PARLAMENT EUROPEJSKI

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Petycji KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 0433/2005, którą złożył Berhard Stitz (Niemcy) w sprawie w sprawie zagrożenia wielorybów i delfinów przez ruch promowy 1. Streszczenie petycji Składający petycję wskazuje, że w połączeniach promowych pomiędzy Wyspami Kanaryjskimi mają być wykorzystywane szybkobieżne promy, które mogą rozwijać prędkość do 75 km/godz. Wody te są objęte przez UE ochroną, ponieważ są zamieszkiwane przez wiele wielorybów i delfinów, które już w chwili obecnej są poważnie zagrożone coraz częstszym wprowadzaniem tego rodzaju statków, jako że zwierzęta te nie posiadają zdolności do szybkiej ucieczki. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 7 maja 2007 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 7 maja 2007 r. Przepisy wynikające z prawodawstwa UE Wszystkie gatunki waleni są w prawodawstwie UE objęte ścisłą ochroną 1. Państwa członkowskie są między innymi zobowiązane do zakazania umyślnego zakłócania spokoju tych zwierząt, zwłaszcza w ważnych okresach ich cyklu życiowego, a także do ustanowienia zakazu uszkadzania i niszczenia ich lęgowisk lub miejsc odpoczynku. Państwa członkowskie tworzą system monitorowania przypadków nieumyślnego zabijania tych gatunków, czyniąc to w celu przeprowadzenia dalszych badań lub podjęcia środków 1 Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Dziennik Urzędowy L 206 z 22/07/1992, P , s. 7 50, dalej zwana dyrektywą siedliskową. CM\ doc PE /REV.

2 mających zapewnić, że skutki takich zdarzeń nie będą miały znacznego negatywnego wpływu na te gatunki. Ponadto państwa członkowskie wyznaczają specjalne obszary ochrony, SOO, dla dwóch gatunków: delfina butelkonosego (Tursiops truncatus) i morświna (Phocoena phocoena). Wyznaczone obszary wchodzą w skład sieci Natura Obecnie sieć Natura 2000 na Wyspach Kanaryjskich obejmuje 11 obszarów wyznaczonych z myślą o ochronie delfina butelkonosego (lista w załączniku; w przypadku morświna nie zaproponowano żadnego obszaru) 1. Na obszarach ochrony sieci Natura 2000 wszelka działalność nieposiadająca bezpośredniego związku z zarządzaniem obszarem, lecz mogąca wywrzeć na niego znaczne oddziaływanie poddawana jest właściwej ocenie pod kątem jej skutków dla obszaru w świetle celów związanych z ochroną środowiska naturalnego. Oddziaływanie żeglugi na gatunki waleni Ogólnie mówiąc, kursowanie szybkobieżnych promów może oddziaływać na gatunki waleni. W takim przypadku może nastąpić wzrost poziomu hałasu i zwiększenie liczby kolizji. Możliwe, że pomiędzy tymi dwoma czynnikami istnieje związek, choć w wielu przypadkach nie sposób stwierdzić, czy to właśnie hałas jest odpowiedzialny za otępienie osobników, które uniemożliwia im reagowanie na zagrożenia stwarzane przez zbliżające się statki. Z drugiej strony przyjmuje się, że pewne gatunki waleni (niektóre kaszaloty i wale dziobogłowe) mogą potrzebować pewnego czasu na dostosowanie się do zmian ciśnienia podczas wynurzania się ze stosunkowo głębokiej wody i w takich chwilach nie są w stanie reagować na zagrożenia. Określone zagrożenia mogą być również stwarzane przez turystów obserwujących wieloryby. Działalność ta jest legalna i na Wyspach Kanaryjskich została uregulowana prawnie. Określono wytyczne dotyczące obserwowania tych zwierząt, aby zapewnić, że wspomniana działalność nie wpływa w znacznym stopniu na gatunki waleni. Zarządzanie działalnością żeglugową Nadmorskie państwa członkowskie odpowiadają za zarządzanie działalnością żeglugową na własnych wodach terytorialnych i śródlądowych. Muszą jednak przestrzegać międzynarodowych przepisów poza swoimi wyłącznymi strefami ekonomicznymi i na pełnym morzu. Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) to agenda ONZ odpowiedzialna za przyjmowanie i tworzenie przepisów dotyczących żeglugi na wodach pozaterytorialnych. Członkowie IMO mogą zwracać się o wyznaczenie szczególnie wrażliwych obszarów morskich (PSSA), wymagających specjalnej ochrony poprzez działania IMO ze względu na ich ważną rolę (ekologiczną, społeczno-gospodarczą lub naukową), której może zagrażać działalność żeglugowa. Kiedy IMO nada jakiemuś obszarowi status PSSA, można przedsięwziąć konkretne środki w celu kontrolowania działalności morskiej na tym obszarze, takie jak wyznaczanie tras przepływu lub egzekwowanie ścisłych wymogów dotyczących wyposażenia statków określonych w międzynarodowej konwencji MARPOL /11/WE: Decyzja Komisji z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie przyjęcia wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty w makaronezyjskim regionie biogeograficznym na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG (notyfikowana jako dokument nr C(2001) 3998), Dziennik Urzędowy L 005 z 09/01/2002, P , s PE /REV. 2/6 CM\ doc

3 Wyspy Kanaryjskie uzyskały miano PSSA w 2005 r., na podstawie wniosku władz hiszpańskich. Wynikające z tego faktu środki obejmują powiadamianie statków i określenie zasad nawigacji; ponadto zostały wyznaczone strefy, które należy omijać ze względu na ich ważne znaczenie dla waleni. Składający petycję oświadcza, że problem zagrożenia wielorybów i delfinów ze strony promów dotyczy ogromnej liczby gatunków (głównie waleni, ale nie tylko) na całym świecie. Zagrożenie to należy rozpatrywać w kontekście ogólnego niszczenia środowiska morskiego, które w odniesieniu do ssaków obejmuje zanieczyszczenie, wzrost poziomu hałasu oraz odławianie przy okazji połowów ryb. Składający petycję wskazuje, że w wyniku zderzenia z promami na odnośnym obszarze ginie około 20 waleni rocznie. Dzieje się to na SOO. Sytuacja ulegnie pogorszeniu, ponieważ niedługo planuje się zwiększenie prędkości promów. Ponadto składający petycję oświadcza, że osoby korzystające z szybkobieżnych promów nie są świadome problemu, jaki może stwarzać ten rodzaj transportu. Co więcej, jego zdaniem przyczyną tego braku informacji jest niechęć do podkreślania negatywnego wpływu turystyki na środowisko naturalne. Z myślą o rozwiązaniu przedstawionych problemów składający petycję proponuje zmniejszenie zarówno natężenia ruchu jak i prędkości promów na przedmiotowych obszarach. Według oceny Komisji Europejskiej obowiązujące ramy prawne w zadowalającym stopniu zapewniają korzystny status ochronny waleniom, pod warunkiem że są właściwie wdrażane. Zgodnie z przepisami dyrektywy siedliskowej władze hiszpańskie zobowiązane są do nadzorowania statusu ochronnego wspomnianych gatunków. W tym kontekście w grudniu 2005 r. skierowano do władz hiszpańskich wezwanie do usunięcia uchybienia oraz przekazania szczegółowych informacji na temat systemu monitorowania stworzonego zgodnie z wymogami zawartymi w dyrektywie. Władze hiszpańskie dostarczyły informacji, które aktualnie analizowane są przez służby Komisji Europejskiej w kontekście dochodzenia prowadzonego z inicjatywy własnej Komisji Europejskiej. Wspomniane informacje zawierają odniesienia do: i) oceny oddziaływania na środowisko naturalne przeprowadzonej w związku z oddziaływaniem ruchu szybkich promów w Hiszpanii na gatunki waleni, które zostało przeprowadzone w 2000 r. oraz ii) projektu ochrony populacji gatunków Ziphius i innych waleni na Wyspach Kanaryjskich. Ponadto władze hiszpańskie zobowiązane są również do monitorowania ewentualnej liczby przypadków nieumyślnego zabijania waleni podczas kolizji z szybkobieżnymi promami, w celu przeprowadzenia dalszych badań lub podjęcia środków mających zapewnić, że skutki takich zdarzeń nie będą miały znacznego negatywnego wpływu na wspomniane gatunki. Odpowiedzialność za wdrożenie ustawodawstwa ponoszą władze hiszpańskie. W chwili obecnej Komisja Europejska nie jest w stanie ocenić, czy kursowanie szybkobieżnych promów pomiędzy Wyspami Kanaryjskimi w znacznym stopniu oddziałuje na status ochronny waleni, a zatem nie może stwierdzić, czy środki przyjęte przez władze hiszpańskie są wystarczające dla zapewnienia ścisłej ochrony waleni. Dlatego też potrzebne są bardziej CM\ doc 3/6 PE /REV.

4 szczegółowe informacje na temat rzekomo zagrożonych gatunków oraz obszarów, na których ma dochodzić do kolizji lub zakłócania spokoju zwierząt. Ogólnie rzecz biorąc, istnieją trzy sposoby mogące uchronić walenie przed zagrożeniami ze strony ruchu promowego: Ogólne zmiany tras przepływu, czyli zapewnienie, że promy nie będą przepływały przez obszary ważne dla waleni. Zmiany prędkości, czyli zmniejszenie jej do wartości umożliwiającej załodze promów szybkie zareagowanie i uniknięcie kolizji. Zmiany w wyposażeniu promów, czyli wprowadzenie obowiązku ulepszenia promowych urządzeń i technik wykrywających zwierzęta w celu wydłużenia czasu potrzebnego na podjęcie działania przez załogę i uniknięcie kolizji. W celu określenia najbardziej odpowiedniego sposobu działania należy przeprowadzić ocenę oddziaływania działalności żeglugowej na status ochronny waleni na tym obszarze. Zgodnie z przyjętą niedawno strategią morską 1 Komisja Europejska uważa, że choć należy przywiązywać możliwie największą wagę do zachowania i ochrony środowiska morskiego, można pogodzić ten cel z trwałym rozwojem działalności ludzkiej. Stanowisko Komisji Europejskiej Komisja Europejska dołoży wszelkich starań, aby zapewnić gatunkom waleni korzystny status ochronny poprzez właściwe wdrożenie prawodawstwa UE. Według Komisji Europejskiej aktualnie obowiązujące prawodawstwo UE oraz międzynarodowe przepisy dotyczące ruchu statków dostarczają właściwych ram dla zrównoważonego rozwiązania tego problemu, nawet jeżeli ochrona środowiska morskiego stanowi obecnie najwyższy priorytet. Komisja Europejska oczekuje, że informacje, których dostarczą władze hiszpańskie rzucą światło na status ochronny waleni z tego obszaru i oświadcza, że będzie informować Komisję Petycji o dalszych postępach w tej sprawie. 1 Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego Strategia tematyczna dotycząca ochrony i zachowania środowiska morskiego, COM(2005)504 końcowy. PE /REV. 4/6 CM\ doc

5 Obszary N2K dla delfina butelkonosego na Wyspach Kanaryjskich. Nazwa 1 Area marina de La Isleta 2 Franja marina de Mogán 3 Sebadales de La Graciosa 4 Sebadales de Corralejo 5 Playa de Sotavendo de Jandía 6 Bahía del Confital 7 Sebadales de Playa del Inglés 8 Franja marina Teno-Rasca 9 Mar de Las Calmas 10 Franja marina de Fuencaliente 11 Franja marina Santiago-Valle Gran Rey Mapa Na czerwono zaznaczono obszary sieci Natura 2000 obejmujące siedliska korzystne dla delfina butelkonosego na Wyspach Kanaryjskich. 4. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 17 grudnia 2008 r. CM\ doc 5/6 PE /REV.

6 Informacje dostarczone przez władze hiszpańskie wskazują, że w odpowiedzi na obowiązek nadzoru wynikający z przepisów art. 11 dyrektywy siedliskowej 1 zostały podjęte odpowiednie działania w zakresie nadzorowania statusu ochronnego waleni na wodach otaczających Wyspy Kanaryjskie. Komisja nie otrzymała od składającego petycję dodatkowych, bardziej szczegółowych informacji na temat rzekomo zagrożonych gatunków oraz obszarów, na których ma dochodzić do kolizji lub zakłócania spokoju zwierząt. Niemniej jednak Komisja zwróci się do władz hiszpańskich, aby przekazały one informacje na temat wyników dostarczonych przez system monitorowania. W związku z powyższym Komisja nie będzie uważać przedmiotowej działalności żeglugowej za niezgodną z przepisami wspólnotowymi, o ile nie zostaną dostarczone odnośne nowe informacje na ten temat. 1 Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. L 206 z , s. 7). PE /REV. 6/6 CM\ doc