PRAWO KARNE GOSPODARCZE OBEJMUJE: zbiór przepisów karnych mających za zadanie ochronę całokształtu gospodarki lub niektórych jej działań albo

Transkrypt

1 PRAWO KARNE GOSPODARCZE OBEJMUJE: zbiór przepisów karnych mających za zadanie ochronę całokształtu gospodarki lub niektórych jej działań albo instytucji, dlatego też do istoty przestępstw gospodarczych należy zawsze naruszenie gospodarcze lub zagrożenie gospodarki jako dobra ogólnego, jest to koncepcja przedmiotowa przestępstw gospodarczych i prawa karnego gospodarczego. W TOKU ROZWOJU TEJ KONCEPCJI ZARYSOWAŁY SIĘ 2 STANOWISKA: 1. obejmujące różnicę zdań w obrębie zagadnienia czy do przestępstw gospodarczych możemy zaliczyć jedynie te czyny które godzą ponad indywidualne interesy ekonomiczne i określone prawem reguły gospodarcze 2. dotyczy różnicy zdań czy także przestępstwa naruszające bezpośrednio procesy jednostkowe możemy zaliczyć do przestępstw gospodarczych jeżeli ze względu na swoją masowość naruszają funkcjonowanie gospodarki. PROBLEMATYKA PRZESTĘPSTW GOSPODARCZYCH OBEJMUJE NASTĘPUJĄCE PRZESTĘPSTWA (zalecenia europy z 1981 r. w ich świetle):przestępstwa kartelowe, oszukańcze praktyki międzynarodowe, oszukańcze przestępstwa związków i przedsiębiorców, przestępstwa nadużycia przy dostawach i zamówieniach a także subwencjach krajowych i zagranicznych, przestępstwa komputerowe, na szkodę wierzycieli, celne, przestępstwa fałszowania pieniędzy, przestępstwa fałszowania papierów wartościowych. Część tych przestępstw zawarta jest w kodeksie karnym w rozdziale 36 zatytułowanym: przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, część natomiast przestępstw gospodarczych ze względu na swoją specyfikę mieści się w rozdziale 37 są to przestępstwa dotyczące fałszowania pieniędzy i papierów wartościowych i są one opisane w 29 rozdziale są to przestępstwa przeciwko działalności instytucji publicznej. PRZESTĘPSTWO NADURZYCIA ZAUFANIA: art. 296 to przestępstwo statuuje, stanowi odpowiednik przestępstwa nadużycia zaufania zawartego w art. 1 ustawy o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych przepisów prawa karnego. Ustawa o ochronie obrotu gospodarczego jest to ustawa z 12 października 1994 r. PRZEDMIOT OCHRONY NADURZYCIA ZAUFANIA: są interesy każdego przedmiotu który na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu, umowy, powierza interesy innej osobie zajmowanie się jego sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą np. radca prawny zajmujący się sprawami majątkowymi. 4 TYPY PRZESTĘPNE art. 296 kodeksu karnego to statuuje: 1. typ podstawowy: uregulowany jest w art. 296 par typ kwalifikowany: uregulowany jest w par. 2 art. 296, jego stałym elementem jest podejmowanie przez sprawcę działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowych 3. typ kwalifikowany: par 3 art znamieniem kwalifikującym par. 3 art. 296 jest spowodowane szkody majątkowej w wielkich rozmiarach 4. typ określony jest w par. 4 art. 296, jest to typ nieumyślnego nadużycia zaufania 5. typ określony w par. 5 art. 296, przewiduje instytucje czynnego żalu, którego wynikiem jest nie podleganie karne. INSTYTUCJA CZYNNEGO ŻALU: polega na dobrowolnym naprawieniu szkody w całości. Naprawienie w tym wypadku musi nastąpić przed wszczęciem postępowania karnego w sprawie, zostało wszczęte lecz nie był nim objęty czyn który popełnił sprawca. Par. 5 zawiera zatem klauzulę niekaralności związaną z dobrowolnym naprawieniem przez sprawcę szkody. PRZEDMIOTY OCHRONY PRZESTĘPSTW NADUŻYCIA ZAUFANIA: 1. działalność gospodarcza 2. interesy majątkowe innych podmiotów tj. osoby fizycznej, prawnej, jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej np. dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, członek zarządu spółki kapitałowej, radcy prawnego zajmującego się sprawami jednostki. PRZESTĘPSTWO NADURZYCIA ZAUFANIA JEST TO: przestępstwo indywidualne, właściwe tzn. może je popełnić jedynie sprawca mający określone kwalifikacje. Popełnić je może zatem tylko osoba szczególnie zobowiązana do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, osoby prawnej, jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej np. dyrektor przedsiębiorstwa.

2 PODSTAWĄ PRAWNĄ może być przepis ustawy, decyzja właściwego organu, umowa cywilno- prawna, np. z ustawy wynika obowiązek członków zarządu spółki kapitałowej dbanie o sprawy majątkowe spółki. Regulacje te zawiera art. 204 par. 1 i 3 kodeksu spółek handlowych. Z ustawy wynika obowiązek syndyka wobec masy upadłościowej ustanowionego postanowieniem sądu oparty na ustawie- prawo upadłościowe i naprawcze z 2003 r. Z UMOWY LUB DECYZJI ORGANU WYNIKAJĄ: obowiązki np. odpowiedniego organu np. instytucji prawa publicznego. W art zajmowanie się cudzymi sprawami to znamię dotyczy zarówno działalności w szerszym zakresie np. działalności prokura w spółce kapitałowej jak i dotyczy pojedynczych transakcji. Dlatego też podmiotem przestępstwa z art. 296 może być adwokat, radca prawny jeżeli występuje jako pełnomocnik w sprawach majątkowych np. w sporze sądowym przy zawarciu transakcji. PODMIOTAMI PRZESTĘPSTWA NADUŻYCIA ZAUFANIA mogą być też osoby, które prowadzą na cudzą rzecz i w cudzym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. OSOBA ZAJMUJĄCA SIĘ CUDZYMI SPRAWAMI: za taką osobę można uznać tylko tego kto obowiązki i uprawnienia obejmuje łącznie: 1. zarówno dbałość o uchronienie powierzonego mienia przed zniszczeniem, uszczerbkiem lub zgubieniem. 2. pogorszenie stanu interesów majątkowych. 3. wykorzystanie tego mienia w procesie gospodarczym w taki sposób aby zostało ono powiększone lub wzrosła jego wartość. Stąd mówimy że kto ma obowiązki w zakresie dbałości o to aby stan mienia nie uległ pogorszeniu nie może być uważany za osobę zajmującą się cudzymi sprawami. Również nie wypełnia cech nadużycia zaufania osoba która w prawdzie zawiaduje cudzym mieniem lub osoba która prowadzi działalność gospodarczą ale czyni to na własne ryzyko i na swój rachunek. Taką osobą jest użytkownik, dzierżawca, osoba zatrudniona na umowę o dzieło. ZAJMOWANIE SIĘ SPRAWAMI MAJĄTKOWYMI LUB DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ: należy rozumieć wszelkie zachowania polegające na: 1. rozstrzyganiu w tych sprawach 2. współdziałaniu w nich i wpływaniu na rozstrzygnięcie 3. rozporządzanie mieniem 4. dokonywanie czynności prawnych dotyczących mienia, spraw majątkowych 5. udzielanie rady jeżeli jest się do tego zobowiązanym ZAJMOWANIE SIĘ: to inaczej całokształt czynności faktycznych i prawnych odnoszących się do powierzonego majątku lub działalności gospodarczej. SPRAWY MAJĄTKOWE: należy rozumieć wszystko co związane jest z majątkiem i sytuacją majątkową danego podmiotu np. zarządzanie mieniem przedsiębiorczym spółki, firmy, zawieranie umów w wyniku których następuje przeniesienie własności, obciążenie majątku, zniesienie obowiązków lub przyjęcie zobowiązań obciążających majątek mocodawcy, zawieranie ugody sądowej. DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA: termin obejmuje wszelką działalność zarobkową, wytwórczą, handlową, osiągnie oraz poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie kopalin ze złóż a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągłyustawa z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. W pojęciu działalność gospodarcza mieszczą się działanie podejmowane przez funkcjonariuszy publicznych reprezentowanych interesy państwa lub instytucji komunalnych np. gmin jeżeli występują one jako podmioty gospodarcze równoprawne z innymi uczestnikami obrotu gospodarczego i prowadzą działalność zarobkową. CZYNNOŚCI WYKONAWCZE PRZESTĘPSTWA ZADUŻYCIA ZAUFANIA: znamienia charakteryzujące czynność wykonawczą: zachowanie przestępstw nadużycia zaufania może przybrać 2 formy i polegać na: 1. wyrządzeniu znacznej szkody majątkowej w majątku mocodawcy przez nadużycie udzielonego upoważnienia. 2. wyrządzenie znacznej szkody majątkowej przez niedopełnienie ciążącego na sprawcy obowiązku.

3 Art. 296 par. 1 te dwie formy wymienia w sposób przykładowy. ISTOTĄ ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA NADUŻYCIE ZAUFANIA JEST: więź między nadużyciem uprawnień lub niedopełnieniem obowiązku a wyrządzeniem szkody. Więź ta przejawia się w tym, że szkoda stanowi konsekwencję nadużycia uprawnień- zostaje przez sprawcę w ten sposób spowodowana lub jest konsekwencją niedopełnienia obowiązku. CZYNNOŚĆ WYKONAWCZA POLEGA zatem na wyrządzeniu szkody. Czynność ta może przybrać formę działania lub zaniechania. UPRAWNIENIE: należy rozumieć przyzwolenie i prawo do określonego zachowania. Przyzwoleniem jest również danie określonemu podmiotowi określonych uprawnień wynikających z ustawy, decyzji lub umowy. OBOWIĄZEK: są to wynikające z ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy zobowiązanie do podjęcia określonych czynności lub zobowiązanie do zaniechania określonych czynności związanych z zajmowaniem się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą. Obowiązek oznacza powinność postępowania w określony sposób. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PRZESTĘPSTWO: warunkiem odpowiedzialności za przestępstwo z art. 296 par. 1 jest wyrządzenie znacznej szkody przez: - nadużycie uprawnień, - niedopełnienie wiążących na sprawcy obowiązków. NADUŻYCIE UPRAWNIEŃ DOTYCZY DZIAŁAŃ wykraczających poza zakres udzielonych uprawnień, działań formalnie mieszczących się w ich granicach ale sprzecznych z interesem mocodawcy lub dobrego gospodarza. NADUŻYCIEM OBOWIĄZKÓW BĘDZIE: zaniechanie podjęcia działań które wynikają z udzielonego umocowania lub zasad dobrego gospodarowania. PRZESTĘPSTWO NADUŻYCIA ZAUFANIA jest przestępstwem materialnym skutkowym do jego zamień należy skutek w postaci wyrządzenia mocodawcy szkody majątkowej. PRZESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI SPRAWCY ZA PRZESTĘPSTWO: art. 296 par. 1. warunkiem przypisania sprawcy odpowiedzialności za przestępstwo nadużycia zaufania jest wykazanie, że swoim zachowaniem polegającym na nadużyciu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązku doprowadził do wyrządzenia znacznej szkody majątkowej podmiotu w którego imieniu lub na którego rzecz sprawca zobowiązany był działać a tego nie uczynił. Ustawodawca używając znaczenia doprowadził do wyrządzenia znacznej szkody wymaga ustalenia związku przyczynowego między działaniem a zaniechaniem sprawcy za wyrządzoną szkodę. Kodeks karny w art. 115 zawiera tzw. słowniczek wyrazów ustawowych par. 5 i 6, ustawodawca definiuje znaczną i wielką wartość mienia. POJĘCIE MIENIA ZNACZNEJ WARTOŚCI: par. 5 art. 115 definiuje to pojęcie. Według tego przepisu mieniem znacznej wartości jest mienie którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza 200- krotną wysokość najmniejszego miesięcznego wynagrodzenia. MIENIE WIELKIEJ WARTOŚCI: par. 6 art. 115, jest to mienie którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Par. 7 art. 115: przepisy par. 5 i 6 stosuje się do określenia szkody znacznych i wielkich rozmiarów. ZNACZNA SZKODA: art. 268 par. 3. Treść art. 296 posługuje się pojęciem szkody majątkowej- szkody szeroko rozumianej. Sąd najwyższy pod pojęciem szkody majątkowej, należy rozumieć jako skutek zachowania się sprawcy, należy rozumieć uszczerbek w majątku obejmujący rzeczywistą stratę polegającą na zmniejszeniu się atutów majątku przez ubytek, utratę, zniszczenie jego poszczególnych składników albo zwiększeniu się pasywów, jak również należy rozumieć utracony zysk wyrażający się udaremnieniu powiększenia się majątku. Art. 296 może spełniać funkcję ochronną jedynie przy szerokim rozumieniu szkody majątkowej zgodnie z jej cywilno- prawnym i gospodarczym znaczeniem. Stąd też to stwierdzenie odpowiedzialności karnej z art. 296, koniecznej jest ustalenie wysokości szkody wyrządzonej przez sprawcę.

4 MAJĄTKOWY CHARAKTER SZKODY nie wyklucza jednak możliwości uznania za szkodę konsekwencji wynikających z naruszenia przez sprawcę przez jego zachowanie dóbr niematerialnych pod warunkiem jednak że istnieje możliwość ustalenia konkretnej wartości uszczuplenia. Wartość uszczuplenia musi być wyrażona w kwocie. Pomiędzy skutkiem w postaci wyrządzenia znacznej szkody majątkowej a zachowaniem sprawcy polegającym na niedopełnieniu obowiązku zachodzić musi szczególny związek. W sytuacji gdy sprawca zrealizował znanie czynności sprawczej przez działanie konieczne jest ustalenie związku przyczynowego. W przypadku zaniechania konieczne jest ustalenie że na sprawcy ciążył obowiązek określonego działania. Zarówno w przypadku działania jak i zaniechania konieczne jest ustalenie szczególnego powiązania normatywnego przesądzającego istnienie stosunku sprawstwa. PRZEDMIOTEM CZYNNOŚCI WYKONAWCZEJ: jest majątek czyli ogół praw majątkowych przysługujących podmiotowi którego sprawami zajmuje się sprawca. ZNAMIONA STRONY PODMIOTOWEJ: przestępstwo z art. 296 par. 1 ma charakter umyślny. Umyślność może nastąpić zarówno w formie zamian bezpośrednich jak i wynikowego. Zakłada to świadomość sprawcy wszystkich znamion tego typu oraz chęć jego realizacji lub co najmniej świadomość możliwości wypełnienia znamion oraz godzenie się na to iż zachowanie sprawcy stanowić może realizację znamion tego przestępstwa. W przypadku zachowania podejmowanego z zamiarem bezpośrednim sprawca musi obejmować świadomością tą, że jest podmiotem uprawnień i zobowiązań do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą innej osoby. Sprawca musi obejmować świadomością to, że swoim zachowaniem nadużycia tych uprawnień i nie dopełnieniu tych obowiązków a także to że w wyniku nadużycia uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków wyrządza tej osobie szkodę majątkową ale jednocześnie przejawia chęć takiego zachowania. W przypadku działania z zamiarem wynikowym sprawca musi obejmować świadomością to że jest podmiotem uprawnionym i zobowiązanym do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą innej osoby. Musi również obejmować świadomością to że swoim zachowaniem nadużycia tych uprawnień lub niedopełnienie obowiązku a także musi obejmować świadomością to że w wyniku nadużycia uprawnień lub niedopełnieniu obowiązku wyrządza tej osobie szkodę majątkową ale na to się godzi. W PRZYPADKU NADURZYCIA ZAUFANIA Z ZAMIAREM EWENTUALNYM: sprawca musi obejmować świadomie to, że jest osobą uprawnioną i zobowiązaną do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą innej osoby sprawca musi obejmować świadomością to, że nadużywa uprawnień lub nie dopełnia obowiązków. Sprawca musi obejmować świadomością to, że w wyniku nadużycia uprawnień i obowiązków wyrządza tej osobie szkodę majątkową. Na płaszczyźnie woli sprawca godzi się na takie zachowanie a czynność zachowania polegającego na wyrządzeniu szkody majątkowej decyduje ustalenie następujących elementów: - co do okoliczności związanych z nadużyciem uprawnień - co do okoliczności związanych z niedopełnieniem obowiązków - skutek stanowiący konsekwencję nadużycia lub niedopełnienia obowiązków. Zagrożenie karą i środkami karnymi przestępstwa nadużycia zaufania. Przestępstwo to stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 m-cy do 5 lat. Pokrzywdzony tym przestępstwem ma prawo złożyć wniosek o naprawienie szkody na pierwszej rozprawie. Wniosek taki może złożyć do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. Wniosek o naprawienie szkody Sąd zobowiązany jest orzec w całości lub części. W przypadku, gdy sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i sąd wydał wyrok skazujący. W przypadku gdy sprawca nie działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej a korzyść majątkową osiągnął sąd może wymierzyć sprawcy karę grzywny obok kary pozbawienia wolności. Sąd również za to przestępstwo może wymierzyć karę grzywny obok kary ograniczenia wolności w sytuacji jeżeli spełnione są przesłanki z art. 58 3kk. Sąd może również wydać wyrok warunkowo umarzający postępowanie- art i 3 kk TRYB ŚCIĄGANIA:

5 Przestępstwo nadużycia zaufania jest przestępstwem publiczno-skargowym ściganym z urzędu art kk ma charakter umyślny przepis ten wymaga by sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Przestępstwo to może by popełnione umyślnie ale jedynie z zamiarem bezpośrednim. Przez korzyść majątkową należy rozumie zgodnie z art kk korzyść dla: - sprawcy - innej osoby fizycznej lub prawnej -korzyść dla jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej - korzyść grupy osób prowadzącej zorganizowaną przestępczość KORZYŚCIĄ MAJĄTKOWĄ OKREŚLA SIĘ zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów. Każde przysporzenie majątku lub uniknięcie strat albo zmniejszenie obciążeń. Korzyść majątkowa określona w art kk może polega na przejęciu przez sprawcę lub inny podmiot - rzeczy wchodzącej w skład majątku mocodawcy -przejściu poprzez przeniesienie praw z weksla,cesji wierzytelności, zawarciu korzystnej umowy, zwolnieniu z długu, przejęciu kontraktów mocodawcy, zrzeczeniu się roszczenia obciążającego sprawcę lub inny podmiot albo w inny sposób uniknięciu przez nich strat. Zagrożenie karą i środkami karnymi- art kk - zagrożony karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat Sąd skazując sprawcę za to przestępstwo może orzec karę grzywny obok kary pozbawienia wolności. Pokrzywdzony ma prawo złożyć wniosek o naprawienie szkody Sąd ma obowiązek orzec w stosunku do sprawcy naprawienie szkody w całości lub części. Wyłączona jest możliwość wydania wyroku warunkowo-umarzającego. Do sprawcy art kk ma zastosowanie klauzula niekaralności- czynny żal i jest określona w 5 kk. Jeżeli sprawca w całości naprawił wyrządzoną szkodę po wszczęciu postępowania karnego Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary jak również Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary jak również sąd może odstąpi od wymierzenia kary jeżeli sprawca naprawił wyrządzoną szkodę w znacznej części wtedy może zastosować tylko nadzwyczajne złagodzenie kary. Ściganym z urzędu art jest typem kwalifikowanym ze względu na: - wielkość wyrządzonej szkody z którą mamy do czynienia, -gdy sprawca nie działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach, - gdy szkoda tej wielkości stanowić będzie konsekwencję działania sprawcy podjętego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej a zatem 3 opisuje dwie formy typu kwalifikowanego. Przy przypisaniu sprawcy występku określonego w 3 konieczne jest wskazanie czy sprawca swoim zachowaniem zrealizował znamiona określone w 1 art. 296, czy sprawca wyrządził w ten sposób szkodę majątkową w wielkich rozmiarach konieczne jest wskazanie czy sprawca zrealizował z punktu widzenia strony podmiotowej znamiona przewidziane w 2 art. 296 kk czyli działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i wyrządził szkodę w wielkich rozmiarach. Skutek: wyrządzenie szkody w wielkich rozmiarach rozumiemy że zgodnie z art i w zw z art szkodę, której wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza 1000 krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Pomiędzy skutkiem czyli szkodą majątkową w wielkich rozmiarach a zachowaniem sprawcy polegającym na nadużyciu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków zachodzić musi ścisły związek. ZNAMIONA STRONY art PODMIOTOWA:

6 - występek ten ma charakter umyślny, umyślność może wystąpić w zamiarze bezpośrednim jak również ewentualnym, ale tylko wówczas jeżeli występek ten 3 stanowi typ kwalifikowany w stosunku do 1 art Jeżeli nadużycie zaufania z art stanowi czyn kwalifikowany w stosunku do 2 art. 296 to umyślność wystąpić może w formie zamiaru bezpośredniego a ponadto sprawca musi działać w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. KARA I ŚRODKI KARNE: Przestępstwo to zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat. Jeżeli występek nadużycia zaufania w 3 stanowi typ kwalifikowany czynu zabronionego opisanego w 2 art. 296 wówczas Sąd zobowiązany jest w wyroku orzec obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w całości lub części. Jeżeli sprawca wskazany w 3 wyrządza szkodę w wielkich rozmiarach ale przed wszczęciem postępowania karnego zawiadamia organ ścigania i dobrowolnie naprawił szkodę w całości wyrządzoną w stosunku do takiego sprawcy znajduje zastosowanie klauzula niekaralności określona w art kk. Naprawienie przez sprawcę szkody w całości, ale już po wszczęciu postępowania karnego daje podstawę Sądowi do nadzwyczajnego złagodzenia kary a nawet do odstąpienia od jej wymierzenia. Naprawienie szkody w znacznej części w stanowi podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary. Art kk nieumyślne nadużycie zaufania. Odpowiedzialność za nieumyślne nadużycie zaufania przewidziana jest jedynie dla sprawcy czynu typu podstawowego określonego w 1 oraz typu kwalifikowanego z 3 art. 296 kk a zatem wyrządzenie szkody majątkowej w wielkich rozmiarach ODPOWIEDZIALNOŚĆ: Strona podmiotowa tego czynu obejmuje dwie formy 1.Świadomość nieumyślności oraz nieświadomą nieumyślność świadoma nieumyślność polega na nadużyciu uprawnień lub na niedopełnieniu obowiązków w wypadku gdy sprawca nie chce, ani też nie godzi się na to, że jego zachowanie stanowi nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków, ale przewidując możliwość realizacji jednej z tych form zachowania decyduje się na podjecie działań zmierzających do osiągnięcia celu. Sprawca przy świadomej nieumyślności sądzi, że uniknie nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków. Świadoma nieumyślność może odnosić się też do skutku to znaczy wówczas gdy sprawca przewiduje możliwość wywołania określonego skutku, ale sądzi, że to nie nastąpi. Nieświadoma nieumyślność- może nadużyć uprawnień lub niedopełnić obowiązków i przez to wyrządzić szkodę majątkową jednak ten sprawca działający w danych okolicznościach mógł to przewidzieć. KORUPCJA GOSPODARCZA Art. 296a przestępstwo menadżerskie 1.I Konwencja dotycząca zwalczania korupcji wśród funkcjonariuszy Wspólnot Europejskich oraz funkcjonariuszy Państw Członkowskich sporządzona na podstawie Traktatu o Unii Europejskiej, 2.Konwencja o Ochronie Interesów Finansowych Wspólnot Europejskich sporządzona na podstawie Traktatu o Unii Europejskiej, 3.Uchwała Rady Europy z 1994r dotycząca interesów finansowych Wspólnoty, 4.Dyrektywa Wspólnego Działania przyjęta przez Radę UE na podstawie Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym. 1 typ podstawowy przekupstwo bierne 2 typ podstawowy określony jako przekupstwo czynne 4 typ kwalifikowany przekupstwa biernego

7 3 stanowiący wypadek mniejszej wagi daje podstawę łagodniejszego wymiaru kary w stosunku do typu podstawowego przekupstwa biernego oraz w stosunku do typu podstawowego gospodarczego przekupstwa czynnego 5 stanowi klauzulę niekaralności PRZEDMIOTY OCHRONY: - prawidłowość obrotu gospodarczego - zasady uczciwego obrotu gospodarczego - ochrona indywidualnych interesów majątkowych, nie majątkowych podmiotów uczestniczących w obrocie gospodarczym - ochrona ponad indywidualnych interesów społeczeństwa. ZNAMIONA STRONY PODMIOTOWEJ: Występek przestępstwa gospodarczego biernego określony w art. 296a 1kk należy do kategorii przestępstw indywidualnych właściwych to znaczy jego sprawcą może być osoba która została określona w ustawie i tylko ta osoba która spełnia określone w ustawie cechy. Sprawcą występku przestępstwa gospodarczego biernego nie może być: -osoba pełniąca funkcje kierownicze w jednostce organizacyjnej wykonująca działalność gospodarczą -osoba posiadająca z racji zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji istotny wpływ na podejmowanie decyzji związanych z działalnością tej jednostki. KORUPCJA GOSPODARCZA BIERNA: Przestępstwo korupcji gospodarczej wg art jest przestępstwem indywidualnym właściwym czyli jego sprawcą może być osoba, która spełnia określone cechy uregulowane w ustawie. SPRAWCĄ PRZESTĘPSTWA KORUPCJI GOSPODARCZEJ BIERNEJ MOŻE BYĆ OSOBA: pełniąca funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej, - wykonująca działalność gospodarczą - która z racji zajmowanego stanowiska lub pełnienia funkcji posiada istotny wpływ na podejmowanie decyzji związanych z działalnością organizacyjną. SPRAWCA KORUPCJI GOSPODARCZEJ MUSI PEŁNIĆ: istotną rolę w procesie decyzyjnym wynikającą z pełnienia funkcji kierowniczej lub z racji zajmowanego stanowiska posiada istotny wpływ na proces decyzyjny w danej jednostce organizacyjnej. JEDNOSTĄ ORGANIZACYJNĄ w rozumieniu art.296a 1 jest każdy podmiot gospodarczy posiadający zorganizowaną strukturę w oparciu o ustalenia wewnętrzne, strukturę organizacyjną w oparciu o zasady prowadzenia spraw i reprezentacji na zewnątrz. Jednostkami organizacyjnymi w rozumieniu tego przepisu będą: np. Wszystkie uregulowane w kodeksie spółek handlowych spółki prawa handlowego, osobowe i kapitałowe jak również przedsiębiorstwa państwowe, fundacje, stowarzyszenia. Jednostką organizacyjną będą spółki cywilne chociażby nie posiadały osobowości prawnej. Natomiast przepisy ustawy nie przyznają im zdolności prawnej ale spółki cywilne mają określoną strukturę wewnętrzną oraz zasady prowadzenia jej spraw i reprezentacji na zewnątrz. PEŁNIENIE FUNKCJI KIEROWNICZEJ w jednostce organizacyjnej oznacza wykonywanie zadań polegających na podejmowaniu decyzji związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez daną jednostkę organizacyjną. Funkcja ta ma charakter władczy, osoba ta ma upoważnienie do wykonywania czynności władczych. OSOBA MAJĄCA ISTOTNY WPŁYW NA PROCES DECYZYJNY w danej jednostce organizacyjnej osoba która nie pełni funkcji kierowniczej natomiast zakres posiadanych przez dana osobę uprawnień cechuje sie istotnością wpływu danej osoby na decyzje podejmowanie w zakresie działalności jednostki organizacyjnej. SPRAWY KORUPCJI GOSPODARCZEJ: Stąd też jeżeli chodzi o podmiot określony w art.296a sprawcą tego przestępstwa może być tylko osoba pełniąca funkcję kierowniczą z racji pełnienia tej funkcji posiada taki status.

8 W PRZYPADKU OSÓB NIE PEŁNIĄCYCH FUNKCJI KIEROWNICZEJ: a mającej istotny wpływ na podejmowanie decyzji konieczne jest wykazanie tej istotnej roli w procesie decyzyjnym w danej jednostce organizacyjnej. Dopiero to wykazanie może spowodować, że ta osoba stanie się sprawcą. CZYNNOŚĆ WYKONAWCZA SPRAWCZA: zachowanie sprawcy polega na: przyjęciu korzyści majątkowej, przyjęciu korzyści osobistej, przyjęciu obietnicy takiej korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za zachowanie mogące wyrządzić szkodę majątkową CZYN NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI: niedopuszczalna czynność preferencyjna na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia. PRZYJMOWANIE KORZYŚCI MAJĄTKOWEJ: oznacza sytuację w której adresat uzyskuje posiadanie w związku z tym uzyskuje możliwość dysponowania rzeczą przedstawiającą wartość majątkową, stanowiącą substrat korzyści majątkowej lub ma możliwość wykorzystania sytuacji wynikającej z uzyskania korzyści osobistej. Art. 296a wprowadza jednocześnie wymóg istnienia związku między przyjęciem przez sprawcę korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy, a czynnościami które mają być zrealizowane przez sprawcę. Czyn nieuczciwej konkurencji jest to termin z którym spotykamy się w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Pojęcie to na gruncie Kodeksu Karnego i tej ustawy jest tożsame. Zgodnie z art.3 1 tej ustawy czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Art.2 ustawy o zwalczaniu n. konkurencji w sposób przykładowy wylicza czyny nieuczciwej konkurencji np. Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorcy, fałszywe lub oszukańcze pochodzenie geograficzne oznaczenie towaru lub usługi naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, utrudnianie dostępu do rynku, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie. NIEDOPUSZCZALNA CZYNNOŚĆ PREFERENCYJNA: to czynność prowadząca do pozbawionego dostatecznego gospodarczego uzasadnienia uprzywilejowania nabywcy danego towaru, świadczenia lub usługi. Niedopuszczalna czynność preferencyjna jest to bezprawne nieuczciwe zachowanie, korzystne dla odbiorcy lub nabywcy, zaś niekorzystne dla jednostki organizacyjnej. PRZEKUPSTWO GOSPODARCZE BIERNE istnieje wówczas, jeżeli istnieje ścisły związek pomiędzy przyjęciem korzyści majątkowej lub osobistej lub jej obietnicy a działaniem sprawcy mogącym wyrządzić szkodę majątkową, działaniem polegającym na nieuczciwej konkurencji albo działaniem sprawcy polegającym na niedopuszczalnej czynności preferencyjnej. Sprawca musi mieć świadomość takiego zachowania. Art ma charakter umyślny. Umyślność może występować w dwu formach: zamiaru bezpośredniego i zamiaru ewentualnego. SPRAWCA KORUPCJI OSPODARCZEJ MUSI OBEJMOWAĆ ŚWIADOMOŚCIĄ WSZYSTKIE ELEMENTY STRONY PODMIOTOWEJ: 1.to że przyjmuje korzyść majątkową, osobistą lub jej obietnicę, 2.że czyni to w zamian za zachowanie mogące wyrządzić jednostce organizacyjnej szkodę majątkową, czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną. W SYTUACJI DZIAŁANIA Z ZAMIAREM BEZPOŚREDNIM w świadomości sprawcy może wystąpić zarówno świadomość konieczności jak i świadomość możliwości wystąpienia okoliczności strony podmiotowej czynu zabronionego. W PRZYPADKU ZAMIARU EWENTUALNEGO świadomość sprawcy jest w pewnym stopniu ograniczona, obejmuje świadomością możliwość wystąpienia okoliczności które składają się na stronę podmiotową korupcji gospodarczej biernej. PRZY ZAMIARZE BEZPOŚREDNIM SPRAWCA swoim zachowanie chce wywołać określony stan, przy ewentualnym sprawca godzi się na wystąpienie określonego stanu.

9 PRZESTĘPSTWO KORUPCJI GOSPODARCZEJ BIERNEJ zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3m-cy do 5 lat. W PRZYPADKU WYRZĄDZENIA PRZEZ SPRAWCĘ SZKODY MAJATKOWEJ nie przekraczającej progu znaczności oraz złożenie wniosku o naprawienie szkody przez pokrzywdzonego sąd skazując sprawce ma obowiązek orzec obowiązek naprawienia szkoły w całości lub części. W PRZYPADKU GDY SPRAWCA DZIAŁAŁ W CELU OSIĄGNIĘCI KORZYŚCI MAJATKOWEJ lub gdy sprawca nie działał w celu osiągnięcia korzyści ale korzyść taką osiągnął sąd może wymierzyć karę grzywny obok kary pozbawienia wolności. SĄD MOŻE WYMIERZYĆ SPRAWCY karę grzywny lub karę ograniczenia wolności jeżeli są spełnione przesłanki z art.58 3 (występek zagrożony karą pozbawienia wolności). Możliwe jest również wydanie wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne jeżeli zostały spełnione przesłanki z art.66 1i 3 ( 1-wina i okoliczności nie budzą wątpliwości, szkodliwość społeczna nie jest znaczna; 3-występek zagrożony karą do 5 lat pozbawienia wolności) Możliwe jest w stosunku do sprawcy tegoż występku orzeczenie środka karnego w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska lub wykonywania określonego zawodu jeżeli przy pełnieniu tego przestępstwa nadużył stanowiska lub zawodu lub jeżeli przy popełnieniu tego przestępstwa wykazał, że zajmowane stanowisko lub wykonywany zawód zagraża istotnym dobrom chroniony. Tryb ścigania przestępstwo publiczno-skarbowe czyn ścigany z urzędu. KORUPCJA GOSPODARCZA CZYNNA: Przestępstwo to jest przestępstwem powszechnym tzn. że jego sprawcą może być każdy podmiot który jest zdolny do ponoszenia odpowiedzialności karnej. CZYNNOŚĆ SPRAWCZA: polega na udzieleniu osobie, a tą osobą jest kierownik lub osoba mająca istotny wpływ na decyzje określone w art.296 korzyści majątkowej lub osobistej albo kto składa obietnicę udzielenia korzyści majątkowej. SPRAWCĄ TEGO PRZESTĘPSTWA (korupcji gospodarczej czynnej) może być osoba, jeżeli istnieje związek pomiędzy udzieleniem przez sprawcę korzyści majątkowej, osobistej lub jej obietnicy a czynnościami, które mają być zrealizowane przez osobę której udzielona jest ta korzyść. CZYNNOŚĆ SPRAWCZĄ CHARAKTERYZUJE cel w jaki wręczona jest korzyść majątkowa, osobiste lub jej obietnica. Czynność ta określona celem może polegać na : 1.zachowaniu mogącym wyrządzić szkodę jednostce organizacyjnej 2.czynie nieuczciwej konkurencji 3.niedopuszczalnych czynnościach preferencyjnych na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia. ZACHOWANIE MOGĄCE WYRZĄDZIĆ SZKODĘ MAJĄTKOWĄ to takie zachowanie, które polega na wywołaniu sytuacji w której materialne interesy jednostki gospodarczej narażone są na niebezpieczeństwo uszczerbku. PRZESTĘPSTWO GOSPODARCZE CZYNNE KARALNE JEST jedynie wówczas, gdy istnieje związek między przyjęciem określonej przez ustawę korzyści a określonym zachowaniem sprawcy. KORUPCJA GOSPODARCZA CZYNNA JAKO TYP przestępstwa art.296a 2 ma charakter umyślny. Umyślność może występować w 2 formach: zamiaru bezpośredniego i zamiaru ewentualnego. (identycznie jak przy korupcji biernej).korupcja gospodarcza czynna jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności od 3 m-cy do 5 lat. JEŻELI SPRAWCA DZIALAŁ W CELU OSIĄGNIĘCIA lub nie działał, ale korzyść taką osiągnął sąd może wymierzyć karę grzywny obok kary pozbawienia wolności. Sąd może również wymierzyć karę grzywny lub ograniczenia wolności na podstawie art.58 3 (występek zagrożony karą pozbawienia wolności). Sąd może również warunkowo umorzyć postępowanie karne jeżeli spełnione są przesłanki do wydania wyroku warunkowo umarzającego postępowanie. SPRAWCY KORUPCJI CZYNNEJ SĄD MA PRAWO ORZEC środek karny w postaci zajmowanego stanowiska, wykonywania określonego zawodu jeżeli przy popełnieniu przestępstwa nadużył stanowiska lub wykonywanego zawodu albo przy popełnieniu

10 przestępstwa wykazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym. TYP KWALIFIKOWANY KORUPCJI GOSPODARCZEJ BIERNEJ: art.296a 4- jest przestępstwem materialnym tzn. do jego znamion należy skutek w postaci wyrządzenia znacznej szkody majątkowej. SKUTEK W POSTACI ZNACZNEJ SZKODY MAJĄTKWEJ ODRÓŻNIA: typ kwalifikowany określony w 4 od typu podstawowego określonego w 1. Wyrządzona szkoda majątkowa musi być określona w kwocie pieniężnej. Nie znaczy to jednak, że naruszenie dobór niematerialnych np. w postaci utraty dobrego imienia formy eliminuje odpowiedzialność karną takiego sprawcy. Ustawodawca wymaga jedynie by naruszenie dóbr niematerialnych można było wyrazić w określonej kwocie pieniężnej. Art określa szkodę majątkową w ten sposób, że dla przestępności czynu korupcji gospodarczej biernej w typie kwalifikowanym konieczne jest wyrządzenie jej w takim rozmiarze by mogła ona być uznana za znaczną. ZNACZNA SZKODA MAJATKOWA: zgodnie z art w związku z art to szkoda której wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza 200-krotną wysokość min. najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Między skutkiem z w postaci wyrządzenia znacznej szkody majątkowej a zachowaniem sprawcy polega na nadużyciu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków musi zachodzić ścisły związek. Sprawca może realizować czynność wykonawczą sprawczą poprzez działanie lub zaniechanie do którego był zobowiązany. W przypadku gdy sprawca zrealizował czynność przez działanie konieczne jest wykazanie związku przyczynowego. Natomiast jeżeli sprawca zrealizował czynność wykonawczą przez zaniechanie konieczne jest ustalenie że na sprawcy ciążył obowiązek określonego działania. KORUPCJE W SPORCIE: art. 296 b obecnie już nie obowiązujący: obecnie ustawa o sporcie zostały wprowadzone nowe typy przestępstw: - prefekcje w związku z działaniem sportowym art. 48 ustawy o sporcie - art. 47 uregulowany został występek brania udziału w zakładach wzajemnych dotyczących zawodów sportowych przez osoby świadome wpływu na wynik tych zawodów. TAPOWNICTWO BIERNE Art. 46 ust. 1: przepis ten z jednej strony wyraźnie zawęził karalne przypadki korupcji do tych: związek z zawodami sportowymi organizowanymi przez polaków, związek sportowy lub przez podmiot działający na podstawie umowy zawartej z PZS lub też podmiot działający z upoważnienia PZS. ART. 46 UST 1 USTAWY O SPORCIE OBECNIE JEST PRZESTĘPSTWEM POWSZECHNYM. Wzrosło zagrożenie karą za czynne i bierne Tapownictwo w typach podstawowych i wynosi od 6 mc do lat 8. Art. 46 ust. 4 wprowadził kwalifikowane typy tapownictwa czynnego i biernego i te typy kwalifikowane zagrażają karą od 1 roku do 10 lat. OSZUSTWA GOSPODARCZE: oszustwo kredytowe, zaniechania art ART. 297 par. 1, par 3 PRZEDMIOTEM OCHRONY: rzetelność i prawidłowość obrotu gospodarczego. SZCZEGÓLNY PRZEDMIOT (art. 297): instytucja wskazana w par. 1 (kredyt, pożyczka pieniężna, poręczenie, gwarancja, dotacja, subwencja, potwierdzone przez bank zobowiązania wynikającego z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektroniczny instrument płatniczy zamówienie publiczne. STRONA PRZEDMIOTOWA: zaliczamy znamiona, określoną czynność sprawczą, polega na przedłożeniu przez sprawcę: - dokumentu podrobionego, - dokumentu przerobionego - nierzetelnego pisemnego oświadczenia dotyczącego okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wsparcia finansowego, - przedłożenia nierzetelnego dokumentu, instrumentu płatniczego lub zamówienia. Sprawca działa w celu uzyskania dla siebie lub dla kogoś innego określonych świadczeń.

11 WYSTĘPEK OKREŚLONY W ART. 297 PAR. 1 JEST: jest przestępstwem formalnym a zatem by go dokonać nie jest konieczne ani potrzebne wystąpienie skutku. Zachowanie sprawcy może polegać tylko na działaniu a to działanie związane jest z przedłożeniem. DOKONANIE PRZESTĘPSTWA Z ART. 297 PAR. 1: następuje w chwili gdy sprawca przedkłada fałszywe lub stwierdzające nieprawdę dokumenty bądź jeżeli sprawca przedkłada nierzetelne oświadczenie niezależnie od tego czy skutkowały one uzyskaniem zamówienia publicznego czy innej formy wsparcia finansowego. Art. 297 par. 1 penalizuje czynności przygotowawcze do podjęcia ostatecznej decyzji o przydzieleniu zamówienia publicznego. DEFINICJA DOKUMENTU, POJECIE Z ART. 297: dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa lub stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. PRZEDKŁADANIE DOKUMENTU LUB OŚWIADCZENIA: sformułowanie to rozumiemy jako wszelkie formy przedstawienia ich treści podmiotom udzielającym kredytu i pozostałych instrumentów finansowych. POSŁUGIWANIE SIĘ DOKUMENTEM PRZEROBIONYM LUB PODROBIONYM: należy rozumieć tak jak charakteryzuje to art DOKUMENT POŚWIADCZAJĄCY NIEPRAWDĘ TO DOKUMENT: zawierający nieprawdziwe informacje, dokument wystawiony prze funkcjonariuszy publicznych lub inną uprawnioną osobę. DOKUMENT NIERZETELNY: to dokument którego treść zawiera nieprawdziwe informacje lub którego treść zawiera informacje mogące wprowadzić w błąd, przemilczenie np. zaistniałe na skutek pomyłki lub niedbalstwa osoby która go wystawiła. OŚWIADCZENIE NIERZETELNE NAZYWAMY: - oświadczenie wprost kłamliwe, - oświadczenie niepełne, - oświadczenie mogące wprowadzić w błąd. Wymaganie formy pisemnej wywołuje skutek natomiast złożenie nierzetelnego ustnego oświadczenia wyklucza odpowiedzialność karną za oszustwo gospodarcze. Jeżeli jednak na skutek takiego oświadczenia ustnego doszło by do udzielenia kredytu, pożyczki to ta osoba, która złożyła oświadczenie poniesie odpowiedzialność za oszustwo spenalizowane art PENALIZACJE ART. 297 PAR. 1 I 2: warunkiem penalizacji, zachowania określonego w art. 297 par. 1 i 2 jest przedstawienie nieprawidłowych dokumentów i określeń bankowi lub jednostce organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy lub instytucjami dysponującymi środkami publicznymi. BANK: ustawa prawo bankowe definiuje pojęcie banku. Bank według tej ustawy jest to osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustawy, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążonych ryzykiem, środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. Jednostką organizacyjną prowadzoną podobną działalność do banków są wszystkie jednostki które wykonują czynności jako bankowe np. prowadzenie rachunków, wkładów pieniężnych, udzielanie kredytów. Do tych jednostek zaliczamy spółdzielcze kasy kredytowe kredytowo- pożyczkowe, kasy zapomogo- pożyczkowe. ORGANY LUB INSTYTUCJE DYSPONUJĄCE ŚRODKAMI PUBLICZNYMI SĄ TO wszelkie jednostki organizacyjne które mają należność przyznawania świadczeń np. kredytu, pożyczki pieniężnej przy czym środki na te świadczenie przynajmniej w części pochodzą ze środków publicznych. ŚROKI PUBLICZNE TO środki pochodzące z budżetu państwa lub j.s.t., przeznaczone są na działalność bieżącą i inwestycyjną. OSZUSTWO ZANIECHANIA ART. 297 PAR. 2, STRONA PRZEDMIOTOWA, ZNAMIONA OKREŚLAJACE CZYNNOŚĆ SPRAWCZĄ- ZACHOWANIE: Art. 297 par. 2 formułuje zachowanie sprawcy, polega na nie powiadomieniu wbrew ciążącemu obowiązkowi właściwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogącej mieć wpływ na: - wstrzymanie

12 - ograniczenie Wysokość udzielonego wsparcia finansowego np. pożyczki lub nie powiadomieniu odpowiedniego organu mimo wiążącego obowiązku o powstaniu sytuacji która skutkuje uzyskaniem pożyczki, zamówienia publicznego albo ma możliwość korzystania z elektronicznego instrumentu płatniczego. PRZESTĘPSTWO FORMALNE: stypizowane w par. 2, polega na narażeniu dobra na abstrakcyjne niebezpieczeństwo. Może być popełnione tylko przez zaniechanie. Dokonanie tego występku następuje z upływem terminu w jakim sprawca miał obowiązek zawiadomić właściwe organy o zaistniałej sytuacji. Upływ tego terminu to czas konieczny do przekazania informacji do właściwego organu. W par. 2 art. 297 chodzi nie tylko o sytuację która spowodowała negatywną dla sprawcy decyzję pokrzywdzonego ale również o sytuację z którymi możliwość wydania takiej decyzji wiązałaby się tylko hipotecznie. PODMIOT PRZESTĘPSTWA: - art. 297 par. 1 podmiotem przestępstwa może być każda osoba posiadająca zdolność do ponoszenia odpowiedzialności karnej w tym pracownik danej instytucji. - art. 297 par. 2 podmiotem przestępstwa może być jedynie osoba na której ciąży obowiązek powiadomienia właściwego organu lub instytucji o sytuacji wskazanej w par.2. Podmiot z par. 1, charakter powszechny, podmiot z par. 2, charakter indywidualny, obowiązek może wynikać z ustawy lub wewnętrznych przepisów danej jednostki. STRONA PODMIOTOWA: - art. 297 par. 1 jest to występek umyślny. Do znamion tego występku należy działanie sprawcy z zamiarem kierunkowym (czyli cel uzyskania dla siebie lub kogoś innego świadczenia), - art. 297 par. 2, występek umyślny, popełnienie tego występku możliwe jest zarówno w zamiarze bezpośrednim i w zamiarze ewentualny. ZAGROŻENIE KARĄ: zarówno art. 297 par. 1 i 2 są to występki zagrożone bezwzględną kara pozbawienia wolności od 3 mc do 5 lat. W przypadku art. 297 par. 1 istnieje możliwość oznaczenia obok kary pozbawienia wolności oznaczenia grzywny do 3 tys. Stawek dziennych. WYMIERZENIE GRZYWNY JEST MOŻLIWE jeżeli zostaną spełnione przesłanki do jej orzekania określone w art. 33 par. 2 tzn. gdy sprawca dopuści się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowych lub gdy korzyść taką osiągnął. INSTYTUCJA CZYNNEGO ŻALU: art. 297 par. 3, która stanowi że sprawca nie podlega karze jeżeli przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu płatniczego, zrezygnował z dotacji lub z zamówienia publicznego, zaspokoił roszczenie pokrzywdzonego. TRYB ŚCIĄGANIA: par. 1 i 2, są to występki ściągane w trybie publiczno- skargowym z urzędu. TYP PODSTAWOWY OSZUSTWA UBEZPIECZENIOWEGO art Jest to występek umyślny par. 2 art. 298 reguluje klauzulę bezkarności w przypadku okazania przez sprawcę czynnego żalu. PRZEDMIOT OCHRONY: przedmiotem jest: - prawidłowe funkcjonowanie instytucji ubezpieczeniowych, - interesy finansowe poszczególnych ubezpieczycieli - ochrona ubezpieczonych co do wypłacalności ubezpieczycieli w sytuacji nastąpienia losowych zdarzeń będących podstawą wypłaty świadczenia. STRONA PRZEDMIOTOWA: czynność sprawcza polega na takim zachowaniu sprawcy w wyniku którego dochodzi do zdarzenia będącego podstawą wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia. OSZUSTWO UBEZPIECZENIOWE: jest przestępstwem materialnym do którego dokonania niezbędny jest skutek w postaci spowodowania przez sprawcę zmian w świecie zewnętrznym. STRONA PODMIOTOWA OSZUSTWA UBEZPIECZENIOWEGO polega na zamianie bezpośrednim kierunkowym tzn. sprawca chce wyłudzić odszkodowanie i w tym celu powoduje zdarzenie będące podstawą do jego wypłacenia. Zagrożenie karą od 3 mc do 5 lat. Wobec sprawcy możliwe jest również warunkowe umorzenie postępowania, możliwe jest również by sprawca przed wszczęciem postępowania wykazał czynny żal w postaci

13 zapobiegnięcia wymierzeniu nienależnego odszkodowania, nie podlegał karze i nie został pociągnięty do odpowiedzialności ze względu na swoje zachowanie. PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY ART. 299: przedmiotem ochrony: - prawidłowego funkcjonowania obrotu gospodarczego - ochrona wymiaru sprawiedliwości - ochrona mienia - ochrona wszystkich dóbr prawnych które podlegają naruszeniu przez przestępstwa pierwotne w stosunku do prania brudnych pieniędzy (np. napady na bank- to przestępstwo pierwotne, dalej przestępstwo ulokowania pieniędzy z napadu). STRONA PRZEDMIOTOWA: czynność sprawcza polega na podejmowaniu działań w postaci przyjmowania, przekazywania, wywożenia za granicę, pomaganie w przenoszeniu ich własności, pomaganie do przenoszenia posiadania, podejmowaniu innych czynności które mogą udaremnić, znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przypadku, jest to przestępstwo bezskutkowe czyli formalne. Dokonane jest już z chwilą podjęcia przez sprawcę działania np. przyjmowanie, przekazywanie. Czynność sprawcza może polegać na działaniu natomiast gdy czynność sprawcza polega na pomaganiu możliwe jest dokonanie czynu w formie zaniechania. CZYNNOŚCI SPRAWCZE PRZESTĘPSTWA PRANIA BRUDNUCH PIENIĘDZY: są to wszelkie zachowania które mogą udaremnić, znacznie utrudnić dokonanie czynności wymienionych w par. 1 i 2 w stosunku do środków płatniczych i dóbr pochodzących z korzyści z popełnionego przestępstwa. ZREALIZOWANIE ZNAMION PRZESTĘPSTWA Z PAR. 1 z czynnościami podejmowanymi przez sprawcę musi łączyć się możliwość udaremnienia lub utrudnienia czynności organów ścigania tzn. podjęte przez sprawcę zachowanie nie zmusza takiego utrudnienia lub udaremnienie faktycznie zrealizować, wystarczy tutaj że hipotetycznie będzie tu możliwe. PRZEDMIOT CZYNNOŚCI WYKONAWCZEJ: stanowią różne środki pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem przestępstwa. ART. 299 PAR. 2 STRONA PRZEDMIOTOWA CZYNNOŚCI SPRAWCZEJ polega na podejmowaniu przez określone podmioty wbrew przepisom środków płatniczych, instrumentów finansowych, papierów wartościowych lub wartości dewizowych na dokonywaniu ich transferu lub konwencji albo na przyjmowaniu ich w innych okolicznościach, wzbudza uzasadnione podejrzenie że stanowią one przedmiot czynu określonego w par. 1 art. 299 lub też na świadczeniu innych usług mających na celu ukryć ich przestępne pochodzenie lub na świadczeniu usług zabezpieczających przed ich zajęciem. PRZESTĘPSTWO OKREŚLONE W ART. 299 PAR. 2 ma charakter formalny. Może być popełnione w tylko przez działanie które to winno być sprzeczne z przepisami ustaw lub też zostać podjęte w okolicznościach wzbudzających uzasadnione podejrzenie przestępnego pochodzenia świadczeń płatniczych. USTAWA PRZEWIDUJE 2 TYPY KWALIFIKOWANE PRZESTEPSTW PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY: w par. 5 i 6, okolicznością kwalifikowaną w par. 5 art. 299 jest działanie przez sprawcę w porozumieniu z innymi osobami, chodzi tu nie tylko o współpracowników ale wszystkie inne formy przestępne współdziałania zwłaszcza pomocnictwo. By sąd przyjął kwalifikacje z art. 299 par. 5 konieczne jest działanie przez sprawcę w porozumieniu z co najmniej 2 innymi osobami. Art. 299 par. 6 okolicznością kwalifikującą jest osiągniecie przez sprawcę znacznych korzyści majątkowych. Wartość uzyskania korzyści w chwili popełnienia czynu musi przekraczać 200 tys. Zł. PODMIOTEM PRZESTĘSTWA PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY może być każda osoba zdolna do ponoszenia odpowiedzialności karnej, może być również sprawca przestępstwa pierwotnego z którego pochodzą brudne pieniądze.