ZU YCIE FREZU W PROCESIE FREZOWANIA DIAGONALNEGO KÓ Z BATYCH WALCOWYCH O Z BACH RUBOWYCH

Transkrypt

1 K O M I S J A B U D O W Y M A S Z Y N P A N O D D Z I A W P O Z N A N I U Vol. 29 nr 2 Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji 2009 ROMAN SIECLA, KAZIMIERZ WIECZOROWSKI ZU YCIE FREZU W PROCESIE FREZOWANIA DIAGONALNEGO KÓ Z BATYCH WALCOWYCH O Z BACH RUBOWYCH W artykule zaprezentowano badania zwi zane z doborem warto ci posuwu osiowego przemieszczania frezu limakowego w procesie frezowania diagonalnego kó z batych walcowych rubowych. Podano rozk ad zu ycia ostrzy frezu podczas frezowania konwencjonalnego i diagonalnego. Zaprezentowano wykresy cznego wp ywu posuwu wzd u nego i osiowego na zu ycie. Pokazano miejsca najwi kszego zu ycia ostrza VB max frezu limakowego. S owa kluczowe: frez limakowy, zu ycie ostrza, frezowanie diagonalne kó rubowych 1. WST P Wspó czesne rozwi zania konstrukcyjne frezów limakowych do obróbki kó z batych walcowych charakteryzuj si powi kszon rednic zewn trzn frezu. Pozwala to na zwi kszenie liczby z batek oraz znacznie wi ksz d ugo frezu, tzn. istotnie zwi kszon d ugo z batki frezu, co jest równoznaczne z du liczb ostrzy na z batce. Zastosowanie na frezy limakowe nowych materia ów narz dziowych, supertwardych warstw pokry na ostrza skrawaj ce stwarza mo liwo ci zwi kszenia trwa o ci frezów, a przede wszystkim ich wydajno ci [10, 13, 14]. Stosowane twarde pokrycia na ostrza frezów limakowych charakteryzuj si nie tylko wysok twardo ci, lecz tak e znacznie zmniejszonym wspó czynnikiem tarcia. Wynikiem zmniejszenia wspó czynnika tarcia s mniejsze opory i ni sza temperatura skrawania. Na rysunku 1 pokazano wspó czesne frezy limakowe produkcji firmy FETTE. Frezy limakowe do obróbki kó z batych nale do grupy narz dzi, których ostrza ukszta towane w postaci trapezu w procesie obróbki s obci one bardzo nierównomiernie [7, 9, 10, 12]. Dr in. Prof. dr in. dr h.c. Instytut Technologii Mechanicznej Politechniki Pozna skiej.

2 164 R. Siecla, K. Wieczorowski Rys. 1. Wspó czesne frezy limakowe produkcji firmy FETTE pokryte tward warstewk (najcz - ciej TiN): I frez limakowy normalnej d ugo ci, II frez limakowy wyd u ony do frezowania diagonalnego lub shiftingu Fig. 1. Contemporary hobs manufactured by FETTE covered with a protective coating (most often TiN). I Standard length hob, II Extended length hob for shifting or diagonal hobbing W procesie frezowania obwiedniowego ko a z batego walcowego najwi kszemu zu yciu ulega zazwyczaj jedno ostrze frezu. Pozosta e ostrza s znacznie mniej zu yte, a cz ostrzy frezu nie wykazuje zupe nie zu ycia. Frez limakowy do obróbki kó z batych walcowych wspó czesnej konstrukcji ma od 8 do 24 z batek, na których znajduje si kilkana cie lub kilkadziesi t ostrzy. W tej sytuacji jakakolwiek zmiana rozk adu zu ycia ostrzy frezu wp ynie na zwi kszenie jego wydajno ci produktywno ci. Analiza pracy frezu limakowego pozwala na stwierdzenie, e w zale no ci od rozpatrywanego zjawiska fizycznego procesu kszta towania wr bu najwi ksze warto ci zu ycia roz o one s nierównomiernie na ró nych z batkach frezu oraz na ró nych kraw dziach ostrza frezu [7, 11, 14, 15]. Poszczególne ostrza frezu limakowego skrawaj ró ne fragmenty wr bu, ró ne s kszta ty i przekroje warstwy skrawanej, st d tak e ró ne s czynne d ugo- ci kraw dzi skrawaj cej poszczególnych ostrzy [4, 7, 9, 14]. Odmiennie kszta tuj si zjawiska wyst puj ce w obszarze skrawania poszczególnych kraw dzi ostrzy, w tym równie sp ywu wióra po powierzchni natarcia ostrza. Nierównomierne zu ycie ostrzy frezu wp ywa na charakter pracy narz dzia. Kraw dzie bardziej zu yte stawiaj wi ksze opory skrawania ani eli ostre. Fakt ten jest przyczyn powstawania drga powoduj cych uszkodzenie powierzchni ewolwentowej z bów ko a oraz b dów wykonania uz bienia [1, 17, 18]. Proces regeneracji frezu limakowego polega na szlifowaniu ostrzeniu wszystkich ostrzy na powierzchni natarcia do warto ci najbardziej zu ytego ostrza. Ostrza niezu yte lub zu yte w mniejszym stopniu czy wykruszenia te s

3 Zu ycie frezu w procesie frezowania diagonalnego szlifowane ostrzone na t sam warto co ostrze najbardziej zu yte. Zrozumia e jest zatem, e dla istotnego zwi kszenia wydajno ci konieczne s dzia- ania zwi zane z wykorzystaniem wi kszej liczby ostrzy w procesie frezowania obwiedniowego ko a z batego walcowego. Efekt ten jest mo liwy do osi gni cia przez zastosowanie przemieszczenia osiowego frezu wzd u jego osi. Prowadzone przez nasz zespó obserwacje w przemy le wykaza y, e praktycznie nie stosuje si przemieszczania osiowego frezu w celu zwi kszenia jego produktywno ci. Jako jedn z przyczyn niestosowania tego sposobu wskazuje si brak instrukcji technologicznych oraz brak normatywów technologicznych do tej metody. Pracownicy zak adów wytwarzaj cych przek adnie z bate wskazuj tak e na brak w literaturze technicznej informacji o osiowym przemieszczaniu frezu, tzn. informacji o shiftingu i frezowaniu diagonalnym. Nale y podkre li, e problem ten jest wa ny w wietle wspó czesnych konstrukcji frezów limakowych. Przemieszczanie shifting frezów limakowych mo na wykona w a ciwie na ka dego typu frezarce obwiedniowej do kó z batych walcowych. Natomiast do frezowania diagonalnego konieczny jest przesuw wrzeciennika narz dziowego [3, 8]. 2. BADANIA FREZOWANIA DIAGONALNEGO KÓ ZEBATYCH WALCOWYCH Do wiadczenia frezowania diagonalnego przeprowadzono na frezarce obwiedniowej uniwersalnej produkcji PONAR WIEPOFAMA Pozna typ ZFB 50. Frezarka ta wyposa ona jest w urz dzenie do osiowego przemieszczania frezu, umo liwiaj ce realizacj programu bada. W badaniach zastosowano frezy produkcji firmy FETTE o module m = 3,5 mm, liczbie z batek z f = 12, d ugo ci cz - ci roboczej z batki l = 160 mm, o prawej linii zwojów. D ugo robocza z batki W, o któr mo na przemie ci frez podczas frezowania kó z batych o liczbie z bów z K = 25, wynosi 126 mm, a dla liczby z bów z K = 50 jest ona równa 115 mm. Warunki obróbki dobrano z normatywów technologicznych dla kó z batych walcowych o z bach prostych [2, 13, 17]. Posuw osiowy dobrano na podstawie metodyki pokazanej na rys. 2. Przy doborze posuwu osiowego przyj to stosunek przemieszczenia osiowego frezu do posuwu wzd u nego f W równy w przybli- eniu ilorazowi warto ci przemieszczenia osiowego frezu W do d ugo ci drogi frezu wzd u tworz cej otoczki z dobiegiem i wybiegiem (H = h + l d + l w ) [6, 7]. Badaniom poddano otoczki kó z batych o rednicy d = 98,0 mm i szeroko ci b = 20 mm. Frezowano ko a z bate walcowe o z bach rubowych w pakietach po 6 sztuk przy k cie pochylenia linii rubowej i liczbie z bów z K = 26, wykonane ze stali 40H ulepszonej cieplnie do twardo ci HB [1, 7].

4 166 R. Siecla, K. Wieczorowski Rys. 2. Schemat frezowania kó z batych walcowych o rubowej linii z ba Fig. 2. Schematic representation of hobbing of helical involute gears Na rysunku 2 schematycznie przedstawiono przemieszczenie frezu w procesie frezowania kó z batych walcowych o z bach rubowych o prawej linii ( +) i lewej linii ( Na rysunku 2 oznaczono przez: A po o enie pocz tkowe frezu; B po o enie ko cowe frezu po naci ciu uz bienia; ( liniami ci g ymi zaznaczono prawy kierunek linii rubowej z ba; lewy kierunek linii rubowej z ba; k t pochylenia osi frezu, zale ny od k ta pochylenia linii rubowej frezu i linii rubowej obrabianego ko a z batego; n2( ) n2(+) dodatkowe kierunki przemieszczania kó, zwi zane z kszta towaniem linii rubowej; W d ugo cz ci roboczej frezu; R + S sum d ugo ci wst pnej i wyka czaj cej frezu w procesie kszta towania uz bienia; fo posuw osiowy; fwo posuw wzd u ny przy frezowaniu z bów prostych; f posuw wypadkowy; fw oraz fw ( ) posuw wzd u linii rubowej z ba; H warto przemieszczenia frezu; h wysoko stosu kó z batych; l d i l w dobieg i wybieg frezu. W po o eniu A frez znajduje si w pozycji pocz tkowej oddalonej od powierzchni czo owej stosu kó z batych o warto dobiegu l d. K t pochylenia osi frezu musi odpowiada pochyleniu linii rubowej obrabianego ko a z batego. Przemieszczenie frezu do pozycji B obejmuje warto dobiegu l d i wybiegu frezu l w oraz wysoko stosu kó z batych h. Na rysunku 3 pokazano charakterystyczne po o enia frezu w procesie kszta towania uz bienia. Rysunek 3 sk ada si z dwóch cz ci. Cz pierwsza dotyczy po o enia pocz tkowego frezu ze rodkiem ko a z batego 01, a cz druga po o enia ko cowego frezu po wykonaniu uz bienia ze rodkiem ko a 01`. W ka dej z tych cz ci wyró niono trzy strefy we frezie limakowym w trakcie pracy. Strefa R obejmuje usuwanie zasadniczej cz ci materia u z wr bu. W strefie tej nast puje najwi ksze obci enie ostrzy frezu. Najwi kszemu zu yciu ulega ostrze w po o eniu w punkcie A lub rzadziej pomi dzy punktami A i B (rys. 3). Strefa S obejmuje ostrza, które kszta tuj ewolwentow powierzchni z ba ko a. Ostrza frezu w tej strefie s znacznie mniej obci one, st d ich zu ycie jest znacznie mniejsze. Ostatnia strefa W ` w pocz tkowej fazie obróbki nie uczestniczy w procesie frezowania. W kolejnych po o eniach w ramach prze-

5 Zu ycie frezu w procesie frezowania diagonalnego mieszczania osiowego frezu wraz z przesuwem wzd u nym frezu strefa R + S przemieszcza si kosztem strefy W. Efektem tego przemieszczania jest kolejne zmniejszenie strefy W ` a do prawie ca kowitego jej zaniku, co widoczne jest na rys. 3 w po o eniu osi 01`. W trakcie przemieszczania wzd u nego frezu po o enie osi ko a 01 przesun o si w po o enie 01`. Rys. 3. Schemat pracy ostrzy frezu w procesie kszta towania uz bienia Fig. 3. Schematic representation of operation of hob teeth during generation of teeth of the gear Na rysunku 3 oznaczono przez: R stref usuwania zasadniczej cz ci materia u z wr bu w okresie pocz tkowym, R` stref usuwania materia u w okresie ko cowym, S stref kszta towania zarysu ewolwentowego z ba w okresie pocz tkowym, S` stref kszta towania w okresie ko cowym, W ca kowit d ugo czynnej roboczej z batki frezu, W` stref zapasow czynnej d ugo ci frezu, A, B, C, D, A`, B`, C`, D` punkty charakterystyczne kszta towania wr bu w strefie pocz tkowej i ko cowej, L 1, L 2, L 1`, L 2` linie przyporu w strefie pocz tkowej i ko cowej, 01, 01` rodek ko a obrabianego w strefie pocz tkowej i ko cowej. W celu potwierdzenia efektów frezowania kó z batych rubowych sposobem diagonalnym wykonano badania sprawdzaj ce. 3. WYNIKI DO WIADCZE W celach porównawczych badania prowadzono w trzech grupach: 1) frezowanie kó z batych walcowych tradycyjnie, bez przesuwu osiowego, 2) frezowanie diagonalne kó z batych walcowych o z bach prostych,

6 168 R. Siecla, K. Wieczorowski 3) frezowanie diagonalne kó z batych walcowych o z bach rubowych w dwóch wersjach zwi zanych z kierunkiem linii rubowej ( oraz ( ). Poszczególne ostrza frezu oznaczono kolejnymi cyframi. Ostrze rodkowe centralne ustawiono w osi ko a obrabianego i oznaczono przez 0. Wszystkie ostrza poprzedzaj ce ostrze centralne oznaczono kolejno numerami ze znakiem minus ( ), natomiast ostrza nast puj ce kolejno po ostrzu centralnym oznaczono numerami. Rys. 4. Wykresy krzywych zu ycia ostrzy w procesie frezowania kó z batych Fig. 4. Curves representing wear of cutting teeth in the process of gear hobbing Na rysunku 4 zestawiono wykresy zu ycia ostrzy frezów dla podanych trzech grup do wiadcze. Badania prowadzono z jednakowymi warunkami skrawania: pr dko ci skrawania v c = 63,4 m/min, posuw f w = 1,5 mm/obr, k t pochylenia rubowej linii z bów 15. Na wykresach zu ycia przedstawionych na rys. 4 podano: przebieg zu ycia ostrzy frezu podczas frezowania wspó bie nego konwencjonalnego z bów prostych. Najwi ksz warto zu ycia wykazuj ostrza w po o eniu A. diago przebieg zu ycia podczas frezowania z bów prostych metod diagonaln. Kilkadziesi t ostrzy ma w przybli eniu jednakow warto zu ycia znacznie mniejsz (oko o 50%) od warto ci najwi kszego zu ycia wyst puj cego w czasie frezowania konwencjonalnego z bów prostych. przebieg zu ycia ostrzy frezu podczas frezowania diagonalnego z bów o lewej linii rubowej. Krzywa zu ycia ma podobny przebieg do krzywej zu ycia podczas frezowania z bów prostych (punkt A), przy czym najwi ksza warto zu ycia jest znacznie wi ksza od najwi kszej warto ci przy frezowaniu (0). Warto przewy szenia h (stosunek najwi kszej warto ci zu ycia ostrzy

7 Zu ycie frezu w procesie frezowania diagonalnego frezu podczas frezowania z bów prostych metod konwencjonaln i z bów rubowych do warto ci zu ycia podczas frezowania z bów prostych metod diagonaln ) jest zale na od k ta pochylenia linii rubowej nacinanych z bów. Im wi kszy jest k t, tym wi ksza jest warto przewy szenia h. przebieg zu ycia ostrzy frezu podczas frezowania diagonalnego z bów o prawej linii rubowej. Krzywa zu ycia ma podobny przebieg do krzywej zu ycia podczas diagonalnego frezowania z bów prostych. Krzywa w zale no ci od warto ci k ta pochylenia linii nacinanych z bów ma w cz ci pocz tkowej nieznaczne przewy szenie. Na rysunku 4 zosta o oznaczone: (0) frezowanie ko a o z bach prostych, (0, diago) diagonalne frezowanie ko a o z bach prostych, ( ) diagonalne frezowanie kó z batych o z bach rubowych z lew lini, (+) diagonalne frezowanie kó z batych o z bach z praw lini. Na ca kowit warto zu ycia wp ywa w istotny sposób posuw wzd u ny f w. Analizuj c proces eksploatacji frezów, zbadano wp yw posuwu wzd u nego na zu ycie ostrzy w procesie diagonalnego frezowania kó z batych rubowych o prawej linii z ba. Na rysunku 5 podano wyniki do wiadcze. Na ich podstawie stwierdzono, e w miar zwi kszania posuwu wzd u nego zwi ksza si istotnie zu ycie ostrzy frezu podczas diagonalnego frezowania uz bienia rubowego o prawym pochyleniu linii z ba. Wykres na rys. 5 obrazuje interakcj pomi dzy posuwem wzd u nym a posuwem osiowym w czasie diagonalnego frezowania kó z batych rubowych z prawym pochyleniem linii. Z wykresu wynika, e w miar zwi kszania posuwu wzd u nego istotnie powi ksza si zu ycie ostrzy frezu. Rys. 5. czny wp yw posuwu wzd u nego i osiowego na zu ycie ostrzy frezu limakowego w procesie diagonalnego nacinania uz bie rubowych o pochyleniu prawej linii z ba Fig. 5. Aggregate impact of longitudinal feed and axial feed on the wear of hob teeth in the process of diagonal hobbing of inclined helical teeth right teeth contour Analizuj c wykres wp ywu posuwu wzd u nego i zwi zanego z nim posuwu osiowego, mo na stwierdzi, e przebieg krzywych ma inny charakter ni krzy-

8 170 R. Siecla, K. Wieczorowski wych przy obwiedniowym frezowaniu z bów prostych metod konwencjonaln. Wyst puj ca zmiana krzywych zwi zana jest z innym przemieszczaniem materia u ko a z batego w czasie obróbki. Badania frezowania diagonalnego uz bienia rubowego o pochyleniu lewym linii z ba ( ) da y bardzo niekorzystny wynik znaczne zu ycie dwóch lub kilku ostrzy. Obserwacja najbardziej zu ytych ostrzy frezu podczas frezowania diagonalnego uz bienia rubowego pozwoli a na stwierdzenie, e wyst puj istotne ró nice pomi dzy frezowaniem diagonalnym kó z batych o prawej linii rubowej i lewej linii rubowej z ba. Na rysunku 6 pokazano obraz najwi kszego zu ycia ostrzy frezu w procesie obróbki uz bienia rubowego o lewej ( ) i prawej linii z ba. Rys. 6. Obraz najwi kszego zu ycia ostrza frezu w procesie diagonalnej obróbki uz bienia rubowego o lewej linii z ba (A) i prawej linii z ba (B) Fig. 6. Illustration of the maximum wear of the cutting edge of the hob in the process of diagonal hobbing of helical teeth with the left contour of tooth A and the right contour of tooth B Na rysunku 6 oznaczono przez: a zaokr glenie wierzcho kowej kraw dzi skrawaj cej, b rowek na powierzchni natarcia, c lady rys starcia na powierzchni przy o enia, VB 1 zu ycie na wej ciowej bocznej powierzchni przy- o enia, VB 2 starcie na wyj ciowej bocznej powierzchni przy o enia (w obróbce uz bienia rubowego o lewej linii z ba przyjmuje warto VB max ), W1 wykruszenie wierzcho ka po stronie wej ciowej, W2 zniszczenie wierzcho ka po stronie wyj ciowej. 4. WNIOSKI Przedstawione niektóre wyniki bada do wiadczalnych zu ycia ostrzy frezów limakowych w procesie diagonalnego frezowania kó z batych rubowych z lew i praw lini z bów pozwalaj na jednoznaczn pozytywn ocen takiego post powania podczas frezowania prawej linii z ba. Natomiast podczas diagonalnego frezowania kó z batych rubowych o lewej linii z bów otrzymano ne-

9 Zu ycie frezu w procesie frezowania diagonalnego gatywn ocen wp ywu przemieszczania frezu. W tym przypadku zu ycie ostrzy znacznie przekracza zu ycie podczas frezowania kó z batych rubowych o z bach prostych 0). Analizuj c obraz rozk adu zu ycia ostrzy frezu, uznano za konieczne przeprowadzenie bada zwi zanych z geometri ostrzy frezu. Nieznaczne zwi kszenie bocznych k tów przy o enia mo e korzystnie wp yn na obraz zu ycia ostrzy frezu. W celu wdro enia przemys owego sposobu frezowania diagonalnego konieczne s dzia ania zmierzaj c do zwi kszenia wiedzy technologów w tym zakresie oraz opracowanie normatywów technologicznych diagonalnego frezowania kó z batych walcowych o z bach prostych i rubowych. W zako czeniu artyku u nale y zaznaczy, e niew a ciwie dobrane parametry frezowania diagonalnego mog prowadzi do niekorzystnych wyników w postaci znacznie zwi kszonego zu ycia ostrza frezu, uszkodzenia ewolwentowej powierzchni z ba, niedok adnego ukszta towania niektórych fragmentów powierzchni z ba ko a. LITERATURA [1] Feld M., Podstawy projektowania procesów technologicznych typowych cz ci maszyn, Warszawa, WNT [2] Feld M., Technologia budowy maszyn, Warszawa, PWN [3] Konovalov E. G. Sakulevi F. Û., Diagonalnoe zubofrezerovanie, Minsk, Nauka i Tehnika [4] Legutko S., Wieczorowski K., Rozk ad zu ycia ostrzy frezu limakowego przy diagonalnym frezowaniu kó z batych, w: Mat. Mi dz. Konf. Obróbka materia ów, Kraków, Wyd. AGH [5] Matuszak-Szaraniec A., Wieczorowski K., Pohl B., Wybrane problemy logistyki w procesie produkcji kó z batych, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, 2008, nr 259, Mechanika, z. 75. [6] Opitz F., Handbuch der Verzahntechnik, Berlin, VEB, Verlag Technik [7] Pijanowski M., Wieczorowski K., Rozk ad zu ycia ostrzy freza limakowego przy przemieszczaniu narz dzia, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, 2001, nr 188, Mechanika, z. 57. [8] Pijanowski M., Badania w a ciwo ci eksploatacyjnych frezów limakowych w diagonalnym frezowaniu z bów kó z batych, praca doktorska, Politechnika Pozna ska, Wydzia Budowy Maszyn i Zarz dzania [9] S awek R., Boracki W., Zu ycie ostrzy frezu limakowego, w: Mat. Mi dz. Konf Ko a z bate wytwarzanie, pomiary, eksploatacja, Pozna Kom. Bud. Masz. PAN Oddz. w Poznaniu [10] Uniejewski J., Wieczorowski K., The chip cross section modifikation in gear hobbing process, w: Mat. 3 th Conf. Mondial des engrenages et des transnissions, Pary [11] Wieczorowski K., Badania zu ycia frezów limakowych o ostrzach nie zataczanych do zgrubnej obróbki kó z batych, Prace Naukowe Instytutu Technologii Maszyn i Automatyzacji Politechniki Wroc awskiej, 1991, nr 49. [12] Wieczorowski K., Kiepuszewski B., Die probabilistische Schatzzung des Abnuzungrades von Frasen, Berlin, Wiss. Zeit Humbolt Univ [13] Wieczorowski i in., Normatywy technologiczne frezowanie kó z batych walcowych, Warszawa, Wyd. WEMA 1980.

10 172 R. Siecla, K. Wieczorowski [14] Wieczorowski K., Tomkowiak P., Paj k E., Badania nad zwi kszeniem trwa o ci ostrzy sk adanych frezów limakowych, w: Mat. Forum Prac Badawczych Kszta towanie cz ci maszyn przez usuwanie materia u, Koszalin, Wyd. WSI [15] Wieczorowski K., Kowalski S., Tomkowiak P., Zró nicowany obraz zu ycia ostrzy freza limakowego przy obróbce kó z batych ze stali i eliwa, w: Mat. Mi dz. Konf. Ko a z bate wytwarzanie, pomiary, eksploatacja, Pozna, Wyd. Kom. Bud. Masz PAN Oddz. w Poznaniu [16] Wieczorowski K., Pijanowski M., Dobór posuwu ci g ego osiowego przemieszczania frezu limakowego w procesie frezowania diagonalnego kó z batych walcowych o z bach prostych, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, 2004, nr 217, Mechanika, z. 64. [17] Wieczorowski M., Cellary A., Chajda J., Przewodnik po pomiarach nierówno ci powierzchni, czyli o chropowato ci i nie tylko, Pozna, Wyd. M-Druk [18] Raport z bada w asnych w ramach prac Zak adu Projektowania Technologii Instytutu Technologii Mechanicznej DPB-22/101/BM oraz DPB-22/ 117 /BM. HOB WEAR IN DIAGONAL HOBBING OF HELICAL GEARS S u m m a r y The paper discusses research in selecting the axial rate of feed of a hob during diagonal hobbing of helical gears. It also presents the distribution of wear of cutting edges of the hob during standard and diagonal hobbing. The diagrams present the aggregate impact of longitudinal feed and axial feed on wear. Wear of the hob in the places of maximum wear of the cutting edge VB max is presented. Key words: gear cutting hob, wera edge hob, diagonal process hobbing twisted gear