Energetyka nuklearna Rosji i byłych republik radzieckich szanse i zagrożenia dla UE.
|
|
- Kacper Antoni Przybylski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Energetyka nuklearna Rosji i byłych republik radzieckich szanse i zagrożenia dla UE. Energetyka nuklearna Rosji Energetyka nuklearna Rosji jest rozwiniętą gałęzią rosyjskiej gospodarki. W Rosji stosowana jest technologia energetyki nuklearnej pełnego cyklu. Początkową fazą technologii pełnego cyklu energetyki nuklearnej jest wydobycie rud uranu, a końcową fazą wytworzenie energii elektrycznej. Oprócz tego, Rosja dysponuje znacznymi zasobami rud uranu włącznie z rezerwami w postaci broni. W chwili obecnej w Rosji działają 10 elektrowni jądrowych. W tych 10 elektrowniach jądrowych pracują 32 bloki energetyczne o całkowitej mocy MW. Pośród tych 32 reaktorów 15 z nich zalicza sie do reaktorów wodnych, wrzących klasy RBMK, 16 do reaktorów wodnych ciśnieniowych i 1 do klasy reaktorów na prędkich neutronach (BN -600). Z 15-stu reaktorów wodnych wrzących 11 należą do serii RMBK i 4 o serii EGP-6. Z 16 reaktorów wodnych ciśnieniowych 10 należy do serii reaktorów jądrowych BBER-1000, 6 do serii BBER Reaktor na prędkich neutronach należy do klasy BN Głównymi kierunkami rozwoju energetyki jądrowej Rosji są rozpracowanie technologii reaktorów na prędkich neutronach, kontrolowanej syntezy termojądrowej i udział w projekcie Międzynarodowego termojądrowego eksperymentalnego reaktora. Technologia reaktorów na prędkich neutronach daje możliwość zwiększenia rezerw paliwa dla klasycznych reaktorów w kilka razy. Projekt Międzynarodowego Termojądrowego Eksperymentalnego Reaktora (ITER, International Thermonuclear Experimental Reactor), w którym również biorą udział państwa UE (występujące jako całość), Indie, Chiny, Republika Korei, Stany Zjednoczone i Japonia, jest powołany aby zbadać możliwości rozstrzygnięcia problemów fizycznych i technologicznych powstających przy użyciu komercyjnym termojądrowego reaktora. Budowa reaktora planowana jest na południu Francji w Cadarache. Wartość tego projektu polega na tym, że według charakterystyk bezpieczeństwa, z punktu widzenia promieniowania, termojądrowy reaktor przewyższa jądrowy reaktor dzięki niewielkiej ilości substancji 1Nuclear Power in Russia /World Nuclear Association. Updated March
2 radioaktywnych, które znajdują się w pierwszym, nie wielkiej ilości energii mogącej wydostać się podczas awarii i obecności naturalnych przeszkód do rozprzestrzeniania się substancji radioaktywnych. Budowa elektrowni jądrowych dostarczających ciepło, a mianowicie Gorkowskiej i Woroneżskiej była rozpoczęta w ZSSR w latach 80-tych. Powołanie elektrowni jądrowych polegało na powęszeniu efektywności energetycznej energetyki jądrowej aż do porównywalnego poziomu z efektywnością energetyczną gazu. Jednakże wraz z rozpadem państwa w latach 90-tych projekty te zostały zamrożone. Od 1991 r. Do chwili obecnej Rosja uruchomiła 3 nowe reaktory. Na początku 2006 r. w stadium budowy znajdowały się jeszcze trzy. W 2007 r. rządem Rosji był stworzony jedyny państwowy holding Atomenergoprom. Holding połączył firmy Rosenergoatom, TWEL, Techsnabeksport i Atomstrojeksport. Od połowy lat 90-tych. Efektywność wytworzenia energii jądrowej w Rosji gwałtownie wzrosła. Rosja dąży do roli światowego lidera w dziedzinie energetyki jądrowej i ma zamiar w skrajnym przypadku dwukrotnie zwiększyć produkcję energii jądrowej do 2020 r. Eksport produkcji sektora energetyki jądrowej jest głównym celem politycznym i gospodarczym Rosji. Rosja jest światowym liderem w dziedzinie opracowań najnowszych technologii reaktora elektronicznego. 2
3 W tabeli 1 przestawiona jest dynamika wytwarzania energii elektrycznej przez rosyjskie elektrownie jądrowe w latach 2000-nych Tabela 1 Wytwarzanie energii elektrycznej przez rosyjskie elektrownie jądrowe w latach , mld kw/h 2 Lata kw/h , , ,1 Wytwarzanie energii elektrycznej przez elektrownie jądrowe wynosi % w stosunku do całkowitego wytwarzania w Jednolitym systemie elektroenergetycznym. Jednakże, europejskiej części Rosji udział energii jądrowej w ogólnej produkcji energii elektrycznej w całym kraju jest znacznie wyższe i wynosi 42 %. Przy tym wszystkim Rosja planuje zwiększenie udziału energii jądrowej w ogólnym wytwarzaniu energii ze wszystkich źródeł. W związku z tym premier Rosji Wladimir Putin wyraził zamiar wzrostu udziału energii jądrowej z 16 do %. W opracowaniach projektu Strategii Energetycznej Rosji w okresie do 2030 r. przewidziane jest zwiększanie produkcji energii elektrycznej na elektrowniach jądrowych w 4 razy. W chwili obecnej na terytorium Rosji działają następujące elektrownie jądrowe (АЭС): Bałakowska, Biełojarsk, Bilibińska, Kalinin, Kolska, Kurska, Leningradzka, Nowoworoneż, Rostowska i Smoleńska. Pośród tych 10 elektrowni jądrowych w europejskiej części Rosji znajdują się 8: Bałakowskaja, Kalininskaja, Kolskaja, Kurskaja, Leningradskaja, Nowoworoneżskaja, Rostowskaja i Smolenskaja. Bałakowska elektrownia jądrowa, chociaż formalnie i znajduje się w europejskiej części Rosji, znajduje się daleko od granic z państwami UE i technicznie nie może zagrażać ich bezpieczeństwu. Dlatego z punktu widzenia bezpieczeństwa europejskiego ważne są charakterystyki tylko siedmiu rosyjskich elektrowni jądrowych: Kalinin, Kolska, Kurska, Leningradzka, Nowoworoneż, Rostowska i Smoleńska. 2Źródło: Finam.ru, 12 stycznia 2011 r. 3
4 Elektrownia jądrowa Kalinin znajduje się w obwodzie Twerskim około miasta Kalinin na brzegu jeziora Udomla. Kolska elektrownia jądrowa znajduje się w obwodzie murmańskim w pobliżu miasta Polarnye Zori na brzegu rzeki Imandra. Kurska elektrownia jądrowa znajduje się w obwodzie kurskim na brzegu rzeki Sejm obok miasta Kurczatow. Leningradzka elektrownia jądrowa znajduje sie w obwodzie leningradzkim obok miasta Sosnowy Bor na brzegu zatoki Fińskiej. Pod miastem Volgodonsk w obwodzie rostowskim funkcjonuje Rostowska elektrownia jądrowa. Elektrownia jądrowa Nowoworoneż znajduje się w obwodzie woroneżskim w pobliżu miasta Nowoworoneż na brzegu rzeki Don. Smoleńska elektrownia jądrowa znajduje się w obwodzie smoleńskim obok miasta Diesnogorsk i brzegu rzeki Desna. Szczegółowa informacja o parametrach elektrowni jądrowych w Rosji, które znajdują sie w granicach osiągalności europejskich systemów ekologicznych przedstawiona jest w tablice 2. 4
5 Elektrownie Tablica 2 Parametry elektrowni jądrowych w Rosji, które znajdują się w pobliżu granic UE 3 jądrowe Kalinin 3 Ilość bloków Typ reaktora Moc Planowane jest uruchomienie Wiek wykorzystywanych [MW] bloków mocy WWER wszy blok mocy 27 lat 2-gi blok mocy 25 lat 3-ci blok mocy 7 lat jeszcze 1 w 2011 r. Kolska 4 WWER wszy blok mocy 38 lat 2-gi blok mocy 37 lat 3-ci blok mocy 30 lat 4-ty blok mocy 27 lat Kurska 4 RBMK wszy blok mocy 35 lat 2-gi blok mocy 32 lata 3-ci blok mocy 28 lat 4-ty blok mocy 26 lat Leningradzka 4 RBMK wszy blok mocy 38 lat 2-gi blok mocy 36 lat 3-ci blok mocy 32 lata 4-ty энергоблок 30 lat Nowoworoneż 3 WWER wszy blok mocy 40 lat 2-gi blok mocy 39 lat 3-ci blok mocy 31 lat Rostowska 2 WWEP wszy blok mocy 10 lat 2-gi blok mocy 1 rok Smoleńska 3 RBMK wszy blok mocy 29 lat 2-gi blok mocy 26 lat 3-ci blok mocy 21 lat W najbliższych latach Rosja ma zamiar zbudować kolejne 28 reaktorów jądrowych. 10 jądrowych bloków energetycznych, jak również pływająca elektrownia jądrowa już są budowane. Oprócz tego Rosja ma zamiar zbudować małe pływające elektrownie, które nie maja analogów w całym świecie. Danny projekt kierowany jest Federalną agencją do spraw energii jądrowej Rosji. 3Источник: База данных МАГАТЭ: Russian Federation: Nuclear Power Reactors Alphabetic / Power Reactor Information System of the IAEA Ленинградская АЭС/ Leningrad NPP. Oficjalna strona 5
6 W szczególności planowana jest budowa Leningradzkiej elektrowni jądrowej numer 2 (AES-2), Nowoworoneżskiej AES-2, Bałtyjskiej elektrowni jądrowej, pływającą elektrownie jądrową Akademik Lomonosov. Najbardziej zbliżoną do granicy europejskiej planowana jest budowa Bałtyjskiej elektrowni jądrowej w obwodzie kaliningradzkim niedaleko miasta Nieman, a mianowicie dwa bloki energetyczne należące do klasy WWER Budowa pierwszego bloku będzie skończona w 2016 r., a drugiego do 2018 r. Rosja buduje elektrownie jądrowe i w innych państwach, oprócz tego ona świadczy usługi innym państwom w sferze wzbogacenia uranu i realizacji dostaw paliwa jądrowego do elektrowni jądrowych w innych państwach. W postaci światowego eksportera Rosja kontroluje 40 % rynków światowych w branży usługowej dotyczącej wzbogacenia uranem i 17 % rynku paliwa jądrowego. 4 Energetyka jądrowa Wspólnoty Niepodległych Państw i byłych państw ZSSR Pośród państw WNP, posiadających elektrownie jądrowe, z państwami UE mają granice Armenia i Ukraina. Armenia posiada jedną Ormiańską elektrownie jądrową z mocą 407 MWT. To stanowi 13,27 % w stosunku do całkowitej mocy znajdujących się w Armenii elektrowni. W 2003 r. Ormiańska elektrownia jądrowa wytworzyła 36,76 % energii elektrycznej republiki. 5 Ormiańska elektrownia jądrowa ma dwa bloki energetyczne. Reaktory należą do typu типу WWER-440. Ta elektrownia była zbudowana w Związku Radzieckim: według projektu elektrowni jądrowej Nowoworoneż, ale biorąc pod uwagę to, że Armenia położona jest w sejsmicznym rejonie, projekt specjalnie został dopracowany z uwzględnieniem specyficznych warunków Armenii mając na celu zapewnienia bezpieczeństwa projektu. I przyszłość pokazała, że dopracowanie projektu okazało się zupełnie właściwe. Pierwszy blok został uruchomiony w 1976 r., drugi w 1980 r. 7 grudnia 1988 r. w regionie miasta Spitak było trzęsienie ziemi w 6 stopni według skali MSK-64, jednak praca elektrowni jądrowej od tego nie ucierpiała. Nie patrząc na to, 4UNCTAD. International Trade Centre 5WNP atom energetika/respublika_armeniya 6
7 Rada Ministrów ZSSR przyjęła jednak postanowienie o zamknięciu elektrowni jądrowej i w 1989 r. oba bloki energetyczne były zamknięte. Po rozpadzie Związku Radzieckiego Armenia cierpiała przez blokadę dróg łączności. Skutkiem tej blokady stał się kryzys gospodarczy i ostry deficyt zasobów energetycznych. W wyniku czego rząd Armenii przyjął postanowienie o wznowieniu pracy drugiego bloku energetycznego Ormiańskiej elektrowni jądrowej i przy współpracy z Rosją on znów zaczął być eksploatowany w 1995 r. Poziom bezpieczeństwa przy tym był zwiększony: został rozpracowany «Wykaz technicznych przedsięwzięć po podniesieniu bezpieczeństwa bloku energetycznego 2 Ormiańskiej elektrowni jądrowej, który był sprawdzany przez różne organizacji międzynarodowe. W finansowaniu w sprawach zwiększenia bezpieczeństwa Ormiańskiej elektrowni jądrowej brały udział Federacja Rosyjska, Stany Zjednoczone, Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, UE i oddzielnie Francja, Wielka Brytania i Włochy. W strukturze źródeł kompleksu energii cieplnej (KEC) Ukrainy energia jądrowa odgrywa krytycznie ważną rolę: jej waga udziałowa zbliża się do 50 %. 6 Sumaryczna moc elektrowni jądrowych funkcjonujących na Ukrainie wynosi MW, przy czym potencjał elektrowni jądrowych wykorzystywany jest tylko na jedną czwartą MW stanowi 25 % od ustalonej mocy działających elektrowni jądrowych. 7 Na terytorium Ukrainy funkcjonują 4 elektrownie jądrowe: Zaporoska, Rówieńska, Chmielnicka i Południowo-Ukraińska. One łączą 15 bloków energetycznych. Szczegółowa informacja o parametrach elektrowni jądrowych Ukrainy, które znajdują się w granicach osiągalności europejskich systemów ekologicznych, przedstawiona jest w tabeli 3. 6WNP atom 7WNP atom 7
8 Tabela 3 Parametry elektrowni jądrowych Ukrainy 8 Elektrownie Ilość bloków Typ reaktora Moc Wiek eksploatowanych mocy jądrowe energetycznych [MW] Zaporoska 6 WWER-1000/ wszy blok energetyczny 27 lat 2-gi blok energetyczny 26 lat 3-ci blok energetyczny 25 lat 4-ty blok energetyczny 24 lata 5-ty blok energetyczny 22 lata 6-ty blok energetyczny 16 lat Rówieńska 4 WWER-440/213 (2); WWER-1000/320 (2) wszy blok energetyczny 31 lat 2-gi blok energetyczny30 lat 3-ci blok energetyczny 25 lat 4-ty blok energetyczny 7 lat Chmielnick a 2 WWER-1000/ wszy blok energetyczny 24 lata 2-gi blok energetyczny 7 lat Południowo -Ukraińska 3 WWER-1000/320 (1); WWER- 1000/302; WWER- 1000/ wszy blok energetyczny 34 lata 2-gi blok energetyczny 32 lata 3-ci blok energetyczny 24 lata Oprócz tego ma problem elektrowni jądrowej w Czarnobylu trzy bloku energetyczne której znajdują się na etapie zdjęcia z eksploatacji, a na tak naprawdę na czwartym bloku energetycznym zniszczonym przez awarię prowadzone są prace po jego przekształceniu ekologicznie bezpieczny system. Typ konstrukcji reaktora wszystkich czterech bloków energetycznych zniszczonych przez awarię elektrowni jądrowej w Czarnobylu należał do klasy RBMK-1000; Czarnobylska elektrownia jądrowa miała moc 4000 MW. Czwarty blok energetyczny, na którym właściwie miała miejsce awaria obecnie obiekt Ukrycie został 8Źródło: WPN atom Zaporoska elektrownia jądrowa. Oficjalna strona 8
9 zdjęty z eksploatacji w 1986 r.; reszta bloków energetycznych w 1996, 1991 i 2000 r. 9 Okres zdjęcia zatrzymanych bloków energetycznych z eksploatacji jest ważnym ogniwem całego cyklu życiowego każdej elektrowni jądrowej. Na terytorium Ukrainy oprócz tego znajduje się nie zbudowana do końca Krymska elektrownia jądrowa, znajdująca się w pobliżu miasta Szczołkino w Autonomicznej Republice Krym na brzegu zbiornika retencyjnego Aktaszsk (Акташское водохранилище). Krymska elektrownia jądrowa projektowana była jako analog Bałakowskiej elektrowni jądrowej funkcjonującej na terytorium Rosyjskiej Federacji. Krymska elektrownia jądrowa powinna była mieć cztery bloki energetyczne z typem reaktorów WWER-1000/320 o wspólnej mocy 2000 MW z możliwością późniejszego powiększenia mocy do 4000 MW (na początku planowane było wprowadzić do eksploatacji tylko dwa bloki energetyczne). Po awarii na Czarnobylskiej elektrowni jądrowej w 1986 r. projekt Krymskiej elektrowni jądrowej został wstrzymana na zaawansowanym stadium gotowości pierwszy blok energetyczny był przygotowany w 80 %, a drugi w 18 %). Ze względu na to, ze paliwo jądrowe na terytorium Krymskiej elektrowni jądrowej nie było wwożone, dzięki temu ona nie stanowi zagrożenia promieniotwórczego. Określone znaczenie międzynarodowe ma również i była elektrownia jądrowa na Litwie. Ingalińska elektrownia jądrowa zbudowana w ZSSR na terytorium Litwy w 1983 r. była zatrzymana 31 grudnia 2009 r. po to aby Litwa mogła spełnić swoje w stosunku do UE. Jednakże do 2018 r. na podstawie pozostawionych w spadku od ZSSR mocy produkcyjnych Litwa planuje wybudować nową elektrownię jądrową odpowiadającą współczesnym wymaganiom bezpieczeństwa przy udziale Łotwy, Estonii i Polski. Ten projekt jest konkurencyjny w stosunku do Białoruskiej elektrowni jądrowej w sferze możliwości eksportowych. Energetyka jądrowa byłych państw RWPG W okresie istnienia ZSSR i pomocy ze strony ZSSR państwom socjalistycznym w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) w Słowacji przy pomocy ZSSR 9Czarnobylska elektrownia jądrowa. Oficjalna strona Awaria na elektrowni w Czarnobylu: Doświadczenie pokonania. Wyciągnięte lekcje /A. W. Nosowski, W.I. Wasilczenko, А. А. Klucznikow, B. S. Prister. Pod red. А. W. Nosowskiego. K.: Technika,
10 była wybudowana elektrownia jądrowa w Bogunice. Ona się składała z dwóch bloków energetycznych, które mieli po dwa reaktora typu PWR sowieckiego modelu WER-440. Wprowadzona do eksploatacji elektrownia jądrowa w Bogunice była w 1985 r. Przed przyłączeniem elektrowni jądrowej do narodowej sieci energetycznej w 1977 r. na niej miała miejsce awaria na reaktorze A- 1 podczas przeładowywania paliwa, w wyniku czego teraz dany reaktor znajduje się w stanie wyprowadzenia z eksploatacji. Jednym z warunków przyłączenia Słowacji do UE było podpisanie porozumienia o wyprowadzaniu z eksploatacji dwóch reaktorów jednego z bloków energetycznych na elektrowni jądrowej w Bogunice. Wstrzymanie tych reaktorów odbyło się w 2006 r. i w 2008 r. odpowiednio. Jednak w 2009 r. Słowacja oświadczyła o swoim zamiarze wybudować nowy reaktor na terytorium elektrowni jądrowej. Dostawca tego reaktora na razie nie jest określony. 10 Oprócz tego przy pomocy ZSSR w Słowacji była zbudowana elektrownia jądrowa w Mochovcach z dwoma blokami energetycznymi z reaktorami typuа WWER o mocy 440 MW. Ta elektrownia jądrowa z powodzeniem funkcjonuje w chwili obecnej i zaspokaja 20 % zapotrzebowania Słowacji w energię. Na elektrowni jądrowe wykorzystywano było sowieckie paliwo jądrowe, ale dołączeni do narodowej sieci energetycznej oba bloki zostały dopiero w 1998 r. i 2000 r. Terminy ich eksploatacji wygasają w 2028 r. i 2030 r. W 2012 r. i 2013 r. Planowane jest wprowadzenie do eksploatacji jeszcze dwóch takich samych bloków energetycznych. System kontroli bezpieczeństwa na elektrowni jądrowy w Mochovcach dostarczała niemiecka firma Siemens, dlatego elektrownia jądrowa w Mochovcach jest uważana za pierwszą elektrownie jądrową Europy Wschodniej, która pracuje na sowieckim paliwie jądrowym, ale jednocześnie odpowiada nowoczesnych zachodnich standardom bezpieczeństwa. W Czechach ZSSR wybudował elektrownie jądrową Dukovany z czteroma reaktorami jądrowymi typu WWER-440 o mocy 1824 MW. Budowa była rozpoczęta w 1974 r., a do eksploatacji elektrownia jądrowa Dukovany była oddana w 1985 r. W chwili obecnej elektrownia jądrowa Dukovany należy do czeskiej państwowej spółki energetycznej CEZ Group, która przygotowuje się do budowy piątego Błoku energetycznego Rosyjska społeczność jądrowa. Oficjalna strona 11 Baza danych MAEA: Czech Republic Nuclear Power Reactors/Power Reactors Information System of the IAEA 10
11 Największy w Czechach producent energii elektrycznej elektrownia jądrowa Temelin również rozpoczęła budowę według sowieckiego projektu w 1981 r., chociaż była wprowadzona do eksploatacji tylko w 2002 r. już pod kierownictwem spółki CEZ Group. Elektrownia jądrowa posiada dwa bloki energetyczne z reaktorami typu WWER-1000 i ze wspólną generującą mocą 2000 MW. W chwili obecnej budowane są jeszcze dwa bloki energetyczne. W historii elektrowni jądrowej Temelin nie wszystko było gładko. Jak tylko komunistyczne kierownictwo Czechosłowacji zostało przesunięte w 1989 r., zaraz zaczęły się pretensje w stosunku do elektrowni jądrowej, która nie odpowiadała zachodnioeuropejskim energetycznym standardom, i radziecki projekt z czterech bloków energetycznych został zredukowany do dwóch. Czechy wkrótce przyjęli te standardy, dlatego eksploatacja elektrowni jądrowej rozpoczęta była tylko wiele lat później, kiedy do projektu elektrowni jądrowej został wprowadzony szereg zmian. Przy tym pomyślnemu zakończeniu projektu budowy elektrowni jądrowej towarzyszyły protestujące wystąpienia ekologów, przy czym nie tylko czeskich, ale też zachodnioeuropejskich, w szczególności, austriackich (Temelin znajduje się na granicy Czech i Austrii jak jest to widoczne na rys. 1). Rysunek 1 Położenie elektrowni jądrowej Temelin 12 W Bułgarii przy pomocy ZSSR został wybudowana elektrownia jądrowa Kozłoduj. Jej eksploatacja była rozpoczęta w 1974 r. I początkowo dawała moc energetyczną 220 MW. Do 2002 r. ilość bloków energetycznych z reaktorami typu WWER był zwiększona do sześciu, ich sumaryczna moc szacowała się w 3760 MW. Elektrownia jądrowa Kozłoduj była bardzo ważna dla Bułgarii: ona zaspokaja 45 % zapotrzebowania państwa w energię. Kiedy Bułgaria stała się kandydatem do członkostwa w UE, ona została zmuszona przez warunki 12 Źródło: Antinuclear protests on Czech border /BBC news, 15 Sent
12 przystąpienia do UE zamknąć pierwsze cztery bloki energetyczne elektrowni jądrowej Kozłoduj 2 w 2003 r. i 2 w 2006 г. Pozostałe dwa bloki energetyczne zostały zmodernizowane w latach zgodnie z normami bezpieczeństwa jądrowego UE, a obecnie z powodzeniem funkcjonują, ale nie są w stanie pokryć powstały deficyt w produkcji energii elektrycznej spowodowany zamknięciem pierwszych czterech bloków. Dany problem powołana była rozwiązać nowa elektrownia jądrowa w Belene, która również była budowana przy udziale ZSSR, jednakże w 1990 r. ze względu na protesty mieszkańców i braku funduszy, budowa została wstrzymana. W 2005 r. osiągnięto porozumienie między Rosją i Bułgarią, dotyczące wznowienia budowy, ale tym razem nastąpiła zmiana rządu Bułgarii, a następnie ponownie nie udało się znaleźć porozumienia w sprawach finansowych, a w chwili obecnej ten projekt utknął w martwym punkcie. 13 Jedyna elektrownia jądrowa na Węgrzech, która zaspokaja 42 % потребностей zapotrzebowania państwa w energię elektrownia jądrowa Paks również była zbudowana według radzieckiego projektu w 1982 r. Elektrownia jądrowa Paks posiada cztery bloki energetyczne z reaktorami typu WWER-440/213, które wytwarzają moc 1940 MW. Mimo, że dana elektrownia jądrowa świetnie funkcjonuje do chwili obecnej, ona w smutny sposób jest słynna z powodu awarii, która miała miejsce 10 kwietnia 2003 r. Tej awarii później został przyznany trzeci poziom w międzynarodowej skali wydarzeń jądrowych. Sedno awarii było następujące: przy prowadzeniu planowych prac remontowych na jednym z bloków energetycznych była uszkodzona powłoka wydzielających ciepło zbiorów. Naprawa zajęła trzy i pół lata. Przy tym poziom zanieczyszczenia otaczającego środowiska poza granicami elektrowni jądrowej nie przekroczył dopuszczalny poziom. 14 W swoim czasie ZSRR zbudował elektrownię jądrową i w NRD w Greifswald i Reisberg, jednak zjednoczeniu Niemiec one zostały zamknięte ze względu na to, że nie odpowiadały standardom energetycznego bezpieczeństwa UE. Oprócz tego w Niemczech Wschodnich w 1991 r. Został przerwana budowa radzieckiego projektu elektrowni jądrowej Stendal. Ten sam los spotkał w 1990 r. elektrownię jądrową Żarnowiec w Polsce w okolicach Gdańsku. 13 Baza danych MAEA: Bulgaria, Republic of: Nuclear Power Reactors/Power Reactors Information System of the IAEA 14 Paks-2003: jeden ze scenariuszy awarii AtomInfo.Ru (14/05/2009) 12
13 Niemniej jednak, skutki wpływu energetyki jądrowej ZSRR na zaprzyjaźnione ze ZSRR państwa odczuwalne są i teraz. W szczególności, radzieckie instalacje i sprzęt były wykorzystywane przy budowie elektrowni jądrowej Loviis w Finlandii. Perspektywy ekspansji budowy jądrowej Rosji poza granicami kraju Rosja planuje wybudować elektrownie jądrową na Białorusi w obwodzie grodzieńskim niedaleko od miasteczka Astrawiec w 2016 r. i 2018 r.. Przy czym dana elektrownia jądrowa, będzie zbudowana z typowym projektem elektrowni jądrowych 2006 (EJ-2006) nowej generacji 3+ z ulepszonymi wskaźnikami techniczno oszczędnościowymi i współczesnymi wskaźnikami bezpieczeństwa. W danym projekcie wykorzystywany jest reaktor typu WWER-1200 z mocą energetyczną MW. Jednak w chwili obecnej porozumienie w sprawie budowy nie zostało jeszcze podpisane. Powodów ku temu jest kilka. Po pierwsze, dany projekt będzie miał znaczenie eksportowe, a wspólne rosyjsko-białoruskie przedsiębiorstwo zajmujące się sprzedażą energii elektrycznej jeszcze nie powstało. Po drugie, nie zupełnie są jasne perspektywy eksportu: istnieją projekty konkurencyjne. To przede wszystkim budowana na terytorium Rosji Bałtyjska elektrownia jądrowa, a po drugie, cztery elektrownie jądrowe, które planują wybudować w najbliższych latach Polska, Litwa, Białoruś i obwód kaliningradzki. Oprócz tego państwa sąsiadujące z Białorusią nie wyraziły swojej zgody na budowę danej elektrowni jądrowej 15, a według warunków określonych w Konwencji w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, państwo podczas budowy niebezpiecznych obiektów musi brać pod uwagę opinię społeczeństwa obywatelskiego, jak również państw sąsiadujących. Jednakże w swoim czasie, jak było przedstawione wyżej, 15 Ukraińscy zielony sprzeciwiają się budowie Białoruskiej elektrowni jądrowej /TUT.BY Litewscy przeciwnicy elektrowni jądrowej na Białorusi: sprawozdanie o wpływie na środowisko ukrywa prawdę / The Baltic Course. International magazine for decision makers 03/03/2010; 10. Dochodzenie w sprawie Ostrowieckiej elektrowni jądrowej w ramach Konwencji Espoo zostało przedłużone / Mirny atom Litwa przeciwko Ostrowieckiej elektrowni jądrowej /Naviny.by Austria nie zgadza się a budowę elektrowni jądrowej w Białorusi / Naviny.by Litwa będzie walczyć z elektrowniami jądrowymi na swoich granicach po przez UE i OBWE / DELFI
14 budowlańcy elektrowni jądrowej Temelin nie liczyli się z tym. Biorąc pod uwagę współczesną międzynarodową izolację Białorusi mało prawdopodobne jest, że sąsiedzi Białorusi w ogóle kiedykolwiek poprą budowę Ostrowieckiej elektrowni jądrowej. Ale jak pokazuje praktyka perspektywy budowy od tego mało są zależne, one raczej decydują o możliwości lub niemożliwości eksportowych perspektyw projektu. W chwili obecnej do czynników określających perspektywy danego projektu doszedł jeszcze taki jak polityka Rosji i Białorusi w stosunku do siebie. Obecnie ta polityka wygląda na zupełnie nieprzewidywalną w związku z początkiem cyklu wyborczego w Rosji i nakreślonej ostrością konfliktu między państwem i społeczeństwem obywatelskim i w związku z kryzysem gospodarczym i politycznym na Białorusi. Ryzyko związane z elektrowniami jądrowymi znajdującymi się w Rosji i krajach WNP dla UE Jak było pokazane powyżej, wszystkie elektrownie jądrowe zbudowane według radzieckich projektów, zostały uznane za nie spełniające wymogi bezpieczeństwa energetycznego UE. W związku z tym sformułujemy zagrożenia dla każdego państwa UE graniczącego z Rosją i krajami Europy Wschodniej spoza UE (takim państwem okazuje się, że jest tylko - Ukraina), wynikające z sąsiadującego położenia z radzieckimi elektrowniami jądrowymi. Każdemu blokowi energetycznemu przyznajemy jeden punkt ryzyka, za1 MW mocy przyznajemy 1 punkt ryzyka, wiekowi mocy produkcyjnych starszych niż o 20 lat przyznajemy 1 punkt ryzyka, starszych niż 30 lat - 2 punkty ryzyka. 16 Wynik oceny ryzyka jest przedstawiony w tabeli Wyjaśnienie możliwości takiej metody patrz.: Tepman L. N. Riski w eknomike: podręcznik dla uniwersytetów / pod red. prof. Szwandara W. A. M.: JUNITI-DANA, 2002, str. 315; Bałdin K.W., Worobjew S.N. Risk - menedżment: podręcznik. M.: Gardariki, 2005, str
15 Tabela 4 Ocena ryzyka dla państw UE z powodu sąsiedztwa z elektrowniami jądrowymi zbudowanymi w czasach radzieckich. Państwo Elektrownia jądrowa znajdująca się w Ocena ryzyka, punkty pobliżu granicy danego państwa Szwecja Kolska elektrownia jądrowa 13,76 Norwegia Kolska elektrownia jądrowa 13,76 Finlandia Kolska elektrownia jądrowa Leningradzka 29,76 elektrownia jądrowa Estonia Elektrownia jądrowa Kalinin Kolska elektrownia jądrowa Leningradzka elektrownia jądrowa Smoleńska elektrownia jądrowa 49,76 Łotwa Elektrownia jądrowa Kalinin Kolska elektrownia jądrowa Leningradzka elektrownia jądrowa Smoleńska elektrownia jądrowa 49,76 Litwa Elektrownia jądrowa Kalinin Kolska elektrownia jądrowa Leningradzka elektrownia jądrowa Smoleńska elektrownia jądrowa 49,76 Polska Smoleńska elektrownia jądrowa 15,9 Rówieńska elektrownia jądrowa Słowacja Rówieńska elektrownia jądrowa 13,9 Węgry Rówieńska elektrownia jądrowa 13,9 Rumunia Zaporoska elektrownia jądrowa Rówieńska elektrownia jądrowa Chmielnicka elektrownia jądrowa 36,9 Można stwierdzić na podstawie danych z tabeli 4, że największemu ryzyku są poddawane państwa nadbałtyckie - Łotwa, Litwa i Estonia, na drugim miejscu - Rumunia i na trzecim - Finlandia. Te kraje powinny szczególnie aktywnie pomagać umocnieniu polityki w sferze energetycznego bezpieczeństwa. 15
16 Pozytywne momenty rozwoju energetyki jądrowej w Rosji i państwach WNP dla państw UE Mimo rozbieżności między europejskimi standardami bezpieczeństwa w sferze energetyki jądrowej, które jest charakterystyczne dla całego dziedzictwa jądrowego w byłym Związku Radzieckim i stwarza pewne ryzyko dla państw UE, ale ono również ma pozytywne skutki. Pozytywne skutki polegają na tym, że bardziej niebezpieczne środowisko pochodzące od elektrowni jądrowych byłego Związku Radzieckiego, zmusza UE do stworzenia określonych instytucjonalnych zasad, które uczynią energię jądrową bezpieczniejszą, a w rezultacie przyczynić się doi bardziej racjonalnej organizacji początków współistnienia człowieka i przyrody. Mowa jest o idei zorganizowania monitoringu elektrowni jądrowych znajdujących się w sąsiedztwie z państwami UE na przedmiot zgodności z żądaniami UE w dziedzinie jądrowego bezpieczeństwa i międzynarodowych zobowiązań państw. Idea ta została wysunięta przez Litwę w związku z budową elektrowni jądrowej na Białorusi. 17 Mimo określonego zaostrzenia międzynarodowych sprzeczności, które, niewątpliwie, pociągnie za sobą realizacja danej idei, w końcowym rezultacie realizacja tej idei będzie sprzyjać ozdrowieniu sytuacji ekologicznej, perspektywom rozwoju bezpiecznego atomu, wprowadzeniu w życie koncepcji stabilnego rozwój. Drugi pozytywny moment rozwoju energetyki jądrowej w Rosji i krajach WNP dla państw UE związany jest specyfiką międzypaństwowego bilansu energetycznego. Eksport energii zaostrza międzynarodową konkurencję, jednak wiele państw nie są w stanie zaspokoić samodzielnie swoje zapotrzebowanie w zasoby energetyczne bez konsumpcji energii, importowanej z Rosji i na przyszłości, być może, z krajów WNP. I chociaż energetyczna zależność od Rosji, w tym również i w sferze energetyki jądrowej, nie jest czymś pożądanym dla państw UE, które w związku z tym dążą do dywersyfikacji swoich dostawców energii jądrowej, niemniej jednak, te państwa potrzebują energię jądrową Rosji. Dlatego rozwój energetyki jądrowej w Rosji przedstawiany jest jako pozytywny moment dla państw UE, pod warunkiem poprawy jej bezpieczeństwa. 17 UE poparła pomysł Litwy o sprawdzaniu elektrowni jądrowych sąsiedzi w sferze stabilności / DELFI. 25/03/
17 Wyniki 1. Analiza cech elektrowni jądrowych, których budowa rozpoczęła się w czasach sowieckich w ZSRR i jego sojuszników w RWPG, wykazała, że elektrownie jądrowe działające na terytorium Rosji i Ukrainy nie spełniają standardów bezpieczeństwa energetycznego UE. W obszarze ryzyka na skutek możliwych awarii znajdują się Szwecja, Norwegia, Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja, Węgry i Rumunia. Ponadto, ze względu na koncentrację elektrowni jądrowych, które znajdują się przy granicach najbardziej zagrożone są Litwa, Łotwa i Estonia, również w strefie wysokiego ryzyka znajduje się Rumunia i Finlandia. 2. Rozwój rosyjskiej elektrowni jądrowej ma znaczenie pozytywne dla sąsiadujących państw UE pod względem uzupełnienia braku własnych zasobów energetycznych. Poza tym, niebezpieczeństwo wynikające z elektrowni jądrowych w Rosji i jej byłej satelity Ukrainy, wykonuje pozytywną funkcję w zakresie instytucjonalizacji norm bezpieczeństwa energetycznego i ich dystrybucji poza obszarem UE. Spis wykorzystanej literatury Rafał Cygal World Defence Information 1. Austria nie zgadza się a budowę elektrowni jądrowej w Białorusi / Naviny.by Bałdin K.W., Worobjew S.N. Risk-meneżment: Uczebnoe posobie M.:Gardariki, 2005/ (org.) Балдин К.В., Воробьев С.Н. Риск-менеджмент: Учебное пособие. М.: Гардарики, UE poparła pomysł Litwy o sprawdzaniu elektrowni jądrowych sąsiedzi w sferze stabilności / DELFI. 25/03/ Zaporoska elektrownia jądrowa. Oficjalna strona 5. Leningradzka elektrownia jądrowa/ Leningrad NPP. Oficjalna strona 6. Litwa będzie walczyć z elektrowniami jądrowymi na swoich granicach przy pomocy UE i OBWE / DELFI Litwa sprzeciwia się Ostrowieckiej elektrowni jądrowej /Naviny.by
18 8. Litewscy przeciwnicy białoruskiej elektrowni jądrowej: sprawozdanie o oddziaływaniu na środowisko ukrywa prawdę / The Baltic Course. International magazine for decision makers 03/03/ Paks-2003: jeden ze scenariuszy awarii AtomInfo.Ru (14/05/2009) Dochodzenie w sprawie Ostrowieckiej elektrowni jądrowej w ramach Konwencji Espoo zostało przedłużone / Mirny atom Rosyjska społeczność atomowa. Oficjalna strona WNP atom Tepnam L.N. Riski w ekonomike: podręcznik dla Sudetów /pod red. Prof. Szwandara B.A. M.: JUNITI_DANA, 2002/(org.) Тэпман Л. Н. Риски в экономике: Учеб. пособие для вузов / Под ред. проф. Швандара В. А. М.: ЮНИТИ-ДАНА, Ukraińscy zielony sprzeciwiają się budowie Białoruskiej elektrowni jądrowej /TUT.BY Czarnobylska elektrownia jądrowa. Oficjalna strona Antinuclear protests on Czech border /BBC news, 15 Sent Bulgaria, Republic of: Nuclear Power Reactors/Power Reactors Information System of the IAEA Czech Republic Nuclear Power Reactors/Power Reactors Information System of the IAEA Finam.ru 12 styczeń 2011 r. 20. Nuclear Power in Russia /World Nuclear Association. Updated March Russian Federation: Nuclear Power Reactors Alphabetic / Power Reactor Information System of the IAEA UNCTAD. International Trade Centre 18
WYZWANIA NA RYNKU ENERGII
BLOK TEMATYCZNY: Zrównoważone finansowanie infrastruktury WYZWANIA NA RYNKU ENERGII Nowe oferty dostawców i zmienione zachowania użytkowników dr Andrzej Cholewa dr Jana Pieriegud Sopot, 26 czerwca 2013
Bardziej szczegółowoNośniki energii w 2014 roku. Węgiel w fazie schyłkowej, atom trzyma się dobrze
Nośniki energii w 2014 roku. Węgiel w fazie schyłkowej, atom trzyma się dobrze ("Energia Gigawat" - 9/2015) Wydawany od 64 lat Raport BP Statistical Review of World Energy jest najbardziej wyczekiwanym
Bardziej szczegółowoLUTY 2014 R. PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT
LUTY 2014 R. PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT W lutowym raporcie Amerykańskiego Departamentu Rolnego (USDA): pszenicy w sezonie 2013/14 prognozowana jest na 711,9 mln ton. W sezonie 2012/13 produkcja została oszacowana
Bardziej szczegółowoPROJEKT MALY WIELKI ATOM
PROJEKT MALY WIELKI ATOM MISZKIEL PRZEMYSŁAW SEMESTR 1LO2B ELEKTROWNIA W CZARNOBYLU Katastrofa w Czarnobylu - jedna z największych katastrof przemysłowych XX wieku, oceniana jako największa katastrofa
Bardziej szczegółowoOcena gospodarcza i polityczna krajów - Rating krajów KUKE S.A.
i krajów - Rating krajów KUKE S.A. Aktualizacja październik 2011 r. Przygotował Zespół Głównego Ekonomisty KUKE S.A. Warszawa 21 październik 2011 r. i krajów Rating krajów KUKE S.A. Korporacja Ubezpieczeń
Bardziej szczegółowoGospodarka wypalonym paliwem jądrowym analiza opcji dla energetyki jądrowej w Polsce
Gospodarka wypalonym paliwem jądrowym analiza opcji dla energetyki jądrowej w Polsce Stefan Chwaszczewski Program energetyki jądrowej w Polsce: Zainstalowana moc: 6 000 MWe; Współczynnik wykorzystania
Bardziej szczegółowoCzłowiek energia środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw i Ziemi Łódzkiej finansowanego ze środków
Janina Kawałczewska Zadanie realizowane w ramach projektu: Człowiek energia środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw i Ziemi Łódzkiej finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
Bardziej szczegółowoElektrownie Atomowe. Łukasz Osiński i Aleksandra Prażuch
Elektrownie Atomowe Łukasz Osiński i Aleksandra Prażuch Budowa atomu Czym jest elektrownia atomowa? Historia elektrowni atomowych Schemat elektrowni atomowych Zasada działania elektrowni atomowych Argentyna
Bardziej szczegółowoNie tylko prąd i ciepło lecz również odsalanie - nie tylko na ziemi, ale i na wodzie
Nie tylko prąd i ciepło lecz również odsalanie - nie tylko na ziemi, ale i na wodzie Powstanie i rozwój energetyki jądrowej w Rosji należy rozpatrywać w okresie, kiedy istniał jeszcze Związek Radziecki.
Bardziej szczegółowoEnergia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW
Energia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW Definiowanie polityki Polityka (z gr. poly mnogość, różnorodność; gr. polis państwo-miasto;
Bardziej szczegółowoWymiana gospodarcza województwa podlaskiego z zagranicą - stan, perspektywy, zagrożenia
Wymiana gospodarcza województwa podlaskiego z zagranicą - stan, perspektywy, zagrożenia dr.inż. Wojciech Winogrodzki Prezes Zarządu Członek Konfederacji Lewiatan Przygotowując moje wystąpienie wykorzystałem:
Bardziej szczegółowoEnergetyka Jądrowa. Wykład 10 5 maja 2015. Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.
Energetyka Jądrowa Wykład 10 5 maja 2015 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Reaktor ATMEA 1 Reaktor ten będzie oferowany przez spółkę
Bardziej szczegółowoRynek energii: Ukraina
Rynek energii: Ukraina Autor: Wojciech Kwinta ( Polska Energia nr 9/2010) Mimo znacznych nadwyżek mocy, elektroenergetyka ukraińska boryka się jednak z problemami, przede wszystkim wiekową infrastrukturą.
Bardziej szczegółowoKIERUNKI EKSPORTU / EXPORT DIRECTIONS Belgia / Belgium Białoruś / Byelarussia Bułgaria / Bulgaria Dania / Denmark Estonia / Estonia Francja / France Hiszpania / Spain Holandia / Holland Litwa / Lithuania
Bardziej szczegółowoStosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs
Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami Tomasz Białowąs Wysoki dynamika wymiany handlowej 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eksport całkowity UE Eksport UE do Chin Import całkowity UE Import
Bardziej szczegółowo, , OPINIE O KIERUNKACH WSPÓŁPRACY POLSKI Z INNYMI KRAJAMI WARSZAWA, SIERPIEŃ 97
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJACH AMERYKI. Kasia Potrykus Klasa II Gdynia 2014r.
PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJACH AMERYKI. Kasia Potrykus Klasa II Gdynia 2014r. Ameryka Północna http://www.travelplanet.pl/przewodnik/ameryka-polnocna-i-srodkowa/ Ameryka Południowa
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoOBWIESZCZENIE REGIONALNY DYREKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE PODAJE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI
REGIONALNY DYREKTOR Rzeszów, 2011-02- OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE al. Józefa Piłsudskiego 38, 35-001 Rzeszów WOOŚ.442.1.2011.KR-2 OBWIESZCZENIE Stosownie do art. 119 ust. l, art. 33 ust. l, art. 34,
Bardziej szczegółowoMeble tapicerowane prognoza 2010-2011
Meble tapicerowane prognoza 2010-2011 Litwa Łotwa Estonia Rumunia Rosja Białoruś Bułgaria Ukraina Czechy Węgry Słowacja W opracowaniu przedstawiono szacunki wartości rynku krajowego ogółem oraz odnośnie
Bardziej szczegółowo17.12.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 343/7
17.12.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 343/7 Powiadomienia przewidziane w art. 29 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 864/2007 dotyczącego prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II) (2010/C
Bardziej szczegółowoINSTYTUT GOSPODARKI ROLNEJ
Unijny rynek wieprzowiny Mimo dramatycznej sytuacji epidemiologicznej na wschodniej granicy Unii Europejskiej, wspólnotowy rynek wieprzowiny notuje w tym roku wzrost produkcji. Co więcej, tempro wzrostu
Bardziej szczegółowoKto i gdzie inwestuje :56:13
Kto i gdzie inwestuje 2015-05-14 16:56:13 2 Polska jest liderem w Europie Środkowo-Wschodniej w przyciąganiu koreańskich inwestycji oraz piątym największym celem inwestycyjnym wśród krajów UE. Mimo to
Bardziej szczegółowoOrganizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego.
Bardziej szczegółowoWyzwania Energetyki 2012 CEF
Wyzwania Energetyki 2012 CEF Janusz Piechociński Luty 2012 Nowe narzędzie CEF Dnia 29 czerwca 2011 r. Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący kolejnych wieloletnich ram finansowych obejmujących lata
Bardziej szczegółowoPerspektywy energetyki jądrowej j Polsce Procesy inwestycyjne Tomasz Jackowski Departament Energetyki Ministerstwo Gospodarki
Perspektywy energetyki jądrowej j w Polsce Procesy inwestycyjne 18.09.2008 Tomasz Jackowski Departament Energetyki Ministerstwo Gospodarki T. J., Min.Gosp., 18 września 2008 1 35000 30000 25000 20000 15000
Bardziej szczegółowoSpis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I. RELACJA ZALEŻNOŚCI W NAUCE O STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH 1.Pojęcie zależności 2. Historyczne i współczesne formy zależności 2.1. Okres przedwestfalski 2.2.
Bardziej szczegółowoWyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski
Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski Lubelska Konferencja Spółek Komunalnych, 22.10.2014 Od 20 lat Polska skutecznie goni bogaty Zachód 70.0 PKB
Bardziej szczegółowoProgram polskiej energetyki jądrowej. Zbigniew Kubacki Departament Energii Jadrowej Ministerstwo Gospodarki
Zbigniew Kubacki Departament Energii Jadrowej Ministerstwo Gospodarki 2 Podstawa prawna do przygotowania Programu PEJ Ustawa z dnia 29 lipca 2000 r. Prawo atomowe art. 108a pkt 1 Minister właściwy do spraw
Bardziej szczegółowoPerspektywy i problemy w zakresie rozwoju energetyki w Obwodzie Kaliningradzkim
Perspektywy i problemy w zakresie rozwoju energetyki w Obwodzie Kaliningradzkim 2007 1 Gospodarka energetyczna w Obwodzie Kaliningradzkim charakteryzuje się deficytem energetycznym Wskaźniki 2005 r. 2006
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać 2015-06-15 15:22:58
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-15 15:22:58 2 Najważniejszym partnerem eksportowym Litwy w 2014 r. była Rosja, ale najwięcej produktów pochodzenia litewskiego wyeksportowano do Niemiec. Według wstępnych
Bardziej szczegółowoProgram polskiej energetyki jądrowej
2 Podstawa prawna do przygotowania Programu PEJ Ustawa z dnia 29 lipca 2000 r. Prawo atomowe art. 108a pkt 1 Minister właściwy do spraw gospodarki opracowuje projekty planów i strategii w zakresie rozwoju
Bardziej szczegółowoNajnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów
POLSKA AGENCJA INFORMACJI I INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów Lublin, 17 maja 2010 r. Sytuacja na globalnym rynku inwestycyjnym kończący się
Bardziej szczegółowoGreenEvo Akcelerator Zielonych Technologii - rezultaty konkursu (2010-2011)
GreenEvo Akcelerator Zielonych Technologii - rezultaty konkursu (2010-2011) Agnieszka Kozłowska Korbicz koordynator projektu GreenEvo Forum Energia - Efekt Środowisko 25.05.2012 GreenEvo Akceleratora Zielonych
Bardziej szczegółowoKRAKOWSKI HOLDING KOMUNALNY SPALARNIE W EUROPIE I NA ŚWIECIE
KRAKOWSKI HOLDING KOMUNALNY SPALARNIE W EUROPIE I NA ŚWIECIE wrzesień 2009 Historia spalarni odpadów komunalnych Koncepcja niszczenia odpadów poprzez spalanie w urządzeniach specjalnie zaprojektowanych
Bardziej szczegółowoEKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW
EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW SKALA I CHARAKTER UMIĘDZYNARODOWIENIA NA PODSTAWIE DZIAŁALNOŚCI SPÓŁEK GIEŁDOWYCH prezentacja wyników Dlaczego zdecydowaliśmy się przeprowadzić badanie?
Bardziej szczegółowo_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY
_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego AON wewn. 4969/97 QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY. Redakcja naukowa prof. zw. dr hab.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Elektryczny Instytut Elektroenergetyki Zakład Elektrowni i Gospodarki Elektroenergetycznej Elektrownie atomowe materiały do wykładu Piotr Biczel treść wykładów 1. elektrownia
Bardziej szczegółowoProjekt budowy elektrowni jądrowej
Projekt budowy elektrowni jądrowej KONFERENCJA MĄDRALIN 2013 NAUKA I TECHNIKA WOBEC WYZWANIA BUDOWY ELEKTROWNI JĄDROWEJ Warszawa, 13 luty 2013 Informacje ogólne o inwestorze PGE Polska Grupa Energetyczna
Bardziej szczegółowoWykorzystanie węgla kamiennego. Warszawa, 18 grudnia 2013
Wykorzystanie węgla kamiennego Warszawa, 18 grudnia 2013 2 Zasoby kopalin energetycznych na świecie (stan na koniec 2012 r.) Ameryka Płn. 245/34/382 b. ZSRR 190/16/1895 Europa 90/3/150 Bliski Wschód 1/109/2842
Bardziej szczegółowoStruktura sektora energetycznego w Europie
Struktura sektora energetycznego w Europie seminarium Energia na jutro 15-16, września 2014 źródło: lion-deer.com 1. Mieszkańcy Europy, 2. Struktura wytwarzania energii w krajach Europy, 3. Uzależnienie
Bardziej szczegółowoProgram polskiej energetyki jądrowej (projekt) stan realizacji i perspektywy
Program polskiej energetyki jądrowej (projekt) stan realizacji i perspektywy Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Gospodarki Zbigniew Kubacki 2 Agenda Energetyka jądrowa na świecie i
Bardziej szczegółowoTrendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny
Bardziej szczegółowoDYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1 POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDROŻU 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność ich wyłączenia z eksploatacji
Bardziej szczegółowoRynek energii: Bułgaria
Rynek energii: Bułgaria Autor: Wojciech Kwinta - publicysta Businessman.pl ( Polska Energia nr 7/2011) Bułgaria moŝe stać się centrum międzynarodowego handlu energią elektryczną w Europie południowo-wschodniej.
Bardziej szczegółowo, , POLSKA POLITYKA ZAGRANICZNA W OPINII SPOŁECZNEJ WARSZAWA, PAŹDZIERNIK 95
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny w Polsce i Małopolsce w 2017 roku
Handel zagraniczny w Polsce i Małopolsce w 2017 roku Wymiana handlowa niezmiennie pozostaje kluczowym elementem polskiej gospodarki. Rok 2017 jest pierwszym w historii współczesnej Polski (po 1989 roku)
Bardziej szczegółowo156 Eksport w polskiej gospodarce
156 Eksport w polskiej gospodarce Eksport w polskiej gospodarce struktura oraz główne trendy Eksport jest coraz ważniejszym czynnikiem wzrostu gospodarczego w Polsce. W 217 r. eksport stanowił 54,3% wartości
Bardziej szczegółowoOnkalo -pierwsze składowisko głębokie wypalonego paliwa jądrowego i odpadów promieniotwórczych
Onkalo -pierwsze składowisko głębokie wypalonego paliwa jądrowego i odpadów promieniotwórczych XVII Konferencja Inspektorów Ochrony Radiologicznej Skorzęcin 11-14.06.2014 dr Wiesław Gorączko Politechnika
Bardziej szczegółowoAMBASADY i KONSULATY. CYPR Ambasada Republiki Cypryjskiej Warszawa, ul. Pilicka 4 telefon: 22 844 45 77 fax: 22 844 25 58 e-mail: ambasada@ambcypr.
AMBASADY i KONSULATY AUSTRIA Ambasada Republiki Austrii Warszawa, ul. Gagarina 34 telefon: 22 841 00 81-84 fax: 22 841 00 85 e-mail: warschau-ob@bmeia.gv.at Internet: www.ambasadaaustrii.pl BELGIA Ambasada
Bardziej szczegółowoCo mówią liczby. Sygnały poprawy
EU27 Produkcja (9m2007): Tekstylia +1 % OdzieŜ +2 % Co mówią liczby. Raport. Tekstylia i odzieŝ w Unii Europejskiej.Trzy kwartały 2007 Produkcja Sygnały poprawy Po raz pierwszy od roku 2000 Unia Europejska
Bardziej szczegółowoNIEBEZPIECZNY PAT W SPRAWIE BALTIC PIPE. POLSKA WYKORZYSTA WIZYTĘ PREMIERA SOBOTKI?
06.12.2016 NIEBEZPIECZNY PAT W SPRAWIE BALTIC PIPE. POLSKA WYKORZYSTA WIZYTĘ PREMIERA SOBOTKI? 12 grudnia w Wiśle dojdzie do spotkania premier Beaty Szydło i jej czeskiego odpowiednika Bohuslava Sobotki.
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoOtwarty Świat. Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008
Otwarty Świat Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008 Dane dotyczące raportu 834 menedżerów z 43 krajów Badane firmy pochodziły z 5 głównych sektorów: 2 37% przemysł, sektor motoryzacyjny
Bardziej szczegółowoRegulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył)
Regulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył) dr Robert Zajdler Warszawa, 3.10.2013 r. Kierunki zmian regulacyjnych 1. Przemysł energochłonny
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych. Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera
Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera W ostatnich latach ukazało się wiele opracowań poświęconych ocenie wymiany handlowej
Bardziej szczegółowoSystem handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec
System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
PL PL PL KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 21/XII/2007 r. K(2007) 6550 wersja ostateczna NIEPRZEZNACZONE DO PUBLIKACJI DECYZJA KOMISJI z dnia 21/XII/2007 r. w sprawie przyjęcia programu operacyjnego
Bardziej szczegółowoPolityka kredytowa w Polsce i UE
Polityka kredytowa Raport Polityka Kredytowa powstał w oparciu o dane zgromadzone przez Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) oraz (ECB) Europejski Bank Centralny. Jest to pierwszy w Polsce tego typu raport odnoszący
Bardziej szczegółowoW przypadku wykorzystywania danych prosimy o podanie źródła i pełnej nazwy firmy: TNS OBOP. Obawy Europejczyków
Informacja prasowa Kontakt: Urszula Krassowska t +48 22 598 98 98 f +48 22 598 99 99 e urszula.krassowska@tns-global.pl www.tns-global.pl 11 marca 2008 W przypadku wykorzystywania danych prosimy o podanie
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII
EUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII Prezentacja J.M. Barroso, przewodniczącego Komisji Europejskiej, na szczyt Rady Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 r. Spis treści 1 I. Dlaczego polityka energetyczna
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK
07.06.206 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 56 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 207 ROK Jak wynika z prognoz Komisji Europejskiej na 207 rok, dynamika realnego
Bardziej szczegółowoPaszport do eksportu unijny program wsparcia ofert eksportowych regionu
Paszport do eksportu unijny program wsparcia ofert eksportowych regionu Zakres działań ZARR S.A w ramach RIF Program Paszport do przedsiębiorczości Charakterystyka kierunków eksportu Zachodniopomorskie
Bardziej szczegółowoEKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW
EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW SKALA I CHARAKTER UMIĘDZYNARODOWIENIA NA PODSTAWIE DZIAŁALNOŚCI SPÓŁEK GIEŁDOWYCH prezentacja wyników Dlaczego zdecydowaliśmy się przeprowadzić badanie?
Bardziej szczegółowoWspółpraca transnarodowa i międzyregionalna
Europejska Współpraca Terytorialna Współpraca transnarodowa i międzyregionalna Wprowadzenie Warszawa, 8 października 2014 roku 1 Europejska Współpraca Terytorialna 2007-2013 Trzy typy programów różnice
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015. Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY.
Międzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015 Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY Wprowadzenie Janusz Olszowski Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa Produkcja
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r. Ogólnopolska Konferencja
Bardziej szczegółowoPrzeciwdziałanie praktykom monopolistycznym: sprawozdanie na temat cen samochodów pokazuje mniejsze różnice w cenach nowych samochodów w UE w 2010 r.
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym: sprawozdanie na temat cen pokazuje mniejsze różnice w cenach nowych w UE w 2010 r. Bruksela, 26 lipca 2011 r. Ostatnie
Bardziej szczegółowoJak oszczędzić na zakupach energii elektrycznej?
Jak oszczędzić na zakupach energii elektrycznej? Wrocław 27.10.2010 r. RWE nazwa spółki 11/2/2010 STRONA 1 Grupa RWE: jedna z wiodących firm utilities na kontynencie europejskim* Główne rynki Grupy RWE
Bardziej szczegółowoCzy to już kryzys roku 2013? Stan i kierunki rozwoju elektroenergetyki w Brazylii
MACIEJ M. SOKOŁOWSKI WPIA UW K a t o w i c e 2 6. 0 3. 2 0 1 3 r. Czy to już kryzys roku 2013? Stan i kierunki rozwoju elektroenergetyki w Brazylii MIX ENERGETYCZNY W produkcji energii elektrycznej dominują
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT PSZENICA
LUTY 2013 R. PRODUKCJA ZBÓŻ ŚWIAT W lutowym raporcie Amerykańskiego Departamentu Rolnego (USDA): pszenicy w sezonie 2012/13 prognozowana jest na 6523,6 mln ton. W sezonie 2011/12 produkcja została oszacowana
Bardziej szczegółowoEnergetyka Jądrowa. Wykład 9 9 maja Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów
Energetyka Jądrowa Wykład 9 9 maja 2017 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Reaktor ATMEA 1 Reaktor ten będzie oferowany przez spółkę
Bardziej szczegółowoAnaliza. Białoruski rynek cementu
AMBASADA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W REPUBLICE BIAŁORUŚ Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Analiza Białoruski rynek cementu Mińsk, 23 maja 2016 roku 1 Produkcja Na Białorusi cement produkowany jest w
Bardziej szczegółowoTrendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych
Trendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych Grzegorz Sielewicz Główny Ekonomista Coface w Europie Centralnej Konferencja Pomorski Broker Eksportowy Gdynia, 12 października 2016 Gospodarka
Bardziej szczegółowo-3r/1- ZSRR (ZSRS, Związek Radziecki, Związek Sowiecki)
-3r/1- XLIV OLIMPIADA GEOGRAFICZNA ROZWIĄZANIA Zadanie 16 Po uzyskaniu niepodległości w 1918 r. zmieniały się granice Polski i jej sąsiedzi. Wypełnij poniższą tabelę: A. wpisz liczbę państw, z którymi
Bardziej szczegółowoEnergetyka Jądrowa. Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Wykład 9 28 kwietnia 2015
Energetyka Jądrowa Wykład 9 28 kwietnia 2015 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Typy i generacje reaktorów Teoretycznie istnieje daleko
Bardziej szczegółowoPotencjał i ścieżki rozwoju polskiej energetyki wiatrowej
Warszawa, 18 czerwca 2013 Potencjał i ścieżki rozwoju polskiej energetyki wiatrowej Grzegorz Skarżyński Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej doradca zarządu Tundra Advisory sp. z o. o. dyrektor
Bardziej szczegółowoUnijny rynek gazu model a rzeczywistość. Zmiany na europejskich rynkach gazu i strategie największych eksporterów Lidia Puka PISM, 21.06.2012 r.
Unijny rynek gazu model a rzeczywistość Zmiany na europejskich rynkach gazu i strategie największych eksporterów Lidia Puka PISM, 21.06.2012 r. Analiza trendów Wydobycie gazu w UE w 2010 r. Holandia Wielka
Bardziej szczegółowoSTALPROFIL S.A. i jego Grupa Kapitałowa w 2015 roku. 6 maj
STALPROFIL S.A. i jego Grupa Kapitałowa w 2015 roku 6 maj 2016 1 Kryzys na światowym rynku stali dotknął prawie wszystkie regiony EU-28 Turkey Russia USA South-America China India Japan South-Korea World
Bardziej szczegółowo48,6% Turystyka w Unii Europejskiej INFORMACJE SYGNALNE r.
INFORMACJE SYGNALNE Turystyka w Unii Europejskiej 16.02.2018 r. 48,6% Udział noclegów udzielonych turystom Według Eurostatu - Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej, liczba noclegów udzielonych w turystycznych
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowoStrategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA Aktualizacja na dzień: e p k. c o m. p l
Strategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA 2017 2020 Aktualizacja na dzień: 18.10.2016 SPIS ZAWARTOŚCI Misja i Wizja Aktualna struktura sprzedaży w EPK Otoczenie EPK Analiza SWOT / Szanse i zagrożenia
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 - ćwiczenia. mgr Małgorzata Kłobuszewska Zajęcia 5
Makroekonomia 1 - ćwiczenia mgr Małgorzata Kłobuszewska Zajęcia 5 Plan Kartkówka Praca pisemna wszystko, co chcielibyście wiedzieć Jak pisać? Jak pokazywać dane? Zadania do rozwiązania w grupach Praca
Bardziej szczegółowoPROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK
29.2.207 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 536 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 208 ROK Końcowe miesiące roku to dla większości menedżerów i specjalistów
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej per capita w 2015 r. [tony]
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej per capita w [tony] 0 0,75 0,75 1,5 1,5 2,25 2,25 3,0 > 3,0 66 ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową
Bardziej szczegółowoZnaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem
Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem dr Iwona Szczepaniak Konferencja Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna IERiGŻ-PIB,
Bardziej szczegółowoRozwój kogeneracji gazowej
Rozwój kogeneracji gazowej Strategia Grupy Kapitałowej PGNiG PGNiG TERMIKA jest największym w Polsce wytwórcą ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu. Zakłady PGNiG TERMIKA wytwarzają 11 procent produkowanego
Bardziej szczegółowoEnergetyka Jądrowa. Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Wykład 8 25 kwietnia 2017
Energetyka Jądrowa Wykład 8 25 kwietnia 2017 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Typy i generacje reaktorów Teoretycznie istnieje daleko
Bardziej szczegółowoNajwiększe katastrofy jądrowe w historii
Największe katastrofy jądrowe w historii W 1990 roku Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej opracowała siedmiostopniowy system stopniowania rodzajów awarii, gdzie poziom 0 oznacza brak albo zakłócenie
Bardziej szczegółowoInne Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2014-2020 Szczecin, 8 lipca 2014
Inne Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2014-2020 Szczecin, 8 lipca 2014 Beneficjenci W programach transnarodowych (CE, BSR) zarówno instytucje publiczne, jak i prywatne. W programie INTERREG
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo energetyczne Europy w perspektywie globalnej
Akademia Finansów Polskie Towarzystwo Współpracy z Klubem Rzymskim Bezpieczeństwo energetyczne Europy w perspektywie globalnej dr Konrad Prandecki kprand@interia.pl Plan wystąpienia Znaczenie energii we
Bardziej szczegółowoJęzyk Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej
Język Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej WYKAZ REKORDÓW USUNIĘTYCH (15-21.04.2011) 1 010 a p 2004506302 150 a Politycy z Austria y 19 w. 2 010 a p 2004508648 150 a Bibliofilstwo x w literaturze
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE PROJEKTÓW ENERGETYCZNYCH Z PROGRAMÓW EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ
ENERGETYCZNYCH Z PROGRAMÓW EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ POMORSKIE DNI ENERGII Ludwik Szakiel Kierownik Referatu Instrumentów Współpracy Terytorialnej Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego
Bardziej szczegółowoEuropejska Współpraca Terytorialna w latach 2014-2020
Europejska Współpraca Terytorialna w latach 2014-2020 Współpraca międzyregionalna doświadczenia i szanse Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej Katowice, 15 października 2013 r. Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoGłówne kierunki handlu ropą naftową w 2008 r. [mln ton]
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową w [mln ton] 318.5 43.4 22.4 24.4 23.8 121.7 127.6 49.5 196.9 90.9 101.3 32.6 64.7 92.0 119.7 25.4 53.1 21.4 107.6 119.4 44.5
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI
Bardziej szczegółowoJacek Szlachta. Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego. Białystok 20 luty 2014 roku
Jacek Szlachta Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego Białystok 20 luty 2014 roku 1 Struktura prezentacji 1. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020 w
Bardziej szczegółowo. omasz Stępniewskr. ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG. ^, w pozimnowojennym świecie
. omasz Stępniewskr ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG ^, w pozimnowojennym świecie Wstęp 11 Geopolityka jako przedmiot badań - wprowadzenie 23 CZĘŚĆ 1 (Geo)polityka państw nadbrzeżnych regionu Morza
Bardziej szczegółowoKUKE S.A. Instytucja Skarbu Państwa do zabezpieczania transakcji w kraju i zagranicą. Henryk Czubek, Dyrektor Biura Terenowego w Krakowie
KUKE S.A. Instytucja Skarbu Państwa do zabezpieczania transakcji w kraju i zagranicą Henryk Czubek, Dyrektor Biura Terenowego w Krakowie Kim jesteśmy? KUKE jest spółką akcyjną z przeważającym udziałem
Bardziej szczegółowoVIII FORUM ENERGETYCZNE
VIII Forum Energetyczne 1 VIII FORUM ENERGETYCZNE Sopot, 16 18 Grudnia 2013 r. Europa znalazła się w sytuacji paradoksu energetycznego. Spowolnienie gospodarcze, wzrost efektywności energetycznej i udziału
Bardziej szczegółowo