MECHANIZMY DZIAŁANIA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH. Tomasz Szałek

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "MECHANIZMY DZIAŁANIA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH. Tomasz Szałek"

Transkrypt

1 MECHANIZMY DZIAŁANIA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH Tomasz Szałek

2 BUDOWA NEURONU

3 SYNAPSA

4 SYNAPSA

5

6 AGONISTA Substancja, która łączy się z receptorem i pobudza go ANTAGONISTA Substancja, która łączy się z receptorem i hamuje go

7 NEUROPRZEKAŹNIKI AMINY: ACETYLOCHOLINA (ACh) SEROTONINA (5 HT) NORADRENALINA (NA) DOPAMINA (DA)

8 NEUROPRZEKAŹNIKI AMINOKWASY: Kwas Glutaminowy (Glu) Kwas Asparaginowy (Asp) Kwas γ-aminomasłowy (GABA)

9 SEROTONINA (5 HT) Indoloamina Regulacja procesu czuwania, odbioru informacji czuciowych, nastroju Mania Depresja, bezsenność

10 SEROTONINA (5 HT) Neurony wytwarzające 5-HT są zgrupowane w JĄDRACH SZWU Receptory serotoninergiczne: 5-HT 1 (hamujący-ipsp) 5-HT 2A (pobudzający-epsp) 5-HT 3

11 NORADRENALINA (NA) Katecholamina Regulacja procesu czuwania, koncentracji, czynności ruchowych Podstawowy przekaźnik układu współczulnego Mania, lęk, bezsenność Depresja

12 NORADRENALINA (NA) Neurony wytwarzające noradrenlainę są zgrupowane w MIEJSCU SINAWYM Receptory NA: α 1, α 2 β 1, β 2

13 ACETYLOCHOLINA (ACh) Główny przekaźnik układu przywspółczulnego Reguluje funkcje motoryczne WaŜna w procesie zapamiętywania Koncepcja starzenia się OUN niedobór Ach (Choroba Parkinsona) Choroba Alzheimera, nuŝliwość mięsni

14 DOPAMINA (DA) Katecholamina Neurony dopaminergiczne tworzą trzy szlaki: 1. Szlak nigrostriatalny- regulacja procesów ruchowych 2. Szlak MEZOLIMBICZNY- procesy emocjonalne i układ nagrody 3. Szlak guzowo-lejkowaty- regulacja hormonalna w obrębie podwzgórza

15 MEZOLIMBICZNY UKŁAD NAGRODY FC DA NAC VTA FC KORA CZOŁOWA NAC JĄDRO PÓŁLEśACE PRZEGRODY VTA OBSZAR NAKRYWKI BRZUSZNEJ

16 DOPAMINA (DA) Działa przez RECEPTORY DOPAMINOWE: grupa D 1 (D 1 ; D 5 ) grupa D 2 (D 2 ; D 3 ;D 4 ) Schizofrenia, dyskinezy Choroba Parkinsona

17 Kwas Glutaminowy (Glu) Kwas Asparaginowy (Asp) Aminokwasy pobudzające Działają przez receptory: NMDA AMPA kainianowe

18 Kwas γ-aminomasłowy (GABA) Podstawowy przekaźnik hamujący Neurony GABA nie tworzą duŝych szlaków, lecz sieć neuronów wstawkowych modulujących czynność innych układów Receptory: GABA-A GABA-B

19 ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE Halucynogeny Kanabinoidy Psychostymulanty Opioidy Alkohol Nikotyna

20 HALUCYNOGENY FENETYLAMINOWE: INDOLOWE: MESKALINA SEROTONINA PSYLOCYNA DOI DOM LSD

21 LSD Dietyloamid kwasu lizergowego Pochodna ergotaminy (alkaloid sporyszu)

22 LSD zostało zsyntetyzowane w 1938 r. przez Alberta Hofmanna

23 LSD jest agonistą receptora serotoninergicznego 5-HT 2A Lokalizacja tychŝe receptorów: WZGÓRZE MIEJSCE SINAWE KORA MÓZGU JĄDRA SZWU V T A

24 1 5-HT 2A LSD KORA CZOŁOWA LSD a KORA CZOŁOWA

25 2 WZGÓRZE 5-HT 2A KORA CZOŁOWA LSD LSD a WZGÓRZE

26 3 5-HT 1 5-HT JĄDRA SZWU 5-HT 1 KORA CZOŁOWA LSD LSD a JĄDRA SZWU LSD 5-HT 2A GABA

27 4 α 1 NA MIEJSCE SINAWE KORA CZOŁOWA LSD 5-HT 2A LSD a MIEJSCE SINAWE

28 5 LSD a VTA D 1 DOPA KORA CZOŁOWA V T A 5-HT 2A LSD

29 MIEJSCA DZIAŁANIA LSD WZGÓRZE MIEJSCE SINAWE JĄDRA SZWU KORA CZOŁOWA V T A

30 LSD Bezpośrednio pobudza neurony kory czołowej; Pośrednio pobudza neurony kory czołowej, poprzez wpływ na inne struktury mózgu i zaburzenie przekaźnictwa 5-HT, NA, DA; Zaburza pracę miejsca sinawego uwaŝanego za detektor nowości (novelty detector) ignorowane na co dzień obiekty stają się niezwykle fascynujące; Zaburza filtracyjną funkcję wzgórza prowadząc do przeładowania informatycznego kory.

31

32 ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE Halucynogeny Kanabinoidy Psychostymulanty Opioidy Alkohol Nikotyna

33 Przetwory konopi indyjskich: Marihuana (kwiatostany i liście) Haszysz (Ŝywica)

34 KANABINOIDY Przetwory konopi indyjskich zawierają: Tetrahydrokanabinol(THC) Kanabinol Kanabitriol Anandamid I wiele innych

35 ENDOGENNY UKŁAD KANABINOIDOWY 1990 r. odkryto pierwszy receptor CB 2003 r. wyodrębniono dwa typy receptora ( CB1 oraz CB2) ENDOGENNE KANABINOIDY: 1. Anandamid 2. 2-arachidonyloglicerol 3. Palmityloetanoloamid 4. DTEA, HLEA 5. Oleamid

36 Rozmieszczenie receptorów kanabionoidowych CB1 CB2 MÓśDśEK I ISTOTA CZARNA UKŁAD LIMBICZNY (HIPOKAMP) KORA MÓZGU SIATKÓWKA UKŁAD ROZRODCZY UKŁAD ODPORNOŚCIOWY

37 WPŁYW KANABINOIDÓW NA: 1 HIPOKAMP: Zmniejsza wyrzut: Ach, NA, DA, 5-HT, GABA, Glu, Asp Zaburzenie powstawania nowych synaps ZABURZENIA PAMIĘCI KRÓTKOTRWAŁEJ

38 WPŁYW KANABINOIDÓW NA: 2 UKŁAD LIMBICZNY: EUFORIA HAMOWANIE ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH 3 UKŁAD MEZOLIMBICZNY: Zwiększony wurzut dopaminy WZMOCNIENIE POZYTYWNE

39 WPŁYW KANABINOIDÓW NA: 4 MÓśDśEK I ISTOTĘ CZARNĄ: OSŁABIENIE KOORDYNACJI I SPRAWNOŚCI RUCHOWEJ 5 KORĘ MÓZGU: ZABURZENIE PROCESÓW MYŚLOWYCH 6 OŚRODEK GŁODU (w podwzgórzu) WZMOśONE ŁAKNIENIE

40 WPŁYW KANABINOIDÓW NA: 7 8 ENDOGENNY UKŁAD OPIOIDOWY SIATKÓWKĘ DZIAŁANIE PRZECIWBÓLOWE ZABURZENIA WZROKOWE 9 OŚRODEK WYMIOTNY (w rdzeniu przedłuŝonym) DZIAŁANIE PRZECIWWYMIOTNE

41

42 ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE Halucynogeny Kanabinoidy Psychostymulanty Opioidy Alkohol Nikotyna

43 PSYCHOSTYMULANTY KOKAINA FENCYKLIDYNA POCHODNE FENETYLAMINOWE np. AMFETAMINA

44 I POCHODNE FENETYLAMINOWE: AMFETAMINA Metamfetamina Metylenodioksymetamfetamina (MDMA ecstasy) DOI DOB DOM Efedryna (np.tussipect) Metylfenidat

45 II KOKAINA Alkaloid z liści krasnodrzewu pospolitego (Erythroxylon coca)

46 III FENCYKLIDYNA PCP, Angel dust Pierwotnie środek znieczulający MoŜe powodować psychozę podobną do schizofrenii Jest antagonistą receptorów NMDA dla aminokwasów pobudzających Zwiększone uwalnianie dopaminy w układzie mezolimbicznym

47 AMFETAMINA Zwiększa wyrzut, Hamuje wychwyt zwrotny, Hamuje rozkład enzymatyczny: NORADRENALINY (NA) DOPAMINY (DOPA) SEROTONINY (5 HT)

48 AMFETAMINA Zwiększa wyrzut DA, NA, 5-HT Hamuje wychwyt zwrotny Hamuje rozkład enzymatyczny

49 Efekty działania amfetaminy: 1 Pobudzenie układu współczulnego: NORADRENALINY (NA) Przyspieszenie akcji serca Wzrost ciśnienia krwi Rozkurcz oskrzeli Rozszerzenie źrenic Skurcz naczyń skóry

50 Efekty działania amfetaminy: 2 Nasilenie aktywności motorycznej: DOPAMINY (DA) w układzie NIGROSTRIATALNYM

51 Efekty działania amfetaminy: 3 Przyspieszenie procesów kojarzeniowych: NORADRENALINY (NA) DOPAMINY (DA) w KORZE CZOŁOWEJ

52 Efekty działania amfetaminy: 4 Działanie anorektyczne: SEROTONINY (5 HT) w OŚRODKU SYTOŚCI (w podwzgórzu)

53 Efekty działania amfetaminy: 5 Działanie euforyzujące i uzaleŝniające: DOPAMINY (DA) w układzie MEZOLIMBICZNYM

54 MEZOLIMBICZNY UKŁAD NAGRODY FC DA NAC VTA FC KORA CZOŁOWA NAC JĄDRO PÓŁLEśACE PRZEGRODY VTA OBSZAR NAKRYWKI BRZUSZNEJ

55 Efekty działania amfetaminy: 6 Zaburzenia psychiczne o typie schizofrenii paranoidalnej: Dopaminergiczna koncepcja schizofrenii (A. Carlsson): DOPAMINY (DA) hamuje filtracyjną funkcję wzgórza i prowadzi do przeładowania informatycznego kory czołowej

56 ECSTASY DOPAMINY (DA) NORADRENALINY (NA) SEROTONINY (5 HT)

57 ECSTASY Euforia, empatia spowodowana masywnym wyrzutem SEROTONINY W ciągu kilku godzin zuŝycie całych zapasów 5-HT (odnowa: 24h-tygodnie) DEPRESJA (niskie poziomy 5-HT; regulacja w dół receptorów) NEUROTOKSYCZNOŚĆ

58

59 ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE Halucynogeny Kanabinoidy Psychostymulanty Opioidy Alkohol Nikotyna

60 OPIOIDY MORFINA HEROINA (diacetylomorfina) Kodeina Loperamid Dekstrometorfan

61 ENDOGENNE PEPTYDY OPIOIDOWE ENDORFINY ENKEFALINY DYNORFINY Hamują doznania bólowe Działają przeciwlękowo Regulują czynność hormonalną WaŜne podczas stresu Hamują procesy uczenia się

62 RECEPTORY OPIOIDOWE µ κ σ I kilkanaście innych...

63 µ κ σ Przeciwbólowe, depresja oddechowa, euforia Przeciwbólowe, dysforia, sedacja, zaleŝność fizyczna Przeciwbólowe, depresja oddechowa, hamowanie pracy jelit

64 MECHANIZM DZIAŁANIA MORFINY M µ camp HIPERPOLARYZACJA błony komórkowej Zamknięcie kanałów wapniowych Odkomórkowy transport potasu ZAHAMOWANIE PRZEWODNICTWA NERWOWEGO

65 DZIAŁANIE OŚRODKOWE MORFINY 1.PRZECIWBÓLOWE 2.Uspokajające 3.Spowolnienie psychofizyczne 4.Euforia/dysforia 5. Depresja czynności oddechowej

66 DZIAŁANIE OŚRODKOWE MORFINY 6. Przeciwkaszlowe 7. Hipotermiczne 8. ZwęŜenie źrenic 9. Hamuje/pobudza ośrodek wymiotny 10. Zmiany hormonalne

67 DZIAŁANIE OBWODOWE MORFINY 1. Zwiększenie napięcia mięśni gładkich: przewodu pokarmowego dróg Ŝółciowych dróg moczowych 2. Zwolnienie czynności serca 3. Spadek ciśnienia krwi 4. Uwalnianie histaminy

68 MEZOLIMBICZNY UKŁAD NAGRODY FC DOPA NAC VTA FC KORA CZOŁOWA NAC JĄDRO PÓŁLEśACE PRZEGRODY VTA OBSZAR NAKRYWKI BRZUSZNEJ

69

70 ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE Halucynogeny Kanabinoidy Psychostymulanty Opioidy Alkohol Nikotyna

71 ALKOHOL ETANOL (alkohol etylowy)

72 Mechanizmy działania etanolu 1 Zwiększa płynność błon komórkowych.

73 Mechanizmy działania etanolu 2 Hamuje aktywność receptorów NMDA Pobudza niektóre receptory GABA Działanie depresyjne na OUN (uspokajająco nasenne)

74 Mechanizmy działania etanolu 3 Etanol Dehydrogenaza alkoholowa Aminy biogenne Salsolinol, β-karboliny Aldehyd octowy Silne działanie ośrodkowe, podobne do opioidów Rozszerzenie naczyń krwionośnych (zaczerwienienie twarzy) Nudności Wymioty Duszność Zaburzenia rytmu serca

75 Mechanizmy działania etanolu 4 Aktywacja układu opioidowego Aktywacja receptora 5-HT 3 Aktywacja receptora nikotynowego (układ cholinergiczny) Wzrost DOPAMINY w układzie mezolimbicznym

76 MEZOLIMBICZNY UKŁAD NAGRODY FC DA NAC VTA FC KORA CZOŁOWA NAC JĄDRO PÓŁLEśACE PRZEGRODY VTA OBSZAR NAKRYWKI BRZUSZNEJ

77 Mechanizmy działania etanolu 5 Hamuje wydzielanie WAZOPRESYNY (Hormon tylnego płata przysadki, powoduje zagęszczanie moczu) DZIAŁANIE MOCZOPĘDNE

78

79 ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE Halucynogeny Kanabinoidy Psychostymulanty Opioidy Alkohol Nikotyna

80 NIKOTYNA Działa przez RECEPTOR NIKOTYNOWY W małych dawkach pobudza W duŝych dawkach blokuje (środek owadobójczy) Zlokalizowany w: zwojach układu autonomicznego rdzeniu nadnerczy OUN

81 DZIAŁANIE NIKOTYNY Pobudzenie zwojów układu autonomicznego: Tachykardia Wzrost ciśnienia krwi Wzrost poziomu glukozy we krwi Pobudzenie mięśni przewodu pokarmowego Zwiększone wydzielanie soku Ŝołądkowego, śliny Nudności, wymioty, biegunka

82 DZIAŁANIE NIKOTYNY Powoduje wyrzut ADRENALINY z rdzenia nadnerczy

83 DZIAŁANIE NIKOTYNY Zwiększa uwalnianie neuroprzekaźników w OUN ACETYLOCHOLINY ułatwia procesy uczenia się NA, DA, ENDORFIN polepsza nastrój zwiększa aktywność i koncentrację

84 MEZOLIMBICZNY UKŁAD NAGRODY FC DA NAC VTA FC KORA CZOŁOWA NAC JĄDRO PÓŁLEśACE PRZEGRODY VTA OBSZAR NAKRYWKI BRZUSZNEJ

85

Substancje psychoaktywne

Substancje psychoaktywne Substancje psychoaktywne Definicja uzależnienia Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii z 24.04.1997 r. (wraz ze zmianami z 26.10.2000): zespół zjawisk psychicznych lub fizycznych wynikających z działania

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują

Bardziej szczegółowo

Mechanizmy biologiczne i psychologiczno społeczne regulujace zachowanie człowieka. Dariusz Mazurkiewicz

Mechanizmy biologiczne i psychologiczno społeczne regulujace zachowanie człowieka. Dariusz Mazurkiewicz Mechanizmy biologiczne i psychologiczno społeczne regulujace zachowanie człowieka Dariusz Mazurkiewicz Podejście biologiczne: Zachowanie człowieka jest zdeterminowane czynnikami natury biologicznej: neuroprzekaźniki

Bardziej szczegółowo

Dopalacze - legalne narkotyki? Michał Tchórz

Dopalacze - legalne narkotyki? Michał Tchórz Dopalacze - legalne narkotyki? Michał Tchórz Dopalacze: Grupa substancji wykazujących działanie pobudzające, stymulujące ośrodkowy układ nerwowy, relaksujące, poprawiające nastrój, czasami halucynogenne

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE- Legalne nie znaczy bezpieczne

DOPALACZE- Legalne nie znaczy bezpieczne DOPALACZE- Legalne nie znaczy bezpieczne 29.10. Katowice CO TO SĄ DOPLACZE? Dopalacz, czy Dopalacz, dopalacze czy to dopalacze termin to termin nieposiadający nieposiadającycharakteru naukowego. UŜywa

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA

DOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA DOKUMENTACJA PROCESU PIELĘGNOWANIA Nazwa placówki szkoleniowej:. Oddział: Nazwisko i imię studenta:. Arkusz gromadzenia danych o pacjencie A. Dane personalne Inicjały pacjenta:. Płeć: M K Wiek: Stan cywilny:.

Bardziej szczegółowo

Techniki radzenia sobie ze stresem. mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz

Techniki radzenia sobie ze stresem. mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz Techniki radzenia sobie ze stresem mgr Katarzyna Kulwicka-Durmowicz Plan wykładu Część pierwsza: Stres koncepcje stresu objawy stresu przyczyny stresu Część druga: Sposoby radzenia sobie ze stresem Koncepcje

Bardziej szczegółowo

Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie:

Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie: Sieci neuropodobne XI, modelowanie neuronów biologicznie realistycznych 1 Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie: testowanie hipotez biologicznych i fizjologicznych eksperymenty na modelach

Bardziej szczegółowo

WITAMINY. www.pandm.prv.pl

WITAMINY. www.pandm.prv.pl WITAMINY - wpływa na syntezę białek, lipidów, hormonów a szczególnie hormonów tarczycy - pomaga w utrzymaniu prawidłowej czynności uk.immunologicznego - pomaga w leczeniu : rozedmy płuc i nadczynności

Bardziej szczegółowo

1. Izoenzymy cytochromu P450 a problem interakcji leków. 15

1. Izoenzymy cytochromu P450 a problem interakcji leków. 15 Spis treści 1. Izoenzymy cytochromu P450 a problem interakcji leków. 15 Izoenzym CYP2D6....................... 16 Izoenzym CYP3A4....................... 18 Izoenzym CYP1A2....................... 22 Izoenzym

Bardziej szczegółowo

Opioidowe leki przeciwbólowe

Opioidowe leki przeciwbólowe Ból Opioidowe leki przeciwbólowe Nieprzyjemne czuciowe i emocjonalne doświadczenie, które pojawia się, jako ostrzeżenie o uszkodzeniu tkanek. Ból to odczucie subiektywne, nie zawsze związane z nocycepcją!

Bardziej szczegółowo

Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO

Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Bezprzeponowy Płytowy Gruntowy Wymiennik Ciepła PROVENT-GEO to unikatowe, oryginalne rozwiązanie umożliwiające pozyskanie zawartego gruncie chłodu latem oraz ciepła

Bardziej szczegółowo

Hormony płciowe. Macica

Hormony płciowe. Macica Hormony płciowe Macica 1 Estrogeny Działanie estrogenów Działanie na układ rozrodczy (macica, endometrium, pochwa) Owulacja Libido Przyspieszenie metabolizmu Zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej Tworzenie

Bardziej szczegółowo

Miasto Żagań. Lokalny program wsparcia środowiskowego osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych. Żagań 2013 rok

Miasto Żagań. Lokalny program wsparcia środowiskowego osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych. Żagań 2013 rok Załącznik do Uchwały Nr XXXVI/23/2013 z dnia 12 marca 2013 r. Miasto Żagań Lokalny program wsparcia środowiskowego osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych Żagań 2013 rok I. CZĘŚĆ OGÓLNA Opis problemu

Bardziej szczegółowo

1. Podstawy 2. 3. Krew 32

1. Podstawy 2. 3. Krew 32 VII Spis treści Przedmowa do wydania trzeciego Przedmowa do wydania polskiego Wyjaśnienia wybranych skrótów V VI XII 1. Podstawy 2 Wzrost i adaptacja komórek 2 Zaburzenia przekazywania sygnałów wewnątrzkomórkowych

Bardziej szczegółowo

Alkoholizm i uzależnienia mieszane

Alkoholizm i uzależnienia mieszane Alkoholizm i uzależnienia mieszane ALKOHOLIZM i UZALEŻNIENIA MIESZANE Alkoholizm jest chroniczną, postępującą chorobą. Szacuje się, że około 5% populacji osób dorosłych to osoby uzależnione od alkoholu.

Bardziej szczegółowo

Bogusław K. Gołąb. A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL

Bogusław K. Gołąb. A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL Bogusław K. Gołąb A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL A natomia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOW EGO UKŁADU NERWOWEGO prof. zw. dr hab. med. Bogusław K. Gołąb współautor prof. u m, dr hab. med.

Bardziej szczegółowo

I.Objawy pozytywne (wytwórcze) urojenia halucynacje nieskładna mowa dziwaczne zachowania katatonia

I.Objawy pozytywne (wytwórcze) urojenia halucynacje nieskładna mowa dziwaczne zachowania katatonia Leki neuroleptyczne leki antypsychotyczne Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 1 I.Objawy pozytywne (wytwórcze) urojenia

Bardziej szczegółowo

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały

Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania. Świadomość. Michał Biały Uwaga: wykład autorski do bezpośredniego wykorzystania, bez możliwości rozpowszechniania i powielania Świadomość Michał Biały Aspekty świadomości: tło i doznania bieżące Tło poczucie odrębności jako osoby,

Bardziej szczegółowo

Województwo kujawsko-pomorskie 43 Województwo lubelskie 43. Województwo śląskie 47

Województwo kujawsko-pomorskie 43 Województwo lubelskie 43. Województwo śląskie 47 SPIS TREŚCI Dolne drogi moczowe, czyli jak jest kontrolowane oddawanie moczu 11 Budowa dolnych dróg moczowych 11 Dno i ściany pęcherza 12 Szyja pęcherza 13 Cewka moczowa 13 Kontrola oddawania moczu czy

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? Cele: - rozpoznawanie oznak stresu, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - dostarczenie wiedzy na temat sposobów

Bardziej szczegółowo

Producent P.P.F. HASCO-LEK S.A nie prowadził badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności produktów leczniczych z ambroksolem.

Producent P.P.F. HASCO-LEK S.A nie prowadził badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności produktów leczniczych z ambroksolem. VI.2 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktów leczniczych z ambroksolem VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli

Bardziej szczegółowo

Rada Naukowa przy Ministrze Zdrowia Warszawa 27.10.2010 r.

Rada Naukowa przy Ministrze Zdrowia Warszawa 27.10.2010 r. Dopalacze epidemia? Jak zapobiegać zatruciom? Rada Naukowa przy Ministrze Zdrowia Warszawa 27.10.2010 r. dr n. med. Piotr Burda KK Toksykologia Kliniczna Dopalacze Produkty handlowe o różnej formulacji,

Bardziej szczegółowo

Tematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt

Tematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Tematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Zegar biologiczny Ekspresja genów i białek zegara Rytmy komórkowe Rytmy fizjologiczne Rytmy behawioralne Lokalizacja neuroprzekźników w układzie

Bardziej szczegółowo

PLANY BADAWCZE INSTYTUTU FARMAKOLOGII NA 2016 ROK W RAMACH DOTACJI NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO:

PLANY BADAWCZE INSTYTUTU FARMAKOLOGII NA 2016 ROK W RAMACH DOTACJI NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO: 1 PLANY BADAWCZE INSTYTUTU FARMAKOLOGII NA 2016 ROK W RAMACH DOTACJI NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO: ZAKŁAD BADAŃ NOWYCH LEKÓW- Prof. dr hab. Piotr Popik Skuteczność antagonistów receptora 5-HT5A

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18 Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł

Bardziej szczegółowo

Neurokognitywistyka WYKŁAD 10-11

Neurokognitywistyka WYKŁAD 10-11 Neurokognitywistyka WYKŁAD 10-11 Fizjologia i patologia układu nagrody. Uzależnienia. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet kardynała Stefana Wyszyńskiego Instytut Biologii Doświadczalnej PAN Strach

Bardziej szczegółowo

biuro@cloudtechnologies.pl www.cloudtechnologies.pl Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia

biuro@cloudtechnologies.pl www.cloudtechnologies.pl Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Warszawa, 11 kwietnia 2016 roku Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia w sprawie przyjęcia porządku obrad Zwyczajne Walne Zgromadzenie przyjmuje następujący porządek obrad: 1. Otwarcie Zgromadzenia,

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. FLUNARIZINUM WZF, 5 mg, tabletki. Flunarizinum

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. FLUNARIZINUM WZF, 5 mg, tabletki. Flunarizinum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta FLUNARIZINUM WZF, 5 mg, tabletki Flunarizinum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne

Bardziej szczegółowo

Poziom wiedzy młodzieży gimnazjalnej na temat dopalaczy na podstawie badań w wybranych gimnazjach Powiatu Ostródzkiego

Poziom wiedzy młodzieży gimnazjalnej na temat dopalaczy na podstawie badań w wybranych gimnazjach Powiatu Ostródzkiego Poziom wiedzy młodzieży gimnazjalnej na temat dopalaczy na podstawie badań w wybranych gimnazjach Powiatu Ostródzkiego Badaniu ankietowemu zostało poddanych 850 uczniów gimnazjów z powiatu ostródzkiego.

Bardziej szczegółowo

LECZENIE BÓLU OPARZENIOWEGO U DZIECI

LECZENIE BÓLU OPARZENIOWEGO U DZIECI LECZENIE BÓLU OPARZENIOWEGO U DZIECI Krzysztof Kobylarz, Iwona Szlachta-Jezioro, Ma³gorzata Maciejowska-Sata³a 15 Ból jest sta³ym objawem choroby oparzeniowej. Leczenie go u dzieci jest zadaniem niezwykle

Bardziej szczegółowo

www.epsa.edu.pl KLOCKI W OKIENKU

www.epsa.edu.pl KLOCKI W OKIENKU www.epsa.edu.pl KLOCKI W OKIENKU Środek dydaktyczny zalecany przez Ministra Edukacji Narodowej do użytku w przedszkolach, szkołach podstawowych oraz w kształceniu specjalnym. Numer na liście zalecanych

Bardziej szczegółowo

Ulotka dla pacjenta MEPIVASTESIN. (Mepivacaini hydrochloridum) 30 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań.

Ulotka dla pacjenta MEPIVASTESIN. (Mepivacaini hydrochloridum) 30 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań. ULOTKA DLA PACJENTA Ulotka dla pacjenta Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed rozpoczęciem stosowania leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. -

Bardziej szczegółowo

Witajcie. Trening metapoznawczy dla osób z depresją (D-MCT) 09/15 Jelinek, Hauschildt, Moritz & Kowalski; ljelinek@uke.de

Witajcie. Trening metapoznawczy dla osób z depresją (D-MCT) 09/15 Jelinek, Hauschildt, Moritz & Kowalski; ljelinek@uke.de Witajcie Trening metapoznawczy dla osób z depresją (D-MCT) 09/15 Jelinek, Hauschildt, Moritz & Kowalski; ljelinek@uke.de D-MCT: Pozycja satelity Dzisiejszy temat Pamięć Zachowanie Depresja Postrzeganie

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Theraflu Kaszel; 1,5 mg/ml, syrop 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml syropu zawiera 1,5 mg butamiratu cytrynian (Butamirati citras).

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA 1. CO TO JEST LEK ADRENALINA WZF 0,1% I W JAKIM CELU SIĘ GO STOSUJE

ULOTKA DLA PACJENTA 1. CO TO JEST LEK ADRENALINA WZF 0,1% I W JAKIM CELU SIĘ GO STOSUJE ULOTKA DLA PACJENTA Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,

Bardziej szczegółowo

Maria Kościelna, Wroclaw University of Economics

Maria Kościelna, Wroclaw University of Economics Maria Kościelna, Wroclaw University of Economics Working paper Prognoza przychodów ze sprzedaży na podstawie przedsiębiorstwa z gastronomi. Słowa kluczowe: Przychody ze sprzedaży, koszt kapitału pracującego,

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY CZASU PRACY. 1. PODSTAWOWY [art. 129 KP]

SYSTEMY CZASU PRACY. 1. PODSTAWOWY [art. 129 KP] 1. PODSTAWOWY [ 129 KP] Podstawowy system czasu w typowych (standardowych) stosunkach : do 8 godzin Standardowo: do 4 miesięcy Wyjątki: do 6 m-cy w rolnictwie i hodowli oraz przy ochronie osób lub pilnowaniu

Bardziej szczegółowo

Czym jest doping? Lista metod i substancji zabronionych w sporcie www.antydoping.pl

Czym jest doping? Lista metod i substancji zabronionych w sporcie www.antydoping.pl Błażej Łoński Czym jest doping? Doping wydolnościowy sztuczne podnoszenie wydolności fizycznej i psychicznej zawodnika metodami wykraczającymi poza normalny, "naturalny" trening. Rodzaje dopingu: Farmakologiczny

Bardziej szczegółowo

Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016. Zadania maturalne z biologii - 6

Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016. Zadania maturalne z biologii - 6 Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 6 Wykonaj polecenia na podstawie tekstu źródłowego i schematu. Tekst źródłowy do zadań: Schemat do zadań:

Bardziej szczegółowo

Wnioskodawcy. Warszawa, dnia 15 czerwca 2011 r.

Wnioskodawcy. Warszawa, dnia 15 czerwca 2011 r. Warszawa, dnia 15 czerwca 2011 r. My, niŝej podpisani radni składamy na ręce Przewodniczącego Rady Dzielnicy Białołęka wniosek o zwołanie nadzwyczajnej sesji Rady dzielnicy Białołęka. Jednocześnie wnioskujemy

Bardziej szczegółowo

Zadania powtórzeniowe I. Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300?

Zadania powtórzeniowe I. Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300? Zadania powtórzeniowe I Adam Narkiewicz Makroekonomia I Zadanie 1 (5 punktów) Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300? Przypominamy

Bardziej szczegółowo

Wynagrodzenia a wyniki pracy

Wynagrodzenia a wyniki pracy Wynagrodzenia a wyniki pracy Olech Bestrzyński Kierownik ds. wynagrodzeń - Kompania Piwowarska S.A. Plan Kontekst Kompania Piwowarska jako organizacja oparta na markach Wizja i priorytety strategiczne

Bardziej szczegółowo

Czym naprawdę jest picie alkoholu w czasie ciąŝ

Czym naprawdę jest picie alkoholu w czasie ciąŝ Czym naprawdę jest picie alkoholu w czasie ciąŝ ąŝy? Anna Dobrzańska Warszawa 2008 CZYM JES FAS? (Fetal Alcohol Syndrom) FAS to skutek spustoszeń,, jakie czyni alkohol przyjmowany przez cięŝ ęŝarną kobietę,,

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Butamid, 1,5 mg/ml, syrop 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każdy ml syropu zawiera 1,5 mg butamiratu cytrynianu (Butamirati citras). Substancja

Bardziej szczegółowo

SUMMIT INTERNATIONAL ANESTHESIOLOGY. 7 marca 2009, Marakesz,, Maroko

SUMMIT INTERNATIONAL ANESTHESIOLOGY. 7 marca 2009, Marakesz,, Maroko INTERNATIONAL ANESTHESIOLOGY SUMMIT 7 marca 2009, Marakesz,, Maroko GŁÓWNE TEMATY Znieczulenie ogólne anestezja wziewna. Intensywna terapia zastosowanie levosimendanu. Levobupivacaina zastosowanie w ortopedii

Bardziej szczegółowo

Plastyczność dorosłego mózgu. 13.12.2005 Dominika Bodzak

Plastyczność dorosłego mózgu. 13.12.2005 Dominika Bodzak Plastyczność dorosłego mózgu 13.12.2005 Dominika Bodzak 1 O czym mowa Historia: Statyczny mózg i rdzeń kręgowy Czasy obecne: Neurogeneza Synaptogeneza Gimnastyka chorego i zdrowego mózgu Zmiany niechcianych

Bardziej szczegółowo

Parafina ciekła - Avena

Parafina ciekła - Avena Oznakowanie opakowania bezpośredniego (butelka PE, 500 g) Opakowanie przeznaczone do stosowania w lecznictwie zamkniętym Parafina ciekła - Avena Paraffinum liquidum Płyn doustny i na skórę, 1g/ 1g Zawartość

Bardziej szczegółowo

23PLN OD OSOBY PRZERWY KAWOWE@NOVOTEL KATOWICE CENTRUM. Czy wiesz, że...? PRZERWA OCZYSZCZAJĄCA

23PLN OD OSOBY PRZERWY KAWOWE@NOVOTEL KATOWICE CENTRUM. Czy wiesz, że...? PRZERWA OCZYSZCZAJĄCA Ludzki organizm w ok. 60% składa się z wody. Bardzo ważne jest wypijanie przynajmniej 1,5 l płynów dziennie - zapobiegasz w ten sposób odwodnieniu organizmu oraz wspomagasz pracę mózgu. PRZERWA OCZYSZCZAJĄCA

Bardziej szczegółowo

Działalność gospodarcza i działalność statutowa odpłatna organizacji pozarządowych. Tadeusz Durczok, 8 grudnia 2008

Działalność gospodarcza i działalność statutowa odpłatna organizacji pozarządowych. Tadeusz Durczok, 8 grudnia 2008 Działalność gospodarcza i działalność statutowa odpłatna organizacji pozarządowych Tadeusz Durczok, 8 grudnia 2008 Około 18% organizacji pozarządowych prowadziło w roku 2008 działalność gospodarczą lub

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach

REGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach REGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach Rozdział I Cele, kompetencje i zadania rady rodziców. 1. Rada rodziców jest kolegialnym organem szkoły. 2. Rada rodziców reprezentuje ogół rodziców

Bardziej szczegółowo

Treść uchwał podjętych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki Leasing-Experts Spółka Akcyjna w dniu 17 października 2014 roku

Treść uchwał podjętych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki Leasing-Experts Spółka Akcyjna w dniu 17 października 2014 roku Treść uchwał podjętych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki Leasing-Experts Spółka Akcyjna w dniu 17 października 2014 roku Uchwała nr 1/2014 w przedmiocie wyboru Przewodniczącego Walnego Zgromadzenia

Bardziej szczegółowo

Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych

Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 13 Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych W 880.13 2/24 SPIS TREŚCI 13.1

Bardziej szczegółowo

Instrukcja konserwacji okuì

Instrukcja konserwacji okuì Instrukcja konserwacji okuì FAVORIT Si-line - System bezpieczeństwa drewno Wszystkie zaczepy i mimo rodowe bolce zamykaj ce nale y smarowaì lub oliwiì! Stosujcie Paœstwo wy cznie smar lub olej bez zawarto

Bardziej szczegółowo

Seminarium 1: 08. 10. 2015

Seminarium 1: 08. 10. 2015 Seminarium 1: 08. 10. 2015 Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności

Bardziej szczegółowo

Część VI: Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego

Część VI: Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Część VI: Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego VI.1 Elementy dla tabel podsumowujących w Europejskim Publicznym Sprawozdaniu Oceniającym VI.1.1 Tabela podsumowująca

Bardziej szczegółowo

Sedacja i znieczulenie ogólne w zabiegach hodowlanych u ryb Piotr Gomułka

Sedacja i znieczulenie ogólne w zabiegach hodowlanych u ryb Piotr Gomułka Warsztaty szkoleniowe : Ochrona zdrowia ryb w aspekcie jakości i bezpieczeństwa żywności Sedacja i znieczulenie ogólne w zabiegach hodowlanych u ryb Piotr Gomułka Znieczulenie ogólne regulacje prawne Zabiegi

Bardziej szczegółowo

WYKRESY ŚWIECOWE FORMACJE ODWRÓCENIA

WYKRESY ŚWIECOWE FORMACJE ODWRÓCENIA WYKRESY ŚWIECOWE FORMACJE ODWRÓCENIA ŚWIECE JAPOŃSKIE Świece japońskie są jedną z najstarszych metod analizowania wykresów. Do Europy oraz Stanów Zjednoczonych dotarła dosyć późno, bo dopiero w latach

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO TRAMADOL SYNTEZA 100 mg/ml krople doustne 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH 1 ml preparatu zawiera 100 mg tramadolu

Bardziej szczegółowo

Zmiany pozycji techniki

Zmiany pozycji techniki ROZDZIAŁ 3 Zmiany pozycji techniki Jak zmieniać pozycje chorego w łóżku W celu zapewnienia choremu komfortu oraz w celu zapobieżenia odleżynom konieczne jest m.in. stosowanie zmian pozycji ciała chorego

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWY PROGRAM NAUCZANIA FARMAKOLOGII I FARMAKOLOGII KLINICZNEJ DLA III, IV, V ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO

KOMPLEKSOWY PROGRAM NAUCZANIA FARMAKOLOGII I FARMAKOLOGII KLINICZNEJ DLA III, IV, V ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO KOMPLEKSOWY PROGRAM NAUCZANIA FARMAKOLOGII I FARMAKOLOGII KLINICZNEJ DLA III, IV, V ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO Zajêcia odbywaja siê w formie wyk³adów, æwiczeñ i seminariów oraz tzw. symulacji sytuacji klinicznych.

Bardziej szczegółowo

Wybrane programy profilaktyczne

Wybrane programy profilaktyczne Wybrane programy profilaktyczne Szkolna interwencja profilaktyczna Szkolna interwencja profilaktyczna Program wczesnej interwencji Profilaktyka selektywna Program adresowany do szkół Opracowanie programu

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej

Bardziej szczegółowo

Regulamin. Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej "Doły -Marysińska" w Łodzi

Regulamin. Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej Doły -Marysińska w Łodzi Regulamin Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej "Doły -Marysińska" w Łodzi I. PODSTAWY I ZAKRES DZIAŁANIA 1 Rada Nadzorcza działa na podstawie: 1/ ustawy z dnia 16.09.1982r. Prawo spółdzielcze (tekst

Bardziej szczegółowo

Warszawska Giełda Towarowa S.A.

Warszawska Giełda Towarowa S.A. KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości

Bardziej szczegółowo

Osoby pracujące na obszarze Starego Miasta w różnym wymiarze godzin stanowią 23% respondentów, 17% odbywa na Starówce spotkania biznesowe i służbowe.

Osoby pracujące na obszarze Starego Miasta w różnym wymiarze godzin stanowią 23% respondentów, 17% odbywa na Starówce spotkania biznesowe i służbowe. Toruńska Starówka według jej mieszkańców i użytkowników podsumowanie wyników ankiety internetowej przeprowadzonej w ramach projektu rewitalizacji Starego Miasta w Toruniu RESTART. Przez kilka miesięcy

Bardziej szczegółowo

Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012

Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;

Bardziej szczegółowo

Lp. Tematyka Liczba godzin I. Wymagania edukacyjne

Lp. Tematyka Liczba godzin I. Wymagania edukacyjne Anna Ulrych Plan wynikowy Przedmiot: Materiały fryzjerskie Kierunek : Technikum Usług Fryzjerskich- rok szkolny 05/ 06 Liczba godzin: 76 Liczba godzin w roku szkolnym: KL.II Lp. Tematyka Liczba godzin

Bardziej szczegółowo

Satysfakcja pracowników 2006

Satysfakcja pracowników 2006 Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom

Bardziej szczegółowo

Śniadanie w domu, posiłek w szkole. Dlaczego trzeba uczyć jak należy odżywiać się?

Śniadanie w domu, posiłek w szkole. Dlaczego trzeba uczyć jak należy odżywiać się? Śniadanie w domu, posiłek w szkole. Dlaczego trzeba uczyć jak należy odżywiać się? To jedno z wielu pytań, jakie może a nawet powinien zadać sobie i innym każdy z nas. Okazuje się, że nasza wiedza: - na

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne systemy regulacji wydajności spręŝarek chłodniczych: tłokowych, śrubowych i spiralnych. Część 1. Autor: Marek Kwiatkowski

Nowoczesne systemy regulacji wydajności spręŝarek chłodniczych: tłokowych, śrubowych i spiralnych. Część 1. Autor: Marek Kwiatkowski Nowoczesne systemy regulacji wydajności spręŝarek chłodniczych: tłokowych, śrubowych i spiralnych. Część 1 Autor: Marek Kwiatkowski Spis treści: 1. Przyczyny stosowania regulacji wydajności spręŝarki 2.

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka w zakresie udzielania pierwszej pomocy i ratownictwa

Profilaktyka w zakresie udzielania pierwszej pomocy i ratownictwa Profilaktyka w zakresie udzielania pierwszej pomocy i ratownictwa dla Miasta Duszniki Zdrój na lata 2009 2014 Opracowała: Anna Podhalicz 1 Duszniki Zdrój 2008 SPIS TREŚCI 1. Wstęp... 3 2. Podstawa prawna......

Bardziej szczegółowo

Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM Działanie 9.5 PO KL Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich Kielce, 6 września 2013 PRZEDMIOT KONKURSU Projekty określone dla

Bardziej szczegółowo

Opracował : Robert Pietryszyn Norbert Kaczmarek 2010

Opracował : Robert Pietryszyn Norbert Kaczmarek 2010 NZK w praktyce ZRM typu podstawowego. Doświadczenia własne - Pogotowie Ratunkowe w Jeleniej Górze. Opracował : Robert Pietryszyn Norbert Kaczmarek 2010 NZK Definicja....... Nagłe zatrzymanie krążenia (

Bardziej szczegółowo

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) ZASILACZ SIECIOWY TYPU ZL-24-08 WARSZAWA, KWIECIEŃ 2008. APLISENS S.A.,

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek

Bardziej szczegółowo

DZIAŁANIE ŚRODKÓW ZABLOKOWANIE ZNIECZULENIA MIEJSCOWEGO WE KOMPENSACYJNYCH

DZIAŁANIE ŚRODKÓW ZABLOKOWANIE ZNIECZULENIA MIEJSCOWEGO WE KOMPENSACYJNYCH Radosław Owczuk Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego NIEPOŻĄDANE NASTĘPSTWA KRĄŻENIOWE BLOKAD CENTRALNYCH BEZPOŚREDNI WPŁYW BLOKAD CENTRALNYCH NA CZYNNOŚĆ SERCA

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA I OGRANICZENIA NARKOMANII ORAZ PRZESTĘPCZOŚCI I DEMORALIZACJI NIELETNICH. SZKOŁA WOLNA OD NARKOTYKÓW I PRZEMOCY

PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA I OGRANICZENIA NARKOMANII ORAZ PRZESTĘPCZOŚCI I DEMORALIZACJI NIELETNICH. SZKOŁA WOLNA OD NARKOTYKÓW I PRZEMOCY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA I OGRANICZENIA NARKOMANII ORAZ PRZESTĘPCZOŚCI I DEMORALIZACJI NIELETNICH. SZKOŁA WOLNA OD NARKOTYKÓW I PRZEMOCY Z analizy zjawiska przestępczości, demoralizacji nieletnich oraz

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XLVIII/ 311 /10 Rady Gminy Wijewo z dnia 15 października 2010 r.

UCHWAŁA Nr XLVIII/ 311 /10 Rady Gminy Wijewo z dnia 15 października 2010 r. UCHWAŁA Nr XLVIII/ 311 /10 Rady Gminy Wijewo z dnia 15 października 2010 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomani na

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZIALNI: Wszyscy pracownicy szkoły.

ODPOWIEDZIALNI: Wszyscy pracownicy szkoły. PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI Z UCZNIAMI PALĄCYMI PAPIEROSY POD HASŁEM PALĄCY - NIE MYŚLI, MYŚLĄCY - NIE PALI CEL: 1. Usprawnienie i zwiększenie skuteczności oddziaływań szkoły wobec uczniów sięgających

Bardziej szczegółowo

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Tribux, 7,87 mg/g, granulat do sporządzania zawiesiny doustnej 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 g granulatu do przygotowania zawiesiny

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełżycach. w roku szkolnym 2013/2014

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełżycach. w roku szkolnym 2013/2014 RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bełżycach w roku szkolnym 2013/2014 WYMAGANIE PLACÓWKA REALIZUJE KONCEPCJĘ PRACY Bełżyce 2014 SPIS TREŚCI: I Cele i zakres ewaluacji

Bardziej szczegółowo

METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Studia I stopnia. Autor: Tomasz Frołowicz

METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Studia I stopnia. Autor: Tomasz Frołowicz METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Autor: Tomasz Frołowicz LEKCJA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO TYPY I RODZAJE LEKCJI PEDAGOGICZNE CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA I CZYNNOŚCI UCZNIÓW Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO DISULFIRAM WZF, 100 mg, tabletki do implantacji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda tabletka do implantacji zawiera 100 mg disulfiramu

Bardziej szczegółowo

CENTRALE WENTYLACYJNE NAWIEWNO WYWIEWNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA ORAZ WILGOCI

CENTRALE WENTYLACYJNE NAWIEWNO WYWIEWNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA ORAZ WILGOCI CENTRALE WENTYLACYJNE NAWIEWNO WYWIEWNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA ORAZ WILGOCI DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA B3B-WX 20, B3B-WX 30, B3B-WX 40, B3B-WX 60 http://www.hakom.pl SPIS TREŚCI 1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA.

Bardziej szczegółowo

Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini

Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini Instrukcja obsługi i montażu 77 938: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG 77 623: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG mini AFRISO sp. z o.o. Szałsza, ul. Kościelna 7, 42-677

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ POZWALAJĄCY NA WYKONYWANIE PRAWA GŁOSU PRZEZ PEŁNOMOCNIKA NA NADZWYCZAJNYM WALNYM ZGROMADZENIU CODEMEDIA S.A

FORMULARZ POZWALAJĄCY NA WYKONYWANIE PRAWA GŁOSU PRZEZ PEŁNOMOCNIKA NA NADZWYCZAJNYM WALNYM ZGROMADZENIU CODEMEDIA S.A FORMULARZ POZWALAJĄCY NA WYKONYWANIE PRAWA GŁOSU PRZEZ PEŁNOMOCNIKA NA NADZWYCZAJNYM WALNYM ZGROMADZENIU Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE ZWOŁANYM NA DZIEŃ 2 SIERPNIA 2013 ROKU Niniejszy formularz przygotowany został

Bardziej szczegółowo

Karta charakterystyki Zgodnie z 1907/2006/WE, Artykuł 31 Data druku: 29.08.2008 Data aktualizacji: 29.08.2008. Smarowanie. jak wyżej.

Karta charakterystyki Zgodnie z 1907/2006/WE, Artykuł 31 Data druku: 29.08.2008 Data aktualizacji: 29.08.2008. Smarowanie. jak wyżej. 1. Identyfikacja preparatu i nazwa firmy Informacje o produkcie: Nazwa handlowa: Zastosowanie preparatu: Dostawca: Infolinia: Informacja o nagłych przypadkach: Smar litowy uniwersalny 7022 Smarowanie Siebert

Bardziej szczegółowo

Biuro Ruchu Drogowego

Biuro Ruchu Drogowego KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób

Bardziej szczegółowo

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Bazy danych Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Przechowywanie danych Wykorzystanie systemu plików, dostępu do plików za pośrednictwem systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN konkurs profilaktyczny pod hasłem Zdrowa adrenalina

REGULAMIN konkurs profilaktyczny pod hasłem Zdrowa adrenalina REGULAMIN konkurs profilaktyczny pod hasłem Zdrowa adrenalina I. Postanowienia ogólne: 1. Organizatorem konkursu są Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii w Ostrzeszowie oraz

Bardziej szczegółowo

Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Art New media S.A. uchwala, co następuje:

Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Art New media S.A. uchwala, co następuje: y uchwał Spółki Art New media S.A. zwołanego w Warszawie, przy ulicy Wilczej 28 lok. 6 na dzień 22 grudnia 2011 roku o godzinie 11.00 w sprawie wyboru Przewodniczącego Zgromadzenia Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia

SPIS TREŚCI 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia SPIS TREŚCI Wstęp 13 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia 15 1.1. Wiadomości ogólne 17 1.1.1. Krew 18 1.1.2. Transport gazów 19 1.1.3. Charakterystyka schorzeń układu krążenia 21 1.2. Rola

Bardziej szczegółowo

Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa

Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa Polish Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa (What to do if you think the decision about your Housing Benefit or Council

Bardziej szczegółowo

Ulotka dla pacjenta. TRAMADOL SYNTEZA (Tramadoli hydrochloridum) 50 mg kapsułki twarde

Ulotka dla pacjenta. TRAMADOL SYNTEZA (Tramadoli hydrochloridum) 50 mg kapsułki twarde Ulotka dla pacjenta Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,

Bardziej szczegółowo

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC

Atpolan BIO 80 EC. Atpolan BIO 80 EC Nowy, opatentowany adiuwant olejowy w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodno-olejowej, olejowej, dodawany do zbiornika opryskiwacza w celu wspomagania działania ania środków w ochrony roślin

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie nr 538 Wójta Gminy Zarszyn z dnia 9 czerwca 2014 r.

Zarządzenie nr 538 Wójta Gminy Zarszyn z dnia 9 czerwca 2014 r. Zarządzenie nr 538 Wójta Gminy Zarszyn z dnia 9 czerwca 2014 r. w sprawie: ustalenia instrukcji dokumentowania i rozliczania wyjść prywatnych pracowników Urzędu Gminy w Zarszynie Na podstawie art. 151

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie

Bardziej szczegółowo