III etap Wojewódzkiego Konkursu Historycznego. 500 lat reformacji. Filip II Habsburg Karol IX Walezy Maria Tudor Elżbieta I Wielka. Uzasadnienie:...

Transkrypt

1 III etap Wojewódzkiego Konkursu Historycznego 500 lat reformacji Nazwisko i imię: r. Czas na rozwiązanie zadań: 45 minut Zadanie 1. (0-2 p.) Spośród wymienionych w ramce postaci wskaż tę, która nie pasuje do pozostałych. Uzasadnij swój wybór podając przynajmniej 1 argument. Filip II Habsburg Karol IX Walezy Maria Tudor Elżbieta I Wielka Uzasadnienie:... Zadanie 2. (0-1 p.) Którego z wymienionych poniżej artystów możemy uznaćza malarskiego kronikarza reformacji? A. Tycjan B. Michał Anioł C. Łukasz Cranach Starszy D. Filip Melanchton 1

2 E. Erazm z Rotterdamu Zadanie 3. (0-1 p.) Z jakiego zakonu uciekła Katarzyna von Bora żona Marcina Lutra? A. karmelitanek B. cysterek C. franciszkanek D. augustianek Zadanie 4. (0-1 p.) Dokończ zdanie. Hasł o sola scriptura mówi, że gł ównym źródł em i normą wiary chrześcijańskiej jest A. Papież. B. Sobór Powszechny. C. orzeczenia teologów. D. Pismo Święte i Tradycja. E. Pismo Święte. Zadanie 5. (0-1 p.) Dokończ zdanie. Annaty to A. opł aty skł adane papieżowi przy obejmowaniu godności kościelnych. B. możliwość kupienia sobie stanowiska w kościele. C. ł amanie celibatu przez duchownych. D. obsadzanie stanowisk kościelnych krewnymi duchownych. 2

3 Ilustracja do zadania 6. Luther Pabst Calvinus (miedzioryt z pisma ulotnego z 1619 r.) Zadanie 6. (0-1 p.) Odwołując siędo treści powyżej zamieszczonej ilustracji wyjaśnij, co według autora miedziorytu przyczyniło sięwalnie do zahamowania postępu reformacji w Europie? Zadanie 7. (0-1 p.) Jak sięnazywał jedyny biskup katolicki, który podpisał akt konfederacji warszawskiej? A. Franciszek Krasiński B. Stanisł aw Hozjusz 3

4 C. Jan Łaski D. Mikoł aj Rej E. Anzelm Gostomski Tekst źródłowy do zadania 8, 9, 10. Podwalinę tej doktryny stanowił a skrajnie pojmowana nauka o przeznaczeniu. Z wszechwiedzy Stwórcy (autor tej doktryny) wyciągnął wniosek, iż zna on dalsze losy ludzi od samego ich urodzenia. Ci, którzy mają zostać zbawieni, już na tym świecie korzystają z ł aski Bożej, której przejawem jest między innymi posiadanie majątku i pomyślne prowadzenie interesów. Natomiast potępieni za życia cierpią nędzę, muszą ciężko pracować, a po śmierci idą do piekł a. Zadanie 8. (0-1 p.) Źródł o: J. Tazbir, Reformacja kontrreformacja tolerancja, Wrocł aw 1999, s. 15. Podaj nazwęopisanej w powyższym tekście doktryny. Odpowiedź:... Zadanie 9. (0-2 p.) Wskaż obraz przedstawiający wizerunek autora tej doktryny oraz podaj jego imięi nazwisko. Ilustracja 1. Ilustracja 2. 4

5 Ilustracja 3. Ilustracja 4. Autor tej doktryny został ukazany na ilustracji oznaczonej numerem.... Imię i nazwisko autora doktryny:... Zadanie 10. (0-1 p.) Dokończ zdanie. Zacytowany powyżej fragment tekstu jest częścią doktryny Kościoł a A. unickiego. B. ewangelicko-augsburskiego. C. anglikańskiego. D. ewangelicko-reformowanego. Zadanie 11. (0-1 p.) Który władca Polski miał powiedzieć: Nie będękrólem waszych sumień? A. Zygmunt Stary B. Zygmunt August C. Henryk Walezy D. Stefan Batory 5

6 Tekst źródłowy do zadania 12. Nurt reformacji, który powstał w Niderlandach pod koniec lat 30. XVI w. Wyznawcy tego nurtu izolowali się od świata. Obowiązywał wśród nich cał kowity zakaz noszenia broni i skł adania przysięgi instytucjom państwowym, co ściągnęł o na nich falę represji katolickich wł adców Niderlandów. Uciekając przed prześladowaniami, znaleźli schronienie w okolicach Gdańska i Elbląga. Zasł użyli się m. in. osuszając i zagospodarowując Żuł awy Wiślane. Zadanie 12. (0-1 p.) Jak nazywa sięwyznawców tego nurtu protestantyzmu? Odpowiedź:... Zadanie 13. (0-1 p.) Dokończ zdanie. Katedra, na której drzwiach Marcin Luter miał wedł ug tradycji przybić 95 tez przeciwko odpustom jest poł ożona na terenie księstwa A. Saksonii. B. Hesji. C. Wirtembergii. D. Brandenburgii. Zadanie 14. (0-1 p.) Jaki ptak jest symbolem protestantyzmu? A. goł ąb B. ł abędź C. orzeł D. kaczka 6

7 Ilustracje do zadania 15 i 16. Ilustracja 1. Ilustracja 2. Ilustracja 3. Ilustracja 4. Zadanie 15. (0-1 p.) Ułóż w porządku chronologicznym sceny z życia Marcina Lutra przedstawione na ilustracjach. Ilustracja nr... Ilustracja nr... Ilustracja nr... Ilustracja nr... Zadanie 16. (0-3 p.) Wskaż ilustrację, na której zostało ukazane wydarzenie uznawane za symboliczne zerwanie przez Marcina Lutra związków z Rzymem. Nazwij to wydarzenie i podaj jego datęroczną. 7

8 Odpowiedź Ilustracja nr.... Wydarzenie:... Data:... r. Zadanie 17. (0-4 p.) Do wymienionych miast dopisz po nazwie jednego wyznania, które w nich dominowało. Wybierz je spośród wymienionych w tabelce. luteranie kalwini bracia czescy unici arianie Raków... Leszno... Gdańsk... Kiejdany... Zadanie 18. (0-5 p.) Ustal, które zdania podają prawdziwe, a które fałszywe informacje. Wpisz obok nich słowa PRAWDA lub FAŁSZ. Celebrowanie świat maryjnych i odmawianie różańca jest obowiązkiem kalwinów. Kościół pobierał opł aty za odpusty wył ącznie w zł otych monetach. Anabaptyści byli przeciwnikami chrztu niemowląt. Marcin Luter uważał, że należy być posł usznym prawu państwowemu. Zasady konfesji augsburskiej został y wył ożone w 95 tezach przeciwko odpustom. Drzewko genealogiczne do zadania 19. 8

9 Zadanie 19. (0-1 p.) Dokończ zdanie. Godność cesarza w trakcie tzw. nocy świętego Bartł omieja piastował syn.... Teksty źródłowe do zadania 20 i 21. TEKST 1 Akt konfederacji warszawskiej (fragment). (...) staraliśmy się o to wszyscy pilnie (...), jako byśmy przykł adem przodków swych sami między sobą pokój, sprawiedliwość (...) zachować mogli, (...) na żadnego [króla] nie pozwalać, jedno z takową (...) umową: iż nam pierwej prawa wszystkie (...) poprzysiąc ma. A mianowicie to przysiąc: pokój pospolity między (...) różnymi ludźmi w wierze (...) zachować. A iż w Rzeczpospolitej naszej jest różność niemał a w sprawie religii chrześcijańskiej, zabiegając temu, aby (...) bunt, jaki szkodliwy się 9

10 nie wszczął, które po inszych królestwach jaśnie widzimy, obiecujemy to sobie spólnie (...) dla różnej wiary (...) krwie nie przelewać (...). Źródł o: Wiek XVI-XVIII w źródł ach, pod red. M Sobańskiej-Bondaruk i S. B. Lenarda, Warszawa 1999, s TEKST 2 Edykt nantejski (fragment). Henryk z ł aski Bożej król (...) Zabraniamy wszystkim poddanym naszym (...) zaczepiać się wzajemnie z powodu tego, co zaszł o w przeszł ości (...); lecz mają się zachowywać i żyć razem, jak bracia, przyjaciele i współ obywatele (...). Zarządzamy, że religia katolicka (...) ma być przywrócona (...) we wszystkich miejscach naszego królestwa (...), gdzie wykonywanie tejże został o przerwane (...). (...) pozwalamy rzeczonej religii reformowanej [hugenotom] żyć i przebywać we wszystkich miastach i miejscach naszego królestwa (...) z tym, że nie będą (...) prześladowani i niepokojeni ani też zmuszani do czynienia czegokolwiek w rzeczach dotyczących religii wbrew ich sumieniu. Źródł o: Wiek XVI-XVIII w źródł ach, pod red. M Sobańskiej-Bondaruk i S. B. Lenarda, Warszawa 1999, s Zadanie 20. (0-1 p.) Po zapoznaniu sięz tekstami źródłowymi ustal, czy zamieszczone zdania podająprawdziwe czy fałszywe informacje. Wpisz obok nich słowa PRAWDA lub FAŁSZ. Oba dokumenty kończył y wojny religijne w różnych państwach europejskich. Oba dokumenty został y nadane w XVI wieku przez wł adców tych państw. Oba dokumenty nawiązują w kontekście do tzw. nocy świętego Bartł omieja. 10

11 Zadanie 21. (0-1 p.) Odwołując siędo treści tekstów źródłowych 1 i 2 wyjaśnij, który z nich był bardziej tolerancyjny. Podaj przynajmniej jeden argument. Zadanie 22. (0-7 p.) Uzupełnij luki w tekście. Papiestwo podjęł o szeroki wachlarz kroków mających na celu powstrzymanie postępów reformacji. Szybko okazał o się, że odnowienie trybunał ów..., które bezwzględnie zwalczał y herezje, okaże się niewystarczające. Uznano zatem za konieczne dokonanie wewnętrznej odnowy Kościoł a. Zadanie do zrealizował sobór obradujący od... roku w miejscowości.... Jego uchwał y precyzyjnie określił y, w co katoliccy wierni mają wierzyć. Od pontyfikatu papieża... zaczęto także publikować..., na których umieszczano tytuł y dzieł sprzecznych z nauką Kościoł a. Do walki z reformacją sł użyć miał także zakon.... Powoł any z inicjatywy... (podaj imię i nazwisko) prowadził dział alność edukacyjną na wysokim poziomie, jak również zaangażował się w chrystianizację innych kontynentów. Zadanie 23. (0-2 p) 11

12 Kto jest autorem zdania: Paryż wart jest mszy? Wyjaśnij, w jakich okolicznościach zostało ono wypowiedziane. Odpowiedź: Autor:... Okoliczności:... Zadanie 24. (0-2 p.) Wyjaśnij pojęcia. nikolaizm... sekularyzacja... Zadanie 25. (0-1 p.) Jak nazywało siępierwsze protestanckie państwo w Europie? A. Szwajcaria B. Wirtembergia C. Brandenburgia D. Prusy Książęce E. Niderlandy 12

13 KLUCZ ODPOWIEDZI Zadanie 1. Elżbieta Wielka Elżbieta Wielka był a protestantką, pozostali wł adcy katolikami. Zadanie 2. C Zadanie 3. B Zadanie 4. E Zadanie 5. A Zadanie 6. Konflikty pomiędzy protestantami. Na miedziorycie są przedstawieni kł ócący się i szarpiący Luter i Kalwin. Papież zatyka sobie uszy, żeby nie sł yszeć tej kł ótni. Zadanie 7. A Zadanie 8. predestynacji Zadanie 9. 4 Jan Kalwin Zadanie 10. D 13

14 Zadanie 11. B Zadanie 12. mennonici Zadanie 13. A Zadanie 14. B Zadanie 15. 4, 1, 3, 2 Zadanie spalenie przez Marcina Lutra bulli papieża (Exsurge Domine) 1520 Zadanie 17. Raków arianie Gdańsk luteranie Leszno bracia czescy Kiejdany - kalwini Zadanie 18. FAŁSZ FAŁSZ PRAWDA PRAWDA FAŁSZ Zadanie 19. Ferdynanda I (i Anny) 14

15 Zadanie 20. FAŁSZ FAŁSZ PRAWDA Zadanie 21. Bardziej tolerancyjny był akt konfederacji warszawskiej. Dopuszczał on współ istnienie na terenie Rzeczpospolitej rozmaitych wyznań. Z kolei edyktem nantejskim zostali objęci tylko katolicy i hugenoci. Zadanie 22. inkwizycyjnych 1545 Trydent Pawł a IV indeks ksiąg zakazanych jezuitów Ignacego Loyoli Zadanie 23. Henryk IV Burbon (Henryk, książę Nawarry) Był on przywódcą hugenotów. Warunkiem zostania królem Francji po śmierci Henryka III Walezego był o przejście na katolicyzm. Zadanie 24. Nikolaizm ł amanie celibatu przez duchownych. Sekularyzacja inaczej zeświecczenie, np. 1) przejście duchownego ze stanu kapł ańskiego w stan świecki. 2) przejecie przez państwo majątków kościelnych. 15

16 3) przekształ cenie państwa zakonnego (kościelnego) w państwo świeckie. (wystarczy podać jedno z powyższych objaśnień). Zadanie 25. D 16