Powiat Pruszkowski Załącznik

Transkrypt

1 Powiat Pruszkowski Załącznik do Uchwały Nr XXXIX/279/06 Rady Powiatu Pruszkowskiego z dnia 31 stycznia 2006 r. Powiatowy Program Działań Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata Pruszków styczeń 2006r.

2 Spis treści strona Wprowadzenie 1. Dane statystyczne dotyczące sytuacji osób niepełnosprawnych 2. Ogólne załoŝenia dotyczące budowania Programu Powiatu pod nazwą Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudnienia i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata Realizacja działań na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych w Powiecie Pruszkowskim. 4. Współpraca Powiatu Pruszkowskiego z organizacjami pozarządowymi. 5. Harmonogram działań Powiatu Pruszkowskiego na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałanie ich wykluczeniu społecznemu. 6. Podsumowanie

3 Wprowadzenie Reforma samorządowa dokonała wiele waŝnych zmian w zakresie odpowiedzialności poszczególnych podmiotów publicznych za realizację działań związanych z poprawą jakości Ŝycia danej społeczności lokalnej. W kompetencjach Powiatu Pruszkowskiego od dnia 1 stycznia 1999 roku znajdują się działania o róŝnorodnym charakterze zarówno bezpośrednia pomoc potrzebującym, organizowanie i nadzór nad placówkami jak i tworzenie programów poprawy sytuacji Ŝyciowej osób i grup zagroŝonych wykluczeniem społecznym. Powiat Pruszkowski wykonuje określone ustawą zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie; wsparcia osób niepełnosprawnych, polityki prorodzinnej, pomocy społecznej. Obowiązek opracowania powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych wynika z zapisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych pod nazwą Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata wyznacza cele strategiczne i zadania, których realizacja powinna w znacznym stopniu przyczynić się rozwiązywania wszelkich problemów społecznych na terenie naszego powiatu. Powiatowy Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych ma charakter wieloletni i wyznacza kierunki działań na rzecz poprawy sytuacji środowiska osób niepełnosprawnych społeczności lokalnej Powiatu Pruszkowskiego. Osoby niepełnosprawne w Powiecie Pruszkowskim stanowią grupę wewnętrznie zróŝnicowaną pod względem stopnia niepełnosprawności, wykształcenia oraz sytuacji na rynku pracy. Powiat Pruszkowski będzie dąŝył do zapewnienia w budŝecie powiatu odpowiednich środków finansowych przyjętych i zaakceptowanych decyzją Rady Powiatu Pruszkowskiego w kaŝdym roku działalności samorządu powiatowego w celu pełnej realizacji zadań określonych w Powiatowym Programie Działań Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych. Przyjęcie przez Radę Powiatu Pruszkowskiego Programu przyczyni się do rozwiązania wielu problemów społecznych i zminimalizuje moŝliwość wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych, które maja prawo do niezaleŝnego, samodzielnego, efektywnego Ŝycia i nie mogą podlegać dyskryminacji. 3

4 1. Dane statystyczne dotyczące sytuacji osób niepełnosprawnych W 1997 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych ( uchwałą Sejmu RP z dnia 1 sierpnia 1997r., Monitor Polski Nr 50, poz. 475). W dokumencie tym, poza zdefiniowaniem prawa osób niepełnosprawnych do niezaleŝnego i samodzielnego, aktywnego i wolnego od przejawów dyskryminacji Ŝycia, zawarto równieŝ katalog dziesięciu praw, wskazując tym samym najwaŝniejsze obszary, w których niezbędne są intensywne działania. Jak wynika z dostępnych danych statystycznych, a takŝe analiz i opracowań dotyczących sytuacji osób niepełnosprawnych - osoby niepełnosprawne stanowią w Polsce liczną i rosnącą zbiorowość. Obecnie co ósmy Polak ( ok.12% ) ma prawne potwierdzenie niepełnosprawności. Osoby niepełnosprawne stanowią społeczność wewnętrznie zróŝnicowaną pod względem stopnia i rodzaju niepełnosprawności, miejsca zamieszkania, wieku, wykształcenia, sytuacji na rynku pracy i innych cech społecznodemograficznych. Osób niepełnosprawnych jest w Polsce około 5,5 mln, z czego ponad 4,7 mln osób zamieszkałych w gospodarstwach domowych ma prawne potwierdzenie niepełnosprawności. Wśród osób niepełnosprawnych prawie około 200 tys. stanowią dzieci w wieku 0-14 lat, ponad 4,5 mln to osoby w wieku 15 lat i więcej, z czego prawie 2,2 mln to osoby w wieku 60 lat i więcej. Spośród osób niepełnosprawnych wykształcenie wyŝsze ma 4,2%, wykształcenie policealne i średnie zawodowe 16,4%, wykształcenie średnie ogólnokształcące 5,8%, wykształcenie zasadnicze zawodowe 24,9%, a wykształcenie podstawowe i niepełne podstawowe 48,6%. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe trudności w znalezieniu pracy potęguje przede wszystkim niski poziom kwalifikacji, zaawansowany wiek i niŝsza niŝ przeciętnie dyspozycyjność i mobilność osób niepełnosprawnych, a takŝe wciąŝ silne stereotypy i uprzedzenia składające się na ogólny stosunek do osób niepełnosprawnych. Przekonanie o zmniejszonych moŝliwościach jest na tyle powszechne, Ŝe często nie pozwala wykorzystać potencjału nawet doskonale przygotowanych zawodowo osób niepełnosprawnych. Mniejsze szanse na zatrudnienie ograniczają jednocześnie szanse osiągnięcia ekonomicznej niezaleŝności przez osoby niepełnosprawne. Z wydanych w 1999 r. przez GUS publikacji Warunki Ŝycia ludności w 1998r. (w publikacji tej uwzględniono równieŝ wyniki z 1999 r.) i BudŜety gospodarstw domowych w 1998 r. wynika, Ŝe sytuacja materialna gospodarstw domowych z osobą niepełnosprawną była w 1999 r. relatywnie gorsza niŝ pozostałych gospodarstw. Gospodarstwa z osobą niepełnosprawną wyraźnie gorzej oceniały swoje połoŝenie materialne niŝ gospodarstwa bez takich osób. 4

5 56% gospodarstw z osobą niepełnosprawną Ŝyło na poziomie nie pozwalającym, nawet przy oszczędnym gospodarowaniu, na odłoŝenie pieniędzy na powaŝniejsze zakupy (35% w pozostałych gospodarstwach), z tego 22,6% oceniło, Ŝe pieniędzy starcza im tylko na najtańsze jedzenie i ubranie (18,8% w pozostałych gospodarstwach), 16,6%-Ŝe starcza im tylko na tańsze jedzenie i nie starcza na ubranie (12,2% w pozostałych gospodarstwach), 6,8% - Ŝe pieniędzy nie starcza nawet na najtańsze jedzenie i ubranie (5% w pozostałych gospodarstwach). Poczucie zagroŝenia biedą równieŝ częściej występuje w gospodarstwach z osobą niepełnosprawną - 22%, niŝ w pozostałych gospodarstwach-17,2%. Gospodarstwa z osobą niepełnosprawną częściej niŝ pozostałe odczuwają konieczność korzystania z róŝnych form pomocy. I tak w 1999r. do konieczności korzystania z pomocy finansowej przyznawało się 39,7% tych gospodarstw (33,6% pozostałych), z pomocy rzeczowej 19,4% (15,2% pozostałych), a w formie usług 12,9% (4,5% pozostałych). Niekorzystna sytuacja gospodarstw z osobą niepełnosprawną potwierdza się w przypadku gospodarstw rencistów. W gospodarstwach rencistów relatywnie niskie były wydatki m. in. na odzieŝ i obuwie, wyposaŝenie mieszkania, transport, edukację, rekreację i kulturę, natomiast relatywnie wysokie na uŝytkowanie mieszkania i nośniki energii oraz na ochronę zdrowia. Dla większości osób niepełnosprawnych i ich rodzin trudna sytuacja materialna, w połączeniu z niewielkimi moŝliwościami jej zmiany w oparciu o osobistą zaradność i aktywność, stanowi barierę nie do pokonania. Specyficzne potrzeby osób niepełnosprawnych uwzględnione zostały w dziesiątkach przepisów prawa dotyczących nieomal wszystkich aspektów organizacji i funkcjonowania społeczeństwa, w tym w przepisach dotyczących ochrony, zdrowia, edukacji i pomocy społecznej, budownictwa, transportu, komunikacji, łączności i kultury fizycznej. Istnieje teŝ odrębne ustawodawstwo regulujące szczególnie istotną dla niepełnosprawnych obywateli sferę zawodowej i społecznej rehabilitacji oraz zatrudniania. Jednak mimo wielu wysiłków i znaczących nakładów nadal znaczna część niepełnosprawnych obywateli naszego kraju doświadcza, nie z własnej winy, szeregu ograniczeń utrudniających im normalne i satysfakcjonujące Ŝycie. Z dniem 1 stycznia 1998 roku weszła w Ŝycie ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz. U. Nr. 123, poz. 776 z późn. zm.). Ustawa ta w szerszy sposób niŝ poprzednio obowiązująca ustawa z dnia 9 maja 1991 r. określiła podstawowe uprawnienia osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej, wprowadziła szereg nowych instrumentów wspierania zatrudnienia tych osób, umoŝliwiła teŝ przystosowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych przy udziale środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji 5

6 Osób Niepełnosprawnych oraz udzielanie poŝyczek na rozpoczęcie przez osobę niepełnosprawną działalności gospodarczej. W ustawie zawarta została nowa definicja pojęcia,, osoby niepełnosprawnej. Za osobę niepełnosprawną uznaje się osobę, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemoŝliwia wypełnianie funkcji społecznych. Nowa definicja stanowi odzwierciedlenie głębokiej zmiany w podejściu do problematyki osób niepełnosprawnych. Udało się przełamać stereotyp postrzegania tych osób wyłącznie jako podmiotów stosunków gospodarczych na rzecz ujmowania ich sytuacji całościowo, we wszystkich aspektach Ŝycia społecznego. Na sytuację osób niepełnosprawnych i realizację ich praw miało teŝ znaczny wpływ wprowadzenie w 1999r. czterech reform samorządowej ( administracji publicznej), ochrony zdrowia, systemu ubezpieczeń społecznych i oświaty. Reforma samorządowa wprowadziła nowe zadania dla powiatów z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych z zakresu rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Zadania na rzecz środowiska zostały określone w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 35a ust. 1 pkt. 1 ustawy do zadań powiatu naleŝy opracowanie i realizacja zgodnych ze strategią rozwoju powiatu dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych, powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych. PowyŜsze zapisy prawne zobowiązują Powiat Pruszkowski do przyjęcia i opracowania programu pod nazwą Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata Ogólne załoŝenia dotyczące budowania Programu Powiatu pod nazwą; Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata Reforma samorządowa dokonała wielu zmian w zakresie odpowiedzialności poszczególnych podmiotów publicznych za realizację działań związanych z rehabilitacją społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych. W Powiecie Pruszkowskim zamieszkuje osoby, w tym osób niepełnosprawnych. Reforma administracyjna kraju, konieczność reorganizacji dotychczasowej sieci wszystkich podmiotów zajmujących się dziedzinami Ŝycia społecznego niesie za sobą potrzebę stworzenia nowych, skoordynowanych i bardziej efektywnych działań o zasięgu powiatowym. Działaniom takim 6

7 wychodzi na przeciw Karta Praw Osób Niepełnosprawnych i przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Celem powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych będzie stworzenie nowoczesnego systemu wsparcia osób niepełnosprawnych i ich rodzin, który umoŝliwi prowadzenie szerokich działań edukacyjnych, rehabilitacyjnych i leczniczych. Budowa systemu wsparcia osób niepełnosprawnych odbywać się powinna kompleksowo, przy czynnym udziale wszystkich istniejących na terenie powiatu podmiotów zajmujących się tą problematyką. Dzięki temu będzie moŝna w pełni wykorzystać ich potencjał i moŝliwości, a jednocześnie posiadać wszechstronną informację. Zadania określone w Programie Powiatu Pruszkowskiego koncentrują się na skuteczności działań zapobiegających niepełnosprawności oraz ograniczenia jej skutków fizycznych, psychologicznych i społecznych. Program zakłada konieczność integracji społecznej, wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych poprzez dostępność do edukacji, zatrudniania i przeciwdziałania skutkom bezrobocia, dostępność do rozwijania zainteresowań, kultury i sztuki, sportu i zajęć rekreacyjnych a takŝe popularyzacji wiedzy w zakresie przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Do skutecznej realizacji zamieszczonych celów niezbędna będzie współpraca władz powiatowych, gminnych i organizacji pozarządowych oraz innych instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych mogących wspierać przedsięwzięcia programu merytorycznie i finansowo. Podstawowe załoŝenia programu,, Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata zostały przygotowane z uwzględnieniem następujących przepisów prawnych; Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej uchwalonej dnia 2 kwietnia 1997r. ( Dz. U. Nr 78 poz. 483) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz.U. Nr 123 poz 776 z późn. zm.) Karty Praw Osób Niepełnosprawnych uchwalonej przez Sejm RP 1 sierpnia 1997r. (Monitor Polski Nr 50, poz. 475 ) Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych ONZ obowiązujące w Polsce ( Rezolucja Nr 48/96 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 20 grudnia 1993r., opublikowana w Polsce w 1996r.) ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym ( tekst jednolity Dz. U. z 2001r. Nr 142 poz z późn. zm.) 7

8 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106 poz. 668 z póź. zm.) Ponadto program został przygotowany z uwzględnieniem ; Strategii Rozwoju Powiatu Pruszkowskiego Do 2025 Roku, która została przyjęta uchwałą Rady Powiatu Pruszkowskiego Nr XXXI/220/2005 dnia 24 maja 2005r., Strategii Wojewódzkiej w zakresie Polityki Społecznej dla Województwa Mazowieckiego na lata , która stanowi załącznik do Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku i została przyjęta uchwałą Nr 106/05 przez Sejmik Województwa Mazowieckiego dnia 4 lipca 2005r.Powiatowy Program Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudnienia i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych na lata to forma prawnej realizacji przez Powiat podstawowych potrzeb osób niepełnosprawnych, które zostały przyjęte jako cele strategiczne i operacyjne uchwałą Rady Powiatu Pruszkowskiego Nr XXXI/220/2005 z dnia 24 maja 2005 roku w sprawie Strategii Rozwoju Powiatu Pruszkowskiego Do 2025 Roku. Podstawowymi załoŝeniami przy konstrukcji Programu są następujące wytyczne; 1) Działania wobec osób niepełnosprawnych są zadaniami ogólnospołecznymi dotyczącymi wszystkich dziedzin Ŝycia i podejmowane będą z poszanowaniem, suwerenności jednostki i zachowania jej praw do dokonywana samodzielnych wyborów i partnerskiego udziału w Ŝyciu społecznym. 2) Osoby niepełnosprawne mają prawo do samodzielnego, aktywnego i niezaleŝnego Ŝycia oraz do korzystania z praw i obowiązków ustanowionych dla ogółu ludności na zasadzie równości bez wyjątku na rodzaj i stopień niepełnosprawności. 3) Polityka Powiatu Pruszkowskiego wobec osób niepełnosprawnych jest waŝnym elementem polityki społecznej i gospodarczej powiatu. 4) Przewiduje się realizację działań na rzecz osób niepełnosprawnych, które dotyczą następujących dziedzin Ŝycia; > zapewnienia dostępu do dóbr i usług umoŝliwiających pełne uczestnictwo w Ŝyciu społecznym > zapewnienia dostępu do leczenia i opieki medycznej wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej, a takŝe do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności w tym zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny. 8

9 > umoŝliwienia nauki w szkołach wspólne ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami jak równieŝ do korzystania ze szkolnictwa specjalistycznego lub edukacji indywidualnej, > umoŝliwienia pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i moŝliwościami oraz do korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymagają prawa do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych. > zapewnienie prawa do zabezpieczenia społecznego ochrona socjalna i ekonomiczna; > zapewnienia prawa do Ŝycia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych w tym; dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów uŝyteczności publicznej, swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu, dostępu do informacji moŝliwości komunikacji międzynarodowej. > zapewnienia pełnego uczestnictwa w Ŝyciu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym, oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swoich zainteresowań i potrzeb. Program Powiatu Pruszkowskiego będzie realizowany zgodnie z działaniami rządowymi na rzecz osób niepełnosprawnych i ich integracji ze społeczeństwem. Standardowymi Zasadami Wyrównywania szans osób niepełnosprawnych ONZ, Karty Praw Osób Niepełnosprawnych z uwzględnieniem innych ustaw i rozporządzeń w zakresie przestrzegania praw osób niepełnosprawnych, a takŝe na podstawie przyjętej Strategii Powiatu Pruszkowskiego i Strategii Województwa Mazowieckiego. 3. Realizacja działań na rzecz osób niepełnosprawnych w Powiecie Pruszkowskim. Na podstawie opracowanej ankiety przez Społeczną Radę Programową do Spraw Osób Niepełnosprawnych Województwa Mazowieckiego została przygotowana dla potrzeb Powiatu Pruszkowskiego Ankieta,,Wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu która jest istotnym elementem opracowania powiatowego programu,,osoby Niepełnosprawne w środowisku lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej zawodowej zatrudnianiu i przestrzeganiu praw osób niepełnosprawnych. PowyŜsza ankieta jest załącznikiem do programu i zbiorem informacji o potrzebach i problemach osób niepełnosprawnych z terenu Powiatu Pruszkowskiego. Ankieta została przygotowana przy współpracy Gmin, Powiatu Pruszkowskiego oraz instytucji i słuŝb odpowiedzialnych za działania na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych. 9

10 Uwzględniając przeprowadzoną diagnozę potrzeb na podstawie opracowanej Ankiety Powiatu Pruszkowskiego, realizacja działań na rzecz osób niepełnosprawnych dotyczy następujących dziedzin Ŝycia w zakresie; > Zapewnienia dostępu do dóbr i usług umoŝliwiających pełne uczestnictwo w Ŝyciu społecznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jako jedną z zasad ogólnych, dotyczących wolności praw i obowiązków człowieka i obywatela ustanawia równość wszystkich wobec prawa i prawo wszystkich do równego traktowania. Jednocześnie określa, Ŝe nikt nie moŝe być dyskryminowany w Ŝyciu publicznym społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Powiat Pruszkowski uznaje zatem potrzebę posiadania przez środowisko osób niepełnosprawnych reprezentacji samorządowej. Powołana w Powiecie Pruszkowskim Powiatowa Społeczna Rada do Spraw Osób Niepełnosprawnych jest organem opiniodawczo-doradczym Rady Powiatu i realizuje następujące zadania; inspiruje przedsięwzięcia zmierzające do integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem, inicjuje rozwiązania w zakresie zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych i faktycznego dostępu do szeroko rozumianych dóbr i usług na rynku, koordynuje zadania w zakresie realizacji programów finansowanych przy udziale środków PFRON na rzecz osób niepełnosprawnych, dorosłych, dzieci i młodzieŝy, opiniuje programy dotyczące działań Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji osób niepełnosprawnych z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej i zawodowej, zatrudniania i przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Przedstawicielami Powiatowej Społecznej Rady do Spraw Osób Niepełnosprawnych są organizacje pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych i przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego. Nadrzędnym celem na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych jest propagowanie idei i integracji społecznej osób niepełnosprawnych na forum prasy lokalnej Powiatu Pruszkowskiego oraz utworzenie Punktu Informacyjnego na terenie powiatu dla osób niepełnosprawnych oraz wydawanie Informatora z materiałami prawnymi i edukacyjnymi w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej, zatrudnianiu oraz przestrzegania praw osób niepełnosprawnych. Zapewnienia dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej a takŝe do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny. Zgodnie z art. 68 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej kaŝdy ma prawo do ochrony zdrowia. na mocy pkt. 3 powyŝszego artykułu władze publiczne 10

11 zobowiązane zostały do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom w ciąŝy, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku. Powiat Pruszkowski uznając potrzebę rozszerzenia działań dotyczących wczesnej diagnozy i rehabilitacji dzieci ze szczególnymi potrzebami rozwojowymi oraz opiekę nad kobietą w ciąŝy z grupy wysokiego ryzyka. Ponadto uznaje się potrzeby profilaktyki zdrowotnej oraz ochrony środowiska naturalnego, pracy i zamieszkania zmierzające do wyeliminowania lub znacznego ograniczenia niepełnosprawności. Prowadzenie akcji propagujących ograniczenie skutków i zapobieganie wypadkom drogowym, będącym przyczyną powstawania niepełnosprawności. Jest to istotne zwłaszcza w środowisku dzieci, które są najczęstszymi ofiarami wypadków. Ponadto w celu zapobiegania eliminowania lub zniwelowania skutków niepełnosprawności istotna jest wczesna diagnoza, interwencja medyczna i psychologiczna i zapewnienie ; > opieki medycznej nad osobą niepełnosprawną i procesem jej leczenia, > moŝliwości korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych, > dostępu do środków technicznych i przedmiotów ortopedycznych kompensujących utracone funkcje i ułatwiające samodzielne funkcjonowanie, > zorganizowania osobom niepełnosprawnym moŝliwości korzystania z usług rehabilitacyjnych, > zorganizowania profesjonalnej pomocy w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych na etapie pojawiania się w rodzinie osoby niepełnosprawnej, > dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej za celu adaptację społeczną, > zwiększenie dostępu do orzecznictwa o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. UmoŜliwienia nauki w szkołach wspólnie ze swoimi pełnosprawnymi rówieśnikami jak równieŝ do korzystania ze szkolnictwa specjalistycznego lub edukacji indywidualnej. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej w art. 70 ust. 1 w sposób jednoznaczny stanowi, Ŝe kaŝdy ma prawo do nauki, zobowiązuje jednocześnie władze publiczne do zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia poprzez wspieranie systemów indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Na terenie Powiatu Pruszkowskiego znajduje się 10 szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez Powiat Pruszkowski oraz 3 szkoły publiczne prowadzone przez inne organy samorządowe tj. Gminę Brwinów, Gminy Michałowice i Miasta Piastów. Ponadto w powiecie działa 6 szkół niepublicznych i dwie wyŝsze: WyŜsza Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki w Pruszkowie, WyŜsza Szkoła Przedsiębiorczości i Rozwoju Regionalnego. 11

12 Dzieci i młodzieŝ niepełnosprawna mają prawo do bezpłatnej oświaty i kształcenia zgodnego z ich moŝliwościami i preferencjami niezaleŝnie od stopnia niepełnosprawności co pozwoli im na; osiągnięcia jak największego poziomu własnego rozwoju pozwalającego na samodzielność i udział w Ŝyciu społecznym; akceptację własnej niepełnosprawności; zdobywanie umiejętności przekraczanie barier jakie napotykają w Ŝyciu; Powiat Pruszkowski uznaje za konieczne podejmowanie działań ułatwiającym osobom niepełnosprawnym (dzieciom i młodzieŝy) uczęszczanie do ogólnie dostępnych szkół podstawowych i ponadpodstawowych na równi ze swoimi pełnosprawnymi rówieśnikami i razem z nimi poprzez likwidację przede wszystkim barier transportowych w zakresie dowozu uczniów do placówek oświatowych. Dzieci, których ograniczenie funkcji poznawczych i ograniczony rozwój intelektualny stanowi barierę w sprostaniu nauki w ogólnie dostępnej szkole, powinny być kierowane do szkół specjalnych lub do klas integracyjnych, które mają dostosowane treści i metody oraz ograniczają nauczanie do moŝliwości psychofizycznych uczniów, a takŝe posiadają moŝliwość korzystania z opieki psychologicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej. Powiat Pruszkowski uznaje potrzebę pomocy psychologicznej, pedagogicznej i pracy specjalistycznej umoŝliwiającej rozwój i zdobywanie przez dzieci i młodzieŝ niepełnosprawną kwalifikacji ogólnych, a w przyszłości zawodowych. UmoŜliwienie pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i moŝliwościami oraz do korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymagają prawa do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych. Zgodnie z przepisami art. 65 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej kaŝdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa. Władza publiczna została obowiązana do prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym organizowania i wspierania poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac interwencyjnych. Podstawowym celem doradztwa zawodowego jest określenie zawodów najbardziej odpowiednich dla ludzi niepełnosprawnych. Na podstawie wnikliwej analizy i oceny zdolności i moŝliwości pozwoli to na dokonywanie wyborów dostosowanych do predyspozycji. Zaś celem szkolenia zawodowego jest pomoc osobie niepełnosprawnej w znalezieniu zatrudnienia, samodzielności ekonomicznej jak i zapewnienie integracji społecznej. Działania te powinny korelować z analizą zapotrzebowania lokalnego rynku pracy oraz istniejącymi realnymi moŝliwościami uczestnictwa osób niepełnosprawnych w określonych typach szkoleń lub przekwalifikowaniem określonych potrzeb w tym zakresie i wiąŝe się z analizą sytuacji osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w urzędzie pracy jako bezrobotne lub poszukujące pracy. 12

13 Polityka państwa w zakresie zatrudniania i rehabilitacji osób niepełnosprawnych została określona w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej, społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Wszystkie osoby niepełnosprawne bez względu na rodzaj i stopień niepełnosprawności mają prawo do pracy w zakresie zatrudniania na równi z osobami pełnosprawnymi, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Podjęcie pracy zawodowej dla osób niepełnosprawnych ma ogromne znaczenie, daje samodzielność ekonomiczną, poczucie przydatności i własnej wartości, integrację i partnerski udział w Ŝyciu społecznym. Z danym jakimi dysponuje Powiatowy Urząd Pracy wynika, Ŝe 84 osoby niepełnosprawne zarejestrowane są jako bezrobotne a 112 osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jest jako osoby poszukujące pracy. Większość osób niepełnosprawnych posiada ukończoną tylko samą szkołę podstawową. Brak wykształcenia ogranicza moŝliwość zatrudnienia poniewaŝ przedsiębiorcy szukają wykwalifikowanych fachowców. Osoby niepełnosprawne z ograniczoną zdolnością zatrudnienia znajdują zatrudnienie w Zakładach Pracy Chronionej. Na terenie Powiatu Pruszkowskiego około 110 osób niepełnosprawnych znajduje zatrudnienie w Zakładach Pracy Chronionej, które funkcjonują na terenie naszego powiatu. Powiat Pruszkowski uznaje za konieczne wspieranie działań przyczyniających się do zatrudniania osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, a takŝe prowadzących samodzielną działalność gospodarczą. Za istotne Powiat Pruszkowski uznaje takŝe konieczność promowania zatrudnienia osób niepełnosprawnych i wspierania fachową radą i pomocą pracodawców decydujących się na zatrudnienie powyŝszej grupy społecznej. Zapewnienie prawa do zabezpieczenia społecznego ochrona socjalna i ekonomiczna. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 67 stanowi, Ŝe obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Prawo takie ma równieŝ obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania. Ponadto w myśl art. 69 Konstytucji osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobienia do pracy oraz w komunikacji społecznej. Jednym z podstawowych aktów prawnych regulujących zakres pomocy świadczonej przez państwo jest ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ( Dz.U. Nr 64 poz.593 z późn. zmianami), która stanowi, Ŝe pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umoŝliwienie osobom i rodzinom przezwycięŝenie trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne środki. MoŜliwości i uprawnienia wśród powodów uzasadniających udzielenie pomocy społecznej wymienia się takŝe niepełnosprawność. Ponadto ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. Nr 111 poz. 535 z późn. zmianami) zobowiązuje jednostki 13

14 organizacyjne i inne podmioty działające na podstawie ustawy o pomocy społecznej do zorganizowania na obszarze swojego działania Ośrodków Oparcia Społecznego dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają powaŝne trudności w Ŝyciu rodzinnym zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych. Na terenie Powiatu Pruszkowskiego funkcjonują dwa Środowiskowe Domy Samopomocy dla osób ze schorzeniami układu nerwowego prowadzone przez organizacje pozarządowe podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych. Ponadto w powiecie działają takŝe dwa Warsztaty Terapii Zajęciowej prowadzone przez organizacje pozarządowe dla osób z upośledzeniem intelektualnym. Powiat Pruszkowski rozwaŝa rozszerzenie działalności Warsztatów Terapii Zajęciowej w których prowadzony jest proces rehabilitacji i osoby niepełnosprawne rozwijają swoje umiejętności zawodowe i społeczne. Obecnie z tej formy rehabilitacji społecznej w Powiecie Pruszkowskim korzysta 55 osób niepełnosprawnych. Ponadto Powiat Pruszkowski w swoich działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych będzie zmierzał do; zagwarantowania równych szans do rozwijania osobistej autonomi, samodzielności ekonomicznej i integracji społecznej, przeciwdziałania marginalizacji lub dyskryminacji osób niepełnosprawnych, wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu. Zapewnienia prawa do Ŝycia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych. Prawo osób niepełnosprawnych do Ŝycia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych uwzględnia dostęp do urzędów, punktów wyborczych i obiektów uŝyteczności publicznej, samodzielnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu, dostępu do informacji, moŝliwości komunikacji międzylokalnej. Zgodnie z art. 62 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obywatel polski ma prawo do udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli samorządu terytorialnego. Powiat Pruszkowski uznaje zatem za konieczne ustalenie działań zmierzających do usuwania barier utrudniających lub nawet uniemoŝliwiających osobom niepełnosprawnym dotarcie np. do szkół, instytucji i urzędów uŝyteczności publicznej lub lokali wyborczych. Powiat Pruszkowski uznaje potrzebę likwidacji barier architektonicznych, urbanistycznych, w komunikowaniu się i technicznych w budynkach uŝyteczności publicznej oraz likwidację barier transportowych poprzez następujące działania; budowę podjazdów, pochyleń i wejść w budynkach uŝyteczności publicznej, 14

15 montaŝu wind, dźwigów i platform schodowych oraz dostosowania pomieszczeń higieniczno sanitarnych; > w urzędach administracji samorządowej ( powiatowej i gminnej), publicznych zakładach opieki zdrowotnej, szkołach i przedszkolach, placówkach edukacyjnych, a takŝe w innych budynkach uŝyteczności publicznej, i instytucjach kultury oraz w mieszkaniach indywidualnych. modernizację oraz zakup i montaŝ sygnalizacji oświetleniowej na przejściach dla pieszych posiadających sygnalizację świetlną likwidację krawęŝników i zróŝnicowanie faktury nawierzchni na przejściach dla pieszych w głównych ciągach komunikacyjnych oznakowanie miejsc postojowych dla pojazdów osób niepełnosprawnych zapewnienie korzystania ze środków transportu przystosowanego do przewozu osób niepełnosprawnych przystosowanie komunikacji miejskiej do przewoŝenia osób niepełnosprawnych poruszających się przy pomocy wózków inwalidzkich przystosowanie komunikacji miejskiej do potrzeb osób niepełnosprawnych i niedowidzących poprzez wyposaŝenie w informatory głośnomówiące. likwidację barier transportowych w zakresie dowozu dzieci i młodzieŝy do szkół, ośrodków szkolno-wychowawczych i placówek edukacyjno oświatowych. Zapewnienia prawa do pełnego uczestnictwa w Ŝyciu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb. Zgodnie z art. 32 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej nikt nie moŝe być dyskryminowany w Ŝyciu publicznym, społecznym lub gospodarczym z jakiekolwiek przyczyny. Natomiast art. 73 stanowi, Ŝe kaŝdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a takŝe wolność korzystania z dób kultury. Powiat Pruszkowski uznaje potrzebę organizacji róŝnych form zajęć rekreacyjnych - sportowych imprez integracyjnych, w których będą uczestniczyć osoby niepełnosprawne. Działania podejmowane w tym celu będą urzeczywistniały prawa osób niepełnosprawnych, które zostały określone między innymi w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych. PowyŜszy dokument tworzy odpowiednie warunki do pełnego udziału osób niepełnosprawnych w Ŝyciu publicznym i społecznym. Osoby niepełnosprawne mają prawo do pełnego i aktywnego udziału w Ŝyciu kulturalnym, religijnym oraz w rekreacji, turystyce i sporcie poprzez; aktywny udział osób niepełnosprawnych w ogólnych imprezach, zawodach, rajdach i festiwalach; organizację imprez sportowych i sportowo rekreacyjnych; promocję sportu osób niepełnosprawnych; organizowanie imprez dla osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe. 15

16 Powiat Pruszkowski wspiera działania organizacji pozarządowych, które w swych zakresach aktywności realizują zadania na rzecz integracji osób niepełnosprawnych. 4. Współpraca Powiatu Pruszkowskiego z organizacjami pozarządowymi. Powiat Pruszkowski uznaje, Ŝe istotną rolę w zakresie wspierania osób niepełnosprawnych i ich rodzin pełnią organizacje pozarządowe. Organizacje pozarządowe o charakterze samopomocowym najlepiej znają potrzeby środowiska osób niepełnosprawnych i najskuteczniej je zaspakajają organizując się w związki, fundacje i stowarzyszenia. Efektywna realizacja Powiatowego Programu Osoby Niepełnosprawne w Środowisku Lokalnym działania Powiatu Pruszkowskiego w zakresie integracji z uwzględnieniem rehabilitacji społecznej, zawodowej, zatrudniania i przestrzeganiu praw osób niepełnosprawnych na lata moŝe być sukcesywnie realizowana przy współpracy wielu podmiotów administracji samorządowej, gminnej i powiatowej z uwzględnieniem organizacji pozarządowych. 16