Czym jest ekonomia społeczna

Transkrypt

1 Czym jest ekonomia społeczna Cezary Miżejewski Kielce 22 września 2009 r. Projekt Promocja ekonomii społecznej w województwie świętokrzyskim realizowany na podstawie umowy zawartej z Samorządem Województwa Świętokrzyskiego/ Świętokrzyskim Biurem Rozwoju Regionalnego w Kielcach pełniącym rolę Instytucji Pośredniczącej w ramach Poddziałania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Akademia Przedsiębiorczości w Starachowicach

2 Z czym kojarzy nam się ekonomia społeczna? 2

3 Kryteria przedsiębiorstwa społecznego (wg. EMES Network) Do zdefiniowania ekonomicznego i przedsiębiorczego aspektu inicjatyw zastosowano cztery wskaźniki: Ciągła działalność w zakresie produkcji dóbr i/lub sprzedaży usług Wysoki stopień autonomii (w przeciwieństwie do zależności) Znaczący poziom ryzyka ekonomicznego Minimalna ilość pracy odpłatnej Dla wymiaru społecznego zastosowano pięć wskaźników: Inicjatywa uruchomiona przez grupę obywateli Władza decyzyjna nie oparta na własności kapitałowej Charakter partycypacyjny, angażujący osoby, których dotyczy dana działalność Ograniczony rozdział zysków Wyraźny cel, przynoszący korzyści dla społeczności 3

4 Kryteria przedsiębiorstwa społecznego (wg. EMES Network) Jan Herbst, Kondycja ekonomii społecznej w Polsce w: Ekonomia społeczna. Teksty 4

5 Przedsiębiorstwa społeczne na skrzyżowaniu sektorów Przedsiębiorst spółdzielni e wa społeczne Spółdzielni e pracownicz e Spółdzielnie użytkownikó w stowarzysze nia Stowarzysze nia o działalności produkcyjnej Stowarzyszeni a wyrażania poglądów i żądań Jacques Defourny, Przedsiębiorstwo społeczne w poszerzonej Europie: koncepcja i rzeczywistość 5

6 Przedsiębiorstwa społeczne na skrzyżowaniu sektorów Włochy (1991) przyjęcie regulacji o 11 mln za spółdzielniach socjalnych trudniony ch Belgia - (1995) wprowadzenie pojęciaw Un i i E uropejskiej przedsiębiorstwa o celach społecznie ( 5,9%) użytecznych Portugalia stworzenie warunków do Holandii 9,5%, powstawania spółdzielni solidarności Irlandii 9% społecznej, Francja (2001) Stowarzyszenie Francji 8, 3%, Spółdzielcze w Interesie Społecznym Wielka Brytania (2002) możliwość Finlandii 7, 5%. tworzenia Community Interest Company Finlandia (2003) ustawa o Przedsiębiorstwach społecznych 6

7 Przedsiębiorstwa społeczne na skrzyżowaniu sektorów Działalność na rzecz zatrudnienia osób w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy; Integracja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; Realizacja lokalnych usług społecznych i innych usług użyteczności publicznej 7

8 Wielowymiarowość ekonomii społecznej Rynkowe Integracyjne Stara ekonomia społeczna Nowa ekonomia społeczna Spółdzielnie inwalidów oraz Niewidomych Warsztaty Terapii Zajęciowej Centrum Integracji Społecznej (obojętność państwa) Spółdzielnie socjalne (wsparcie państwa) Spółdzielczość Bankowość Spółdzielcza (niechęć państwa) Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych Spółdzielcze Kasy OszczędnościowoKredytowe (obojętność państwa) 8

9 Idee integracyjnej ekonomii społecznej wkomponowuje się w ideę budowania demokracji uczestniczącej poprzez nową wizję ładu społecznego oraz integrację społeczności lokalnych. Połączenie wartości solidarności i indywidualnego zaangażowania ekonomicznego, może choć nie musi budować nowe, aktywne formuły uczestnictwa lokalnego. może stanowić istotny element polityki wzrostu zatrudnienia poprzez wypełnianie przestrzeni lokalnej w sferze usług społecznych, oraz umożliwienie zatrudnienia grup szczególnie zagrożonych na rynku stanowi również istotny instrument procesu integracji społecznej, kreujący przewartościowanie ról zawodowych i społecznych (budowanie wspólnot opartych o solidarność zamiast zależności) 9

10 Dlaczego ekonomia społeczna jest potrzebna w związku z realizacją polityk Spadek bezrobocia w Polsce połączony z silnymi publicznych? tendencjami migracyjnymi powoduje zmniejszenie presji pracodawców na rynku pracy; Jednak wśród osób bezrobotnych coraz bardziej widoczne są specyficzne grupy problemowe, wymagające dużo silniejszego i zróżnicowanego wsparcia oraz znacznie trudniejsze do aktywizacji. Brak możliwości rozwiązywania indywidualnych problemów bezrobotnych i osób wykluczonych przez służby społeczne; Niedopasowanie instrumentów rynku pracy do indywidualnych potrzeb bezrobotnych; Niechęć pracodawców i problemowych bezrobotnych do 10

11 Dlaczego ekonomia społeczna jest potrzebna w związku z realizacją polityk publicznych? Stan zatrudnienia w usługach społecznych i zdrowotnych w 2007 roku (% do ogółu zatrudnionych) 11

12 Doświadczenia Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL 12

13 W ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL w temacie dotyczącym ekonomii społecznej wzięły udział 23 partnerstwa. Wypracowały one nowe rozwiązania instytucjonalne lub zidentyfikowały bariery prawne dotyczące przedsiębiorczości społecznej. Wiele z nowatorskich rozwiązań jest możliwe do zaadoptowania zarówno w działaniach bieżących jak i realizacją projektów europejskich. Projekt Promocja ekonomii społecznej w województwie świętokrzyskim realizowany na podstawie umowy zawartej z Samorządem Województwa Świętokrzyskiego/ Świętokrzyskim Biurem Rozwoju Regionalnego w Kielcach pełniącym rolę Instytucji Pośredniczącej w ramach Poddziałania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Niezbędne są jednak zmiany prawne Akademia Przedsiębiorczości w Starachowicach

14 Doświadczenia i efekty EQUAL Stworzenie warunków sprzyjających budowie i rozwojowi gospodarki społecznej Kwestia testowania rozwiązań innowacyjnych Model przedsiębiorstwa społecznego dla osób chorujących psychicznie; oraz zintegrowany model wsparcia osób niepełnosprawnych; Model wsparcia dla rozwoju przedsiębiorczości społecznej (Centra Rozwoju Ekonomii Społecznej); Różne metodyki pracy z grupami 14

15 Doświadczenia i efekty EQUAL Stworzenie warunków instytucjonalnych Zwiększenie wiedzy i społecznej akceptacji dla gospodarki społecznej Kwestia reprezentacji sektora ekonomii społecznej Stworzenie stałej platformy współpracy kontynuacja KST EQUAL Zespół ds. rozwiązań systemowych ekonomii społecznej Obszar wzajemnego współdziałania Ujednolicenie trybu kontraktowania zadań publicznych dla organizacji pozarządowych, spółdzielni socjalnych i Centrów Integracji Społecznej Wprowadzenie klauzul społecznych w przepisach o zamówieniach publicznych 15

16 Doświadczenia i efekty EQUAL Propozycje uregulowań prawnych form aktywności społeczno-ekonomicznej Nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych Zmiana proporcji struktury spółdzielców (50 na 50 zamiast 80 do 20) wraz z możliwością założenia spółdzielni w tym składzie; Możliwość założenia spółdzielni przez dwie osoby prawne (JST lub organizacja pozarządowa) z obowiązkiem zatrudniania osób zagrożonych wykluczeniem; Możliwość przejęcia takiej spółdzielni przez osoby zatrudnione lub utworzenie nowej firmy społecznej 16

17 Doświadczenia i efekty EQUAL Propozycje uregulowań prawnych form aktywności społeczno-ekonomicznej Nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego Możliwość otrzymania statusu organizacji pozarządowej przez spółki kapitałowe non profit; podniesiono w działalności odpłatnej statutowej limit wynagrodzenia do 3krotności średniego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze 17

18 Polityka państwa wobec podmiotów ekonomii społecznej 18

19 Polityka państwa wobec sektora ekonomii społecznej Strategia rozwoju kraju Krajowy Program Zabezpieczen ie Społeczne i Integracja Społeczna programowan ie regulacje wsparcie i finansowanie Ośrodki Wsparcia Spółdzielczośc i Socjalnej; Ośrodki Wsparcia EQUAL, Program Operacyjny Kapitał Ludzki Nowe formy prawne: Przedsiębiorstwo społeczne, spółdzielnie socjalne, działalność ekonomiczna organizacji pozarządowych 19

20 Strategia Rozwoju Kraju PRIORYTET 3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości Wzmocniony zostanie udział sektora ekonomii społecznej organizacji pozarządowych w procesie zatrudnienia, m.in. poprzez takie działania jak: realizacja programów wspierania zatrudnienia oraz promocja organizacji pozarządowych jako pracodawców,a także łączenie zatrudnienia w organizacjach pozarządowych ze wsparciem grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Realizowane będą, przy jak najszerszym udziale organizacji pozarządowych, programy zatrudnienia 20 socjalnego i przedsiębiorstw społecznych.

21 Strategia Rozwoju Kraju PRIORYTET 4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa. Promowana będzie integracja i aktywizacja społeczna, w szczególności rozwój instytucji zatrudnienia socjalnego, spółdzielczości socjalnej, budownictwa socjalnego, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, jak też rozwój kontraktów socjalnych i innych instrumentów aktywizujących, stosowanych przez służby społeczne. Prowadzone będą działania na rzecz tworzenia integracyjnego rynku pracy dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji lub osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. 21

22 Ekonomia społeczna w polityce publicznej Krajowy Program Zabezpieczenie społeczne i integracja społeczna na lata przyjęty przez Radę Ministrów 16 grudnia 2008 r. W Priorytecie II Integracja poprzez aktywizację przewidziano: Działanie 2.1. Rozwój ekonomii społecznej 22

23 Ekonomia społeczna w polityce publicznej Rozwój sektora ekonomii społecznej wspierany jest z uwagi na połączenie działań o charakterze zatrudnieniowym z działaniami na rzecz integracji społecznej oraz budową sektora usług społecznych. Wsparcie ekonomii społecznej stanowi jeden z elementów budowania pluralistycznej polityki społecznej (welfare pluralism), która umożliwi rozwój dopasowanych do zindywidualizowanych potrzeb, usług lokalnych tworzących nowe obszary aktywności społecznej a jednocześnie stanowiących element polityk publicznych. Głównym realizatorem działań aktywizacyjnych prowadzonych w ramach sektora ekonomii społecznej są jednostki samorządu terytorialnego 23 działające w ramach partnerstwa publiczno -

24 Ekonomia społeczna w polityce publicznej Działanie 2.1. Rozwój ekonomii społecznej Budowa infrastruktury wsparcia dla ekonomii społecznej Wsparcie Klubów i Centrów Integracji Społecznej Wsparcie rozwoju spółdzielczości socjalnej 24

25 Podstawy prawne podmiotów ekonomii społecznej Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Przyszła ustawa o przedsiębiorstwie społecznym 25

26 Podstawy prawne podmiotów ekonomii społecznej Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Osoby niepełnosprawne PUP WTZ PCPR ZAZ pracodawcy ŚDS ZPCh 26

27 Podstawy prawne podmiotów ekonomii społecznej Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym Rynek pracy Pomoc społeczna Centrum Integracji Społecznej KIS Zatrudnienie wspierane Zatrudnienie w CIS Zatrudnienie na otwartym rynku pracy Prace społecznie użyteczne Przyjazne środowisko partnerstwo Spółdzielnia socjalna Przedsiębiorstwo społeczne Inna instytucja 27

28 Podstawy prawne podmiotów ekonomii społecznej Ustawa o spółdzielniach socjalnych możliwość utworzenia spółdzielni socjalnych przez bezrobotnych, niepełnosprawnych osoby zagrożone wykluczeniem społecznym; możliwość uzyskania dotacji z Funduszu Pracy na utworzenie spółdzielni socjalnej oraz możliwość refundacji składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnionych spółdzielców; ulga w podatku dochodowym przy finansowaniu z nadwyżki reintegracji społecznej; możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i odpłatnej statutowej; możliwość uczestniczenia w konkursach na zlecanie zadań publicznych zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego; 28

29 Podstawy prawne podmiotów ekonomii społecznej Nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych Zmiana proporcji struktury spółdzielców (50 na 50 zamiast 80 do 20) wraz z możliwością założenia spółdzielni w tym składzie; Możliwość założenia spółdzielni przez dwie osoby prawne (JST lub organizacja pozarządowa) z obowiązkiem zatrudniania osób zagrożonych wykluczeniem; Możliwość przejęcia takiej spółdzielni przez osoby zatrudnione lub utworzenie nowej firmy społecznej 29

30 Podstawy finansowe ekonomii społecznej Program Operacyjny Kapitał Ludzki Fundusz Inicjatyw Obywatelskich Fundusz Pracy; Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; MPiPS (Program Wsparcie rozwoju spółdzielczości socjalnej ) Środki jednostek samorządu terytorialnego 30

31 Wsparcie tworzenia podmiotów Budowa sieci wsparcia regionalne go komponetntregionalny Budowa sieci wsparcia i doradztwa krajowego komponetntkrajowy Miejsce ekonomii społecznej w POKL PriorytetI Zatrudnieniei integracjaspołeczna506,2mlneuro MPiPS PriorytetII Rozwój zasobówludzkichi potencjałuadaptacyjnego przedsiębiorstworaz poprawastanuzdrowiaosóbpracujących 778mlnEuro MPiPS PriorytetIII Wysokajakośćsystemuoświaty 1.006,2mlnEuro MEN PriorytetIV Szkolnictwo wyższei nauka-960,4mlneuro MEN PriorytetV Dobrerządzenie 610,9mlnEuro MRR PriorytetVI Rynekpracy otwartydlawszystkich2.256,9mlneuro PriorytetVII Promocjaintegracji społecznej ,9mlnEuro PriorytetVIII Regionalnekadry gospodarki 1.558,5mlnEuro Samorząd województwa PriorytetIX Rozwój wykształceniai kompetencji wregionach 1.703,4mlnEuro PriorytetX Pomoc techniczna 456,8mlnEuro 31

32 Miejsce ekonomii społecznej w POKL Cel szczegółowy 2 Priorytetu VII: Wzmocnienie i poszerzenie zakresu działań sektora ekonomii społecznej Oczekiwane efekty: Zapewnienie funkcjonowania instytucji wspierających ekonomię społeczną (przynajmniej dwie w każdym województwie). 30% przychodów własnych jednostek ekonomii społecznej w ogólnej wartości ich przychodów. Wskaźniki produktu: Liczba instytucji wspierających ekonomię społeczną, które otrzymały wsparcie w ramach Priorytetu (40); Liczba inicjatyw z zakresu ekonomii społecznej wspartych z EFS (350); Liczba osób, które otrzymały wsparcie w ramach instytucji ekonomii społecznej (29.000). 32

33 Wsparcie tworzenia podmiotów ES Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia (obejmujący wydatki w wysokości 400,8 mln Euro) Konkurs na prowadzenie przez podmioty działań obejmujących: realizację wsparcia doradczo-szkoleniowego przyznanie środków na rozwój przedsiębiorczości dla wybranych uczestników projektu, przyznanie wsparcia pomostowego 33

34 Wsparcie tworzenia podmiotów ES Priorytet VII. Promocja integracji społecznej Poddziałanie Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Konkurs na prowadzenie przez podmioty działań obejmujących m.in.: wsparcie dla tworzenia i działalności podmiotów integracji społecznej, w tym: centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej, zakładów aktywności zawodowej oraz podmiotów działających na rzecz aktywizacji społecznozawodowej (których podstawowym zadaniem nie jest działalność gospodarcza) z wyjątkiem warsztatów terapii zajęciowej rozwój usług społecznych przezwyciężających indywidualne bariery w integracji społecznej w tym w 34

35 Budowa sieci wsparcia regionalnego Priorytet VII. Promocja integracji społecznej Poddziałanie Wsparcie ekonomii społecznej (obejmujący wydatki w wysokości 163 mln Euro) Wsparcie dla utworzenia i/lub funkcjonowania (w tym wzmocnienia potencjału) instytucji otoczenia sektora ekonomii społecznej, świadczących w ramach projektu w sposób komplementarny i łączny usługi prawne, księgowe, marketingowe; doradztwo (indywidualne i grupowe, m.in. w postaci punktów lub centrów doradztwa, inkubatorów społecznej przedsiębiorczości tworzących wspólną infrastrukturę rozwoju); szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej; usługi wspierające rozwój partnerstwa lokalnego na rzecz ekonomii społecznej (m.in. poprzez budowę sieci współpracy lokalnych podmiotów w celu wspierania rozwoju podmiotów ekonomii społecznej); 35 promocję ekonomii społecznej i zatrudnienia w sektorze ekonomii

36 Budowa sieci wsparcia krajowego Priorytet V. Dobre rządzenie Działanie 5.4. Rozwój potencjału trzeciego sektora (obejmujące wydatki w wysokości 100 mln Euro). Konkursy na: wypracowanie, upowszechnianie i wdrażanie standardów działania trzeciego sektora, tworzenie centrów informacji i wspomagania organizacji pozarządowych oraz wsparcie działalności istniejących centrów, tworzenie i wspieranie porozumień (sieci) organizacji pozarządowych o charakterze terytorialnym oraz branżowym, programy z zakresu poradnictwa prawnego i obywatelskiego, 36 tworzenie i wdrażanie programów z zakresu społecznego

37 Budowa sieci wsparcia krajowego Priorytet I. Zatrudnienie i integracja społeczna Projekt systemowy Zintegrowany system wsparcia zatrudnienia socjalnego i ekonomii społecznej współpraca i doradztwo dla powstających w ramach Priorytetu VII PO KL Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (Ośrodkami Wsparcia Spółdzielni Socjalnych); działanie na rzecz budowy lokalnych partnerstw na rzecz ekonomii społecznej (szkolenia, animacje lokalne); szkolenia radnych i pracowników jednostek samorządowych dotyczące ekonomii społecznej, jej znaczenia dla środowisk lokalnych; analizowanie 37 i monitorowanie sektora ekonomii społecznej

38 Budowa sieci wsparcia krajowego Priorytet I. Zatrudnienie i integracja społeczna Projekt systemowy Partnerstwo na rzecz instytucjonalizacji ekonomii społecznej wsparcie realizacji działań Platformy współpracy władz publicznych i ekonomii społecznej; wsparcie działań eksperckich mających na celu wypracowanie: - strategii rozwoju sektora ekonomii społecznej; projektu regulacji o przedsiębiorstwie państwowym; rozwiązań dotyczących finansowania ekonomii społecznej. Systemu działań edukacyjnych 38

39 Podstawy finansowe ekonomii społecznej FUNDUSZ PRACY Dotacja z Funduszu Pracy na założenie spółdzielni socjalnej do ,20 zł. na osobę, oraz 8.951,67 zł na przystąpienie do istniejącej spółdzielni; Odrębne rozporządzenie MPiPS. Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne 24 miesiące w pełnej wysokości i 12 w połowie wysokości od minimalnego wynagrodzenia; 39

40 Wsparcie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Ośrodki Wspierania Spółdzielczości Socjalnej Działalność doradcza obejmująca usługi doradcze w zakresie: restrukturyzacji profilu działalności, poradnictwo prawne oraz księgowo-finansowe, doradztwo w tworzeniu lokalnych grup producenckich, związków rewizyjnych spółdzielni socjalnych oraz partnerstw lokalnych Udzielanie wsparcia finansowego spółdzielniom socjalnym przeznaczanego na: poręczenia w przypadku wspierania osób bezrobotnych zamierzających utworzyć spółdzielnię socjalną i ubiegających o środki na ten cel z Funduszu Pracy, pożyczki na opłatę składek ubezpieczeniowych spółdzielców, którym Fundusz Pracy będzie je refundował na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych pożyczki na zakup materiałów i narzędzi niezbędnych do wykonania udzielonego zamówienia publicznego lub wykonania powierzonej realizacji zadania publicznego zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie pożyczki - na wadium składane podczas uczestnictwa w przetargu oraz na wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy, o których mowa w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych granty dla działających spółdzielni socjalnych, które podejmą proces restrukturyzacji profilu swojej działalności oraz dla nowo powstałych grup założycielskich. 40

41 Podstawy finansowe ekonomii społecznej Fundusz Inicjatyw Obywatelskich Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata (PO FIO) został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 listopada 2008 r Priorytet IV. Rozwój przedsiębiorczości społecznej - 9 mln.zł. rocznie Projekty realizowane w ramach Priorytetu powinny w różnych formach promować ideę łączenia aktywności ekonomicznej (zawodowej) z aktywnością społeczną. Przedsiębiorczość społeczna i upowszechnianie partnerstwa trójsektorowego szkoleniowo-doradcze wsparcie idei rozwoju różnych form przedsiębiorczości społecznej inicjowanej i prowadzonej przez organizacje pozarządowe, promowanie i upowszechnianie idei przedsiębiorczości społecznej oraz dobrych praktyk w tym obszarze, promowanie i upowszechnianie idei społecznego zaangażowania przedsiębiorców oraz współpracy organizacji pozarządowych, biznesu i administracji publicznej, promowanie nowych form gospodarowania i tworzenia własnych miejsc pracy spółdzielczość socjalna. Wolontariat pracowniczy, rozumiany jako formy bezinteresownej i nieodpłatnej aktywności społeczno-zawodowej pracowników realizowane w oparciu o koncepcję społecznej odpowiedzialności biznesu we współpracy z organizacjami pozarządowymi w szczególności inicjatywy łączące bezinteresowne działanie z kształtowaniem więzi społecznych opartych na zaufaniu i solidarności społecznej. 41

42 Dalsze działania: Strategia rozwoju ekonomii społecznej; Projekt ustawy o przedsiębiorstwie społecznym; Nowe instrumenty finansowe w tym fundusze pożyczkowe i poręczeniowe; System działań edukacyjnych na rzecz ekonomii społecznej. DALSZE INFORMACJE... Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Pożytku Publicznego Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Zarządzania EFS 42