INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu monieckiego

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel fax sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu monieckiego WIOŚ BIAŁYSTOK, grudzień 2018

2 spis treści WSTĘP... 3 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE... 3 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA... 4 POWIETRZE... 5 Presje Emisja zanieczyszczeń do powietrza... 5 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA... 6 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 6 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 7 Presje źródła zanieczyszczeń wód... 7 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 8 Przeciwdziałania działalność kontrolna WODY PODZIEMNE STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH GOSPODARKA ODPADAMI Presje PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY Presje Źródła hałasu STAN POMIARY HAŁASU PRZECIWDZIAŁANIA PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE PRESJE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO STAN POMIARY MONITORINGOWE OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH TRANSPORT ZDARZENIA AWARYJNE

3 WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat moniecki leży w centralnej części województwa podlaskiego, wśród bardzo cennych pod względem przyrodniczym obszarów. Powierzchnia powiatu wynosi 138,2 km², co stanowi 6,8% powierzchni województwa. Od zachodu znaczną cześć powiatu obejmuje Biebrzański Park Narodowy, część wschodnia wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej, krańce południowe stanowią natomiast fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Narwi i stykają się z otuliną Narwiańskiego Parku Narodowego. Obiekty o szczególnym znaczeniu przyrodniczym zajmują ponad 32,1% ogólnej powierzchni. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu wchodzi 7 gmin: miejsko-wiejskie (Goniądz, Knyszyn, Mońki) i wiejskie (Jasionówka, Jaświły, Krypno, Trzcianne). Powiat zamieszkuje osób (3,5 % ludności województwa). Gęstość zaludnienia wynosi 30 os./km 2. Gospodarka Obszar powiatu jest typowo rolniczy. Około 60% powierzchni stanowią użytki rolne. Blisko 21% pokrywają lasy. Rozwojowi rolnictwa sprzyja nieznacznie zanieczyszczone środowisko i warunki glebowe. Działalność rolnicza ukierunkowana jest na uprawę zbóż i ziemniaków oraz hodowlę drobiu i bydła mlecznego. Na terenie powiatu zarejestrowanych było podmiotów gospodarczych w tym 128 z publicznego sektora własności i z sektora prywatnego. Największe zakłady należą do branży przetwórstwa rolnospożywczego. Walory przyrodnicze Szczególnie cenne obszary są objęte siecią Natura 2000, za które uznaje się tereny najważniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. Podstawą utworzenia sieci są 2 dyrektywy unijne tzw. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa. Na terenie powiatu obszary chronione zajmują 32,1% powierzchni. Są to: Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Ostoja Biebrzańska ( ha), Puszcza Knyszyńska ( ha), Bagienna Dolina Narwi (23471 ha); Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) to: Dolina Biebrzy ( ha), Narwiańskie Bagna (6823 ha), Ostoja Knyszyńska ( ha). Na terenie powiatu znajdują się: Biebrzański Park Narodowy - jedyny w tej części kontynentu naturalny obszar bagienny, z unikalną, charakterystyczną dla tego typu terenów florą i fauną. Największy w Polsce park narodowy leży w dorzeczu Biebrzy, drugim pod względem wielkości po Bugu dopływu Narwi. Obszar ma rekomendacje do uznania go za obiekt Światowego Dziedzictwa Ludzkości wydany przez Komisję Parków Narodowych i Obszarów Chronionych IUCON. Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej - wielki kompleks leśny, stanowiący pozostałość rozległych puszcz oddzielających niegdyś Koronę Polską od Wielkiego Księstwa Litewskiego. Posiada wiele gatunków borealnych. Na uwagę zasługuje Wielki Las - rezerwat przyrody utworzony w roku 1990 w celu 3

4 zachowania fragmentów Puszczy Knyszyńskiej charakteryzującej się dużym stopniem naturalności z roślinnością o charakterze borowym. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Szczegółowe cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na kontrolowanym podjęcie działań, które w konsekwencji spowodują zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z kompetencjami może zastosować następujące środki dyscyplinujące: wydanie zarządzeń pokontrolnych, wydanie decyzji z wyznaczeniem terminu usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia czy znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, decyzji wstrzymującej działalność, wymierzenie kary pieniężnej za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierowanie wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań zgodnie z ich właściwościami, nałożenie kary grzywny w postaci mandatu karnego, skierowanie wniosku do organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na duże możliwości prawne działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. Od stycznia 2018 roku na terenie powiatu przeprowadzono łącznie 24 kontrole w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W przypadkach stwierdzanych przekroczeń, wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac Inspekcji Ochrony Środowiska prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków - zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są przez różnorodne instytucje w kraju, a w znacznym zakresie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Dane uzyskiwane w Programie PMŚ tworzą wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, 4

5 monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych. W każdym podsystemie badawczym, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególnia się 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska przedstawiono poniżej. POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO 2 ), dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO- NO 2 ) i benzen (C 6 H 6 ). Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie samochodowej Białystok Mońki Grajewo (DK65). Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2017 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem z terenu powiatu monieckiego wyniosła 9 ton (spadek emisji zanieczyszczeń o ok 40 % w porównaniu z rokiem ubiegłym). Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2017 r. wynosiła ton (wzrost o ok 3 % w porównaniu z rokiem ubiegłym). W ostatnim roku zanotowano wzrost emisji, a na przestrzeni ostatnich kilku lat utrzymuje się trend rosnący. Wielkości emisji podstawowych zanieczyszczeń z powiatu na tle województwa przedstawiono w tabeli. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH J. m Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie ogółem t/r Powiat moniecki ogółem t/r ze spalania paliw t/r Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem t/r Powiat moniecki ogółem t/r ogółem (bez dwutlenku węgla) t/r dwutlenek siarki t/r

6 tlenki azotu t/r tlenek węgla t/r dwutlenek węgla t/r Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji woj. podlaskie ogółem t/r Powiat moniecki pyłowe t/r dane: GUS (na dzień ) STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie Strefy Podlaskiej, która obejmuje wszystkie, za wyjątkiem Aglomeracji Białostockiej, powiaty województwa podlaskiego, wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego wykazała za rok 2017 przekroczenia normy pyłu PM2,5 dla kryterium oceny - ochrona zdrowia. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary na potrzeby oceny narażenia ekosystemów (kryterium oceny - ochrona roślin). Badania prowadzone są na stacji tła wiejskiego w m. Borsukowizna (gm. Krynki) gdzie wykonuje się automatyczne pomiary dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz ozonu. W ocenie za 2017 r. stwierdzono niedotrzymanie celu długoterminowego ozonu. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Na terenie powiatu największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w Mońkach. Wyniki ostatnich kontroli opisano poniżej: Moniecka Spółdzielnia Mleczarska (kontrola: lipiec sierpień 2017 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń jest kotłownia zakładowa wyposażona w trzy kotły o łącznej moc nominalnej 11,2 MW. Zakład posiada pozwolenie zintegrowane na eksploatację instalacji - przetwórstwa mleka i produkcji wyrobów mleczarskich. Wywiązuje się z obowiązku prowadzenia, dwukrotnie w ciągu roku, pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów. Badania wykonane w dniach: r., r., r., wykazały przekroczenia wartości dopuszczalnych emisji pyłu. Przeprowadzone w trakcie kontroli pomiary emisji nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych określonych w pozwoleniu zintegrowanym. W efekcie kontroli, ze względu na przekroczenia poprzednich pomiarach wydano decyzję o karze. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie emisji zanieczyszczeń to: Ferma Drobiu w m. Kołodzież (kontrola: czerwiec lipiec 2017 r.), AGROHURT Sp. z o.o. w Mońkach (kontrola: lipiec sierpień 2017 r.), Piaskowanie M. Waszkiewicz (kontrola: sierpień wrzesień 2017 r.), Meble Płachciński w Knyszynie (kontrola styczeń 2018r.), Ferma Drobiu w m. Świerzbienie (kontrola lutymarzec 2018 r.), Ferma Drobiu Wiesław Żmiejko w m. Ruda (Krypno) (kontrola marzec-kwiecień 2018 r.), Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Mońkach (kontrola lipiec 2018 r.), Ferma Drobiu w m. Wojszki (kontrola listopad 2018 r.). 6

7 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę wodno-ściekową. Długość czynnej sieci wodociągowej w 2017 roku w powiecie monieckim wynosiła 734,6 km. W 2017 roku 80,7 % ludności powiatu korzystało z sieci wodociągowej, najwięcej w gminie Knyszyn 91,5%, najmniej w gminie Trzcianne 68,2%. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat moniecki 78,3 78,4 78,6 79,2 79,1 79,3 80,4 80,6 80,8 80,7 Mońki 82,5 82,6 82,7 82,9 83,0 83,2 83,7 83,9 84,1 83,9 Goniądz 72,0 72,1 72,2 72,2 72,9 73,5 74,7 75,3 75,4 75,6 Jasionówka 68,4 68,5 68,9 71,8 69,5 69,6 70,9 71,0 71,1 71,2 Jaświły 74,9 75,0 75,4 78,4 77,1 77,1 77,9 78,0 78,1 78,2 Knyszyn 86,1 86,3 86,4 86,5 86,6 86,7 91,2 91,3 91,6 91,5 Krypno 84,5 84,9 85,0 85,2 85,4 85,6 85,9 86,1 86,2 85,7 Trzcianne 67,5 67,6 67,7 67,8 67,9 68,2 68,2 68,2 68,2 68,2 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2017 roku wynosiła 185,7km. Korzystało z niej 45,2% ludności powiatu, najwięcej w gminie Knyszyn 61,9%, natomiast najmniej w gminie Jasionówka 21,7%. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat moniecki 38,0 38,8 39,7 42,0 42,7 43,2 45,6 45,3 45,4 45,2 Mońki 60,6 60,6 60,7 61,0 61,1 61,3 61,1 61,1 61,1 60,6 Goniądz 20,7 20,9 22,9 25,8 26,8 27,1 27,9 27,7 27,6 28,0 Jasionówka 15,1 15,1 15,8 20,9 21,4 21,6 21,7 21,7 21,7 21,7 Jaświły 20,3 20,3 21,1 26,8 29,6 29,8 30,0 30,0 30,1 30,1 Knyszyn 46,0 46,2 46,4 46,7 47,0 47,4 61,5 61,7 62,0 61,9 Krypno 32,9 33,6 34,5 37,1 37,8 40,3 47,0 47,6 47,9 48,3 Trzcianne 12,7 18,7 21,0 27,2 27,2 27,3 27,6 23,5 23,6 23,6 W 2017 roku na obszarze powiatu funkcjonowało 11 oczyszczalni ścieków. Dwie oczyszczalnie komunalne i jedna przemysłowa były wyposażone w system podwyższonego usuwania biogenów. Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków - ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna Powiat moniecki Mońki Goniądz Jasionówka Jaświły Knyszyn Krypno Trzcianne W 2017 roku 47,1% mieszkańców powiatu korzystało z oczyszczalni ścieków. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna Powiat moniecki 40,72 41,90 42,2 43,2 44,5 45,6 46,2 46,5 47,1 47,2 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków - dane GUS Jednostka terytorialna Powiat moniecki Mońki Goniądz Jasionówka Jaświły Knyszyn Krypno Trzcianne

8 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Podstawą programu badań monitoringowych wód powierzchniowych płynących, zrealizowanych przez Inspektorat w latach był Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata , opracowany przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzony przez Ministra Środowiska oraz opracowany na tej podstawie przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku i zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Program monitoringu środowiska województwa podlaskiego w latach Rok 2016 rozpoczął kolejny cykl badań monitoringowych wód powierzchniowych. Poprzedni cykl obejmował lata Do roku 2016 do czasu zbadania rzek w nowym cyklu pomiarowym, obowiązywała ocena z poprzedniego programu badawczego, było to zgodne z zasadą dziedziczenia oceny. Od roku 2017 za obowiązującą ocenę stanu wód uznaje się wyłącznie ocenę przeprowadzoną na podstawie tegorocznych wyników badań. Program monitoringu wód w 2017 roku zrealizowano zgodnie z warunkami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz.U poz. 1178). Podstawą ocen jakości wód było Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1187). Punkty monitoringowe ustanawiane są na odcinkach reprezentatywnych jednostek, wyznaczonych przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, zwanych Jednolitymi Częściami Wód Powierzchniowych (JCWP), najczęściej na zamknięciach zlewni. Monitoring JCWP prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności elementów jakości i parametrów wskaźnikowych dla elementów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. KLASYFIKACJE WÓD Zakres, częstotliwość i sposób prowadzenia badań monitoringowych wód powierzchniowych oraz sposób oceny wód zależy od sposobu ich użytkowania i charakterystyki zagrożenia. Ocen jakości wód dokonuje się w tzw. Jednolitej Części Wód Powierzchniowych 1. Rodzaje sporządzanych ocen to: Ocena stanu wód. Stan wód jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan ekologiczny (lub potencjał ekologiczny w przypadku wód sztucznych lub silnie zmienionych 2 ) jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny wód oceniono jako dobry. - Stan ekologiczny określa się w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Stan ekologiczny jest definiowany jako: bardzo bobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły. - Potencjał ekologiczny określa się dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. - Stan chemiczny wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego. OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK Badania jakości wód w systemie Państwowego Monitoringu Środowiska są realizowane w 6-cio letnich cyklach pomiarowych. Aktualnie realizowany jest program badań w latach , w ramach opracowanego 1 Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) - oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał, lub ich części, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub przybrzeżne. 2 wody te zostały tak przekształcone przez człowieka, że niemożliwe jest przywrócenie im stanu naturalnego. 8

9 Programu Państwowego Monitoringu Środowiska województwa podlaskiego na lata Punkty monitoringowe ustanawiane są na odcinkach reprezentatywnych dla Jednolitych Części Wód Powierzchniowych (JCWP), wyznaczonych przez Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Monitoring JCWP prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę ich stanu oraz ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności elementów jakości i parametrów wskaźnikowych dla elementów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. W 2017 roku na terenie powiatu monieckiego w ramach programu monitoringu wód płynących prowadzono badania w wybranych JCWP następujących rzek: Narwi, Nereśli, Ełku, Czarnej Strugi, Kanału Łęg, Biebły i Dopływu z Długołęki. Wyniki klasyfikacji i oceny stanu wód przedstawia tabela poniżej. Ocena JCWP płynących badanych w 2017 roku Lp. Nazwa ocenianej JCWP Kod JCWP STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY 1 Narew od Lizy do Biebrzy PLRW UMIARKOWANY 2 Nereśl od źródeł do Rumejki PLRW Ełk od wypływu z jeziora Ełckiego do ujścia PLRW UMIARKOWANY STAN CHEMICZNY PONIŻEJ DOBREGO PONIŻEJ DOBREGO PONIŻEJ DOBREGO STAN wód 4 Czarna Struga PLRW UMIARKOWANY - ZŁY 5 Kanał Łęg PLRW DOBRY 6 Biebła PLRW UMIARKOWANY 7 Dopływ z Długołęki PLRW UMIARKOWANY PONIŻEJ DOBREGO PONIŻEJ DOBREGO PONIŻEJ DOBREGO Poniżej omówiono szczegółowo klasyfikację jakości wód w poszczególnych jednolitych częściach wód (JCWP) na terenie powiatu. NAREW jest prawostronnym dopływem Wisły I rzędu o powierzchni zlewni 75175,2 km 2. Długość całkowita rzeki wynosi 484 km, w tym długość odcinka płynącego na terenie Polski 455 km. Rzeka bierze początek na terenie Białorusi w bagnach wschodniego skraju Puszczy Białowieskiej. Zlewnię górnej Narwi stanowią tereny stosunkowo słabo uprzemysłowione o charakterze typowo rolniczym oraz duże obszary leśne. Przy granicy białoruskiej zlokalizowano zbiornik zaporowy Siemianówka, pełniący obecnie funkcje rekreacyjne. ZŁY ZŁY ZŁY ZŁY ZŁY ZŁY Ocena JCWP Narew od Lizy do Biebrzy (kod: PLRW ), Ocena stanu ekologicznego - wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowały wskaźniki biologiczne: makrobezkręgowce bentosowe (indeks MMI) oraz ponadnormatywne stężenia wskażników fizykochemicznych. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywne stężenia substancji z grupy 4.1. tj. substancji priorytetowych. Stan wód ze względu na uzyskaną klasyfikację stanu ekologicznego i stanu chemicznego określono jako zły. NEREŚL jest prawobrzeżnym dopływem Narwi, o całkowitej długości 40,4km i powierzchni zlewni 291 km 2. Zlewnia rzeki jest typowo rolniczą: 60% stanowią grunty orne i 22% pastwiska. Zalesienie sięga 10%, a powierzchnia zurbanizowana 10%. Nereśl przepływa przez jezioro Zygmunta Augusta. Poniżej jeziora do rzeki uchodzi dopływ Tyrgonka będący odbiornikiem ścieków z Moniek. Ocena JCWP Nereśl od źródeł do Rumejki (kod: PLRW ), Ocena potencjału ekologicznego w 2017 roku nie planowano badań elementów biologicznych będących podstawą wykonania oceny stanu ekologicznego oraz wskaźników fizykochemicznych z grupy 3.5. Badano wybrane wskaźniki z grupy 3.6. tj. specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne. Na podstawie uzyskanych wyników nie stwierdzono przekroczeń wartości granicznych określonych w rozporządzeniu klasyfikacyjnym. 9

10 Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywne stężenia substancji z grupy 4.1. tj. substancji priorytetowych. Stan wód -ze względu nauzyskaną klasyfikację stanu ekologicznego i stanu chemicznego określono jako zły. EŁK jest prawobrzeżnym dopływem Biebrzy o długości 113,6 km i powierzchni zlewni 1524,5 km 2. Swój początek bierze w okolicach miasta Gołdap, a uchodzi do Biebrzy w okolicach miejscowości Osowiec. Do głównych lewobrzeżnych dopływów Ełku należą: Mazurka, Połomska Młynówka, Karmelówka, Kanał Kuwasy, a prawobrzeżnych: Gawlik, Różanica i Binduga. W strukturze użytkowania zlewni największy udział mają lasy oraz grunty orne. Ocena JCWP Ełk od wypływu z jeziora Ełckiego do ujścia (kod: PLRW ), Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowały wskaźniki biologiczne - makrofity oraz ponadnormatywne stężenia wskażników fizykochemicznych. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywne wartości substancji z grupy 4.1. tj. substancji priorytetowych. Stan wód- będący wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego oceniono jako zły. CZARNA STRUGA jest lewobrzeżnym dopływem Biebrzy, której zlewnia jest położona na terenach Biebrzańskiego Parku Narodowego. Rzeka jest odbiornikiem ścieków z m. Goniądz. Ocena JCWP Czarna Struga (kod: PLRW ), Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował wskaźnik biologiczny: ichtiofauna. Ocena stanu chemicznego - BRAK OCENY - ze względu na brak punktowych źródeł zrzutu substancji priorytetowych, szkodliwych dla środowiska wodnego, nie prowadzono badań wskaźników służących do oceny stanu chemicznego. Stan wód - oceniono jako zły. Kanał Łęg jest prawobrzeżnym dopływem rzeki Ełk o długości 11,3 km, położonym w zlewni rzeki Biebrzy. Ocena JCWP Kanał Łęg (kod: PLRW ), Ocena potencjału ekologicznego wody zakwalifikowano do II klasy potencjał dobry. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywne stężenia substancji z grupy 4.1. tj. substancji priorytetowych. Stan wód - będący wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego oceniono jako zły. BIEBŁA jest lewobrzeżnym dopływem Biebrzy o długości 16,00 km i powierzchni zlewni 36,57 km 2, której zlewnia jest położona na terenach Biebrzańskiego Parku Narodowego. Ocena JCWP Biebła (kod: PLRW ), Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowały wskaźniki biologiczne: fitobentos oraz ponadnormatywne stężenia wskaźników fizykochemicznych. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywną wartość benzo(a)pirenu. Stan wód - oceniono jako zły. Dopływ z Długołęki jest dopływem Neresli o długości 6,3 km i powierzchni zlewni 10,0 km 2, położonym w zewni rzeki Narwi. Ocena JCWP Dopływ z Długołęki (kod: PLRW ), Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. Ponadnormatywne stężenia wskaźników fizykochemicznych. Ocena stanu chemicznego -wskazałastan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywną wartość benzo(a)pirenu. Stan wód - oceniono jako zły. 10

11 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Poniżej opisano ostatnie wyniki kontroli podmiotów na terenie powiatu w zakresie gospodarki wodnościekowej: Gmina Mońki (kontrola interwencyjna: listopad-grudzień 2017 r., wrzesień-październik 2018 r.). Kontrolę przeprowadzono w zwiazku z wnioskiem, który dotyczył odprowadzania ścieków opadowych zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi z miasta Mońki do cieku Tyrgonka. Ścieki deszczowe z ulic miasta Mońki (ul. Mickiewicza, Białostocka, Wyzwolenia, Kolejowa, Lotnicza, Planetarna, Kochanowskiego, Reja, Słowackiego, Kosciuszki, Zielona, Wojska Polskiego, Sikorskiego, Armii Krajowej, Norwida, Leśnej, 1000-Lecia, Jagodowa, Gajowa), odprowadzano do istniejącej kanalizacji deszczowej. Sieć deszczowa uzbrojona była w studzienki rewizyjne i wpusty deszczowe z osadnikami. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych był ciek Tyrgonka. Gmina Mońki była w trakcie kontroi była na etapie uzyskiwania pozwolenie wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód w zakresie odprowadzania ścieków opadowych do wód. Przedstawione podczas kontroli sprawozdania z badań ścieków deszczowych odprowadzanych z miasta nie wykazały przekroczeń. W trakcie kontroli pobrano do badań próbę ścieków opadowych, odprowadzanych z wylotu kolektora deszczowego do cieku Tyrgonka. Wyniki badań nie wykazały przekroczeń badanych wskaźników zanieczyszczeń względem obowiązujących przepisów. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ponowna kontrola przeprowadzona w IX-X 2018 r, również nie wykazała nieprawidłowości w powyższym zakresie. Ferma Drobiu Wiesław Żmiejko (kontrola: marzec-kwiecień 2018 r.). Wodę pobierano z sieci wodociągowej i zużywano do pojenia drobiu, na cele porządkowe i na potrzeby socjalne. Na fermie powstawały ścieki socjalno-bytowe oraz ścieki z mycia kurników. Ścieki powstające podczas mycia hal hodowlanych za pomocą myjki ciśnieniowej gromadzono w zbiornikach bezodpływowych. Ścieki socjalnobytowe odprowadzano do przydomowej oczyszczalni ścieków. Ścieki technologiczne (które nie zawierały żadnych dodatków chemicznych) używane były przez rolników do nawożenia. Wody opadowe i roztopowe nie były ujęte w system kanalizacji.w wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Urząd Gminy Jasionówka - oczyszczalnia ścieków w Jasionówce (kontrola: lmarzec-kwiecień 2018 r.). Stan formalnoprawny w zakresie eksploatacji oczyszczalni został uregulowany. W dniu kontroli urządzenia oczyszczające ścieki pracowały sprawnie. Pomiary jakości ścieków były prowadzone z częstotliwością określoną w pozwoleniu wodnoprawnym. Przedstawione podczas kontroli wyniki badań ścieków oczyszczonych, nie wykazywały przekroczeń dopuszczalnych wartości stężeń zanieczyszczeń. Nie stwierdzono nieprawidłowości. Urząd Gminy Jaświły - Oczyszczalnia ścieków w Jaświłach (kontrola: marzec 2018 r.). Stan formalnoprawny w zakresie poboru wód podziemnych na potrzeby wodociągu zbiorczego w Jaświłach i odprowadzanie ścieków oczyszczonych do rowu melioracyjnego został uregulowany. Ujęcie wód podziemnych składało się z dwóch studni. Ilości pobieranej wody nie przekraczały wartości dopuszczalnych określonych w pozwoleniu. Oczyszczone ścieki odprowadzano do rowu melioracyjnego, a następnie do rzeki Biebły. W dniu kontroli urządzenia oczyszczające ścieki pracowały prawidłowo. Podczas zrzutu ścieków oczyszczonych z komory B reaktora dokonano poboru prób. Wyniki badań nie przekroczyły wartości dopuszczalnych. Podmiot przedstawił wyniki badań automonitoringowych odprowadzanych ścieków, które także nie wykazały przekroczeń.średnia ilość odprowadzanych ścieków nie przekroczyła wartości dopuszczalnych. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu Leszek Prończuk w Wojszkach gm. Mońki (kontrola: listopad 2018 r.). Gospodarstwo pobierało wodę z wodociągu gminnego. Wodę zużywano do pojenia drobiu, celów porządkowych oraz nawilżania pomieszczeń podczas upałów. Ilość pobieranej wody mierzono łącznie z wodą doprowadzaną do ubojni drobiu. W fermie nie były wytwarzane ścieki z czyszczenia kurników (czyszczenie odbywało się za pomocą myjki wysokociśnieniowej z zastosowaniem preparatów dezynfekcyjnych ulegających odparowaniu). Na fermie powstawały jedynie ścieki socjalno-bytowe, które gromadzono w osobnym zbiorniku bezodpływowym i wywożono na oczyszczalnię biologiczną. Wody opadowe i roztopowe spływały na powierzchnie nieutwardzone i wsiąkały w grunt. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. P.U.P.H. "MONROL", gm. Mońki (kontrola: marzec-kwiecień 2018 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno-sciekowej został uregulowany. Wodę na potrzeby Zakładu pobierano z własnej studni 11

12 wierconej zlokalizowanej na terenie Przedsiębiorstwa Usługowo Produkcyjno Handlowego Monrol Sp. z o. o.w Mońkach. Zakład prowadził raz w roku pomiary zwierciadła wody i wydajności studni. W Zakładzie powstawały ścieki bytowe, odprowadzane do zbiorników bezodpływowych (szamba). Wywozem nieczystości płynnych zajmował się Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Mońkach Sp. z o. o.. W trakcie kontroli stwierdzono, iż Zakład nieterminowo złożył wyniki pomiarów ilosci pobieranej wody w zakresie określonym w pozwoleniu wodnoprawnym albo pozwoleniu zintegrowanym. W związku z powyższym wydano zarządzenie pokontrolne obligujące podmiot do usunięcia nieprawidłowości. Gmina Krypno - oczyszczalnia ścieków w Krypnie (kontrola: maj-czerwiec 2018 r.).stan formalno-prawny w zakresie eksploatacji oczyszczalni został uregulowany. W dniu kontroli urządzenia oczyszczające ścieki były technicznie pracowały prawidłowo. Ścieki oczyszczone były odprowadzane do rowu melioracyjnego, a następnie do rzeki Jaskranka. Prowadzonoksiążkę eksploatacjizawirającą informacje o codziennej ilości odprowadzanych ścieków oczyszczonych. Średnia ilość odprowadzonych ścieków nie przekraczała wartości dopuszczalnych. Jakość odprowadzonych ścieków spełniała minimalne wielkości redukcji zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach okreśone w pozwoleniu. W dniu kontroli dokonano poboru prób ścieków oczyszczonych. Wyniki nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych. Podmiot przekazywał do WIOŚ wyniki pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją oczyszczalni. Wwyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Moniecka Spółdzielnia Mleczarska w Mońkach (kontrola: marzec-kwiecień 2018 r., czerwiec-lipiec 2018 r., sierpień 2018 r.). Kontrolę interwencyjną przeprowadzono w zwiazku z zawiadomieniem telefonicznym dotyczącym wylewania do cieku Tyrgonka ścieków zanieczyszczonych przez Moniecką Spółdzielnię Mleczarską. Pracownicy WIOŚ przeprowadzili wizję lokalną cieku Tyrgonka, w wyniku której stwierdzono, iż z wylotu ścieków z MSM Mońki płynęły ścieki o mętnej barwie. Na brzegach cieku w pobliżu wylotu stwierdzono resztki osadu ściekowego. W trakcie wizji lokalnej pobrano do badań ścieki z wylotu mleczarni oraz wodę z cieku powyżej i poniżej wylotu. Ponowna wizja lokalna przedmiotowego terenu, pozwoliła ustalić, iż woda w cieku za wylotem ścieków z mleczarni miała barwę lekko mętną, na brzegach i dnie zalegały osady o biało-szarym zabarwieniu. Woda w cieku w okolicy przepustu drogowego tworzyła liczne rozlewiska o szarej barwie i nieprzyjemnym zapachu. Podczas ponownej kontroli interwencyjnej ponownie pobrano do badań ścieki z wylotu i wodę poniżej i powyżej wylotu ścieków z MSM. Na podstawie ustaleń kontroli przeprowadzonej w marcu bieżączego roku stwierdzono nieprawidłowości w zakresie przestrzegania wymagań ochrony środowiska. Badania scieków odprowadzanych z oczyszczalni ścieków przy MSM Mońki wykazały znaczne przekroczenie wszystkich wskaźników zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. Było to spowodowane awarią na oczyszczalni ścieków. W związku z powyższym wydano zarządzenie pokontrolne obligujące podmiot do usunięcia nieprawidłowości w powyższym zakresie. Kolejne kontrole przeprowadzone VI-VII i VIII 2018 roku, również wykazały nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. W związku z powyższym ponownie zostały wydane zarządzenia pokontrolne. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: substancje ropopochodne azotany, fosforany, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych składowisk odpadów, z baz magazynowania i dystrybucji paliwowych do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia azotanami i fosforanami występują przede wszystkim na terenach rolniczych (związki te są także przyczyną eutrofizacji wód powierzchniowych. 12

13 STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH 3 Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć klas jakości: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie tła hydrogeochemicznego; wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka; Klasa II wody dobrej jakości, w których: wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych; wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby; Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka; Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka; Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Ocenę stanu chemicznego wód podziemnych w punkcie pomiarowym przeprowadza się, ustalając klasę jakości wód podziemnych przez porównanie wartości badanych elementów fizykochemicznych z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonymi w załączniku do rozporządzenia. Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) dokonuje się porównując wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych ze zbadanych punktów pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonych w załączniku do rozporządzenia. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd na obszarze kraju. Ostatnie badania stanu chemicznego, w ramach monitoringu diagnostycznego, PIG przeprowadził w 2016 roku. Wyniki badań prezentuje tabela poniżej. Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych w powiecie monieckimwg badań PIG Numer otworu Miejscowość Gmina JCWPd Głębokość do stropu warstwy wodonośnej [m] Użytkowanie Klasa jakości wody w punkcie wskaźniki w granicach stężeń II klasy jakości wskaźniki w granicach stężeń III klasy jakości wskaźniki w granicach stężeń IV klasy jakości 1827 Gugny Trzcianne Lasy I Mn Gugny Trzcianne 32 1,6 Lasy I Fe, Mn Zajki Trzcianne 126 Mońki Mońki (gm. miejskowiejska) 52 1,3 Grunty orne IV 32 5,0 Tereny przemysłowe III SO4, HCO3, Ca PEW NH4, Mn Fe TOC NO3, HCO3, Ca wskaźniki w granicach stężeń V klasy jakości 3 na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2016nr 0 poz. 85). 13

14 Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu monieckiego 1577 Knyszyn Knyszyn (gm. miejskowiejska) 52 56,2 Zabudowa miejska luzna III NH4, temp, HCO3, Mn, O2, Ca Klasyfikacja wskaźników fizykochemicznych wód podziemnych z otworu pomiarowego w Zajkach odpowiadała IV klasie - wody o niezadowalającej jakości. Na wynik miały wpływ podwyższona zawartość ogólnego węgla organicznego i żelaza. Wody w Mońkach i Knyszynie sklasyfikowano jako wody o zadowalającej jakości ze względu na podwyższoną zawartość: NO3, HCO3, Ca i Fe. Natomiast wody podziemne badane w m. Gugny oceniono jako wody bardzo dobrej jakości. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE Fe ODPADY PRZEMYSŁOWE Ilość oraz rodzaj wytwarzanych odpadów przemysłowych zależy od: typu surowców i stosowanej technologii produkcji, postępu technicznego, konsumpcji dóbr materialnych, kultury i etyki ekologicznej. Odpadami przemysłowymi mogą być: odpady metaliczne, mineralne, opakowania, smary, oleje, popioły, żużle hutnicze oraz odpady niebezpieczne, takie jak: kwas siarkowy, koncentraty ołowiowe z pieca konwertorowego czy odpady z hutnictwa ołowiu. Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu monieckiego w 2017r. wyniosła 147,6 tys. ton co stanowiło 13,7 % odpadów powstałych na terenie całego województwa. Jednostka terytorialna powiat moniecki 106,2 118,2 112,2 112,5 123,1 127,2 119,3 125,1 126,1 147,6 woj. podlaskie 838,3 737,9 713,5 707,6 1467,5 1827,5 1266,7 871, , [tys/t] Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku (tys. ton). źródło: GUS 14

15 W 2017 r. ilość odpadów przemysłowych poddanych procesom odzysku wyniosła 99,4%. ODPADY KOMUNALNE Odpady komunalne, zwane bytowymi są związane z nieprzemysłową działalnością człowieka. Źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są: gospodarstwa domowe, obiekty infrastruktury takie jak: handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części socjalnej, obiekty turystyczne, targowiska i inne. W 2017 r. zebrano na terenie powiatu 6 314,63 ton zmieszanych odpadów komunalnych, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 153,7 kg/rok. Jednostka terytorialna powiat moniecki 4 472, , , , , , , , , ,63 woj. podlaskie , , , , , , , , , ,72 źródło: GUS. Odpady komunalne zmieszane muszą być poddawane przetworzeniu w instalacjach do mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów. W wyniku mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych wydziela się frakcje dające się wykorzystać materiałowo lub energetycznie. Po procesie mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych powstaje frakcja, która wymaga dalszego biologicznego przetworzenia. Pozostałości z sortowania po przetworzeniu, w postaci stabilizatu, mogą być kierowane na składowiska odpadów spełniające określone wymagania. Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe - ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych powstających na jej terenie. Obowiązkiem Gminy jest zorganizowanie i nadzorowanie sprawnego systemu selektywnej zbiórki odpadów, które powinny zostać poddane odzyskowi lub recyklingowi. Zgodnie z głównymi założeniami nowelizacji przepisów ustawy, zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych oraz targowisk) należy kierować do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK). Odpady te muszą zostać zagospodarowane w regionie gospodarki odpadami, na którym zostały wytworzone. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy instalacja w regionie uległa awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn. Wówczas odpady należy skierować do instalacji zastępczej wyznaczonej w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami. W wyniku zmian ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie z nową treścią art. 6d ust.1 i art. 6g u.c.p.g. gminy są obowiązane do tego, aby "udzielić zamówienia publicznego" na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Włodarze gmin mają do wyboru ogłosić przetarg albo udzielić zamówienia z wolnej ręki ("in-house") spółce gminnej. Odpady z nieruchomości niezamieszkałych mogą być odbierane przez przedsiębiorcę wpisanego do rejestru działalności regulowanej w danej gminie i spełniającego określone wymagania. Istnieją dwa modele wyboru przez gminę instalacji przetwarzania ze względu na rodzaj ogłoszonego przetargu. przypadku przetargu na odbieranie odpadów podmiot odbierający będzie przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. Gmina ma obowiązek zawrzeć w SIWZ wymóg dotyczący przekazywania odpadów komunalnych zmieszanych oraz odpadów zielonych do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych wskazanych w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania planu gospodarki odpadami. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalację, do której przekazywał będzie odebrane odpady komunalne (akceptacja 15

16 instalacji poprzez wybór oferty przez gminę). Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy gminy uiszczają jedną podstawową stawkę, dzięki czemu nikomu nie powinno opłacać się wyrzucanie odpadów do lasu. Ponadto osoby, które nie będą segregowały odpadów będą płacić więcej. Gminy miały termin do połowy 2013 r. na wprowadzenie na swoim terenie nowego systemu gospodarowania odpadami. Do zadań gmin należała edukacja mieszkańców oraz przekazanie im informacji na temat obowiązujących zasad. Dzięki nowej ustawie gminy zyskały nowe obowiązki, kompetencje i narzędzia do działania. Dysponując środkami z opłat od mieszkańców, pokrywają z nich koszty obsługi całego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym np. tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz edukację ekologiczną w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. Od 1 lipca 2017 roku weszły w życie nowe zasady segregacji odpadów komunalnych, które od tego czasu obowiązują na terenie całego kraju. Odpady są dzielone na cztery części (na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz. U. z 2017 poz. 19): niebieska papier, zielona szkło, żółta metale i tworzywa sztuczne, pojemniki 120 l w okresie od maja do września odpady ulegające biodegradacji, w pozostałe miesiące popioły. Wśród metod unieszkodliwiania odpadów komunalnych nadal dominującą forma jest składowanie na składowiskach w sposób celowo zaprojektowany (np. umieszczanie w uszczelnionych oddzielnych komorach przykrytych i izolowanych od siebie wzajemnie i od środowiska itd.). SKŁADOWISKA Monitoring składowisk Składowiska odpadów komunalnych są obiektami, których istnienie wiąże się ściśle z bytowaniem ludzi i gromadzeniem na ich terenie odpadów o różnym składzie oraz czasie ich rozkładu. Potencjalne zagrożenie środowiska wodnego w otoczeniu eksploatowanych składowisk wynika z biochemicznego rozkładu odpadów, a także różnego stopnia ich zorganizowania. Zasady prowadzenia monitoringu składowisk określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. z 2013 r.poz.523). Na terenie powiatu monieckiego jak również całego województwa prowadzony jest monitoring wód podziemnych w obszarze bezpośrednio zagrożonym zanieczyszczeniami pochodzącymi ze składowisk. Odzwierciedla on stan oddziaływania odpadów na środowisko gruntowo-wodne. Badania wykonywane są przez zarządzających składowiskami, a wyniki raportowane do WIOŚ, który dokonuje ich oceny. Monitoringiem objęte są zarówno składowiska czynne, jak i zamknięte na terenie całego województwa. Większość obiektów posiada sieć piezometrów (na dopływie wód do składowiska oraz odpływie), skąd pobierane są próbki przeznaczone do badań. Piezometr usytuowany na dopływie wód podziemnych jest uznawany za punkt odniesienia w stosunku do pozostałych piezometrów zlokalizowanych na odpływie. Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach znajdujących się na terenie powiatu monieckiego, przekazane do WIOŚ w Białymstoku za 2017 rok. Lp. Nazwa składowiska Data pobrań prób do badań Monitoring wód podziemnych 1 SOK w Jasionówce kwiecień, październik 2017 r. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 i P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W P2 wartość OWO w II serii badań odpowiadała V klasie jakości wód. Pozostałe parametry w P2 oraz wszystkie w P1 oraz P3 posiadały wartości mieszczące się w granicach I klasy 16

17 jakości wód.* 2 SOK w Jaświłach maj, październik 2017 r. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W ocenie nie brano pod uwagę wyników kadmu (Cd), ponieważ granica oznaczalności tego pierwiastka była zbyt wysoka w odniesieniu do granic oznaczalności klas jakości wód. Wody podziemne ujmowane piezometrami P1, P2 oraz P3 posiadały parametry o wartościach mieszczących się w granicach klas I-III.* 3 SOK w Knyszynie maj, listopad 2017 r. 4 SOK w m. Śierzbienie maj, listopad 2017 r. 5 SOK w Zastoczu maj, listopad 2017 r. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W piezometrze P1 w II serii badań wartość OWO odpowiadała V klasie jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. W piezometrze P2 w I serii badań wartość cynku (Zn) odpowiadała III klasie jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. W piezometrze P3 w I serii badań wartość OWO odpowiadała V klasie jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-III. * Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3 w dwóch seriach badań. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W piezometrze P1 wartości OWO odpowiadały IV klasie jakości wód. Pozostałe parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II. W piezometrach P2 i P3 analizowane parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klas I-II.* Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska odpadów monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 w dwóch seriach badań. Z piezometru P3 nie pobrano wody, gdyż był suchy. Analizy laboratoryjne próbek przeprowadzono w zakresie: ph, ogólnego węgla organicznego (OWO), zawartości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr (VI), Hg), sumy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW). W P1 wartości OWO odpowiadały V klasie jakości wód.. Pozostałe parametry posiadały wartości kształtujące się na poziomie klasy I. W P2 analizowane parametry posiadały wartości mieszczące się w granicach klasy I.* * Na podstawie klasyfikacji wg RMŚ z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny jednolitych części wód podziemnych (Dz.U. z dnia 19 stycznia 2016 r.poz.85)., opracowanie:. ODPADY NIEBEZPIECZNE Są to odpady stanowiące szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Ich składowanie i unieszkodliwianie odbywać się może jedynie w specjalnie do tego przystosowanych zakładach oraz pod restrykcyjną kontrolą. Odpady niebezpieczne kojarzone są głównie z przemysłem, jednak gospodarstwa domowe mogą być również źródłem ich wytwarzania. Odpady niebezpieczne ze względu na swoją toksyczność, zakaźny charakter, radioaktywność, łatwopalność lub inne cechy (zgodnie z definicją podaną w aneksie III do Dyrektywy Rady 91/689 - EU) stanowią zasadnicze aktualne lub potencjalne niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzkiego lub dla żywych organizmów. Odpady niebezpieczne mogą niszczyć środowisko i z tego względu muszą być kontrolowane. Mogą one stanowić duże niebezpieczeństwo o okres ich negatywnego oddziaływania w środowisku może być różny. Odpady, które mają takie cechy, mogą powstawać jako produkty uboczne, pozostałości procesów technologicznych, zużyte czynniki reakcji, skażone urządzenie lub sprzęt pozostałe po działalności wytwórczej lub po unieszkodliwianiu substancji toksycznych. Z tego względu szczególna uwaga Inspekcji Ochrony Środowiska zwrócona jest na odpady niebezpieczne. Liczną grupę tego rodzaju odpadów stanowią pozostałości medyczne i weterynaryjne. Powstają w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań, doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. W przypadku odpadów medycznych i weterynaryjnych możliwości zapobiegania ich powstawaniu jest bardzo ograniczone ze względu na obowiązujące przepisy sanitarno-epidemiologiczne i konieczność 17

18 stosowania wyposażenia jednorazowego użytku. Ponadto, zgodnie z obowiązującymi przepisami zakazuje się poddawania odzyskowi określonych rodzajów odpadów medycznych i weterynaryjnych. W 2016 roku (brak dostępu do danych z 2017 roku) dane bilansowe uzyskano na podstawie informacji zgromadzonych w bazie WSO 4. Na terenie powiatu wytworzono w 2016 roku 213,9 ton odpadów niebezpiecznych, zebrano 259,5 ton, natomiast odzyskano w instalacji 288,3 ton. Zbieraniem zajmowały się 4 specjalistyczne firmy posiadające odpowiednie zezwolenia, a unieszkodliwianiem w instalacjach 1 firma. Największą grupę stanowiły materiały izolacyjne oraz materiały konstrukcyjne zawierające azbest 147,5 ton. PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH Od pierwszego stycznia 2017 roku Inspektorat przeprowadził następujące kontrole podmiotów pod kątem gospodarki odpadami. Oczyszczalnia ścieków w Kruszynie (kontrola: kwiecień-maj 2017 r.). Stan formalno-prawny jest uregulowany decyzją Starostwa Powiatowego w Mońkach z dnia 26 października 2011 r. W wyniku procesów oczyszczania ścieków na oczyszczalni powstają następujące odpady: - skratki, - zawartość piaskowników, - ustabilizowane komunalne osady ściekowe. Powstające na oczyszczalni osady ściekowe, skratki oraz zawartość piaskowników odbierane są przez firmę MPO Sp. z o. o, na podstawie umowy zawartej z gminą Krypno. Ewidencja odpadów prowadzona była zgodnie z obowiązującymi wzorami dokumentów w tym zakresie. Zbiorcze zestawienie danych o odpadach za rok 2016 zostało złożone w terminie do Urzędu Marszałkowskiego woj. Podlaskiego. W zestawieniu ujęto wszystkie odpady wytwarzane na oczyszczalni. W trakcie kontroli wykazano, iż sprawozdanie z odpadów za rok 2015 nie zostało sporządzone i złożone do Urzędu Marszałkowskiego, w wyniku czego pouczono kontrolowanego oraz wydano zarządzenie pokontrolne. AGROHURT Sp. z o.o. w Mońkach (kontrola: lipiec-sierpień 2017 r.). Ze względu na ilość wytwarzanych odpadów Zakład zwolniony jest z obowiązku posiadania jakichkolwiek decyzji w zakresie gospodarki odpadami. W wyniku prowadzonej działalności powstają następujące odpady: - osady z zakładowych oczyszczalni ścieków, - żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów, (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w ) - opakowania z papieru i tektury, - opakowania z tworzyw sztucznych, - zmieszane odpady opakowaniowe, - zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do ( *), - elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w ( ), - produkty spożywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spożycia. Ewidencję ilościową i jakościową wytwarzanych odpadów prowadzono w sposób prawidłowy, z wykorzystaniem kart ewidencji i kart przekazania opadów. W wyniku prowadzonej działalności na rynek wprowadzane są opakowania: - z papieru i tektury, - z tworzyw sztucznych Wypełniano obowiązek przestrzegania przepisów dotyczących opłaty produktowej i depozytowej. Zakład wypełnił obowiązek przedkładania do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania nimi za lata: 2013, 2015 i Sprawozdanie za rok 2014 zostało złożone nieterminowo, w wyniku czego wydano decyzję wymierzającą administracyjną karę pieniężną. 4 Wojewódzki System Odpadowy; Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego 18

19 Piaskowanie Dolistowo Stare, gm. Jaświły (kontrola interwencyjna: sierpień-wrzesień 2017 r.). W zakładzie nie była prowadzona ilościowa i jakościowa ewidencja wytwarzanych odpadów, zgodnie z przyjętym katalogiem odpadów i wzorami dokumentów, przy zastosowaniu kart ewidencji odpadów i kart przekazania odpadów, w związku z czym określenie rodzajów oraz rzeczywistej ilości wytwarzanych odpadów nie było możliwe. Kontrolowana jednostka nie sporządziła zbiorczego zestawienia danych o wytworzonych odpadach i sposobach gospodarowania nimi za rok 2016 oraz nie przedłożyła go do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. Wydano zarządzenia pokontrolne oraz dokonano pouczenia. P. U. P. H. MONROL Sp. z o. o. w Mońkach (kontrola: marzec-kwiecień 2018). Podmiot zajmuje się produkcją zrębków wędzarniczych (olszynowych, bukowych, olszynowo bukowych, dębowych) oraz klocków wędzarniczych (olchowych, bukowych). Na podstawie analizy przedstawionych w czasie kontroli dokumentów stwierdzono nieterminowe złożenie zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów za 2017 r. Dokonano pouczenia. TOMY Sp. z o.o. Rybaki (kontrola: maj-lipiec 2018). Kontrolę przeprowadzono po zgłoszeniu od lokalnego dziennikarza dotyczące transportu tirami odpadów komunalnych na działkę w miejscowości Rybaki, gm. Mońki. Wstępne ustalenia wykazały, iż firma posiada zezwolenie na zbieranie odpadów wydane przez Starostę Monieckiego. Wobec powyższego skontaktowano się ze Starostą (jako organu, który wydał decyzję) celem podjęcia wspólnych działań. W toku kontroli stwierdzono, iż kontrolowana jednostka narusza warunki magazynowania odpadów poprzez: - brak zabezpieczenia ogrodzenia szczelną siatką maskującą i utrudniającą przedostawanie się odpadów poza teren przeznaczony pod zbieranie odpadów - magazynowanie odpadów w pryzmach bez zadaszenia w żaden sposób nie zabezpieczony przed negatywnym wpływem warunków atmosferycznych - w miejscach gromadzenia odpadów brak oznakowania w postaci kodów odpadów - część odpadów znajdowała się na nieutwardzonej części placu. Stwierdzono magazynowanie odpadów o kodzie (inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w ). W związku z powyższym, wojewódzki Inspektor ochrony środowiska w Białymstoku pismem z dnia r. zawiadomił firmę TOMY Sp. z o.o. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzania administracyjnej kary pieniężnej. W toku kontroli Starosta Moniecki decyzją z dn r., cofnął z urzędu decyzję Starosty Monieckiego z dn r., zezwalająca na zbieranie odpadów. Decyzja stała się ostateczna dn r. Decyzja wpłynęła do tut. Inspektoratu dn r. W związku ze stwierdzonymi naruszeniami decyzją z dnia roku wymierzona została biegnąca kara pieniężna liczona za każdą dobę od dnia roku. Moniecka Spółdzielnia Mleczarska (kontrola: czerwiec, sierpień 2018). Stan formalny w zakresie gospodarki odpadami uregulowany jest decyzją Starosty Monieckiego wydaną na czas nieoznaczony. Kontrola wykazała magazynowanie odpadów piasku z piaskownika i skratek na terenie oczyszczalni w okresie przekraczającym 3 lata. Wydano zarządzenie pokontrolne, dokonano pouczenia. Składowisko odpadów w Knyszynie - BIOM Sp. z o.o., Dolistowo Stare (kontrola: wrzesień-październik 2018). Stan formalno-prawny uregulowany decyzją Marszałka Województwa Podlaskiego z dnia r. zatwierdzająca instrukcję prowadzenia składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Kontrolowany zarządzający składowiskiem posiada świadectwa kwalifikacji w zakresie gospodarowania odpadami. Przedmiotowe składowisko odpadów wyposażone jest obecnie w 3 piezometry umożliwiające badania kontrolno-pomiarowe wód gruntowych. W celu kontrolowania odprowadzania biogazu do atmosfery wykonano studnie biogazowe. Na składowisku odpadów w Knyszynie nie ma instalacji umożliwiającej oczyszczanie i wykorzystanie gazu składowiskowego do celów energetycznych lub spalenia w pochodni. W trakcie kontroli, na podstawie analizy przedstawionych dokumentów wykazano brak legalizacji wagi oraz nie pełen zakres badań monitoringowych: - objętości wód odciekowych, - struktury i składu masy odpadów. Obecnie na przedmiotowe składowisko nie są dowożone odpady. Obiekt przeznaczony jest do zamknięcia i rekultywacji. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami dokonano pouczenia oraz dokonano instruktażu. Pozostałe skontrolowane zakłady, w których nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami to:, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. dr E. Jelskiego w Knyszynie (kontrola: 19

20 luty 2017), Markel Sp. z o.o. - zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektrycznego (kontrola: marzec-kwiecień, sierpień 2017). Markel Sp. z o.o. - stacja demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji w Krypnie Kościelnym (kontrola interwencyjna: marzec-kwiecień 2017, kontrola: sierpień 2017), Ubojnia Drobiu Sp. J. w Wojszkach (kontrola: kwiecień, 2017), Ferma Drobiu w m. Kołodzież (kontrola: czerwiec-lipiec 2017), Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Mońkach oczyszczalnia ścieków w Mońkach (kontrola: lipiec-sierpień 2017, wrzesień-październik 2018), Gospodarstwo Ogrodnicze we wsi Jasionóweczka (kontrola: lipiec-sierpień 2017); Moniecka Spółdzielnia Mleczarska (kontrola: lipiec-sierpień 2017), Meble Płachciński w Knyszynie (kontrola: styczeń 2018), Ferma Drobiu w Świerzbienie (kontrola: luty 2018), Zakład Produkcji Spożywczej BETEX, Knyszyn (kontrola: marzec 2018), Gmina Jaświły (kontrola: marzec 2018), Ferma Drobiu Krypno (kontrola: marzec-kwiecień 2018), Gmina Jasionówka (kontrola: marzec-kwiecień 2018). HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU Hałas jest powszechnie występującym zanieczyszczeniem środowiska i jednym z poważniejszych problemów obniżających jakość życia. Są to wszelkiego rodzaju niepożądane, nieprzyjemne i uciążliwe dźwięki w danym miejscu i czasie. Hałas w środowisku powodowany jest głównie przez ruch transportowy (drogowy, kolejowy, lotniczy), działalność przemysłową oraz aktywność związaną z rekreacją. Na terenie województwa najistotniejsze źródła hałasu to transport drogowy oraz w niedużym stopniu zakłady przemysłowe. Także na terenie powiatu monieckiego wpływ na klimat akustyczny ma dynamiczny rozwój motoryzacji. szt liczba pojazdów samochodowych i ciągników w powiecie monieckim w latach Źródło: Główny Urząd Statystyczny; opracowanie WIOŚ w Białymstoku Wraz ze wzrostem ilości pojazdów wzrasta znacznie natężenie ruchu drogowego, a tym samym wzrasta uciążliwość hałasowa. Hałas przemysłowy obejmuje dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia oraz procesy technologiczne, instalacje i wyposażenie zakładów przemysłowych i usługowych. Do hałasu przemysłowego zalicza się również dźwięki emitowane z obiektów handlowych takie jak: urządzenia klimatyzacyjne, wentylatory itp., a także urządzenia nagłaśniające w lokalach rozrywkowych i gastronomicznych. W odróżnieniu od hałasu komunikacyjnego, hałas przemysłowy ma na ogół zasięg lokalny i często w bardzo ograniczonym stopniu kształtuje klimat akustyczny środowiska. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej 20

21 na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. W październiku 2012 roku weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Środowiska 5 podwyższające dopuszczalne poziomy hałasu, które uzależnione są od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren oraz od pory doby (pora dzienna i pora nocna). STAN POMIARY HAŁASU Na terenie powiatu monieckiego w roku 2016 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadził pomiary hałasu komunikacyjnego w Mońkach. Pomiary zaplanowano w Programie Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa podlaskiego na lata Wykonane badania 6 umożliwiły sporządzenie mapy akustycznej, której przedmiotem mapowania był odcinek drogi krajowej Nr 65 przebiegającej przez miasto Mońki. Badania na potrzeby sporządzenia mapy obejmowały przeprowadzenie, w jednym punkcie pomiarowym długookresowych pomiarów poziomu hałasu (L DWN /L N ) oraz przeprowadzenie, w czterech punktach krótkookresowych pomiarów poziomu hałasu (L AeqD /L AeqN ). Wykonane mapy imisyjne hałasu w Mońkach umożliwiły określenie liczby mieszkańców narażonych na hałas drogowy. Z map wynika, że 2,8 % ogólnej liczby mieszkańców eksponowanych jest na hałas dla wskaźnika L DWN >55dB, a 2,2% ogólnej liczby mieszkańców eksponowanych jest na hałas dla wskaźnika L N >50dB. Mapa imisyjna dla wskaźnika L DWN (pora dzienno-wieczorno-nocna) Mapa imisyjna dla wskaźnika L N (pora nocna) Prezentowana mapa jest fragmentem całościowego opracowania pt. Mapa akustyczna odcinka drogi krajowej Nr 65 przebiegającej przez m. Mońki, wykonana na podstawie pomiarów WIOŚ dostępnego na stronie internetowej Inspektoratu w dziale: Publikacje. W roku 2017 na terenie powiatu monieckiego nie prowadzono pomiarów hałasu komunikacyjnego. PRZECIWDZIAŁANIA HAŁAS KOMUNIKACYJNY Największy wpływ na kształtowanie poziomu hałasu przy drogach mają parametry źródła, tzn. parametry ruchu drogowego, do których należą: natężenie ruchu, udział pojazdów ciężkich i motocykli oraz prędkość potoku pojazdów. Bardzo duży wpływ odgrywa stan techniczny pojazdów. Poza wymienionymi czynnikami dodatkowy wpływ na poziom emitowanego hałasu w warunkach miejskich ma też płynność ruchu, a także styl jazdy. O wielkości natężenia hałasu decydują również: pochylenie odcinka, wysokość odbiorcy nad jezdnią, odległość 5 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U Nr 0, poz. 1109). 6 Pomiary hałasu i natężenia ruchu wykonano w terenie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 roku w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824). 21