LAUDACJA z okazji 80 urodzin Profesora Aleksandra Walczaka

Transkrypt

1 LAUDACJA z okazji 80 urodzin Profesora Aleksandra Walczaka Magnificencjo Rektorze, Wysoka Rado, Wielce Szanowny i Drogi Profesorze, Panie i Panowie! Wielki to dla mnie zaszczyt i honor przedstawić Państwu sylwetkę Profesora Aleksandra Walczaka, naszego Jubilata, który obchodzi w dniu dzisiejszym 80 rocznicę urodzin. Zaszczyt, albowiem jako obecny dziekan Wydziału Nawigacyjnego jestem wychowankiem i doktorantem Pana Profesora. Honor, albowiem będąc studentem i współpracownikiem Profesora przez ponad czterdzieści lat mogę oświadczyć, że obserwowałem w tym czasie działania Szanownego Jubilata na niwie dydaktycznej, naukowej i wychowawczej z nieukrywanym podziwem, cały czas obserwując Jego niesamowitą aktywność, entuzjazm w działaniu, życiowe podejście i życzliwość dla ludzi, zwłaszcza w ich trudnych sytuacjach. Profesor Aleksander Walczak jest wybitnym wychowawcą pokoleń nawigatorów w Polsce, autentycznym współtwórcą polskiego szkolnictwa morskiego, orędownikiem zarówno klasycznego podejścia do służby na morzu jak i wdrażania nowych rozwiązań technologicznych. Niełatwo jest mówić o Osobie, która działając tak na wschodnim jak i zachodnim wybrzeżu naszego kraju jako żołnierz, nauczyciel, wychowawca i naukowiec przez całe życie oddawała się swoim pasjom związując się na dobre i złe z morzem oraz gospodarką morską, realizując konsekwentnie swoje idee, równocześnie starając się nie konfliktować współpracowników, co nie było rzeczą łatwą jeśli się weźmie pod uwagę osiągane cele. Czy w kilku słowach można oddać 80 lat życia i twórczej działalności takiej Osoby? Osoby, która dorastała w niełatwym przecież okresie międzywojennym i w latach okupacji, rozpoczęła dorosłe życia zaraz po wojnie w mrocznym czasie PRL i wiodła swoje życie normalnego obywatela PRL jako profesora, rektora narażonego na działania i nagabywanie smutnych panów, który w najtrudniejszych momentach życia był sobą, podejmując decyzje, których do dzisiaj się nie musi się wstydzić, a wręcz przeciwnie - może być z nich dumny. Jest to dla mnie zadanie trudne, ale spróbuję przedstawić historię Szanownego Jubilata, prozę Jego życia jako członka rodziny, żołnierza, wychowawcy, nauczyciela, naukowca i przełożonego. 1

2 Urodził się 8 stycznia 1930 roku w Grajewie, w województwie białostockim, jako syn Aleksandra i Heleny z domu Mołs. Szkołę powszechną ukończył w roku 1942, następnie kontynuował naukę w 1 i 2 klasie gimnazjum na tajnych kompletach. Dlaczego Jubilat wybrał morze? Zdecydował, jak w wielu wypadkach, Los. W roku 1944 podczas ataku lotniczego na Grajewo stracił matkę. W tym czasie ojciec w ramach akcji Burza prowadził koncentrację 4 obwodu AK zgrupowania Dzik oraz działania bojowe i dywersyjne na zapleczu linii frontu stojącego na Biebrzy. Głęboko wryły się w Jego pamięć trudy okupacji, śmierć matki i powojenne losy ojca, którego po różnych przejściach przeniesiono w roku 1946 na Wybrzeże do służby w Marynarce Wojennej. Stworzyło to naturalną możliwość kontynuacji przez syna wojskowych tradycji rodzinnych. Po zdaniu egzaminów wstępnych w roku 1947 został przyjęty do Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni. Absolwenci, którzy uzyskali pierwsze trzy lokaty, mieli prawo wyboru jednostki morskiej. Ppor. Aleksander Walczak jako prymus wybrał ORP Błyskawicę. Jednak wkrótce nadszedł mroczny czas aresztowań podejmowanych na podstawie fikcyjnych oskarżeń, skierowanych przeciwko przedwojennym oficerom o działania przeciwko państwu. W 1952 roku ojciec Aleksandra otrzymał orzeczenie Przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej zakazujące przebywania w strefie nadgranicznej. W rezultacie ówczesny zastępca dowódcy ORP Błyskawica, nasz Jubilat został wyokrętowany i skierowany przejściowo do pełnienia obowiązków flagowego nawigatora floty, a następnie wykładowcy na Wydziale Pokładowym Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej. Był to moment decydujący w życiu zawodowym Jubilata. Stanął przede wszystkim przed całkowitą zmianą charakteru pracy wraz z przeświadczeniem o tymczasowości służby w Marynarce Wojennej. Zmuszony, dostosował się do nowych warunków i pokochał pracę pedagogiczną z młodzieżą. W roku 1955, w wieku 25 lat został dziekanem (komendantem) Wydziału Nawigacji i Łączności Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej w Gdyni. W końcu roku 1957, korzystając z odwilży październikowej, przeszedł do rezerwy w stopniu komandora podporucznika. Rozpoczęcie nowego etapu życia nie było łatwe. Poszukiwanie pracy w Urzędzie Morskim czy w Polskim Ratownictwie Okrętowym w Gdyni wymagało politycznych referencji Dowództwa Marynarki Wojennej. Zgłoszenie się do szkolnictwa morskiego było najskuteczniejszym i jedynie możliwym wyborem. Z dwu uczelni - Państwowej Szkoły Morskiej i Państwowej Szkoły Rybołówstwa Morskiego w Gdyni wybrał tę ostatnią. Pozwoliło to także na podjęcie przez Niego studiów na Wydziale Morskim Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie, które ukończył w roku 1965 z tytułem magistra ekonomii. Przez 8 lat kierował początkowo 2

3 działem praktyk morskich, potem Wydziałem Nawigacyjno - Połowowym. Dodatkowo w Ośrodku Szkolenia Zawodowego kształcił kapitanów żeglugi wielkiej rybołówstwa morskiego, przygotowując kadry pokładowe floty dalekomorskiej do pływania i połowów na wodach wszechoceanu. W roku 1965 Departament Kadr i Szkolnictwa Zawodowego Ministerstwa Żeglugi przeniósł Go do nowo tworzonej Państwowej Szkoły Rybołówstwa Morskiego w Szczecinie na identyczne stanowisko kierownika Wydziału Nawigacyjno-Połowowego. Rok później reaktywowano Państwową Szkołę Morską w Szczecinie, tworząc drugi po Gdyni ośrodek szkoleniowy oficerskich kadr morskich. Z inicjatywy Szanownego Jubilata nastąpiło połączenie w Szczecinie obu istniejących szkół w jedną pomaturalną szkołę morską. Fuzja ich nastąpiła w roku 1967, gdzie Jubilat został kierownikiem Wydziału Nawigacyjno- Połowowego. W dniu 31 lipca 1967 roku Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Żeglugi powołały specjalną Komisję do Spraw Wyższych Szkół Morskich. Kapitan żeglugi wielkiej mgr Aleksander Walczak reprezentujący Państwową Szkołę Morską w Szczecinie wszedł w skład Zespołu Nawigacyjnego. Z chwilą utworzenia Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie objął stanowisko dziekana Wydziału Nawigacyjnego. W latach pełnił funkcję prorektora ds. studenckich, a następnie prorektora ds. nauki i współpracy z gospodarką morską. Czas sprawowania funkcji prorektora ds. młodzieży był okresem dość krótkim zaledwie półtorarocznym. W tym czasie skupił swoje wysiłki na stworzeniu bazy socjalnej dla rozwijającej się uczelni. Na stanowisku prorektora ds. nauki i współpracy z gospodarką morską koncentrował się na pozyskiwaniu i kształceniu kadr akademickich, rozwoju badań naukowych, bazy statków szkolnych oraz poprawianiu struktury organizacyjnej uczelni. W roku 1978 z nominacji, a potem z wyboru przez 2 kolejne kadencje piastował godność rektora Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie. Okres ten obfitował w trudne sytuacje dla kierowania uczelnią, wymagające szczególnej uwagi i troski o rozwój uczelni, przede wszystkim o bezpieczeństwo kadry naukowo-dydaktycznej i studentów w okresie stanu wojennego. Rektor Aleksander Walczak potrafił w tym ciężkim okresie utrzymać stan kadry i studentów bez strat, nie ulegając naciskom politycznym. W okresie pierwszych kadencji wykształcono w kraju i za granicą ponad 30 doktorów nauk technicznych. W zakresie inwestycji oddano drugi blok Studenckiego Domu Marynarza z 550 miejscami, wybudowano stołówkę z możliwością wyżywienia 1400 osób dziennie oraz opracowano dokumentację budowy basenu pływackiego i biblioteki głównej. 3

4 Po zakończeniu kadencji rektorskich w latach został powołany na Przedstawiciela Polski w Międzynarodowej Organizacji Morskiej, pełniąc dodatkowo stanowisko Szefa Polskiej Misji Morskiej w randze radcy ds. morskich Ambasady Polskiej w Londynie. Zakres tych obowiązków był całkowicie zgodny z Jego kompetencjami zawodowymi jako kapitana, profesora i długoletniego rektora uczelni morskiej. Po powrocie do kraju w roku 1989, po niespełna rocznym kierowaniu Instytutem Nawigacji Morskiej, został ponownie wybrany na rektora naszej Uczelni w następnych dwu kadencjach. W tym okresie rozpoczęto budowę statku szkolno-badawczego Nawigator XXI, pozyskano budynek dla Studium Wojskowego po byłych koszarach wojsk radzieckich przy ulicy Żołnierskiej, zakupiono kolejnych 8 symulatorów najnowocześniejszej generacji oraz zakończono budowę i oddano do użytku basen pływacki oraz budynek Biblioteki Głównej oraz Instytutu Eksploatacji Portów i Floty. Ważnym obszarem Jego działalności był udział w krajowych instytucjach i komitetach naukowych takich jak: Rada Główna Szkolnictwa Wyższego, Polskie Towarzystwo Nautologiczne, Centralna Komisja ds. tytułu i stopni naukowych, Rada Naukowa ZG Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, a także członkostwo w Akademii Inżynierskiej w Polsce oraz w Sekcji Nawigacji Komitetu Geodezji i Kartografii PAN. Istotne są także formy działalności pozanaukowej i społecznej, do których z ważniejszych należy zaliczyć pełnienie stanowiska Prezesa Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie, Przewodniczącego Szczecińskiego Klubu Kapitanów Żeglugi Wielkiej, Przewodniczącego Krajowej Sekcji STW IMO przy Polskim Rejestrze Statków, Przewodniczącego Kolegium Rektorów Uczelni Szczecina, Przewodniczącego Ogólnopolskiej Olimpiady Nautologicznej, Prezesa Towarzystwa Krzewienia Wiedzy o Morzu. Wraz z rozwojem naukowym Aleksander Walczak nie zaniedbywał łączności z praktyką morską. Rozpoczął ją już w trakcie pobytu w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Gdyni, odbywając staż na ORP Błyskawica. Po przejściu do rezerwy pływał jako II i I oficer na statkach Państwowej Szkoły Rybołówstwa Morskiego w Gdyni. Na statkach handlowych w Polskich Liniach Oceanicznych rozpoczął karierę jako II oficer na m/s Nysa. Jako I oficer zatrudniony został pierwszy raz w Polskiej Żegludze Morskiej na s/s Sławno. Pierwsze stanowisko kapitana objął w wieku 35 lat na statku m/s Elbląg. Następnie dowodził wieloma jednostkami w Polskiej Żegludze Morskiej. Morską karierę zakończył w firmie Euroafrica jako kapitan m/s Wejherowo. 4

5 Główny kierunek Jego zainteresowań naukowych dotyczy bezpieczeństwa żeglugi jako podstawowego problemu badawczego nawigacji morskiej, w aspekcie oddziaływania czynnika ludzkiego, technicznego i eksploatacyjnego oraz oceny dokładności metod nawigacyjnych. Charakter teoretyczny Jego badań uwidacznia się w poznaniu istniejącej rzeczywistości, w dokonaniu uogólnień, sformułowaniu twierdzeń i praw dotyczących bezpieczeństwa żeglugi. Teoretyczne ustalenia i wnioski stanowiły podstawę wypracowania praktycznych metod nawigacyjnych. Wyniki tych dociekań naukowych zaprezentował w 33 publikacjach monograficznych, w studiach i rozprawach oraz w 162 artykułach. W dorobku naukowym należy wyróżnić prace z zakresu określania dokładności pozycji statku, bezpieczeństwa żeglugi, ochrony transportu morskiego, szkolenia marynarzy oraz opracowań dotyczących aspektu metodologii badań naukowych w nawigacji morskiej. Tylko w ostatnich pięciu latach zostały wydane takie pozycje jak: Współdziałanie helikoptera z platformą wiertniczą, statkiem specjalistycznym i pełnomorskim (2004), Strategia rozwoju szkolnictwa morskiego (2005), Zarys metodologii badań naukowych w nawigacji morskiej (2005), Rola seminarium dyplomowego w uczelniach morskich (2007). Ponadto wykonał 43 prace naukowo-badawcze i 11 ekspertyz. Wypromował 7 doktorów, z których 5 uzyskało habilitację, a 6 stanowisko profesora. Był promotorem ponad 350 prac inżynierskich i magisterskich. Opracował 91 recenzji prac doktorskich, habilitacyjnych i awansowych na stanowiska docentów i profesorów. Recenzował przeszło 20 książek i monografii. Nie zaniechał też działalności popularyzatorskiej w zakresie krzewienia wiedzy o morzu i gospodarce morskiej, wydając popularno-naukowe opracowania dla młodzieży, jak również opracowania na rzecz środowiska naukowego Pomorza Zachodniego czy kraju. Wykształcił tysiące oficerów floty wojennej, handlowej i rybackiej, był współautorem planów i programów studiów na kierunku nawigacja oraz kursów specjalistycznych i kwalifikacyjnych oficerów floty transportowej i rybackiej. Oprócz przedmiotów nautycznych prowadził i prowadzi zajęcia z metodologii badań naukowych, seminaria dyplomowe i wykłady monograficzne, gdyż ciągle pomimo okrągłego jubileuszu Pan Profesor jest czynnym wykładowcą. Wiele miejsca w działalności Jubilata zajmowały sprawy popularyzacji wiedzy o morzu oraz gospodarce morskiej. Za swoją działalność naukową, organizacyjną i dydaktyczną był 16-krotnie wyróżniany nagrodami resortowymi. 5

6 Zawierał dwukrotnie związek małżeński. Z pierwszego związku z Danielą Kobylińską urodziły się dwie córki: Ewa i Mirosława. Z drugiego związku z Marią Czerepaniak posiada córkę Aleksandrę - obecnie doktor fizyki pracującą w znaczącym w świecie ośrodku naukowym Uniwersytetu Princeston (USA). Szanowni Państwo! W powyższy i bardzo wybiórczy sposób przedstawiłem Państwu sylwetkę Profesora Aleksandra Walczaka, wybitnego wychowawcy młodzieży, nauczyciela, naukowca i praktyka, niestrudzonego organizatora, dla wielu z nas po prostu Mistrza. Szanowny Panie Profesorze! Serdecznie gratulujemy Panu Profesorowi dotychczasowych dokonań i prosimy o jeszcze. Pańska intuicja, dociekliwość, kojarzenie faktów i wyciąganie właściwych dalekowzrocznych wniosków w połączeniu z talentami organizacyjnymi spowodowała, że Akademia Morska jest dzisiaj tu gdzie jest. Jesteśmy w pięknym Szczecinie, w uczelni specjalistycznej wyróżniającej się kadrą i wyposażeniem. Uczelni, która spełnia wszelkie wymagania krajowe, europejskie i międzynarodowe w zakresie kształcenia studentów i szkolenia marynarzy, dla wielu innych szkół i uczelni stanowiąc wzorzec do naśladowania. Dziękując Panu Profesorowi za cały wkład włożony w budowę prestiżu naszej Uczelni, życzę w imieniu własnym i całej naszej społeczności akademickiej dalszej aktywności zawodowej i zdrowia. Zdrowia, potrzebnego każdemu człowiekowi jak woda, z którą związał Pan całe swoje życie. dr inż. kpt.ż.w. Jerzy Hajduk prof.nadzw.am Dziekan Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Szczecinie Szczecin, 8 stycznia