdukacja żywieniowa kobiet ciężarnych i karmiących w kontekście suplementacji diety
Edukacja żywieniowa kobiet ciężarnych i karmiących w kontekście suplementacji diety Nutritional education pregnant and lactating women in the context of supplementation Joanna Woźniak-Holecka 1, Karolina
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)
140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.
Bardziej szczegółowoZaburzenia stanu odżywienia dzieci kończących szkołę podstawową w Łodzi a jakość kości ocena spożycia energii i wybranych składników pokarmowych
652 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 652-656 Zaburzenia stanu odżywienia dzieci kończących szkołę podstawową w Łodzi a jakość kości ocena spożycia energii i wybranych składników pokarmowych Disorders of
Bardziej szczegółowoKwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia
Kwasy tłuszczowe nasycone, a choroba układu krążenia Broszura informacyjna IDF (Factsheet) kwiecień 2016 Uwaga krajowa: tłumaczenie na język polski zostało sfinansowane ze środków FUNDUSZU PROMOCJI MLEKA
Bardziej szczegółowoOcena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej Nutri-Day
Pac Probl A, Hig Sochacka-Tatara Epidemiol 2010, E, Majewska 91(3): 419-424 R. Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej... 419 Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowoSPOŻYCIE LIKOPENU, LUTEINY I ZEAKSANTYNY W WYBRANEJ GRUPIE MŁODYCH KOBIET
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVII, 2014, 3, str. 630 634 Joanna Myszkowska-Ryciak, Anna Harton, Danuta Gajewska, Sa eed Bawa SPOŻYCIE LIKOPENU, LUTEINY I ZEAKSANTYNY W WYBRANEJ GRUPIE MŁODYCH KOBIET Katedra
Bardziej szczegółowoWartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku
Wartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku dr inż. Joanna Szlinder-Richert Morski Instytut Rybacki-Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni Gdańsk, 24 maj 2013 Dlaczego zaleca sięjedzenie ryb Strawne
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie w zdrowiu i chorobie Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02
Bardziej szczegółowoOCENA POBRANIA WAPNIA, MAGNEZU, SODU I POTASU Z CAŁODZIENNYMI RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW Z UWZGLĘDNIENIEM SUPLEMENTACJI.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 212, 3, str. 28 284 Zbigniew Marzec, Agnieszka Marzec, Lucyna Wyszogrodzka-Koma, Aleksandra Buczek OCENA POBRANIA WAPNIA, MAGNEZU, SODU I POTASU Z CAŁODZIENNYMI RACJAMI POKARMOWYMI
Bardziej szczegółowoROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 28, 3, str. 34 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz* ROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**
Bardziej szczegółowoOSZACOWANIE SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW OGÓŁEM ORAZ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH PRZEZ MŁODZIEŻ WIEJSKĄ BESKIDU ŻYWIECKIEGO
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 5 (66), 119 131 ANNA STACHURA, PAWEŁ M. PISULEWSKI, ANETA KOPEĆ, TERESA LESZCZYŃSKA, RENATA BIEŻANOWSKA-KOPEĆ OSZACOWANIE SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW OGÓŁEM ORAZ KWASÓW
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO
Rocz Panstw Zakl Hig 2012, 63, Nr 3, 313-318 OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO EVALUATION OF THE NUTRITION MODEL IN STUDENTS OF UNIVERSITY IN RZESZOW Elżbieta Głodek, Marian Gil
Bardziej szczegółowoAgnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 4, str. 987 991 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska WARTOŚĆ ENERGETYCZNA ORAZ ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH
Bardziej szczegółowoWPŁYW SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH Z DIETĄ ORAZ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA STAN MINERALNY ORGANIZMU STUDENTEK
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 912 916 Anna Puścion 1, Renata Markiewicz-Żukowska, Elżbieta Karpińska, Katarzyna Mystkowska 1, Maria H. Borawska WPŁYW SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH Z DIETĄ
Bardziej szczegółowoPiotr Socha. Interdyscyplinarna szkoła zimowa, 2014
Piotr Socha Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Interdyscyplinarna szkoła zimowa, 2014 Zdjęcie Holenderki Zima 1944/45 2414 urodzonych w
Bardziej szczegółowoSuplementacja witaminowo-mineralna u kobiet w wieku prekoncepcyjnym
Magdalena Rzeźnik, Joanna Suliburska Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Suplementacja witaminowo-mineralna u kobiet w wieku prekoncepcyjnym Vitamin-mineral supplementation
Bardziej szczegółowoSKŁAD WYBRANYCH SUPLEMENTÓW DIETY W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCYCH WYMAGAŃ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 596 603 Katarzyna Stoś, Bogumiła Krygier, Aneta Głowala, Mirosław Jarosz SKŁAD WYBRANYCH SUPLEMENTÓW DIETY W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCYCH WYMAGAŃ Zakład Żywności i
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Pac-Kożuchowska E. Kwasy tłuszczowe omega-3 a stan zdrowia dziecka Vol. 7/2008 Nr 4(25) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Kwasy tłuszczowe omega-3 a stan zdrowia dzieci The Fatty Acid
Bardziej szczegółowoSylabus z modułu. [24A] Dietetyka. Poznanie podstawowych składników zbilansowanej diety, określenie zasad zdrowego żywienia i odżywiania.
Sylabus z modułu [24A] Dietetyka 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ ENERGETYCZNA I PODSTAWOWE SKŁADNIKI ODŻYWCZE W DIETACH PACJENTÓW Z ŁUSZCZYCĄ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVIII, 2015, 3, str. 544 549 Marta Wacewicz 1, Katarzyna Socha 2, Sylwia K. Naliwajko 2, Marek Niczyporuk 3,4 Piotr Aleksiejczuk 4, Jolanta Ostrowska 4, Maria H. Borawska 2 WARTOŚĆ
Bardziej szczegółowo52 Probl Hig Epidemiol 2018, 99(1): 52-57
52 Probl Hig Epidemiol 2018, 99(1): 52-57 Wartość energetyczna i podaż podstawowych składników odżywczych w racjach pokarmowych zapewnianych seniorom przebywającym w Domu Pomocy Społecznej w Białymstoku
Bardziej szczegółowoSPITSBERGEN HORNSUND
Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND
Bardziej szczegółowoKorzyści z wegetarianizmu
Korzyści z wegetarianizmu QQ QQ Wegetarianizm a choroby cywilizacyjne Przemiana lipidowa ustroju Lipidy (tłuszcze) dostarczają z 1 grama 9 kcal. Są naturalną formą gromadzenia zapasów energii magazynowanej
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA WITAMIN ANTYOKSYDACYJNYCH PRZEZ STUDENTÓW SGGW W WARSZAWIE
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 4, 397-402 OCENA SPOŻYCIA WITAMIN ANTYOKSYDACYJNYCH PRZEZ STUDENTÓW SGGW W WARSZAWIE EVALUATION OF ANTIOXIDANT VITAMINS INTAKE BY STUDENTS OF WARSAW UNIVERSITY OF LIFE SCIENCE Magdalena
Bardziej szczegółowoNauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Nauki o Żywności i Żywieniu Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2009 Tom 3 Zeszyt 4 HALINA WEKER 1,2,
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowoOCENA SPOŻYCIA WIELONIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH N-3 WŚRÓD ZDROWYCH DOROSŁYCH OSÓB W ODNIESIENIU DO AKTUALNYCH NORM ŻYWIENIA
ROCZN. PZH 2011, 62, Nr 4, 389-396 OCENA SPOŻYCIA WIELONIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH N-3 WŚRÓD ZDROWYCH DOROSŁYCH OSÓB W ODNIESIENIU DO AKTUALNYCH NORM ŻYWIENIA DIETARY INTAKE OF N-3 POLYUNSATURATED
Bardziej szczegółowoZaburzenie równowagi energetycznej
Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko. Wywiad położniczy. Wywiad ginekologiczny. Data ostatniej miesiączki. Byłam w ciąży: więcej.
Imię i nazwisko Data ostatniej miesiączki Wywiad położniczy Byłam w : 0 1 2 3 4 5 6 więcej Rok Tydzień Przebieg Przebieg porodu lub poronienia Powikłania po porodzie/poronieniu Płeć, masa i rozwój dziecka
Bardziej szczegółowoCo z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie?
Co z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie? Dorota Szostak-Węgierek Zakład Dietetyki Klinicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny Zalecenia dla osób dorosłych, które mogą odnieść korzyść z
Bardziej szczegółowoDuŜo wiem, zdrowo jem
DuŜo wiem, zdrowo jem Projekt edukacyjny: Pogadanki do dzieci w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach oraz prezentacje do ich rodziców Cel projektu: Podniesienie świadomości na temat odżywiania
Bardziej szczegółowoŻywienie, które wspomaga rozwój mózgu
MATERIAŁ PRZEZNACZONY WYŁĄCZNIE DLA SPECJALISTÓW OCHRONY ZDROWIA, ŻYWIENIA I DIETETYKI Żywienie, które wspomaga rozwój mózgu Enfamil Premium 1 w płynie zawiera 0,3% DHA*, pojemność 59 ml w butelce, 6 butelek
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoZRÓŻNICOWANIE SPOŻYCIA RYB MORSKICH PRZEZ STUDENTÓW DWÓCH WYDZIAŁÓW WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 2, str. 131 136 Małgorzata Gajewska, Alicja Ostrowska 1) ZRÓŻNICOWANIE SPOŻYCIA RYB MORSKICH PRZEZ STUDENTÓW DWÓCH WYDZIAŁÓW WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO Zakład
Bardziej szczegółowo