Podstawy informatyki. Obsługa systemu operacyjnego Windows XP

Transkrypt

1 Podstawy informatyki Obsługa systemu operacyjnego Windows XP

2 Windows XP Microsoft Windows XP (nazwa robocza Whistler) wersja systemu operacyjnego Windows z rodziny Microsoft Windows NT (oparty na jądrze NT) firmy Microsoft, wydana oficjalnie 25 października Nazwa XP pochodzi od angielskiego słowa experience, czyli doświadczenie, doznanie. Windows XP jest oficjalnym następcą systemu Windows Milenium Edition. Istnieją dwie główne wersje: * Home Edition wersja dla użytkowników domowych * Professional wersja dla firm i komputerów przenośnych, zawierająca m.in. obsługę wielu procesorów oraz mechanizm uwierzytelnienia sieciowego. W listopadzie 2002 Microsoft opublikował dwie nowe wersje XP, przeznaczone dla konkretnych zastosowań: * Windows XP Media Center Edition wersja dla komputerów HP Media Center Computer, niektórych komputerów w sieci sklepów Vobis, Alienware Navigator oraz Optimus. Wersja ta jest dostarczana tylko i wyłącznie z tymi komputerami i nie można jej kupić w sklepie. * Windows XP Tablet PC Edition wersja dla urządzeń typu Tablet PC.

3 Wymagania sprzętowe

4 Instalacja systemu Aktualizacja poprzednich wersji systemu do Windows XP Czysta instalacja Windows XP

5 Instalacja oprogramowania Dodaj/Usuń programy jest elementem Windows XP, który pozwala zarządzać zainstalowanymi programami w systemie, a także składnikami samego Windows. Zawiera on także wiele użytecznych informacji o oprogramowaniu, które pracuje pod kontrolą okienek. Wraz z dodatkiem service pack 2 dla Windows XP został on "dozbrojony" w nowe funkcje. Aby otworzyć konsolę Dodawanie lub usuwanie programów przechodzimy do menu Start\Panel sterowania, następnie naciskamy kontrolkę Dodaj lub usuń programy. Moduł podzielony jest na cztery sekcje, mianowicie są to: * Zmień lub usuń programy - odnajdziemy tutaj spis zainstalowanych aplikacji oraz uaktualnień systemu i jego komponentów. Możemy tutaj także usuwać oraz modyfikować programy. * Dodaj nowe programy - umożliwia instalowanie nowych programów w Windows. * Dodaj/usuń składniki Windows - dzięki tej przystawce możemy dodawać oraz usuwać komponenty systemu operacyjnego. * Określ dostęp do programów oraz ich ustawienia - pozwala skonfigurować domyślne aplikacje w Windows, element wprowadzony wraz z service pack 2.

6 Zmień lub usuń programy

7 Dodaj nowe programy

8 Dodaj/Usuń składniki Windows

9 Konta użytkowników Windows XP jest pierwszym systemem firmy Microsoft przeznaczonym do użytku domowego, oferującym funkcjonalność tworzenia kont użytkowników. Dawniej takie możliwości były zarezerwowane dla systemów przeznaczonych do użytku korporacyjnego - Windows NT i Windows Korzyści ze stosowania kont użytkowników Konta umożliwiają każdemu użytkownikowi komputera personalizację swojego środowiska pracy, czyli stosowanie własnych ustawień pulpitu, Eksploratora Windows i przeglądarki internetowej - ulubionych witryn i historii. Zmiany tych ustawień nie wpływają na środowiska pozostałych użytkowników. Konta umożliwiają również kontrolę dostępu do plików (wraz z systemem NTFS) i zasobów sieciowych, dzięki czemu każdy użytkownik może łatwo i bezpiecznie przechowywać i korzystać z plików niedostępnych dla innych. Dlatego każda osoba regularnie używająca komputera powinna posiadać na nim swoje konto - ułatwi to korzystanie z systemu zarówno sobie jak i pozostałym użytkownikom.

10 Uprawnienia kont Administrator - ma takie same prawa jak wbudowane konto Administratora. Użytkownik zalogowany na profilu z prawami administratora ma pełny dostęp do wszystkich ustawień komputera i rejestru systemowego, czyli może tworzyć i edytować inne konta, instalować aplikacje, dokonywać zmian sprzętowych, ma dostęp do plików innych użytkowników (za wyjątkiem plików oznaczonych jako prywatne). Ograniczone - konto przeznaczone do zwyczajnej pracy na komputerze. Użytkownik zalogowany na takim profilu posiada uprawnienia do zmian swoich ustawień pulpitu, skrótów, wyświetlania, może również zmienić lub nawet usunąć swoje hasło. Nie może instalować niektórych aplikacji i nie ma dostępu do ustawień i plików innych użytkowników.

11 Zarządzanie kontami Panel sterowania --> konta użytkowników Zarządzać kontami może tylko administrator

12 Instalacja urządzeń Plug&Play Technologia Plug&Play - Gdy instalujemy urządzenie typu Plug & Play po raz pierwszy, system odczytuje identyfikator P&P znajdujący się w firmware sprzętu i porównuje go z listą wszystkich znaczników pobranych z plików informacyjnych zawartych w folderze Inf. Gdy odpowiedni identyfikator zostanie odnaleziony, instalowany jest odpowiedni plik sterownika. Gdy nie można znaleźć sterownika automatycznie uruchamiany jest kreator znajdowania sprzętu..

13 Instalacja urządzeń niezgodnych z Plug&Play 1. Jeśli posiadamy płytę ze sterownikami, uruchamiamy instalatora, który przekopiuje je na dysk. 2. Włączamy Kreatora dodawania sprzętu wchodząc w Panel Sterowania a następnie klikając w moduł Dodaj sprzęt. 3. Klikamy Dalej, a Kreator zacznie wyszukiwać nowe urządzenie. Nie znajdując żadnego nowego urządzenia zapyta nas, czy zostało ono podłączone do komputera. 4. Zobaczymy okienko zawierające listę urządzeń. Jeśli sprzęt, który chcemy zainstalować widnieje na niej - wybieramy go, w przeciwnym wypadku wybieramy Dodaj nowe urządzenie sprzętowe 5. Następnie pojawi się okienko z zapytaniem, czy chcemy, by kreator automatycznie wyszukał i zainstalował urządzenie, czy też chcemy zrobić to samemu. Wybieramy drugą opcję. 6. Pokaże się okienko z listą urządzeń. Gdy urządzenie znajduje się na liście - wybieramy je, gdy nie ma go wybieramy Pokaż wszystkie urządzenia 7. Zobaczymy moduł, zawierający listę producentów sprzętu. Jeśli uda się nam odnaleźć w niej producenta i model urządzenia, jakie chcemy zainstalować wybieramy je i klikamy Dalej. 8. W przypadku, gdy posiadamy "czyste" pliki sterownika - bez instalatora zapisane na dysku twardym korzystamy z przycisku Z dysku... Podajemy ścieżkę dostępu do pliku.inf i klikamy Dalej. Pojawi się nam lista zgodnych sterowników, z której wybieramy właściwy i klikamy Dalej. Sprzęt został zainstalowany

14 System plików FAT32 i NTFS # Bezpieczeństwo. Dzięki NTFS mamy możliwość ograniczać dostęp do wybranych plików i folderów. Dodatkowo istnieje opcja szyfrowania plików. Zasoby woluminów FAT32 są natomiast do dyspozycji dla wszystkich, którzy mają fizyczny dostęp do komputera. # Kompatybilność. Starsze wersje systemu Windows (95/98/Me) nie rozpoznają woluminów NTFS. Jeśli korzystamy z wielu systemów w jednym komputerze, musimy korzystać z systemu FAT32 na każdym dysku lokalnym, który ma być dostępny po uruchomieniu starszych systemów. Problem ten ma miejsce np. wtedy, gdy podłączamy dysk, na którym są woluminy NTFS do komputera, na którym zainstalowany jest Windows 95/98/Me. Kłopot nie występuje natomiast dla dysków sieciowych. # Niezawodność. System NTFS bardzo dobrze radzi sobie z przywracaniem danych po wystąpieniu błędów na dysku. Jest to jedno z podstawowych założeń tego formatu i wyraźnie przewyższa w tej kwestii FAT32. NTFS rejestruje i zapisuje w odpowiednich plikach wszystkie operacje na dysku. Dane te są wykorzystywane do automatycznego naprawiania błędów w plikach systemowych w sytuacji, kiedy następuje awaria systemu. Kolejną zaletą NTFS jest to, że dynamicznie zaznacza klastry zawierające uszkodzone sektory, dzięki czemu system operacyjny nie próbuje już ich używać. # Wydajność. NTFS zarządza wydajniej od FAT32 partycjami większymi od 8 GB. Dla woluminów o większym rozmiarze pod tym względem lepszy jest więc NTFS

15 Pulpit systemu Windows Ikony na pulpicie: Kosz, skróty, aplikacje, dokumenty, itp Menu Start Pasek szybkiego uruchamiania Aplikacje na pasku zadań Pasek zadań Obszar powiadomień

16 Okno systemu Windows Belka tytułowa Menu systemowe Menu okna (programu) Pasek narzędzi Przyciski sterujące oknem Okno główne Pasek przewijania pionowego Pasek przewijania poziomego

17 Panel sterowania Zarządzanie systemem polega przede wszystkim na: Określeniu sposobu uruchamiania komputera. Zmianie wyposażenia systemu poprzez instalowanie nowych urządzeń lub programów i usuwaniu już zainstalowanych. Zmianie uprawnień użytkowników. Przyznawanie prawa dostępu do komputera lub odbieranie tego prawa. W kontekście zdefiniowanych w ten sposób funkcji zarządzania największe znaczenie mają programy w Panelu sterowania: Dodaj lub usuń programy. Dodaj sprzęt. Konta użytkowników. Narzędzia administracyjne. Opcje zasilania. System.

18 Narzędzia systemowe Polecenie: Start > Wszystkie programy > Akcesoria > Narzędzia systemowe >... prowadzi do grupy ważnych programów służących do wykonywania podstawowych zabiegów związanych z utrzymaniem systemu w sprawności: Defragmentacji dysków. Sporządzania kopii zapasowych. Oczyszczania dysków z niepotrzebnych elementów. Planowania zadań do wykonywania automatycznego. Przywracania systemu po awarii.

19 Opis narzędzi systemowych Defragmentacja dysków jest zabiegiem, który należy wykonywać systematycznie w celu zachowania sprawności systemu przede wszystkim pod względem szybkości uruchamiania programów i otwierania plików. Fragmentacja dysków jest zjawiskiem nieuniknionym - nie można jej zapobiec, ale można i należy usuwać jej skutki. Fundamentalne znaczenie dla zachowania ciągłości pracy systemu jest systematyczne wykonywanie kopii zapasowych. Oczyszczanie dysków z niepotrzebnych już elementów (pozostałości po nieużywanych już programach) ma znaczenie głównie z punktu widzenia efektywnego wykorzystywania pojemności dysków. Dla szybkości działania systemu duże znaczenie ma oczyszczenie rejestru z niepotrzebnych zapisów, ale program Oczyszczanie dysku nie realizuje tego zadania. Przywracanie systemu jest funkcją ratunkową, która pozwala na odtworzenie poprzedniego stanu systemu w sytuacji, gdy wskutek awarii niemożliwe jest normalne jego użytkowanie. Jeżeli w systemie wiele się dzieje w sensie instalowania nowych programów, to stan systemu warto zapisywać dosyć często. Wymaga to jednak dość dużych rezerw pojemności dysków.

20 Pliki i foldery W starszych systemach nazwa pliku składała się z nazwy właściwej i rozszerzenia (8 znaków, kropka, 3 znaki) Obecnie długość nazwy jest dowolna, dozwolone są spacje i inne znaki Rozszerzenie określa typ pliku Folder (dawniej katalog) nie posiada rozszerzenia umożliwia przechowywanie innych plików i folderów System plików jest systemem hierarchicznym

21 Znane typy plików (systemowe) Pliki wykonywalne: exe, com Pliki wsadowe: bat Biblioteki systemowe: dll Pliki informacji o sterowniku sprzętu: inf Pliki dziennika: log Pliki tymczasowe: tmp Pliki inicjalizujące (ustawienia dla programów): ini Pliki konfiguracyjne: cfg

22 Typy plików - dokumenty Dokument tekstowy: txt Dokument MS Word: doc Dokument MS Excel: xls Prezentacja MS Powerpoint: ppt Baza danych MS Access: mdb Dokument programu Adobe: pdf (portable dokument format) Dokumenty pakietu OpenOffice: odt (tekstowy), ods (arkusz), odp (prezentacja), odb (baza danych) Dokument strona sieci WWW: html, htm

23 Pliki graficzne Bitmapowe (rastrowe): BMP (bez kompresji lub kompresja bezstratna) GIF (kompresja bezstratna) JPG, JPEG (kompresja stratna) PCX (kompresja bezstratna) PSD (Adobe Photoshop) PNG (kompresja bezstratna) TIF, TIFF (kompresja bezstratna) Wektorowe SVG CDR (Corel Draw) SWF (Adobe Flash) DXF (AutoCad)

24 Grafika rastrowa Grafika rastrowa - reprezentacja obrazu za pomocą pionowo-poziomej siatki odpowiednio kolorowanych pikseli na monitorze komputera, drukarce lub innym urządzeniu wyjściowym. Bez zastosowania kompresji kolor każdego piksela jest definiowany osobno. Obrazki z głębią kolorów RGB często składają się z kolorowych pikseli zdefiniowanych przez trzy bajty jeden bajt na kolor czerwony, jeden na zielony i jeden na kolor niebieski. Mniej kolorowe obrazki potrzebują mniej informacji na piksel, np. obrazek w kolorach czarnym i białym wymaga tylko jednego bitu na każdy piksel. Bitmapę charakteryzują następujące podstawowe właściwości: * wysokość i szerokość bitmapy liczona jako liczba pikseli * liczba bitów na piksel opisująca liczbę możliwych do uzyskania kolorów

25 Grafika wektorowa Grafika wektorowa (obiektowa) obraz opisany jest za pomocą figur geometrycznych (w przypadku grafiki dwuwymiarowej) lub brył geometrycznych (w przypadku grafiki trójwymiarowej), umiejscowionych w matematycznie zdefiniowanym układzie współrzędnych, odpowiednio dwu- lub trójwymiarowym.

26 Pliki dźwiękowe MIDI (mid) - plik nie zawiera spróbkowanego dźwięku, lecz specyficzny rodzaj zapisu nutowego danego utworu. WAV spróbkowany dźwięk, zazwyczaj bez kompresji AIF, AIFF, AIFC, AIFR format Macintosh, popolarny też na PC MP2, MPG, MPE, MPEG, MPEG2 - Pliki o dużym stopniu kompresji, poprzednicy standardu MP3 MP3 - Format wykorzystujący standard kompresji MPEG-1 Audio Layer 3 MP4 - Format ten oparty jest na technologii MPEG-4 i standardzie AAC - zawiera w sobie odtwarzacz, więc użytkownik nie musi posiadać programu obsługującego ten format. OGG - stratny format audio zapewnia stosunek jakości do objętości wynikowego pliku lepszy od MP3, kosztem większych wymagań przy odtwarzaniu WMA Windows Media Audio (kompresja stratna) Real Audio (RA) strumieniowe przesyłanie dźwięku QuickTime Audio (QT)

27 Pliki video AVI Audio-Video Interleave - kompresja za pomocą kodeków :XviD, DivX, Intel Real Time Video, Indeo, Cinepak, MJPEG, Editable MPEG, VDOWave, QPEG, MPEG-4 część 2 i inne MPG, MPEG Moving Picture Experts Group WMV Windows Media Video RV Real Video Kodek jest skrótem od "koder/dekoder", co oznacza urządzenie lub program zdolny do przekształcania strumienia danych lub sygnału. Kodeki mogą zmienić strumień danych w formę zakodowaną (często w celu transmisji, składowania lub zaszyfrowania) lub odzyskać (odkodować) strumień danych z formy zakodowanej, by umożliwić ich odtwarzanie bądź obróbkę.

28 Rejestr systemowy Rejestr to centralna baza danych, przeznaczona do przechowywania informacji o konfiguracji systemu operacyjnego. Zawiera informacje o ustawieniach systemu, oprogramowania, sprzętu, ustawienia indywidualne użytkowników i ich preferencji. Z bazy danych Rejestru korzysta Windows, a także pracujące w nim aplikacje. W trakcie pracy sytemu, Windows odwołuje się cały czas do rejestru sprawdzając np. jaki typ dokumentu może otworzyć, a jaki nie, itp. Fizycznie na Rejestr składają się pliki, których nazwy i położenie są różne w poszczególnych wersjach systemu Windows Rejestr znajduje się w kilku różnych plikach umieszczonych w folderach: Documents and Settings\nazwa użytkownika i Windows\System32\Config Podczas uruchamiania systemu / logowaniu użytkownika, pliki te są łączone w jedną całość i tworzą Rejestr. Umiejscowienie plików gałęzi rejestru w systemie możemy sprawdzić w kluczu HKEY_LOCAL_MACHINE\System\CurrentControlSet\Control\HiveList HiveList zawiera wpisy lokalizację katalogu rejestru (nazwa wpisu) oraz fizyczną lokalizację katalogu (jako wartość wpisu).

29 Struktura rejestru HKEY_CALSSES_ROOT (klasy obiektów) Zawiera informacje o rozszerzeniach wszystkich typów plików, ich ikon, rozszerzeń, danych związanymi z tymi plikami, itp. Korzysta z HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Classes i HKEY_CURRENT_USER\Software\Classes HKEY_CURRENT_USER (bieżąca konfiguracja użytkownika) Zawiera informacje o zalogowanym aktualnie użytkowniku. Przechowuje ustawienia "własne" aktualnie zalogowanego użytkownika takie jak rozdzielczość ekranu, kompozycje pulpitu, ustawienia systemu, itp. HKEY_LOCAL_MACHINE (konfiguracja systemu) Zawiera informacje, które dotyczą wszystkich urządzeń i całego oprogramowania zainstalowanego na komputerze i są przypisane wszystkim użytkownikom. Interesująca w tej gałęzi jest podgałąź Software, która zawiera wszelkie informacje dotyczące zainstalowanych na komputerze aplikacji. HKEY_USERS (konfiguracje użytkowników) Zawiera informacje o wszystkich użytkownikach, którzy kiedykolwiek zalogowali się na danym komputerze. Najczęciej znajduje się tylko jeden użytkownik o nazwie default (domyślny). HKEY_CURRENT_CONFIG (bieżąca konfiguracja sprzętowa) Zawiera informacje dotyczące aktualnego sprzętu zainstalowanego na komputerze. Klucz ten nie zawiera żadnych danych, ale korzysta z HKEY_LOCAL_MACHINE\config

30 Edycja i modyfikacja rejestru Do przeglądania Rejestru i jego modyfikacji służy systemowy Edytor Rejestru. Aby uruchomić Edytor Rejestru kliknij: Start -> Uruchom -> regedit.exe

31 Zakończenie Windows XP Windows Vista Windows 7 Windows 8