Komercjalizacja wyników badań

Transkrypt

1 Komercjalizacja wyników badań Zbigniew Krzewiński, CoWinners Sp. z o.o. Seminarium Projektu Innowacyjne środki i efektywne metody poprawy bezpieczeństwa i trwałości obiektów budowlanych i infrastruktury transportowej w strategii zrównoważonego rozwoju Ożarów Mazowiecki,

2 Agenda podstawowa seminarium Tytuł slajdu Lorem ipsum 1. Procedury komercjalizacji B+R 2. Ochrona i zarządzanie własnością intelektualną 3. Zasady rozliczania przychodów z komercjalizacji w ramach projektu 4. Sposoby rozliczania wskaźników rezultatów projektu 5. Czynniki sukcesu w transferze technologii 6. Modelowanie biznesowe i analizy 7. Kontrakty badawcze, licencje i inne umowy

3 Tytuł Wyniki slajdu badań Lorem ipsum projektu INNOWACYJNE ŚRODKI I EFEKTYWNE METODY POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA I TRWAŁOŚCI OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

4 Tytuł Komercjalizacja slajdu Lorem ipsum wyników badań Twórca lub Zespół Twórców Komercjalizacja bezpośrednia Przejęcie praw od Uczelni Uczelniane Centrum Transferu Technologii Komercjalizacja pośrednia Komercjalizacja bezpośrednia Spółka Celowa Uczelni Komercjalizacja pośrednia Komercjalizacja bezpośrednia Źródło: Opracowanie własne na podstawie nowelizacji ustawy PoSW z 11 lipca 2014 roku

5 Tytuł Komercjalizacja slajdu Lorem ipsum bezpośrednia Sprzedaż wyników badań naukowych, prac rozwojowych i know-how Oddawanie do używania tych wyników lub know-how (licencja, najem, dzierżawa) Źródło: Opracowanie własne na podstawie nowelizacji ustawy PoSW z 11 lipca 2014 roku

6 Tytuł Komercjalizacja slajdu Lorem ipsum pośrednia Obejmowanie lub nabywanie udziałów lub akcji w spółkach Cel: wdrożenie lub przygotowanie do wdrożenia wyników badań naukowych, prac rozwojowych, know-how Źródło: Opracowanie własne na podstawie nowelizacji ustawy PoSW z 11 lipca 2014 roku

7 Tytuł Proces slajdu i procedury Lorem ipsum Uczelnie publiczne, instytuty PAN KOMERCJA -LIZACJA PRZEZ JB WYNIKI B + R ZGŁOSZENIE DOBRA INTELEKTU- ALNEGO DECYZJA JEDNOSTKI NAUKOWEJ decyzja JB w terminie oferta i umowa nieprzyjęcie oferty Oplata 10% najniższej płacy KOMERCJA -LIZACJA PRZEZ TWÓRCÓW 3 miesiące lub zapis umowy o dofinansowanie Ocena potencjału komercyjnego Ocena możliwości wsparcia Źródło: Art. 86d-g nowelizacji ustawy PoSW z 11 lipca 2014 roku

8 Tytuł Elastyczność slajdu Lorem decyzyjna ipsum Po otrzymaniu od pracownika informacji o wynikach badań naukowych lub prac rozwojowych oraz o know-how związanym z tymi wynikami, o których mowa w art. 86d, uczelnia publiczna oraz pracownik mogą, w sposób odmienny niż stanowi ustawa, określić w drodze umowy prawa do tych wyników lub sposób i tryb komercjalizacji tych wyników Źródło: Art. 86h nowelizacji ustawy PoSW z 11 lipca 2014 roku

9 Tytuł Korzyści slajdu Lorem i koszty ipsum Komercjalizacja przez Uczelnię pracownikowi przysługuje 50% przychodu z komercjalizacji pomniejszonego o nie więcej niż 25% kosztów bezpośrednio związanych z tą komercjalizacją Komercjalizacja przez Pracownika Uczelni przysługuje 25% przychodu obniżonego o nie więcej niż 25% kosztów Koszty muszą być udokumentowane i dotyczą wydatków zewnętrznych poniesionych po podjęciu decyzji o komercjalizacji tj. koszty ochrony prawnej, ekspertyz, wyceny wartości przedmiotu komercjalizacji i opłat urzędowych Czas: 5 lat od wpływu pierwszych środków Źródło: Art. 86e nowelizacji ustawy PoSW z 11 lipca 2014 roku

10 Zgłoszenie Tytuł slajdu Lorem ipsum Wskazana umowa pomiędzy zespołem Twórców Źródło: Opracowanie wlasne 1. Twórca (zespół i koordynator) udziały i podpisy 2. Rodzaj dobra intelektualnego i data zgłoszenia 3. Źródła finansowania badań (rodzaj projektu) 4. Resume projektu 5. Unikalne cechy technologii 6. Potencjalne produkty i jego wartości 7. Branża, w której dana technologia może być zastosowana 8. Etap rozwoju projektu (np. badania, prace rozwojowe, prototyp, testy, produkt) 9. Plany dotyczące zabezpieczenia DI 10. Plany publikacyjne

11 Współpraca z jednostką uczelnianą Centrum Transferu Technologii Spółka Celowa Broker innowacji* *program MNiSW, nazwa zastrzeżona przez firmę prywatną Źródło: freeimages.com

12 Tytuł Ścieżki slajdu komercjalizacji Lorem ipsum Sprzedaż praw NCBiR dla I osi priorytetowej jako główne źródło przychodu wskazuje sprzedaż i udzielenie licencji Licencja Gotowe dobro intelektualne Wybór sposobu komercjalizacji Aport do spinoff Ekspertyzy Badania zlecone Planowane dobro intelektualne Źródło: Opracowanie wlasne

13 Tytuł LICENCJA slajdu Lorem najbezpieczniejsza ipsum ścieżka Komercjalizacja przez uczelnię: perspektywa uczelni Licencjonowanie wyników badań w formie: utworu (np. oprogramowania lub wymyślonego algorytmu postępowania), patentu na wynalazek (lub zgłoszenia patentowego) lub innego PWP, know-how (np. utrwalonej instrukcji technologicznej lub spisanego sposobu rozwiązania danego problemu). Licencja udzielana jest na podstawie umowy licencyjnej określającej prawa i obowiązki stron

14 Tytuł LICENCJA slajdu Lorem przykładowe ipsum klauzule Komercjalizacja przez uczelnię: perspektywa uczelni Własność prawa do dobra intelektualnego oświadczenie licencjodawcy Zdefiniowanie pól eksploatacji i ewentualne ograniczenia uprawnień podmiotowych (można sprzedać licencję wyłączną na różnych polach eksploatacji) Ograniczenie do wykorzystania wyłącznie na cele własne Licencjobiorcy, brak sublicencji Gwarancje określonego działania technologii i wyłączenia odpowiedzialności Licencjodawcy

15 Tytuł LICENCJA slajdu Lorem podstawowe ipsum dokumenty Komercjalizacja przez uczelnię: perspektywa uczelni Dokumentacja komercjalizacji w projekcie Specyfikacja opis technologii Dokumentacja zabezpieczenia PWP (opcja) Umowy i faktury VAT związane z usługami dodatkowymi i zabezpieczeniem DI Umowa licencyjna Faktura VAT Dokumenty dotyczące wypłaty honorarium dla Twórców (wg regulaminu)

16 Tytuł Tworzenie slajdu Lorem spółek ipsum licencja lub aport Aport DI Wycena Aktywacja w bilansie VAT SPÓŁKA CELOWA Wkład pieniężny lub aport UCZELNIA Dywidenda Umowa licencyjna Objęcie udziałów START-UP (SPIN-OFF) Wkład pieniężny TWÓRCY Objęcie udziałów Źródło: Opracowanie własne na podst. Art.. 86a nowelizacji ustawy PosW ZNIESIENIE OBOWIĄZKU APORTOWEGO

17 Tytuł Przywilej slajdu Lorem profesorski ipsum w praktyce Komercjalizacja przez Twórców: perspektywa Twórców Konieczność zorganizowania osoby/podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie rozproszonymi prawami własności Twórca - płatnik podatku VAT Konieczność poniesienia obciążeń związanych z podatkiem dochodowym, również przy aportach (możliwość odroczenia od 2015 r.) Konieczność poniesienia opłat z tytułu zabezpieczenia dobra intelektualnego

18 Tytuł Ścieżka slajdu uwłaszczeniowa Lorem ipsum - dokumenty Komercjalizacja przez Twórców: perspektywa Twórców Umowa przekazania praw pomiędzy uczelnią a twórcami i dowód wpłaty wymaganej opłaty Umowa pomiędzy Twórcami zarządzanie rozproszonymi prawami własności Koszty usług dodatkowych (umowy, faktury VAT lub dokumenty ) Umowa licencji/sprzedaży Faktura VAT wystawiona przez Twórcę Raport z uzyskanych przychodów i poniesionych kosztów Faktura VAT za udział uczelni w korzyściach z komercjalizacji

19 Tytuł Komercjalizacja slajdu Lorem ipsum w ramach Konsorcjum Komercjalizacja przez Konsorcjum: modele Lamberta Model A: Każdy z członków konsorcjum posiada prawa własności do wytworzonych przez siebie efektów i udziela wszystkim pozostałym członkom niewyłącznej licencji na używanie w ramach projektu i pozostałe cele, Model B: Wszystkie strony konsorcjum przekazują prawa własności jednej jednostce, zajmującej się eksploatacją wyników w projekcie lub udzielają jej wyłącznej licencji na eksploatację tych praw, Model C: Każda ze stron zobowiązuje się do wykorzystania wyłącznie rezultatów związanych z własną działalnością Model D: Każdy z członków konsorcjum posiada prawa własności do rezultatów, które wytworzył i udziela niewyłącznej licencji pozostałym członkom konsorcjum wyłącznie na cele projektu. Każde inne wykorzystanie praw wymaga odrębnych ustaleń i negocjacji. Źródło:

20 Dobra intelektualne Utwory Prawa własności przemysłowej o wynalazek, o wzór użytkowy, o znak towarowy, o wzór przemysłowy, o topografia układu scalonego, o oznaczenie geograficznego. Utrwalone know-how (tajemnica i umowy typu NDA) Bazy danych Źródło: freeimages.com

21 Dobra intelektualne Przedmiot Cechy Rodzaj prawa wyłącznego charakter techniczny nowość wynalazek poziom patent wynalazczy przemysłowa stosowalność charakter wzór techniczny prawo użytkowy nowość ochronne użyteczność znak towarowy zdolność odróżniająca towary/usługi prawo ochronne Czas ochrony 20 lat 10 lat 10 lat z możliwością przedłużania Źródło: Opracowanie własne na podstawie P. Waszak: Ochrona własności przemysłowej przedmioty, zakres rzeczowy i terytorialny ochrony, w Z. Krzewiński (red.): Komercjalizacja, modelowanie i planowanie biznesowe prac badawczych; Dolnośląski Ośrodek Transferu Wiedzy i Technologii, Wrocław, marzec 2013

22 Dobra intelektualne Ochrona utworu z mocy ustawy o PAiPP Ważne elementy: o prawa osobowe (pierwsza publikacja, oznaczenie nazwiskiem, przeznaczenie) o prawa majątkowe (pola eksploatacji) Utwór jako całość (forma) i jego dające się wyodrębnić fragmenty Prawa zależne np. prawo do dokonywania zmian

23 Dochód w projekcie POiG Art. 55 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006 oraz procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19 Zakończenie okresu realizacji projektu Coroczna informacja o kosztach i ewentualnych przychodach Koniec okresu trwałości Raport podsumowujący dochód uzyskany w projekcie rok n rok n+1 rok n+2 rok n+3 rok n+4 rok n+5 rok n+6 rok n+7 Okres realizacji projektu Okres 5-letniej trwałości projektu Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

24 Przychód w projekcie Zarejestrowane przychody netto na podstawie faktur VAT lub równoważnych dokumentów Opłaty ponoszone bezpośrednio przez użytkowników za korzystanie z wytworzonych w ramach projektu dóbr lub świadczonych usług Przychody incydentalne i przychody poza projektem nie są brane pod uwagę Aporty wnoszone do spółki celowej oraz dywidendy wypłacane przez spółkę celową nie są przychodem Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

25 Koszty w projekcie Koszty inwestycyjne wszystkie koszty niezbędne do zrealizowania projektu o charakterze nakładów i wydatków bieżących Koszty operacyjne koszty związane z bieżącą działalnością i eksploatacją aktywów wytworzonych lub zakupionych w ramach projektu tj: koszty eksploatacji i utrzymania (wynagrodzenia, materiały, usługi, media), koszty administracyjne i ogólne, koszty związane ze sprzedażą DI (np. koszty wyceny), nakłady odtworzeniowe, zmiany w kapitale obrotowym netto, podatki dochodowe i inne podatki bezpośrednie Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

26 Obliczenie dochodu w projekcie DOCHÓD = przychody netto koszty operacyjne netto Wyliczenie dochodu powinno być dokonane w skali całego projektu i okresu trwałości Po zakończeniu okresu trwałości Instytucja Pośrednicząca sporządza raport podsumowujący dochód w projekcie na podstawie corocznych informacji od beneficjenta Przedstawione wyliczenia w raporcie będą zaktualizowane w oparciu o średnią stopę depozytową NBP Wartość dochodu do zwrotu to część dochodu odpowiadająca udziałowi wydatków kwalifikowanych w całkowitym koszcie projektu pomnożona przez udział UE (85%) Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

27 Zwrot dochodu Instytucja Pośrednicząca może odstąpić od wezwania do zwrotu środków jeżeli kwota dochodu wygenerowanego w ramach projektu zostanie reinwestowana w statutową działalność beneficjenta i spełnione będą następujące kryteria: beneficjent jest organizacją badawczą lub grupą organizacji badawczych koszty i finansowanie działalności o charakterze gospodarczym i niegospodarczym będą wyraźnie rozdzielone (ewidencjonowane) przestrzegane będą zasady dotyczące pomocy publicznej cały dochód będzie reinwestowany na działalność niegospodarczą tj.: kształcenie, B+R, upowszechnianie wyników Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

28 Podatek VAT w projekcie Co do zasady jeżeli projekt przewiduje komercjalizację wyników badań podatek VAT powinien być kosztem niekwalifikowanym, czyli nie powinien być rozliczany jako koszt kwalifikowany w projekcie. Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

29 Podatek VAT możliwy wyjątek Jeżeli Partner Konsorcjum prowadzi badania podstawowe i nie uczestniczy w procesie komercjalizacji, tzn. upowszechnia efekty swoich badań w taki sposób, że wszyscy (zarówno członkowie konsorcjum jak i jednostki z zewnątrz) mają do nich równy dostęp wówczas może uznać, że projekt w jego jednostce jest projektem związanym z działalnością statutową, w którym nie będzie sprzedaży i wówczas może rozliczać VAT jako koszt kwalifikowany. Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

30 Wskaźniki projektowe Wskaźniki bezpośrednio dotyczące komercjalizacji: Liczba skomercjalizowanych wyników badań B + R w jednostce naukowej Liczba umów przekazania praw własności intelektualnej Liczba nabywców wyników projektu

31 Wskaźniki projektowe Wskaźniki pośrednio dotyczące komercjalizacji: Liczba wdrożeń powstałych w wyniku realizacji strategicznych programów badawczych Liczba krajowych zgłoszeń patentowych jako efekt realizacji przedsięwzięcia

32 Wdrożenia Co do zasady wdrożenie powinno mieć charakter odpłatny. Istnieją jednak sytuacje, w których zaplanowano wdrożenie bez opłaty, może ono dotyczyć np. 2 scenariuszy: wdrożenie testowe potencjalny użytkownik może chcieć wypróbować technologię w praktyce przed dokonaniem jej zakupu (UWAGA! bez wdrożenia docelowego nie może być uznane za wdrożenie). wdrożenie w celach badawczo-rozwojowych pozyskanie wyników niezbędnych do realizacji projektu (umowa).

33 Przygotowanie do komercjalizacji Projektowanie prototypu rozwiązania z wykorzystaniem metodyk design thinking: Zdefiniowanie problemu (diagnoza): wywiad, empatia, obserwacja w rzeczywistych warunkach Postawienie hipotez i założeń zbudowanie określonego rozwiązania lub procedury Weryfikacja w praktyce testy i eksperyment Wprowadzenie poprawek do rozwiązania Weryfikacja w praktyce Źródło: Procedura NCBR-DF-2012/IX/DF/19

34 Czynniki sukcesu w transferze technologii Ciągła ewaluacja technologii i tworzonych na jej bazie półproduktów i produktów końcowych Projektowanie w oparciu o dokładną diagnozę problemu i potrzeb użytkownika Bezpośrednia lub pośrednia współpraca z biznesie Systematyczna weryfikacja przyjętych założeń i hipotez ok to fail Ścisły monitoring udostępniania informacji poufnych

35 Modelowanie biznesowe Model biznesowy pokazuje w jaki sposób jednostka tworzy, rozwija oraz dostarcza opracowany katalog wartości (korzyści) produktu wybranej grupie (segmentom) klientów

36 Modelowanie biznesowe i analizy Back office Front office Zasoby wewnętrzne i zewnętrzne Katalog wartości Niezbędne działania Klienci i użytkownicy Wyłączność i unikalny charakter Sposoby dotarcia i zbudowania relacji Źródło: Opracowanie własne na podstawie

37 Planowanie w biznesie Główne zasoby kapitał ludzki Wybór ścieżki komercjalizacji Prototyp i model biznesu Harmonogram działania Analiza finansowa Wpływ czynników zewnętrznych i potencjalne ryzyka

38 Planowanie w zależności od ścieżki LICENCJA (POPRZEZ UCZELNIĘ) technolog menedżer SPÓŁKA SPINOFF założenia prototyp ewaluacja kamienie milowe Wartość dodana Cash flow Źródło: Opracowanie własne

39 Kontrakty badawcze, licencje i inne umowy Założenia umowy konsorcjum model własności praw intelektualnych Umowa licencyjna najpewniejsza forma komercjalizacji Umowa spółki a umowa inwestycyjna

40 Tytuł slajdu Lorem ipsum Dziękuję za uwagę Tel