PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER MECHATRONIK

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER MECHATRONIK SYMBOL CYFROWY 725 [03] Akceptuj: Zatwierdzam: Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej Minister Edukacji Narodowej i Sportu

2 I. ZAŁOENIA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie: 1) czyta schematy ideowe, montaowe, rysunki warsztatowe, instrukcje obsługi oraz posługiwa si nimi; 2) posługiwa si dokumentacjami technicznymi; 3) korzysta z literatury fachowej, katalogów, norm, instrukcji; 4) rozpoznawa czci i podzespoły mechaniczne na podstawie oznacze i cech zewntrznych; 5) rozpoznawa elementy i podzespoły elektryczne oraz elektroniczne na podstawie oznacze i cech zewntrznych; 6) rozpoznawa elementy pneumatyczne i hydrauliczne; 7) rozpoznawa podstawowe urzdzenia mechatroniczne; 8) rozwizywa zadania i problemy techniczne z zakresu budowy i eksploatacji urzdze mechatronicznych na podstawowym poziomie; 9) interpretowa podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, elektrotechniki i elektroniki; 10) rozrónia i dobiera media robocze; 11) posługiwa si podstawowym sprztem i aparatur kontrolno-pomiarow; 12) oblicza wielkoci fizyczne i okrela parametry pracy urzdze mechatronicznych na podstawowym poziomie; 13) korzysta z komputera PC i prostych programów narzdziowych; 14) planowa i organizowa stanowisko pracy do wykonywania powierzonych zada, zgodnie z wymaganiami ergonomii; 15) dobiera narzdzia oraz sprzt do montau urzdze mechatronicznych; 16) montowa i demontowa czci i podzespoły mechaniczne urzdze mechatronicznych; 17) montowa i demontowa instalacje, elementy i podzespoły elektryczne oraz elektroniczne; 1

3 18) montowa i demontowa instalacje, elementy i układy pneumatyczne; 19) montowa i demontowa instalacje, elementy i układy hydrauliczne; 20) uruchamia podstawowe układy wykonawcze urzdze mechatronicznych; 21) naprawia i konserwowa urzdzenia mechatroniczne w zakresie podstawowym; 22) radzi sobie w sytuacjach problemowych; 23) ocenia i doskonali własn prac; 24) komunikowa si z innymi uczestnikami procesu pracy i efektywnie współdziała w zespole; 25) stosowa przepisy kodeksu pracy dotyczce praw i obowizków pracownika i pracodawcy; 26) przestrzega przepisów bezpieczestwa i higieny pracy oraz ochrony rodowiska w zakresie eksploatacji urzdze mechatronicznych; 27) poszukiwa aktywnie miejsca pracy i prezentowa swoje umiejtnoci zawodowe; 28) wykorzystywa dostpne ródła informacji w celu poszerzania swojej wiedzy i doskonalenia umiejtnoci. Kształtowanie postaw przedsibiorczych oraz przygotowanie do wejcia na rynek pracy powinno przebiega zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zaj edukacyjnych w ramach przedmiotu: Podstawy przedsibiorczoci. B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE 1. Wymagania psychofizyczne właciwe dla zawodu: 1) uzdolnienia techniczne; 2) zdolno koncentracji, spostrzegawczo; 3) wyobrania przestrzenna; 4) dobry wzrok; 5) zdolnoci manualne, dua sprawno ruchowa palców; 6) wytrwało i cierpliwo; 2

4 7) odpowiedzialno oraz zdolno konsekwentnego i efektywnego działania. 2. Absolwent szkoły kształccej w zawodzie monter mechatronik powinien by przygotowany do wykonywania nastpujcych zada zawodowych: 1) dobierania i przygotowania elementów, podzespołów i zespołów do montau; 2) planowania prac zwizanych z montaem, demontaem, instalacj urzdze i systemów mechatronicznych; 3) montau i demontau elementów, podzespołów i urzdze mechanicznych; 4) montau i demontau instalacji, elementów, podzespołów i urzdze elektrycznych i elektronicznych; 5) montau i demontau instalacji, elementów i urzdze pneumatycznych; 6) montau i demontau instalacji, elementów i urzdze hydraulicznych; 7) podłczania urzdze mechatronicznych do układów zasilania mediami roboczymi; 8) uruchamiania urzdze mechatronicznych; 9) wykrywania podstawowych błdów montaowych i instalacyjnych urzdze i systemów mechatronicznych; 10) wykrywania podstawowych błdów w funkcjonowaniu urzdze i systemów mechatronicznych; 11) obsługi urzdze i systemów mechatronicznych; 12) naprawy i konserwacji urzdze i systemów mechatronicznych. 3. Absolwent szkoły kształccej w zawodzie monter mechatronik moe podejmowa prac w zakładach produkcyjnych, usługowych, zakładach naprawczych oraz w innych zakładach zwizanych z eksploatacj urzdze i systemów mechatronicznych, na stanowiskach: operatora, montera, konserwatora, pracownika działu utrzymania ruchu, pracownika izby pomiarów lub pracownika sprztu AGD. 4. Szkoła realizujca kształcenie w zawodzie monter mechatronik powinna posiada nastpujce pracownie: 1) konstrukcji i technologii mechatronicznych; 2) elementów i układów elektrycznych i elektronicznych; 3

5 3) elementów i układów pneumatycznych i hydraulicznych; 4) urzdze i systemów mechatronicznych; 5) zaj praktycznych (warsztaty szkolne). Pracownie, z wyjtkiem pracowni zaj praktycznych (warsztatów szkolnych) powinny składa si z sali wicze i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali wicze naley zapewni stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiedni liczb stanowisk pracy dla uczniów (jedno-, dwu- lub trzyosobowych). Pracownia konstrukcji i technologii mechatronicznych powinna by wyposaona w: 1) stanowiska do wykonywania szkiców, rysunków; 2) stanowiska komputerowe z programami narzdziowymi CAD do projektowania; 3) przykładowe dokumentacje techniczne maszyn i urzdze; 4) plansze i foliogramy prezentujce przykłady tworzenia dokumentacji konstrukcyjnej; 5) modele brył geometrycznych; 6) materiały dydaktyczne ilustrujce zasady oznaczania: tolerancji wymiarów, tolerancji kształtu i połoenia, pasowa, chropowatoci powierzchni, falistoci powierzchni, rodzaju obróbki; 7) modele i eksponaty czci maszyn i urzdze; 8) modele i eksponaty przykładowych połcze rozłcznych i nierozłcznych; 9) stanowisko do badania własnoci spronego powietrza; 10) stanowisko do badania własnoci cieczy hydraulicznych; 11) stanowisko do identyfikacji oraz badania własnoci mechanicznych materiałów konstrukcyjnych; 12) przykładowe dokumentacje technologiczne; 13) plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne oraz prezentacje komputerowe przedstawiajce techniki i technologie stosowane w mechatronice; 14) modele i eksponaty prezentujce omawiane rodzaje technologii wytwarzania czci maszyn; 15) modele i eksponaty prezentujce technologie połcze. 4

6 Pracownia elementów i układów elektrycznych i elektronicznych powinna by wyposaona w: 1) plansze, foliogramy, prezentacje komputerowe zwizane z treciami nauczania; 2) stanowiska komputerowe z programami do projektowania układów elektrycznych i elektronicznych oraz prezentacji ich funkcjonowania; 3) przykładowe eksponaty elementów elektrycznych i elektronicznych; 4) stanowiskowe zestawy prezentacji funkcjonowania podstawowych układów elektrycznych i elektronicznych; 5) stanowiska badawcze układów elektrycznych i elektronicznych; 6) sprzt laboratoryjny (zasilacze, generatory) i aparatur kontrolnopomiarow (multimetry wielofunkcyjne, oscyloskopy); 7) sprzt i narzdzia stosowane w montau i eksploatacji urzdze elektrycznych i elektronicznych (stacja lutownicza, narzdzia monterskie podstawowe i specjalistyczne). Pracownia elementów i układów pneumatycznych i hydraulicznych powinna by wyposaona w: 1) plansze, foliogramy, prezentacje komputerowe zwizane z treciami nauczania; 2) przykładowe eksponaty elementów pneumatycznych i hydraulicznych; 3) stanowiskowe zestawy prezentacji funkcjonowania podstawowych układów pneumatycznych i hydraulicznych; 4) stanowiska badawcze układów pneumatycznych i hydraulicznych; 5) stanowiska komputerowe z programami do projektowania układów pneumatycznych i hydraulicznych oraz prezentacji ich funkcjonowania. Pracownia urzdze i systemów mechatronicznych powinna by wyposaona w: 1) plansze, foliogramy, prezentacje komputerowe zwizane z treciami nauczania; 2) eksponaty podstawowych kontrolno-pomiarowych elementów elektrycznych i elektronicznych; 3) stanowiskowe zestawy prezentacji funkcjonowania kontrolno-pomiarowych układów elektrycznych i elektronicznych; 5

7 4) stanowiska pomiarowo-kontrolne wielkoci nieelektrycznych; 5) sprzt laboratoryjny (zasilacze, generatory) i aparatur kontrolno-pomiarow (multimetry wielofunkcyjne, oscyloskopy); 6) sprzt i narzdzia stosowane w montau i eksploatacji urzdze elektrycznych i elektronicznych (stacja lutownicza, narzdzia monterskie podstawowe i specjalistyczne); 7) przykładowe eksponaty urzdze mechatronicznych (modele pełne, przekroje); 8) stanowiska prezentujce funkcjonowanie urzdze mechatronicznych lub ich podzespołów; Pracownia zaj praktycznych (warsztaty szkolne) powinna posiada nastpujce stanowiska: 1) stanowisko obróbki rcznej i maszynowej wyposaone w: a) narzdzia i przyrzdy lusarskie, b) wiertark stołow, c) tokark uniwersaln; 2) stanowisko do obróbki sterowanej numerycznie wyposaone w: a) obrabiark sterowan numerycznie, b) oprzyrzdowanie obrabiarki; 3) stanowisko montau mechanicznego wyposaone w: a) podstawowe narzdzia do montau, b) specjalistyczne narzdzia do montau; 4) stanowisko montau układów elektrycznych i elektronicznych wyposaone w: a) podstawowe narzdzia do montau elektrycznego i elektronicznego, b) specjalistyczne narzdzia do montau elektrycznego i elektronicznego; 5) stanowisko montau układów pneumatycznych wyposaone w: a) podstawowe narzdzia do montau, b) specjalistyczne narzdzia do montau; 6) stanowisko montau układów hydraulicznych wyposaone w: a) podstawowe narzdzia do montau, b) specjalistyczne narzdzia do montau; 7) stanowisko kontrolno-pomiarowe wyposaone w: a) czujniki pomiarowe, 6

8 b) przetworniki pomiarowe, c) oscyloskop, d) multimetry wielofunkcyjne, e) generatory funkcji; 8) stanowisko uruchomieniowe układów i urzdze mechatronicznych wyposaone w: a) układy zasilania elektrycznego, pneumatycznego, hydraulicznego, b) sprzt i aparatur kontrolno-pomiarow, c) urzdzenia zabezpieczajce. Praktyczna nauka zawodu powinna by realizowana w szkolnych pracowniach, centrach kształcenia praktycznego i u pracodawców umoliwiajcych dostp do maszyn i urzdze mechatronicznych, eksploatowanych w rzeczywistych warunkach pracy. 5. Zakres umiejtnoci i treci kształcenia, wynikajcy z opisu kwalifikacji absolwenta, zawieraj cztery bloki programowe: 1) konstrukcje i technologie mechatroniczne; 2) elementy i układy elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne; 3) urzdzenia i systemy mechatroniczne; 4) podstawy działalnoci zawodowej. 7

9 II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * Konstrukcje i technologie mechatroniczne 20 Elementy i układy elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne 20 Urzdzenia i systemy mechatroniczne 40 Podstawy działalnoci zawodowej 5 Razem 85 ** * Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodziey i w szkołach dla dorosłych ( w formie stacjonarnej i zaocznej). ** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy. 8

10 III. BLOKI PROGRAMOWE BLOK: KONSTRUKCJE I TECHNOLOGIE MECHATRONICZNE 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) rozpoznawa i czyta dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne (schematy ideowe, rysunki złoeniowe i rysunki detali, schematy montaowe, rysunki warsztatowe); 2) charakteryzowa materiały stosowane w urzdzeniach mechatronicznych i opisywa zasady ich doboru; 3) rozpoznawa i charakteryzowa ródła energii i płyny robocze; 4) rozrónia podstawowe metody i technologie wytwarzania czci maszyn i urzdze (odlewnictwo, obróbka skrawaniem, obróbka plastyczna); 5) rozpoznawa i klasyfikowa podstawowe czci i podzespoły stosowane w urzdzeniach mechatronicznych; 6) rozrónia i klasyfikowa rodzaje połcze; 7) rozpoznawa i analizowa działanie układów mechanicznych; 8) analizowa wpływ luzów oraz napre konstrukcyjnych na prac urzdzenia; 9) posługiwa si normami technicznymi i katalogami przy doborze materiałów i czci; 10) posługiwa si przyrzdami do mierzenia i kontroli wymiarów liniowych, któw, powierzchni; 11) rozpoznawa i czyta dokumentacje techniczne urzdze (w tym instrukcje obsługi); 12) przedstawia znaczenie kontroli jakoci wyrobu oraz zarzdzania jakoci; 13) stosowa przepisy bezpieczestwa i higieny pracy obowizujce w procesie produkcyjnym oraz w trakcie eksploatacji urzdze mechatronicznych; 14) opisywa wpływ technologii przemysłowych na rodowisko oraz znaczenie działa proekologicznych. 9

11 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych: 1) informacja techniczna; 2) materiały w mechatronice; 3) ródła energii i płyny robocze w urzdzeniach mechatronicznych; 4) technologie w mechatronice; 5) czci maszyn i urzdze; 6) połczenia konstrukcyjne, 7) elementy spryste; 8) mechanizmy i napdy; 9) podstawy konstrukcji maszyn; 10) podstawowe wiadomoci z metrologii warsztatowej; 11) trwało i niezawodno konstrukcji; 12) kontrola jakoci w przemyle; 13) bezpieczestwo i higiena pracy; 14) ochrona rodowiska w przemyle. BLOK: ELEMENTY I UKŁADY ELEKTRYCZNE, PNEUMATYCZNE I HYDRAULICZNE 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) opisa prawa i zjawiska fizyczne wykorzystywane w pracy układów elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych; 2) rozpoznawa i okrela funkcje elementów i układów elektrycznych; 3) rozpoznawa i okrela funkcje elementów i układów pneumatycznych; 4) rozpoznawa i okrela funkcje elementów i układów hydraulicznych; 5) posługiwa si dokumentacj techniczn, katalogami oraz normami technicznymi przy wyborze elementów; 10

12 6) rozpoznawa, okrela budow, zasad działania i funkcje układów elektrycznych w urzdzeniach mechatronicznych; 7) rozpoznawa, okrela budow, zasad działania i funkcje układów pneumatycznych w urzdzeniach mechatronicznych; 8) rozpoznawa, okrela budow, zasad działania i funkcje układów hydraulicznych w urzdzeniach mechatronicznych; 9) dokonywa pomiarów wielkoci elektrycznych; 10) dokonywa pomiarów: cinienia, przepływu, siły, połoenia, temperatury, wilgotnoci; 11) posługiwa si programami komputerowymi w celu doboru elementów układów wykonawczych elektrycznych, pneumatycznych, hydraulicznych; 12) rozpoznawa, okrela budow, zasad działania i funkcje innych układów wykonawczych stosowanych w urzdzeniach mechatronicznych. 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych: 1) podstawowe prawa i zjawiska fizyczne wykorzystywane w pracy układów elektrycznych; 2) podstawowe elementy układów elektrycznych; 3) obwody prdu stałego i przemiennego; 4) podstawowe obliczenia obwodów elektrycznych; 5) elektryczne układy wykonawcze w mechatronice; 6) pomiary wielkoci elektrycznych i nieelektrycznych; 7) podstawowe prawa i zjawiska wykorzystywane w pracy układów pneumatycznych; 8) budowa i działanie elementów pneumatycznych; 9) układy pneumatyczne w urzdzeniach mechatronicznych; 10) pomiary w pneumatyce i podstawowe obliczenia; 11) podstawowe prawa i zjawiska wykorzystywane w pracy układów hydraulicznych; 12) budowa i działanie elementów hydraulicznych; 13) układy hydrauliczne w urzdzeniach mechatronicznych; 14) pomiary w hydraulice i podstawowe obliczenia; 11

13 15) inne układy wykonawcze w mechatronice (piezoelektryczne, termobimetaliczne, magnetostrykcyjne); 16) komputerowe wspomaganie projektowania i bazy danych. BLOK: URZDZENIA I SYSTEMY MECHATRONICZNE 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) opisywa istot modułowej struktury w budowie urzdze i systemów mechatronicznych; 2) wykorzystywa nowoczesne ródła informacji dotyczce urzdze i systemów mechatronicznych; 3) rozpoznawa urzdzenie lub system mechatroniczny, wskazywa i charakteryzowa jego poszczególne moduły; 4) opisywa zasady współdziałania modułów w wybranym urzdzeniu lub systemie mechatronicznym; 5) posługiwa si dokumentacj techniczn urzdzenia lub systemu mechatronicznego; 6) posługiwa si dokumentacj produkcyjn w procesie wytwarzania urzdzenia; 7) planowa monta i demonta urzdze mechatronicznych; 8) planowa naprawy, przegldy i konserwacje urzdze mechatronicznych; 9) przygotowywa czci, elementy, podzespoły i urzdzenia do montau; 10) dobiera i posługiwa si narzdziami i sprztem do montau i demontau; 11) dobiera i posługiwa si podstawowym sprztem i aparatur kontrolnopomiarow; 12) montowa i demontowa czci i podzespoły mechaniczne; 13) montowa i demontowa instalacje, elementy i podzespoły elektryczne i elektroniczne; 14) wykonywa podłczenia okablowania do sterownika PLC; 15) montowa i demontowa instalacje, elementy i układy pneumatyczne; 16) montowa i demontowa instalacje, elementy i układy hydrauliczne; 12

14 17) uruchamia podstawowe układy wykonawcze urzdze mechatronicznych i dokonywa ich regulacji; 18) naprawia i konserwowa urzdzenia mechatroniczne w zakresie podstawowym; 19) korzysta z komputera i prostych programów narzdziowych do uruchamiania oraz testowania urzdze i systemów mechatronicznych; 20) wykrywa błdy i usterki w urzdzeniach i systemach mechatronicznych, wskazywa ich przyczyny oraz je usuwa; 21) dobiera oraz stosowa właciwe metody i rodki transportu do przemieszczania urzdze mechatronicznych; 22) przestrzega przepisów bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska przy obsłudze urzdze mechatronicznych. 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych: 1) modułowa struktura urzdze i systemów mechatronicznych; 2) moduły funkcyjne w systemie mechatronicznym; 3) współdziałanie modułów i komunikacja w systemie mechatronicznym; 4) sterowniki PLC i komputery w urzdzeniach i systemach mechatronicznych; 5) urzdzenia i systemy mechatroniczne w przemyle; 6) mechatroniczne urzdzenia powszechnego uytku; 7) urzdzenia i systemy mechatroniczne specjalne; 8) dokumentacja techniczna urzdzenia; 9) sprzt i aparatura kontrolno-pomiarowa w produkcji oraz obsłudze urzdze i systemów mechatronicznych; 10) podstawy technologii montau i demontau urzdze mechatronicznych; 11) uruchamianie i testowanie urzdze i systemów mechatronicznych; 12) podstawy eksploatacji urzdze mechatronicznych; 13) nadzór techniczny przy wykrywaniu błdów i usterek w urzdzeniach i systemach mechatronicznych; 14) naprawy, przegldy i konserwacje urzdze i systemów mechatronicznych; 15) dobór rodków transportu do przemieszczania urzdze mechatronicznych; 13

15 16) bezpieczestwo eksploatacji urzdze i systemów mechatronicznych; 17) ródła informacyjne dotyczce mechatroniki; 18) perspektywy rozwoju systemów mechatronicznych. BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOCI ZAWODOWEJ 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) planowa i organizowa stanowisko pracy, zgodnie z wymaganiami ergonomii; 2) prowadzi dokumentacje zwizane z wykonywan prac; 3) interpretowa i wdraa obowizujce w zakładzie pracy przepisy dotyczce kontroli jakoci i zarzdzania jakoci ISO 9000; 4) stosowa przepisy prawa o wynalazczoci oraz ochronie praw autorskich; 5) prowadzi rozmowy z przełoonymi i współpracownikami dotyczce pracy, spraw osobowych i sytuacji konfliktowych; 6) ocenia własn prac z zastosowaniem odpowiednich rodków i metod; 7) stosowa przepisy Kodeksu pracy dotyczce praw i obowizków pracownika i pracodawcy; 8) interpretowa podstawowe pojcia gospodarki rynkowej; 9) korzysta ze ródeł wiedzy ekonomicznej i prawnej; 10) podejmowa działania zwizane z kształtowaniem własnej kariery zawodowej oraz z poszukiwaniem pracy; 11) stosowa techniki prezentacji. 2. Treci kształcenia (działy programowe) Treci kształcenia ujte s w nastpujcych działach programowych: 1) wybrane zagadnienia z ergonomii; 2) dokumentacja wewntrzzakładowa; 3) system zarzdzania jakoci ISO 9000; 4) wynalazczo i prawa autorskie; 14

16 5) kontakty interpersonalne i komunikacja społeczna w rodowisku pracy; 6) kontrola i ocena wyników pracy; 7) wybrane zagadnienia z zakresu prawa pracy; 8) podstawowe pojcia gospodarki rynkowej; 9) podejmowanie i prowadzenie działalnoci gospodarczej; 10) wybrane zagadnienia prawa gospodarczego; 11) realia i perspektywy rynku pracy; 12) techniki prezentacji. 15