STRESZCZENIE Wstęp Cel

Transkrypt

1 STRESZCZENIE Wstęp Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym kobiet na świecie. W Polsce zachorowało na raka piersi w 1995 roku 9173 kobiet, a 4665 zmarło; w roku 2013 zachorowały kobiety, a 5816 zmarły. Ogólnoświatowe, intensywne badania nad powstawaniem, diagnozowaniem i leczeniem tej choroby trwają od ponad stu lat i widoczny jest znaczny postęp w tej dziedzinie. W celu dalszej poprawy wieloaspektowych wyników leczenia raka piersi opracowywane i wprowadzane są metody udoskonalania procedur diagnostycznych, leczniczych i kontrolnych. Zastosowanie mammografii przesiewowej mammografii (MMG) w wykrywaniu wczesnych postaci raka piersi spowodowało znaczne obniżenie odsetka umieralności kobiet dotkniętych tą choroba, co zostało udowodnione w przeprowadzonych badaniach randomizowanych. Pomimo wykazanej znacznej przewadze korzyści nad skutkami negatywnymi badań przesiewowych w rozpoznawaniu raka piersi, od ponad 50-ciu lat nie słabnie krytyka przeciwników tej metody. Oprócz prób rozpowszechniania skriningu (screening) raka piersi, poszukuje się także sposobu zwiększenia efektywności jego przeprowadzenia. Powszechnie znane i stosowane są wytyczne towarzystw europejskich i amerykańskich, które szczegółowo opisują zasady wprowadzania, wykonywania, nadzorowania, raportowania, korygowania i sprawozdawania procedur stosowanych w programach skriningu raka piersi. Zakres narzędzi i pojęć został ujednolicony, a podstawowym badaniem przesiewowym pozostała mammografia.. W niniejszej pracy dokonano analizy retrospektywnej wyników II etapu Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Piersi (Program) w tej samej placówce na terenie miasta Łodzi. Dokonano porównania roku 2010 i 2013 w zakresie wybranych parametrów Programu. Cel Celem głównym podjętej analizy była ocena wpływu stosowanych procedur w pogłębionej diagnostyce (II etap) Programu na skuteczność rozpoznawania zmian w piersiach, wykrytych w I etapie Programu.

2 Materiał i metody Dokonano analizy dokumentacji medycznej 1411 kobiet będących w wieku lat i uczestniczących w II etapie Programu w roku 2010 i 2013 w placówce Salve Sp. z o.o. w Łodzi. Do diagnostyki pogłębionej kierowane były kobiety, u których stwierdzono w obrazie mammograficznym zmiany zakwalifikowane do BI-RADS 3,4,5 oraz u których badanie mammograficzne było nie diagnostyczne (BI-RADS 0). Badania MMG przesiewowej oceniane były przez stały zespół lekarzy radiologów, natomiast badania ultrasonograficzne (USG) piersi, kwalifikacja do biopsji oraz jej wykonywanie przeprowadzane były przez stały zespół lekarza radiologa i chirurga onkologa. Starano się ustalić, które z czynników (wiek kobiet, MMG, USG piersi, biopsja cienkoigłowa i gruboigłowa) mogą mieć wpływ na poprawę skuteczności rozpoznania raka piersi. Otrzymane wyniki porównano z dostępnym w tym zakresie piśmiennictwem. Do analizy statystycznej zastosowano współczynniki : Kappa, test chi-kwadrat, U- Manna Whitney`a; za próg istotności statystycznej przyjęto p<0,05. Wyniki. Najrzadziej do II-go etapu Programu w Salve zgłaszały się kobiety w wieku lat, przy czym w roku 2013 zgłaszalność ta była większa niż w roku Zaobserwowano niską zgodność pomiędzy wynikami MMG a wynikami USG (Weighted Kappa = 0,367). Jednocześnie wykazano różną korelację wyników MMG i USG dla różnych kategorii BI-RADS. Największa zbieżność wyników MMG i USG wystąpiła dla BIRADS 4; najmniejsza dla BI-RADS 3 i 5. Wykazano umiarkowany wzrost zbieżności wyników MMG i USG z zastosowaniem skali BI-RADS w roku 2013 (Weighted Kappa=0,499) w stosunku do roku 2010 (Weighted Kappa=0,241). Zaobserwowano wraz z wiekiem tendencję do wzrostu zgodności obydwu badań oraz spadek częstości wyników nie diagnostycznych w MMG (definiowanych jako BI-RADS 0) (p=0,001). USG piersi zwiększa swoistość procedury (z 0,835 do 0,861), jednak nie jest to efekt znamiennie statystycznie i to niezależnie od badanej grupy wiekowej (p>0.05). Rak piersi był istotnie częściej rozpoznawany w USG i MMG w przypadku zmian zaklasyfikowanych jako BI-RADS 4 i 5. W grupie 520 kobiet będących w wieku lat biopsję wykonano u 29,81% badanych, przy czym raka rozpoznano u 6,73%; w grupie 549 kobiet w wieku lat biopsję

3 wykonano u 30,24%, a raka potwierdzono u 13,30%, zaś w grupie 342 kobiet w wieku lat biopsję wykonano w 27,78% a raka wykryto u 11,99% badanych. W roku 2013 wykonano więcej biopsji gruboigłowych (BAG), a mniej biopsji cienkoigłowych (BAC) (p<0,001). Znacznie częściej wykonywano BAG w przypadku stwierdzenia w MMG i USG guzów zaklasyfikowanych jako BI-RADS 4 i 5. Rak piersi był zdecydowanie częściej rozpoznawany w roku 2013 (p=0,003), w przypadku zastosowania BAG (p<0,001) oraz u kobiet starszych (p<0,001). W przypadku zmian zakwalifikowanych w badaniu USG jako BI-RADS 3 wykonano 79 BAC i 9 BAG. W tej grupie stwierdzono obecność 15 raków piersi. Wnioski 1. Mammografia przesiewowa uzupełniona badaniem USG piersi jest skuteczną metodą rozpoznawania wczesnych postaci raka piersi. 2. W celu potwierdzenia rozpoznania raka piersi badaniem z wyboru powinna być BAG stosowana w określonych sytuacjach klinicznych (wiek pacjentki, cechy radiologiczne guza). Skuteczność diagnostyczna biopsji zwiększała się wraz z wiekiem pacjentki. 3. Należy dążyć do zwiększenia efektywności Programu w aspektach: starannego klasyfikowania zmian w piersi zgodnie ze skalą BIRADS w I i II etapie Programu, stosowania BAG w uzasadnionych sytuacjach klinicznych oraz zwiększenia zgłaszalności kobiet, szczególnie w przedziale wieku lat. 4. Niniejsza analiza wykazała doskonalenie procedur Programu w zakresie skutecznego rozpoznawania raka piersi z częstszym stosowanie BAG w roku 2013 i jednocześnie umiarkowany postęp w implementacji klasyfikacji obrazowej zmian w roku 2013 w porównaniu do roku SŁOWA KLUCZOWE. Mammografia przesiewowa; ultrasonografia piersi; biopsja cienkoigłowa; biopsja gruboigłowa. ABSTRACT Introduction. Breast cancer is the most common malignant tumour that affects women all over the world. In Poland in the year 1995, breast cancer developed in 9173 women, and 4665 died; in the year 2013, women developed cancer and 5816 died. The world-spread research on etiology, diagnosis and treatment is more than a hundred years old and the great progress in the field is still visible. With the aim of improving multistranded breast cancer

4 treatment results the perfection methods of diagnostic, therapeutic and monitoring are being developed and applied. The introduction of mammography (MMG) screening in order to detect breast cancer in its early stage has caused a significant decrease in mortality rate among the women affected, what was proven in many randomised trials. Despite the well-established value of the method, the critics have been undermining its positive role for 50 years. In addition to effords of breast cancer screening diffuse, a new way of improvement of the method effectiveness has been peered. Well-known European and American breast cancer screening guidelines discussing introduction, providing, supervising, reporting, correcting and checking procedures are applied. The tool and description range has been unified, yet MMG is established as a basic method. In this paper, a result of retrospective examination analysis of deepened diagnostics (II step) The Population Program for Early Breast Cancer Detection (Program) conducted in one medical center in Lodz has been published. The paper presents a comparison of selected procedure parameters for 2010 and Aim. The evaluation of the procedures applied in the II step of The Population Program for Early Breast Cancer Detection for the effective breast cancer diagnosis first discovered in the mammography screening (I step). Material and the methods. Medical documents of 1411 women aged and participating in the II step of the Program in the years 2010 and 2013 in Salve Medical Centre in Lodz, Poland were analysed. Women with the certain MMG results abnormality (BI-RADS 3,4,5) and those with nondiagnostic MMG results (BI-RADS 0) participated in the II step of the Program. There were regular radiological team members analysing MMG results; regular radiological and surgical oncological team members analysing breast US results with qualifications to tumour biopsy and providing it when applicable. The Program parameters important in efficient breast cancer diagnosis were depicted (the age of participants, MMG, breast US, FNA, core biopsy), the correlation between mentioned, examined parameters and with results published in literature were studied. Analyses were conducted using: Kappa, test chi-kwadrat, U-Manna Whitney`a; confidence mean p<0,05. Results. Women aged appeared most seldom, though their presence was bigger in A low level coincidence between MMG and breast US results (Weighted Kappa =

5 0,367) was observed. At the same time, the different mutual correlation of MMG and breast US results was noted within distinct BI-RADS categories. The greatest MMG and breast US correlation exists for BI-RADS 4, the least one exists for BI-RADS 3 and 5. The moderate increase in MMG and breast US correlation based on BI-RADS score was observed between 2013 (Weighted Kappa=0,499) compare to 2010 (Weighted Kappa=0,241). The tendency to surge MMG and breast US compliance and the decline of non-diagnostic MMG results (BI- RADS 0) correlated with the age was noted (p=0,001). Breast US boosts the procedure specificity (from 0,835 to 0,861), but the result is not statistically significant, regardless of the age group (p>0.05). Breast cancer was vitally more often diagnosted in MMG and breast US in tumours classified as BI-RADS 4 and 5. In a group of 520 women aged 50-55, the biopsy was performed on 29,81% of them and, cancer was diagnosed among 6,73% participants; in a group of 549 women aged 56-62, the biopsy was performed on 30,24% of them, and cancer was confirmed among 13,30% attendees ; in a group of 342 women aged 63-69, biopsy was performed on 27,78% of them with the cancer confirmation among 11,99% attendees. In the year 2013, indeed more core biopsies and fewer fine needle aspiration biopsies (p<0,001) were performed. Core biopsies were mainly performed in tumours categorized BI- RADS 4 and 5 both in MMG and breast US. Cancer was much more frequently diagnosed in 2013 compare to 2010 (p = 0.003), with the use of core biopsy (p <0.001) and among older women (p <0.001). Among tumours ranked BI-RADS 3 in breast US there were 79 fine needle biopsies and 9 core biopsies, 15 cancer cases were proved. Conclusions. 1. Less women entered for II step of breast cancer screening in Salve Medical Centre in Lodz in 2013 compared to In both time periods women at the age of were the least numerous. 3. Scant precisely BI-RADS classification complying both in MMG and breast US was noted. 4. Not adequate accuracy in breast tumour classification with the aim of BI-RADS score implicates less feasibility in cancer histopathology detection compare to the one established in the BI-RADS definition. 5. Breast US applied in II step of breast cancer screening for tumours detected by MMG

6 sreening (I step) does not hold enough specificity to establish adequate diagnostic and therapeutic proceeding. 6. Core biopsy should be the first choice procedure for breast cancer diagnosis confirmation. 7. The increase of women participation in The Population Program for Early Breast cancer detection is the key issue to maximisation its effectiveness. KEYWORDS Mammography screening; breast ultrasound; fine needle biopsy; core biopsy.