Recenzja dorobku proiektowo-artystycznego

Transkrypt

1 Warszawa Recenzja dorobku artystycznego oraz dydaktycznego dr Andrzeja Sobasia przygotowana w zwiazku z przewodem habilitacvinym wszczctym na Wydziaie Form Przemyslowych Akademii Sztuk Pieknych im. Jana Mateiki w Krakowie w dziedzinie sztuk plastycznych w dvscyplinie sztuki projektowe. Niniejsza recenzja sporz^dzona zostala na podstawie przedstawionych dokumentow: - Autoreferat opracowanie tekstowo-ilustracyjne - Dokumentacja dorobku projektowego dla potrzeb przewodu habilitacyjnego opracowanie tekstowo-ilustracyj ne - Dokumentacja dzialalnosci dydaktycznej opracowanie tekstowo-ilustracyjne - Dokumentacja dorobku projektowego spis dorobku projektowo-artystycznego oraz dydaktycznego Recenzja dorobku proiektowo-artystycznego Spis dorobku artystyczno-projektowego doktora Andrzeja Sobasia budzi szacunek. Sklada si? z 20 projektow zrealizowanych w latach prowadzonych indywidualnie oraz zrealizowanych w zespole. Nie wchodz^c od razu w merytoryczn^ ocen? kazdego z projektow, juz na podstawie samego spisu dokonah mo±na wyci^gn^c szereg wnioskow skladaj^cych si? na pochlebn^ opini?. Indywidualny dorobek projektowo-artystyczny doktora Andrzeja Sobasia opiera si? na projektach typu wzomiczego. Jednak jako czlonek zespolow uczestniczyl rowniez we wdrazaniu systemow informacji. Jest wi?c projektantem wszechstronnym, ktory zgodnie z panuj^c^ w naszym kraju doktryn^ nauczania Wzomictwa, potrafi w swojej pracy pot^czyc umiej?tnosci projektowania 2 i 3 wymiarowego. Zajmuje go przede wszystkim forma, jednak potrafi sprawic, aby forma harmonijnie przyjmowata przekaz graficzny. W spisie dorobku projektowego przedstawiono 20 projektow, z ktorych tylko 4 nie ma adnotacji o wdrozeniu. Wdrozenie projektu jest w moim przekonaniu najwyzsz^ rekomendacj^ dla projektanta. Dowodzi bowiem skutecznosci nie tylko na obszarze scisle projektowym, lecz rowniez organizacyjnym oraz, co nalezy w obecnych czasach szczegolnie docenic, na obszarze wspoldzialania z innymi osobami wpoltworz^cymi produkt. Andrzej Sobas jest wi?c projektantem skutecznym, ktory potrafi swoje wizje projektowo-artystyczne urzeczywistnic. Sposrod przedstawionych 20 projektow, co najmniej polowa to projekty wieloelementowe o znacznym zakresie wymagaj^cym koordynacji duzej ilosci informacji i dzialan. 1

2 Andrzej Sobas jest wi?c projektantem-menadzerem, ktory potrafi skutecznie zarz^dzac procesem projektowym. Wsrod przedstawionycli projektow znajduje si? co najmniej 6, ktore dotycz^ informacji w przestrzeni publicznej, pozostale to projekty maszyn i urz^dzen. Portfolio Andrzeja Sobasia jest wi?c ewidencj^ dzialan jednoznacznie spolecznie przydatnych. Nie ma tam realizacji czysto stylizacyjnych, ktore budzic mog^ wielokrotnie omawiane w^tpliwosci, sytuuj^c prac? projektanta na obszarze czysto komercyjnym. Nie wiadomo oczywiscie ile w tym jest przypadku, a ile swiadomego sterowania wlasn^ karier^. Jako praktykujacy projektant prowadzacy biuro projektowe wiem, jak trudno jest wywarzyc w swojej dzialalnosci prokonsumcyjn^ i prospoleczn^ stron? naszego zawodu. Juz te kilka cech dzialalnosci zawodowej doktora Andrzeja Sobasia zidentyfikowane tylko na podstawie spisu prac a wi?c: wszechstronnosc, skutecznosc, umiej?tnosc zarz^dzania procesem projektowym i przydatnosc spoleczna jego projektow stanowi^ w moim przekonaniu istotn^ rekomendacj? dla autora. Procedura wymaga jednak dokladniejszego zbadania poziomu artystyczno poszczegolnych dziel projektowych. Przyjrzyjmy si? wi?c bardziej szczegolowo kilku z nich. Projekt rodziny tokarek podtorowych TUP 650 dla firmy Koltech, zrealizowany w latach 2006 do 2008, okreslony w dokumentacji habilitacyjnej jako wybitne osi^gni^cie projektowe, jest rzeczywiscie projektem o wyj^tkowej skali. Mowi? tu zarowno o gabarytach projektowanych urz^dzen, jak i o rozleglosci uwarunkowan technicznych i uzytkowych, ktorym ten projekt zostal poddany. Urz^dzenia siuz^ do reprofilacji kol pojazdow szynowych takich jak metro, poci^gi miejskie, kolej szybka, tramwaje, bez zdejmowania zestawow kolowych. Oprocz obrobki mechanicznej kol urzqdzenia dokonuj4 odpowiednich pomiarow. Projekt wzomiczy mial na celu nie tylko stworzenie przyjaznego, nowoczesnego, ponadczasowego, spojnego wizerunku produktow, ale rowniez w istotny sposob poprawic ergonomi? urz^dzeh w zakresie serwisu, obserwacji procesu reprofilacji i pomiarow, czyszczenia urzqdzenia i kontroli pulpitow sterowniczych. Ilosc problemow technicznych, ktore autor musial przy okazji tego projektu rozstrzygnqc budzic musi szacunek, niezaleznie od tego, czy autor mial wplyw na rekonfiguracj? podzespolow technicznych, czy tez otrzymai od inzynierow do opracowania wzomiczego gotow^ struktur? techniczn^. W obu przypadkach podstawow^ trudnosci^ projektu bylo nadanie formie technicznej spojnego charakteru estetycznego buduj^cego identyfikacje produktow firmy Koltech. Efekt pokazany na zdj?ciach nie pozostawia w^tpliwosci, ze eel zostal osi^gnifty. Projektant we wlasciwy sposob przy pomocy obudow ukrywaj^cych techniczne komponenty dokonal strukturalizacji formy urz^dzen, zachowuj^c wlasciwe proporcje pomi?dzy poszczegolnymi brylami i nadaj^c calosci harmonijn^ form? rzezbiarsk^. Struktura urz^dzeri podkreslona jest przez podzialy kolorystyczne i dyskretn^ grafik?. Dokumentacja habilitacyjna zawiera szereg rysunkow z modelami ergonomicznymi wskazuj^cych na rzeteln^ analiz? tego rodzaju. Projekty urz^dzeh powstawaly w programie Solid Works, daj^cym projektantowi mozliwosc 2

3 scisiej wspotpracy z inzynierami oraz uiatwiaj^cym implementacj?. W moim przekonaniu mamy tu do czynienia z wszeclistrotmym opracowaniem wzomiczym, mocno zaawansowanym technicznie i uzytkowo, przeprowadzonym metodologicznie i artystycznie w sposob wzorcowy. Zdanie zawarte w opisie projektu "Przyj?te rozwi^zania daj^ pocz^tek nowego standardu w produkcji obrabiarek podtorowych" jest z na pewno trafne, jesli chodzi o nasz rynek. Z tego punktu widzenia projekt jest wybitnym dzieiem projelctowym stanowi^cym znaczny wklad autora w rozwqj wzomictwa w Polsce. Projekt jednego z rodziny urz^dzeh byi nominowany do nagrody Rzecz Sl^ska w 2006 roku. Wdrozone projekty obudowy systemu monitorowania procesow spawania somaarc z 2012 roku i system dystrybutorow paliw MMPetro z 2008, a takze projekt obudowy tokarki DMG/FAMOT 200 z roku 2006 reprezentuj^ rzetelny poziom opracowania wzomiczego, kwalifikuj^c Andrzeja Sobasia do grona doswiadczonych projektantow maszyn i urz^dzen. Nieco irniy stylistycznie charakter ma projekt lamp zespolonych dla ambulansu ratowniczego na bazie samochodu Renauh Master L2H2 bfd^cy obecnie w fazie wdrozenia. Zadanie polegalo na dostosowaniu duzych form doklejonych do ksztaitu karoserii istniej^cego samochodu. Analizuj^c zamieszczone wizualizacje produktu wraz z samochodem stwierdzic mozna, ze projektant zadanie wykonal dobrze, tworz^c harmonijn^ stylistycznie calosc. Nie zauwazam tu sktonnosci do przesady, w ktor^ popadaj4 czasem projektanci maj^c do czynienia z zadaniami zwi^anymi z samochodami czy innymi srodkami transportu. Podobny umiar zaobserwowac mozna w przypadku ksztaltowania formy wozkow widlowych zaprojektowanych dla firmy ZREMB SA Gliwice w latach , ktore staly sif znakiem rozpoznawczym Andrzeja Sobasia jako projektanta. Wozki widlowe s^ urz^dzeniami podlegaj^cymi wyj^tkowym ograniczeniom w zakresie bezpieczehstwa. Drobiazgowe spelnienie niektorych z tych (np. wytrzymatosc dachu) regulowane s^ przez odpowiednie przepisy. Inne zaleznosci techniczne i funkcjonalne takie jak: dobre wywarzenie pojazdu, wlasciwa trakcyjnosc, wygoda operatora czy odpowiednie dost^py serwisowe maj^ duzy wplyw na form? urz^dzen. W tej sytuacji docenic nalezy fakt, ze wozki widlowe zaprojektowane przez Andrzeja Sobasia, spelniaj^c powyzsze kryteria, stanowi^ rowniez budz^c^ zaufanie propozycj? formaln^. Ksztalt wozkow przywoluje skojarzenie przyjaznego zwierz^cia. Osobiscie lubi?, kiedy przedmiot techniczny poprzez swojq form? niesie znaczenia wychodz^ce poza obszar techniki i fixnkcji. Staje si? przez to bardziej ludzki, ch?tniej nawi^zujemy z nim kontakt emocjonalny, przez co latwiej nam go uzywac. Projekt wozkow widlowych uznany zostal w 2006 roku przez branzowe pismo 2+3D za jeden z najlepszych projektow ostatnich 5 lat. Osobn^ grup? w dorobku Andrzeja Sobasia stanowi^ realizowane w zespolach projekty identyfikacji wizualnej. S^ to realizacje duze, dotycz^ce skomplikowanych struktur przestrzennych, jakimi s^ miasto Zawiercie, lotnisko w Pyrzowicach, Park Slqski, oraz mniejsze, dotycz^ce pojedynczych obiektow, jak SolPark w Kleszczewie lub Akademia Ekonomiczna w Katowicach. 3

4 Projekt informacji miejskiej dla Zawiercia wyroznia si? rozleglosci^ opracowania. Maj^c doswiadczenie z realizacji systemow informacji miejskiej dla Warszawy i Bielska-Biatej, mam peln^ swiadomosc trudnosci, z jakimi zetkn^c si? musieli autorzy opracowania dla Zawiercia. Projektanci musieli wlasciwie zinterpretowac badania przeprowadzone przez wspolpracuj^cych socjologow oraz odpowiednio odniesc si? do struktury przestrzennej miasta. Po rozwi^zaniu samego zadania projektowego musieli wlasciwie poprowadzic wdrozenie projektu, wspotpracuj^c ze sluzbami miejskimi. Nie mam pewnosci co do skali wdrozenia, jednak w fazie projektowania system obj^l wszystkie elementy, ktore obj^c powinien: tablice powitalne, informacj? ulicow^, adresow^ kierunkow^ dla pieszych, punkty informacyjne z mapami, informacj? miejscow^ o atrakcjach miejskich czy nawet specjalny nosnik dla informacji komercyjnej. Jest to wi?c projekt calosciowy oparty na szczegolowej analizie potrzeb miasta i obserwacji efektow dzialania innych istniej^cych systemow informacji. Poza funkcjonalnosci^, system informacji dla Zawiercia jest przede wszystkim ladny. Nie wiem co bylo wczesniej, czy system informacji, czy identyfikacja miejska. Faktem jest, ze informacja dla przestrzeni publicznej jest doskonai^ kontynuacj^ znaku Zawiercia i jego kolorystyki. Koncepcja pylonow powitalnych miasta wydaje mi si? niezwykle inteligentn^ zbitk^ obu systemow. Wyj^tkowo dobrze wyszty slupki z informacj^ ulicow^, gdzie znacz^cym novum w stosunku do innych systemow jest wprowadzenie strzatki przy odchodz^cych przecznicach, oraz pisane na podporze w pionie nazwy obszarowe. Nie jestem pewien do konca przeznaczenia niebiesko-zielonych dwupodporowych tablic kierunkowych oraz jednopodporowych tablic bialych. W przypadku dedykowania ich ruchowi samochodowemu, tablice i napisy powinny bye skalowane w zaleznosci od klasy drogi. Projekt informacji dla lotniska w Pyrzowicach stanowi niezwykle konsekwentny graficznie system. Czcionka oraz piktogramy informacji statej zostaty dobrane i zaprojektowane w ten sposob, ze dobrze dopelniaj^ si? z informacjami zmiennymi wyswietlanymi na nosnikach elektronicznych. Dawniej w tego typu systemach dochodzilo do przykrego rozjazdu graficznego tych dwoch typow informacji. Uwag? zwraca informacja zewn?trzna na terenie lotniska, ktorej nosniki z powodzeniem przyjmuj^ wiele roznorakich informacji, nie zwi^anych bezposrednio z ruchem lotniskowym (rozklady jazdy autobusow, informacje porz^dkowe czy znaki operatorow transportu miejskiego). Projekt wyrozniony zostal w konkursie Rzecz Sl^ska w 2007 roku. Wyj^tkowo podoba mi si? projekt informacji dla Parku Sl^skiego. Zastosowano tu nosniki betonowe, ktore dobrze wpisuj^ si? w przyrodnicze otoczenie. Innowacyjna technologia barwionego betonu z kolorowym nadrukiem napisow wykonywanym bezposrednio z plotera daje mi?kki efekt naturalnej materii. Musialbym obejrzec wykonany element, aby upewnic si? czy mapa powinna bye nanoszona na to samo podloze. Drobne elementy graficzne mog^ zbyt interferowac z niedoskonalosciami betonu CO widac najednym z zat^czonych zdj?c. Koncepcja technologiczna sprawia jednak, ze jest to w mojej opinii Jeden z najbardziej interesuj^cych systemow informacyjnych w Polsce.

5 Pozostale projekty informacji wizualnej znajduj^ce sie w portfolio Andrzeja Sobasia nie b?d^c projektami przelomowymi, prezentuj^ bardzo wysoki poziom profesjonalny. Projekty Andrzeja Sobasia byty wielokrotnie publikowane w prasie branzowej oraz codziermej (kilkadziesi^t razy). Eksponowane byly rowniez zarowno na okoto 20 wystawach wzomictwa, jak i na okolo 12 branzowych targach wyrobow. Zwraca uwag? praca popularyzatorska samego projektanta, ktory w okolo 26 referatach oraz kilkunastu artykulach przygotowanych w ci^gu ostatnich lat, zwraca uwag? na wag? projektowania w rozwoju kraju. Swoj^ praktyk? zawodow^ l^czy wi?c na tym polu z dmgim zawodem, jakim jest przekazywanie wiedzy o projektowaniu. Recenzja dorobku dydaktycznego Doktor Andrzej Sobas zwi^zany jest z Katedr^ Projektowania Form Przemystowych Wydzialu Projektowego ASP w Katowicach. Prowadzi na kursie licencjackim Pracowni? Projektowania Ergonomicznego oraz wspomaga na kursie magisterskim dyplomuj^c^ Pracowni? Projektowania Komunikacji Spolecznej. Zeszyt z osi4gni?ciami dydaktycznymi zawiera prezentacje kilku dyplomow magisterski i licencjackich, ktorych promotorem by! Andrzej Sobas oraz kilkanascie przyktadow projektow kursowych prowadzonych przez niego. Zwraca uwag? fakt, ze wiele z tych projektow realizowanych bylo w kooperacji z podmiotami zewn?trznymi. Dokumentacja zawiera zdj?cia z wielu wyjazdow studyjnych, ktore dr Sobas zorganizowal dla studentow. Dowodzi to otwartego sposobu myslenia o nauczaniu projektowania, ktore od samego pocz^tku wi^ac powiimo studentow z realnymi problemami otoczenia spolecznego i gospodarczego. Aspekt spoleczny widoczny jest w wielu projektach prowadzonych przez Andrzeja Sobasia. Rozwi^zywanie istotnych problemow, a nie gry stylizacyjne s^ widoczny cech^ zgromadzonych przykladow projektow studenckich. Zagadnienia niepetnosprawnosci, bezpieczenstwa, wygody uzytkowania, zdrowia lub wyposazenia przestrzeni publicznej s^ dostrzegalnie preferowane w toku nauczania. Dodac nalezy, ze oprocz wlasciwych intencji, projekty te charakteryzuj^ si? bardzo dobrym poziomem realizacji. Prace studentow doktora Sobasia w latach otrzymaly okolo 10 wyroznien i nagrod w roznych konkursach. W 2004 roku jeden z kilku projektow badawczych prowadzonych przez niego we wspolpracy z Polhechnik^ Sl^sk^ pt. "Projektowanie zabawek rehabilitacyjnych z moziiwosci^ monitorowania procesu rehabilitacji" otrzymai Nagrod? Prezydenta PR, ktora pozwolila ASP w Katowicach na wyposazenie pracowni komputerowej. Konkluzja Z uwagi na wysoki poziom dorobku projektowo-artystycznego i dydaktycznego, oraz dokonania na polu popularyzacji wzomictwa, z przyjemnosciji wystf pujf do Rady Wydzialu Form Przemystowych Akademii Sztuk Pi^knych im. Jana Matejki w Krakowie z wnioskiem o przyznanie dr Andrzejowi Sobasiowi stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie sztuk plastycznych w dyscyplinie sztuki projektowe. A ' «\ Doktor habilitowany Grzegorz Niwinski, profesor ASP w Warszawie