Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji

Transkrypt

1 Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji Dziś Świadkowie Jehowy rozdają swe publikacje za darmo. Ale czy zawsze tak było? Otóż nie, bo do niedawnych lat sprzedawano je, a nawet handlowano wymiennie nimi za warzywa, masło, jajka itp. Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji W historii Towarzystwa Strażnica były obecne dwie słabo ogółowi znane sprawy. Jedną z nich była sprzedaż publikacji i handel nimi za towar (najczęściej była to żywność). Drugą sprawą było rozprowadzanie obligacji przez tą organizację. Te dwie kwestie omawia nasz artykuł. Jak kiedyś handlowano publikacjami Towarzystwa Strażnica? Świadkowie Jehowy dziś bezpłatnie rozdają swoje publikacje (czasopisma, traktaty, książki, Biblie). Przyjmowane są ewentualnie od odbiorców tylko tak zwane wolne datki, o których wspomina każda Strażnica na stronie drugiej: Czasopismo to nie jest na sprzedaż. Publikowanie Strażnicy wchodzi w zakres ogólnoświatowej biblijnej działalności edukacyjnej, wspieranej dobrowolnymi datkami (Strażnica s. 2). Przedstaw propozycje, jak wyjaśniać osobom przyjmującym literaturę, że mogą złożyć dobrowolny datek. Można to robić na przykład tak:»wprawdzie te publikacje udostępniamy bezpłatnie, ale przyjmujemy skromne datki na naszą ogólnoświatową działalność«.»wiele osób pyta, jak to możliwe, że rozpowszechniamy publikacje bezpłatnie; otóż wielu czytelników docenia ich wartość i ofiaruje skromne datki na naszą ogólnoświatową działalność«.»nasza działalność jest wspierana dobrowolnymi datkami. Wielu czytelników naszych publikacji ofiaruje skromne datki na tę biblijną działalność wychowawczą«(nasza Służba Królestwa Nr 9, 1996 s. 2). Czy jednak zawsze tak było? Oczywiście, że przez długi czas było inaczej. Przez wiele lat na łamach publikacji Świadków Jehowy były umieszczane ceny za 1 egzemplarz lub prenumeratę roczną. Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji 1

2 Przykładowo w niemieckiej ich Biblii, wydanej w roku 1986 (Neue-Welt-Übersetzung der Heiligen Schrift mit Studienverweisen), na końcu (s ) zamieszczony jest cennik kilku publikacji i przekładów biblijnych. Ceny ich wahają się od 2,5 do 27 marek niemieckich. W niemieckim czasopiśmie Przebudźcie się! z roku 1984 widnieje cena 0,5 marki za egzemplarz (np. Erwachet! Nr 20, 1984 s. 2). Identyczną cenę zamieszczono w niemieckiej Strażnicy (np. Der Wachtturm Nr 1, 1986 s. 2). Prócz tego każda kolorowa polska Strażnica wydana do 15 czerwca 1990 roku zwierała ceny za prenumeratę tego czasopisma: Prenumerata roczna (...) Półmiesięcznik (...) USA, Watchtower (...) US$5.00 (Strażnica Nr 12, 1990 s. 2). W powyższej publikacji podane są też ceny dla wydań niemieckich, brytyjskich, szwajcarskich, kanadyjskich, francuskich, belgijskich i australijskich (jw. s. 2). Jednak w latach 90. XX wieku rozpoczęto w niektórych państwach zaprzestawać zamieszczania cen na publikacjach Świadków Jehowy, a od roku 2000 objęło to wszystkie kraje świata: W roku 1990 Ciało Kierownicze zaczęło zmieniać sposób udostępniania naszej literatury. Począwszy od tego roku, w Stanach Zjednoczonych wszystkie publikacje proponowano za dobrowolne datki bez określania ich wysokości. W liście do wszystkich tamtejszych zborów wyjaśniono:»nie będziemy teraz wyznaczać czy choćby sugerować wysokości datku za literaturę ani głosicielom, ani osobom zainteresowanym. (...) Jeżeli ktoś zechce ofiarować datek na naszą działalność edukacyjną, może to zrobić, ale literaturę otrzyma bez względu na to, czy taki datek złożył, czy nie«. Zmiana ta jeszcze wyraźniej pokazała, że nasza działalność ma charakter religijny i niedochodowy i że nie jesteśmy wędrownymi handlarzami słowa Bożego (2 Kor. 2:17). Z czasem taką metodę pokrywania kosztów naszej działalności wprowadzono w oddziałach na całym świecie (Królestwo Boże panuje! 2014 s. 198). Zadecydowano nie pobierać za publikacje żadnych opłat, tylko wyjaśniać, że nasza działalność jest wspierana dobrowolnymi datkami. Od stycznia 2000 roku postanowienie to weszło w życie we wszystkich krajach, w których wcześniej jeszcze nie obowiązywało (Rocznik Świadków Jehowy 2001 s. 18). Tak zakończyła się oficjalna sprzedaż publikacji Towarzystwa Strażnica. Prawdopodobnie z powodu wzrostu liczby głosicieli organizacja ta dysponowała już dużo większymi funduszami i mogła sobie teraz pozwolić na bezpłatne rozprowadzanie swej literatury. Tu trzeba nadmienić, że w Polsce powojennej nigdy nie były zamieszczane ceny na łamach publikacji tej organizacji, gdyż w latach Świadkowie Jehowy byli zdelegalizowanym związkiem religijnym. Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji 2

3 Później zaś nie było w naszym kraju produkcji tej literatury. Była przywożona ona z innych państw (Niemcy, Włochy, Wielka Brytania). Ceny widniały tylko na egzemplarzach polonijnych. Również na krajowych egzemplarzach publikacji sprzed wojny zamieszczano przykładowo następujące informacje: Dwutygodnik Ilustrowany Nowy Dzień (...) 15 lipca 1939 r. (...) Cena egzemplarza 20 groszy (strona tytułowa). Za jedną książkę uiszcza się zł. 2,50 (Bogactwo 1936 s. 316). Złoty Wiek (...) Prenumerata. W Polsce: Rocznie...5 zł (Złoty Wiek s. 306). Handel literaturą za jajka, masło, warzywa, okulary (...) szczeniaka Jak było zaś w dawnych latach w Towarzystwie Strażnica w kwestii kolportażu literatury? Otóż prócz sprzedaży publikacji był też praktykowany handel wymienny za towar, nie tylko za żywność! Poniżej zamieszczamy kilka wypowiedzi Towarzystwa Strażnica na ten temat. Warto tu wspomnieć, że prezesowi J Rutherfordowi (zm. 1942) stawiano kiedyś nawet zarzut, że nie idzie sprzedawać literatury, choć innych do tego niemal przymuszał: Często niektórzy ze starszych mówią: Prezydent Towarzystwa przecież nie idzie nigdy z książkami od domu do domu i nie sprzedaje ich. Dlaczego ja mam iść? Czy ja mam przez to jaki zarzut przeciwko sprzedawaniu książek że sam nie idę? Bynajmniej nie. Gdybym tylko mógł znaleźć nieco czasu i sposobności do tej pracy, zapewne spotkałbym się z wieloma radościami. Pan z łaski swej udzielił mi tyle pracy ile jeden człowiek może tylko wykonać (Strażnica s. 31 [ang s. 334]). Niektórzy z tych, co mienią się być całkowicie poświęconymi Panu, powiadają:»nie będę sprzedawał książek. Byłem chrześcijaninem od dłuższego czasu, dlatego od czasu do czasu będę uczył tylko z estrady i powiem ludziom o swych doświadczeniach w prawdzie. Mojem pragnieniem jest wyzbyć się tych wszystkich kłopotliwych rzeczy i iść do nieba i ujrzeć Pana. Nie będę trudził się przez chodzenie od domu do domu i namawiał ludzi do kupowania książek«. Strażnica nie zmusza nikogo do sprzedawania książek, albowiem nie uważa, by była taka wola Pańska. (...) Ktoś może powiedzieć, że Pan Jezus nie sprzedawał książek. To jest Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji 3

4 prawdą; lecz wówczas nie był słuszny czas Boga na drukowanie i wydawanie ich (Strażnica s. 71). Oto wspomnienia pioniera M. Henschela ( ), późniejszego prezesa Towarzystwa Strażnica (w latach ), na temat handlu literaturą: Brat Henschel dużo uwagi poświęcił potrzebom misjonarzy i pionierów specjalnych. Zaprosił ich wszystkich na szczególne spotkanie, na którym opowiadał własne przeżycia z czasów, gdy był pionierem w latach wielkiego kryzysu gospodarczego. Mówił, jak pionierzy wymieniali literaturę na kurczaki, jajka, masło, warzywa, okulary, a nawet kiedyś na szczeniaka! Dzięki temu mogli kontynuować służbę w ciężkich czasach i nie brakowało im rzeczy niezbędnych do życia (Rocznik Świadków Jehowy 2005 s ). Inny, późniejszy prezes korporacji nowojorskiej (w latach ; wiceprezes w latach ), Max Larson ( ), również wspomina swój handel literaturą: Któregoś wieczora w pierwszym miesiącu specjalnej służby pionierskiej odwiedziłem Alberta Hoffmana. Był on sługą strefy, czyli nadzorcą podróżującym, i mieszkał z żoną Zolą w przyczepie (...) Trzeba nadmienić, że w latach wielkiego kryzysu często wymienialiśmy literaturę na produkty żywnościowe. Tego dnia otrzymałem w taki sposób spory kosz gruszek... (Strażnica Nr 17, 1989 s. 26). Towarzystwo Strażnica tak oto dziś wyjaśnia ten dawny proceder: Pionierzy często wymieniali literaturę na różne artykuły, takie jak ziemniaki, masło, jajka, świeże owoce i przetwory, kurczęta, mydło, słowem niemal na wszystko. Nie wzbogacali się na tym po prostu w ten sposób ułatwiali szczerym ludziom zapoznanie się z orędziem Królestwa, zdobywając przy tym artykuły pierwszej potrzeby, co pozwalało im kontynuować służbę pionierską (Świadkowie Jehowy głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 286). Oto inne fragmenty z tym procederem związane: Wymiana towarowa Kryzys gospodarczy z lat trzydziestych wywołał ogromne trudności. Zamknięto wiele fabryk. W roku 1932 ponad 10 milionów obywateli USA było bez pracy. Rolnicy, mieszkańcy miast i w ogóle wszyscy dotkliwie odczuwali skutki wielkiego kryzysu. Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji 4

5 Brakowało pieniędzy, ale ludzie prawego serca potrzebowali pocieszającego orędzia zawartego w prawdzie biblijnej. Jeśli ktoś nie mógł nic dać w zamian za literaturę biblijną, Świadkowie Jehowy często wręczali ją za darmo. Nie dało się jednak robić tak zawsze. Cóż można było uczynić? Margaret M. Bridgett wspomina:»wymienialiśmy literaturę na takie produkty, jak jajka, masło, świeże i konserwowane owoce, kurczęta, syrop klonowy, a ja przyjmowałam też robótki ręczne powłoczki na kołdry i poduszki, koronki i kilimy domowej roboty. Czasem mogłam zapłacić tymi rzeczami za czynsz. (...) [Wiele lat później] byłam obecna na uroczystości rozdania dyplomów absolwentom Gilead [szkoły dla misjonarzy]. Była tam siostra, która kiedyś otrzymała ode mnie komplet książek w zamian za powłoczki na kołdry. Poznała prawdę i została pionierką [głosicielką pełnoczasową], a jej syn studiował Biblię«. Arden Pate i John C. Booth przypominają sobie, że mieli z tyłu swych samochodów małe klatki, w których przewozili kurczęta otrzymane za literaturę pozostawioną osobom nie mającym pieniędzy. Oczywiście wymienianie publikacji na kurczęta nie zawsze było łatwe. Lula Glover pisze:»opracowałyśmy spore połacie stanów Alabama, Georgia, Floryda, Karolina Północna i Południowa i niektóre okolice w Tennessee oraz Mississipi. Czy możecie sobie wyobrazić siostrę Green i mnie, jak gonimy kurczęta na ogromnych podwórzach?«wymiany literatury na produkty żywnościowe oraz inne rzeczy nie dokonywano z samolubnych pobudek. Ludzie potrzebowali dobrej nowiny, a dzięki temu mogli ją otrzymać w formie drukowanej.»zawsze dziękowaliśmy Jehowie, że nas wspiera«, mówi Maxwell L. Lewis,»i zawsze mieliśmy to, czego potrzebowaliśmy, jeśli chodzi o żywność, schronienie i odzież«(dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s ). Praktyka handlu publikacjami za żywność i inne towary stosowana była już za czasów C. T. Russella (zm. 1916), założyciela Towarzystwa Strażnica:»W tamtych czasach kolporterzy faktycznie obchodzili miasteczka i wsie«pisze Henry Farnick. Dobrze ich pamięta:»czasami wymieniali [książki] za produkty rolne, kurczaki, mydło i wszystko, co sami mogli zużyć lub sprzedać komu innemu. Na obszarach słabo zaludnionych znajdowali nocleg u farmerów, ale nieraz spali w stogu siana (...) Ci wierni pracownicy trwali w służbie długie, długie lata, dopóki nie zmógł ich wiek«(dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 19). Wydaje się, że wymiana literatury Towarzystwa Strażnica za towar zakończyła się gdy nastały lata wojenne , a po wojnie już nie powróciła. Obligacje budowlane Towarzystwa Strażnica Jedynie dwa razy w latach wspomniano w publikacjach Świadków Jehowy o obligacjach budowlanych rozprowadzanych przez Towarzystwo Strażnica. Jedną ze wzmianek, mało istotną, zamieszczono w skorowidzu do publikacji tej organizacji: Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji 5

6 1926, Real Estate Bonds (Obligacje budowlane) (dodatek do w26 1.8) (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica , 2003 s. 429). Wskazano w niej, jak widać, angielską Strażnicę z 1 sierpnia 1926 roku (a właściwie dodatek do niej), która omawia kwestię obligacji. Wcześniej sprawę obligacji omówiono w angielskim Roczniku Świadków Jehowy 1975 (1975 Yearbook of Jehovah s Witnesses s ), a powtórzono później w latach 90. XX wieku w polskim odpowiedniku (broszura) wydanym dla członków rodziny Betel: Stało się oczywiste, że Badacze Pisma Świętego potrzebują innej drukarni. Postanowili więc ją zbudować. Ponieważ sumy potrzebnej na budowę nie dałoby się zdobyć bez uszczerbku dla dzieła w innych rejonach świata, Towarzystwo postanowiło zebrać te fundusze, oddając swe nieruchomości w zastaw hipoteczny na kwotę nie przekraczającą połowy ich rzeczywistej wartości. Wydano obligacje o nominałach 100, 500 i 1000 dolarów, przynoszące w skali roku 5 procent zysku. Zamiast sprzedawać te obligacje na rynku publicznym, umożliwiono ich nabycie za pośrednictwem dodatku do Strażnicy Badaczom Pisma świętego. W latach 1926 i 1927 członkowie bruklińskiej rodziny Betel zachwycali się widokiem rosnącej drukarni przy Adams Street 117. Wkrótce oddano do użytku wszystkie osiem kondygnacji tej dobrze zaprojektowanej, przeszklonej budowli z żelbetu. Był to nowoczesny, ogniotrwały budynek, którego powierzchnia użytkowa przekraczała 6500 metrów kwadratowych (Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 64). Widzimy z tego, że organizacja ta stosowała kiedyś formę obligacji jak wiele innych firm czy instytucji. Ciekawe, że w tamtych latach (i dziś także) tych co dają kredyty Towarzystwo Strażnica nazwało instytucjami należącymi do diabelskiego świata :»Sale Królestwa są na zewnątrz miłe dla oka, a wewnątrz wygodne i praktyczne. Ponieważ są ładne, stanowią nieme świadectwo i sprawiają, że nowo zainteresowani po wejściu czują się jak w domu. Większą część prac przy budowie sal wykonują nasi bracia i zainteresowani. Nie musimy się zwracać do instytucji kredytowych (należących do diabelskiego świata). Cały kapitał i prawo własności pozostaje w rękach ludu Jehowy...«(Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 77). Czyżby Świadkowie Jehowy prywatnie nigdy nie brali kredytów, a jeśli tak, to czy biorą je od instytucji kredytowych (należących do diabelskiego świata)? Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji 6

7 Czyżby im to nie przeszkadzało? Nie potępiamy tu ani sprzedaży obligacji, ani brania kredytów, tylko zwracamy uwagę na to, że Towarzystwo Strażnica czasem stosowało operacje finansowe, które też potrafiło krytykować, szczególnie u innych. Interesujące jest to, że w jednym z krajów (Nikaragua) Świadkowie Jehowy przyjęli obligacje od państwa, które też zaliczają do do diabelskiego świata : Jeszcze w tym samym roku odzyskano Biuro Oddziału, trzeba było jednak kupić mieszkanie zastępcze dla przebywającej tam rodziny. W końcu z utraconych 35 Sal Królestwa bracia otrzymali z powrotem 30, a za pozostałe przyznano im rekompensatę w postaci obligacji skarbu państwa (Rocznik Świadków Jehowy 2003 s. 135). Prócz tego, Towarzystwo Strażnica podaje (co roku!) w Strażnicy, że Świadkowie Jehowy mogą mu przekazywać swoje prywatne obligacje i akcje: Akcje i obligacje. Korporacji prawnej, którą posługują się Świadkowie Jehowy, można je przekazać w formie darowizny lub zapisać w testamencie (Strażnica s. 9). Widać z tego, że organizacja Świadków Jehowy jest zainteresowana kwestią giełd, akcji i obligacji. Czy wobec tego jest wolna od spraw światowych? Author: Włodzimierz Bednarski Handel publikacjami Towarzystwa Strażnica i obligacje tej organizacji 7