Narodowy Plan Rozwoju i Narodowy Plan Rozwoju National Development Plan and National Development Plan

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE NR 80 Seria: Administracja i Zarz dzanie (7)2009 dr Stefania Olszewska-Ku niarska Wy sza Szko a Finansów i Zarz dzania w Siedlcach Narodowy Plan Rozwoju i Narodowy Plan Rozwoju National Development Plan and National Development Plan Streszczenie: Zgodnie z ustaw z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz.U. nr 116, poz. 1206), stanowi on kompleksowy dokument, w którym omówiono strategi spo eczno-gospodarcz Polski i regionów kraju. W NPR jako cel strategiczny przyj to rozwój gospodarki konkurencyjnej, opieraj cej si na wiedzy i przedsi biorczo ci. Mówi si tak e o harmonijnym i d ugofalowym rozwoju gospodarki, przy jednoczesnym wzro cie zatrudnienia i lepszej spójno ci z Uni Europejsk w zakresie ekonomicznym, spo ecznym i przestrzennym. Cel ten dotyczy ca ego kraju i regionów. Narodowy Plan Rozwoju realizowany jest w dwóch etapach czasowych, tj.: NPR na lata i NPR na lata Ka da z pi ciu osi NPR zak ada mi dzy innymi wspieranie przedsi biorstw oraz wzrost ich konkurencyjno ci w gospodarce krajowej i unijnej, z uwzgl dnieniem ich rozwoju równie w gospodarce poszczególnych regionów kraju. Dzia ania okre lone w NPR s finansowane ze rodków unijnych i rodków krajowych, w tym publicznych i prywatnych. Abstract: In accordance with the act of parliament of the 20th of April 2004 as regards the National Development Plan (Journal of Laws Nr 116, item. 1206), is a complex document, in which the strategy of the social-economic strategy of Poland and regions of the country are discussed. Within the NDP the development of a competitive economy has been selected as a strategic goal, based on knowledge and entrepreneurship. There is also talk of harmonious and long term economic development, with a simultaneous rise in employment and closer ties with the EU in terms of economic, social and spatial. This goal incorporates all of Poland and its regions. The NDP is implemented in two phases in time, such as the NDP for the years and the NDP for the years Each of the five axes of the NDP is based among other things on supporting entrepreneurship and increasing their competitiveness in both the national and EU economies taking into account their development in specific national regions. Activities defined within the NDP are financed by the EU and domestic funds, both public and private.

2 S. Olszewska-Ku niarska Wprowadzenie Narodowy Plan Rozwoju (NPR) jest to kompleksowy dokument, w którym zosta a omówiona strategia spo eczno-gospodarcza Polski i regionów kraju. Tak NPR zosta zdefiniowany w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. nr 116, poz. 1206) o Narodowym Planie Rozwoju, w której równie przedstawiony jest sposób przygotowania i realizacji tego planu, w tym mi dzy innymi: zasady koordynacji i wspó dzia ania organów administracji rz dowej, organów administracji samorz dowej, partnerów spo ecznych i gospodarczych; zasady wspó dzia ania z instytucjami wspólnot europejskich oraz organizacjami mi dzynarodowymi; instrumenty finansowe; system instytucjonalny; system programowania, monitorowania, sprawozdawczo ci, oceny i kontroli. W NPR jako cel strategiczny przyj to rozwój gospodarki konkurencyjnej, opieraj cej si na wiedzy i przedsi biorczo ci. Mówi si tak e o harmonijnym i d ugofalowym rozwoju gospodarki, przy jednoczesnym wzro cie zatrudnienia i lepszej spójno ci z Uni Europejsk w zakresie ekonomicznym, spo ecznym i przestrzennym. Cel ten dotyczy ca ego kraju i regionów. NPR zawiera pi nast puj cych osi rozwoju: 1. Wspieranie konkurencyjno ci przedsi biorstw. 2. Rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienia. 3. Tworzenie warunków dla zwi kszania poziomu inwestycji, trwa ego rozwoju i promowania spójno ci przestrzennej. 4. Przekszta cenia strukturalne w rolnictwie i rybo ówstwie, rozwój obszarów wiejskich. 5. Wzmocnienie potencja u rozwojowego regionów i przeciwdzia anie marginalizacji niektórych obszarów. Ka da z tych osi zak ada wspieranie przedsi biorstw oraz wzrost ich konkurencyjno ci w gospodarce krajowej i unijnej, z uwzgl dnieniem ich rozwoju równie w gospodarce poszczególnych regionów kraju. Etapy czasowe Narodowego Planu Rozwoju Narodowy Plan Rozwoju realizowany jest w dwóch etapach czasowych, tj.: 1. NPR na lata ; 2. NPR na lata NPR na lata zosta przygotowany na podstawie wytycznych okre lonych w Rozporz dzeniu Rady nr 1260 z 21 czerwca 1999 r. (1260/99/WE). Rozporz dzenie to zawiera przepisy ogólne dotycz ce funduszy strukturalnych. 102

3 Narodowy Plan Rozwoju i Narodowy Plan Rozwoju Nast pnie NPR na lata zosta przyj ty przez Rad Ministrów w dniu 13 stycznia 2003 r., po uprzednim zaopiniowaniu go, mi dzy innymi, przez organy samorz du terytorialnego, centralnej i wojewódzkiej administracji rz dowej, sektor bankowo ci, organizacje gospodarcze i spo- eczne, ugrupowania przedsi biorców i naukowców. Dokument zosta te zaopiniowany przez Rad Polityki Regionalnej oraz przez Rad Strategii Spo eczno-gospodarczej i omówiony by we w a ciwych komisjach Sejmu RP i Senatu RP. Zgodnie z decyzj Rady Ministrów, NPR na lata zosta skorygowany w dniu 11 lutego 2003 r. i przekazany do Komisji Europejskiej w Brukseli. Plan ten jest kompleksowym dokumentem okre laj cym strategi spo- eczno-gospodarcz Polski w pierwszych latach cz onkostwa w Unii Europejskiej. Okre la on kierunki i wysoko niezb dnych rodków na realizacj dzia a o charakterze rozwojowym, podejmowanych ze rodków krajowych oraz wsparcie ze strony funduszy strukturalnych. Jednocze nie NPR pos u- y jako ród o przygotowania Podstaw wsparcia wspólnoty (Community Support Framework), w celu okre lenia wysoko ci interwencji z Funduszu Spójno ci i Funduszu Inicjatyw Wspólnotowych: EQUAL i INTERREG. Polska wykorzysta a ten NPR w negocjacjach unijnych, w zakresie wysoko ci przyznania funduszy wspólnotowych na lata Lata te stanowi krótki okres programowania. Dlatego dokument ma charakter przej ciowy, o czym stanowi system wdra ania dotycz cy g ównie dzia a realizowanych w zakresie programów rozwoju regionalnego. Dzia ania okre lone w NPR na lata obejmuj nast puj ce trzy dziedziny wsparcia: 1. Dzia alno i rozwój przedsi biorstwa. 2. Rozwój infrastruktury. 3. Rozwój zasobów ludzkich. Narodowy Plan Rozwoju na lata Narodowy Plan Rozwoju na lata realizowano poprzez sektorowe programy operacyjne (SPO). Dokumenty te sk adaj si z zestawie priorytetów operacyjnych i dzia a odnosz cych si do danego sektora gospodarki, dla którego s przygotowane. Unia Europejska przyj a pi nast puj cych sektorowych programów operacyjnych, które przedstawi polski rz d: Rozwój zasobów ludzkich (SPO-RZL) program przygotowany przez ministra gospodarki i pracy. G ównym celem tego programu jest budowa otwartego, opartego na wiedzy spo ecze stwa, poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich, w drodze kszta cenia, szkolenia i pracy. Program operacyjny finansowano ze rodków krajowych i Europejskiego Funduszu Spo ecznego. Na ca y program w latach zaplanowano rodki w wysoko ci mln euro, w tym wk ad krajowy na poziomie 508, 5 mln euro; 103

4 S. Olszewska-Ku niarska Wzrost konkurencyjno ci przedsi biorstw (SPO-WKP) w tym programie okre lono cele, priorytety i dzia ania dotycz ce realizacji polityki w zakresie przedsi biorczo ci i innowacyjno ci, ze szczególnym uwzgl dnieniem sektora ma ych i rednich przedsi biorstw, przy jednoczesnym wykorzystaniu zasobów sfery naukowo-badawczej. Wysoko za o onego wk adu ze rodków unijnych zaplanowano na poziomie 1300 mln euro, a szacowane dofinansowanie z bud etu pa stwa w wysoko ci 455 mln euro; Transport i gospodarka morska (SPO-TRANSPORT) program przygotowany przez ministra infrastruktury. Jako punkt wyj cia zachowano zgodno dokumentu z aktualnymi kierunkami zarówno polityki transportowej, jak i polityki regionalnej UE i Polski. rodki na wspó finansowanie przedsi wzi realizowanych w ramach SPO-T pochodz w g ównej mierze z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Poziom wspó finansowania dzia a przez UE za o ono maksymalnie do 75% kosztu kwalifikuj cego si do wsparcia. Na pozosta cz kosztów, zaplanowano rodki krajowe; Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywno ciowego oraz Rozwój obszarów wiejskich (SPO-ROL) to program przygotowany przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Okre la strategi oraz kierunki dzia a w zakresie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Program wdro ony zosta w latach , na terenie ca ego kraju, przy za o eniu, e realizacja p atno ci odbywa si b dzie do ko ca 2008 roku. ród em finansowania programu s rodki unijne, rodki z bud etu krajowego, bud etów samorz dów regionalnych i lokalnych. Cele strategiczne programu, to: poprawa konkurencyjno ci gospodarki rolno- ywno ciowej, zrównowa ony rozwój obszarów wiejskich. Cele te s realizowane w ramach dwóch, nast puj cych priorytetów: wspieranie zmian i dostosowa w sektorze rolno- ywno ciowym, zrównowa ony rozwój obszarów wiejskich. W ród tych priorytetów na szczególn uwag zas uguje rozwój inwestycji w przedsi biorstwach rolnych oraz poprawa przetwórstwa i marketingu artyku ów rolnych poprzez wspieranie i rozwój przedsi biorstw sektora rolno-spo ywczego. Rybo ówstwo i przetwórstwo ryb (SPO-RYBY) przygotowany przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Strategicznym celem tego programu jest racjonalna gospodarka zasobami wód i poprawa efektywno ci sektora rybackiego oraz podniesienie konkurencyjno ci polskiego rybo ówstwa i przetwórstwa rybnego. Zgodnie z prawami ekonomii, produkty rybo ówstwa i przetwórstwa powinny odpowiada zapotrzebowaniu krajowego rynku w zakresie ceny i jako ci oraz powinny by konkurencyjne na rynkach zagranicznych. Realizacja programu jest finansowana ze rodków unijnych w wysoko ci 178,5 mln euro, z polskich rodków bud etowych w wysoko ci 71 mln euro oraz z prywatnych rodków krajowych w wysoko ci 81 mln euro. 104

5 Narodowy Plan Rozwoju i Narodowy Plan Rozwoju Oprócz tych pi ciu sektorowych programów operacyjnych przyj te zosta y jeszcze dwa inne, nast puj ce programy: Zintegrowany program operacyjny rozwoju regionalnego (ZPORR) przygotowany przez ministra gospodarki i pracy we wspó pracy z samorz dami wojewódzkimi, który zarz dzany jest na poziomie krajowym oraz wdra any na poziomie wojewódzkim. Program ma za zadanie tworzenie warunków wzrostu konkurencyjno ci regionów oraz przeciwdzia anie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyja d ugofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójno ci ekonomicznej, spo ecznej i terytorialnej oraz integracji z Uni Europejsk. ZPORR okre- la cele i kierunki oraz wysoko wykorzystywania rodków na realizacj polityki regionalnej pa stwa, uruchamiane w latach , z udzia- em dwóch funduszy strukturalnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Spo ecznego. Na wdra anie ZPORR przeznaczonych jest blisko 40% wszystkich rodków funduszy strukturalnych przeznaczonych dla Polski w latach Program operacyjny pomoc techniczna (PO-PT) zosta przygotowany przez ministra gospodarki i pracy, w celu zapewnienia pomocy przy wdra aniu funduszy strukturalnych, aby rodki unijne by y wykorzystane efektywnie i zgodnie z prawem unijnym. Program ten ma zapewni dobr realizacj us ug krajowego systemu informatycznego oraz wsparcie zarz dzania, monitorowania, oceny i kontroli Podstaw wsparcia wspólnoty. Program ten dla zaspokojenia potrzeb jednostek koordynuj cych zadania pozosta ych o rodków zaanga owanych we wdra anie funduszy strukturalnych instytucji zarz dzaj cej i instytucji p atniczej, dostarcza rodki i narz dzia, wspiera jednostki monitoruj co-kontrolne (wszystkich funduszy strukturalnych w wykonywaniu powierzonych im zada ) i urz dy kontroli skarbowej. Cele i strategie okre lone w NPR na lata znalaz y odzwierciedlenie w tre ciach sektorowych programów operacyjnych. Natomiast podzia rodków strukturalnych zaanga owanych w realizacj poszczególnych programów odzwierciedla preferencje dla wzrostu konkurencyjno ci i spójno ci spo ecznej, ekonomicznej i przestrzennej z krajami i regionami Unii Europejskiej. Podzia ten uwzgl dnia te faktyczne mo liwo ci absorbcyjne rodków. Wyniesione z tych dzia a do wiadczenia zosta y wykorzystane w NPR na lata , szczególnie w zakresie decentralizacji zarz dzania programami i przygotowaniem przez samorz dy województw szesnastu programów rozwoju regionalnego. Przy okre leniu celów strategicznych tego NPR uwzgl dniono zachodz ce w kraju zjawiska gospodarcze, w tym mi dzy innymi konkurencyjno i rozwój przedsi biorstw, stan bezrobocia, poziom rozwoju regionów, poziom dochodów. 105

6 S. Olszewska-Ku niarska Narodowy Plan Rozwoju opracowany na lata Narodowy Plan Rozwoju opracowany na lata zosta przyj ty przez Rad Ministrów 6 wrze nia 2005 r. Przewidziano w nim wykorzystanie funduszy unijnych przez Polsk, tzn. funduszy strukturalnych i krajowych rodków finansowych oraz wykorzystanie Funduszu Spójno ci Unii Europejskiej, a tak e zaanga owanie w rozwój kraju wy cznie rodków krajowych. NPR na lata jest strategi dla polskiej gospodarki jako cz ci gospodarki unijnej. czy on wszelkie dzia ania zmierzaj ce do rozwoju gospodarczego, zwi kszenia konkurencyjno ci regionów i przedsi biorstw przy jednoczesnym zwi kszeniu zatrudnienia, przy za o eniu, e dzia ania te b d na takim poziomie, który pozwoli Polsce szybciej zbli y si do grupy pa stw najwy ej rozwini tych. eby osi gn za o one cele, przyjmuje si, e powinno nast pi wysokie tempo wzrostu gospodarczego, si gaj ce ok. 5% PKB. NPR na lata jest tym dokumentem, który umo liwia Polsce realizacj zasady spójno ci spo ecznej, gospodarczej i przestrzennej, która jest podstaw dzia ania Unii Europejskiej. Misj tego planu jest podniesienie jako ci ycia obywateli w Polsce. W NPR na lata okre lono nast puj ce cele strategiczne: utrzymanie gospodarki na cie ce wysokiego wzrostu gospodarczego; wzmocnienie konkurencyjno ci regionów i przedsi biorstw oraz wzrost zatrudnienia; podniesienie spójno ci spo ecznej, gospodarczej i przestrzennej. Priorytety strategiczne, okre lone w tym planie, dotycz : podniesienia wiedzy i kompetencji poprzez popraw jako ci kszta cenia; wzrostu zatrudnienia, aktywizacji i mobilno ci poprzez utworzenie nowych miejsc pracy i zwi kszenie zatrudnienia; rozwoju przedsi biorczo ci i innowacyjno ci, w tym g ównie przez tworzenie nowych obszarów aktywno ci gospodarczej, wzrostu aktywno ci istniej cych form gospodarowania, rozwijanie podstaw przedsi biorczo ci; rozwoju integracji spo ecznej; wzrostu inwestycji i gospodarowania przestrzeni, w tym g ównie wzrostu inwestycji odpowiadaj cych rozwojowi post pu technologicznego i spo ecze stwa informacyjnego; dobrego zarz dzania, przez popraw sprawno ci dzia ania administracji pa stwa. Realizacji priorytetów strategicznych s u nast puj ce dzia ania: zwi kszenie dost pu do edukacji; wspieranie systemu otwarto ci edukacji; wy sza jako kszta cenia; zwi kszenie zatrudnienia; 106

7 Narodowy Plan Rozwoju i Narodowy Plan Rozwoju wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy; modernizacja organizacji i funkcjonowania rynku pracy; tworzenie warunków dla mobilno ci geograficznej pracowników; tworzenie przyjaznego otoczenia dzia ania przedsi biorstw; wspieranie otwartej i konkurencyjnej gospodarki; wspieranie rozwoju gospodarki opartej na wiedzy; podnoszenie innowacyjno ci przedsi biorstw; zapobieganie wykluczeniu spo ecznemu; wsparcie rodzin; wsparcie, rehabilitacja i aktywizacja osób niepe nosprawnych; budowa systemu wsparcia dla osób starszych i wymagaj cych opieki; poprawa warunków ycia i pracy; rozwój miast i obszarów wiejskich; rozwój i modernizacja infrastruktury transportowej; usprawnienie infrastruktury energetycznej zwi kszenie bezpiecze stwa energetycznego; inwestycje s u ce ochronie rodowiska; racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi; podnoszenie jako ci administracji publicznej; wzmocnienie kapita u spo ecznego, rozwój ekonomii spo ecznej; poprawa bezpiecze stwa publicznego i obywateli. W NPR na lata zawarta zosta a ocena skuteczno ci i efektywno ci tego planu. Przedstawiono w niej mi dzy innymi ocen wp ywu przewidywanej skuteczno ci i efektywno ci NPR na konkurencyjno gospodarki, w tym równie innowacyjno przedsi biorstw. W ocenie stwierdza si, e dla poprawienia inwestycji konieczna jest zmiana otoczenia biznesowego. Zmiana ta mo e by dokonana przez uproszczenie procedur administracyjnych, stworzenie odpowiednich zach t fiskalnych, modernizacj infrastruktury gospodarczej, kontynuacj reform strukturalnych w przemy le, zmiany instytucjonalne. Warunkiem powodzenia tych zmian jest pe na realizacja NPR, która umo liwi ocen poprawy wydajno ci pracy i efektywno ci przedsi biorstw na przestrzeni realizacji NPR. W celu okre lenia kierunków i wysoko ci wsparcia finansowego zamierzonych dzia a rozwojowych w NPR na lata przygotowana zosta a Narodowa strategia spójno ci (narodowe strategiczne ramy odniesienia), która okre la priorytety, obszary zastosowania i sposoby wykorzystania rodków ze róde unijnych, jakimi s : Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Spo eczny oraz Fundusz Spójno ci. W planie przyj to, e Narodowa strategia spójno ci zostanie zrealizowana poprzez nast puj ce programy operacyjne: Infrastruktura i rodowisko; Kapita ludzki; Innowacyjna gospodarka; Rozwój Polski Wschodniej; 107

8 S. Olszewska-Ku niarska Pomoc techniczna; Europejskiej wspó pracy terytorialnej; szesna cie programów regionalnych (dla szesnastu województw). NPR na lata jest realizowany przy wykorzystaniu nast puj cych rodków finansowych publicznych funduszy krajowych, tj. bud etu pa stwa oraz pa stwowych, funduszy celowych, bud etów jednostek samorz du terytorialnego i innych, rodków i form organizacyjno-prawnych sektora finansów publicznych; publicznych rodków wspólnotowych i innych róde zagranicznych; pieni dzy prywatnych, w tym kredytów i po yczek. Na realizacj programu zaplanowano wielko rodków finansowych w wysoko ci 142 mld euro, (czyli ponad 560 mld z ), z czego: 114 mld euro to wk ad publiczny, w tym: rodki unijne z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Spo ecznego, Funduszu Spójno- ci, Europejskiego Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich i Europejskiego Funduszu Rybackiego oraz uzyskane w ramach celu dla nowej perspektywy finansowej, w wysoko ci ok. 73,6 mld euro; wk ad Polski, zaplanowany na 24,5 mld euro, obejmuje projekty wspó finansowane ze róde bud etu Wspólnoty; rodki krajowe przeznaczone na priorytety i dzia ania, niewspó finansowane przez UE, w wysoko ci 16 mld euro; rodki prywatne w wysoko ci ok. 28 mld euro, które zostan podzielone mi dzy programami sektorowymi oraz 16 programami regionalnymi. Natomiast rodki z funduszy strukturalnych podzielone zosta y na dzia ania krajowe i regionalne w takich samych cz ciach. Realizacja NPR odbywa si b dzie g ównie na podstawie sektorowych i regionalnych programów operacyjnych oraz strategii wykorzystania Funduszu Spójno ci. Analiza porównawcza NPR na lata i NPR na lata Zgodnie z ustaw z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz.U. nr 116, poz z pó n. zm.) NPR jest kompleksowym dokumentem, w którym omówiona zosta a strategia spo eczno-gospodarcza Polski i regionów kraju. NPR jest redniookresowym dokumentem strategicznym. 108

9 Narodowy Plan Rozwoju i Narodowy Plan Rozwoju Celem strategicznym tego planu jest rozwój gospodarki konkurencyjnej, która oparta jest na wiedzy i przedsi biorczo ci. Osie rozwoju Programy (priorytety): Cele strategiczne: utrzymanie gospodarki na cie ce wysokiego wzrostu gospodarczego; wzmocnienie konkurencyjno- ci regionów i przedsi biorstw oraz wzrost zatrudnienia; podniesienie spójno ci spo- ecznej, gospodarczej i przestrzennej. Wspieranie konkurencyjno ci przedsi biorstw Rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienia Tworzenie warunków dla zwi kszania poziomu inwestycji, promowanie zrównowa onego rozwoju SPO - Wzrost konkurencyjno ci przedsi biorstw SPO - Rozwój zasobów ludzkich SPO - Transport i gospodarka morska Przy opracowaniu NPR uwzgl dniono cele zawarte w: Narodowej strategii rozwoju regionalnego, strategiach sektorowych, strategiach rozwoju województw, programach wieloletnich, koncepcji przestrzennego, zagospodarowania kraju, za o eniach polityki naukowej i naukowotechnicznej pa stwa oraz za o eniach polityki innowacyjnej pa stwa Jest to dokument obejmuj cy wszystkie przedsi wzi cia i dzia ania sprzyjaj ce rozwojowi gospodarczemu w wymiarze strukturalnym, przestrzennym i regionalnym (ze szczególnym zwróceniem uwagi na pozycj województwa, b d cego jednocze nie regionem); dotyczy szerokiego partnerstwa dla rozwoju kraju jako narz dzie programowania i koordynowania dzia a podmiotów publicznych, prywatnych i spo ecznych; plan ten sprzyja rozwojowi przedsi biorczo ci w regionach, daj c podstawy do jej rozwoju i do rozwoju ju istniej cych przedsi biorstw, sprzyja te rozwojowi konkurencyjno ci ma ych i rednich przedsi biorstw w regionie. Sprzyja stworzeniu instytucjonalnego uk adu organów w adzy pa stwowej i samorz dowej; 109

10 S. Olszewska-Ku niarska Przekszta cenia strukturalne w rolnictwie, przetwórstwie rolno- -spo ywczym i rybo ówstwie, Wzmocnienie potencja u rozwojowego regionów i przeciwdzia anie marginalizacji niektórych obszarów Zapewnienie pomocy przy wdra aniu funduszy strukturalnych, aby rodki unijne by y wykorzystane efektywnie i zgodnie z prawem unijnym SPO - Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywno ciowego oraz rozwój obszarów wiejskich SPO - Rybo ówstwo i przetwórstwo ryb Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) Program Operacyjny- Pomoc Techniczna (PO-PT) Finansowanie: cznie na realizacj NPR zaplanowano rodki publiczne (z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójno ci - do 2010 r. i rodki krajowe), w wys. 16,7 mld euro, w tym 11,4 mld euro rodki unijne (76,3% rodków publicznych), rodki prywatne w wys. 1,8 mld euro Realizacja (wg szacunków) ogólne wykorzystanie rodków kszta tuje si od 70% do 90% (ró nie w ró nych programach), w tym rodki unijne ok. 60%,70%. Finansowanie: z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójno ci UE. Realizacja g ównie na podstawie sektorowych i regionalnych programów operacyjnych oraz strategii wykorzystania Funduszu Spójno ci oraz wy cznie rodki krajowe. Zaplanowano rodki w wys.142 mld euro, z czego wk ad publiczny 114 mld euro, w tym 73,6 mld euro rodki unijne, wk ad Polski 24,5 mld euro (ze wspó. UE), 16 mld euro (bez wspó win). rodki prywatne w wys. 28 mld euro na programy sektorowe i 16 programów regionalnych. rodki z funduszy strukturalnych podzielone zosta y na dzia ania krajowe i regionalne. Podsumowanie Ró nica pomi dzy NPR na lata , a NPR na lata polega na tym, e: pierwszy plan przygotowany zosta na podstawie Rozporz dzenia Rady nr 1260 z 21 czerwca 1999 r. (1260/99/WE) g ównie po to, aby przedstawi Unii Europejskiej dzia ania, które maj by finansowane ze rodków funduszy strukturalnych; jest on kompleksowym dokumentem, dotyczy krótkiego, jak dla gospodarki, okresu, okre laj cym strategi spo eczno-gospodarcz kraju w pierwszych latach cz onkostwa w Unii Europejskiej; okre la kierunki i wysoko niezb dnych rodków na realizacj dzia a o charakterze rozwojowym, podejmowanych ze rodków krajowych oraz wsparcie ze strony funduszy strukturalnych; rozwój przedsi biorstw, ich modernizacja i rozwój przedsi biorczo- ci uwzgl dniaj wszystkie realizowane programy; jednocze nie NPR na lata pos u y do przygotowania Podstaw wsparcia wspólnoty (Community Support Framework), 110

11 Narodowy Plan Rozwoju i Narodowy Plan Rozwoju w celu okre lenia wysoko ci interwencji z Funduszu Spójno ci i Inicjatyw Wspólnotowych: EQUAL i INTERREG; plan na lata jest to dokument, który zosta opracowany na kolejny okres bud etowy UE; dotyczy on wykorzystania przez Polsk funduszy strukturalnych i Funduszu Spójno ci Unii Europejskiej, finansowany jest ze rodków unijnych i krajowych; jest to dokument obejmuj cy wszystkie przedsi wzi cia i dzia ania sprzyjaj ce rozwojowi gospodarczemu w wymiarze strukturalnym, przestrzennym i regionalnym (ze szczególnym zwróceniem uwagi na pozycj województwa, b d cego jednocze nie regionem); dotyczy szerokiego partnerstwa dla rozwoju kraju jako narz dzie programowania i koordynowania dzia a podmiotów publicznych, prywatnych i spo ecznych; sprzyja stworzeniu instytucjonalnego uk adu organów w adzy pa stwowej i samorz dowej; plan ten sprzyja rozwojowi przedsi biorczo ci w regionach, daj c podstawy do jej rozwoju i do rozwoju ju istniej cych przedsi biorstw sprzyja te rozwojowi konkurencyjno ci ma ych i rednich przedsi biorstw w regionie. Zaplanowano, e realizacja NPR na lata oraz NPR na lata odbywa si b dzie g ównie na podstawie sektorowych i regionalnych programów operacyjnych oraz wykorzystania Funduszu Spójno ci oraz polskich rodków publicznych i prywatnych. Na podstawie analizy Narodowego Planu Rozwoju na lata oraz Narodowego Planu Rozwoju na lata mo na stwierdzi, e cho ka dy z tych planów opracowany zosta na inny okres, ma inne cele i priorytety, to przedsi biorczo, jej rozwój, wspieranie nowych przedsi biorstw oraz rozwój przedsi biorstw istniej cych stanowi w nich jeden z najwa niejszych problemów. W obu planach du e znaczenie ma tak e wspieranie konkurencyjno- ci przedsi biorstw w regionie, w kraju, w Unii Europejskiej. Dzia ania okre- lone w planach maj s u y poprawie ycia ca ego spo ecze stwa, mi dzy innymi poprzez tworzenie i utrzymanie istniej cych miejsc pracy, a tym samym zwi kszanie zatrudnienia. NPR na lata i NPR na lata okre laj te narz dzia i rodki oraz ich ród a s u ce realizacji za o- onych celów. Przyj ta w planie misja, jak jest poprawa ycia spo ecze stwa, zostanie osi gni ta mi dzy innymi poprzez tworzenie i rozwój przedsi biorstw oraz zwi kszenie ich konkurencyjno ci. Literatura Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz.U. nr 116, poz. 1206). Narodowy Plan Rozwoju na lata (wersja zatwierdzona przez Rad Ministrów z dnia 14 stycznia 2003 r.). 111

12 S. Olszewska-Ku niarska Narodowy Plan Rozwoju na lata (wersja zatwierdzona przez Rad Ministrów z dnia r.). Olszewska-Ku niarska S.: Sektorowe programy operacyjne dla rolnictwa, Materia y z mi dzynarodowej konferencji pt. Przedsi biorstwo wobec wspó czesnych wyzwa w procesie zarz dzania (23-24 czerwca 2005 r.), AP, Siedlce Stru ycki M. (red.): Ma e i rednie przedsi biorstwa w gospodarce regionu, PWE Warszawa Netografia Strategiczne,Ramy,Odniesienia,na lata,