Projektowane rozporządzenie uwzględnia postulaty zgłaszane przez

Transkrypt

1 UZASADNIENIE Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upowaŝnienia zawartego w art. 71 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm), zgodnie z którym minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa, w drodze rozporządzenia, rodzaje i szczegółowe zasady działania placówek publicznych, o których mowa w art. 2 pkt 3, 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, warunki pobytu dzieci i młodzieŝy w tych placówkach oraz moŝe określić wysokość i zasady odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach. Projektowane rozporządzenie zastąpi obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieŝy w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz.U. Nr 52, poz. 467 i Nr 212, poz.1767). Wydanie nowego rozporządzenia w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieŝy w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach, jest związane z jednej strony z potrzebą zmian w funkcjonowaniu placówek publicznych, wynikających m.in. z przemian w stosunkach społecznych, oraz z drugiej strony z dostosowaniem niniejszej materii do nowych aktów prawnych regulujących zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych. Prace nad niniejszym rozporządzeniem były prowadzone równolegle z pracami nad powyŝszymi aktami prawnymi. Projekt niniejszego rozporządzenia zawiera równieŝ rozwiązania doprecyzowujące i porządkujące wcześniejszy stan prawny, uwzględniające zmiany legislacyjne w systemie oświaty jakie miały miejsce w ostatnich 5 latach, tj. od czasu wydania dotychczasowego rozporządzenia, oraz uwzględniające doświadczenie płynące z praktyki funkcjonowania placówek w tym okresie. 1

2 Projektowane rozporządzenie uwzględnia postulaty zgłaszane przez środowisko oświatowe, a ponadto rekomendacje grupy ekspertów do spraw specjalnych potrzeb edukacyjnych, powołanych przez Ministra Edukacji Narodowej spośród przedstawicieli przedszkoli, róŝnych typów szkół, poradni psychologicznopedagogicznych, róŝnych rodzajów placówek, kuratoriów oświaty, uczelni wyŝszych, organów prowadzących szkoły i placówki, a takŝe organizacji pozarządowych działających na rzecz dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnej. Przepisy projektu rozporządzenia zmierzają do stworzenia warunków, w których organy prowadzące placówki będą posiadały większy wpływ na kształtowanie organizacji funkcjonowania placówek. Projekt przewiduje zwiększenie kompetencji organów prowadzących w tym zakresie w szczególności w odniesieniu do placówek oświatowo-wychowawczych. Proponowane zmiany pozwolą na lepsze dostosowanie działalności tego rodzaju placówek do potrzeb danego środowiska lokalnego. 1) 1 (zakres przedmiotowy i podmiotowy rozporządzenia) Przepisy 1 projektu zawierają normy ogólne określające zakres przedmiotowy i podmiotowy rozporządzenia. Rozporządzenie reguluje rodzaje i szczegółowe zasady działania następujących publicznych placówek, tj. placówek, o których mowa w: - art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - placówek oświatowo-wychowawczych (w tym szkolnych schronisk młodzieŝowych), umoŝliwiających dzieciom i młodzieŝy rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z róŝnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego; - art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - młodzieŝowych ośrodków wychowawczych, młodzieŝowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci i młodzieŝy wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a takŝe ośrodków umoŝliwiających dzieciom i młodzieŝy upośledzonym w stopniu głębokim, a takŝe dzieciom i młodzieŝy z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzęŝonymi, realizację odpowiednio obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki; 2

3 - art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania. Projekt określa równieŝ warunki pobytu dzieci i młodzieŝy w powyŝszych placówkach (rozdziały 2-4) oraz wysokość i zasady odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt dzieci w tych placówkach (rozdział 5). 2) 2-10 (placówki oświatowo-wychowawcze) Projekt rozporządzenia w 2 określa rodzaje placówek oświatowowychowawczych dzieląc te placówki na placówki wychowania pozaszkolnego oraz szkolne schroniska młodzieŝowe (całoroczne i sezonowe). Wśród placówek wychowania pozaszkolnego rozporządzenie wyróŝnia: pałace młodzieŝy, młodzieŝowe domy kultury, międzyszkolne ośrodki sportowe, ogniska pracy pozaszkolnej, ogrody jordanowskie i pozaszkolne placówki specjalistyczne. W porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym, wśród placówek wychowania pozaszkolnego nie przewiduje się juŝ ośrodków politechnicznych. Zgodnie z przepisem przejściowym zawartym w 65 projektu rozporządzenia, obecnie istniejące ośrodki politechniczne będą mogły funkcjonować do dnia 31 sierpnia 2012 r. (obecnie funkcjonuje jeden wojewódzki ośrodek politechniczny). Jednocześnie w 3 ust. 1 projektu określono funkcje placówki wychowania pozaszkolnego poprzez jej zadania: edukacyjne, wychowawcze, kulturalne, profilaktyczne, opiekuńcze, prozdrowotne, sportowe i rekreacyjne. Zakres działalności, jaką placówka wychowania pozaszkolnego będzie prowadziła w ramach powyŝszych zadań, reguluje 3 ust. 2 projektu. Zaproponowane rozwiązanie ma na celu otworzenie moŝliwości optymalizowania organizacji placówek wychowania pozaszkolnego w danym środowisku lokalnym, m.in. przez tworzenie placówek łączących róŝne funkcje i zadania (placówek wielofunkcyjnych). PowyŜszemu celowi słuŝy równieŝ wynikające z 4 ust. 2 przekazanie dyrektorowi placówki wychowania pozaszkolnego uprawnień w zakresie określania, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, organizacji i wymiaru zajęć stałych organizowanych w placówce wychowania pozaszkolnego oraz liczebności grup uczestników tych zajęć. Wprowadzenie w projekcie rozporządzenia takiego rozwiązania umoŝliwia dostosowanie organizacji zajęć i liczebności grup do 3

4 konkretnych potrzeb danego środowiska i moŝliwości organizacyjnych danego samorządu terytorialnego. W 5-8 rozporządzenie reguluje się kwestie dotyczące organizacji i zasad działania drugiego rodzaju placówek oświatowo-wychowawczych, jakim są szkolne schroniska młodzieŝowe. Określony w 5 zakres zadań szkolnego schroniska młodzieŝowego nie uległ zmianie w porównaniu z dotychczasowymi przepisami. RównieŜ nie zmieniono minimalnych wymogów dotyczących powierzchni mieszkalnej szkolnych schronisk młodzieŝowych oraz niezbędnego wyposaŝenia, a takŝe zapewnienia w placówce ogrzewania gwarantującego utrzymanie w pomieszczeniach temperatury co najmniej 18 C ( 6 projektu). NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe inne kwestie dotyczące zapewnienia dzieciom i młodzieŝy bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w placówkach reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.). Przepisy 7 i 8 powtarzają dotychczasowe regulacje. W 9 ust. 2 rozporządzenia proponuje się wyposaŝenie organu prowadzącego daną placówkę oświatowo-wychowawczą w kompetencję decydowania w sprawach tworzenia, przekształcania i likwidowania filii placówki oświatowo-wychowawczej - bez konieczności uzyskiwania, jak to miało miejsce dotychczas, wniosku dyrektora w tej sprawie. Na podstawie nowych przepisów organ prowadzący placówkę oświatowo-wychowawczą, uwzględniając potrzeby lokalnego środowiska i moŝliwości organizacyjno finansowe, określi zasadność funkcjonowania filii. Regulacja aktualnie obowiązująca ( 10 ust. 2 dotychczasowego rozporządzenia), uzaleŝniając od wniosku dyrektora placówki oświatowowychowawczej podjęcie przez organ prowadzący decyzji w sprawie utworzenia, przekształcania lub likwidacji filii placówki oświatowo-wychowawczej, uniemoŝliwia organowi prowadzącemu racjonalizowanie kształtowania sieci prowadzonych placówek. NaleŜy podkreślić, Ŝe ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w zakresie tworzenia, przekształcania i likwidacji szkół dla organów prowadzących przewiduje wyłączne kompetencje. W 10 powtarza się dotychczasowe regulacje. 4

5 3) (młodzieŝowe ośrodki wychowawcze, młodzieŝowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze i ośrodki umoŝliwiające dzieciom i młodzieŝy z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a takŝe dzieciom i młodzieŝy z upośledzeniem umysłowym z niepełnoprawnościami sprzęŝonymi realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego oraz obowiązku szkolnego i obowiązku nauki) W 11 i 13 projektu określa się krąg adresatów działań prowadzonych przez młodzieŝowe ośrodki wychowawcze i młodzieŝowe ośrodki socjoterapii. W porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym zmianie uległa przesłanka umieszczania dzieci i młodzieŝy w młodzieŝowym ośrodku socjoterapii ( 13 projektu). Uwzględniając, Ŝe domniemanie, czy teŝ bliŝej nieokreślone ryzyko zagroŝenia niedostosowaniem społecznym, nie powinno stanowić wystarczającej przesłanki dla umieszczenia dziecka w młodzieŝowym ośrodku socjoterapii, proponuje się, aby młodzieŝowe ośrodki socjoterapii były prowadzone dla dzieci i młodzieŝy, które z powodu zaburzeń rozwojowych, trudności w uczeniu się i zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym są zagroŝone niedostosowaniem społecznym i wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i socjoterapii ( 13 projektu). Powodem umieszczenia w młodzieŝowym ośrodku socjoterapii moŝe być jedynie rzeczywiste zagroŝenie niedostosowaniem społecznym, wymagające zastosowania odpowiednich metod terapii i wsparcia prawidłowego rozwoju dziecka, potwierdzone orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną. Ponadto w 13 zrezygnowano z dotychczasowej przesłanki zagroŝenia uzaleŝnieniem. ZagroŜenie uzaleŝnieniem uznaje się za jeden z przejawów zagroŝenia niedostosowaniem społecznym. Rozporządzenie w 12, 14 i 15 porządkuje zakres zadań oddziaływań realizowanych w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych i młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii. Zmiana w porównaniu do dotychczasowych przepisów dotyczy sposobu realizacji zadań tych placówek oraz doprecyzowania rodzaju zajęć realizowanych w tych placówkach. Zmiany są konsekwencją określenia form pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej w publicznych placówkach na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie 5

6 zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487). Proponowane zmiany przyczynią się do poprawy efektywności działań podejmowanych w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych i młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii mających na celu nabywanie przez wychowanków umiejętności Ŝyciowych ułatwiających prawidłowe funkcjonowanie w środowisku rodzinnym i społecznym. Pomoc specjalistyczna określona w 15 projektu stanowi istotny element pracy młodzieŝowych ośrodków wychowawczych i młodzieŝowych ośrodków socjoterapii. W 16 wprowadza się obligatoryjne funkcjonowanie szkół specjalnych zarówno w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych, jak i w młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii. W konsekwencji w przepisie przejściowym zawartym w 66 przewiduje się, Ŝe od dnia 1 września 2012 r. nie będzie juŝ moŝliwe funkcjonowanie młodzieŝowych ośrodków socjoterapii, w skład których nie wchodzi szkoła. Takie rozwiązanie było zawarte w 17 ust. 2 dotychczasowego rozporządzenia i miało na celu umoŝliwienie płynnego przeprowadzenia podziału kompetencji pomiędzy placówki systemu oświaty i placówki pomocy społecznej. PoniewaŜ przez 5 lat obowiązywania dotychczasowych przepisów procesy dostosowawcze zostały zakończone, obecnie staje się konieczne zapewnienie realizowania przez młodzieŝowe ośrodki socjoterapii równieŝ zadań edukacyjnych (kształcenie i wychowanie). MłodzieŜowy ośrodek socjoterapii, w skład którego nie wchodzi szkoła, realizuje jedynie zadania świetlicy socjoterapeutycznej, a tego rodzaju placówki zapewniające socjoterapię i wsparcie edukacyjne, lecz nie zapewniające realizacji obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki i opieki pedagogicznej, jako placówki wsparcia dziennego, naleŝą do właściwości ministra właściwego do spraw pracy i polityki społecznej. Reasumując, proponowany przepis 16 porządkuje kwestię właściwości placówek systemu oświaty. Przepisy powtarzają dotychczasowe regulacje, z tą róŝnicą, Ŝe w 18 ust. 2 zrezygnowano z określania wymaganej minimalnej liczby wychowanków w grupie wychowawczej będącej podstawową formą organizacji pracy w wychowankami w młodzieŝowym ośrodku wychowawczym i młodzieŝowym ośrodku socjoterapii. W nowym stanie prawnym będzie moŝliwość tworzenia grupy wychowawczej nawet dla paru wychowanków, a nie, jak dotychczas, dla co najmniej 8. 6

7 W porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym, zmiany w zakresie zasad działania specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych i specjalnych ośrodków wychowawczych wyraŝa przede wszystkim 22. W przepisie tym rozszerzono zakres rodzajów niepełnosprawności dzieci i młodzieŝy, dla których organizuje się specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze i specjalne ośrodki wychowawcze. W poradniach psychologiczno-pedagogicznych występuje problem z kwalifikowaniem dzieci z zespołem Aspergera oraz dzieci z afazją do kształcenia specjalnego. Poradnie, do których rodzice występowali z wnioskiem o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, w niektórych przypadkach odmawiały wydania tego orzeczenia, poniewaŝ w obecnie obowiązującym rozporządzeniu nie był wymieniany literalnie ani zespół Aspergera, ani afazja. W projekcie uwzględnia się te niepełnosprawności. Ponadto w 31 sprecyzowano, Ŝe specjalne ośrodki wychowawcze organizuje się dla dzieci i młodzieŝy, u których występują rodzaje niepełnosprawności wymienione w 22. W pozostałym zakresie regulacje dotyczące specjalnych ośrodków szkolno-wychowawcze i specjalnych ośrodków wychowawczych zawarte w 23, 24, 28 30, pozostają niezmienione w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym. RóŜnica polega jedynie na tym, Ŝe w 28 ust. 4, analogicznie jak w przedszkolach i szkołach, wprowadza się moŝliwość zatrudniania pomocy wychowawcy we wszystkich grupach wychowawczych w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Natomiast zasadnicze zmiany w porównaniu z dotychczasowym rozporządzeniem dotyczą nowego sposobu - określonego odpowiednio w 17, 25, 32 i 37 oraz w 40 i 41 - realizacji zadań przez młodzieŝowe ośrodki wychowawcze, młodzieŝowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze i ośrodki rewalidacyjno wychowawcze. Zasadnicza zmiana polega na uwzględnieniu w tych przepisach rozwiązań dotyczących nowych form i sposobów udzielania wychowankom placówek pomocy psychologiczno-pedagogicznej ujętych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. W 40 określa się dodatkowe zadania dla zespołu określonego w tym rozporządzeniu, którego zadaniem jest planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej. W dotychczasowym rozporządzeniu kwestie związane np. z ocenianiem zasadności dalszego pobytu 7

8 wychowanka w placówce naleŝały do zespołu wychowawczego, którego zadania były uregulowane odrębnie w odniesieniu do kaŝdego rodzaju placówki. Obecnie proponuje się, aby zadania te wykonywał zespół do spraw pomocy psychologicznopedagogicznej, którego powoływanie i zasady funkcjonowania kompleksowo regulują nowe przepisy w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej. Zespół ten będzie opracowywał dla kaŝdego wychowanka indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, za którego realizację w młodzieŝowym ośrodku wychowawczym, młodzieŝowym ośrodku socjoterapii, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym i ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym, w myśl 41, będzie odpowiadał wychowawca grupy wychowawczej w placówce. W przypadku placówek, w których funkcjonują szkoły, realizacja indywidualnego programu edukacyjno terapeutycznego odbywać się będzie wspólnie z nauczycielami i specjalistami prowadzącymi zajęcia z dziećmi i młodzieŝą w tych szkołach. Szczegółowe zasady opracowywania tego programu zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490) oraz w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1489). Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny opracowywany jest dla kaŝdego wychowanka na okres, na jaki zostało wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, nie dłuŝszy jednak niŝ etap edukacyjny (3 lata). Rozwiązanie takie ma na celu nadanie oddziaływaniom realizowanym w tych placówkach charakteru tzw. kontraktu pedagogicznego, obejmującego przewidywany do osiągnięcia cel podejmowanych działań, zaplanowane metody oddziaływania i określoną perspektywę czasową. Z punktu widzenia pedagogicznego, optymalną efektywność oddziaływań umoŝliwia dwuletni proces resocjalizacji i jeden rok oddziaływań socjoterapeutycznych. Długotrwały pobyt nieletniego w placówce skutkuje przystosowaniem się wychowanka do wymogów tej placówki, zamiast przygotowania go do prawidłowego funkcjonowania w środowisku społecznym. Przepisy dotyczące indywidualnych 8

9 programów edukacyjno-terapeutycznych stanowią pierwszy etap przygotowania do wprowadzenia w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych i młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii zasady pracy metodą kontraktu pedagogicznego. Kolejną zmianą, w porównaniu z dotychczasowym rozporządzeniem, dotyczącą nowego sposobu realizacji zadań przez młodzieŝowe ośrodki wychowawcze i młodzieŝowe ośrodki socjoterapii, jest zapewnienie wychowankom udziału w zajęciach na świeŝym powietrzu organizowanych w wymiarze co najmniej dwóch godzin dziennie ( 17 pkt 2 projektu). Z Raportu Rzecznika Praw Obywatelskich z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji 1 w 2008 r. (Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich 2009, nr 5, Warszawa, kwiecień 2009 r., str. 46) wynika, Ŝe ograniczanie dostępu do świeŝego powietrza jest sprzeczne z zaleceniami Europejskich Zasad w sprawie Nieletnich Sprawców Przestępstw Będących Podmiotem Sankcji lub Środków (Strasburg, 4 kwietnia 2008 r.). W brzmieniu reguły 82 Europejskich Zasad Wszystkim nieletnim pozbawionym wolności przysługuje prawo do regularnych ćwiczeń na świeŝym powietrzu, przynajmniej dwie godziny kaŝdego dnia. W dotychczasowych przepisach nie było unormowań, które gwarantowałyby nieletniemu codzienny dostęp do zajęć na świeŝym powietrzu. Zapewnienie takich zajęć przez z młodzieŝowe ośrodki wychowawcze i młodzieŝowe ośrodki socjoterapii naleŝy uznać za niezbędne ze względu potrzeby rozwoju psychofizycznego młodego człowieka, a takŝe, w przypadku młodzieŝy niedostosowanej społecznie, konieczność rozładowania złych emocji. Przepis 17 pkt 3 projektu stanowi wykonanie rekomendacji Europejskich Zasad w sprawie Nieletnich Sprawców Przestępstw Będących Podmiotem Sankcji lub Środków oraz zalecenia Rzecznika Praw Obywatelskich. Ponadto w 17 pkt 5, 25 pkt 4 i 32 pkt 5 wprowadzono przepis zapewniający realizację przez młodzieŝowe ośrodki wychowawcze, młodzieŝowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze i specjalne ośrodki wychowawcze zajęć rozwijających zainteresowania i szczególne uzdolnienia wychowanków. Obecnie w praktyce placówki te realizują juŝ takie zajęcia np. w 1 Rzecznik Praw Obywatelskich pełni od 2008 r. funkcję Krajowego Mechanizmu Prewencji na podstawie Protokołu fakultatywnego do Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniŝającego traktowania albo karania, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku dnia 18 grudnia 2002 r. 9

10 formie kół zainteresowań. Zajęcia rozwijające uzdolnienia, organizowane dla uczniów szczególnie uzdolnionych, reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Zapewnienie realizacji tego rodzaju zajęć stanowi element indywidualizacji oddziaływań, adresowanych do dzieci i młodzieŝy ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, tj. w szczególności dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych, zagroŝonych niedostosowaniem społecznym i niedostosowanych społecznie. W związku z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych oraz rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach, w których określa się górną granicę wieku (do 23 roku Ŝycia) prowadzenia kształcenia specjalnego dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie w szkołach, w 27 ust. 2 i 31 ust. 2 niniejszego projektu rozporządzenia określa się taką samą górną granicę wieku (do 23 roku Ŝycia), do którego wychowankowie mogą przebywać w specjalnych ośrodkach szkolno wychowawczych i specjalnych ośrodkach wychowawczych. Zmiany w 27 ust. 2 i 28 ust. 2 dotyczące przyjmowania do specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, okresu pobytu tych dzieci w ośrodku oraz określenia liczebności grup wychowawczych w przedszkolu specjalnym wchodzącym w skład ośrodka mają charakter porządkujący. W regulacjach dotyczących zasad działania ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych, zmiany w porównaniu z dotychczasowym rozporządzeniem dotyczą nowego sposobu realizacji zadań ( 37 zawiera rozwiązania dostosowujące działania ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych do nowych form i sposobów udzielania wychowankom pomocy psychologicznopedagogicznej ujętych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- 10

11 pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach), a ponadto związane są ze zwiększeniem kompetencji organów prowadzących te placówki. W 38 ust. 2 rezygnuje się ze wskazania wymaganej minimalnej liczby wychowanków w grupie wychowawczej w ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych, zachowując wymaganą liczbę maksymalną określoną w dotychczasowych przepisach. W 39 ust. 2 proponuje się, aby czas pracy ośrodka rewalidacyjnowychowawczego określał dyrektor placówki w uzgodnieniu z organem prowadzącym (czas pracy nie moŝe być jednak krótszy niŝ 8 godzin dziennie). Zmiana ma na celu umoŝliwienie dyrektorowi ośrodka organizowania grup wychowawczych oraz czasu pracy ośrodka w sposób jak najbardziej elastyczny, dostosowany do lokalnych potrzeb. W 21 i 26 wprowadza się przepisy obligujące odpowiednio młodzieŝowe ośrodki wychowawcze, młodzieŝowe ośrodki socjoterapii i specjalne ośrodki szkolnowychowawcze do współpracy ze szkołami ogólnodostępnymi w zakresie diagnozowania i rozwiązywania problemów dydaktyczno-wychowawczych uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagroŝonych niedostosowaniem społecznym uczęszczających do tych szkół. Proponowane rozwiązanie stanowi szansę na wzmocnienie pozycji tych placówek w środowisku lokalnym poprzez moŝliwość przedstawienia specjalistycznej oferty pomocy dla tego środowiska. Ośrodki dysponują kadrą specjalistów, których kompetencje w ten sposób mogą zostać lepiej wykorzystane z korzyścią dla danego środowiska. Kontakt z otwartym środowiskiem sprzyja ponadto procesom integracji wychowanków niepełnosprawnych, resocjalizacji wychowanków niedostosowanych społecznie i socjoterapii wychowanków zagroŝonych niedostosowaniem społecznym. Przeciwdziała równieŝ wyobcowaniu wychowanków placówek z nurtu Ŝycia społecznego i rodzinnego oraz pozwala na właściwy przebieg procesu terapii i resocjalizacji. 4) (placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania) W 42 projektu wskazuje się bursy i domy wczasów dziecięcych jako rodzaje placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania. Podobnie jak w przypadku pozostałych 11

12 placówek, których dotyczy projektowane rozporządzenie, w 44 pkt 4 i 53 pkt 2 równieŝ w bursach i domach wczasów dziecięcych wprowadzono obowiązek realizowania zajęć rozwijających zainteresowania i szczególne uzdolnienia. Zajęcia te są istotnym elementem indywidualizacji oddziaływań adresowanych do dzieci i młodzieŝy korzystających z opieki i wychowania w tych placówkach. W 47 ust. 2 i 56 ust. 2 wprowadza się zmianę w porównaniu z dotychczasowym rozporządzeniem polegającą na rezygnacji z określania liczby wychowanków w grupie wychowawczej w bursie oraz w domu wczasów dziecięcych. Liczbę wychowanków w grupie wychowawczej będzie ustalał dyrektor placówki w uzgodnieniu z organem prowadzącym placówkę projektu. Kolejną zmianą w porównaniu z dotychczasowymi przepisami jest nieokreślanie wymaganej minimalnej liczby wychowanków niepełnosprawnych w grupie wychowawczej integracyjnej ( 47 ust. 4 i 56 ust. 4 projektu). Do kompetencji organu prowadzącego placówkę będzie naleŝała moŝliwość podjęcia decyzji zakresie utworzeniu takiej grupy, który uwzględniając warunki lokalne będzie mógł utworzyć taka grupę nawet dla jednego wychowanka niepełnosprawnego. Projekt zawiera równieŝ nową elastyczną formułę określania tygodniowego wymiaru zajęć opiekuńczo-wychowawczych realizowanych z jedną grupą wychowawczą w bursie. Na podstawie 48 dyrektor bursy będzie opracowywał, w uzgodnieniu z organem prowadzącym bursę, tygodniowy plan zajęć opiekuńczo-wychowawczych, co pozytywnie wpłynie na poprawę efektywności realizowania potrzeb wychowanków bursy. W pozostałym zakresie przepisy rozdziału 4 projektu powtarzają regulacje dotychczasowego rozporządzenia. 5) (przepisy wspólne dotyczące organizacji pracy placówek, w tym wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt dzieci i młodzieŝy w placówkach) Przepis 59 modyfikuje regulację 62 dotychczasowego rozporządzenia, uwzględniając w kręgu podmiotów współpracujących z placówkami właściwe organizacje pozarządowe i inne instytucje działające na rzecz rodziny, dzieci i młodzieŝy. 12

13 W 60 wprowadza się przepisy dostosowujące rozporządzenie do regulacji nowych aktów prawnych dotyczących kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w zakresie terminu zatwierdzenia przez organ prowadzący placówkę arkusza organizacji na kolejny rok szkolny. Przepisy te są ponadto spójne z aktualnie opracowywanym projektem rozporządzenia w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Termin zatwierdzania przez organ prowadzący arkusza organizacji przedszkola lub szkoły proponuje się skrócić z dnia 31 maja na dzień 25 maja. Zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność. Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty zadaniem jednostek samorządu terytorialnego jest zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Efektywność realizacji przez placówki zadań z zakresu kształcenia, wychowania i opieki w znacznej mierze zaleŝy zatem od odpowiedniego planowania przez organ prowadzący pracy placówek. Uwzględniając, Ŝe ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458 oraz Nr 219, poz. 1705) zniosła wymóg opiniowania arkusza organizacji przez kuratora oświaty, proponowane rozwiązanie usprawni planowanie organizacji pracy placówek. W 61 określa się, Ŝe zadania placówki realizują nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju prowadzonych zajęć oraz inni pracownicy. W 62 projektu określa zasady świadczeń wolontariuszy w placówce. Przepisy te uwzględniają wymogi wynikające z ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności poŝytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536), w szczególności w zakresie zawierania porozumień przez dyrektorów placówek z wolontariuszami. W 63 reguluje kwestie związane z pokrywaniem kosztów pobytu wychowanka w placówce przez rodziców wychowanka lub przez całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze (dawne domy dziecka; dotyczy to sytuacji, gdy wychowanek całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej przebywa w młodzieŝowym ośrodku wychowawczym, młodzieŝowym ośrodku socjoterapii, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym oraz ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym). W tym ostatnim przypadku w 63 ust. 13

14 9 reguluje się kwestie dotyczące ponoszenia przez placówkę opiekuńczowychowawczą kosztów wyŝywienia wychowanka podczas jego pobytu w ośrodku oraz kosztów zaopatrzenia wychowanka w odzieŝ, obuwie, środki czystości i środki higieny osobistej, leki, okulary, podręczniki i pomoce szkolne oraz kieszonkowe. NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza zastępuje funkcje rodziny i umieszczenie wychowanka w placówce systemu oświaty nie oznacza zakończenia pełnienia tej funkcji, w tym zaspokajania materialnych potrzeb wychowanka. W 64 w porównaniu z dotychczasowym rozporządzeniem zmieniono zasady odpłatności za korzystanie z miejsc noclegowych w szkolnym schronisku młodzieŝowym w ten sposób, Ŝe określa się jedynie maksymalną wysokość opłat (opłaty nie mogą przekraczać 3% wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia). W konsekwencji rozszerza się zakres kompetencji organu prowadzącego w zakresie ustalania wysokości opłat za korzystanie z miejsc noclegowych. 6) (przepisy przejściowe i końcowe) W 65 określa się termin (31 sierpnia 2012 r.), do którego mogą funkcjonować ośrodki politechniczne działające na podstawie dotychczas obowiązującego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieŝy w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach. W 66 określa się termin (1 września 2012 r.) na dostosowanie organizacyjne młodzieŝowych ośrodków socjoterapii, w których nie funkcjonuje szkoła specjalna, do wymogu wynikającego z 16 projektu. PoniewaŜ przepisy o obniŝeniu wieku do 23 roku Ŝycia, do którego ukończenia wychowanek moŝe przebywać w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i w specjalnym ośrodku wychowawczym, zaczną obowiązywać od roku szkolnego 2012/2013, w 66 przewiduje się, Ŝe wychowanek specjalnego ośrodka szkolnowychowawczego i specjalnego ośrodka wychowawczego, który do dnia 1 września 2012 r. rozpocznie naukę w szkole specjalnej, moŝe przebywać w tej placówce do ukończenia nauki w szkole specjalnej, nie dłuŝej jednak niŝ do ukończenia 24 roku. 14

15 Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) projekt rozporządzenia został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. śaden z podmiotów nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem rozporządzenia. Rozporządzenie nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597) i w związku z tym nie podlega notyfikacji. Przedmiot regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Ocena skutków regulacji (OSR) 1. Podmioty, na które oddziałuje projektowana regulacja Rozporządzenie będzie oddziaływać placówki oświatowo-wychowawcze, młodzieŝowe ośrodki wychowawcze, młodzieŝowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze oraz placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, a takŝe na organy prowadzące te placówki 2. Konsultacje społeczne Projekt rozporządzenia został zaopiniowany przez następujące związki zawodowe i partnerów społecznych: 1) Zarząd Główny Związku Nauczycielstwa Polskiego; 2) Sekcję Krajową Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność ; 3) Chrześcijański Związek Zawodowy Solidarność im. ks. Jerzego Popiełuszki ; 4) Wolny Związek Zawodowy Sierpień 80, Komisja Krajowa; 5) Komisję Krajową NSZZ Solidarność ; 15

16 6) Komisję Krajową NSZZ Solidarność 80 ; 7) Związek Zawodowy Pracowników Oświaty i Wychowania Oświata ; 8) Krajową Sekcję Oświaty NSZZ Solidarność ; 9) Forum Związków Zawodowych; 10) NiezaleŜny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Schronisk dla Nieletnich i Zakładów Poprawczych; 11) Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego; 12) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Resocjalizacji; 13) Fundację Synapsis; 14) Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym; 15) Polskie Towarzystwo ADHD; 16) Polski Związek Głuchych - Zarząd Główny; 17) Polski Związek Niewidomych. Zarząd Główny; 18) Polski Związek Logopedów; 19) Polskie Towarzystwo Dysleksji; 20) Związek Zawodowy Rada Poradnictwa ; 21) Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu; 22) Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych Rzeczypospolitej Polskiej; 23) Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski; 24) Polską Radę Ekumeniczną; 25) Radę Szkół Katolickich; 26) Społeczne Towarzystwo Oświatowe; 27) STO Ogólnopolskie Forum Rodziców; 28) Krajowe Forum Oświaty Niepublicznej; 29) Krajowe Porozumienie Rodziców i Rad Rodziców; 30) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty; 31) Konfederację Stowarzyszeń Nauczycielskich; 32) Stowarzyszenie Dyrektorów Szkół Średnich; 16

17 33) Polskie Stowarzyszenie Dyrektorów Szkół; 34) Radę Główną Szkolnictwa WyŜszego; 35) Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich; 36) Konferencję Rektorów Zawodowych Szkół Polskich; 37) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Powiatowych i Gminnych Samorządowych Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli; 38) Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli Centrów Kształcenia Praktycznego; 39) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dyrektorów Centrów Kształcenia Ustawicznego; 40) Krajową Izbę Edukacji. Projekt został równieŝ przekazany do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski Rzecznika Praw Dziecka i Rzecznika Praw Obywatelskich. W dniu 30 czerwca 2010 r. projekt został zaakceptowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. W wyniku konsultacji społecznych uwagi do projektu zgłosiły Związek Nauczycielstwa Polskiego - Zarząd Główny, NSZZ Solidarność Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania, Związek Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Okręgu Lubelskiego, Związek Zawodowy Pracowników Oświaty i Wychowania OŚWIATA, Związek Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Oddziału w Lublinie, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Powiatowych i Gminnych Samorządowych Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli, Rada Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność, Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Pracowniczego Związku Zawodowego Konfederacja Pracy, Krajowy Sekretariat Pracowników Oświaty NSZZ Solidarność 80, Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski, Rzecznik Praw Dziecka, Stowarzyszenie Dyrektorów Szkół Średnich, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Resocjalizacji, Związek Zawodowy Rada Poradnictwa, Krajowe Porozumienie Rodziców i Rad Rodziców, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Dysleksji, Polski Związek Logopedów oraz Polski Związek Niewidomych. Powtarzająca się uwaga powyŝszych podmiotów dotyczyła utrzymania w mocy rozwiązania, Ŝe dzieci i młodzieŝ z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim 17

18 przyjmowane są do specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych. Zdaniem opiniujących projekt specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze zapewniają najlepsze warunki nauki, pobytu i opieki tym dzieciom. Uwaga została przyjęta. Związek Nauczycielstwa Polskiego, NSZZ Solidarność oraz Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Resocjalizacji zakwestionowały propozycję podwyŝszenia maksymalnej liczby wychowanków w grupach wychowawczych w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych i młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii do 16 wychowanków w grupie wychowawczej. Uwaga została przyjęta. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Powiatowych i Gminnych Samorządowych Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli wyraziło obawy związane z moŝliwym podwyŝszeniem odpłatności za posiłki w stołówkach młodzieŝowych ośrodków wychowawczych, młodzieŝowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych i ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych. W związku z przyjęciem uwagi pozostawiono dotychczasowe regulacje, zgodnie z którymi rodzice dzieci i młodzieŝy przebywających w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych, młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych lub ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych wnoszą opłatę za posiłki w stołówce równą wysokości kosztów surowca przeznaczonego na wyŝywienie. 3. Wpływ projektu na sektor finansów publicznych, w tym budŝet państwa i budŝety jednostek samorządu terytorialnego Rozporządzenie nie spowoduje skutków finansowych dla budŝetu państwa i budŝetów jednostek samorządu terytorialnego. Wejście w Ŝycie przepisu przewidującego obligatoryjne funkcjonowanie szkół w młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii nie spowoduje skutków finansowych dla budŝetu państwa ani budŝetów jednostek samorządu terytorialnego. NiezaleŜnie od miejsca, w którym uczeń realizuje obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, budŝet państwa ponosi takie same skutki finansowe, a samorządy otrzymują takie same środki z części oświatowej subwencji ogólnej (prowadzenie szkół specjalnych i młodzieŝowych ośrodków socjoterapii naleŝy do zadań własnych powiatu). 18

19 W wyniku monitoringu młodzieŝowych ośrodków wychowawczych i młodzieŝowych ośrodków socjoterapii ustalono, Ŝe we wszystkich funkcjonujących w kraju 73 młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych wychowankowie mają zapewnioną realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Wszystkie te placówki zapewniają zarówno edukację, jak równieŝ opiekę całodobową - w kaŝdym młodzieŝowym ośrodku wychowawczym funkcjonuje co najmniej jedna szkoła. Spośród 59 funkcjonujących w kraju młodzieŝowych ośrodków socjoterapii, w 7 placówkach nie funkcjonuje szkoła, w tym są dwie placówki niepubliczne i pięć placówek publicznych. W publicznych młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii łącznie 152 wychowanków (w skali kraju) realizuje obowiązek szkolny w szkołach, które nie wchodzą w skład ośrodka. NaleŜy zatem stwierdzić, Ŝe obecnie wszyscy wychowankowie młodzieŝowych ośrodków socjoterapii realizują obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, a zatem jest dla nich naliczana część oświatowa subwencji ogólnej. PoniewaŜ wychowankowie tych placówek posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z powodu zagroŝenia niedostosowaniem społecznym, to dodatkowo dla nich naliczana jest waga P-2. Organy prowadzące młodzieŝowe ośrodki socjoterapii mogą ponadto wprowadzić rozwiązania niepowodujące dodatkowych skutków finansowych (np. poprzez włączenie klas szkoły specjalnej, do której uczęszczają wychowankowie, do struktury ośrodka). 4. Wpływ projektu na rynek pracy Rozporządzenie nie będzie miało bezpośredniego wpływu na rynek pracy. 5. Wpływ projektu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw Rozporządzenie nie wpłynie bezpośrednio na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. 6. Wpływ projektu na sytuację i rozwój regionalny regionalny. Rozporządzenie nie będzie miało bezpośredniego wpływu na sytuację i rozwój 19