Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na terenie miasta Międzyrzec Podlaski na lata

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr V/32/07 Rady Miasta Międzyrzec Podlaski z dnia 2 lutego 2007 r. Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na terenie miasta Międzyrzec Podlaski na lata PODSTAWA PRAWNA PROGRAMU: Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003 r. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r.

2 I. DIAGNOZA OCENA SYTUACJI, CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA. Pod pojęciem używania narkotyków rozumie się stosowanie w celach innych niż medyczne różnorodnych środków farmakologicznych czynnych, zakazanych przez prawo międzynarodowe. Używanie narkotyków jest nielegalne i często ukrywane, trudno jest ocenić rozmiar występowania tego zjawiska oraz związanych z nim niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. Pomimo tych trudności oczywiste jest, że narkotyki są przyczyną istotnego obciążenia chorobami, a ich konsumpcja rośnie w wielu krajach, w tym również w Polsce. Co roku w Europie od 7000 do 8000 zgonów jest spowodowanych przedawkowaniem narkotyków. Ostatnie dane pokazują, że stanowią one 3% wszystkich zgonów osób dorosłych poniżej 40 ego roku życia (wg raportu Unii Europejskiej Stan problemu narkotykowego w Europie z dnia r.) W listopadzie 2006 roku przeprowadzono badania ankietowe na próbie uczniów szóstych klas szkół podstawowych, uczniów drugich klas szkół gimnazjalnych oraz drugich klas szkół ponadgimnazjalnych na terenie miasta Międzyrzec Podlaski. W grudniu 2006 roku również dokonano badań ankietowych 1000 wśród dorosłych mieszkańców miasta Międzyrzec Podlaskiego. Na początku dokonano analizy wyników badań wśród dzieci i młodzieży. W badaniach wzięły udział 432 osoby w tym 222 dziewczyny oraz 210 chłopców w wieku lat. Wiedza naszych dzieci i młodzieży dotycząca uzależnienia oraz narkotyków jest dość wysoka i zadawalająca. Tylko nieliczni uczniowie nie wiedzą, co to jest uzależnienie (11dzieci), co to jest narkotyk (17) oraz (42) uważa, że narkotyki nie uzależniają. Spośród wszystkich beneficjentów 53 odpowiedziało, iż miało kontakt z narkotykami. Jednakże nie wszystkie te osoby sięgały osobiście po substancje psychoaktywne, często były obserwatorami sprzedaży lub inicjacji. 2

3 Płeć M M M M M K K K 53os. Wiek liczba Tabela nr.1 Liczba osób mających kontakt z narkotykami ze względu na płeć i wiek. U chłopców można zauważyć tendencję wzrostową. Można powiedzieć, iż wraz ze wzrostem wieku chłopców wzrasta liczba pierwszej inicjacji z narkotykami, natomiast wśród dziewcząt spostrzega się tendencję spadkową. W początkowym etapie wieku dorastania częstość kontaktów z substancjami psychoaktywnymi u dziewcząt jest większa niż w późniejszym etapie adolescencji. Najczęściej do pierwszego kontaktu z narkotykami (tabela nr.2 ) dochodzi poza szkołą, następnie w szkole, w domu oraz podczas wagarów. Poza szkołą W szkole Dom Wagary Dyskoteka Tabela nr.2 Sytuacje, w których badani sięgają po narkotyki. Badani, na pytanie, od kogo mogą kupić narkotyk odpowiadali, że nie wiedzą lub w ogóle nie udzielili odpowiedzi. Najczęściej pojawiającą się odpowiedzią na powyższe pytanie była odpowiedz-, diler. Dyskoteka Szkoła Bar Tabela nr.3 Miejsce handlu narkotykami- liczba odpowiedzi. Jeżeli chodzi o miejsce gdzie można kupić substancje psychoaktywne, dzieci i młodzież zaznaczały, iż na dyskotece, w szkole oraz w barze, czyli 56% jest zorientowanych, co do miejsca nabywania narkotyków. 3

4 Płeć M M M M M K K K K K K K K Wiek liczba Suma: 44 osoby Tabela nr.4 Inicjacja narkotykowa w badanej próbie. Inicjacja, czyli pierwszy kontakt z narkotykami w badanej grupie osób zaczyna się dość wcześnie. U chłopców jest to 14 rok życia, a wśród dziewcząt 10 rok życia. Jedna przyznała się do użycia narkotyku w wieku 3 lat i prawdopodobnie był to wygłup z jej strony. Z powyższej tabeli również wynika, iż w wieku 17 lat najczęściej młodzież sięga pierwszy raz po substancje psychoaktywne. Najczęściej zażywaną substancją jest marihuana, rzadziej, lecz dość często- amfetamina. Etiologia sięgania po narkotyki sprowadza się do chęci eksperymentowania z tymi substancjami oraz poprzez namawianie kolegów, znajomych. Jest to najczęściej jednorazowe użycie. Najczęstszym modelem używania substancji psychoaktywnych jest model używania okazjonalnego, czyli intencjonalnego, celowego przyjmowania substancji, często pod wpływem otoczenia. 2dni temu Tydzień Miesiąc Pół roku Powyżej Czas wcześniej wcześniej roku Ilość osób Suma: 34 Tabela nr.5 Uczniowie, którzy używali narkotyków w zależności od upływu czasu. Największa ilość dzieci i młodzieży brała narkotyki ponad roku temu. Z jednej strony jest to zadawalające, gdyż więcej nie używają narkotyków, być może raz spróbowali, zaspokoili swą ciekawość, więcej nie wezmą; a z drugiej strony niepokojące, że w tak młodym wieku mieli kontakt z substancjami psychoaktywnymi. 4

5 259 osób badanych tj.60% posiada wiedzę, gdzie można uzyskać pomoc, ale część z nich uważa, iż nie ma w szkole osoby, która potrafi skutecznie pomóc uczniom z problemami narkotykowymi. 35% 30% 25% 20% woj..lubelskie 15% 10% woj..lubelskie 5% 0% w życiu w ciągu 30dni 2006-miasto Międzyrzec Podlaski Wykres nr.1 odsetki uczniów w wieku lat, którzy używali przetworów konopi w roku 1999, 2003 dotyczy województwa lubelskiego oraz 2006 dotyczy Międzyrzeca Podlaskiego. Powyższy wykres pokazuje, iż najwyższy procent młodzieży sięgającej po konopie był w 2003 roku. Od tego czasu następuje tendencja spadkowa. Najczęściej młodzi ludzie sięgają po marihuanę w celu spróbowania, używają raz w życiu. W porównaniu do badań przeprowadzonych w 1999 roku i 2003 przez J. Sierosławskiego na terenie Lubelszczyzny- badania przeprowadzone przez Biuro Pełnomocnika ds. Profilaktyki i Uzależnień na terenie miasta Międzyrzec Podlaski wykazują, że uczniowie Międzyrzeca rzadziej sięgają po przetwory konopii. 5

6 Prawdopodobnie wykres nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji, ponieważ badani znacznie różnią się wiekiem: woj.lubelskie lat, Międzyrzec Podlaski lat ( tabelka poniżej): Rodzaj szkoły Wiek Liczba osób przebadanych Liczba osób mająca kontakt Rodzaj substancji psychoaktywnej z narkotykami Szkoła chłopców narkotyk Podstawowa Szkoła osób= marihuana Gimnazjalna 11dziewcząt; 5 chłopców Szkoła Ponadgimnazjalna osoby= 10 dziewcząt; marihuana amfetamina 17chłopców Suma: W grudniu 2006 roku przeprowadzono badania ankietowe na próbie 1000 mieszkańców miasta Międzyrzec Podlaski. Mieszkańcy naszego miasta definiują narkomanię jako chorobę, która powinna być leczona. Widzą w narkomanach osoby, które wymagają pomocy. Nazwy narkotyków są naszym mieszkańcom również znane. 6

7 Odpowiedzi Wszystkie wskazania Międzyrzec Wybór Najważniej szego Międzyrzec Wszystkie wskazania Woj. Wybór Najważniej szego Woj. Wybór Najważniej szego Polska Podlaski Podlaski Lubelskie Lubelskie Człowiekiem chorym ,1 68,2 70 Przestępcą ,9 1 Człowiekiem ,1 15,1 12,5 Nieszczęśliwym Osobą mającą Zły wpływ Osobą o dużej Wrażliwości Dziwakiem, ,6 3, ,2 0,7 0, ,6 1,8 Chuliganem Niebieskim ptakiem ,8 2,3 2,8 Awanturnikiem,chuliganem ,1 0,8 0,5 Człowiekiem, którego ,9 1,5 2 otoczenie nie rozumie Człowiekiem, któremu nie ,3 4,6 3,9 powiodło się w życiu Kimś innym 30 12,4 0,6 1,1 Tabela nr.6 Sposób postrzegania narkomanów-rozkład odpowiedz na pytanie kim jest przede wszystkim narkoman?. Wszystkie wskazania Międzyrzec Wybór najważniejszy Międzyrzec Wszystkie wskazania Woj. Wybór najważniejszy Woj. Wybór Podlaski Podlaski Lubelskie Lubelskie Leczyć ,4 80,2 97,5 Izolować od ,3 3,3 43,5 społeczeństwa Karać ,7 1,9 20,9 Pomagać, otoczyć ,1 13,8 89,8 opieką Pozostawić ,6 0,5 5, najważniejszy Polska samym sobie Dawać narkotyki ,9 0,1 3,4 Brak odpowiedzi 30 Tabela nr.7 Preferowana strategia postępowania wobec narkomanów- odpowiedzi na pytanie Jak postępować z narkomanami?. 7

8 Postawy wobec narkomanów. Postawy mieszkańców Międzyrzeca Podlaskiego, województwa lubelskiego oraz Polski wobec narkomanów, obrazuje powyższa tabelka. Zgodnie z dominującym w społeczności województwa lubelskiego wizerunkiem narkomana, według mieszkańców Międzyrzeca Podlaskiego narkoman to osoba chora, którą należy leczyć. Twierdzi tak 92 % beneficjentów. Na drugim miejscu lansuje się spostrzeżenie, że narkoman to osoba nieszczęśliwa (68%), a na trzecim miejscu człowiek, którego otoczenie nie rozumie (52%).Do mniejszości należały odpowiedzi, że narkoman to przestępca (34%), lub awanturnik, chuligan (36%). Najwięcej osób odpowiadało, że narkomanów należy leczyć (93%), oraz pomagać i otoczyć opieką (67%). Dość duży procent badanych uważa że narkomanów należy izolować od społeczeństwa (42%). Reasumując, można stwierdzić, iż dominującą postawą społeczności międzyrzeckiej jest spolegliwość. Narkomanii postrzegani są jako osoby chore, nieszczęśliwe, potrzebujące pomocy, których należy leczyć oraz otoczyć opieką. Dostępność narkotyków na terenie miasta Międzyrzeca Podlaskiego. Dostępność substancji psychoaktywnych badano- pytając respondentów, którą substancję najtrudniej byłoby zdobyć na terenie naszego miasta w skali 5 stopniowej: od odpowiedzi niemożliwe do odpowiedzi bardzo łatwe. Osoby badane miały za zadanie ocenić dostępność leków nasennych, uspakajających, substancji wziewnych i różnych środków nielegalnych. Porównanie oceny uczniów gimnazjum województwa lubelskiego, którzy ocenili swój dostęp do wyżej wymienionych substancji z ocenami mieszkańców Międzyrzeca Podlaskiego. 8

9 leki uspakaj. am fetam ina ekstazy sterydy 1999 oraz 2003-dane z J. Sierosławski, województwo lubelskie 2006-Międzyrzec Podlaski Wykres nr.1 Odsetek uczniów województwa lubelskiego w wieku lat oraz odsetek mieszkańców Międzyrzeca, którzy uznali poszczególne substancje za bardzo łatwe do zdobycia. Dostępność wyróżnionych substancji w ocenach uczniów młodszych województwa lubelskiego w 2003 roku w porównaniu z 1999 rokiem, ulega stabilizacji, a nawet niewielkiemu spadkowi. W skali kraju występuje trend wzrostowy, być może ze względów ekonomicznych. Ceny narkotyków ulegają spadkowi. Na poziomie kraju ten wzrost dotyczy praktycznie wszystkich substancji nielegalnych. Jednak to porównanie nie daje nam dokładnego obrazu sytuacji z powodu różnicy wieku porównywanych grup. W Międzyrzecu mieszkańcy dokonując oceny dostępu do narkotyków bardzo rzadko wybierali odpowiedź- bardzo łatwo. Jak ukazuje powyższy wykres, dostęp do substancji w naszym mieście jest niższy, niż w województwie czy w skali całego kraju. 9

10 Międzyrzeczanie mieli za zadanie ocenić wagę problemów społecznych w pięciopunktowej skali, badani mieli do wyboru odpowiedzi: od bardzo ważne do nieważne. Wśród podanych odpowiedzi mieszkańcy ocenili, że najważniejszym problemem na terenie naszego miasta jest bezrobocie. Drugim, co do ważności problemem społecznym jest alkoholizm mieszkańców oraz zła sytuacja mieszkaniowa. Narkomana zlokalizowano na dziesiątym miejscu. Można sądzić, że problem narkomanii nie jest najważniejszy w oczach mieszkańców Międzyrzeca Podlaskiego. Ważniejsze, istotniejsze są problemy bytowe, ekonomiczne, alkoholowe jak również mieszkaniowe. Przestępczość Gospodarcza Przestępność Pospolita Narkomania 2 Zanieczyszczenie 0 Środowiska Alkoholizm 10 Kryzys moralny 2 Zły stan zdrowia Społeczeństwa Spadek stopy życiowej 5 Sytuacja mieszkaniowa 8 Przemoc w rodzinie 4 Przemoc i agresja na ulicach 3 Picie alkoholu przez młodzież 4 Bezrobocie 24 AIDS 0 Brak odpowiedzi 13 Tabela nr.8 Odpowiedzi procentowe dotyczące problemów społecznych Miasta Międzyrzec Podlaski. Istotne znaczenie w powyższej tabeli ma odpowiedź- trudno powiedzieć, Mieszkańcom prawdopodobnie, trudno jest ocenić, który problem jest najważniejszy. Mogą te problemy mieć jednakową rangę, co do ważności, lub w pogoni za pracą, dorobkiem, upływającym czasem; nie zastanawiają się nad problemami społecznymi. 10

11 20% Międzyrzeczan spotkało na terenie naszego miasta narkomana, a 16% zna ich osobiście. Najczęściej są to osoby młode w przedziale wiekowym 20-29lat. 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% m arihuana am fetam ina leki bez re cepty leki na receptę us pak ające Grzyby halucynoge nne ek stazy Wykres nr.2 Odsetek osób, którzy używali, chociaż raz w swoim życiu substancji psychoaktywnej. Jeżeli chodzi o kwestię używania, chociaż raz w życiu jakiejkolwiek substancji, to osoby badane odpowiedziały, iż 5%paliło marihuanę, 3% brało amfetaminę, 2% leki nasenne i uspakajające bez zlecenia lekarza, 6% osób za zgodą lekarza, 1%LSD,1% grzyby halucynogenne, 1%ekstazy, Według naszych beneficjentów w ciągu ostatnich 12 miesięcy proponowano im następujące rodzaje substancji: Rodzaj substancji psychoaktywnej Bimber Marihuana Leki Ekstazy Amfetamina LSD. Kokaina Heroina Sterydy Kompot Grzyby halu Crack 0,19 0,08 0,05 0,04 0,04 0,03 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 Tabela nr.9 Rozkład odpowiedzi na pytanie: Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy proponowano Pani (Panu), którąkolwiek z następujących substancji? 11

12 Jak pokazuje powyższa tabela najwięcej procent, bo aż 19 miało możliwość skorzystania z napoju alkoholowego- o nazwie bimber, 8% z marihuany, a 5% z leków uspakajających lub nasennych. Bardzo rzadko, bo tylko 1% proponowano heroinę, kokainę, sterydy. Prawdopodobnie heroinę i kokainę proponowano poza terenem miasta lub przywożono sporadycznie przez ludzi uczących się lub pracujących w większych aglomeracjach. Zapobieganiem problemu narkomanii wśród młodzieży według badanych powinni zajmować się rodzice (91%), a na drugim miejscu oświataszkoły(66%), najmniejszą rolę przypisano kościołowi (44%). Rodzice 91 Oświata 66 Policja 47 Kościół 44 Służba zdrowia 51 Organizacje pozarządowe 51 Brak odpowiedzi 40 Tabela nr.10. Odsetek odpowiedzi na pytanie dotyczące działań zapobiegania narkomani prowadzone wśród młodzieży. Zdecydowanie Raczej Raczej Zdecydowanie Trudno potępiam potępiam Nie potępiam Nie potępiam powiedzieć Pali papierosy Pali marihuanę Pije piwo Pije wino Pije wódkę Używa amfetaminę Używa kokainę Używa heroinę Tabela nr.11 Ocena mieszkańców, dotycząca zachowania nastolatka, który używa różne substancje- liczba odpowiedzi. Zdecydowana większość potępia palenie papierosów, picie piwa, czy używanie substancji psychoaktywnych przez letniego nastolatka. 12

13 Nie ma ryzyka Małe ryzyko Umiarkowane ryzyko Duże ryzyko Nie wiem Palą papierosy od czasu do czasu Palą jedną lub więcej paczek papieros.dziennie Wypijają 1lub 2 drinki prawie codziennie Wypijają 4lub 5 drinków raz lub 2 razy w ciągu każdego weekendu Próbują marihuanę raz lub 2 razy w życiu Palą marihuanę od czasu do czasu Palą marihuanę haszysz regularnie Zażywają regularnie leki bez wskazań lekarskich Tabela nr12.odsetek odpowiedzi dotyczących ryzyka utraty zdrowia. Również w większości postrzegają palenie papierosów, picie drinków, palenie marihuany czy zażywanie leków bez wskazań lekarza, od czasu do czasu za duże ryzyko. Są świadomi chorób, zagrożeń i konsekwencji spowodowanych używaniem tychże substancji. Informacje z poradni zdrowia psychicznego. W 2005 roku zostało zgłoszonych 7 osób uzależnionych od narkotyków (wiek szkoły średniej i powyżej), z tego 2 leczone były w szpitalu. Natomiast w 2006 roku 6 osób (wiek szkoły średniej i powyżej), z tego 2 leczone były w szpitalu. Na podstawie zebranych danych wynika, że na terenie Międzyrzeca Podlaskiego jest około 21 narkomanów. Oszacowanie liczby problemowych 13

14 użytkowników narkotyków, wykonano stosując metodę punktu odniesienia tzw. benchmark. Powyższą liczbę należy traktować jako przybliżoną, gdyż rzeczywista liczba międzyrzeckich narkomanów może być wyższa lub niższa. Dane z Komisariatu Policji w Międzyrzecu Podlaskim. W Międzyrzecu Podlaskim występuje niski procent przestępczości narkotykowej. W roku 2005 wystąpiły 22 czyny przeciwko ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, a w okresie styczeń-październik czynów. Z tego wynika, że występuje tendencja spadkowa czynów karalnych związanych z narkotykami lub narkomanią. Dane od Zawodowych Kuratorów Sądowych przy Sądzie Rejonowym w Radzyniu Podlaskim, sprawujących kuratelę na terenie Międzyrzeca Podlaskiego: Kurator z Wydziału Karnego nadzoruje 12 osób ukaranych na podstawie przepisów z kodeksu karnego-w tym: 11 osób za posiadanie środków psychoaktywnych, 1 osobę za jazdę samochodem po użyciu wyżej wymienionego środka. Kurator z Wydziału Rodzinnego i Nieletnich nadzoruje 1 osobę w związku z narkomanią. Punkt interwencyjno- konsultacyjny. W 2006 roku udzielono porad 9 osobom z problemem narkotykowym oraz 33 osobom uzależnionym krzyżowo. Najczęściej były to osoby w wieku lat, chociaż zdarzały się też 40 letnie, przeważnie kobiety uzależnione od alkoholu i leków psychotropowych. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Międzyrzecu Podlaskim informuje, że spośród osób, które otrzymują dofinansowanie nie zarejestrowano osób uzależnionych od narkotyków, nie zbierano informacji na ten temat. 14

15 Podsumowanie. Międzyrzec Podlaski położony jest we wschodniej części Polski, przez który przebiegają dwie główne trasy samochodowe Terespol-Świecko, Lublin- Białystok oraz trasa kolejowa. Miasto posiada połączenia z większymi aglomeracjami. Z jednej strony ułatwia to znalezienie pracy, podjęcie nauki i rozwój kultury; a z drugiej większe ryzyko pojawiania się nowych modeli przyjmowania narkotyków. Niska jakość kapitału ludzkiego wskazuje na nasilenie się migracji oraz postępujący proces starzenia się ludności międzyrzeckiej, ponieważ największym problemem społecznym międzyrzeczan jest bezrobocie, alkoholizm oraz zła sytuacja materialna. Dane demograficzne- ilość mieszkańców Międzyrzeca Podlaskiego: osób w 2002r.; osób w 2003r.; osób w 2004r.; osób w 2005r.; osób w 2006r. Nasi mieszkańcy odznaczają się niższym niż w województwie lubelskim oraz w skali kraju wskaźnikiem używania większości substancji nielegalnych. Wśród substancji nielegalnych najbardziej rozpowszechnioną w naszym mieście jest marihuana oraz amfetamina. Nie używa się opiatów i kokainy, chociaż zdarza się, że ktoś przywozi kokainę do tzw. spróbowania. W ogóle nie mówi się o sterydach, tak jakby nie były one substancją psychoaktywną. Wynika z tego, że młodzież i rodziców należy edukować w tej kwestii. Model używania substancji psychoaktywnych przez uczniów charakteryzuje się eksperymentowaniem, czyli okazjonalnym czy intencjonalnym przyjmowaniem substancji. Większość uczniów posiada wiedzę dotyczącą ryzyka szkód zdrowotnych i społecznych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, gdyż objęci są działaniami profilaktycznymi w szkole. Jednakże w początkowym 15

16 etapie wieku dorastania częstość kontaktów z substancjami psychoaktywnymi u dziewcząt jest wyższa w późniejszym wieku adolescencji, a u chłopców występuje tendencja odwrotna. Dominującą postawą społeczności międzyrzeckiej jest spolegliwość. Narkomani postrzegani są jako osoby chore, nieszczęśliwe potrzebujące pomocy, które należy leczyć. Dostępność substancji nielegalnych w skali kraju ulega wzrostowi, natomiast w naszym mieście, porównując z województwem lubelskim i Polską ulega spadkowi. Zapobieganiem problemu narkomanii wśród młodzieży według badanych powinni zajmować się rodzice, a na drugim miejscu oświata-szkoły, najmniejszą rolę przypisano kościołowi. Zdecydowana większość mieszkańców potępia palenie papierosów, picie piwa, czy używanie substancji psychoaktywnych przez nastolatków. Również w większości postrzegają palenie papierosów, picie drinków, palenie marihuany czy zażywanie leków bez wskazań lekarza, od czasu do czasu za duże ryzyko. Są świadomi chorób, zagrożeń i konsekwencji spowodowanych przez używanie tychże substancji. Źródła danych 1.Pełnomocnik ds. profilaktyki i uzależnień. Punkt Interwencyjno- Konsultacyjny. 2.Badania ankietowe. 3.Dane z Poradni Zdrowia Psychicznego. 4.Komisariat Policji w Międzyrzecu Podlaskim. 5. Zawodowi Kuratorzy Sądowi z Wydziału Rodzinnych i Nieletnich, Sąd Rejonowy w Radzyniu Podlaskim, Wydział Karny. 6.Dane z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Międzyrzecu Podlaskim- brak danych. 16

17 Bibliografia: J.Sierosławski- Używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież województwa lubelskiego Europejski Program Badań Ankietowych w Szkołach na temat Używania Alkoholu i Narkotyków ESPAD. J.Sierosławski- Substancje psychoaktywne postawy i zachowania województwie lubelskim. Raport z badań ankietowych zrealizowanych w 2002 roku. Opracowała: Wiesława Marczuk II. ZASOBY SŁUŻĄCE ROZWIĄZYWANIU LOKALNYCH PROBEMÓW NARKOTYKOWYCH: 1) Biuro Pełnomocnika ds. Profilaktyki i Uzależnień przy ul. Piłsudskiego 6 2) Punkt Interwencyjno Konsultacyjny przy ul. Piłsudskiego 6 3) Wiesława Marczuk Pełnomocnik ds. Profilaktyki i Uzależnień ukończone: Studium Profilaktyki Uzależnień kierunek narkotyki instruktor programu profilaktycznego Polska bez narkotyków 4) Danuta Kierepa instruktor programu profilaktycznego Polska bez narkotyków 5) Poradnia Zdrowia Psychicznego 6) Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 7) Pedagodzy Szkolni Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Liceum Ogólnokształcące Zespół Szkół Ekonomicznych 17

18 Szkoła Podstawowa Nr 2 Zespół Szkół Sportowych Gimnazjum Nr 1 8) Komisariat Policji w Międzyrzecu Podlaskim 18

19 III. MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII Cele programu: Celem Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, zwanego dalej Programem, jest: 1) rozpoznawanie specyfiki problemów narkotykowych na terenie miasta Międzyrzec Podlaski oraz potrzeb lokalnego środowiska w zakresie pomocy w ich rozwiązywaniu; 2) zmniejszenie rozmiarów aktualnie istniejących problemów narkotykowych; 3) zapobieganie powstawaniu nowych problemów narkotykowych na terenie miasta; 4) zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi problemami; 5) edukacja publiczna w zakresie: informowania o konsekwencjach używania substancji narkotycznych; promocja zdrowego stylu życia. Warunkiem niezbędnym do osiągnięcia powyższych celów jest realizacja następujących zadań: 1) zwiększanie pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem; 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych; 19

20 4) wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 5) pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętych ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Zadanie I : Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem. 1) Współpraca w zakresie dofinansowania zajęć w programie ponadpodstawowym dla osób uzależnionych z terenu miasta Międzyrzec Podlaski w miarę zgłaszanych potrzeb; 2) Szkolenie kadry specjalistów pracujących z osobami uzależnionymi i współuzależnionymi; 3) Uzupełnianie wyposażenia placówek w pomoce i sprzęty niezbędne dla prowadzenia zajęć terapeutycznych. Zadanie II: Udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej. 1) Zwiększanie skuteczności interwencji prawno administracyjnych wobec przemocy i innych zaburzeń funkcjonowania rodziny, powodowanych przez używanie środków odurzających; 2) Rozwijanie miejskiego systemu wsparcia dla ofiar przemocy domowej, współpracę oraz przepływ informacji pomiędzy instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomocą socjalną, materialną, medyczną, prawną i psychologiczną; 3) Zwiększanie dostępności i skuteczności zorganizowanych form pomocy psychologicznej dla członków rodzin z problemem narkotykowym; 20

21 4) Dofinansowanie Punktu Interwencyjno Konsultacyjnego oraz specjalistycznych miejsc pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie; 5) Dofinansowanie obozów i kolonii terapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem narkotykowym ( ujęto w Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych). Zadanie III: Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych. 1) Kontynuowanie współpracy z dyrektorami szkół podstawowych, gimnazjalnych, średnich oraz wdrażanie w szkołach i innych placówkach opiekuńczo wychowawczych programów profilaktycznych, uczących umiejętności zdrowego i trzeźwego stylu życia; 2) Udział w ogólnopolskich kampaniach związanych z problematyką narkotykową; 3) Prowadzenie lokalnych kampanii i imprez edukacyjnych związanych z problematyką narkotykową; 4) Promowanie postaw społecznych ważnych dla profilaktyki i rozwiązywania problemów wynikających z nadużywania środków psychoaktywnych; 5) Realizacja programów profilaktycznych; 6) Udzielanie pomocy psychologicznej rodzicom, których dzieci używają lub eksperymentują ze środkami odurzającymi; 7) Rozwijanie profilaktyki rodzinnej poprzez realizacje kursów i programów profilaktycznych dla rodziców, uczących wspierania prawidłowego rozwoju dzieci oraz rozwijających umiejętności 21

22 rozmawiania z dziećmi na temat narkotyków i problemów narkotykowych; 8) Prowadzenie profilaktyki rodzinnej w kierunku budowania właściwych relacji: rodzic dziecko, wzmacniających więzi rodzinne i przeciwdziałających powstawaniu barier w komunikacji rodzinnej; 9) Dofinansowanie kolonii i obozów profilaktyczno terapeutycznych dla dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem; 10) Tworzenie warunków dzieciom i młodzieży do zdrowego i trzeźwego stylu życia poprzez dofinansowanie działań mających na celu organizację miejsc uprawiania sportu i wypoczynku; 11) Prowadzenie i dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy terapeutycznej z dziećmi oraz prowadzenie zajęć profilaktycznych, organizowanych dla pedagogów, nauczycieli, psychologów oraz przedstawicieli innych zawodów ( m.in. pielęgniarki szkolne, kuratorzy sądowi, pracownicy świetlic); 12) Edukacja publiczna i współpraca z mediami w zakresie informowania o konsekwencjach używania narkotyków oraz promocji zdrowego stylu życia; 13) Współpraca z Ekspertem Wojewódzkim ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii, Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Lublinie oraz Krajowym Biurem do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii; Zadanie IV: Wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii. 1) Wspieranie merytoryczne i finansowe działalności instytucji, stowarzyszeń i organizacji zajmujących się profilaktyką i rozwiązywaniem problemów narkotykowych; 22

23 2) Dofinansowywanie szkoleń i kursów specjalistycznych dla osób podejmujących pracę z osobami uzależnionymi od narkotyków, współuzależnionymi, a także osobami zagrożonymi uzależnieniem; 3) Wspieranie działań zmierzających do ograniczania i zapobiegania przestępczości, demoralizacji nieletnich oraz patologii społecznej, a w szczególności przestępstw związanych z używaniem środków odurzających; 4) Współpraca z organizacjami zajmującymi się innymi uzależnieniami. Zadanie V: Pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętych ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Sposoby realizacji Miejskiego Programu. 1. Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii miasta Międzyrzec Podlaski realizowany jest we współpracy osób, instytucji rządowych i samorządowych oraz organizacji pozarządowych, zajmujących się zdrowiem, edukacją, kulturą, pomocą społeczną, sportem oraz wychowaniem w trzeźwości. Osoby, instytucje i organizacje pozarządowe, wnosząc swoje doświadczenie i inicjatywę w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemów narkotykowych są integralną częścią powstałego w naszym mieście systemu pomocy. Program uwzględnia diagnozę oraz lokalne możliwości realizacji pod względem prawnym, administracyjnym i ekonomicznym, a także wiedzę na temat przeciwdziałania uzależnieniom, leczenia, rehabilitacji i resocjalizacji osób uzależnionych oraz redukcji szkód społecznych spowodowanych uzależnieniem i współuzależnieniem. 2. Program realizuje się na 3 poziomach profilaktyki: 23

24 Uniwersalnym to działanie kierowane do wszystkich, bez względu na stopień ryzyka rozwoju problemów ze zdrowiem psychicznym ( w tym z używaniem substancji psychoaktywnych), na jakie narażone są poszczególne osoby; Selektywnym działania adresowane do jednostek lub grup osób, które są w wyższym niż przeciętny stopniu narażone na rozwój problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych; Wskazującym działania ukierunkowane na jednostki szczególnie zagrożone rozwojem problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych z powodu uwarunkowań biologicznych, psychologicznych czy społecznych lub u których rozpoznano już pierwsze symptomy zaburzeń. 3. Realizacja niniejszego Programu nastąpi poprzez: Udzielanie dotacji celowej jednostkom spoza sektora finansów publicznych; Zlecanie realizacji zadań wybranym podmiotom po ich wcześniejszym zaopiniowaniu przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Międzyrzecu Podlaskim; Tworzenie bazy merytorycznej, organizacyjnej i materialnej niezbędnej do realizacji Programu; Podmioty zamierzające realizować zadania w ramach Programu zobowiązane są do złożenia oferty w Urzędzie Miasta Międzyrzec Podlaski zawierającej merytoryczny opis projektu, kosztorys oraz podstawowe dane na temat oferenta; Koordynacje przedsięwzięć związanych z realizacją zadań własnych miasta z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów narkotykowych zawartych w niniejszym Programie prowadzi Pełnomocnik ds. Profilaktyki i Uzależnień; Wskaźniki osiągnięcia celów: 24

25 wiedza na temat osób zagrożonych uzależnieniem; wiedza na temat osób uzależnionych; wiedza o zasobach instytucjonalnych służących rozwiązywaniu problemów uzależnień; wiedza o zasobach osobowych służących rozwiązywaniu problemów uzależnień; ilość zgonów po użyciu narkotyków; zmniejszona liczba osób uzależnionych dotkniętych degradacją psychofizyczną; mniejsze rozmiary uszkodzeń zdrowia spowodowanych nadużywaniem środków psychoaktywnych; mniejsza ilość dolegliwości zaburzeń życia rodzinnego związanych z nadużywaniem środków psychoaktywnych; zmniejszony udział odurzenia środkami psychoaktywnymi wśród przyczyn naruszania prawa i porządku publicznego; ilość programów profilaktycznych; ilość uczestników programów profilaktycznych; wydział profilaktyki i uzależnień z profesjonalnie przygotowaną kadrą; ilość osób przygotowanych do przeciwdziałania narkomanii; ukształtowane postawy społeczne ważne dla profilaktyki i rozwiązywania problemów wynikających z nadużywania środków psychoaktywnych; ilość imprez profilaktyczno edukacyjnych; większa świadomość społeczna dotycząca szkodliwości używania substancji psychoaktywnych; ilość dzieci i młodzieży biorącej udział w zorganizowanych formach spędzania czasu wolnego. 25

26 Realizatorzy Programu: Pełnomocnik ds. Profilaktyki i Uzależnień, placówki oświatowe, placówki pomocy społecznej, Policja służba zdrowia, organizacje pozarządowe, organizacje wyznaniowe, osoby fizyczne, inne. Ewaluacja Programu: Proces dochodzenia do skonstruowania programu był czasochłonny i wymagający wysiłku intelektualnego. Przeprowadzenie tak licznych badań, obserwacji oraz zebranie danych pozwoliło na stworzenie rzetelnego, obiektywnego oraz trafnego programu. Uważamy, że program jest prawidłowo zbudowany. Mamy również świadomość, iż program może posiadać również i słabe strony, które być może uwidocznią się w trakcie jego realizacji. Finansowanie Programu będzie dokonywane z opłat za wydawanie zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych. 26