MATERIAŁY NIEBEZPIECZNE WYWAŻENIE SAMOLOTU. Dangerous Goods DANGEROUS GOODS DANGEROUS GOODS DANGEROUS GOODS DANGEROUS GOODS.

Transkrypt

1 Dangerous Goods 1. Definicja materiału niebezpiecznego MATERIAŁY NIEBEZPIECZNE WYWAŻENIE SAMOLOTU Dr inż. Anna Kwasiborska 2. materiałów niebezpiecznych Stawki frachtowe i opłaty dodatkowe 5. Dokumenty 6. Opakowania 7. Podsumowanie 2 Definicja Materiały niebezpieczne to artykuły lub substancje, których właściwości mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa, mienia lub środowiska i które są wymienione na liście materiałów niebezpiecznych DGR lub są klasyfikowane zgodnie z tymi przepisami. Przewóz materiałów niebezpiecznych podlega specjalnym przepisom IATA Dangerous Goods Regulations (które są wykładnią przepisów opracowywanych przez Komitet Ekspertów ICAO, International Civil Aviation Organization). Niektóre materiały zostały określone w ogóle jako zbyt niebezpieczne do przewozu lotniczego, inne mogą być dopuszczone jedynie pod warunkiem zgód państw zaangażowanych w przewóz; niektóre natomiast są dozwolone tylko w samolotach cargo. 3 Podręcznik IATA DGR zawiera wykaz około 3000 wyspecyfikowanych przez ONZ materiałów niebezpiecznych z podaniem ich charakterystyki oraz warunków, pod jakimi mogą być przyjęte do transportu lotniczego. Wykaz ulega ciągłym modyfikacjom. Można w nim spotkać także materiały określane jako nie nazwane inaczej (n.o.s.) mające cechy charakterystyczne dla którejś z 9-u grup. Rozróżnia się 9 grup (klas) materiałów niebezpiecznych. Biorąc pod uwagę ich charakterystyczne właściwości mogące stanowić zagrożenie w transporcie lotniczym i tak: 4 Klasa 1 Materiały Wybuchowe (w tym 6 Podklas) Przykłady: amunicja myśliwska lub do broni osobistej, bezpieczniki, fajerwerki (niektóre) Klasa 2 Gazy w tym 3 Podklasy: Klasa 2 Gazy w tym 3 Podklasy: Gaz niepalny, nietrujący np. neon, dwutlenek węgla, hel, płynny azot Klasa 2 Gazy w tym 3 Podklasy: Gazy Toksyczne Gaz Palny np. propan, butan, acetylen 5 Klasa 3 Ciecze Palne np. farby, alkohole, kleje, aceton, paliwo 6 1

2 Klasa 4 Ciała Stałe Palne w tym 3 Podklasy Klasa 5 Substancje Utleniające w tym 2 Podklasy: Ciała Łatwopalne np. zapałki, siarka Utleniacze np. wybielacze, wapno, nawozy Podatne na samozapalenie się np. biały lub żółty fosfor, magnez Nadtlenki organiczne Palne w kontakcie z wodą np. sód, karbit 7 8 Klasa 6 Substancje Trujące i Zakaźne w tym 2 Podklasy: Klasa 7 Materiały Radioaktywne Substancje Trujące np. cyjanek, arszenik, strychnina Materiały Radioaktywne Kategoria I - białe Substancje Zakaźne np. wirusy, bakterie, szczepionki lub produkty biologiczne znane jako powodujące choroby ludzi lub zwierząt (HIV, grzybice, wścieklizny); zalicza się tu też odpady medyczne 9 Materiały Radioaktywne Kategoria II - żółte Materiały Radioaktywne Kategoria III - żółte 10 Materiały żrące np. kwas siarkowy, rtęć, kwas do akumulatorów Materiały niebezpieczne różne: Materiały niebezpieczne różne np. azbest, środki zapachowe, środki do znieczuleń, dwutlenek węgla w postaci stałej tzw suchy lód 11 Aerozole - zmiana ciśnienia i temperatury w kabinie samolotu może wywołać wyciek, jeśli pojemnik nie jest prawidłowo zamknięty/ zaklejony. Zdarzały się przypadki wybuchu pojemników na skutek przegrzania. Akumulatory - akumulatory bez elektrolitu (dry cells) jakkolwiek nie są mat. niebezpiecznym, muszą być tak opakowane aby uniemożliwić zwarcie. Aparatura dentystyczna - może zawierać rozpuszczalniki i żywice. Aparaty elektryczne - aparaty z napędem elektrycznym takie jak wózki, kosiarki, wózki golfowe, inwalidzkie mogą mieć akumulatory mokre. Artykuły gospodarstwa domowego - mogą zawierać farby, aerozole, palne płyny, chemiczne środki czyszczące. Butle z gazem - jeśli są napełnione, mogą być przyjęte do przewozu wyłącznie jako cargo. 12 2

3 Chemikalia - większość art. chemicznych kwalifikuje się jako mat. Niebezpieczne i wyłącznie wykwalifikowany personel podejmuje decyzję, czy można przewieźć je jako cargo. Nigdy nie wolno przyjąć tych materiałów do przewozu jako bagaż. Chemikalia do basenów pływackich - mogą zawierać kwasy oraz chlorki w stanie płynnym lub stałym. Części lotnicze - części zapasowe, wyposażenie samolotu tzw. COMAT (company materials i AOG) mogą zawierać materiały spełniające kryteria materiałów niebezpiecznych np. sprężony gaz, farby, aerozole, zestawy ratownicze. Części maszyn - mogą zawierać rozpuszczalniki, farby, chemikalia. Części samochodowe - w tym także do silników, motocykli mogą zawierać mokre akumulatory, amortyzatory gazowe, poduszki powietrzne 13 Fajerwerki - są one silnie wybuchowe. Farby - w większości farby są płynami palnymi i mogą być przyjęte do przewozu wyłącznie jako cargo. Emalie, lakiery, pokosty, bejce, politury, rozpuszczalniki także podlegają tym restrykcjom. Obniżenie ciśnienia w samolocie może spowodować otwarcie wieczka pojemnika i wyciek. Gaz schłodzony w stanie płynnym - schłodzone gazy (cryogenic liquid) takie jak azot, hel, argon są niebezpieczne w przypadku zetknięcia ze skórą oraz grożą uduszeniem w zamkniętym pomieszczeniu (przy wycieku). Instrumenty / przyrządy - mogą zawierać rtęć. Mrożona żywność - może być pakowana w suchy lód, co mogłoby mieć negatywny wpływ na pasażerów lub zwierzęta. 14 Narzędzia podręczne - narzędzia takie jak np. piły łańcuchowe mogą mieć silnik spalinowy z paliwem w baku. Paliwo do zapalniczek - zapalniczki z płynem mogą przeciekać podczas transportu wytwarzając wybuchowe opary w kabinie oraz bagażnikach samolotu. Pojazdy samojezdne - pojazdy samojezdne jak samochody, motocykle mogą zawierać paliwo, akumulatory, gaśnice, poduszki powietrzne itp. Próbki diagnostyczne - mogą zawierać substancje zakaźne. Rtęć - w wysokiej temperaturze i przy niskim ciśnieniu wydziela trujące opary. W stanie płynnym (tj. do 38 C) b. szybko działa na aluminium osłabiając jego strukturę. W przypadku wycieku w samolocie b. trudna do wykrycia i usunięcia, powoduje duże szkody w konstrukcji samolotu 15 Skrzynki z narzędziami - mogą zawierać mat. wybuchowe (nity z nabojami), sprężony gaz, kleje lub farby w aerozolach, płyny żrące (kwasy, środki czyszczące). Sprzęt do nurkowania - może zawierać butle ze sprężonym gazem. Puste butle, z manometrem w pozycji 0 można przyjąć do przewozu. Lampy do nurkowania mogą zawierać baterie kwasowo ołowiowe wielokrotnego użytku. Sprzęt campingowy - należy uważać na możliwość znajdowania się w nim butli z gazem i płynami palnymi jak: butan, płyny korodujące, oleje palne. Sprzęt do odwiertów górniczych - może zawierać materiały wybuchowe. Sprzęt ratunkowy - może zawierać urządzenia działające na baterie/ akumulatory: sprzęt ratujący życie lub nawigacyjny-boje, sprzęt pływający, zapałki itp. 16 Środki czystości - mogą zawierać chlorki, amoniak (np. niektóre detergenty lub odplamiacze zawierają amoniak, który jest silnie korodujący i wydziela trujące opary ), utleniacze. Wyposażenie elektryczne - może zawierać rtęć lub materiały o właściwościach magnetycznych. Wyposażenie laboratoryjne - może zawierać chemikalia, rozpuszczalniki, farby. Wyposażenie do efektów specjalnych, pokazów, filmów - mogą zawierać substancje łatwopalne, wybuchowe lub dymy sceniczne (suchy lód). Wyposażenie fotograficzne - może zawierać chemikalia korodujące, które reagują z większością stopów i metali używanych w samolocie. Mogą także powodować oparzenia skóry. 17 Zapalniczki do papierosów - zapalniczki z płynnym gazem pod ciśnieniem mogą spowodować zagrożenie pod wpływem zmniejszonego ciśnienia. Popularne zapalniczki jednorazowe nie są natomiast dostatecznie zabezpieczone przed przypadkowym zadziałaniem co może uwolnić całą zawartość zapalniczki wystarcza ona do spowodowania eksplozji. Zapałki - wszystkie rodzaje dopuszcza się jedynie przy sobie, do użytku osobistego ; zapałki książeczkowe przewożone w bagażu b.łatwo otwierają się powodując zagrożenie. Zestawy naprawcze - mogą zawierać kleje, celulozę, farbę, nadtlenki organiczne, rozpuszczalniki 18 3

4 Stawki frachtowe i opłaty dodatkowe Dokumenty Większość linii lotniczych rozróżnia stawki frachtowe płacone za przewóz general cargo od tych płaconych za przewóz towarów niebezpiecznych dlatego każdorazowo należy sprawdzić z przewoźnikiem jakie stawki mają zastosowanie. Niektóre linie lotnicze w ogóle nie akceptują towarów niebezpiecznych. Opłaty dodatkowe: RAC wysokość i zasady zastosowania zależą od linii lotniczej Opłata za sporządzenie Check Listy która bardzo często jest robiona przez agenta handlingowego na zlecenie linii lotniczej dodatkowa opłata handlingowa należy sprawdzić czy agent handlingowy obok standardowej opłaty za handling nie pobiera dodatkowej. 19 Shipper s Declaration for Dangerous Goods Deklaracja Nadawcy Dla każdej przesyłki zawierającej materiały niebezpieczne zdefiniowane i sklasyfikowane w DGR, nadawca MUSI wypełnić dokument: Shipper s Declaration for Dangerous Goods Deklaracja Nadawcy (chyba że zgodnie z przepisami DGR Deklaracja nie jest wymagana). Deklaracja Nadawcy musi być wypełniona w języku angielskim, w dwóch egz.; wszystkie błędy muszą być poprawione i podpisane przez wystawce dokumentu. 20 Opakowania Podsumowanie Do celów przewozu materiałów niebezpiecznych wyróżnia się 4 typy ze Specyfikacją UN; oznakowanie specyfikacją UN musi być trwałe, czyli drukowane lub wytłoczone bezpośrednio na opakowaniu, czytelne i umieszczone w widocznym miejscu. dla ograniczonych ilości LTD QTY (LIMITED QUANTITY) bez specyfikacji UN dla bardzo małych ilości (EXCEPTED QUANTITY) 21 Kilka przykładów wypadków z materiałami niebezpiecznymi, które pokazują jak istotne jest przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa Wypadek samolotu Boeing 747 nad Oceanem Indyjskim (140 osób zabitych, 19 osób z załogi) kwas azotowy (Nitric acid) 1990 Wypadek samolotu Boeing 727 (2 pasażerów zabitych, 2 osoby z załogi) kwas azotowy 1996 Wypadek samolotu Valujet, transportujacego generatory tlenowe jako cargo 110 ofiar śmiertelnych. Generatory zadeklarowane były jako puste, a w rzeczywistości były przeterminowane. 22 Czym jest wyważanie? PAON Wyważanie samolotu - ciężar na pokładzie był odpowiednio rozmieszczony. Ciężar, czyli pasażerowie, bagaże, paliwoczy catering. Źle wyważony - samolot przestanie być stabilny, co jest bardzo niebezpieczne. Kluczowe jest zatem zaplanowanie środka ciężkości samolotu zgodnie z wytycznymi linii lotniczej. 4

5 Co to jest Loadsheet? Jest to dokument który zawiera wysztkie niezbędne informacje dotyczące lotu (paliwo, waga i rozsadzenie pasażerów, waga i umieszczenie ładunków i środek ważkości samolotu. Także zawiera informacje dotyczące załogi i maksymalnych wag samolotu na różnych etapach lotu Czerwonym są zaznaczone ogólne informacje dotyczące lotu (trasa, nr. Lotu, rejestracja samolotu,wersja I załoga w konfiguracji piloci/cabin crew) Czerwonym są zaznaczone rubryki z tymi informacjami również tu możemy znaleść informacje dotyczące paliwa,wagi samolotu z załogą,cateringiem,wodą ale bez ładunku I paliwa (dry operating weight I dry operatin index) który jest określony w manualach linii lotniczej Czerwonym są zaznaczone informacje dotyczące środku ciężkości SP. Jest to loadsheet wygererowany w systemie altea. W przypadkach kiedy system przestał działać z różnych powodów możemy zrobić ręczny loadsheet który graficznie przedstawiewszystkie niezbędne informacje dotyczące lotu Przykład ręcznego loadsheet-u. Czerwonym zaznaczone ogólne informacje dotyczące lotu (rejestracja SP, nr Lotu, data, port wylotu, destynacja, osoba która przygotowała loadsheet oraz konfiguracja załogi 5

6 Niebieskim zaznaczone jest pole w którym znajdziemy informacji dotyczące bagaży(szt/waga) pasażerowie w rozbiciu na (male/female/children/infants) oraz ich wagi. Również znajdująsie tu informacji dotyczące paliwa (take-off fuel/trip fuel) Zielonym zaznoczono pole graficznego przedstawienia środku ciężkości samolotu bez paliwa ale z pasażerami I bagażem oraz index środka ciężkości samolotu w momencie rozbiegu pasem startowym. Przykład arkusza Excel Planowanie paliwa Planowanie paliwa Boeing 737 6