OBRONA CYWILNA I OCHRONA LUDNOŚCI. Istota i zadania. Andrzej Marjański. Andrzej Marjański (64) R e f l e k s y j n i e

Transkrypt

1 OBRONA CYWILNA I OCHRONA LUDNOŚCI Istota i zadania Andrzej Marjański R e f l e k s y j n i e "... określenie " obrona cywilna " oznacza wypełnianie wszystkich lub niektórych zadań humanitarnych, mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, jak również zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania... 2 Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich z dnia 12 grudnia 1949 r.dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych 1

2 Agenda Geneza utworzenia Obrony Cywilnej Obrona cywilna jako zadanie Państwa Cele i zadania obrony cywilnej Podstawowe pojęcia Prawne uwarunkowania funkcjonowania Obrony Cywilnej Obrona cywilna jako element systemu obronnego 3 4 Geneza utworzenia Obrony Cywilnej Od kiedy można mówić o nowoczesnej Obronie Cywilnej? 2

3 5 Geneza utworzenia Obrony Cywilnej Początki obrony cywilnej sięgają I wojny światowej. Skutki użycia nowej i dotychczas nieznanej broni chemicznej przez Niemców oraz pierwsze bomby zrzucone z samolotów wojskowych na Paryż, Piotrogród i Freiburg dowiodły, że należy się liczyć z możliwością przenikania na zaplecza wojujących stron i niszczenia obiektów cywilnych. Dlatego też w poszczególnych państwach zaczęto tworzyć system obronny, chroniącego wnętrze danego kraju. Francja, Wielka Brytania i Niemcy jako pierwsze zaczęły konkretyzować te zamiary, tworząc system zwany obroną przeciwlotniczą. Początki Obrony Cywilnej w Polsce Zrozumienie potrzeby organizacji ochrony ludności cywilnej zaowocowało w Polsce utworzeniem w latach dwudziestych dwudziestego wieku Towarzystwa Obrony Przeciwgazowej i Ligi Obrony Powietrznej Państwa. W 1928 r. nastąpiło połączenie obu organizacji w towarzystwo o nazwie Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP). Rada Ministrów rozporządzeniem z 20 stycznia 1934 r. uznała LOPP za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej. 6 3

4 7 Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej 8 Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej 4

5 9 Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej 10 Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej 5

6 11 Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej 12 Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej 6

7 Początki Obrony Cywilnej w Polsce Ustawa sejmowa z 1934 roku o obronie przeciwlotniczej zainicjowała proces kształtowania się sfery obronności kraju, noszącej znamiona współczesnej obrony cywilnej, która zobowiązała Radę Ministrów do określenia kompetencji władz oraz zakresu i sposobu przygotowania w czasie pokoju obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej. Unormowania prawne precyzowały zasadnicze kierunki działania, zasady organizowania, wyposażenia i szkolenia personelu OPL, organizacji sieci posterunków obserwacyjnomeldunkowych, maskowania oświetlenia, budowy wzorcowych schronów przeciwlotniczych i przeciwgazowych, ratownictwa oraz zaopatrywania ludności w środki ochrony indywidualnej (maski przeciwgazowe). 13 Obrona Cywilna w PRL 14 Druga wojna światowa potwierdziła konieczność organizowania ochrony ludności cywilnej. Polska szczególnie dotkliwie przekonała się o potrzebie działań na rzecz ochrony cywilów. W okresie pięciu latach powojennych działalność prowadzono na podstawie ustawy z 1934 r. W 1951 r. Sejm uchwalił ustawę o powołaniu Terenowej Obrony Przeciwlotniczej (TOPL) na czele z Komendą Główną OPL, podporządkowaną Urzędowi Rady Ministrów. 7

8 15 Początki Obrony Cywilnej w Polsce Uchwała Rady Ministrów będąca aktem wykonawczym do ustawy, zobowiązywała wszystkie organy władzy, urzędy, instytucje, zakłady pracy i organizacje społeczne -do przygotowania terenowej obrony przeciwlotniczej. Wszystkie przedsięwzięcia TOPL w początkowym okresie zostały podporządkowane ochronie ludności i ważnych obiektów przed skutkami bombardowań lotniczych i napadu gazowego, a w latach następnych -także przed działaniem broni jądrowej, która stanowiła nowy, niezwykle niebezpieczny wynalazek. Początki Obrony Cywilnej w Polsce Komendę Główną TOPL podporządkowano ministrowi spraw wewnętrznych, po powołaniu Obrony Terytorialnej Kraju - ministrowi obrony narodowej. Wtedy też TOPL zmieniła nazwę na Powszechną Samoobronę, a KG TOPL na Inspektorat Powszechnej Samoobrony. Rada Ministrów 18 maja 1973r. podjęła uchwałę o powołaniu w Polsce obrony cywilnej, której głównym celem pozostała nadal ochrona ludności przed niebezpieczeństwami działań zbrojnych oraz zapewnienie jej niezbędnych warunków do przetrwania. 16 8

9 Etapy rozwoju OC Etapy rozwoju OC można ująć w następujące ramy czasowe: Ochrona Przeciwlotnicza i Przeciwgazowa; Samoobrona ludności w czasie wojny i okupacji; Terenowa Obrona Przeciwlotnicza; Powszechna Samoobrona; od Obrona Cywilna. 17 Stan obecny OC w Polsce Obecny kształt obrony cywilnej określa ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. (wraz z późniejszymi zmianami) o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej oraz wydane na jej podstawie dokumenty wykonawcze. 18 9

10 19 Obrona cywilna jako zadanie państwa Jedną z kluczowych funkcji współczesnego państwa jest zapewnienie swoim obywatelom podstawowych warunków ochrony przed ewentualnymi, niebezpiecznymi skutkami powodowanymi siłami natury, celową działalnością człowieka w tym także wojną. Są to: klęski żywiołowe katastrofy inne zdarzenia 20 Obrona cywilna jako zadanie państwa Funkcja ta jest realizowana poprzez realizację zadań obrony cywilnej Skierowana jest na ochronę ludności, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny, współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych, zagrożeń środowiska i usuwaniu ich skutków. 10

11 21 Cele i zadania obrony cywilnej Obrona cywilna w Polsce stanowi system o sprecyzowanych zadaniach, strukturach i formach działania. Jest zespolona ze: wszystkimi szczeblami administracji państwowej i samorządowej, podmiotami gospodarczymi (niezależnie od osobowości prawnej), organizacjami społecznymi oraz z całym społeczeństwem. 22 Cele i zadania obrony cywilnej Siłą obrony cywilnej jest jej powszechność - wszyscy obywatele naszego kraju uczestniczą w ochronie grup ludzi, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia 11

12 Podstawowe pojęcia Obrona -synonim walki ( np. obrona defensywna, akcja obronna, ) Zamiennie może być używana jako: osłanianie, przedmurze, straż, profilaktyka, osłanianie. Cywilny pochodzi z języka łacińskiego civil, civis, (obywatel). Odnosi się do obywateli, ich stowarzyszeń i związków, statusu społecznego. Pojęcie cywilny oznacza osobę, która nie jest wojskowym ani duchownym. 23 Termin Obrona Cywilna Opór ludności cywilnej walka cywilna Ochrona niemilitarna Ochrona ludności cywilnej Podejmowanie przez ludność cywilną przeciwstawiania się ludności niewojskowej Pomoc i samopomoc organizowaną w środowisku społecznym Samoobronę społeczną Siły cywilne przeznaczone do walki obronnej 24 12

13 Podstawy prawne funkcjonowania OC w Rzeczpospolitej Polskiej Podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania obrony cywilnej określa międzynarodowe prawo wojenne, a zwłaszcza I Protokół dodatkowy z 1977 r. do Konwencji Genewskich z 1949 r. O ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych Polska ratyfikowała protokół dopiero 19 września 1991 r. jako 110 państwo, mimo że była jego współautorem i współinicjatorem. 25 Podstawy prawne funkcjonowania OC w Rzeczpospolitej Polskiej Organizację oraz zasady przygotowania i realizację zadań obrony cywilnej regulują wewnętrzne przepisy każdego kraju. Normy międzynarodowego prawa wojennego mają zastosowanie przede wszystkim w okresie trwania konfliktu zbrojnego

14 Obrona cywilna jako element systemu obronnego Obrona cywilna stanowi element systemu obronnego państwa i obejmuje przedsięwzięcia o charakterze: planistycznym; organizacyjnym; szkoleniowym; inwestycyjnym; materiałowo-technicznym; zaopatrzeniowym Cele Obrony Cywilnej W aspekcie prawa międzynarodowego: Ochrona ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw oraz zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania 14

15 Zadania obrony cywilnej W rozumieniu Protokołu są to następujące zadania: służba ostrzegawcza; ewakuacja; przygotowanie i organizowanie schronów; obsługa środków zaciemnienia; ratownictwo; służby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc oraz opiekę religijną; walka z pożarami;. 29 Zadania obrony cywilnej c.d. W rozumieniu Protokołu są to następujące zadania: wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych; odkażanie i inne podobne działania ochronne; dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia; doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami; doraźne przywrócenie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej; doraźne grzebanie zmarłych; pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych dla przetrwania; dodatkowe rodzaje działalności, niezbędne dla wypełnienia któregoś z zadań wyżej wymienionych, w tym planowanie i prace organizacyjne

16 31 Cele Obrony Cywilnej W aspekcie prawa polskiego: Art. 137 ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej ochrona zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej; ochrona ludności cywilnej przed środkami rażenia; ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie działań wojennych; ochrona dóbr kultury; współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków 32 Zadania obrony cywilnej Pokój Wojna 16

17 Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju planowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony przed skutkami działań zbrojnych zarówno ludności, jak i zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury wykrywanie zagrożeń i stwarzanie warunków do ostrzegania i alarmowania ludności przygotowanie schronów i ukryć dla ludności oraz utrzymanie ich w gotowości do użycia gromadzenie i przechowywanie indywidualnych środków ochronnych dla formacji obrony cywilnej i ludności wyposażenie formacji obrony cywilnej w specjalistyczny sprzęt ratowniczy, przyrządy i aparaturę do wykrywania różnego rodzaju zagrożeń systematyczne szkolenie w zakresie OC: kadr kierowniczych administracji rządowej i samorządowej, formacji OC ludności w ramach powszechnej samoobrony współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska, oraz usuwanie ich skutków * 33 Zadania obrony cywilnej w czasie wojny organizacja ewakuacji ludności, zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia; organizacja i prowadzenie akcji ratunkowej, udzielanie pomocy medycznej poszkodowanym; organizuje pomieszczenia i zaopatrzenie dla poszkodowanej ludności; zaopatruje ludność w sprzęt i środki ochrony indywidualnej likwidacja skażeń i zakażeń; pomoc w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach dotkniętych klęskami; pomoc w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej; pomoc w ratowaniu żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania; udzielanie doraźnej pomocy w grzebaniu zmarłych

18 Organizacja obrony cywilnej Ustawa z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie obrony cywilnej określa (Dział IV): organy administracji w sprawach obrony cywilnej; skład oraz sposób tworzenia formacji obrony cywilnej; obowiązki obywateli w zakresie obrony cywilnej (służba w OC, szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony ludności); przysposobienie obronne młodzieży szkolnej i studentów. * 35 Organizacja obrony cywilnej Centralny organ właściwym w sprawach obrony cywilnej Szef Obrony Cywilnej Kraju, powoływany na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych przez prezesa Rady Ministrów. Szef Obrony Cywilnej Kraju podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych

19 37 Szef Obrony Cywilnej Kraju tel. (0-22) , fax(0-22) , Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej ul. Podchorążych Warszawa 133 gen. brygadier Wiesław LEŚNIAKIEWICZ 38 Zakres działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju przygotowanie projektów założeń i zasad działania obrony cywilnej ustalenie ogólnych zasad realizacji zadań obrony cywilnej, koordynowanie przedsięwzięć i sprawowanie kontroli nad realizacją zadań obrony cywilnej przez naczelne organa administracji, terenowe organa administracji rządowej i organa samorządu terytorialnego, sprawowania nadzoru nad odbywaniem zasadniczej służby wojskowej w obronie cywilnej. 19

20 39 Zakres działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju Szef Obrony Cywilnej Kraju w sprawach należących do swojego zakresu działania wydaje : zarządzenia, wytyczne, instrukcje regulaminy. Terenowe organa obrony cywilnej 40 Wojewodowie Starostwie Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast 20

21 Terenowe organa obrony cywilnej Zakres działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin: kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez: instytucje państwowe, przedsiębiorców inne jednostki organizacyjne organizacje społeczne działające na ich terenie. 41 Organizacja obrony cywilnej w terenie Szefowie OC województw oraz gmin wykonują zadania obrony cywilnej przy pomocy podległych im urzędów oraz powołanych w ich strukturach specjalistycznych komórek organizacyjnych: Województwo Wojewódzki Inspektor Oborny Cywilnej i Wydziały Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności Miasta pow. 40 tys. mieszkańców -Miejskie Wydziały Zarządzania Kryzysowego, itp. Gminy pozostałe wyznaczeni pracownicy ds. obrony cywilnej 42 21

22 Organizacja obrony cywilnej w terenie Do zakresu działania terenowych organów ochrony ludności w powiecie należy między innymi: określanie zagrożeń oraz planowanie zapobiegania im na administrowanym obszarze, monitorowanie i alarmowanie ludności, koordynowanie działań ratowniczych i porządkowo ochronnych, zarządzanie w sytuacjach kryzysowych przy pomocy powiatowego centrum zarządzania kryzysowego 43 Organizacja obrony cywilnej w terenie Do zakresu działania terenowych organów ochrony ludności w gminie należy między innymi: lokalizacja źródeł zagrożeń, ich likwidacja i usuwanie skutków, monitorowanie i alarmowanie ludności, koordynowanie działań ratowniczych kierowanie siłami ratowniczymi i ewakuacją ludności przy pomocy gminnego zespołu reagowania, mobilizacyjne przygotowanie do rozwinięcia służb dla realizacji zadań ochrony ludności cywilnej w okresie wojny, organizacja szkolenia ludności w dziedzinie powszechnej samoobrony

23 Organizacja obrony cywilnej w zakładach pracy Za realizację zadań odpowiedzialny jest właściciel lub kierownik Organizacja obrony cywilnej w administracji centralnej Ministrowie (kierownicy urzędów centralnych) mają obowiązek uwzględniania zadań OC w kierowanych jednostkach. 23

24 47 Organizacja obrony cywilnej w organizacjach społecznych Organizacje społeczne wykonują zadania OC w zakresie wynikającym z ich statutów i programów działania. Zasady i sposoby realizacji są uzgadnianie z postaci porozumień zawieranych przez ich zarządy z szefem Obrony Cywilnej Kraju Rodzaje formacji OC w gminach i zakładach pracy Ratownictwa ogólnego Ratownictwa specjalistycznego Stan gotowości formacji: w czasie pokoju nie są w pełni rozwinięte w przypadku ogłoszenia wyższych stanów gotowości obronnej osiągają gotowość w czasie od kilku do kilkunastu godzin Harmonogramy i sposoby przeprowadzania osiągania gotowości określane są przez zarządzenia i wytyczne Szefa OC Kraju 48 24

25 Rodzaje formacji OC w gminach i zakładach pracy 49 Formacje obrony cywilnej tworzy się w gminach i zakładach zatrudniających więcej niż 50 pracowników. W zakładach pracy zatrudniających mniej niż 50 pracowników, mogą być tworzone wspólne formacje dla kilku sąsiadujących ze sobą zakładów. Jeżeli jednak w zakładzie zatrudniającym poniżej 50 pracowników wytwarza się, magazynuje lub wykorzystuje do produkcji toksyczne środki przemysłowe, kierownicy, właściciele mają obowiązek powołać formacje, zdolne do samodzielnego działania ratowniczego w strefach bezpośredniego zagrożenia stwarzanego przez zakład pracy. Podporządkowanie i koordynacja Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin szefowie obrony cywilnej ustalają zadania i kontrolują ich realizację oraz koordynują i kierują działalnością w zakresie przygotowania i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej: 50 25

26 Podporządkowanie i koordynacja szef Obrony Cywilnej Kraju -szefów obrony cywilnej województw, szef obrony cywilnej województwa -szefów obrony cywilnej powiatów, szef obrony cywilnej powiatu -szefów obrony cywilnej gmin, szef obrony cywilnej gminy -szefów obrony cywilnej w instytucjach, u przedsiębiorców, w społecznych organizacjach ratowniczych i w innych jednostkach organizacyjnych działających na obszarze gminy. 51 Akty prawne Ustawy Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym(dz.u. Nr 89, poz. 590). Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej(tekst jednolity, Dz.U. z 2004, Nr 241, poz z późn. zm.) 52 26

27 53 Akty prawne Najważniejsze akty wykonawcze do ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin(dz.u. Nr 96, poz.850); rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 września 2002 r. w sprawie odbywania służby w obronie cywilnej(dz.u. Nr 169, poz.1391); rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności(dz.u. Nr 91, poz.421); rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 października 2004 r. w sprawie świadczeń osobistych na rzecz obrony w czasie pokoju(dz.u. Nr 229, poz. 2307); rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 sierpnia 2004 r. w sprawie świadczeń rzeczowych na rzecz obrony w czasie pokoju(dz.u. Nr 181, poz.1872); rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu dnia 27 czerwca 2002 r. sprawie rodzajów szkół, których uczniowie podlegają obowiązkowi odbywania przysposobienia obronnego oraz organizacji jego odbywania(dz.u. Nr 113, poz. 987); rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministra Zdrowia z dnia 2 października 2003 r. w sprawie sposobu przeprowadzania przysposobienia obronnego studentów i studentek (Dz. U. Nr 174, poz. 1686). 54 Środki ochrony Do ochrony ludności obrona cywilna wykorzystuje zbiorowe i indywidualne środki ochrony. Zbiorowe: budowle ochronne schrony i ukrycia oraz ewakuacja planowa lub doraźna 27

28 55 Indywidualne środki ochrony środki ochrony dróg oddechowych maski przeciwgazowe filtracyjne maska przeciwgazowa filtracyjna dla rannego w głowę środki ochrony przed skażeniami dla małych dzieci i niemowląt maski izolacyjne zastępcze środki ochrony dróg oddechowych środki ochrony skóry płaszcze ochronne odzież ochronna lekka zastępcze środki ochrony skóry fartuchy ochronne płaszcze i peleryny przeciwdeszczowe kombinezony skórzane ubiory z folii metalizowanej buty gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych rękawice gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych okulary ochronne nakrycia głowy gumowe, skórzane i z tworzyw sztucznych 56 Indywidualne środki ochrony Najbezpieczniejszym sposobem ochrony przed zatruciem się toksycznymi środkami trującymi i gazami bojowymi, jest użycie maski przeciwgazowej. Produkty żywnościowe, płody rolne, pasza i woda muszą być odpowiednio zabezpieczone przed skażeniem środkami promieniotwórczymi, toksycznymi środkami trującymi i bojowymi środkami trującymi. 28

29 57 Sposoby ochrony Sposoby ochrony: zagwarantowanie odpowiednich warunków przechowywania, przygotowanie odpowiednio wcześniej indywidualnych zapasów żywności nie skażonej, zastosowanie odpowiednich opakowań. Zapasy te winny być przechowywane w odpowiednio urządzonych oraz uszczelnionych pomieszczeniach. W ochronie wody pitnej przed skażeniem uwzględnia się przede wszystkim: przygotowanie indywidualnych zapasów wody nie skażonej, zabezpieczenie źródeł poboru i ujęć wody. 58 Ostrzeganie i alarmowanie Działa w ramach powszechnego systemu wczesnego ostrzegania i alarmowania. Podstawę stanowią syreny umiejscowione w obiektach Państwowej Straży Pożarnej, Ochotniczej Straży Pożarnej oraz w zakładach pracy. Najczęściej syreny włączane są elektronicznie ze stanowisk kierowania obroną cywilną. 29

30 59 Ostrzeganie i alarmowanie Jednym z przedsięwzięć obrony cywilnej jest instalowanie systemów alarmowych, które mogą ostrzegać ludność przed grożącym niebezpieczeństwem z powietrza oraz skażeniem promieniotwórczym i chemicznym w celu umożliwienia jej ukrycia się w przygotowanych budowlach lub pomieszczeniach ochronnych. 60 Ostrzeganie i alarmowanie Do ogłaszania (odwoływania) alarmów wykorzystuje się następujące urządzenia: systemy alarmowe miast, centralną oraz regionalne rozgłośnie Polskiego Radia i ośrodki Telewizji Polskiej, radiowęzły radiolinii przewodowej, syreny nie włączone do miejskich systemów alarmowych (syreny zakładów pracy, straży pożarnej itp.) Sygnały alarmowe przekazywane zastępczymi środkami alarmowymi (dzwony, syreny ręczne, gongi, buczki itp.) ustala właściwy terenowy szef obrony cywilnej. 30

31 61 Podsumowanie Obrona cywilna stanowi reakcję na zwiększające zagrożenia i ma na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, jak również zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania Obrona cywilna jest zadaniem państwa i jego organów W systemie OC uczestniczą także obywatele i instytucje System prawny w oparciu, o który jest zbudowany system OC jest niezwykle skomplikowany. 62 Zagadnienia do dyskusji Omów genezę powstania Oborny Cywilnej Czyim zadaniem jest Obrona Cywilna i dlaczego? Dlaczego Obrona Cywilna jest elementem systemu obronnego? Współczesna organizacja systemu OC w Polsce Rodzaje formacji OC 31

32 Literatura do wykładu Fr. Krynojewski, Obrona cywilna Rzeczypospolitej Polskiej, Difin, Warszawa Pytania?