Nafta-Gaz, listopad 2012, s Nafta-Gaz, listopad 2012, s

Transkrypt

1 Nafta-Gaz, listopad 2012, s Lidia Dudek, Piotr Kapusta: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Zastosowanie geochemicznych i mikrobiologicznych badań powierzchniowych w celu prześledzenia procesów migracji węglowodorów w rejonie zapadliska przedkarpackiego (Bochnia Tarnów) W pracy przedstawiono model migracji węglowodorów na północ od linii Bochnia Brzesko Tarnów, na podstawie powierzchniowych badań mikrobiologicznych i powierzchniowego zdjęcia gazowego, oraz porównano otrzymane wyniki z wynikami uzyskanymi na rozpoznanym złożu Grobla. Do badań pobrano próby powierzchniowe z rejonu Strzelce Wielkie Rajsko, Grobla Wschód Okulice-2 oraz rejonu Grobla i zaznaczono miejsca poboru na mapie w skali 1: Wykonano analizy ilościowe w celu wykazania obecności i liczby mikroorganizmów utleniających węglowodory. Analizy jakościowe przeprowadzono w celu szczegółowej identyfikacji bakterii metanotrofowych (utleniających metan) oraz mikroorganizmów metabolizujących wyższe węglowodory (bakterie i grzyby). Przedstawiono charakterystykę geologiczną omawianego obszaru uwzględniającą aktualną interpretację budowy geologicznej. Wykonano dwa poprzeczne przekroje geologiczne na linii Grobla-33 Strzelce Wielkie-1 Waryś-5 oraz Grobla-33 Strzelce Wielkie-1 Rajsko-3. Wyniki badań i ich omówienie zamieszczono w niniejszej publikacji. Application of microbiological and geochemical surface methods to trace hydrocarbon migration processes in carpathian foredeep (Bochnia Tarnów region) The paper presents a model hydrocarbon migration north of the line Bochnia Brzesko Tarnow, on the basis of microbial prospecting and surface methane analysis. The results are compared with those obtained for a known Grobla oil reservoir. 450 samples were collected on the area of Strzelce Wielkie Rajsko, Grobla Wschód, Okulice- 2 and Grobla oil field and marked on the map in scale 1: Quantitative analyses were performed to demonstrate the presence and number of hydrocarbon-oxidizing microorganisms. Qualitative analyses were performed to identify methanotrophic bacteria and hydrocarbon-oxidizing (propane and butane) microorganisms. The geological characteristics of the area is presented regarding taking into account the current interpretation of geological structure. Two geological cross sections were taken on the line of Grobla-33 Strzelce Wielkie-1 Waryś-5 and Grobla- 33 Strzelce Wielkie-1 Rajsko-3. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Barbara Darłak, Małgorzata Kowalska-Włodarczyk, Piotr Such: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Nowe możliwości analityczne i interpretacyjne w badaniach właściwości petrofizycznych skał łupkowych Możliwości analityczne Zakładu Geologii zostały zdecydowanie powiększone dzięki zakupowi aparatu TriStar II firmy Micromeritics do badań parametrów przestrzeni porowej. Aparat działa na zasadzie adsorpcji wybranych gazów w temperaturach azotowych. Umożliwia w zoptymalizowanych warunkach pomiarowych wyznaczenie krzywej kumulacyjnej objętości porów w funkcji ich średnicy (BHJ adsorpcja lub desorpcja) oraz pomiar powierzchni właściwej (BET model) w zakresie od 100 nm do 1 nm, a także dopasowanie do cylindrycznego lub sferycznego modelu przestrzeni porowej. Wprowadzenie do praktyki laboratoryjnej nowego aparatu do pomiaru parametrów przestrzeni porowej zdecydowanie polepszyło rzetelność wykonywanych oznaczeń oraz zapewniło możliwość korelacji wyników otrzymywanych różnymi metodami, a co za tym idzie weryfikację poprawności wykonywanych analiz oraz możliwość dokładnego oszacowania wielkości efektu brzegowego. Nową jakością jest również możliwość dokładnej analizy ilości i rozkładu wielkości nanoporów, które w skałach łupkowych są w wielu przypadkach dominującą klasą porów. New analytical and interpretive possibilities in the studies of the petrophysical properties of shale rocks The Micromeritics TriStar II apparatus was applied in pore space investigations. It works on the principle of absorption/desorption phenomena in nitrogen temperatures in the range from 100 to 1 nanometer. Applied software can calculate pore size distribution and values of specific surfaces for cylindrical and spherical models of pore spaces. Introducing this apparatus into laboratory practice improved the reliability of measurements and allowed us to correlate results obtained with the use of various methods as well as to estimate values of boundary effect. New opportunities depend also on possibilities of detailed analysis of nanopores which can even dominate in shale rocks.

2 Nafta-Gaz, listopad 2012, s Irena Matyasik, Wojciech Bieleń, Marek Janiga: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Leszek Jankowski: Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa Geochemiczna charakterystyka naturalnych powierzchniowych wycieków węglowodorowych na podstawie badań GC oraz GC-MS W artykule zaprezentowano wyniki badań, których celem było poznanie charakteru geochemicznego i genetycznego wycieków ropy naftowej oraz ocena ich przydatności w pracach korelacyjnych z ropami naftowymi. Przebadano 11 próbek wycieków węglowodorowych i rop naftowych z jednostek śląskiej, magurskiej oraz skolskiej. Próbki zostały przebadane metodami chromatografii gazowej oraz spektrometrii mas. Wykonane badania pokazały przydatność wycieków węglowodorowych dla oceny genetycznej akumulacji występujących w Karpatach. W większości przypadków wycieki mogą być badane i analizowane tak jak próbki rop naftowych pobierane z produkcyjnych odwiertów, jednak interpretacja wyników badań i prace korelacyjne oparte na tych wynikach powinny uwzględniać wskazówki wymienione w podsumowaniu artykułu. Geochemical characterization of natural hydrocarbon seepages based on GC and GCMS analysis The purpose of the research was to investigate the geochemical and genetic nature of hydrocarbon seepages and to assess their usefulness during correlations. For this purpose, 11 samples of hydrocarbon seepages and crude oils from the Silesian, Magura and Skole units were collected. Samples were tested by gas chromatography and mass spectrometry methods. Studies performed have shown the usefulness of hydrocarbon seepages for the genetic evaluation of hydrocarbons in the Carpathians. In most cases, seepages can be studied and analyzed in the same way as crude oil samples taken from production wells. However, interpretation and correlation of these results should take into account the guidelines listed in the summary of this article. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Mariusz Miziołek, Bogdan Filar: Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno Budowa geologiczna zlewni potoku Chyrowskiego w rejonie Dukli Artykuł dotyczy budowy geologicznej płaszczowiny śląskiej oraz dukielskiej w rejonie zlewni potoku Chyrowskiego, położonego na południe od Dukli. Przedstawiona w artykule budowa geologiczna tego obszaru z jednej strony opiera się na wcześniejszych mapach geologicznych tego rejonu, szczególnie zaś na mapie: Mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Dukla. Z drugiej strony podstawą zaproponowanej budowy geologicznej są badania własne autora, prowadzone w terenie w 2003 r. wraz ze współpracownikami z zakładu PMG. Wykonane prace umożliwiły szczegółowe rozpoziomowanie utworów jednostki śląskiej i dukielskiej na poszczególne wydzielenia litostratygraficzne charakterystyczne dla tych jednostek oraz na przestrzenne ustalenie granic tych wydzieleń. Przedstawiono to na szczegółowej mapie geologicznej w skali 1: Należy podkreślić, że o ile budowa geologiczna jednostki śląskiej jest zbliżona do przedstawianej na dotychczasowych mapach, to budowa jednostki dukielskiej jest zdecydowanie inna niż było to dotychczas prezentowane. Interpretację budowy geologicznej przedstawiono na przekrojach geologicznych wykonanych na kierunku N S. Pozwoliło to pokazać skomplikowany układ tektoniczny występujący na pograniczu strefy nasunięcia jednostki dukielskiej na śląską. The geological structure of the area of the Chyrowski stream in Dukla The following text applies to the geological structure of the Silesian and Dukla nappe in the Chyrowski stream region, located south of Dukla. The geological structure presented in this article is based on previous geological maps and particularlyon the Polish Geological Map, scale 1: The geological structure of the analyzed region has been updated based on field research conducted by the author of the article in The results of the works made possible to build detailed lithostratigraphic models of the Silesian and Dukla geological units. The new details were presented on a geological map on a scale of 1: It should be noted that while the Silesian geological structure is quite similar to that depicted on existing maps, the construction of the Dukla unit is much different than it was previously presented. Interpretation of the new geological model was presented on geological crosssections with NS direction. The presented geological cross-section allowed to show a complicated tectonic system which occurs at the border of the Dukla and Silesia units.

3 Nafta-Gaz, listopad 2012, s Łukasz Habera: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Model termodynamiczny do wyznaczania minimalnego ciśnienia mieszania MMP (minimum miscibility pressure) układu CO 2 ropa naftowa Minimalne ciśnienie mieszania (MMP) jest kluczowym parametrem procesu zatłaczania dwutlenku węgla do złóż węglowodorów. W sensie fizycznym stanowi poziom graniczny ciśnienia, przy którym następuje pełne zmieszanie płynów zatłaczanego i wypieranego, a wartość współczynnika sczerpania węglowodorów osiąga wysoki poziom. Niniejszy artykuł prezentuje nowy model analityczny służący do wyznaczania MMP w oparciu o obliczony współczynnik sczerpania złoża RF (recovery factor) oraz długość linii kompozycyjnych wieloskładnikowego układu CO 2 ropa naftowa. Algorytm obliczeń termodynamicznych odzwierciedla przebieg testu frontalnego wypierania ropy naftowej dwutlenkiem węgla na fizycznym modelu złoża typu slim tube. W przedstawionym modelu złoże węglowodorów reprezentowane jest przez serię 100 wirtualnych komórek, a obliczenia równowagowe i transferowe realizowane są za pomocą równania stanu Soavego-Redlicha-Kwonga. Thermodynamic model to determine the minimum miscibility pressure of CO 2 crude oil system Minimum miscibility pressure MMP is a critical parameter related with the carbon dioxide injection process. In the physical sense it is the lowest pressure required to achieve the full mixing state of injected and displaced fluids. At MMP the hydrocarbon recovery factor achieves a very high level. This article presents a new analytical model for MMP determination based on the calculated recovery factor (RF) and the tie-line length estimation of CO 2 crude oil system. Thermodynamic calculation algorithm reflects the process of frontal displacement of crude oil by carbon dioxide on the physical model of the reservoir well-known as a Slim Tube Test. In the model presented, the deposit is represented by a series of 100 virtual mixing-cells and the calculation of thermodynamic equilibrium and components transfer from cell to cell are carried out by use of the Soave-Redlich-Kwong equation of state. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Andrzej Dietrich: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Gas pipeline risk assessment by Internet application This paper presents the gas pipeline risk assessment process. Each segment of gas pipeline is characterized by Total Risk Index (TRI). Risk categories are defined by number intervals. The value of TRI will decide in which risk category the considered gas pipeline segment falls. The point model presented and its Internet application can help gas pipeline operators identify and analyze the risk of pipeline failures. Ocena ryzyka eksploatacyjnego gazociągu przy pomocy aplikacji internetowej W artykule przedstawiono proces szacowania ryzyka związanego z gazociągami. Każdy odcinek gazociągu jest scharakteryzowany poprzez Całkowity Indeks Ryzyka (CIR). Kategorie ryzyka określono jako przedziały liczbowe. Wartość CIR decyduje o tym, do której kategorii ryzyka zostanie zaliczony rozważany odcinek gazociągu. Przedstawiony model punktowy i jego aplikacja internetowa może pomóc operatorom gazociągów identyfikować i analizować ryzyko awarii gazociągu. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Magdalena Szlęk: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Światowe trendy analityczne w oznaczaniu składników śladowych zawartych w biogazie Celem pracy jest przedstawienie dostępnych na świecie metod oznaczania składników śladowych, które mogą występować w biogazie i ograniczać możliwości jego energetycznego wykorzystywania. W pierwszej części artykułu określono rodzaj zanieczyszczeń oraz zakresy stężeń, w jakich one występują. Jest to niezbędne, aby móc opracować metodę poboru próbek i metodę analityczną. Skupiono się na zanieczyszczeniach związkami krzemu oraz chloru, gdyż mogą one w znacznym stopniu ograniczać przydatność biogazu lub całkowicie wykluczyć możliwość jego wykorzystania.

4 Analysis of global trends in the determination of biogas trace components The paper presents globally available methods for the determination of trace elements, which may be present in biogas and can possibly reduce its energy capabilities. The first part of the article focuses on the types of contaminants and their concentration ranges. This is necessary in order to be able to develop a sampling and analytical method. Focus was on the pollution of silicon and chlorine compounds, as they may significantly reduce the usefulness of biogas or completely eliminate its energy worth. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Jerzy Kuśnierczyk: Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno Badanie procesu dyfuzji gazu ziemnego na kontakcie z benzyną w warunkach ciśnienia i temperatury Obecnie dużą wagę przywiązuje się do bezpieczeństwa energetycznego. Ważnym elementem jest także zabezpieczenie kraju w paliwa ciekłe, w tym benzynę. Jednym z rozwiązań jest składowanie paliw w wyeksploatowanych kawernach solnych lub podobnych naturalnych zbiornikach podziemnych, gdzie wytłaczanie może następować za pomocą gazu ziemnego (np. zaazotowanego). W celu przeprowadzenia badania dyfuzji gazu ziemnego w benzynie bezołowiowej 95 skonstruowano odpowiednie stanowisko badawcze. Użyto trzech pojemników wysokociśnieniowych wypełnionych benzyną, które umieszczono w łaźni termostatycznej. Później wtłoczono gaz pod ciśnieniem. Opracowano również odpowiednią procedurę odbioru próbki i pomiaru poszczególnych mediów. Badania wykonano w temperaturze 20, 40 i 60 C oraz przy ciśnieniu 20, 40 i 60 bar. Natural gas diffusion study in contact with gasoline under pressure and temperature Nowadays large importance is attached to energy security. Important element is the protection of the country in the liquid fuels, including gasoline. One solution is the storage of fuels in the exploited salt caverns and similar natural reservoirs underground, where the extruding may occur by natural gas (e.g. nitrogen-rich). Appropriate research unit was built for gas in gasoline diffusion tests. This unit consists of three high-pressure containers, which were placed in a thermostatic bath. These containers were filled with oil, and then gas was injected into them. Appropriate procedure for the sample separation and the fluids measurement was also developed. Tests were performed at temperatures of 20 C, 40 C and 60 C and pressures of 20, 40 and 60 bar. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Stanisław Oleksiak, Magdalena Żółty: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Wybrane metody badań do monitoringu środków smarowych W artykule omówiono procesy degradacji olejów ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmu utleniania. Przedstawiono również wybrane metody badania służące do monitoringu środków smarowych podczas eksploatacji. Są to: ocena pozostałego okresu użytkowania (RULER Remaining Useful Life Evaluation Routine), pozwalająca na określenie poziomu zawartości antyutleniacza z wykorzystaniem metody woltametrycznej, kolorymetria sączka membranowego (MPC Membrane Patch Colorimetry), wykrywająca nierozpuszczalne osady przy użyciu analizy widmowej, PQ Index, metoda oparta na ocenie zniekształcenia pola magnetycznego, służąca do pomiaru zawartości produktów ferromagnetycznych powstałych na skutek zużycia mechanicznego, pomiar rozkładu wielkości zanieczyszczeń w środkach smarowych z wykorzystaniem układu laserowooptycznego, dającego dokładny profil rozkładu wielkości cząstek. Selected test methods in use for the monitoring of lubricants In the paper were presented oil degradation processes with particular emphasis on the oxidation mechanisms of oils. Also described were some selected test methods applied to monitor the use of lubricants. RULER Remaining Useful Life Evaluation Routine, a voltammetric test method evaluating the oxidative health of a lubricant by measuring the antioxidants in the fluid, MPC Membrane Patch Colorimetry, a method for analysing the insoluble contaminants in the oil by spectral analysis, PQ Index, a method based on an assessment of the distortion of the magnetic field, used to measure the content of ferromagnetic products resulting from mechanical wear,

5 size distribution measuring of contaminants in lubricating oil with the use of laser-optical system, which gives an accurate particle size distribution profile. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Sylwia Jędrychowska: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Możliwości wykorzystania spektroskopii ramanowskiej w branży naftowej. Część I. Podstawy teoretyczne spektroskopii ramanowskiej Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono podstawy teoretyczne spektroskopii ramanowskiej, techniki udoskonalające tę metodę oraz budowę aparatury badawczej, natomiast w drugiej na podstawie przeglądu literaturowego omówiono możliwości wykorzystania tej metody do badań różnych produktów będących w obszarze zainteresowań przemysłu naftowego. The possibilities of using Raman spectroscopy in the oil industry. Part I. Theoretical background of Raman spectroscopy This article consists of two parts. The first presents the theoretical basis of Raman spectroscopy, the techniques that improve this method and the construction of research equipment, whilst the second, on the basis of a literature review discusses the possibilities of using this method to test a variety of products, that are of interest to the oil industry. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Marek Kwinta: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Ocena wyników badań typu Round Robin dla paliw silnikowych W artykule przedstawiono wyniki międzynarodowych badań biegłości w zakresie oznaczania parametrów jakościowych wymaganych przy ocenie jakości paliw silnikowych, w których uczestniczyły laboratoria Pionu Technologii Nafty INiG. Wskazano użyteczność tego rodzaju badań w procesie walidacji i nadzoru nad poprawnością wyników pomiarów uzyskiwanych przy stosowaniu określonych metod analitycznych. Rezultatem udziału w tych badaniach było uzyskanie trzech certyfikatów doskonałości, potwierdzających kompetencje laboratoriów INiG. Evaluation of Round Robin Test results for motor fuels This paper presents the results of international proficiency tests for the determination of quality parameters required for assessing the quality of motor fuels in which the laboratories of INiG Division of Petroleum Processing participated. The usefulness of these types of proficiency tests in the validation process and supervision of the correctness of the results obtained by applying specific analytical methods was demonstrated. Participation in these studies resulted in the awarding of three certificates of excellence to INiG laboratories, thus confirming their competence. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Marek Kozak: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Zastosowanie reaktora mikrofalowego do mineralizacji próbek z matrycą węglowodorową Przedstawiono opracowaną procedurę rozkładu próbek o stałej matrycy węglowodorowej z wykorzystaniem reaktora mikrofalowego MAGNUM II (ERTEC-Poland). Opisano przeprowadzoną ograniczoną walidację metod oznaczania wybranych pierwiastków technikami spektrometrii atomowej FAAS oraz ICP OES. Walidacja objęła określenie poprawności oraz powtarzalności oznaczania pierwiastków w próbkach. Opracowana procedura pozwala na oznaczanie wybranych pierwiastków w stężeniach powyżej 10 mg/kg. The application of a microwave reactor for the digestion of solid samples with hydrocarbon matrix A procedure of digestion of samples with solid hydrocarbon matrix in the microwave reactor MAGNUM II (ERTEC-Poland) is presented. Limited validation of methods for the determination of selected elements with the use of FAAS and ICP OES techniques is described. The validation includes establishing trueness and repeatability of the determination of elements in samples. The procedure developed enables the determination of selected elements in concentrations higher than 10 mg/kg.

6 Nafta-Gaz, listopad 2012, s Rafał Kozdrach: Instytut Technologii Eksploatacji PIB, Radom Wpływ wymuszeń mechanicznych na zmianę właściwości smarnych biodegradowalnego smaru plastycznego wytworzonego na bazie roślinnej W publikacji przedstawiono wyniki badania wpływu wymuszeń mechanicznych na właściwości tribologiczne kompozycji smarowej wytworzonej na bazie oleju roślinnego z zagęszczaczem nieorganicznym Aerosil. Wykonano testy tribologiczne za pomocą aparatu czterokulowego dla badanego smaru plastycznego poddanego wymuszeniom mechanicznym (1000-, 5000-, oraz krotnym) i porównano je z wynikami badań tribologicznych dla badanego smaru, który nie był poddany wymuszeniom mechanicznym. Do oceny właściwości tribologicznych wykorzystano wyniki badań granicznego obciążenia zużycia, obciążenia zespawania, obciążenia zacierającego, granicznego obciążenia zatarcia oraz granicznego nacisku zatarcia. Na podstawie wyników ww. badań tribologicznych stwierdzono, że wymuszenia mechaniczne, którym poddano badaną kompozycję smarową, wpłynęły na zmianę podstawowych parametrów tribologicznych. Poprawę właściwości smarnych roślinnego smaru plastycznego uzyskiwano do momentu, w którym smar był ugniatany 1000-krotnie. Im większe wymuszenia mechaniczne, tym słabsze były właściwości smarne badanego smaru plastycznego, jednakże spadek wartości badanych parametrów tribologicznych dla roślinnego smaru plastycznego wywołany wymuszeniami mechanicznymi nie dyskwalifikuje go z zastosowania praktycznego. The influence of mechanical forces for change of lubricating properties of biodegradable lubricating grease made on vegetable base In this article the author has presented the results of investigations of influence mechanical forces on lubricating properties of lubricating composition made on the vegetable oil basis with non-organic thickener Aerosil. Investigation of tribological properties were carried out by means of four ball apparatus for examined lubricating grease submitted to mechanical forces (1000x, 5000x, 10000x and x) and obtained results were compared with the results of tribological research for the lubricating grease, which wasn t submitted to the mechanical forces. For estimation of the tribological properties there have been used the results of investigations: limited load of wear, weld point, scuffing load, limited load of scuffing and limited pressure of seizure. On the basis of this results it has been ascertained that the mechanical forces on which the lubricating grease was submitted had influenced on the change of basic tribological parameters. The improvement of lubricating properties of the examined grease were obtained until the moment in which the grease was kneaded 1000-times. The larger mechanical forces the worse lubricating properties, however the fall of the value of tribological parameters for vegetable lubricating grease caused by the mechanical forces doesn t disqualify it to practical application. Nafta-Gaz, listopad 2012, s Jakub Badowski: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Zunifikowany format danych jako kamień milowy w procesie gromadzenia informacji o awariach na gazociągach przesyłowych W artykule omówiono problem gromadzenia informacji o awariach na gazociągach przesyłowych w kontekście Systemu Zarządzania Ryzykiem. Zaproponowano w tym celu ujednolicony format danych, oparty na języku znaczników XML. Podkreślono zalety korzystania z narzędzi XML w procesie gromadzenia i wymiany ustrukturyzowanych danych. Zasygnalizowano konieczność stworzenia ogólnopolskiej bazy danych o awariach na gazociągach. A unified data format as a milestone in the process of gathering information about breakdowns in gas transmission pipelines In this article the issue of data gathering concerning breakdowns in gas transmission pipelines is discussed. The problem is considered in the context of Risk Management System. For this purpose a unified data format is proposed, which is based on XML (Extensible Markup Language). The advantages of using XML tools in the gathering and exchange process of structuralized data are emphasized. The necessity of creating a database of gas pipeline incidents countrywide is signalized.

7 Nafta-Gaz, listopad 2012, s Zofia Blaszkiewicz: Instytut Nafty i Gazu, Kraków Prace normalizacyjne dotyczące identyfikacji produktów pochodzenia biologicznego oraz oceny biokomponentów i biopaliw na zgodność z kryteriami zrównoważonego rozwoju W artykule omówiono prowadzone obecnie w Europejskim Komitecie Normalizacyjnym (CEN) i w Polskim Komitecie Normalizacyjnym (PKN) prace normalizacyjne dotyczące identyfikacji produktów pochodzenia biologicznego oraz oceny biokomponentów i biopaliw na zgodność z kryteriami zrównoważonego rozwoju. Zagadnieniami tymi w CEN zajmują się komitety techniczne CEN/TC 383 Sustainably produced biomass for energy applications i CEN/TC 411 Bio-based products. W związku z implementacją przez Rząd Polski dyrektywy RED odnoszącej się do promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych i dyrektywy FQD odnoszącej się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadzającej mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych, a także wprowadzaniem odpowiednich ustaw, niezbędnym będzie powołanie w kraju systemu certyfikacji na spełnienie przez biokomponenty i biopaliwa kryteriów zrównoważonego rozwoju. W wyniku tego wszystkie podmioty uczestniczące w produkcji biokomponentów i biopaliw zobowiązane będą do uzyskania certyfikatów zgodności. W artykule przedstawiono możliwości włączenia się do prac normalizacyjnych, zarówno w ramach współpracy europejskiej, jak i w obszarze normalizacji krajowej. Standardization work on the identification of products of biological origin and bio-components as well as evaluation of biofuels in compliance with the sustainability criteria The article discusses the standardization work, currently being carried out by the Comité Européen de Normalisation (CEN) and by the Polish Committee for Standardization (PKN), concerning the identification of products of biological origin and the evaluation of bio-components and biofuels in compliance with the criteria for sustainable development. These issues deal with the CEN technical committees CEN/TC 383 Sustainably produced biomass for energy applications and CEN/TC 411 Bio-based products. The introduction of appropriate legislation would be necessary for the establishment of a certification system in the country to meet the bio-components and biofuel sustainability criteria, in connection with the implementation by the Polish Government of Directive RED on the promotion of the use of energy from renewable sources and Directive FQD relating to the specification of petrol and diesel fuels as well as introducing a mechanism to monitor and reduce greenhouse gas emissions. As a result, all producers involved in the production of bio and biofuels will be required to obtain certificates of compliance. According to the standardization procedures all stakeholders have varying possibilities to join the standardization process, both within the framework of European cooperation: delegating experts to work in working groups (WG), CEN/TC, delegating representatives to meetings of the Technical Committees of CEN/TC, as well as the national standardization: through participation in the evaluation of documents in the public inquiry and by participating in the relevant technical bodies of the Polish Committee for Standardization. The article presents possibilities of participation in the standardization process.