KATEDRA SYSTEMÓW MULTIMEDIALNYCH. Badanie wrażenia narastania głośności z wykorzystaniem testów skalowania głośności
|
|
- Edyta Sikora
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 KATEDRA SYSTEMÓW MULTIMEDIALNYCH Badanie wrażenia narastania głośności z wykorzystaniem testów skalowania głośności Opracowanie: dr inż. Piotr Suchomski 1. Wprowadzenie W zdecydowanej większości przypadków ubytek słuchu ma charakter nieliniowy i na ogół jest różny dla różnych pasm częstotliwości. Z tego też powodu korekcja słuchu za pomocą liniowego wzmocnienia jest nie tyle mało skuteczna, co w skrajnych przypadkach niebezpieczna dla i tak już osłabionego słuchu. Dlatego też we współczesnych aparatach słuchowych stosuje się układy dynamicznej korekcji wzmocnienia sygnału dźwiękowego. Na ogół rolę takiego nieliniowego wzmacniacza pełnią układy kompresji dynamiki dźwięku. Zwykle aparat słuchowy posiada przynajmniej jeden kompresor dla każdego analizowanego pasma częstotliwości. Z powyższych faktów wynika dość intuicyjny wniosek, że aby dobrze określić charakterystykę dynamiki poszukiwanego aparatu słuchowego dla danego pacjenta, należy dokonać badania dynamiki jego słuchu [7][11]. W ogólnym przypadku problem właściwego dopasowania protezy słuchowej sprowadza się do jak najlepszego dopasowania dynamiki tejże protezy do dynamiki uszkodzonego słuchu. Właściwości dynamiczne słuchu można wyznaczyć w oparciu o wyniki testu skalowania głośności. Generalnie w tego typu teście chodzi o zbadanie różnicy w ocenie wrażenia głośności przez osobę badaną a prawidłową oceną wrażenia głośności danego sygnału testowego. W audiologii istnieje kilka znanych metod skalowania głośności [5][9][10][11]. Przykładem testu skalowania głośności jest badanie wrażenia narastania głośności za pomocą testu LGOB (ang. Loudness Growth in ½ Octave Bands) [1][2][3][4]. Wyniki tego testu pozwalają określić dynamikę słuchu niezależnie w czterech pasmach częstotliwości o częstotliwościach środkowych 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz i 4000 Hz, a tym samym pozwalają 1
2 określić parametry układu wielopasmowego kompresora, stosowanego w większości typowych protez słuchu [5][9]. 2. Test LGOB Badanie wrażenia narastania głośności ma istotne znaczenie przede wszystkim dla osób z mieszanym i odbiorczym ubytkiem słuchu. W takim przypadku wyniki badania progowego słuchu (audiogram tonalny) nie dają pełnego obrazu charakteru ubytku słuchu. Przykładowo pacjenci mający ww. ubytki słuchu mogą mieć takie same audiogramy, ale mogą w zupełnie odmienny sposób postrzegać głośność dźwięków [7][12]. Początkowo, aby opis audiologiczny w takich przypadkach był jasny i pełny, wyznaczano tzw. komfortowy poziom głośności (MCL - Most Comfortable Level) oraz "niewygodny" poziom głośności (LDL - Loudness Discomfort Level). Określenie powyższych poziomów było jednak niejednoznaczne ze względu na brak standaryzacji tych metod [11]. Rozwiązaniem powyższych problemów okazał się test badania wrażenia narastania głośności LGOB, który generalnie polega na badaniu różnicowania głośności w kilku pasmach oktawowych. Oryginalna wersja metody została opracowana przez AT&T Bell Laboratories, natomiast firma Resound Digital Hearing System zaadoptowało metodę LGOB do badań klinicznych. Sygnały testowe wykorzystywane podczas testu LGOB to odpowiednio spreparowane próbki szumu białego przefiltrowanego w pasmach półoktawowych o częstotliwościach środkowych 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz i 4000 Hz. Pojedynczy sygnał testowy składa się z trzech półsekundowych próbek szumu oddzielonych półsekundową ciszą. W zależności od modelu urządzenia, do prowadzenia testu LGOB, sygnały testowe mogą być zapisane na płycie CD lub generowane przez samo urządzenie. Tester LGOB jest skalibrowany do określonego typu słuchawek, na ogół są to słuchawki wewnątrzuszne (ang. earphones, np. ER 3 Etymotic Research). Urządzenie posiada również specjalny interfejs, który pozwala osobie badanej określić głośność słyszanego sygnału testowego. Skalę ocen prezentuje rys. 1. wartość 0 (NONE) oznacza, że osoba badana nie usłyszała sygnału; wartość 1 (VERY SOFT) oznacza, że dźwięk jest bardzo cichy i w rozmowie o takim poziomie głośności osoba badana poprosiłaby rozmówcę, żeby mówił głośniej; wartość 2 (SOFT) oznacza, że dźwięk jest cichy, odpowiada poziomowi cichej rozmowy; 2
3 wartość 3 (MCL) oznacza normalny poziom głośności; wartość 4 (LOUD) oznacza, że dźwięk jest głośny, odpowiada głośnemu poziomowi głośności rozmowy; wartość 5 (VERY LOUD) oznacza, że dźwięk jest bardzo głośny i w rozmowie o takim poziomie głośności osoba badana poprosiłaby rozmówcę, żeby mówił ciszej; wartość 6 (UCL) oznacza, że dźwięk jest za głośny, wręcz nieprzyjemny; Rys. 1 Skala ocen używana w czasie testu LGOB Generalnie test LGOB przebiega w dwóch fazach. W pierwszej fazie dla każdego pasma wyznaczany jest zakres poziomów natężenia dźwięku, które tolerowane są przez osobę badaną. W tym celu dla każdego pasma odtwarzany jest sygnał o poziomie 60 db SPL i poziom zmniejsza się o 5 db aż do momentu, gdy osoba badana stwierdzi, że nie słyszy już sygnału testowego. Za dolną granicę przyjmuje się poziom o 5 db wyższy (ocena VERY SOFT). Analogicznie wyznaczana jest górna granica poziomu głośności. Prezentowane są 3
4 sygnały od poziomu 65 db SPL z krokiem 5 db. Za górną granicę przyjmuje się wartość o 5 db niższą od poziomu dźwięku, który został oceniony jako "za głośny" (UCL). W drugiej fazie prezentowane są w sposób losowy sygnały testowe o poziomach z zakresów wyznaczonych w fazie pierwszej. Istnieje kilka alternatywnych zasad określających sposób losowania i prezentowania sygnałów testowych. Na ogół przyjmuje się, że każdy sygnał powinien być zaprezentowany w czasie testu przynajmniej trzy razy lub jest prezentowany tyle razy, aby uzyskać stabilną ocenę dla danego poziomu. Do wyniku testu brana jest wartość mediany z ocen wrażenia głośności uzyskanych dla danego sygnału testowego. Wyniki testu LGOB można zaprezentować na dwa sposoby. Pierwszy sposób polega na prezentacji krzywych ekspansji dla każdego pasma częstotliwości (rys. 2). Drugi sposób to prezentacja wyników testu LGOB w postaci wykresu krzywych jednakowego słyszenia (rys. 3). Rys. 2. Wynik testu LGOB dla pasma 500 Hz Rys. 3. Wynik testu LGOB w postaci krzywych jednakowego słyszenia 4
5 2.1 Test LGOB w urządzeniu ReSound P3 Punktem odniesienia w trakcie opracowywania komputerowego testu LGOB, były wyniki testu LGOB przeprowadzanego na urządzeniu ReSound P3 (rys. 4). Celem badań prowadzonych w oparciu o to urządzenie jest dopasowywanie protez słuchu. ReSound P3 składa się z następujących modułów: Programator z wyświetlaczem ciekłokrystalicznym, który generalnie realizuje cztery funkcje: audiometru progowego, testera LGOB, programatora protez słuchu, urządzenia zbierającego, przechowującego i prezentującego dane pomiarowe; Interfejs z siedmioma klawiszami do oceny głośności prezentowanych sygnałów; Przetwornik akustyczny ze słuchawkami wewnątrzusznymi; Karta z programem urządzenia oraz interfejsy do podłączenia programowanej protezy słuchu; Rys. 4. Urządzenie do doboru protez słuchu ReSound P3 Urządzenie ReSound P3 wyposażone jest również w złącze szeregowe RS-232, pozwalające na współpracę z komputerem PC. Aby przeprowadzić test LGOB za pomocą tego urządzenia, należy połączyć ze sobą następujące elementy przyrządu: 5
6 Do głównego modułu (programator z wyświetlaczem) należy włożyć kartę w specjalną szynę z boku urządzenia; Następnie należy podłączyć interfejs z klawiszami do oceny głośności; W tylnej części programatora znajduje się gniazdo słuchawkowe, do którego należy podłączyć przetwornik akustyczny wraz ze słuchawkami wewnątrzusznymi; Po zmontowaniu zestawu, należy podłączyć zasilanie i uruchomić urządzenie. Następnie należy wybrać lub utworzyć nazwę pacjenta w pamięci urządzenia, po czym wybrać z menu opcję testu LGOB. Test LGOB przeprowadzany jest zgodnie z wcześniej opisaną definicją. Badanie rozpoczyna się trial test, w którym urządzenie testuje zakres tolerowanych natężeń dźwięku przez badanego. Po fazie pierwszej następuje właściwy test. Klawisze, które służą do oceny głośności prezentowanego sygnału, wyposażone są w diody luminescencyjne świecące na czerwono. Po wciśnięciu klawisza, wszystkie diody gasną za wyjątkiem wciśniętego klawisza. Zwłoka w ocenie głośności powoduje przerwanie testu. Na bieżąco w czasie testu nanoszone są wyniki na wykres widoczny na ekranie ciekłokrystalicznym Komputerowy test LGOB W ramach prac badawczo wdrożeniowych w Katedrze Systemów Multimedialnych opracowano i zaimplementowano komputerowy test LGOB. Test ten stanowi moduł aplikacji do diagnostyki słuchu (rys. 5). Ze względu na charakterystykę toru fonicznego typowego komputera zakres dynamiki komputerowego testu LGOB ustalono na 80 db (dla sygnałów 16-bitowych maksymalna osiągalna dynamika sygnału wynosi ok. 90 db). W celu zapewnienia odpowiedniej jakości dźwięku wykorzystywana jest zewnętrzne karty dźwiękowa firmy Audiotrak (DR. DAC nano), która charakteryzuje się wysokiej jakości przetwornikiem cyfrowo-analogowym (24 bity, 96 khz częstotliwość próbkowania). Karta jest praktycznie bezobsługowa, a charakterystyki różnych egzemplarzy są prawie identyczne (możliwość prowadzenia badań na wielu stanowiskach). 6
7 Rys. 5. Okno główne aplikacji do diagnostyki słuchu Test LGOB jest jednym z kilku testów diagnostycznych słuchu oferowanych przez aplikację. Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek testu należy dodać lub wybrać pacjenta (w tym przypadku studenta) do bazy danych. Wszystkie wyniki z poszczególnych testów będą gromadzone w bazie danych. Po wskazaniu osoby, dla której ma być prowadzone badania po prawej stronie okna głównego pojawiają się przyciski reprezentujące poszczególne testy. Aby rozpocząć dany test należy kliknąć w odpowiedni przycisk. Po czym pojawi się okno z instrukcją testu LGOB (rys. 6). Rys. 6. Okno z instrukcją testu LGOB 7
8 Aby rozpocząć badanie należy kliknąć przycisk Rozpocznij badanie. Następnie pojawi się okno kalibracji poziomu dźwięku (rys. 7). Jeśli kalibracja poziomu dźwięku nie została wykonana wcześniej to należy ją wykonać. W czasie kalibracji nie należy zakładać słuchawek na uszy ton kalibracyjny nie należy do przyjemnych wrażeń słuchowych. Należy kliknąć na przycisk Odtwarzaj i za pomocą przycisków oraz suwaka należy ustawić odpowiedni poziom dźwięku. Rys. 7 Okno kalibracji poziomu dźwięku dla testu LGOB Problem kalibracji poziomu dźwięku rozwiązano za pomocą, specjalnie do tego celu opracowanego, kalibratora (rys. 8). Jako ton kalibracyjny wykorzystuje się czysty ton sinusoidalny o częstotliwości 1 khz i poziomie -25 db. Przy takim sygnale testowym, kalibrator został tak ustawiony, że ciśnienie wytwarzane w słuchawkach ma wartość 95 db SPL dla ucha prawego i ucha lewego (pomiar za pomocą sztucznego ucha i miernika B&K). Przy tak wykalibrowanym systemie, sygnały testowe o maksymalnej amplitudzie wytwarzają w słuchawkach ciśnienie rzędu 110 db SPL. Teoretycznie najniższe osiągalne natężenie dźwięku w omawianym systemie wynosi 30 db SPL. Niestety ta wartość w rzeczywistości jest poniżej poziomu szumu otoczenia (ok. 40 db SPL). Mimo, że zastosowane słuchawki charakteryzują się dość dobrą izolacyjnością od szumu otoczenia, to należy spodziewać się zafałszowania wyników w tym zakresie natężeń. Jest to wada tego rozwiązania. Jednak mając na uwadze, że w procesie dopasowywania aparatów słuchu najistotniejsze znaczenie mają poziomy głośności odpowiadające poziomom głośności rozmowy, czyli db SPL, należy się spodziewać, że wyniki testu LGOB przeprowadzonego za pomocą omawianego systemu będą wiarygodne i możliwe do wykorzystania w procesie dopasowywania protezy słuchu. Dzięki zastosowaniu zewnętrznej karty dźwiękowej o stabilnej charakterystyce układ zewnętrznego kalibratora poziomu nie jest niezbędny. Wystarczy dokonać jednej kalibracji za pomocą sztucznego ucha w komorze bezechowej i zapamiętać programowo usatwienie 8
9 suwaka poziomu wyjściowego dla danego modelu słuchawek (poziom dźwięku może się zmieniać dla różnych modeli słuchawek). W czasie laboratorium eksperymentalnie zostało uruchomione jedno takie stanowisko. Rys. 8 Kalibrator Gdy kalibracja poziomu dźwięku jest zakończona można rozpocząć test LGOB. Kalibracja poziomu dźwięku powinna być wykonana przynajmniej raz w czasie jednego uruchomienia aplikacji. Test LGOB prowadzony jest osobno dla ucha lewego i prawego. Aplikacja pozwala wybrać, od którego ucha rozpocznie się badanie. Faza treningu i faza testu następują automatycznie jedna po drugiej. W czasie testu należy oceniać wrażenie głośności wywoływane przez sygnały testowe. Ocena powinna przebiegać dynamicznie. Wśród sygnałów testowych pojawiają się również sygnały ciszy. Po zakończeniu testu pojawia się wynik testu w postaci wykresów krzywych narastania wrażenia głośności w poszczególnych pasmach częstotliwości (rys. 9). Linia niebieska to charakterystyka referencyjna. Prawidłowe wyniki to to takie, w których uzyskana charakterystyka (linia czerwona) pokrywa się z charakterystyką referencyjną. 9
10 XPS. Rys. 9. Okno z przykładową charakterystyka skalowania głośności dla ucha lewego w paśmie 4000 Hz Uzyskane charakterystyki skalowania głośności można wydrukować lub zapisac do pliku 3. Skalowanie głośności z wykorzystaniem przefiltrowanych sygnałów muzycznych Test skalowania głośności oparty na metodzie LGOB jako sygnały testowe wykorzystuje szumy wąskopasmowe, które są dość męczące dla słuchu. W czasie prowadzonych badań powstał pomysł zastąpienia tych sygnałów sygnałami zawierającymi dźwięki naturalne, których widmo i energia będzie zbliżona do standardowych sygnałów testowych w postaci szumu. Okazało się, że najprościej takie sygnały pozyskać wśród sygnałów muzycznych i tak wybrano: Bębny odpowiednik sygnałów z pasma 500 Hz, Fortepian odpowiednik pasma 1000 Hz, Gitara odpowiednik pasma 2000 Hz, Skrzypce I odpowiednik pasma 4000 Hz, Skrzypce II pasmo 8000 Hz. Test LGOB powstał z myślą badania pod kątem dopasowania aparatów słuchowych, których nadrzędnym celem jest poprawa zrozumiałości mowy (stąd ograniczenie do pasma 4000 Hz). W czasie badań postanowiono rozszerzyć zakres częstotliwości o pasmo 8000 Hz. Postanowiono również uprościć skalę kategorii oceny wrażenia głośności. W teście LGOB dużą trudność sprawia rozróżnienie dla kategorii GŁOŚNO i BARDZO GŁOŚNO oraz dla kategorii CICHO i BARDZO CICHO. W związku z tym postanowiono oghraniczyć skalę kategorii głośności do następujących kategorii: 10
11 ZA CICHO (TOO SOFT) gdy poziom dźwięku jest tak niski, że nie jest praktycznie słyszalny, CICHO (SOFT) gdy poziom dźwięku wywołuje wrażenie głośności dźwięku cichego, KOMFORTOWO (COMFORTABLE) gdy wywoływane wrażenie głośności jest komfortowe, GŁOŚNO (LOUD) gdy dźwięk wywołuje wrażenie dźwięku głośnego, ZA GŁOŚNY (TOO LOUD) gdy dźwięk jest na tyle głośny, że wywołuje wrażenie dyskomfortu. W celu realizacji powyższych założeń powstała aplikacja EarTuneUp (rys. 10) zrealizowana w ramach projektów badawczych we współpracy z firmą Intel. Aplikacja działa w środowisku Windows. Aplikacja ta ma charakter narzędzia do prowadzenia badań nad testem skalowania głośności. Rys. 10. Okno główne aplikacji Ear-Tune up Aplikacja posiada szereg opcji. W Menu Options/Loudness Scaling Test Options można ustawić następujące opcje (rys. 11): Ear które ucho ma być testowane, Test duration do wyboru test skrócony (short test) i test normalny, Workstation ID identyfikator urządzenia, na którym prowadzone jest badanie (pomocne przy identyfikacji wyników). 11
12 Rys. 11. Okno ustawień parametrów testu skalowania głośności Test skalowania głośności rozpoczyna się po kliknięciu na przycisk START LOUDNESS SCALING TEST w oknie głównym aplikacji. Przed rozpoczęciem testu pojawia się okno dialogowe, w którym trzeba wpisać ciąg znaków, który będzie identyfikatorem testowanej osoby (np. pseudonim lub imię i nazwisko). Następnie pojawia się okno z interfejsem do oceny wrażenia głośności (rys. 12). Rys. 12. Okno testu skalowania głośności Przed rozpoczęciem testu można kliknąć na przycisk ze ze znakiem? aby zapoznać się z krótka instrukcją testu (rys. 13). 12
13 Rys. 13. Okno z instrukcja testu skalowania głośności Gdy użytkownik jest już gotowy do przeprowadzenia testu (siedzi w odpowiedniej pozycji) powinien kliknąć na przycisk START (rys. 12). Gdy test się rozpocznie przycisk START zmienia się na przycisk STOP (możliwość przerwania testu), natomiast poniżej przycisków do oceny wrażenia głośności pojawia się pasek postępu testu (rys. 14). Gdy sygnał jest prezentowany po odpowiedniej stronie przycisków do oceny wrażenia głośności (zależnej od wybranego ucha) pojawia się napis Listen to (rys. 14). Jest on wyświetlany w czasie prezentacji sygnału testowego. Gdy prezentacja sygnału się skończy napis znika, przy czym sygnałem testowym może być też sygnał ciszy. Gdy test zostanie zakończony pojawia się stosowny komunikat o tym, czy test został zakończony prawidłowo. W tym momencie zapisywane są również wyniki testu do pliku w formacie.ini oraz w formacie.txt. Pliki w formacie ini są przydatne dla aplikacji do dalszego ewentualnego przetwarzania, natomiast pliki.txt są łatwe do odczytu przez dowolnego użytkownika. Dzięki zastosowaniu znaku średnika jako znaku rozdzielającego, dane z pliku.txt mogą być łatwo importowane do programu typu Excel. 13
14 Rys. 14. Okno testu skalowania głośności w czasie testu Zawartość przykładowego pliku z wynikami w formacie tekstowym przedstawiono na rysunku 15. Na początku znajdują się dane identyfikujące badanego oraz urządzenie, na którym test został wykonany (User ID, Workstation ID). Znajduje się tam również informacja o dacie wykonania testu oraz czas jego trwania (test duration). Dalej znajdują się istotne parametry testu: dla którego ucha test był wykonany (selected ear), czy test był skrócony (short test, gdy wartość False to test o normalnej długości), typ sygnału testowego (type of test signal) oraz liczba powtórzeń każdego sygnału testowego (repetitions count) Wyniki testu skalowania głośności podzielone są na 5 bloków, każdy blok dotyczy jednego pasma częstotliwości. W pierwszej linii znajdują się wartości poziomu sygnałów testowych wyrażone w db FS (full scale). W trzech kolejnych liniach znajdują się wartości oceny wrażenia głośności wybrane dla poszczególnych sygnałów testowych (0- TOO SOFT, 1-SOFT, 2-COMFORTABLE, 3-LOUD, 4-TOO_LOUD). W kolejnej linii znajdują się wartości mediany udzielonych odpowiedzi dla poszczególnych sygnałów testowych. Te wartości są brane do wyznaczenia charakterystyki skalowania głośności. 14
15 Rys. 15. Przykładowa zawartość pliku tekstowego z wynikami skalowania głośności 4. Wyznaczanie charakterystyki dynamiki słuchu na podstawie wyników testu LGOB W ogólnym przypadku, aby wyznaczyć poszukiwaną charakterystykę dynamiki protezy słuchu na podstawie wyników skalowania głośności oblicza się różnicę wyrażoną w db między wynikiem dla słuchu badanego i odpowiadającym mu wynikiem dla słuchu prawidłowego [7]. To postępowanie wynika z twierdzenia Stevensa, które zakłada, że wrażenie głośności, jakie odczuwa osoba niedosłysząca i osoba o słuchu prawidłowym jest takie samo dla różnych poziomów dźwięku. Na przykład, jeśli osoba niedosłysząca ocenia wrażenie głośności sygnału testowego o poziomie 60 db SPL za pomocą kategorii BARDZO CICHO, to odczuwa takie samo wrażenie głośności, jak osoba o słuchu prawidłowym dla sygnału testowego o poziomie 40 db SPL. Otrzymana różnica, 20 db oznacza, że w wyznaczanej charakterystyce ekspansji sygnałowi o poziomie 60 db bezie odpowiadała sygnał wyjściowy o 20 db niższy, czyli 40 db (rys. 16). Rysunek 17 prezentuje otrzymaną w powyższy sposób charakterystykę dynamiki słuchu dla analizowanego pasma (rys. 16). 15
16 wy [db SPL] kategorie wyniki testu skalowania głośności prawidłowy uszkodzony aproksymacja db SPL różnica Rys. 16 Przykład wyznaczania różnicy między wynikami dla słuchu prawidłowego i uszkodzonego Charakterystyka dynamiki słuchu we [db SPL ] słuch prawidłowy słuch uszkodzony aproksymacja Rys. 17 Przykład charakterystyki dynamiki słuchu uszkodzonego 5. Wyznaczanie charakterystyki dynamiki protezy słuchu na podstawie wyników testu LGOB W audiologii charakterystyka dynamiki uszkodzonego słuchu nie ma praktycznego znaczenia. Ma ona jedynie znaczenie w sytuacji próby symulacji ubytku słuchu. Z audiologicznego punktu widzenia, kluczowe znaczenie ma charakterystyka kompresji, niezbędna do dopasowania protezy słuchu [1][7]. Mając wyniki testu LGOB postępuje się analogicznie, jak w przypadku wyznaczania charakterystyki ubytku słuchu. Przykładowo, jeśli osoba niedosłysząca ocenia wrażenie głośności sygnału testowego o poziomie 60 db 16
17 wy [db SPL] SPL za pomocą kategorii BARDZO CICHO, to odczuwa takie samo wrażenie głośności, jak osoba o słuchu prawidłowym dla sygnału testowego o poziomie 40 db SPL. Otrzymana różnica 20 db oznacza, że w protezie słuchu sygnał o poziomie 40 db należy wzmocnić o wyznaczoną różnicę, czyli 20 db (ponieważ tyle brakuje, aby sygnał o poziomie 40 db wywoływał właściwe wrażenie głośności u osoby niedosłyszącej). W ten sposób można wyznaczyć wszystkie punkty charakterystyki (rys. 18). Charakterystyka dynamiki protezy słuchu we [db SPL ] słuch prawidłowy słuch uszkodzony Rys. 18 Wyznaczona charakterystyka protezy słuchu Jeśli wyznaczona jest już charakterystyka ubytku słuchu, charakterystykę adekwatnej kompresji można w prosty sposób uzyskać poprzez lustrzane odbicie charakterystyki ubytku (ekspansji) względem prostej y = x. 6. Zadania Zapoznać się z obsługą aplikacjami do diagnostyki słuchu oraz do skalowania głośności (opisanymi w instrukcji). Wykonać badania wskazane przez prowadzącego ćwiczenia. Zmierzyć czasy testów. Uzyskane wyniki zapisać do plików.. 7. Opracowanie Dokonać analizy własnych wyników z przeprowadzonych testów. Porównać je z wynikami referencyjnymi. 17
18 Zebrać wyniki wszystkich studentów z danej grupy laboratoryjnej. Porównać uzyskane wyniki dla poszczególnych testów dla wszystkich studentów z grupy laboratoryjnej. Wyznaczyć uśrednione wyniki skalowania głośności uzyskane w teście LGOB. Wyznaczyć uśrednione wyniki skalowania głośności uzyskane w aplikacji EarTuneUp. Pokazać na wspólnym wykresie wyniki uzyskane w obu aplikacjach. Wszystkie uzyskane wyniki zilustrować również na odpowiednich wykresach jednakowego słyszenia. 8. Bibliografia [1] V. Pluvinage, Clinical measurement of loudness growth, Resound Corp. Redwood City, CA. [2] B.J.B. Allen, J.L. Hall, P.S. Jeng, Loudness growth in ½ octave bands (LGOB) A procedure for the assessment of loudness, J. Acoust. Soc. Am., Vol. 88, No. 2, August [3] M.R. Ellis, M.K. Wynne, Measurements of Loudness Growth in 1/2-Octave Bands for Children and Adults With Normal Hearing, American Journal of Audiology, Vol. 8, [4] P. Suchomski, B. Kostek, Komputerowy symulator i korektor ubytku słuchu; IX Sympozjum Reżyserii i Inżynierii Dźwięku, ISSET 2001, pp , Warszawa [5] B. Kostek, A. Czyżewski, P. Suchomski, Multimedia Fitting System for Hearing Impaired People, 3rd World Multiconference on Systemics, Cybernetics and Informatics (SCI'99) and the 5 th International Conference on Information System Analysis and Synthesis (ISAS'99), vol. 8, pp , Orlando, USA, [6] B. Kostek, Komputerowa symulacja uszkodzeń słuchu. Computer simulation of hearing sense impairments. Mat. XLII Otwartego Seminarium z Akustyki, Prace Inst. Podst. Problemów Techniki PAN, C4, s , Warszawa-Białowieża, [7] E. Hojan, Akustyka aparatów cyfrowych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań [8] G.W. McNally, Dynamic range control of digital audio signals, J. Audio Eng. Soc., vol. 32, pp , May [9] E.V. Stikvoort, Digital dynamic range compressor for audio, J. Audio Eng. Soc., vol. 34, pp. 3-9, Jan/Feb
19 [10]. A. Czyżewski, Dźwięk cyfrowy, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa [11] M.W. Skinner, Hearing Aid Evaluation, Prentice Hall, New Jersey [12] A.S. Gelfand, Essentiaal of Audiology, Thieme, New York [13] T. Bystrzanowska, Audiologia kliniczna, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa [14] E. Hojan, F. Jaroszyk, D. Hojan-Jezierska, R. Drzazga, Skalowanie głośności dźwięków zmiennych w czasie w procedurze dopasowania aparatów słuchowych, XLII Otwarte Seminarium z Akustyki, , Warszawa-Białowieża, [15] W. Sobczak, Podstawy probabilistyczne teorii systemów informacyjnych, WNT, Warszawa
System diagnostyki słuchu
System diagnostyki słuchu Politechnika Gdańska ul. Narutowicza 11/12 80-233 Gdańsk www.pg.gda.pl 1. Wprowadzenie Celem opracowanej aplikacji jest umożliwienie przeprowadzenie podstawowych testów słuchu,
Bardziej szczegółowoMetodyka i system dopasowania protez słuchu w oparciu o badanie percepcji sygnału mowy w szumie
Metodyka i system dopasowania protez w oparciu o badanie percepcji sygnału mowy w szumie opracowanie dr inż. Piotr Suchomski Koncepcja metody korekcji ubytku Dopasowanie szerokiej dynamiki odbieranego
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 1. Diagnostyka aparatów słuchowych z wykorzystaniem komputera
Ćwiczenie nr 1 Diagnostyka aparatów słuchowych z wykorzystaniem komputera : Zapoznanie się z metodą szybkiej oceny sprawności cyfrowego aparatu słuchowego przy wykorzystaniu komputera wraz z oprogramowaniem.
Bardziej szczegółowoPOMIARY AUDIOMETRYCZNE
Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej Politechnika Wrocławska Wydział Podstawowych Problemów Techniki Katedra Inżynierii Biomedycznej ĆWICZENIE NR 9 POMIARY AUDIOMETRYCZNE Cel ćwiczenia Zapoznanie
Bardziej szczegółowoParametryzacja przetworników analogowocyfrowych
Parametryzacja przetworników analogowocyfrowych wersja: 05.2015 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaprezentowanie istoty działania przetworników analogowo-cyfrowych (ADC analog-to-digital converter),
Bardziej szczegółowo2.0. Dane audiometryczne z programu NOAH zostaną automatycznie zaimportowane do programu Phonak Target i wzięte pod uwagę podczas wstępnych obliczeń.
Skrócona instrukcja dopasowania rozpoczęcie pracy Niniejszy przewodnik dostarczy szczegółowych informacji na temat rozpoczęcia dopasowania aparatów słuchowych w programie Phonak Target 2.0. Sprawdź także
Bardziej szczegółowoRozdział 4. Multimedia
Rozdział 4. Multimedia Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą na wykorzystanie ogromnych moŝliwości multimedialnych systemu Windows XP. Większość narzędzi multimedialnych w Windows XP pochodzi z systemu
Bardziej szczegółowoB. Kalibracja UNIJIG'a w programie Speaker Workshop. Po uruchomieniu program wygląda następująco:
A. Podłączenie systemu pomiarowego do komputera W celu podłączenia UNIJIG'a należy wykonać następujące połączenia: - podłączyć zasilanie z zasilacza wtyczkowego do gniazda oznaczonego 9VAC/12VDC na tylnej
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i protetyka słuchu i wzroku APARATY SŁUCHOWES
Diagnostyka i protetyka słuchu i wzroku APARATY SŁUCHOWES Wprowadzenie Aparat słuchowy (ang. hearing aid) urządzenie, którego zadaniem jest przetwarzanie odbieranych sygnałów w taki sposób, aby: dźwięki
Bardziej szczegółowo4.1. Niniejszy przewodnik dostarczy szczegółowych informacji na temat rozpoczęcia dopasowania aparatów słuchowych w programie Phonak Target.
4.1 Marzec 2015 Instrukcja dopasowania Niniejszy przewodnik dostarczy szczegółowych informacji na temat rozpoczęcia dopasowania aparatów słuchowych w programie Phonak Target. Sprawdź także [Nowości] z
Bardziej szczegółowo( F ) I. Zagadnienia. II. Zadania
( F ) I. Zagadnienia 1. Ruch drgający i falowy. Zjawiska rezonansowe. 2. Źródła oraz detektory drgań i fal mechanicznych. 3. Ultradźwięki, dźwięki i infradźwięki. Wibracje. 4. Obiektywne i subiektywne
Bardziej szczegółowoMetody dopasowania protez słuchu Diagnostyka i protetyka słuchu i wzroku. Opracowanie:
Metody dopasowania protez słuchu Diagnostyka i protetyka słuchu i wzroku Opracowanie: dr inż. ż Piotr Suchomski, prof. B. Kostek Cel Zasadniczym celem każdej metody dopasowania protez słuchu jest taki
Bardziej szczegółowoLaboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I
Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I Politechnika Wrocławska Wydział Podstawowych Problemów Techniki Katedra Inżynierii Biomedycznej Dr inż. Wioletta Nowak ĆWICZENIE NR 1 POMIARY AUDIOMETRYCZNE
Bardziej szczegółowoPRZENOŚNY MIERNIK MOCY RF-1000
PRZENOŚNY MIERNIK MOCY RF-1000 1. Dane techniczne Zakresy pomiarowe: Dynamika: Rozdzielczość: Dokładność pomiaru mocy: 0.5 3000 MHz, gniazdo N 60 db (-50dBm do +10dBm) dla zakresu 0.5 3000 MHz 0.1 dbm
Bardziej szczegółowoPercepcja dźwięku. Narząd słuchu
Percepcja dźwięku Narząd słuchu 1 Narząd słuchu Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny i kanału usznego, zakończone błoną bębenkową, doprowadza dźwięk do ucha środkowego poprzez drgania błony bębenkowej;
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 SPRAWDZANIE PARAMETRÓW AUDIOMETRU TONOWEGO. AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO
LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 SPRAWDZANIE PARAMETRÓW AUDIOMETRU TONOWEGO. AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO
INSTRUKCJA DO OPROGRAMOWANIA KOMPUTEROWEGO DLA LEKKIEJ PŁYTY DO BADAŃ DYNAMICZNYCH HMP LFG WYMAGANE MINIMALNE PARAMETRY TECHNICZNE: SPRZĘT: - urządzenie pomiarowe HMP LFG 4 lub HMP LFG Pro wraz z kablem
Bardziej szczegółowoMowa w protetyce słuchu
Technologie mowy 12.01.2015 Agenda Wstęp Skąd ten temat? Mowa w badaniach słuchu Mowa w dopasowaniu aparatów słuchowych metody, ocena Systemy wspomagające zrozumienie mowy w cyfrowych aparatach słuchowych
Bardziej szczegółowoWydział Elektryczny Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Przetwarzanie Sygnałów Kod: TS1C400027 Temat ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoNauka o słyszeniu. Wykład III +IV Wysokość+ Głośność dźwięku
Nauka o słyszeniu Wykład III +IV Wysokość+ Głośność dźwięku Anna Preis, email: apraton@amu.edu.pl 21-28.10.2015 Plan wykładu - wysokość Wysokość dźwięku-definicja Periodyczność Dźwięk harmoniczny Wysokość
Bardziej szczegółowoPrzekształcenia sygnałów losowych w układach
INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Sygnały i kodowanie Przekształcenia sygnałów losowych w układach Warszawa 010r. 1. Cel ćwiczenia: Ocena wpływu charakterystyk
Bardziej szczegółowoPOMIARY WYBRANYCH PARAMETRÓW TORU FONICZNEGO W PROCESORACH AUDIO
Politechnika Rzeszowska Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Elektroniczne przyrządy i techniki pomiarowe POMIARY WYBRANYCH PARAMETRÓW TORU FONICZNEGO W PROCESORACH AUDIO Grupa Nr
Bardziej szczegółowoAUDIOMETRYCZNE BADANIE SŁUCHU ORAZ CECH WYPOWIADANYCH GŁOSEK
AUDIOMETRYCZNE BADANIE SŁUCHU ORAZ CECH WYPOWIADANYCH GŁOSEK I. Zagadnienia 1. Wielkości Fizyczne opisują ce falę dź wię kową. 2. Powstawanie dź wię ków mowy. 3. Odbieranie dź wię ków przez narzą d słuchu.
Bardziej szczegółowoMultimetr cyfrowy MAS-345. Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0
Multimetr cyfrowy MAS-345 Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0 Do urządzenia MAS-345 została dołączona płyta CD zawierająca oprogramowanie DMM VIEW 2.0, dzięki któremu moŝliwa
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 SPRAWDZANIE PARAMETRÓW AUDIOMETRU TONOWEGO. AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO
LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 SPRAWDZANIE PARAMETRÓW AUDIOMETRU TONOWEGO. AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem
Bardziej szczegółowoSystemy multimedialne. Instrukcja 5 Edytor audio Audacity
Systemy multimedialne Instrukcja 5 Edytor audio Audacity Do sprawozdania w formacie pdf należy dołączyc pliki dźwiękowe tylko z podpunktu 17. Sprawdzić poprawność podłączenia słuchawek oraz mikrofonu (Start->Programy->Akcesoria->Rozrywka->Rejestrator
Bardziej szczegółowoĆw. 12. Akwizycja sygnałów w komputerowych systemach pomiarowych ( NI DAQPad-6015 )
Ćw. 12. Akwizycja sygnałów w komputerowych systemach pomiarowych ( NI DAQPad-6015 ) Problemy teoretyczne: Podstawy architektury kart kontrolno-pomiarowych na przykładzie modułu NI DAQPad-6015 Teoria próbkowania
Bardziej szczegółowoNauka o słyszeniu Wykład IV Głośność dźwięku
Nauka o słyszeniu Wykład IV Głośność dźwięku Anna Preis, email: apraton@amu.edu.pl 26.10.2016 Plan wykładu - głośność Próg słyszalności Poziom ciśnienia akustycznego SPL a poziom dźwięku SPL (A) Głośność
Bardziej szczegółowoLaboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7
5.0 5.3.3.5 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych
Bardziej szczegółowoPodstawy biofizyki zmysłu słuchu. Badanie progu pobudliwości ucha ludzkiego.
M5 Podstawy biofizyki zmysłu słuchu. Badanie progu pobudliwości ucha ludzkiego. Zagadnienia: Drgania mechaniczne. Fala mechaniczna powstawanie, mechanizm rozchodzenia się, własności, równanie fali harmonicznej.
Bardziej szczegółowoKonftel 55Wx Skrócona instrukcja obsługi
POLSKI Konftel 55Wx Skrócona instrukcja obsługi Konftel 55Wx to urządzenie konferencyjne, które można połączyć z telefonem stacjonarnym, komórkowym oraz z komputerem. Wykorzystując jedyną w swoim rodzaju
Bardziej szczegółowo1. Opis aplikacji. 2. Przeprowadzanie pomiarów. 3. Tworzenie sprawozdania
1. Opis aplikacji Interfejs programu podzielony jest na dwie zakładki. Wszystkie ustawienia znajdują się w drugiej zakładce, są przygotowane do ćwiczenia i nie można ich zmieniac bez pozwolenia prowadzącego
Bardziej szczegółowoOpis ultradźwiękowego generatora mocy UG-500
R&D: Ultrasonic Technology / Fingerprint Recognition Przedsiębiorstwo Badawczo-Produkcyjne OPTEL Sp. z o.o. ul. Otwarta 10a PL-50-212 Wrocław tel.: +48 71 3296853 fax.: 3296852 e-mail: optel@optel.pl NIP
Bardziej szczegółowoSposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych
INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Podstawy Telekomunikacji Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych Warszawa 2010r. 1. Cel ćwiczeń: Celem ćwiczeń
Bardziej szczegółowoĆw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM
Ćw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM Wstęp Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z programem MultiSIM przeznaczonym do analiz i symulacji działania układów elektronicznych. Zaznajamianie się z tym programem
Bardziej szczegółowoStatyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7
Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO
LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 3 AUDIOMETRIA TONOWA DLA PRZEWODNICTWA POWIETRZNEGO I KOSTNEGO Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metodyki pomiarów audiometrycznych, a w szczególności
Bardziej szczegółowoTES 1601 #02982 TES 1602 #02983
INSTRUKCJA OBSŁUGI TES 1601 #02982 TES 1602 #02983 TESTER IZOLACJI! 1. INFORMACJE O BEZPIECZEŃSTWIE Przed przystąpieniem do pomiarów lub naprawy testera należy zapoznać się z niniejszą instrukcją. Aby
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4: Pomiar parametrów i charakterystyk wzmacniacza mocy małej częstotliwości REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU
REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU R C E Z w B I Ł G O R A J U LABORATORIUM pomiarów elektronicznych UKŁADÓW ANALOGOWYCH Ćwiczenie : Pomiar parametrów i charakterystyk wzmacniacza mocy małej
Bardziej szczegółowo(L, S) I. Zagadnienia. II. Zadania
(L, S) I. Zagadnienia 1. Wielkości opisujące falę dźwiękową, widmo fourierowskie dźwięków. 2. Budowa i funkcje ucha wewnętrznego. 3. Percepcja dźwięków, teoria miejsca. 4. Zaburzenia słuchu, szumy. 5.
Bardziej szczegółowo1. Pojęcia związane z dynamiką fazy dynamiczne sygnału
Wprowadzenie Ćwiczenie obrazuje najważniejsze cechy cyfrowych systemów terowania dynamiką na przykładzie limitera stosowanego w profesjonalnych systemach audio, a szczególnie: Pokazuje jak w poprawny sposób
Bardziej szczegółowoModel: JMC-03_V2.2_RNS510 TV DVB-T for CAR INSTRUKCJA OBSŁUGI MMI 2G. Spis treści
JMC-03 Model: JMC-03_V2.2_RNS510 TV DVB-T for CAR INSTRUKCJA OBSŁUGI MMI 2G Spis treści 1. 2. 3. 4. 5. 6. WSTĘP... URUCHOMIENIE... OBSŁUGA TV... OBSŁUGA ODTWARZACZA AUDIO/VIDEO... USTAWIENIA PARAMETRÓW...
Bardziej szczegółowoetrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel
etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel Spis treści 1. Opis okna... 3 2. Otwieranie okna... 3 3. Zawartość okna... 4 3.1. Definiowanie listy instrumentów... 4 3.2. Modyfikacja lub usunięcie
Bardziej szczegółowoGATHERING DATA SYSTEM FOR CONCRETE S SAMPLE DESTRUCTING RESEARCHES WITH USE OF LABVIEW PACKET
Łukasz Bajda V rok Koło Naukowe Techniki Cyfrowej dr inż. Wojciech Mysiński opiekun naukowy GATHERING DATA SYSTEM FOR CONCRETE S SAMPLE DESTRUCTING RESEARCHES WITH USE OF LABVIEW PACKET. SYSTEM AKWIZYCJI
Bardziej szczegółowoCechy karty dzwiękowej
Karta dzwiękowa System audio Za generowanie sygnału dźwiękowego odpowiada system audio w skład którego wchodzą Karta dźwiękowa Głośniki komputerowe Większość obecnie produkowanych płyt głównych posiada
Bardziej szczegółowoLaboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe
Jarosław Gliwiński, Łukasz Rogacz Laboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe ćw. Programowanie wielofunkcyjnej karty pomiarowej w VEE Data wykonania: 15.05.08 Data oddania: 29.05.08 Celem ćwiczenia była
Bardziej szczegółowoModel: JMC-03_V2.2_RNS510 TV DVB-T for CAR INSTRUKCJA OBSŁUGI RNS 510. Spis treści
JMC-0 Model: JMC-0_V2.2_RNS10 TV DVB-T for CAR INSTRUKCJA OBSŁUGI RNS 10 Spis treści 1. WSTĘP... 2. URUCHOMIENIE.... OBSŁUGA TV... Wybór i przełączanie stacji TV... Właczanie informacji o programach [EPG]...
Bardziej szczegółowoSkrócona instrukcja obsługi czujników Fast Tracer firmy Sequoia.
Skrócona instrukcja obsługi czujników Fast Tracer firmy Sequoia. Spis treści 1. Instalacja 2. Konfiguracja 3. Pomiar 4. Zarządzanie danymi 1. Instalacja. W celu rozpoczęcia pracy z urządzeniem FastTracer
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ
AKADEMIA MORSKA KATEDRA NAWIGACJI TECHNICZEJ ELEMETY ELEKTRONIKI LABORATORIUM Kierunek NAWIGACJA Specjalność Transport morski Semestr II Ćw. 1 Poznawanie i posługiwanie się programem Multisim 2001 Wersja
Bardziej szczegółowoKonsola operatora TKombajn
KANE Konsola operatora TKombajn INSTRUKCJA Arkadiusz Lewicki 15-12-2016 1 Spis treści Funkcje programu TKombajn... 2 Parametry rejestracji... 3 Aktywacja rejestracji warunkowej... 4 2 Funkcje programu
Bardziej szczegółowoInstrukcja dopasowania SoundRecover2 u dorosłych
Phonak Target Marzec 2017 Instrukcja dopasowania SoundRecover2 u dorosłych Poniższa instrukcja jest przeznaczona do dopasowań dla osób dorosłych. Przy dopasowaniach pediatrycznych skorzystaj z oddzielnej
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2019 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie protetyki słuchu Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoZastosowania liniowe wzmacniaczy operacyjnych
UKŁADY ELEKTRONICZNE Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Zastosowania liniowe wzmacniaczy operacyjnych Laboratorium Układów Elektronicznych Poznań 2008 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest
Bardziej szczegółowoI. Pomiary charakterystyk głośników
LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR 4 Pomiary charakterystyk częstotliwościowych i kierunkowości mikrofonów i głośników Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem pierwszej części ćwiczenia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4: Próbkowanie sygnałów
Politechnika Warszawska Instytut Radioelektroniki Zakład Radiokomunikacji STUDIA MAGISTERSKIE DZIENNE LABORATORIUM SYGNAŁÓW MODULACJI I SYSTEMÓW Ćwiczenie 4: Próbkowanie sygnałów Opracował dr inż. Andrzej
Bardziej szczegółowoUkłady i Systemy Elektromedyczne
UiSE - laboratorium Układy i Systemy Elektromedyczne Laboratorium 2 Elektroniczny stetoskop - głowica i przewód akustyczny. Opracował: dr inż. Jakub Żmigrodzki Zakład Inżynierii Biomedycznej, Instytut
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU DO ODCZYTU PAMIĘCI FISKALNEJ DATECS OPF
INSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU DO ODCZYTU PAMIĘCI FISKALNEJ DATECS OPF Wersja: 0.0.0.3 Październik 2012 SPIS TREŚCI: 1. Wstęp 2. Wymagania sprzętowe, instalacja. 3. Opis współpracy komputera z kasą 4. Konfiguracja
Bardziej szczegółowoProgram V-SIM tworzenie plików video z przebiegu symulacji
Program V-SIM tworzenie plików video z przebiegu symulacji 1. Wprowadzenie Coraz częściej zdarza się, że zleceniodawca opinii prosi o dołączenie do opracowania pliku/ów Video z zarejestrowanym przebiegiem
Bardziej szczegółowoPROGRAM TESTOWY LCWIN.EXE OPIS DZIAŁANIA I INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA
EGMONT INSTRUMENTS PROGRAM TESTOWY LCWIN.EXE OPIS DZIAŁANIA I INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA EGMONT INSTRUMENTS tel. (0-22) 823-30-17, 668-69-75 02-304 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 141/90 fax (0-22) 659-26-11
Bardziej szczegółowoPolitechnika Łódzka. Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej. Laboratorium cyfrowej techniki pomiarowej. Ćwiczenie 3
Politechnika Łódzka Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej Laboratorium cyfrowej techniki pomiarowej Ćwiczenie 3 Przetwarzanie danych pomiarowych w programie LabVIEW 1. Generator harmonicznych Jako
Bardziej szczegółowoOpis programu Konwersja MPF Spis treści
Opis programu Konwersja MPF Spis treści Ogólne informacje o programie...2 Co to jest KonwersjaMPF...2 Okno programu...2 Podstawowe operacje...3 Wczytywanie danych...3 Przegląd wyników...3 Dodawanie widm
Bardziej szczegółowoDynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8
Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego, oraz zapoznanie się z metodami wyznaczania charakterystyk częstotliwościowych.
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI RNS-E. Spis treści
JMC-03 Model: JMC-03_RNS-E TV DVB-T for CAR INSTRUKCJA OBSŁUGI RNS-E Spis treści 1 WSTĘP 2 2 URUCHOMIENIE 2 3 OBSŁUGA TV 3 Wybór i przełączanie stacji TV 3 Informacji o programach [EPG] 3 Wyszukiwanie
Bardziej szczegółowo4.0. Niniejszy przewodnik dostarczy szczegółowych informacji na temat rozpoczęcia dopasowania aparatów słuchowych w programie Phonak Target.
4.0 Październik 2014 Instrukcja dopasowania Niniejszy przewodnik dostarczy szczegółowych informacji na temat rozpoczęcia dopasowania aparatów słuchowych w programie Phonak Target. Sprawdź także [Nowości]
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi programu PLOMP PLUS FM
Instrukcja obsługi programu PLOMP PLUS FM Edata Polska Sp. z o.o. ul. Puławska 314 02-819 Warszawa Tel 22 545-32-40 Fax 22 678-60-29 biuro@edatapolska.pl Ver 1.04 Aplikacja PLOMP PLUS FM przeznaczona jest
Bardziej szczegółowoBadanie właściwości wysokorozdzielczych przetworników analogowo-cyfrowych w systemie programowalnym FPGA. Autor: Daniel Słowik
Badanie właściwości wysokorozdzielczych przetworników analogowo-cyfrowych w systemie programowalnym FPGA Autor: Daniel Słowik Promotor: Dr inż. Daniel Kopiec Wrocław 016 Plan prezentacji Założenia i cel
Bardziej szczegółowodokument DOK 02-05-12 wersja 1.0 www.arskam.com
ARS3-RA v.1.0 mikro kod sterownika 8 Linii I/O ze zdalną transmisją kanałem radiowym lub poprzez port UART. Kod przeznaczony dla sprzętu opartego o projekt referencyjny DOK 01-05-12. Opis programowania
Bardziej szczegółowoPrzywracanie parametrów domyślnych. Przycisnąć przycisk STOP przez 5 sekund. Wyświetlanie naprzemienne Numer parametru Wartość parametru
Zadanie 1 Przywracanie parametrów domyślnych. Przycisnąć przycisk STOP przez 5 sekund. 5 Sekund = nie GOTOWY Wyświetlanie naprzemienne Numer parametru Wartość parametru 1 1 2009 Eaton Corporation. All
Bardziej szczegółowoUwaga. Łącząc układ pomiarowy należy pamiętać o zachowaniu zgodności biegunów napięcia z generatora i zacisków na makiecie przetwornika.
PLANOWANIE I TECHNIKA EKSPERYMENTU Program ćwiczenia Temat: Badanie właściwości statycznych przetworników pomiarowych, badanie właściwości dynamicznych czujników temperatury Ćwiczenie 5 Spis przyrządów
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie AC i CA
1 Elektroniki Elektroniki Elektroniki Elektroniki Elektroniki Katedr Przetwarzanie AC i CA Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego opracował: Łukasz Buczek 05.2015 1. Cel ćwiczenia 2 Celem ćwiczenia jest
Bardziej szczegółowo1. Opis okna podstawowego programu TPrezenter.
OPIS PROGRAMU TPREZENTER. Program TPrezenter przeznaczony jest do pełnej graficznej prezentacji danych bieżących lub archiwalnych dla systemów serii AL154. Umożliwia wygodną i dokładną analizę na monitorze
Bardziej szczegółowoPROBLEMY TECHNICZNE. Co zrobić, gdy natrafię na problemy związane z użytkowaniem programu DYSONANS
PROBLEMY TECHNICZNE Co zrobić, gdy natrafię na problemy związane z użytkowaniem programu DYSONANS Jeżeli stwierdziłeś występowanie błędów lub problemów podczas pracy z programem DYSONANS możesz skorzystać
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie A/C i C/A
Przetwarzanie A/C i C/A Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego opracował: Łukasz Buczek 05.2015 Rev. 204.2018 (KS) 1 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z przetwornikami: analogowo-cyfrowym
Bardziej szczegółowoTranspozer czasowy mowy
Transpozer czasowy mowy Politechnika Gdańska ul. Narutowicza 11/12 80-233 Gdańsk www.pg.gda.pl 1. Wprowadzenie Transpozer czasowy mowy został opracowany w celu wspierania rozumienia mowy przez osoby z
Bardziej szczegółowoWydział Elektryczny Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Przetwarzanie Sygnałów Kod: TS1A400027 Temat ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska
Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.02. Woltomierz RMS oraz Analizator Widma 1. Woltomierz RMS oraz Analizator Widma Ćwiczenie to ma na celu poznanie
Bardziej szczegółowoPloter I-V instrukcja obsługi
L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE Ploter I-V instrukcja obsługi Opracowali: Grzegorz Gajoch & Piotr Rzeszut REV. 1.0 1. OPIS PROGRAMU Ploter I-V służy do zbierania charakterystyk prądowo napięciowych
Bardziej szczegółowoProgramator procesorów rodziny AVR AVR-T910
Programator procesorów rodziny AVR AVR-T910 Instrukcja obsługi Opis urządzenia AVR-T910 jest urządzeniem przeznaczonym do programowania mikrokontrolerów rodziny AVR firmy ATMEL. Programator podłączany
Bardziej szczegółowoPlatforma szkoleniowa krok po kroku
Platforma szkoleniowa krok po kroku Jeśli masz problemy z uruchomieniem Platformy szkoleniowej warto sprawdzić poprawność poniższych konfiguracji: Minimalne wymagania sprzętowe SPRZĘT Procesor min. 233
Bardziej szczegółowoBadanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1
Badanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1 Joanna Janik-Kokoszka Zagadnienia kontrolne 1. Definicja współczynnika lepkości. 2. Zależność współczynnika lepkości
Bardziej szczegółowoRejestratory Sił, Naprężeń.
JAS Projektowanie Systemów Komputerowych Rejestratory Sił, Naprężeń. 2012-01-04 2 Zawartość Typy rejestratorów.... 4 Tryby pracy.... 4 Obsługa programu.... 5 Menu główne programu.... 7 Pliki.... 7 Typ
Bardziej szczegółowoPrzygotowała: prof. Bożena Kostek
Przygotowała: prof. Bożena Kostek Ze względu na dużą rozpiętość mierzonych wartości ciśnienia (zakres ciśnień akustycznych obejmuje blisko siedem rzędów wartości: od 2x10 5 Pa do ponad 10 Pa) wygodniej
Bardziej szczegółowoKontrola topto. 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja.
Kontrola topto Obsługa aplikacji Kontrola topto 1. Informacje ogólne. 2. Wymagania sprzętowe i programowe aplikacji. 3. Przykładowa instalacja topto. 4. Komunikacja. 5. Dodawanie, edycja i usuwanie przejść.
Bardziej szczegółowoNazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie protetyki słuchu Oznaczenie kwalifikacji: Z.18 Numer zadania: 01
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie protetyki słuchu Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoMultimetr cyfrowy VA18B Instrukcja instalacji i obsługi. oprogramowania PC-LINK
Multimetr cyfrowy VA18B Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania PC-LINK Do urządzenia VA18B została dołączona płyta CD zawierająca oprogramowanie PC-LINK, dzięki któremu moŝliwa jest komunikacja
Bardziej szczegółowoRadio z odtwarzaczem CD Lenco
INSTRUKCJA OBSŁUGI Radio z odtwarzaczem CD Lenco Nr produktu 325823 Strona 1 z 9 1. Przycisk CD Program 2. Przycisk CD Repeat 3. Przycisk BBS 4. Wskaźnik zasilania 5. Wyświetlacz CD 6. Głośnik 7. Pokrywa
Bardziej szczegółowoPhonak Target 5.0. Instrukcja dopasowania. Spis treści. Listopad 2016
Phonak Target 5.0 Listopad 2016 Instrukcja dopasowania Niniejszy przewodnik dostarczy szczegółowych informacji na temat rozpoczęcia dopasowania aparatów słuchowych w programie Phonak Target. www.phonakpro.com/target_guide
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM. Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych
LABORATORIUM Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Kraków 2010 Spis treści 1. Wstęp...3 2. Wprowadzenie teoretyczne...4 2.1. Definicje terminów...4 2.2.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie protetyki słuchu Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoPolitechnika Łódzka. Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej
Politechnika Łódzka Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej Laboratorium komputerowych systemów pomiarowych Ćwiczenie 1 Akwizycja sygnałów w komputerowych systemach pomiarowych 1. Stanowisko laboratoryjne
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM AKUSTYKI MUZYCZNEJ. Ćw. nr 12. Analiza falkowa dźwięków instrumentów muzycznych. 1. PODSTAWY TEORETYCZNE ANALIZY FALKOWEJ.
LABORATORIUM AKUSTYKI MUZYCZNEJ. Ćw. nr 1. Analiza falkowa dźwięków instrumentów muzycznych. 1. PODSTAWY TEORETYCZNE ANALIZY FALKOWEJ. Transformacja falkowa (ang. wavelet falka) przeznaczona jest do analizy
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 11. Podstawy akwizycji i cyfrowego przetwarzania sygnałów. Program ćwiczenia:
Ćwiczenie 11 Podstawy akwizycji i cyfrowego przetwarzania sygnałów Program ćwiczenia: 1. Konfiguracja karty pomiarowej oraz obserwacja sygnału i jego widma 2. Twierdzenie o próbkowaniu obserwacja dwóch
Bardziej szczegółowoPolitechnika Łódzka. Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej
Politechnika Łódzka Instytut Systemów Inżynierii Elektrycznej Laboratorium komputerowych systemów pomiarowych Ćwiczenie 8 Wykorzystanie modułów FieldPoint w komputerowych systemach pomiarowych 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo1. Opis. 2. Wymagania sprzętowe:
1. Opis Aplikacja ARSOFT-WZ2 umożliwia konfigurację, wizualizację i rejestrację danych pomiarowych urządzeń produkcji APAR wyposażonych w interfejs komunikacyjny RS232/485 oraz protokół MODBUS-RTU. Aktualny
Bardziej szczegółowoa) Tworzymy podcast w programie Audacity
a) Tworzymy podcast w programie Audacity Pierwszą czynnością, jaką wykonujemy jest ściągnięcie oprogramowania ze strony www.audacity.pl. Po ściągnięciu pliku, należy go zainstalować na komputerze pamiętając
Bardziej szczegółowoLaboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe
Jarosław Gliwiński, Łukasz Rogacz Laboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe ćw. Zastosowanie standardu VISA do obsługi interfejsu RS-232C Data wykonania: 03.04.08 Data oddania: 17.04.08 Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie protetyki słuchu Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoPhonak Target 6.0. Instrukcja dopasowania Naída Link. Listopad 2018
Phonak Target 6.0 Listopad 2018 Instrukcja dopasowania Naída Link Niniejsza instrukcja zawiera szczegóły dotyczące używania i/lub dopasowania urządzenia Naída Link za pomocą programu Phonak Target. Dodatkowe
Bardziej szczegółowo