Lat. 10 lat Dobrowolnego Porozumienia

Transkrypt

1 Lat 10 lat Dobrowolnego Porozumienia

2 Dążymy do tego, aby nowe wyzwania były realne do wykonania Rozmowa ze Sławomirem Mazurkiem, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Środowiska Jak Polska przygotowuje się do wdrażania pakietu dyrektyw odpadowych dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym? Nowelizacja pakietu dyrektyw odpadowych jest jednym z elementów wdrażania gospodarki o obiegu zamkniętym w Unii Europejskiej. My również przygotowujemy się do realizacji tych przepisów, chociaż już teraz wiemy, że pakiet odpadowy będzie stanowił wyzwanie dla polskiej gospodarki odpadami. Obecnie trwają jeszcze prace, prowadzone są rozmowy odnośnie przyjmowanych rozwiązań w ramach trilogu, a więc pomiędzy Komisją Europejską, Parlamentem UE oraz Radą UE. Dążymy do tego, aby nowe wyzwania były realne do wykonania, a zarazem, aby skutecznie usprawniły gospodarkę odpadami w całej Unii. A w ramach przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, aby w jak największym stopniu efektywnie wykorzystywać odpady jako surowce np. dla przemysłu. Jednym z istotnych działań, które już wykonaliśmy, jest wprowadzenie jednolitych zasad selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów komunalnych. Jest to fundament wdrażania pakietu odpadowego, który urealni osiągnięcie pożądanych poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia, a w dalszej kolejności ograniczy masę składowanych odpadów. Jednym z priorytetowych zagadnień, które powinno przyczynić się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym jest innowacyjność. Wzmocnienie współpracy pomiędzy przemysłem a sektorem nauki pomoże wdrożyć nowe rozwiązania w gospodarce. Gospodarka o obiegu zamkniętym ma na celu nie tylko zwiększenie innowacyjności polskich przedsiębiorstw, ale także podniesienie ich konkurencyjności w stosunku do podmiotów z innych części Europy i świata. Komisja Europejska potwierdziła 2 sierpnia 2017 r., że Polska wypełniła warunki wstępne (ex ante) w obszarze gospodarki odpadami. Tym samym będziemy mogli wykorzystać środki w wysokości 1,3 mld euro z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska (POIiŚ) oraz z Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) na inwestycje w gospodarkę odpadami. Za wypełnienie warunków ex-ante odpowiadały Ministerstwo Środowiska oraz samorządy województw. Najważniejsze z nich to aktualizacja Krajowego planu gospodarki odpadami, aktualizacja wojewódzkich planów gospodarki odpadami oraz wprowadzenie zasad selektywnego zbierania odpadów komunalnych w gminach w podziale na co najmniej 4 frakcje (papier, szkło, metal i tworzywa sztuczne, odpady ulegające biodegradacji). Środki z POIiŚ oraz regionalnych programów operacyjnych (RPO) mogą być przeznaczone na inwestycje ułatwiające obywatelom gospodarowanie odpadami, np. na budowę nowych punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych czy instalacji przetwarzania odpadów, w tym w szczególności do recyklingu. Należy podkreślić, że Komisja Europejska zarekomendowała zasady, jakie powinny być brane pod uwagę przy ocenie wniosków o dofinansowanie w ramach POIiŚ oraz RPO. Przede wszystkim dofinansowanie funduszy UE do nowych instalacji termicznego przekształcania odpadów powinno być udzielane jedynie w dobrze uzasadnionych przypadkach. Ma to związek głównie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami. Co więcej, dofinansowanie nie powinno być udzielane na budowę nowych instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów lub na działania prowadzące do zwiększania mocy przerobowych istniejących instalacji. Ponadto, aby uzyskać dofinansowanie ze środków unijnych, samorządy powinny wdrożyć bez opóźnień, obowiązujący od 1 lipca br., system selektywnego zbierania odpadów komunalnych. 10 lat temu przedstawiciele przemysłu spożywczego i dostawcy kartonowego materiału opakowaniowego podpisali pod patronatem Ministra Środowiska Dobrowolne Porozumienie na rzecz rozwoju systemu zbierania i recyklingu odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności. Inicjatywa, z którą wyszedł wówczas przemysł stosujący wielomateriałowe opakowania do pakowania żywności płynnej, a która doprowadziła do powstania Dobrowolnego Porozumienia REKARTON świadczy o wysokim zaangażowaniu przedstawicieli tego porozumienia w ochronę środowiska. Recykling opakowań wielomateriałowych nie jest procesem prostym, a jednak ta inicjatywa przyczyniła się do rozwoju technologii. Dzięki temu, dzisiaj porozumienia reprezentujące wprowadzających produkty w opakowaniach wielomateriałowych, wykazują wykonywanie ustawowego obowiązku w zakresie odzysku i recyklingu. Warto także zauważyć, że świadome działanie branży na rzecz zwiększenia recyklingu odpadów opakowaniowych, takie jak w przypadku Dobrowolnego Porozumienia REKARTON, idealnie wpisuje się w założenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Jacek Zyśk 2 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON

3 O Dobrowolnym Porozumieniu 2 lipca 2007 roku przedstawiciele przemysłu spożywczego i dostawcy kartonowego materiału opakowaniowego podpisali pod patronatem Ministra Środowiska Dobrowolne Porozumienie na rzecz rozwoju systemu zbierania i recyklingu odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności. Do realizacji celów Dobrowolnego Porozumienia powołano Program REKARTON. W polskich warunkach porozumienie było pionierskim rozwiązaniem i przyczyniło się do włączenia zapisu o możliwości zawierania tego typu porozumień do nowej ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Andrzej Szweda-Lewandowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska (z lewej) oraz Tadeusz Pokrywka, prezes Krajowej Izby Gospodarczej Przemysłu Spożywczego podpisują Dobrowolne Porozumienie. Wśród sygnatariuszy znalazły się organizacje reprezentujące użytkowników opakowań, branżę gospodarki żywnościowej oraz firmy dostarczające kartonowy materiał opakowaniowy. O Dobrowolnym Porozumieniu REKARTON Dobrowolne Porozumienie REKARTON jest pierwszym w Polsce porozumieniem samorządu gospodarczego reprezentującym grupę przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach wielomateriałowych w zakresie utworzenia i utrzymania systemu zbierania, transportu, odzysku, w tym recyklingu lub unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań wielomateriałowych. Porozumienie REKARTON zostało zawarte 11 lutego 2014 roku i jest kontynuacją i rozszerzeniem działalności Programu REKARTON, czyli nowatorskiej i w pełni dobrowolnej inicjatywy przemysłu sokowego, mleczarskiego i opakowaniowego, aktywnie wspierającej zbieranie i recykling zużytych kartoników po mleku i sokach w Polsce w latach lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON 3

4 Sygnatariusze Programu REKARTON Dobrowolne Porozumienie na rzecz rozwoju systemu zbierania i recyklingu odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności zostało podpisane przez przedstawicieli organizacji zrzeszających przedsiębiorców przemysłu mleczarskiego i napojowego, korzystających z opakowań kartonowych do płynnej żywności oraz dostawców materiału opakowaniowego. Zostało ono zawarte 2 lipca 2007 roku pod patronatem Ministra Środowiska. Organizacje reprezentujące użytkowników opakowań: Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich Związek Rewizyjny Związek Polskich Przetwórców Mleka Polska Izba Mleka Organizacje reprezentujące branżę gospodarki żywnościowej i opakowaniową: Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców Stowarzyszenie Polska Koalicja Przemysłowa na rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku Eko-Pak Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego i Opakowań Firmy dostarczające kartonowy materiał opakowaniowy: Elopak SA SIG Combibloc Sp. z o.o. Tetra Pak Sp. z o.o lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON

5 Uczestnicy Programu REKARTON Agros Nova Sp. z o.o. AGRO-DANMIS Sp. z o.o. Coca-Cola HBC Polska Sp. z o.o. CUIAVIA Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Inowrocławiu EMIG Sp. z o.o. w Warszawie FRUCTA Napoje Sp. z o.o. w Łęczycy Hortex Holding SA Kujawska Spółdzielnia Mleczarska KESEM we Włocławku w Chojnicach w Garwolinie w Kaliszu w Krasnymstawie w Łowiczu w Piątnicy w Radomsku w Sanoku w Siedlcach WART-MILK w Sieradzu Pepsi Cola General Bottlers Poland Sp. z o.o. Polska Żywność SA Rzeszowska Spółdzielnia Mleczarska,,RESMLECZ w Trzebownisku ROTR Spółdzielnia Mleczarska w Rypinie Sokpol Sp. z o.o. Spółdzielnia Mleczarska SPOMLEK w Radzyniu Podlaskim Spółdzielnia Dostawców Mleka w Wieluniu Spółdzielnia Mleczarska w Gostyniu Spółdzielnia Mleczarska JOGSER w Sosnowcu Spółdzielnia Mleczarska Polmlek-Maćkowy Spółdzielnia Mleczarska MLEKOVITA Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL Tymbark SA Zakład Mleczarski Sp. z o.o. w Płońsku z/s w Skarżynie Zakład Przetwórstwa Mleka MLECZ Sp. z o.o. w Wolsztynie Bardzo ważną częścią działalności Dobrowolnego Porozumienia REKARTON jest wspieranie inicjatyw o charakterze edukacyjnoekologicznym organizowanych z myślą o konsumentach, w tym dzieciach i młodzieży. Podczas takich wydarzeń odbywających się zarówno w największych miastach Polski, jak i w małych miejscowościach Polacy mają szansę dowiedzieć się, co robić, aby wykorzystywane w domu kartony do mleka i soków trafiały do recyklingu. Młody jeleniogórzanin produkuje papier czerpany z recyklingu kartoników po mleku i sokach. 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON 5

6 Jesteśmy pełni optymizmu, ale i świadomi stojących przed nami wyzwań Rok 2017 jest dla nas wyjątkowy. Wspólnie świętujemy bowiem dekadę powołania do życia Programu REKARTON i rozpoczęcia naszej wyjątkowej drogi w działalności na rzecz rozwoju systemu zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych po kartonach do żywności płynnej i półpłynnej. Ostatnie 10 lat z pewnością przyniosło nam wszystkim wiele zmian. Dziś sprawnie funkcjonujemy w formie Dobrowolnego Porozumienia REKARTON warto podkreślić, że jest to pierwsze w Polsce tak zróżnicowane i wielopoziomowe porozumienie samorządu gospodarczego, reprezentujące grupę przedsiębiorców oraz spółdzielni wprowadzających produkty w opakowaniach wielomateriałowych na rynek, producentów opakowań wielomateriałowych, a także organizacje reprezentujące zarówno indywidualnych użytkowników opakowań, jak i szeroko rozumianą branżę gospodarki żywnościowej i opakowaniowej. Dlatego nasze Porozumienie stanowi naturalną kontynuację i rozszerzenie licznych filarów działalności Programu REKARTON nowatorskiej i w pełni dobrowolnej inicjatywy przemysłu sokowego, mleczarskiego i opakowaniowego, aktywnie wspierającej zbieranie i recykling zużytych kartoników po mleku i sokach w Polsce w latach Taka okazja jak dziesięciolecie zawsze skłania do podsumowań i szczególnych refleksji. Warto poczynić je tym razem z perspektywy konsumenckiej. Każdego dnia Europejczycy kupują ponad 500 milionów płynnych produktów spożywczych mleka, soków, wody, napojów gazowanych, alkoholi czy jogurtów. Polacy nie odstają w tej czołówce. Nie ulega więc wątpliwości, że opakowanie ma znaczenie zarówno na poziomie indywidualnym, jak i szerszym, globalnym. Choć może to zabrzmieć jak banał, nasze społeczeństwo nie istniałoby bez opakowań wielomateriałowych a z pewnością nie funkcjonowałoby w obecnej formie. Z wielu powodów chociażby nie mielibyśmy dostępu do tak szerokiej gamy produktów spożywczych. Dotyczy to szczególnie towarów trudnych w transporcie czy wymagających specyficznych warunków przetwórstwa bądź magazynowania. Przetwórców oraz właścicieli marek spożywczych, a także konsumentów końcowych, łączy także wzrastająca z roku na rok troska o środowisko i zrównoważony rozwój. Polacy chcą dbać o zdrowie oraz dobro naszej planety nie mniej niż reszta Europejczyków. Z punktu widzenia środowiska wybór produktów w opakowaniach kartonowych powinien dlatego być tak samo oczywisty, jak np. codzienne oszczędzanie energii, wody czy korzystanie z komunikacji miejskiej. Opakowanie wielomateriałowe to jedna z najlepszych opcji, a mimo to dla większości konsumentów wciąż nie najbardziej oczywisty, przystępny i racjonalny wybór. Co cieszy, Dobrowolne Porozumienie REKARTON jest niezwykle aktywne w tym obszarze i chętnie wspiera akcje edukacyjne i promocyjne prowadzone w całej Polsce, zarówno w największych miastach, jak i mniejszych miejscowościach. Działając jeszcze jako Program, REKARTON wielokrotnie angażował się m.in. w organizację konkursów dla szkół i gmin, pikników ekologicznych oraz wszelkich innych działań zachęcających do selektywnego zbierania zużytych kartoników po mleku i sokach. Między innymi to właśnie takie działania przyczyniły się do tego, że w Polsce od momentu rozpoczęcia działań Programu obserwujemy coroczny wzrost recyklingu opakowań do płynnej żywności średnio o 21,5%! To wspaniały wynik, z którego możemy być dumni, ale nie możemy osiąść na laurach. Naszą ambicją jest wspólne zwiększenie świadomości polskich konsumentów na temat segregacji odpadów, standardów selektywnej zbiórki i recyklingu. Jestem pewna, że dalej będziemy osiągać to poprzez zaangażowanie w rozmaite inicjatywy i akcje edukacyjne w szkołach, konsumenckie kampanie informacyjne oraz współpracę z lokalnymi organizacjami pozarządowymi i samorządami. Rozpoczynamy drugą dekadę funkcjonowania REKARTON-u, przede wszystkim związanego z dalszą pracą na rzecz zmiany percepcji opakowań wielomateriałowych do żywności płynnej. Dzięki naszej inicjatywie z sukcesem, choć stopniowo, zmienia się wizerunek kartonów, zarówno na poziomie wspomnianej już ważności recyklingu, jak i aspektu wartości odżywczych samych produktów zapakowanych w opakowania wielomateriałowe. W toczącym się dyskursie dotyczącym kartonów niezwykle często nawiązujemy do faktu, iż to właśnie dzięki zastosowaniu procesu pasteryzacji i rozwiązaniom aseptycznym, płynna i półpłynna żywność w opakowaniach kartonowych jest produktem najmniej przetworzonym, niewymagającym stosowania konserwantów czy sztucznych dodatków. Opakowania wielomateriałowe zaś, dzięki swoim właściwościom i budowie, pozwalają utrzymać wartości odżywcze, konsystencję, smak, kolor, a także bezpieczeństwo mikrobiologiczne produktów. Misją Porozumienia REKARTON jest szerokie wsparcie dla działań podejmowanych na rzecz zbierania i recyklingu wielomateriałowych odpadów opakowaniowych oraz działalność edukacyjna w tym zakresie. Warto jednak pamiętać, że szeroko rozumiane korzyści z efektywnego funkcjonowania Porozumienia odnosimy nie tylko my jego uczestnicy ale także indywidualni konsumenci, a przede wszystkim środowisko naturalne w Polsce. Życzę nam samych sukcesów i satysfakcji w kolejnym dziesięcioleciu funkcjonowania! Kinga Sieradzon, dyrektor generalna Tetra Pak 6 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON

7 Foto: Wojciech Obremski (lca.pl) Nie przegrywamy z konkurencją Rozmowa z Tadeuszem Pokrywką, prezesem Krajowej Izby Gospodarczej Przemysłu Spożywczego i Opakowań Kiedy powstała idea Dobrowolnego Porozumienia? Idea Dobrowolnego Porozumienia przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach wielomateriałowych została przeze mnie zgłoszona na konferencji w Zakopanem w 2006 roku. Zadeklarowałem wówczas, że Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego zajmie się przygotowaniem i obsługą takiego porozumienia. Wymagało to oczywiście od przedsiębiorców dodatkowych, dobrowolnych obciążeń finansowych. Musieli bowiem płacić nadal za rozliczanie się materiałem dominującym, ale też na tworzenie nowego systemu zbiórki i recyklingu opakowań wielomateriałowych. Ponieważ do Porozumienia nie przystąpiły sieci handlowe, które uważały, że skoro nie ma takiego obowiązku ustawowego, to nie będą ponosić dodatkowych kosztów, to mleczarze i sokowcy ponosili dodatkowe opłaty nie tylko za swoje opakowania, ale też za prywatne marki opakowań sieci handlowych. Wydawało mi się wówczas, i tak też obiecywałem, że taka sytuacja nie potrwa dłużej niż dwa lata, bo do tego czasu parlament przyjmie stosowne rozwiązania, które zlikwidują te podwójne obciążenia. Czas pokazał, że na ustawę, wprowadzającą zapisy o porozumieniach dobrowolnych, a tym samym likwidującą rozliczanie się materiałem dominującym trzeba było czekać aż 6 lat od lipca 2007, kiedy to Dobrowolne Porozumienie REKARTON zostało podpisane w Ministerstwie Środowiska, do końca roku Od 1 stycznia 2014 roku, przedsiębiorcy będący uczestnikami Dobrowolnego Porozumienia współfinansują zbieranie i recykling wielomateriałowych odpadów opakowaniowych. Tak więc program REKARTON, Dobrowolne Porozumienie przedsiębiorców, działał 6 lat. Pokazywał, że organizacja samorządu gospodarczego potrafi zbudować od zera system zbierania i recyklingu opakowań wielomateriałowych. Kiedyś byliście monopolistą, teraz nie jest już tak łatwo. Nie byliśmy monopolistą, byliśmy po prostu jedyną organizacją, którą wybrali producenci mleka i soków, żeby realizowała w ich imieniu dodatkowe obowiązki w zakresie gospodarki odpadami. Przemysł sokowy i mleczarski zdecydował się robić coś ponad obowiązki ustawowe. Po wejściu ustawy opakowaniowej zaczęliśmy przygotowywać nowe porozumienie zamiast programu REKARTON. Nazwaliśmy je też REKARTON, żeby podkreślić ciągłość naszego działania. Byliśmy pierwszą izbą samorządu gospodarczego, która podpisała porozumienie z marszałkiem. Teraz takich porozumień jest już ponad 10, ale radzimy sobie na tym rynku. Mieliśmy już partnerów, których wcześniej przekonaliśmy do segregacji. Od 2007 roku sami narzucaliśmy sobie coraz to wyższy poziom zbierania. Poszerzaliśmy liczbę podmiotów, z którymi współpracowaliśmy, żeby to osiągnąć. W 2014 mieliśmy dobrowolnie przyjęte 15%, a w rozporządzeniu określono 10% recyklingu i 14% odzysku. Trzeba podkreślić, iż nowe regulacje dotyczące wielomateriałowych odpadów opakowaniowych obejmują nie tylko kartoniki po żywności płynnej, ale całą kategorię tych odpadów, w której kartoniki stanowią mniej niż 50% masy. Z punktu widzenia naszej Izby sytuacja jest dobra i stabilna, wywiązujemy się z obowiązków, mamy klientów i firmy z nami współpracujące. W większości są to nasi wypróbowani partnerzy, ale mamy obawy, czy omijanie prawa przez niektóre porozumienia nie doprowadzi do patologii podobnych jak w odpadach monomateriałowych. Obawiam się wirtualnych dokumentów, za które wprowadzający będzie płacił grosze i to może doprowadzić do załamania się systemu. To naturalne, że przedsiębiorca wybierze tego, kto zrobi to taniej. Dalej jesteście liderem? W tej chwili nie przegrywamy z konkurencją, ale jeżeli będzie tak łatwo pozyskać dokumenty na wielomateriałówkę jak łatwo jest je pozyskać chociażby na szkło, to zniszczy system zważywszy, że wartość rynkowa opakowań materiałowych jest niewielka w porównaniu np. do aluminium, plastiku czy nawet papieru. Poziomy recyklingu stale rosną. W przyszłym roku ma być 40% recyklingu opakowań wielomateriałowych. Obecny rok, moim zdaniem, jest ostatnim, w którym możliwe jest rzeczywiste zrealizowanie obowiązków w zakresie recyklingu wielomateriałowych odpadów opakowaniowych. Osiągnięcie 40% recyklingu jest nierealne, głównie z powodu braku mocy recyklingowych i niskiego stopnia wysegregowywania tego typu odpadów opakowaniowych. Teoretycznie można mówić o eksporcie tego rodzaju odpadów i recykling poza granicami kraju, ale pozostaje problem ograniczonych możliwości zebrania takiej masy odpadów i kosztów finansowych. W całej kategorii odpadów wielomateriałowych są zbierane jedynie kartoniki po żywności płynnej (odpady wielomateriałowe z przewagą papieru). Tak więc cały obowiązek recyklingu opakowań wielomateriałowych trzeba wykonać zbiórką jedynie kartoników do żywności płynnej (tylko jeden z recyklerów przetwarza opakowania z przewagą plastiku produkując płyty dla budownictwa). Włókna celulozowe z opakowań wielomateriałowych odzyskiwane są jedynie w trzech papierniach. Jednej dużej i dwóch mniejszych. Inny powód to brak możliwości sfinansowania przez przedsiębiorców zbiórki i przetworzenia takiej masy odpadów. Mówiąc precyzyjniej, jeśli przyjmiemy, że do obrotu wprowadzanych jest co najmniej 110 tys. ton opakowań wielomateriałowych, a jak powiedziałem przed chwilą zbierane są wyłącznie kartoniki po mleku i sokach, to należałoby ich zebrać nie mniej niż 45 tys. ton, co stanowi około 70% tych kartoników wprowadzonych do obrotu. Zadanie nierealne. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Jacek Zyśk 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON 7

8 Historia recyklingu opakowań kartonowych do płynnej żywności to historia Dobrowolnego Porozumienia REKARTON Kartony do płynnej żywności nie zawsze podlegały selektywnej zbiórce i recyklingowi. Co prawda już w latach zbierana była pewna niewielka masa tego typu odpadów oraz podejmowane były próby uruchomienia recyklingu w papierniach, jednak tzw. obiektywne trudności sprawiły, że nie udało się doprowadzić do znaczącego wzrostu pozyskiwania tego typu odpadów z rynku. W prawie istniała wprawdzie kategoria odpadów wielomateriałowych i niektóre organizacje odzysku (w tym przede wszystkim Rekopol) podejmowały wysiłki na rzecz zbudowania infrastruktury dla selektywnej zbiórki tego typu odpadów w gminach, ale realnie, ze względu na brak stosownych zapisów prawnych, było to zadanie niemożliwe do wykonania. W połowie 2005 roku nastąpiła zmiana w prawie, która spowodowała, że zniknęła kategoria odpadów wielomateriałowych, a kartony do płynnej żywności zostały zaklasyfikowane zgodnie z głównym komponentem do kategorii papier i tektura. Konsekwencją tego było całkowite zaniechanie zbiórki kartonów i ich recyklingu, którego poziom spadł już i tak z niskiego pułapu praktycznie do zera. Cel recyklingowy był realizowany głównym komponentem, czyli papierowymi opakowaniami monomateriałowymi, do których zaliczały się duże i ciężkie opakowania transportowe. Były one relatywnie łatwe do pozyskania z rynku, charakteryzowały się dużą masą i były źródłem niezłej jakości surowca. Oznaczało to łatwość w osiąganiu przyjętych celów recyklingowych. Oczywiście takie podejście powodowało, że indywidualne opakowania pokonsumenckie nie znajdowały się w centrum zainteresowania ani firm zbierających, ani recyklerów. Dotyczyło to zresztą nie tylko kartonów po mleku i sokach, ale także innych opakowań pokonsumenckich, w tym przede wszystkim opakowań plastikowych. Przemysł nie mógł przyglądać się biernie takiemu stanowi rzeczy wiązało się to z ryzykiem, że kartony zaczną być postrzegane jako nienadające się do recyklingu. Nie było jednak możliwości, aby zbiórka tego typu zużytych opakowań pojawiła się samoistnie. W wyniku wielu rozmów i dyskusji Ministerstwo Środowiska, organizacje branży opakowaniowej, przemysł, niektóre firmy zbierające oraz potencjalni recyklerzy wypracowali w latach koncepcję Dobrowolnego Porozumienia przemysłu na rzecz rozwoju selektywnej zbiórki i recyklingu zużytych kartonów po płynnej żywności. Idea dobrowolnych porozumień funkcjonuje w prawie unijnym (dyrektywa opakowaniowa PPWD), jednakże polskie rozwiązanie stwarzało całkowicie nową jakość ze względu na swój oddolny charakter. Sprawy nabrały tempa już w połowie 2007 roku, pod patronatem Ministerstwa Środowiska, zaczęło funkcjonować Dobrowolne Porozumie, w ramach którego został powołany do życia Program REKARTON. Była to w pełni dobrowolna, oddolna inicjatywa przemysłu oraz użytkowników kartonowych opakowań, którzy zobowiązali się wspierać działania idące w stronę rozwoju systemów selektywnej zbiórki opakowań i ich recyklingu. Już w 2008 zanotowano pierwsze pozytywne efekty pojawiło się dwóch recyklerów, którzy rozpoczęli współpracę z Programem REKARTON Mondi Świecie i TOP Tychy. Większe wyzwanie związane było z faktem, że system selektywnej zbiórki indywidualnych opakowań pokonsumenckich zorganizowany był w nieefektywny sposób oraz niepoparty żadnymi uregulowaniami prawnymi większość masy kartoników pochodziła ze strumienia zmieszanego odpadów, co miało wpływ na nie najlepszą jakość surowca. W kolejnych latach główny nacisk zdecydowano się położyć na wypracowanie bardziej efektywnych sposobów pozyskiwania surowca. Zaczęli pojawiać się również nowi recyklerzy Beskidy Wadowice, PMP Recykl. W ciągu 6 lat istnienia Programu udało się podnieść poziom recyklingu praktycznie od zera do blisko 13% ogólnej masy kartonów wprowadzonych na rynek. Wysiłki REKARTON-u zostały dostrzeżone i docenione nie tylko przez przemysł napojowy i branżę producentów opakowań kartonowych do płynnej żywności, ale także przez ustawodawców. Skutkiem działania Dobrowolnego Porozumienia było wprowadzenie rozwiązań bazujących na jego doświadczeniach do ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (2014). Również nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (2013) usankcjonowała obowiązek zbierania odpadów opakowaniowych wielomateriałowych. Formalnie od 2014 roku Dobrowolne Porozumienia funkcjonują w ramach uregulowań ustawowych. Fundacja ProKarton współpracuje z Dobrowolnym Porozumieniem REKARTON w obszarze edukacji ekologicznej. REKARTON jest przez nas wspierany także w obszarze popularyzacji wiedzy oraz budowania świadomości proekologicznej społeczeństwa, głównie poprzez dostarczanie informacji o zasadach selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych oraz recyklingu. Z okazji 10-lecia powstania Dobrowolnego Porozumienia REKARTON, życzymy dalszych skutecznych działań na rzecz rozwoju systemu selektywnej zbiórki kartonów do płynnej żywności oraz systematycznego zwiększania poziomu ich recyklingu. Jednocześnie deklarujemy swoje wsparcie przede wszystkim w obszarze ekologicznej edukacji społecznej, ponieważ uważamy, że jest ona kluczem do kształtowania właściwych nawyków konsumentów w zakresie segregacji odpadów u źródła oraz nieodzownym elementem sprawnie funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami. Jan Jasiński Prezes Fundacji ProKarton Fundacja na rzecz promocji opakowań kartonowych do płynnej żywności i edukacji ekologicznej 8 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON

9 Osiągnięcia Dobrowolnego Porozumienia w ciągu 10 lat działalności Dzięki Dobrowolnemu Porozumieniu udało się zbudować ogólnokrajowy efektywny system zagospodarowania odpadów po kartonach do żywności płynnej praktycznie od podstaw, a obecnie recykling jest realizowany m.in. w zakładach Mondi Świecie, papierni w Wadowicach, papierni w Tychach, a także w zakładzie w Ćmielowie, gdzie produkowane są płyty do budownictwa. W ciągu 10 lat funkcjonowania Dobrowolne Porozumienie zebrało prawie 90 tys. ton pokonsumenckich odpadów po kartonach do żywności płynnej, które zostały poddane recyklingowi w zakładach papierniczych. Żeby przewieźć taką ilość odpadów potrzeba by było ok TIR-ów, które ustawione jeden za drugim zajęłyby 80 km. Tak świętowali realizatorzy Dobrowolnego Porozumienia REKARTON. 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON 9

10 Kartony do płynnej żywności Opakowania kartonowe do mleka i soków mają wszystkie cechy funkcjonalnych i nowoczesnych opakowań. Są odporne na uszkodzenia i doskonale chronią opakowane w nie produkty przed światłem, tlenem i innymi czynnikami zewnętrznymi. Ponadto są lekkie, atrakcyjne pod względem kształtu oraz ergonomiczne w użytkowaniu, magazynowaniu i transporcie. Zapewniają także szerokie możliwości nadruku, co umożliwia dużą swobodę w zakresie pozycjonowania produktu i marki. Kartony do mleka i soków mają różne pojemności, kształty oraz zamknięcia umożliwiające wielokrotne otwieranie i zamykanie. Stale udoskonalana technologia przetwarzania i pakowania produktów w kartony zapewnia utrzymanie wysokiej jakości soków i mleka oferowanych na polskim rynku. Przyczyniła się ona także do powstania i dynamicznego rozwoju nowych segmentów rynku, takich jak np. mleko UHT, które może być przechowywane i transportowane bez potrzeby chłodzenia. Dzięki kartonowi również produkty pasteryzowane mogą zachować pełnię swoich walorów. Nowoczesne opakowanie powinno nie tylko spełniać swoją funkcję, którą jest ochrona zapakowanego w nie produktu, ale jednocześnie oszczędzać zasoby naturalne Ziemi oraz minimalizować swój wpływ na środowisko naturalne. Ma to szczególne znaczenie w dobie zwiększającej się świadomości ekologicznej konsumentów. Opakowania kartonowe zostały zaprojektowane tak, aby w ich produkcji, transporcie oraz napełnianiu wykorzystywać minimalną ilość materiałów i energii. Głównym składnikiem kartonów jest drewno (75 80% wagi opakowania), będące surowcem naturalnym, pochodzącym z odpowiednio zarządzanych i certyfikowanych upraw leśnych, które są stale odnawiane. Zużyte kartony do płynnej żywności są poddawane recyklingowi. W Polsce recykling zużytych kartonów odbywa się w papierniach, a także w zakładach produkujących płyty drewnopodobne wykorzystywane np. w budownictwie. Nasza Spółka od 2002 roku, w ramach selektywnej zbiórki surowców, odzyskiwała i przekazywała do recyklingu kartoniki po żywności płynnej. Robiliśmy to w ramach współpracy z Organizacją Odzysku Rekopol. Jednak po zmianie ustawy i zniesieniu obowiązku dla przedsiębiorców w roku 2005 wyrzuciliśmy kilkadziesiąt ton kartoników na składowisko. Byliśmy bardzo zadowoleni kiedy w 2007 roku Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego i Opakowań zaproponowała nam współpracę w ramach Programu REKARTON, czyli Dobrowolnego Porozumienia przedsiębiorców i to głównie polskich. Program ten to świetna propozycja z tego względu, że Izba nie tylko dopłaca do zbiórki kartoników, ale zabezpiecza recykling. W ciągu tych 10 lat nasza współpraca to także wsparcie dla nas w edukacji ekologicznej, sponsorowanie konkursów międzyszkolnych. Program REKARTON to wyraz bardzo wysokiej odpowiedzialności przedsiębiorców. Jerzy Starypan, prezes Spółki BESKID ŻYWIEC lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON

11 Spółka Komunalna Wschowa była uczestnikiem Programu REKARTON od 1 kwietnia 2009 roku. Przystąpiła do programu pilotażowego chcąc wyjść naprzeciw potrzebom mieszkańców, a zwłaszcza szkół, które musiały poradzić sobie z problemem w postaci kartoników pozostałych po wypitym przez dzieci mleku, dostarczonym w ramach programu Mleko dla szkół. Do współpracy zachęcił mnie przede wszystkim pan Tadeusz Pokrywka prezes ówczesnej Krajowej Izby Gospodarczej Przemysłu Spożywczego, proponując udział w Programie REKARTON. Program pilotażowy pozwolił opracować system odbioru kartonów po płynnej żywności i do dzisiaj jest stałym elementem selektywnej zbiórki odpadów prowadzonej przez Spółkę Komunalną Wschowa Sp. z o.o. Pozyskiwanie kartoników ze strumienia odpadów komunalnych było w Polsce do tamtej pory mało popularne i postrzegane jako nieopłacalne. My zaś czerpaliśmy liczne korzyści z uczestnictwa w Programie. Po pierwsze uzyskaliśmy fachową pomoc prawną i technologiczną w budowaniu systemu odbioru zużytych kartoników po płynnej żywności oraz wsparcie finansowe w postaci darmowych materiałów promocyjnych do akcji edukacyjnych skierowanych do mieszkańców (fundowanie nagród w konkursach, materiały i publikacje programowe). Braliśmy liczny udział w specjalistycznych konferencjach organizowanych przez Program, a co najważniejsze udało nam się zmniejszyć koszty odbioru surowców dzięki dopłatom za pozyskiwanie odpadów. Halina Drgas, były członek Zarządu, były zastępca dyrektora Spółki Komunalnej Wschowa Sp. z o.o. Regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych RYPIN Sp. z o.o. przystąpił do Programu REKARTON niemalże na samym początku jego funkcjonowania i realizuje program selektywnej zbiórki odpadów do dnia dzisiejszego. Zbieramy kartoniki po mleku oraz sokach na terenie całego powiatu rypińskiego. Jesteśmy bardzo zadowoleni z udziału w programie REKARTON, a podpisanie listu intencyjnego w sprawie programu pilotażowego przyniosło nam zasadnicze korzyści. Po pierwsze mieliśmy i mamy cały czas zagwarantowanego odbiorcę na zebrane i posegregowane odpady opakowaniowe wielomateriałowe, co przynosi nam wymierne zyski, także finansowe. Dzięki temu, że mamy zapewniony stały odbiór i przewóz do recyklera, nie musimy martwić się o losy naszych odpadów. Po drugie cieszy nas, że możemy się w ten sposób przyczynić do ochrony środowiska naturalnego z zebranych przez nas odpadów powstaje dobrej jakości papier, który może być jeszcze wielokrotnie wykorzystany w procesie recyklingu. Edward Skiba, szef produkcji w Regionalnym Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych RYPIN Sp. z o.o. Od powstania naszej firmy współpracujemy z programem REKARTON (obecnie Dobrowolne Porozumienie REKRTON), wykorzystując dostarczane nam zużyte kartony po żywności płynnej do produkcji płyt drewnopodobnych używanych m.in. w przemyśle budowlanym. Kartoniki po mleku i sokach są bardzo cennym surowcem, który znacząco poprawia jakość naszych produktów finalnych. Cieszymy się, że z każdym rokiem, dzięki programowi REKARTON, przerabiamy coraz więcej kartonów do płynnej żywności. Ten program zapewnia nam nieprzerwane i bezpieczne dostawy tego surowca. Rozwój naszej firmy opieramy o współpracę z realizatorami tego programu. Wierzymy, że w kolejnych latach nasza współpraca będzie się rozwijała przynosząc obopólne korzyści gospodarcze i środowiskowe. Małgorzata Kaczmarska, właściciel PMP RECYKL Sp. z o.o. 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON 11

12 Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Elblągu jako pionier zbiórki kartoników rozpoczął współpracę z Dobrowolnym Porozumieniem REKARTON już w roku Zgodnie ze swoją misją REKARTON od zawsze wspiera merytorycznie oraz współfinansuje projekty i działania ZUO Elbląg na rzecz zbierania i recyklingu wielomateriałowych odpadów opakowaniowych; popiera też działalność edukacyjną zakładu m.in. poprzez przekazywanie materiałów merytorycznych oraz finansowanie nagród dla dzieci z placówek oświatowych biorących udział w konkursie na selektywną zbiórkę odpadów organizowanym przez ZUO. Na poczet organizacji festynu ekologicznego dla mieszkańców pn. Elbląskie Dni Recyklingu co roku zakład otrzymuje upominki i ekologiczne gadżety dla dzieci i młodzieży. ZUO Elbląg wielokrotnie zostało laureatem nagrody przyznawanej przez REKARTON za udział w konkursie Abrys Sp. z o.o. za zbiórkę kartoników. W roku 2015 w konkursie o Puchar Recyklingu spółka otrzymała nagrodę główną Rekordowy Karton. W roku 2016 ZUO Elbląg otrzymało w XVII edycji konkursu o Puchar Recyklingu statuetkę w kategorii Lider Recyklingu RIPOK: Rekordowy Karton. Zbiórka kartoników w roku 2017 została doceniona wyróżnieniem Rekordowy Karton. Dobrowolne Porozumienie REKARTON od wielu lat koordynuje przekazanie do recyklingu kartoników po sokach i mleku zebranych w Elblągu, kierując je do wytwórców papieru oraz producentów płyt wykorzystywanych w budownictwie. W latach r. przekazaliśmy REKARTON-owi następujące ilości surowca z opakowań po płynnej żywności: 2014 r. 226,82 Mg, 2015 r. 216,52 Mg, 2016 r. 179,68 Mg. Naszą pionierską działalność w zakresie zbiórki kartoników doceniła w roku 2016 Fundacja ProKarton przyznając nam tytuł i certyfikat Aktywnego innowatora i edukatora w dziedzinie selektywnego zbierania kartonów po płynnej żywności. Dzięki prezesowi fundacji Janowi Jasińskiemu powstał film edukacyjny, który został wyemitowany w TVP 3 w programie Glob Magazyn Nowości Naukowych, poświęcony selektywnej zbiórce kartoników po płynnej żywności w ZUO Elbląg. Marian Wojtkowski, dyrektor Zakładu Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Elblągu Tektura Opakowania Papier Spółka Akcyjna w Tychach (TOP SA) od wielu lat współpracuje z Krajową Izbą Gospodarczą Przemysłu Spożywczego i Opakowań w realizacji Dobrowolnego Porozumienia REKARTON, którego głównym celem jest wspieranie rozwoju najpierw selektywnego zbierania, a następnie recyklingu wielomateriałowych odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności. Izba koordynuje wypracowany i sprawny sposób przekazywanie ich do recyklingu w papierni spółki w Tychach, gdzie z racji produkcji papierów opakowaniowych oraz tektury tulejowej stają się istotnym surowcem do produkcji. Spółka ma instalację przerobu makulatury odpowiednią dla odzyskiwania z takich opakowań wysokiej jakości włókien celulozowych i pracuje nad technologicznymi możliwościami zwiększonego wykorzystywania tego typu surowca w procesie produkcyjnym. Zwiększając swoje możliwości produkcyjne spółka TOP chce być odpowiedzialnym partnerem Porozumienia REKARTON zarówno w zakresie ochrony środowiska, jak i rozwoju sprawnego systemu zbierania tego powszechnie występującego w codziennym życiu opakowania. Doskonalenie tego systemu, oprócz redukcji ilości składowania tego typu odpadów na lokalnych składowiskach, ostatecznie wpływa również na jakość dostarczanej pozostałej makulatury, z której w wyniku recyklingu powstają nowe wyroby papierowe. Marek Kosewski, wiceprezes Zarządu TOP SA lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON

13 Celowy Związek Gmin CZG-12 wprowadził selektywną zbiórkę opakowań po płynnej żywności już w roku 2003, zaś z Dobrowolnym Porozumieniem REKARTON współpracujemy od roku Związek został dwukrotnie nagrodzony za zbiórkę opakowań po płynnej żywności w prestiżowym w branży konkursie o Puchar Recyklingu otrzymując w roku 2008 i 2012 statuetkę REKARTON. Jest nam niezwykle miło współpracować z osobami, które angażują się w działania mające na celu podniesienie świadomości ekologicznej w zakresie zbiórki opakowań po płynnej żywności wielokrotnie Związek uzyskiwał wsparcie Programu REKARTON w podsumowaniu akcji edukacyjno-konkursowej Zielona Szkoła, Zielone Przedszkole. Ucząc młodzież i dzieci segregacji odpadów włączyliśmy szkoły do aktywnego zbierania opakowań po płynnej żywności. Tylko aktywna edukacja, wspólnie z partnerami, pozwoli osiągnąć wysoki poziom odzysku opakowań i wpłynie na wzrost świadomości mieszkańców naszego regionu. Z okazji jubileuszu 10-lecia Dobrowolnego Porozumienia REKARTON życzymy wielu sukcesów w rozwijaniu w Polsce systemu zagospodarowywania odpadów opakowaniowych i wspieraniu działań podejmowanych na rzecz zbierania i recyklingu wielomateriałowych odpadów opakowaniowych. Korzystając z okazji jubileuszu dziękujemy za wieloletnią współpracę z Celowym Związkiem Gmin CZG-12. Pragnę przy tym wyrazić nadzieję na to, że nasze partnerskie relacje także w kolejnych latach pozwolą na rozwój Związku i Porozumienia REKARTON. Tadeusz Pietrucki, przewodniczący Zarządu CZG-12 Rosnące obowiązki gmin w zakresie recyklingu surowców z odpadów komunalnych powodują, że każda dodatkowa masa surowców poddanych recyklingowi pomaga wykonać bardzo wysokie poziomy recyklingu. Konsekwentne wysegregowywanie odpadów opakowaniowych i poddawanie ich recyklingowi oznacza mniej odpadów deponowanych na składowiskach i przekazywanych do przekształcenia termicznego. Opakowania wielomateriałowe spełniają te warunki a uzyskane środki finansowe poprawiają kondycję finansową sortowni. Naszą wizytówką w realizacji Programu REKARTON są otrzymane nagrody i wyróżnienia w konkursie Rekordowy Karton. Miejski Zakład Gospodarki Odpadami w Bolesławcu prowadzi też szeroko rozwiniętą edukację ekologiczną. Mogą o tym świadczyć liczne nagrody przyznane MZGK. Jesteśmy dumni, że byliśmy pierwszym zakładem, który w 2007 roku przekazał wielomateriałowe odpady opakowaniowe do recyklingu w Mondi SA Świecie. Władysław Bakalarz, prezes Zarządu Miejskiego Zakładu Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Bolesławcu 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON 13

14 Laureaci Ogólnopolskiego Konkursu o Puchar Recyklingu w kategorii REKORDOWY KARTON 2017 r. Regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych, Rypin Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych, Spytkowo koło Giżycka Zakład Gospodarowania Odpadami Gać Sp. z o.o, Oława Gospodarka Komunalna w Błażowej BESKID ŻYWIEC Sp. z o.o., Żywiec Zakład Utylizacji Odpadów, Elbląg Zakład Gospodarki Odpadami, Bielsko-Biała 2016 r. BESKID ŻYWIEC Sp. z o.o., Żywiec Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO, Ostrów Wielkopolski Zakład Utylizacji Odpadów, Elbląg Zakład Gospodarki Odpadami, Bielsko-Biała Regionalny Zakład Odpadów Komunalnych Rypin, Rypin Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, Płońsk Zakład Gospodarowania Odpadami Gać Sp. z o.o, Oława Gospodarka Komunalna w Błażowej Sp. z o.o, Błażowa 2015 r. Regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych Rypin Sp. z o.o., Rypin Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych RUDNO Sp. z o.o., Ostróda Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., Elbląg RECYKLING Wojkowice Sp. z o.o., Wojkowice Stare Miasto-Park Sp. z o.o., Wierzawice Zakład Gospodarki Odpadami SA w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2014 r. Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., Kwidzyn Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o., Lipno Zakład Zagospodarowania Odpadów Czysta Błękitna Kraina Sp. z o.o., Czarnówko Zakład Gospodarki Odpadami SA, Bielsko-Biała Regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych Rypin, Puszcza Miejska BESKID ŻYWIEC Sp. z o.o., Żywiec Związek Komunalny Gmin Czyste Miasto, Czysta Gmina, Kalisz 2013 r. Gmina, Kudowa-Zdrój Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., Bolesławiec Zakład Utylizacji Odpadów, Elbląg Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Komunalnik Sp. z o.o., Kętrzyn Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO SA, Ostrów Wielkopolski 2012 r. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Komunalnik Sp. z o.o., Kętrzyn Regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych Rypin, Puszcza Miejska Celowy Związek Gmin CZG-12, Długoszyn Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o., Wschowa Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., Bolesławiec BESKID ŻYWIEC Sp. z o.o., Żywiec 2011 r. Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., Kwidzyn Zakład Gospodarowania Odpadami Gać Sp. z o.o., Oława Przedsiębiorstwo Koltel, Starogard Gdański BESKID ŻYWIEC Sp. z o.o., Żywiec Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o., Racibórz 2010 r. Miejski Zakład Komunalny Sp. z o.o., Leżajsk BESKID ŻYWIEC Sp. z o.o., Żywiec Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe RADKOM, Radom Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., Kwidzyn Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO SA, Ostrów Wielkopolski Gospodarka Komunalna w Błażowej Sp. z o.o., Błażowa 2009 r. Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., Kwidzyn Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO SA, Ostrów Wielkopolski Gospodarka Komunalna w Błażowej Sp. z o.o., Błażowa Spółka Komunalna Wschowa Sp. z o.o., Wschowa Miejski Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi, Konin BESKID ŻYWIEC Sp. z o.o., Żywiec 2008 r. Usługi Komunalne Wodnik Sp. z o.o., Trzebnica Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., Bolesławiec Celowy Związek Gmin CZG-12, Długoszyn EKO-REGION Sp. z o.o., Bełchatów Zakład Utylizacji Odpadów, Elbląg Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami i Energetyki Odnawialnej MASTER, Tychy lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON

15 10 lat Dobrowolnego Porozumienia REKARTON 15

16 Publikacja ta została wydrukowana na papierze wyprodukowanym w 100% z makulatury otrzymanej z włókien celulozowych pochodzących z recyklingu kartonów po żywności płynnej. Zbieraj kartony po mleku i sokach! Zużyte kartony po mleku i sokach są wartościowym surowcem wtórnym. Bardzo łatwo poddać je recyklingowi, gdyż w 75% składają się z papieru. W wyniku ich recyklingu powstaje nowy papier i tektura. Segregowanie odpadów nie jest trudne. Zacznij od dziś Wystarczy zgnieść opakowanie i wrzucić je do odpowiedniego pojemnika lub worka. Sprawdź u swojego odbiorcy odpadów jak należy zbierać zużyte kartony po mleku i sokach w ten sposób aktywnie wspierasz ochronę środowiska. Razem chrońmy środowisko naturalne Wrzucając codziennie jeden karton po mleku lub sokach, oszczędzasz rocznie 10 kg drewna. Dodatkowo ta sama ilość odpadów nie trafi na wysypisko! Segregując odpady opakowaniowe dbasz o środowisko. Więcej informacji na Osoby zainteresowane realizacją obowiązków przedsiębiorców wynikających z ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi określonych w art. 25, mogą kontaktować się z prezesem Krajowej Izby Gospodarczej Przemysłu Spożywczego i Opakowań. Kontakt poniżej. Kontakt: Krajowa Izba Gospodarcza Przemysłu Spożywczego i Opakowań Warszawa, Aleja Wilanowska 97E tel tel tpokrywka@kig-ps.pl