Poznań, dnia 4 września 2013 r. Poz WYROK NR II SA/PO 1026/12 WOJEWÓDZKIEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO W POZNANIU. z dnia 21 maja 2013 r.

Transkrypt

1 DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO Poznań, dnia 4 września 2013 r. Poz WYROK NR II SA/PO 1026/12 WOJEWÓDZKIEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO W POZNANIU z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie : rozwiązania zespołu szkół Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Kwiecińska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędzia WSA Barbara Drzazga Protokolant St. sekretarz sąd. Joanna Wieczorkiewicz-Skoczek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2013 r. sprawy ze skarg Jarosława Jatczaka działającego w imieniu własnym oraz grupy mieszkańców Powiatu Gnieźnieńskiego oraz Miasta i Gminy Trzemeszno na uchwałę Rady Powiatu Gnieźnieńskiego z dnia 28 czerwca 2012 r. Nr XXIV/151/2012 w przedmiocie rozwiązania zespołu szkół I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, II. określa, że zaskarżona uchwała nie może być wykonana, III. oddala skargę Jarosława Jatczaka działającego w imieniu własnym oraz grupy mieszkańców Powiatu Gnieźnieńskiego.

2 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 2 Poz UZASADNIENIE Rada Powiatu Gnieźnieńskiego uchwałą nr XXIV/151/2012 z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie rozwiązania Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie, wydaną na podstawie art. 62 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 07 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz ze zm.) orzekła o rozwiązaniu z dniem 31 sierpnia 2013 r. Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum w Trzemesznie złożonego z Gimnazjum, Liceum Ogólnokształcącego, Liceum Profilowanego, Liceum Uzupełniającego dla dorosłych zaocznego oraz Szkoły Policealnej dla dorosłych zaocznej. Uzasadniając powyższą uchwałę wyjaśniono, że Zespół Szkół Gimnazjum i Liceum im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie został utworzony uchwałą Rady Powiatu nr VIII/51/1999 z dnia 27 maja 1999 r. po uprzednim podpisaniu zgody w sprawie funkcjonowania Zespołu Szkół w Trzemesznie na podstawie art. 62 ust.. 6 ustawy o systemie oświaty. Ponieważ porozumienie powyższe zostało wypowiedziane na dzień 31 sierpnia 2013 r. brak jest podstaw prawnych do jego dalszego funkcjonowania. Wyjaśniono również, że szkoły będą dalej realizowały swoje zadania, przy czym gimnazjum będzie prowadzone przez Miasto i Gminę Trzemeszno jako zadanie własne gminy. W uzasadnieniu podniesiono dodatkowo, że podejmując powyższe rozstrzygnięcie kierowano się troską o dalszy byt szkoły, który jest obecnie zagrożony. Jarosław Jatczak rodzic ucznia Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum w Trzemesznie oraz Miasto i Gmina Trzemeszno reprezentowana przez Burmistrza Miasta i Gminy, wezwali Radę Powiatu, w trybie art. 87 ust.. 1 ustawy z dnia 05 czerwca 1990 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591) do usunięcia naruszenia prawa powstałego w skutek podjęcia powyższej uchwały. We wniosku Jarosława Jatczaka podniesiono zarzut naruszenia art. 3 ust.. 1 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego sporządzonej w dniu 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 roku, Nr 124 poz. 607) poprzez nieuwzględnienie interesu mieszkańców Miasta i Gminy Trzemeszno oraz pominięcie uchwały Rady Miejskiej w Trzemesznie Nr XXV/198/2012 z dnia 19 marca 2012 r. w sprawie wykonania zadania oświatowego poprzez Zespół Szkół Gimnazjum i Liceum im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie (dalej: uchwała z dnia 19 marca 2012 r.) i uchwały Rady Miejskiej w Trzemesznie Nr XXXI/243/2012 z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie rozwiązania Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie (dalej: uchwała z 27 czerwca 2012 r.); naruszenie art. 16 ust.. 1 Konstytucji RP poprzez utożsamienie samorządu terytorialnego z organami jednostek samorządu terytorialnego, a z pominięciem woli i interesu mieszkańców, w tym również poprzez pominięcie ww. uchwał Rady Miejskiej w Trzemesznie; naruszenie art. 70 ust.. 4 Konstytucji RP poprzez planowane stworzenie bariery w faktycznie równym dostępie do wykształcenia; naruszenie art. 62 ust. 6 ustawy z dnia 07 września 1991 r. o systemie oświaty poprzez pominięcie powołanych powyżej uchwał Rady Miejskiej w Trzemesznie z dnia 19 marca 2012 r. oraz 27 czerwca 2012 r.; naruszenie art. 62 ust. 5 w zw. z art. 5c pkt 1 ustawy o systemie oświaty oraz art. 62 ust. 6 powyższej ustawy poprzez podjęcie uchwały przez niewłaściwy organ bez uwzględnienia stanowiska Rady Miejskiej w Trzemesznie. W uzasadnieniu wniosku wskazano na korzyści związane z funkcjonowaniem Zespołu Szkół dla wspólnoty lokalnej podnosząc, że planowane zmiany pogorszą poziom nauczania. Następnie wyjaśniono, że Rada Miejska w Trzemesznie w uchwałach z dnia 19 marca 2012 r. oraz z dnia 27 czerwca 2012 r. wyraziła chęć przejęcia prowadzenia Zespołu. Zdaniem wnioskodawcy działania Rady Powiatu naruszają postanowienia Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego oraz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez nieuwzględnienie interesów mieszkańców gminy. Rozwiązanie Zespołu Szkół spowoduje pogorszenie dostępu do wykształcenia oraz wprowadza barierę dostępu do edukacji gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. Dodatkowo wyjaśniono, że w uzasadnieniu kwestionowanej uchwały nie podano ani jednego powodu jej podjęcia, czy też danych demograficznych, które potwierdzałyby jej zasadność. Poza kwestią zasadności podjęcia uchwały dotyczącej rozwiązania Zespołu Szkół poniesiono również problem zabezpieczenia mienia, dla wyodrębnionego gimnazjum. Zakwestionowano również kompetencję Rady Powiatu Gnieźnieńskiego do podjęcia zaskarżonej uchwały, jak również poddano w wątpliwość samą jej treść. Jak wyjaśniono Zarząd Powiatu Gnieźnieńskiego podjął w dniu 06 czerwca 2012 r. uchwałę Nr

3 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 3 Poz /2012 w sprawie wypowiedzenia porozumienia dotyczącego funkcjonowania Zespołu Szkół w Trzemesznie (dalej: uchwała z dnia 06 czerwca 2012 r.), w której upoważniono Starostę Gnieźnieńskiego do złożenia oświadczenia wypowiadającego porozumienie z dnia 11 lutego 2004 r. Jako podstawę podjęcia powyższej uchwały przyjęto art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty w związku z treścią porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r. W tym samym dniu Przewodniczący Zarządu w imieniu Zarządu Powiatu Gnieźnieńskiego złożył Burmistrzowi Miasta i Gminy Trzemeszno oświadczenie o wypowiedzeniu porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r. Zdaniem wnioskodawcy uchwała z dnia 06 czerwca 2012 r. została podjęta przez organ, który nie był uprawniony do wypowiedzenia porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r. Art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty w zw. z art. 5c pkt 2 powyższej ustawy daje kompetencję zarządowi powiatu do zawarcia porozumienia w trybie art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty, nie stanowiąc jednakże podstawy do podejmowania przez ten organ jakichkolwiek działań zmierzających do rozwiązania zespołu szkół. W art. 62 ust.. 6 ustawy o systemie oświaty wyraźnie podkreślono, że porozumienie między organami prowadzącymi ma określać tryb rozwiązania", czego porozumienie z dnia 11 lutego 2004 r. nie czyniło. Zdaniem wnioskodawcy Rada Powiatu, obawiając się ewentualnej bezskuteczności uchwały Zarządu Powiatu Gnieźnieńskiego z dnia 06 czerwca 2012 r. podjęła kwestionowaną uchwałę. Zdecydowano się zatem dokonać jednostronnej czynności, przyjmując, że z dniem 31 sierpnia 2013 r. rozwiązuje się Zespól Szkół. Rada Powiatu Gnieźnieńskiego przyjęła również, że z dniem 01 września 2013 r. mienie Zespołu Szkół stanie się mieniem szkół wchodzących w skład Zespołu Szkół. We wspomnianej Uchwale powierzono jej wykonanie Zarządowi Powiatu Gnieźnieńskiego. W uchwale powyższej pominięto jednakże, że art. 62 ust. 5 w zw. z art. 5c pkt 1 ustawy o systemie oświaty, przy uwzględnieniu art. 62 ust. 6 powyższej ustawy, nie uprawnia rady powiatu, w tym Rady Powiatu Gnieźnieńskiego do działań jednostronnych, a więc do traktowania sprawy rozwiązania Zespołu Szkół jako wewnętrznej" sprawy Rady Powiatu Gnieźnieńskiego. Po drugie, w art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty ustawodawca wyraźnie podkreślił trzy elementy porozumienia: funkcję organu prowadzącego, sposób finansowania oraz tryb rozwiązania zespołu szkół. Z przepisu tego nie wynika zatem, aby przypisanie jedynemu z organów prowadzących funkcji organu prowadzącego zespół szkół było równoznaczne z przyjęciem, że tryb rozwiązania ustala właśnie ten organ, które ma pełnić funkcję organu prowadzącego zespół szkół. Podjęta uchwała nie uwzględnia zatem ani art. 62 ust. 5 w zw. z art. 5c pkt 1 ustawy o systemie oświaty, ani samego art. 62 ust.. 6 ustawy o systemie oświaty. W wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa wniesionym przez Burmistrza Miasta i Gminy Trzemeszno podniesiono natomiast zarzut naruszenia art. 62 ust. 5 w zw. z art. 5c pkt 1 ustawy o systemie oświaty oraz art. 62 ust. 6 powyższej ustawy poprzez podjęcie uchwały przez niewłaściwy organ, jak również nieuwzględnienie stanowiska Rady Miejskiej w Trzemesznie wyrażonego w uchwale z dnia 19 marca 2012 r., oraz w uchwale z dnia 27 czerwca 2012 r. Uzasadniając swój wniosek Burmistrz podniósł zarzuty dotyczące wydania uchwały przez organ niewłaściwy, prezentując argumentację zawartą w piśmie Jarosława Jatczaka. Jak wyjaśniono Zespół Szkół został powołany na mocy porozumienia zawartego w trybie art. 62 ust.. 6 ustawy o systemie oświaty. W jego skład wchodzą szkoły, dla których właściwe są różne organy prowadzące (Gimnazjum, dla którego organem prowadzącym są właściwe organy samorządu gminnego, oraz Liceum Ogólnokształcące, Liceum Profilowane, Liceum Uzupełniające dla dorosłych - zaoczne i Szkoła Policealna dla dorosłych - zaoczna, dla których organem prowadzącym są odpowiednie organy samorządu powiatowego). Zdaniem Burmistrza porozumienie z dnia 11 lutego 2004 r. jest wadliwe pod względem prawnym. Wątpliwości budzi przede wszystkim brak regulacji trybu rozwiązania Zespołu Szkół, co powoduje, że porozumienie powinno być w pierwszej kolejności uzupełnione. Dodatkowo wskazano, że porozumienie z dnia 11 lutego 2004 r. zostało zawarte pomiędzy Powiatem Gnieźnieńskim a Miastem i Gminą Trzemeszno, w pierwszym przypadku reprezentowanym przez Starostę i Członka Zarządu, a w drugim przypadku przez Burmistrza Miasta i Gminy Trzemeszno. W związku z brzmieniem art. 5c pkt 2 ustawy o systemie oświaty zgłoszono wątpliwość, czy takie porozumienie w ogóle mogło być zawarte. Zgodnie z art. 62 ust. 6 w zw. z art. 5c pkt 2 ustawy o systemie oświaty należałoby raczej przyjąć, że stroną takiego porozumienia powinny być organy prowadzące szkół, czyli zarząd powiatu i burmistrz miasta. W sprawie wypowiedzenia porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r. podjęto dwie uchwały: kwestionowaną uchwałę Rady Powiatu oraz uchwałę Zarządu Powiatu Gnieźnieńskiego z dnia 06 czerwca 2012 r. w sprawie wypowiedzenia porozumienia dotyczącego funkcjonowania Zespołu Szkół w Trzemesznie. W wykonaniu tej drugiej uchwały złożono w dniu 06 czerwca 2012 r. oświadczenie o wypowiedzeniu

4 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 4 Poz porozumienia. Jednakże ani z porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r., ani z przepisów ustawy o systemie oświaty, ani z jakichkolwiek innych źródeł nie wynika, aby zastosowany tryb był właściwy. Co więcej, skoro z porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r. wynika, że może być ono wypowiedziane przez Starostę Gnieźnieńskiego, to dlaczego w tej sprawie oświadczenie złożył najpierw Zarząd Powiatu Gnieźnieńskiego, a następnie Powiat Gnieźnieński w uchwale organu stanowiącego. Uchwałami nr XXVI/162/2012 oraz XXVI/163/2012 z dnia 27 września 2012 r. Rada Powiatu Gnieźnieńskiego nie uwzględniła wniosków Burmistrza Miasta i Gminy Trzemeszno oraz Jarosława Jatczaka. W ich uzasadnieniu wyjaśniono, że uchwała Rady Powiatu Gnieźnieńskiego nie dotyczy likwidacji żadnej ze szkół wchodzących w skład zespołu, natomiast samo rozwiązanie zespołu przez organ prowadzący jest czynnością o charakterze organizacyjnym. Powyższe wynika wprost z treści uzasadnienia uchwały, a w szczególności świadczy o tym zapis, że wszystkie szkoły wchodzące w skład zespołu będą realizowały dotychczasowe zadania. Za niezasadny uznano zarzut naruszenia art. 62 ust. 5 i 6 ustawy o systemie oświaty. Jak podniesiono Zespół Szkół Gimnazjum i Liceum został utworzony uchwałą Rady Powiatu Gnieźnieńskiego Nr Vlll/51/1999 z dnia 27 maja 1999 r., a sama uchwała została poprzedzona podpisaniem w dniu 26 maja 1999 r. przez osoby działające w imieniu zarządu powiatu gnieźnieńskiego i zarządu Miasta i Gminy Trzemeszno porozumienia w sprawie funkcjonowania ww. zespołu. Zgodnie z art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty, przedmiotem porozumienia było ustalenie, który z organów będzie wykonywać zadania organu prowadzącego, sposób finansowania Zespołu Szkół oraz tryb jego rozwiązania (pkt. 1 porozumienia). Sposób rozwiązania wskazano w punkcie 4 ppkt 4 Porozumienie zawarte zostaje na czas nieokreślony i może być wypowiedziane przez Starostę Powiatu Gnieźnieńskiego lub Burmistrza Miasta i Gminy Trzemeszno z zachowaniem jednego roku okresu wypowiedzenia i kończy się 31 sierpnia danego roku kalendarzowego". Dodatkowo zastrzeżono, że porozumienie wchodzi w życie pod warunkiem podjęcia uchwały Rady Powiatu Gnieźnieńskiego i z datą jej wejścia w życie. Gimnazjum, zostało utworzone Uchwałą Rady Miejskiej w Trzemesznie NR VIII/53/1999 z dnia 15 marca 1999 r. Wobec powyższego, utworzenie Zespołu szkół nastąpiło mocą uchwały Rady Powiatu Gnieźnieńskiego Nr Vlll/51/1999 z dnia 27 maja 1999 r. w sprawie założenia Zespołu, albowiem Powiat Gnieźnieński został wskazany jako organ prowadzący. Powyższą uchwałę podjęto na podstawie art. 62 ust. 1 i 6 ustawy o systemie oświaty, a więc z zastosowaniem zasad ogólnie obowiązujących przy tworzeniu zespołów. W roku 2004 dokonano zmiany porozumienia, polegającej na jego doprecyzowaniu i rozszerzeniu kwestii finansowania. Jeśli chodzi o zapisy, dotyczące przedmiotu porozumienia oraz trybu rozwiązania, zostały one niezmienione. Mianowicie, nadal wskazano przedmiot porozumienia jako określenie, kto będzie wykonywał zadania organu prowadzącego, sposób finansowania oraz tryb rozwiązania. Również tryb rozwiązania pozostał niezmieniony. Aneksem z dnia 06 lipca 2011 r. skrócono okres wypowiedzenia. Zdaniem Rady Powiaty wadliwe były twierdzenia, aby zespół powstał w oparciu o art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty na mocy porozumienia, albowiem porozumienie dotyczy wyłączenie funkcjonowania zespołu weszło w życie z datą wejścia uchwały Rady Powiatu Gnieźnieńskiego tj. 01 września 1999 r. W dalszej części wskazano, że art. 5c ustawy o systemie oświaty w dacie podpisania porozumienia jeszcze nie obowiązywał. Dokonując zmian porozumienia w 2004 r., nie tworzono nowego zespołu, albowiem zespół ten już istniał od 01 września 1999 r. Zapisy porozumienia, dotyczące trybu rozwiązania, świadczą, iż pomysłodawcy od samego początku i konsekwentnie określili tryb rozwiązania jako złożenie oświadczenia drugiej stronie o wypowiedzeniu. Zawarcie porozumienia w trybie art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty nie oznacza wyłączenia stosowania przepisów prawa oświatowego, szkoły funkcjonujące w ramach zespołu nadal są szkołami publicznym, a więc będą miały zastosowanie zasady obowiązujące w prawie oświatowym. Taką konstrukcję przyjęli pomysłodawcy, pozostawiając kwestie nieokreślone w porozumieniu regulacji ogólnej ustawy o systemie oświaty. Powiat Gnieźnieński, zgonie z porozumieniem w sprawie funkcjonowania zespołu szkół, dokonał wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2013 r. Stosowne oświadczenie zostało złożone Miastu i Gminie Trzemeszno. Odnosząc się do naruszenia ustawy o finansach publicznych w zakresie mienia, dotyczącego jednostek organizacyjnych sektora finansów publicznych, wyjaśniono, że zgodnie z ustawą o finansach publicznych zespół szkół jest jednostką budżetową, natomiast z punktu widzenia prawa oświatowego jednostką oświatową jest szkoła. Uchwała w sprawie rozwiązania zespołu stanowi likwidację jednostki budżetowej z punktu widzenia ustawy o finansach publicznych, natomiast nie stanowi likwidacji jednostki oświatowej w rozumieniu ustawy o systemie oświaty. Wobec powyższego zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o finansach

5 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 5 Poz publicznych w przypadku likwidacji organ likwidujący określa przeznaczenie mienia znajdującego się zarządzie tej jednostki. Art. 62 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, upoważnia organ do podjęcia uchwały o ściśle określonej treści, tj. jedynie rozwiązania zespołu, co w świetle prawa oświatowego oznacza, iż szkoły jako jednostki oświatowe pozostają. Mając na uwadze konieczność określenia mienia likwidowanej jednostki budżetowej (zespołu) wynikającej z art. 12 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, w przypadku rozwiązania zespołu, bez likwidacji szkoły wchodzącej w skład zespołu, bez dokonania zmiany adresu szkoły, określenie przeznaczenia mienia może nastąpić jedynie poprzez wskazanie szkoły do której przynależy, w innym przypadku mogłoby to oznaczać likwidację przynajmniej częściową szkoły lub zmianę adresu, co wymaga innej procedury. Ustawa o finansach publicznych wskazuje na określenie mienia, znajdującego się w zarządzie jednostki, dlatego też praktyką powszechną jest określanie mienia poprzez wskazanie konkretnej jednostki, przejmującej mienie w zarządzanie, a nie wskazanie właściciela danego mienia. Kwestię przynależności konkretnego składnika mienia określa ustawa o rachunkowości, zgodnie z którą zespół jest obowiązany prowadzić pełną rachunkowość, z ewidencji księgowej wynika, które składniki mienia przynależą do określonej szkoły. Dla szkół prowadzone są osobne księgi inwentarzowe, zasady inwentaryzacji określa również ustawa o rachunkowości. Jeśli chodzi o wydatki majątkowe to również nie będą one stanowiły problemu, albowiem gmina przez cały okres funkcjonowania zespołu nie dokonała żadnych nakładów majątkowych. Nie ma również przeszkód aby jednostki samorządu terytorialnego zawarły porozumienie. Natomiast wszelkie spory w tym zakresie będą rozstrzygane przez sąd powszechny. Określenie siedziby dla gimnazjum po rozwiązaniu zespołu tj. od dnia 01 września 2013 r. będzie w kompetencji organu prowadzącego tj. Miasta i Gminy Trzemeszno. Powiat w tym zakresie nie ma żadnych uprawnień. Odnosząc się do zarzutu wezwań dotyczących podjęcia uchwały Rady Powiatu przy pominięciu stanowiska Miasta i Gminy Trzemeszno wyjaśniono, że pierwsza uchwała z dnia 19 marca 2012 r. miała wyłącznie charakter intencyjny. W odniesieniu do uchwały z dnia 27 czerwca 2012 r. wyjaśniono, że organem prowadzącym Zespół Szkół jest Powiat Gnieźnieński. Wobec powyższego uchwała powyższa naruszała art. 62 ust. 1 i 5 ustawy o systemie oświaty. Skargę na powyższą uchwałę wniósł Jarosław Jatczak działający w imieniu własnym oraz w imieniu grupy mieszkańców Powiatu Gnieźnieńskiego Macieja Adamskiego, Jarosława Małkowskiego, Blaudyny Nitka, Hanny Jagodzińskiej, Marzenny Antas oraz Marii Jara oraz Miasto i Gmina Trzemeszno reprezentowana przez Burmistrza. Sprawa ze skargi Jarosława Jatczaka została zarejestrowana w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu pod sygn. II SA/Po 1026/12, natomiast skarga Miasta i Gminy Trzemeszno została zarejestrowana pod sygn. II SA/Po 1027/12. W uzasadnieniu skargi Jarosława Jatczaka podtrzymano zarzuty podniesione we wniosku o usunięcie naruszenia prawa, wyjaśniając równocześnie, że każdy z rodziców, którego reprezentuje skarżący wezwał Radę Powiatu do usunięcia naruszenia prawa, a ta, w uchwałach nr XXVI/163/2012 do XXVI/169/2012, rozpatrzyła powyższe wniosku. Dodatkowo w skardze podniesiono, że Rada Powiatu Gnieźnieńskiego podjęła uchwałę nr XXVI/170/2012 z dnia 27 września 2012 r. w sprawie rozwiązania Zespołu Szkół Ponadgimnajalnych in. Hipolita Cegielskiego w Trzemesznie oraz utworzenia Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Trzemesznie. W ocenie skarżącego w powyższym świetle nie wiadomo, jaka będzie baza materialne poszczególnych szkół. Powołanie nowego zespołu szkół spowoduje, że gimnazjum straci swoją bazę materialną prowadzenia działalności oświatowej. Dojdzie tym samym do likwidacji gimnazjum, w szczególności, że w przedmiotowej sprawie nie można stosować, w drodze analogii, przepisu art. 62 ust.. 5 ustawy o systemie oświaty. W skardze wskazano również na wadliwość porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r., a w szczególności brak określenia w nim trybu rozwiązania Zespołu Szkół oraz jego podpisanie przez podmioty to tego nieupoważnione. W skardze wniesionej przez Miasto i Gminę Trzemeszno podtrzymano natomiast zarzuty zaprezentowane we wniosku o usunięcie naruszenie prawa. Postanowieniem z dnia 07 lutego 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, na podstawie art ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) połączył sprawę o sygn. akt II SA/Po 1027/12 ze sprawą o sygn. akt II SA/Po 1026/12 celem ich łącznego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia pod sygnaturą II SA/Po 1026/12. Równocześnie datowanym na dzień 07 lutego 2013 r. postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu orzekł o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej uchwały.

6 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 6 Poz Wnioskiem z dnia 16 kwietnia 2013 r. Jarosław Jatczak zwrócił się do Sądu z o wymierzenie organowi grzywny z tytułu niewykonania postanowienia o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej uchwały. Zdaniem wnioskodawcy Rada nie wywiązywała się z postanowienia, gdyż, w oparciu o uchwałę Rady Powiatu nr 170 prowadzi nabór do szkół mających powstać na miejscu rozwiązanego zespołu szkół. Zdaniem wnioskodawcy ścisły związek pomiędzy zaskarżoną uchwałą, a uchwałą nr 170, wskazuje na brak zastosowania się organu do postanowienia o wstrzymaniu wykonaniu uchwały nr 151. W ocenie skarżącego obecnej sytuacji prowadzenie rekrutacji do mających powstać, a wciąż nieistniejących, szkół stanowi działanie niebezpieczne i niedopuszczalne. Podczas trwania rozprawy sądowoadministracyjnej w dniu 21 maja 2013 r. strony podtrzymały swoje stanowiska. Starosta Gnieźnieński wskazał dodatkowo, że dokonując wypowiedzenia Powiat Gnieźnieński zrobił to z rocznym wyprzedzeniem, dając Gminie czas na przygotowanie się do ewentualnych zmian. Wyjaśniono również, że podjęta uchwała jest skutkiem zmniejszającej się ilości uczniów, co wymagało podjęcia odpowiednich działań przez organ prowadzący Zespół Szkół. Ogłoszonym na rozprawie postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił wniosek o wymierzenie grzywny. Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Skarga okazała się zasadna. Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie w pierwszej kolejności należy wskazać, że w myśl art. 1 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269) sąd dokonuje kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. W myśl art ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany jej zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to konieczność dokonania przez sąd oceny zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia nawet wówczas, gdy dany zarzut nie został podniesiony. Przedmiotem wniesionych skarg jest uchwała Rady Powiatu Gnieźnieńskiego z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie rozwiązania Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie. Tak zakreślony przedmiot postępowania powoduje, że Sąd nie jest uprawniony do badania prawidłowości zawartych uprzednio porozumień z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie funkcjonowania Zespołu Szkół w Trzemesznie, aneksu do powyższego porozumienia zawartego w dniu 06 lipca 2011 r., czy też uchwały Zarządu Powiatu Gnieźnieńskiego z dnia 06 czerwca 2012 r. w sprawie wypowiedzenia porozumienia dotyczącego funkcjonowania Zespołu Szkół w Trzemesznie. Podnoszone zarzuty dotyczące powyższych aktów prawnych wykraczają poza zakres sądowej kontroli, nie mając w istocie wpływu na niniejszą sprawę. Mieć bowiem należy na względzie, że granice skargi, o jakich mowa w art ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zobowiązują Sąd do skontrolowania wyłącznie prawidłowości zaskarżonej uchwały Rady Powiatu Gnieźnieńskiego z dnia 28 czerwca 2012 r., a więc do ustalenia, czy została ona podjęta na podstawie i w granicach prawa. Rozpoznając przedmiotową sprawę należy w pierwszej kolejności zauważyć, że toczące się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Poznaniu postępowanie dotyczy likwidacji zespołu szkół, a więc jednostki organizacyjnej, które nie jest szkołą i nie może być w ten sposób traktowana. Choć jej utworzenie niewątpliwie wpływa na poszczególne szkoły wchodzące w jej skład tracą one m.in. część swojej samodzielność, gdyż działają pod wspólnym kierownictwem dyrektora zespołu to jednak w świetle art. 62 ust. 1 ustawy o systemie oświaty, wskazującego, że połączenie nie narusza odrębności rad pedagogicznych, rad rodziców, rad szkół lub placówek i samorządów uczniowskich poszczególnych szkół lub placówek, o ile statut zespołu nie stanowi inaczej, uznać należy, że każda szkoła, działająca w ramach zespołu, stanowi odrębną placówkę oświatową. Okoliczność powyższa niesie ze sobą daleko idące konsekwencję, gdyż rozwiązanie zespołu szkół, o ile nie jest powiązane z jednoczesną zmianą zakresu działania szkół, które dotychczas wchodziły w jego skład nie stanowi likwidacji szkoły w rozumieniu art. 59 ust. 1 ustawy o systemie oświaty i nie wymaga zachowania określonej tam procedury (por. wyrok

7 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 7 Poz NSA oz. we Wrocławiu z dnia z dnia 8 listopada 1995 r., sygn. akt. SA/Wr 1909/95, ONSA 1996 Nr 4, poz. 168). Likwidacja zespołu szkół powoduje jedynie, że poszczególne szkoły wchodzące w jej skład odzyskują samodzielność organizacyjną (por. M. Pilich, Komentarz do art. 62 [w:] Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Warszawa 2011 r.). Uznanie, że likwidacja zespołu szkół nie może być wiązana z likwidacją szkoły, lecz jedynie ze zmianą organizacyjną zasad jej funkcjonowania ma również istotny wpływ na legitymacje skargową rodziców dzieci uczęszczających do szkół wchodzących w skład likwidowanego zespołu szkół. Likwidacja zespołu szkół nie wpływa bowiem bezpośrednio na sferę ich praw i obowiązków, a więc nie dotyczy ich interesu prawnego. Sąd wyjaśnia, że podjęcie aktu o likwidacji zespołu szkół nie prowadzi do powstania sytuacji, w której szkoła, do której uczęszczają dzieci skarżących przestanie istnieć. Rozwiązanie zespołu szkół nie wpływa tym samym na ich sytuację, lecz dotyka jedynie sfery organizacyjnej związanej z zasadami zarządzania szkołami wchodzącymi w skład zespołu. Ta sfera dotyka wyłącznie interesu prawnego pomiotów realizujących zadania oświatowe, w tym skarżącej jednostki samorządu terytorialnego Miasta i Gminy Trzemeszno której zadaniem jest prowadzenie gimnazjum wchodzącego w skład likwidowanego zespołu szkół. Podniesione powyżej argumenty wskazują jednakże, że skargę wniesioną przez Jarosław Jatczak działającego w imieniu własnym oraz w imieniu grupy mieszkańców Powiatu Gnieźnieńskiego Macieja Adamskiego, Jarosława Małkowskiego, Blaudyny Nitka, Hanny Jagodzińskiej, Marzenny Antas oraz Marii Jara należało oddalić z uwagi na brak interesu prawnego do jej wniesienia. Przechodząc do istoty zawisłej przed Sądem sprawy wskazać należy, że ustawa o systemie zawiera regulacje dotyczące możliwości likwidacji zespołu szkół w dwóch przepisach. I tak, w art. 62 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, wskazano, że organ prowadzący zespół szkół lub placówek albo szkół i placówek może wyłączyć z zespołu niektóre szkoły lub placówki, włączyć do zespołu inne szkoły lub placówki, a także może rozwiązać zespół. W przypadku wyłączenia szkół lub placówek z zespołu oraz rozwiązania zespołu przepisów art. 58 i 59 ustawy o systemie oświaty nie stosuje się. Na ten też przepis powołała się Rada Powiatu wydając zaskarżoną uchwałę. Zwrócić przy tym należy uwagę, że w przypadku likwidacji zespołu szkół, w powołanym powyżej trybie, organem prowadzącym szkołę, a więc organem, który może go rozwiązać jest rada powiatu, co wynika wprost z treści art. 5c pkt. 1 ustawy o systemie oświaty. Drugi przypadek likwidacji zespołu szkół został opisany w art. 62 ust. 6 powołanej powyżej ustawy. Zgodnie z tym przepisem w przypadku utworzenia, w drodze porozumienia, zespołu szkół, w którego skład wchodzą szkoły lub placówki albo szkoły i placówki prowadzone przez różne organy, jego rozwiązanie może nastąpić z zachowaniem trybu określonego w porozumieniu. Jest to zatem sytuacja odmienna od sytuacji opisanej w art. 62 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, który dotyczy zespołu szkół prowadzonego przez tą samą jednostkę samorządu terytorialnego. Niewątpliwie w przedmiotowej sprawie rozwiązaniu ulegał zespół utworzony ze szkół prowadzonych przez różne jednostki samorządu terytorialnego, a więc zespół szkół powołany na podstawie porozumienia. W skład zespołu szkół wchodziło bowiem Gimnazjum, dla którego organem prowadzącym są właściwe organy samorządu gminnego, oraz Liceum Ogólnokształcące, Liceum Profilowane, Liceum Uzupełniające dla dorosłych zaoczne i Szkoła Policealna dla dorosłych zaoczna, dla których organem prowadzącym są odpowiednie organy samorządu powiatowego. W ocenie Sądu analiza ustawy o systemie oświaty oraz porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r. nie pozwala przyjąć, aby Rada Powiatu posiadała uprawnienie do wydania uchwały o rozwiązaniu zespołu szkół zawartego na podstawie art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty. Możliwości takiej nie przewiduje ani art. 5c ustawy o systemie oświaty (a w szczególności pkt. 2 powyższego przepisu) ani treść zawartego porozumienia. Za wadliwością przyjętej uchwały przemawia również powołana podstawa prawna uchwały, jaką był art. 62 ust. 5 ustawy o systemie oświaty. W świetle podjętych powyżej ustaleń wskazać bowiem należało, że przepis powyższy ma zastosowanie do zespołu szkół, w skład którego wchodzą szkoły prowadzone jedynie przez tą samą jednostkę samorządu terytorialnego. Tym samym uznać należało, że powołany powyżej przepis nie mógł stanowić podstawy prawnej, do podjęcia zaskarżonej uchwały, a więc uchwała podjęta na jego podstawie była nieważna. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że porozumienie, o jakim mowa w art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty musi być postrzegane jako porozumienie administracyjne, a więc jako szczególna, dwustronna czynność administracyjnoprawną. Jak podnosi się w doktrynie prawa administracyjnego, istotą porozumienia administracyjnego jest podjęcie przez dwa, równorzędne podmioty czynności prawnej, mocą której podejmują one współdziałanie przy realizowaniu zadań administracji publicznej i wspólnie realizują

8 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 8 Poz część lub całość swoich kompetencji, stanowiąc element kierownictwa, koordynacji lub współdziałania organów administracyjnych (J. Zimmermann, Prawo administracyjne, Warszawa 2012, s ). Zasady dotyczące funkcjonowania porozumienia i jego realizacji powinny wynikać z treści samego porozumienia. Postulat powyższy realizuje przepis art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty wskazując, że w porozumienie administracyjne winno określać sposób finansowania (a więc tryb dotowania szkół) oraz tryb rozwiązania (procedurę likwidacyjną, zasady zwrotu i rozliczeń mienia oraz przejęcia należności i zobowiązań). Podkreślenia przy tym wymaga, że porozumienia administracyjne, jako szczególna forma prawna działania organów administracji publicznej nie podlegają kontroli sądów administracyjnych, pozostawiając ewentualne kwestie sporne do rozstrzygnięcia samym stronom porozumienia. Z przedłożonych do akt sprawy dokumentów wynika, ze Zespół Szkół Gimnazjum i Liceum w Trzemesznie funkcjonował na podstawie porozumienia zawartego w dniu 11 lutego 2004 r., które zastąpiło porozumienie zawarte w dniu 26 maja 1999 r. Równocześnie w pkt. III ppkt. 2 porozumienia z 11 lutego 2004 r. wskazano, że porozumienie powyższe zostało zawarte na czas nieokreślony i może być wypowiedziane przez Starostę Powiatu Gnieźnieńskiego lub Burmistrza Miasta i Gminy Trzemeszno z zachowaniem 1 roku okresu wypowiedzenia kończącego się 31 sierpnia danego roku kalendarzowego. Zapis powyższy pozostał niezmieniony do dnia podjęcia zaskarżonej uchwały. Aneksem z dnia 06 lipca 2011 r. zmieniono jedynie okres wypowiedzenia wskazując, że porozumienie może być wypowiedziane przez Starostę Powiatu Gnieźnieńskiego lub Burmistrza Miasta i Gminy Trzemeszno z zachowaniem 3 miesięcy okresu wypowiedzenia kończącego się 31 sierpnia danego roku kalendarzowego. Podjęte powyżej rozważania wskazują więc, że również porozumienie o powołani zespołu szkół nie dawało uprawnienia Radzie Powiatu do wydania uchwały w sprawie rozwiązania z dniem 31 sierpnia 2013 r. Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum w Trzemesznie złożonego z Gimnazjum, Liceum Ogólnokształcącego, Liceum Profilowanego, Liceum Uzupełniającego dla dorosłych zaocznego oraz Szkoły Policealnej dla dorosłych zaocznej. Tym samym przedmiotowa uchwała była zbędna i niedopuszczalna. Dodatkowo w tym miejscu wskazać należy, że w pierwotnym porozumieniu w sprawie powołania zespołu szkół z dnia 26 maja 1999 r. zawarto zastrzeżenie (w pkt. IV ppkt. 6), że porozumienie będzie obowiązywało pod warunkiem podjęcia stosownej uchwały przez Radę Powiatu Gnieźnieńskiego. Podkreśla to dodatkowo argumentację, że ewentualne zastrzeżenie możliwości wypowiedzenia porozumienia w sprawie powołania zespołu szkół musiałoby wynikać wprost z treści samego porozumienia. Odnosząc się do podnoszonego w toku postępowania żądania wymierzenia organowi grzywny z tytułu niewykonania postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 07 lutego 2013 r. o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej uchwały wskazać należy, ze wniosek powyższy nie zasługiwał na uznanie. Sąd wyjaśnia, że fakt wstrzymania wykonania zaskarżonej uchwały, nie mógł być utożsamiony, jak czynił to wnioskodawca, z niemożnością podejmowania czynności dotyczących organizacji systemu oświaty na terenie powiatu, w tym realizacji innych niż zaskarżona uchwał Rady Powiatu. Podsumowując dotychczasowe rozważania wskazać należy, że Rada Powiatu Gnieźnieńskiego wydając zaskarżoną uchwałą nr XXIV/151/2012 z dnia 28 czerwca 2012 r. w sprawie rozwiązania Zespołu Szkół Gimnazjum i Liceum im. Michała Kosmowskiego w Trzemesznie działała bez podstawy prawnej. Wprawdzie w uchwale tej powołano się na przepis art. 62 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, jednakże, o czym była mowa wyżej, przepis ten nie znajduje w tym przypadku zastosowania, nie dotyczy on bowiem sytuacji, w której dochodzi do utworzenia zespołu szkół prowadzonych przez różne organy. W rozpoznawanej sprawie zespół szkół został utworzony w drodze porozumienia określonego w art. 62 ust. 6 ustawy i jego rozwiązanie musi nastąpić w trybie określonym w porozumieniu. W świetle art. 62 ust. 6 ustawy o systemie oświaty oraz treści porozumienia z dnia 11 lutego 2004 r. o utworzeniu zespołu szkół Gimnazjum i Liceum w Trzemesznie uznać należało, że zaskarżona uchwała została podjęta bez podstawy prawnej, a nadto była zbędna. Mając powyższe na względzie Sąd, na podstawie art ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stwierdził jej nieważność (pkt. 1 sentencji wyroku). Skargę Jarosława Jatczaka działającego w imieniu własnym oraz w imieniu grupy mieszkańców Powiatu Gnieźnieńskiego Macieja Adamskiego, Jarosława Małkowskiego, Blaudyny Nitka, Hanny Jagodzińskiej, Marzenny Antas oraz Marii Jara oddalono na podstawie art. 151 powołanej powyżej ustawy z uwagi na brak interesu prawnego do jej wniesienia (pkt. 3 sentencji wyroku).

9 Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego 9 Poz O wykonalności orzeczono na podstawie art. 152 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Przewodniczący Sędzia WSA Maria Kwiecińska Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędzia WSA Barbara Drzazga